T.C. YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNUN YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ BİTİRME PROJESİ EREN SULAOĞLU 131101368 Bölüm: İş Sağlığı ve Güvenliği Danışman Yrd. Doç. Dr. MEHTAP CİVİR Şubat, 2014 Özgünlük Bildirisi 1. Bu çalışmada, başka kaynaklardan yapılan tüm alıntıların, ilgili kaynaklar referans gösterilerek açıkça belirtildiğini, 2. Alıntılar dışındaki bölümlerin, özellikle projenin ana konusunu oluşturan teorik çalışmaların ve yazılım/donanımın benim tarafımdan yapıldığını 3. Araştırma ve/veya anket çalışmaları için “etik kurul onay” yazısı alındığını bildiririm. İstanbul, Şubat 2014 Eren Sulaoğlu 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNUN YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖZET Bu çalışmada, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı yönetmelikler kapsamında Yeni Yüzyıl Üniversitesinin sorumlu olduğu yükümlülüklerden bahsedilmiştir. Bu proje beş bölümden oluşmaktadır. Projenin ilk bölümünde, kanuna hızlı bir bakış ve neler getirdiği anlatılmaktadır. İkinci bölümde, projenin tanımı ve nasıl bir yol izlendiği yer almaktadır. Üçüncü bölümde, okulun tanıtımı ve kanun hakkında genel bilgiler yer almaktadır. Dördüncü bölümde, üniversitenin kanun kapsamındaki sorumlulukları ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Son bölümde ise kanunun olumlu ve olumsuz yönlerinden bahsedilmiştir. Anahtar kelimeler; İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, Yeni Yüzyıl Üniversitesi 6331 NUMBERED OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY LAW’S EVALUATION IS FOR YENİ YÜZYIL UNİVERSİTY SUMMARY In this project, 6331 numbered occupational health and safety law and within this law related regulations were mentioned Yeni Yüzyıl University’s responsible regulations in this law. This project consists 5 chapters. In Project’s first chapter, Law is examined and Law’s benefit is told. In second chapter, Project’s description and how a path following were told. In third chapter, University’s desciption and general informations were told about law. In fourth chapter, University’s responsibility was thoroughly told in this law. In last chapter, Law’s positive and negative parts were told. Key words : Occupational Health and Safety Law, Occupational Health and Safety Regulation and Yeni Yüzyıl University İÇİNDEKİLER Özgünlük Bildirisi ............................................................................................................................. I ÖZET ................................................................................................................................................. II SUMMARY ...................................................................................................................................... III BÖLÜM 1. GİRİŞ ............................................................................................................................ 1 1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU HAKKINDA GENEL BİLGİLER...................... 1 1.1. 6331 Sayılı İş sağlığı ve Güvenliği Kanunundaki Yenilikler ... Error! Bookmark not defined. 1.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Yararları ............................................................................ 2 1.2.1. Tüm Çalışanlar Sağlık ve Güvenle Çalışacak...................................................................... 2 1.2.2. Kuralcı Değil Önleyici Yaklaşım .......................................................................................... 2 1.2.3. İşyerleri Tehlike Durumlarına Göre Sınıflandırılacak ....................................................... 2 1.2.4. Her İşyerine İş Güvenliği Uzmanı Ve İşyeri Hekimi .......................................................... 2 1.2.5. İşyerleri İçin Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi ................................................................... 3 1.2.6. Küçük İşletmelere Devlet Desteği ......................................................................................... 3 1.2.7. Risk Değerlendirmesi Zorunlu Hale Geliyor ....................................................................... 3 1.2.8. İşe Başlamadan Önce Sağlık Taraması ................................................................................ 3 1.2.9. İş Kazası Ve Meslek Hastalıklarında Etkin Kayıt Dönemi ................................................ 3 1.2.10. İşyerleri Acil Durumlara Karşı Hazır Olacak ................................................................... 4 1.2.11. İş Sağlığı Ve Güvenliğine Çalışan Katkısı.......................................................................... 4 1.2.12. Çalışanlara İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimi ...................................................................... 4 1.2.13. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları ....................................................................................... 4 1.2.14. Tehlike Durumunda Çalışmaktan Kaçınma Hakkı .......................................................... 4 1.2.15. İş Merkezlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Koordinasyonu ............................................... 5 1.2.16. Hayati Tehlike Tespitinde İşin Durdurulması................................................................... 5 1.2.17. Büyük Endüstriyel Kaza Riski İçin Önceden Tedbir ....................................................... 5 1.2.18. İdari Yaptırımlar Etkinleştiriliyor ..................................................................................... 5 1.2.19. Kanun Aşamalı Olarak Uygulanacak ................................................................................ 5 1.3. İşveren Açısından Getirdikleri................................................................................................. 6 1.4. Çalışanlar Açısından Getirdikleri............................................................................................ 6 BÖLÜM 2. PROJENİN TANIMI VE PLANI ............................................................................... 7 BÖLÜM 3. PROJE ÇALIŞMASI ................................................................................................... 8 3.1. YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİNİN TANITIMI ................................................................. 8 3.2. KANUNUN FİZİKİ TANITIMI .............................................................................................. 8 BÖLÜM 4. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................... 11 4.1. SAĞLIK DENETİMİ.............................................................................................................. 11 4.2. PERİYODİK GÖĞÜS RADYOGRAFİSİ ............................................................................ 11 4.3. BULAŞICI HASTALIK MUAYENESİ (PORTÖR) ........................................................... 11 4.4. İŞYERİ HEKİMİ .................................................................................................................... 11 4.5. YILLIK FAALİYET RAPORU............................................................................................. 12 4.6. YILLIK ÇALIŞMA PLANI ................................................................................................... 12 4.7. MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI ................................................................... 12 4.8. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ ............................................................................ 12 4.9. İŞ ELBİSESİ ............................................................................................................................ 13 4.10. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM ................................................................................... 13 4.11. ÖZLÜK DOSYASI................................................................................................................ 13 4.12. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU .......................................................................... 13 4.13. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNA EĞİTİM .................................................... 14 4.14. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANI .......................................................................... 14 4.15. TEHLİKELERİN TANIMLANMASI ................................................................................ 14 4.16. GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ .......................................................................... 14 4.17. TOPRAKLAMA ÖLÇÜM RAPORU ................................................................................. 14 4.18. PARATONER TESİSATI VE KONTROLÜ ..................................................................... 15 4.19. ELEKTRİK TESİSATININ KONTROLÜ ........................................................................ 15 4.20. YALITKAN MALZEMELER ............................................................................................. 15 4.21. KALDIRMA ARAÇLARININ KONTROLÜ .................................................................... 15 4.22. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI ................................................................................ 15 4.23. DİNLENME YERİ ................................................................................................................ 16 4.24. TEMİZ İÇME SUYU ........................................................................................................... 16 4.25. RİSK DEĞERLENDİRMESİ .............................................................................................. 16 BÖLÜM 5. TARTIŞMA VE SONUÇ........................................................................................... 18 KAYNAKLAR ................................................................................................................................ 19 BÖLÜM 1. GİRİŞ 1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER KANUNU 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 20.06.2012 tarihinde TBMM’nde kabul edilmiş ve 30.06.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak kademeli olarak yürürlüğe girmiştir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konulara bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir. 1.1. 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunundaki yenilikler - İş sağlığı ve güvenliği konusu ilk kez müstakil bir kanunda ele alındı. - Kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. - Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım esas alındı. - İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre tehlike sınıflarına ayrılıyor. - Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi uzman personel görev yapacak. - İşverenler ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alabilecek. - Devlet, 10’dan az çalışanı olan işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderlerini destekleyecek. - İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına önceden risk değerlendirmesi yapılacak. - Çalışanlar belli aralıklarla sağlık gözetiminden geçirilecek. - İş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıtları daha etkin ve güncel hale getirilecek. - Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu tüm işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak. - İşyerlerinde acil durum planları hazırlanacak. - İşveren tüm çalışanlarını, iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek. - Çalışanlar işyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine aktif katılım sağlayacak. - Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilecek. - Birden fazla işverenin olduğu yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon sağlanacak. - Hayati tehlike durumunda işyerlerinin tamamında veya bir bölümünde iş durdurulabilecek. - Kanunun bazı hükümleri aşamalı olarak hayata geçirilerek yeni durumlara uyum kolaylaşacak. - Büyük endüstriyel kaza riski taşıyan işyerleri, güvenlik raporu ve kaza önleme politika belgesi olmadan işe başlayamayacak. - Kanununun uygulanmasını kolaylaştırmak için, etkin idari yaptırım uygulanacak. [2] 1.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Yararları 1.2.1. Tüm Çalışanlar Sağlık ve Güvenle Çalışacak Kamu ve özel sektör ayrımı gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. Kişinin bulunduğu işyerindeki çalışan sayısı ve işyeri türü kanundan yararlanmasına engel olmayacak. Kanun aynı zamanda çırak ve stajyerler için de geçerli olacak. Her çalışan, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili uygulamalardan faydalanacak. Bütün işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamları oluşturulacak. Avrupa Birliği’ndeki uygulamalara paralel olarak; TSK, Emniyet ve afet müdahale ekipleri gibi kendine özgü faaliyetleri olan kurum ve kuruluşlar, kanunun istisnaları arasında yer alıyor. Ev hizmetleri ile çalışan istihdam etmeden kendi nam ve hesabına çalışanlar da kanunun kapsamı dışında bırakıldı. [2] 1.2.2. Kuralcı Değil Önleyici Yaklaşım Kanun, iş sağlığı ve güvenliğinde en iyi koşulları hedefleyerek, işyerlerinin mevcut durumunun sürekli iyileştirilmesini amaçlıyor. İş kazası veya meslek hastalığı ortaya çıktıktan sonra neler yapılacağı değil, iş kazası ve meslek hastalığının önlenmesi için atılacak adımlar esas olacak. Bu kapsamda işveren; çalışanları ile birlikte işin her aşamasında işten kaynaklı tehlikeleri sürekli olarak tespit ederek, muhtemel risklere karşı tedbir alacaktır.[2] 1.2.3. İşyerleri Tehlike Durumlarına Göre Sınıflandırılacak İşyerleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunumu amacıyla tehlike sınıflarına ayrılacak. Bu sınıflandırmada; yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları gibi hususlar dikkate alınacak. Tehlike sınıfları; işyerlerinin yaptığı asıl iş dikkate alınarak, sosyal tarafların dâhil olduğu bir komisyonun görüşleri doğrultusunda Bakanlıkça tespit edilecek. Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar görev yapacaktır.[2] 1.2.4. Her İşyerine İş Güvenliği Uzmanı Ve İşyeri Hekimi Çalışanların sayısına ve işyeri türüne bakılmaksızın her işyerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile diğer sağlık personeli görev yapacak. İSG profesyonelleri, özel eğitim gören ve mesleki yeterliliğini sınavla ispatlayan kişiler arasından Bakanlıkça yetkilendirilecek. Gerekli şartları taşıması durumunda, işverenin kendisi de iş sağlığı ve güvenliği hizmetini üstlenebilecek. Bu profesyoneller, yetkileri kapsamında işverene karşı sorumlu olacak. Bu sorumluluk kapsamında İSG profesyonelleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hususları işverene iletecek. İSG profesyonelleri, işverenin tedbir almadığı hayati tehlike arz eden riskler bulunması durumunda ise doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuracak.[2] 1.2.5. İşyerleri İçin Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi Kanun iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin belirlenen sürelerle işyeri bünyesindeki personel tarafından verilmesini esas alıyor; ancak işyerinde uygun vasıflara sahip personel bulunmaması halinde bu hizmet işyeri dışındaki ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden alınabilecek. Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ile özel şirketler tarafından kurulacak ortak sağlık ve güvenlik birimleri; gerekli donanım ve personele sahip olmaları şartıyla Bakanlıkça yetkilendirilecek. [2] 1.2.6. Küçük İşletmelere Devlet Desteği Kamu hariç 10’dan az çalışanı olan çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesinde, Bakanlık maddi destekte bulunacak. 10’dan az çalışanı bulunan, az tehlikeli sınıftaki işyerlerinin bu destekten yararlanmasına ise Bakanlar Kurulu karar verebilecek. Desteğin uygulamasında Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınacak. Sigortasız personel çalıştırdığı tespit edilen işyerlerinden, yapılan destek yasal faizi ile birlikte geri alınacak. Bu işyerleri destekten üç yıl süreyle men edilecek. [2] 1.2.7. Risk Değerlendirmesi Zorunlu Hale Geliyor İşverenler, işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi ve bertaraf edilmesi için risk değerlendirmesi yaptıracak. Bu çalışmalara işveren ve iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin yanı sıra çalışanların da katılımı sağlanacak. İşyerlerinde sürekli iyileştirmenin sağlanması amacıyla risk değerlendirmesi çalışması güncel halde tutulacak. Risk değerlendirmesi çalışması, işyerlerinin tehlike sınıfına göre periyodik olarak yenilenecek. [2] 1.2.8. İşe Başlamadan Önce Sağlık Taraması Çalışanların hassasiyetlerin saptanması ve riskli durumların belirlenebilmesi amacıyla tüm çalışanlar sağlık taramasına tabi tutulacak. Çalışanların sağlık muayeneleri; işe girişlerinde, iş değişikliğinde, iş kazası ve meslek hastalığı ile sağlık nedeniyle verilen aralardan sonra tekrarlanacak. Bu durumlar dışında ise periyodik olarak sağlık muayeneleri yapılacak. Muayene periyotlarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı belirleyecek. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacak olanlar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacak. [2] 1.2.9. İş Kazası Ve Meslek Hastalıklarında Etkin Kayıt Dönemi İşyeri hekimi ve sağlık görevlileri tarafından meslek hastalığı ön tanısı konulan vakalar, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk edilecek. Sağlık kuruluşları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise tanı koydukları meslek hastalıklarını en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirecek. Ayrıca işyerinde meydana gelen ramak kala olaylar da, işveren tarafından kayıt altına alınacak. [2] 1.2.10. İşyerleri Acil Durumlara Karşı Hazır Olacak Tüm işverenler; ilkyardım, yangınla mücadele, kişilerin tahliyesi, ciddi ve yakın tehlikeyle karşılaşılması gibi durumlar için önceden acil durum planı hazırlayacak. Acil durumlara hazırlık amacıyla tüm çalışanların katılacağı eğitim ve tatbikatlar yapılacak. İşverenler; ilkyardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşlarla da irtibatı sağlayacak. [2] 1.2.11. İş Sağlığı Ve Güvenliğine Çalışan Katkısı İş sağlığı ve güvenliğinde daha etkili bir sonuç alabilmek amacıyla yapılacak faaliyetlere çalışanların aktif katılımı sağlanacak. İşyerlerinde; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda çalışanlarla işveren arasındaki iletişimi sağlayacak çalışan temsilcisi görevlendirilecek. Seçimle ya da atama yoluyla görevlendirilen çalışan temsilcileri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda işverene teklif getirebilecek. [2] 1.2.12. Çalışanlara İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitimi İşveren, tüm çalışanlarını iş sağlığı ve güvenliği ile çalışma hayatına dair hak ve sorumlulukları hakkında bilgilendirecek. Çalışanlar iş ve işyeri değişikliği, uzun süreli işten uzak kalma ve kullanılan donanımın değişikliğinin ardından, yeni çalışma koşullarına yönelik olarak eğitim alacak. Bu eğitimler düzenli aralıklarla tekrarlanacak. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacak olanlardan, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgelemeleri istenecek. Bu belgeye sahip olmayanlar bu işlerde çalıştırılmayacak. Eğitimlerin maliyetleri çalışana yansıtılmayacak ve bu eğitimlerin süresi çalışma süresinden sayılacak. [2] 1.2.13. İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren işlerin yapıldığı tüm işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulacak. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunacak kurulun, mevzuata uygun kararlarını uygulamakla yükümlü olacak. Aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması hâlinde, işverenler birbirlerinin çalışmalarını etkileyebilecek kurul kararları hakkında diğer işverenleri bilgilendirecek. İş yerinde alt işverene bağlı çalışanlar da varsa asıl işverenin koordinasyonunda alt işverenin de katılımı ile bir kurul oluşturulacak. [2] 1.2.14. Tehlike Durumunda Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı yerlerde ise işverene bu durumun giderilmesi için başvuracak. Çalışanın talebi doğrultusunda karar verildiği takdirde gerekli tedbirler alınıncaya kadar, çalışmaktan kaçınma hakkına sahip olacak. Talep ettiği halde gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda çalışanlar iş sözleşmelerini feshedebilecek. Çalışan; gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma hakkını kullandığı dönemde ücretini alacak. Çalışan, bu dönemde iş sözleşmesinden doğan ve kanunlardan gelen haklarını da kullanabilecek. [2] 1.2.15. İş Merkezlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Koordinasyonu Aynı işyerinde birden fazla işveren olması durumunda işverenler, mesleki riskler ve önlenmesi konularında birbirlerini ve çalışan temsilcilerini bilgilendirecek. İş merkezleri, iş hanları, alışveriş merkezi ve sanayi bölgeleri gibi yerlerde ise işyerleri arasında iş sağlığı ve güvenliği konusunda koordinasyon yönetim tarafından sağlanacak. Yönetim, işyerlerinin birbirlerini etkileyebileceği tehlikeler konusunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyaracak. Uyarılara uymayan işyerleri ise yönetim tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirecek. [2] 1.2.16. Hayati Tehlike Tespitinde İşin Durdurulması Hayati tehlike tespitinde bu tehlike giderilinceye kadar, işyerinin tamamı değil sadece bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alanda iş durdurulacak. Böylece işyerinin tamamen kapatılmasıyla yaşanabilecek mağduriyetler önlenmiş olacak. İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara, ücretlerini ödemeye devam edecek. Çalışanlar, ücretlerinde bir düşüş olmaması kaydı ile meslek veya durumlarına göre başka bir işe yönlendirilebilecek. [2] 1.2.17. Büyük Endüstriyel Kaza Riski İçin Önceden Tedbir Büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerlerinde, kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu, işyeri çalışmaya başlamadan önce istenecek. Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladığı güvenlik raporlarının içerik ve yeterliliğinin Bakanlıkça incelenmesinden sonra işyerlerini işletmeye açabilecek. Böylece muhtemel endüstriyel kazaların engellenmesine yönelik önleyici çalışmaların yapılması ve muhtemel kazalarda meydana gelebilecek büyük ölçekli kayıplardan korunması sağlanacak. [2] 1.2.18. İdari Yaptırımlar Etkinleştiriliyor İşyerlerindeki çalışma hayatının teftişinde, iş sağlığı ve güvenliği koşullarının iyileştirilmesi için iş müfettişleri görev alacak. Kanuna aykırılığın tespiti durumunda, idari para cezaları daha caydırıcı halde uygulanacak. İşveren, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmediğinde her bir kişi için 5.000 lira ceza ödeyecek. Aykırılığın devam ettiği her ay için de aynı miktar uygulanacak. Risk değerlendirmesi yapmayan işverene 3.000 lira, aykırılığın devam ettiği her ay için 4.500 lira idari para cezası uygulanacak. İşverenin iş kazası veya meslek hastalığını SGK’ya bildirmemesinin cezası da 2.000 lira olacak. Büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene 50.000 lira idari para cezası verilecek. [2] 1.2.19. Kanun Aşamalı Olarak Uygulanacak Kanunun; işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirilmesi gibi bazı hükümleri aşamalı olarak hayata geçirilecek. Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri, Temmuz 2014’ten itibaren göreve başlayacak. 50’den az çalışanı olan, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri Temmuz 2013’ten itibaren görev alacak. [2] 1.3. İşveren Açısından Getirdikleri - İş sağlığı ve güvenliği koşullarını iyileştirme ve bunun sürekliliğini sağlama. - Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu dikkate alma. - Risk değerlendirme raporlarını da göz önünde bulundurarak genel bir önleme politikası geliştirme. - Mesleki risklerin önlenmesi için, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbiri alma. - Çalışma ortamında gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yaptırma. - İzleme, denetleme ve uygunsuzlukları giderme. - Çalışanların hayati tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alma. - Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda koordinasyon sağlama. [2] 1.4. Çalışanlar Açısından Getirdikleri - Sayı sınırı olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanma. - İşyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile ilgili görüş verme ve aktif katılım sağlayabilme. - Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalması durumunda, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma. - İş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim alıp, bilgilenme. - İş sağlığı ve güvenliği konularında temsil edilme. - Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmeme. - Kendilerine verilen üretim ve korunmayla ilgili tüm araç ve donanımları doğru kullanma. [2] BÖLÜM 2. PROJENİN TANIMI VE PLANI Proje, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu açısından Yeni Yüzyıl Üniversitesi’nin değerlendirilmesidir. Çalışma ‘İş Sağlığı ve Güvenliği Yüksek Lisans Programı Bitirme Projesi’dir. Projenin oluşturulması için izlenen yol şu şekildedir: Kaynak araştırması, gözlem, üniversitenin 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunda incelenmesi ve değerlendirilmesi, Üniversitenin çalışanlarıyla görüşme ve projenin oluşturulup yazılmasıdır. Projede üniversiteyi, iş sağlığı ve güvenliği kanunu kapsamında incelerken, ilk olarak kanun hakkında genel bilgiler, kanunun neler istediği ve kanunla beraber kanunla ilişkili yönetmeliklerde incelenmiştir. Bu yönetmelikler içinden üniversitenin yapılmasında yükümlü olduğu sorumlulukları içeren yönetmelikler ayrıca incelenmiştir. Ayrıca üniversite ve konumu hakkında bilgiler toplanmıştır. Proje bir bütün halinde yapılmıştır. Projede yalnızca inceleme üzerinde durulmamıştır. Projeyi daha somut hale getirmek için 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunun üniversite açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. BÖLÜM 3. PROJE ÇALIŞMASI 3.1. YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİNİN TANITIMI Yeni Yüzyıl Üniversitesi, “Vatan Sağlık ve Eğitim Vakfı” (VASEV) tarafından 28 Şubat 2009 tarihinde İstanbul’da kurulan bir vakıf üniversitesidir. Vakfın başkanı ve aynı zaman da Üniversitenin Mütevelli Heyeti Başkanı Dr. Azmi Ofluoğlu ’dur. Yeni Yüzyıl Üniversitesi, toplumun ihtiyacı olan bilim insanlarını ülkeye kazandırmak; bilgili, çağdaş, donanımlı, deneyimli, topluma yararlı, araştırmacı gençler yetiştirmeyi hedefleyen, Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı bir yüksek eğitim kurumu ve mükemmeliyet merkezi olma amacını kurulmuştur. En yüksek kaliteyi hedefleyen ve ülkeyi çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkaracak bir yüksek eğitim ortamı yaratmayı hedefleyen Yeni Yüzyıl Üniversitesi, özellikle sağlık ve yaşam bilimleri alanında disiplinler arası bir anlayış ve bütüncül yaklaşıma odaklanarak, Türkiye’de yaşam kalitesinde olumlu farklılık oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, alanında uzman, deneyimli akademik kadrosuyla özel sektör ve devlet kurumlarıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde; başta tıbbi bilimler olmak üzere tüm disiplinlerde evrensel düzeyde eğitim vermektedir. Üniversitemiz, kuruluşundan itibaren tümü tam kadrolu güçlü bir eğitim kadrosuna sahiptir. Eğitim kadrosu 36 Profesör, 6 Doçent, 56 Yardımcı Doçent, 15’i doktoralı olmak üzere 42 Öğretim Görevlisi ve 19 Araştırma Görevlisi olmak üzere toplam 157 öğretim elemanı ile eğitimini sürdürmektedir. Ayrıca eğitim yarıyıllarına bağlı olarak, gerektiğinde diğer üniversitelerden de öğretim üyesi desteği almaktadır. 2010–2011 Akademik yılında eğitime başlayan Üniversite, öğrencilere 8 fakültede, 19 bölüm ve 2 meslek yüksekokulunda olmak üzere 13 programda eğitim ve öğretim vermektedir. Eğitim dili, 2 bölüm dışında Türkçedir. Fen Edebiyat Fakültesinin ‘’İngiliz Dili ve Edebiyatı’’ ile ‘’İngilizce Mütercim Tercümanlık’’ bölümlerinde eğitim İngilizcedir. Ayrıca, öğrenciler isteğe bağlı olarak İngilizce Hazırlık Programına devam edebilirler. Üniversitenin ana yerleşkesi, Topkapı Ofluoğlu Yerleşkesi’dir. Eğitim ve yönetim burada yapılmaktadır. Tüm derslikler, eğitimdeki ihtiyaçlara göre yapılan ve sayıları giderek artan laboratuarlar, atölyeler, stüdyolar 7 kat ve 20.500 m²’lik bir alanda kurulan Topkapı Ofluoğlu Yerleşkesi’nde bulunmaktadır. Ancak, özellikle sağlıkla ilgili uygulamalı derslerin bir kısmı ve stajlar için, Vakfın sahip olduğu Taksim ve Çamlıca Alman Hastanelerinden de yaralanılmaktadır. [12] 3.2. KANUNUN FİZİKİ TANITIMI Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı 15 kanun, 28 tüzük, 32 yönetmelik ile çok sayıda standart listesinden oluşmaktadır. 39 ana madde ve 8 geçici maddeden oluşan Kanun; 4857 sayılı İş Kanunu'nda yer alan düzenlemelerin yanı sıra, tüzük ve yönetmeliklerle yapılmış veya yapılabilecek düzenlemeleri bir araya topluyor. [3] Kanunun genel sistematiği şu şekildedir: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU 30 HAZİRAN 2012 – 28339 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç Kapsam ve Tanımlar 1.Amaç 2.Kapsam ve İstisnalar 3.Tanımlar İKİNCİ BÖLÜM İşveren İle Çalışanların Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 4.İşverenin genel yükümlülüğü 5.Risklerden korunma ilkeleri 6.İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri 7.İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi 8.İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları 9.Tehlike sınıfının belirlenmesi 10.Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma 11.Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım 12.Tahliye 13.Çalışmaktan kaçınma hakkı 14.İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi 15.Sağlık gözetimi 16.Çalışanların bilgilendirilmesi 17.Çalışanların eğitimi 18.Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması 19.Çalışanların yükümlülükleri 20.Çalışan temsilcisi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Konsey, Kurul ve Koordinasyon 21.Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi 22.İş sağlığı ve güvenliği kurulu 23.İş sağlığı ve güvenliğinin koordinasyonu DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Teftiş ve İdari Yaptırımlar 24.Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu 25.İşin durdurulması 26.İdari para cezaları ve uygulanması 27.Hüküm bulunmayan haller ve muafiyet BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Geçici Hükümler 28.Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı 29.Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi 30.İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler 31.Belgelendirme, ihtar ve iptaller 32.Değiştirilen hükümler 38.Yürürlük BÖLÜM 4. ARAŞTIRMA BULGULARI 4. YASAL DÜZENLEMELER Yeni Yüzyıl Üniversitesinde 2009 – 2014 yılları arasında S.S.K. kayıtlarına göre gerçekleşmiş olan kaza kayıtlarına göre fabrika sahası içerisinde gerçekleşen herhangi bir iş kazası kaydına rastlanmamıştır. Yeni Yüzyıl Üniversitesi’nde yapılan incelemeler sonucundaki araştırma bulguları, Kanun, Tüzük, Yönetmelik ve Yönergelerin ön gördüğü yasal hükümler çerçevesinde irdelenmiştir. 4.1. SAĞLIK DENETİMİ İşçilerin ekranlı araçlı işlerde çalışmaya elverişli olduğunu gösteren sağlık raporları özlük dosyalarında bulunmaktadır. İşçilerin periyodik sağlık kontrolleri yapılmıştır. Çalışacak işçilerin işe giriş işin niteliğine göre ve şartlarına göre bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarının fiziki muayene ve gerektiğinde laboratuar bulgularına dayanılarak hazırlanan hekim raporu ile belirlenmesi zorunludur. [12] İşyeri hekimi tarafından verilen rapora itiraz halinde, işçi en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu hastanesi sağlık kurulunca muayeneye tabi tutulur, verilen rapor kesindir. Yetkili memurlar isteyince, bu raporları işveren kendilerine göstermek zorundadır. Bu raporlar damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır 4.2. PERİYODİK GÖĞÜS RADYOGRAFİSİ Tozlu işlerde çalışacak işçiler, işe alınırken sağlık muayeneleri yapılacak ve periyodik olarak her 6 ayda bir, göğüs radyografileri alınacaktır. Solunum ve dolaşım sistemi hastalıkları ile cilt hastalığı görülenler, bu işlerden ayrılacaklar, kontrol ve tedavi altına alınacaklardır. Tozlu işlerde çalışan işçilerin göğüs filmi çekilmiştir. [7] 4.3. BULAŞICI HASTALIK MUAYENESİ (PORTÖR) İşçiler, üç ayda bir periyodik olarak bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadıkları konusunda muayene edilecek ve sonuçları gösterir belgeler yetkililere gösterilmek üzere işyerinde bulundurulacaktır. Yemekhanenin mutfak bölümünde çalışan personelin portör muayenesi düzenli olarak yapılmalıdır. 4.4. İŞYERİ HEKİMİ Üniversite bünyesinde iş yeri hekimi bulunmalıdır. Rektörlük, elli ve daha fazla çalışan olan kampüslerinde bir sağlık birimi kurmak zorundadırlar. Rektörlük, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesis edilmesi, sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi için gerekli tedbirlerin belirlenmesi, bu tedbirlerin uygulanması ve uygulamaların izlenmesi işlerini yürütmek üzere; işyerinin risk grubuna ve çalışan sayısına göre bir veya daha fazla işyeri hekimi görevlendirmek ve bu görevlerin yapılması için gerekli yer, donanım ve personeli temin etmekle yükümlüdürler. İşverenler işyeri hekiminin görevini etkili bir şekilde yürütebilmesi amacıyla gerekli planlama ve düzenlemeler yapmasına ve mesleği ile ilgili gelişmeleri izlemesine imkân sağlar. İşyeri sağlık hizmetlerinin yürütümünden işveren sorumludur. İşverenler bu yönetmelikte belirtilen niteliklere haiz işyeri hekimi veya hekimleri ile sözleşme yaparlar. Yapılan sözleşme online olarak İSG-KATİP sisteminden Genel Müdürlüğe bildirilir. İşyeri hekimleri bu Yönetmelikte belirtilen görevleri eksiksiz olarak yerine getirmek için; Az Tehlikeli İşler Grubunda yer alan işyerlerine; ayda çalışan başına en az 4 dakika, Tehlikeli İşler Grubunda yer alan işyerlerine; ayda çalışan başına en az 6 dakika, Çok Tehlikeli İşler Grubunda yer alan işyerlerine; ayda çalışan başına en az 8 dakika, gitmek zorundadır. İşe giriş ve periyodik sağlık kontrolleri İşyeri hekimi tarafından takip edilmeli ve raporlar işyeri hekiminin kontrolü altında olmalıdır. Ayrıca işyerinde tedavi hizmeti verilmesi durumunda bu hizmet için gerekli süre yukarıda belirtilen sürelerin dışında tutulur. [12] 4.5. YILLIK FAALİYET RAPORU İşyeri hekimince yıllık faaliyet raporu düzenli olarak hazırlanmalıdır. İşyeri hekimi koruyucu hekimlik çerçevesinde yönetmelikte belirtilen tıbbi, teknik, kayıt ve istatistik görevlerini eksiksiz olarak yerine getirecektir. İşyeri hekiminin görevi sadece tedavi amaçlı poliklinik hizmeti vermek değildir. İşyeri hekimleri yıllık çalışma raporlarını her yılın sonunda yönetmelik ekinde bulunan örneğe uygun olarak hazırlayacaklardır. [12] 4.6. YILLIK ÇALIŞMA PLANI Yıllık çalışma planı hazırlanıp ve bu plana çerçevesinde çalışılmaktadır. Sağlık birimi, işyerinde yürütülecek sağlık hizmetleri ile ilgili olarak yılık çalışma planı hazırlayarak işverenin onayına sunar. Onaylanan plan işyerinde ilan edilir. Ayrıca, bu plan çalışanların temsilcilerine ve varsa iş sağlığı ve güvenliği kuruluna gönderilir. [12] 4.7. MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI Kullanılan kimyasalların malzeme güvenlik formları (MSDS) mevcut ve gerekli yerlere asılmış durumdadır. İşyerinde kullanılan tüm kimyasal maddelerin malzeme güvenlik bilgi formları, bu maddelerin tedarikçilerden sağlanacak ve iş yerinde bulundurulacaktır. İşveren, tedarikçiden veya diğer kaynaklardan malzeme güvenlik bilgi formu gibi risk değerlendirmesi için gerekli olan ek bilgileri sağlar. Bu bilgiler, kullanıcılara yönelik olarak, varsa kimyasal maddelerin yürürlükteki mevzuatta yer alan özel risk değerlendirmelerini de içermelidir. [12] 4.8. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ İşçilere, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı tarafından eğitim verilir. Eğitim sonunda sınav yapılır ve sınav değerlendirildikten sonra başarısız olanlar tekrar eğitim görür. İşyerlerinde düzenlenen bu eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır. [4] 4.9. İŞ ELBİSESİ İşçilere işin niteliğine göre iş elbisesi verilmelidir. İşçilerin kendi elbiselerine zarar verecek veya bunları sokakta giyilmez bir halde kirletecek işlerde çalışan işçilere, işin gerektirdiği şekil ve nitelikte koruyucu giyim eşyası olarak birer iş elbisesi veya iş gömleği giydirilecektir. Koruyucu elbiseler; vücuda uygun, çalışmada hareketi engellemeyecek nitelikte olacak ve bunların cep kapakları, saçak gibi sarkıntılı kısımları bulunmayacak ve cepleri az ve küçük olacaktır. Yanıcı, patlayıcı, parlayıcı ve zehirli tozlarla çalışan işçilerin giydiği iş elbiselerinde kol kapakları, pantolon paçalarında dubleler ve cep gibi, tozun birikebileceği kısımlar bulunmayacaktır. İşbaşında yırtık, sökük, sarkıntılı elbiseler giyilmeyecek, döner veya diğer hareketli makinelerdeki çalışmalarda, boyunbağı, anahtarlık, saat zinciri ve başörtüsü gibi sarkan ve yüzük, bilezik ve kol saati gibi metal eşya kullanılmayacaktır. Parlama veya yanma tehlikesi bulunan yerlerde; çalışma sırasında kolalı gömlek, parlayıcı selüloz türevinden yapılmış siper, kasket ve gözlük çerçevesi gibi kolay yanabilecek eşya kullanılmayacaktır. İşbaşında sıvalı kollu gömlek yerine, kısa kollu gömlek giyilecektir. Keskin veya sivri uçlu eşya ile patlayıcı, parlayıcı maddeler ve yanıcı sıvılar, cepte taşınmayacaktır. Çalışma sırasında kullanılacak ayakkabılar, postallar, çizmeler veya her çeşit ayak kılıflar, işe uygun ve yeterlikte olacak ve ayakkabı bağları, kısa olacak ve her zaman ayakkabı kenarına sokulacaktır. [1,7] 4.10. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM İşçilere yaptıkları işe göre kişisel koruyucu donanım olarak baret, emniyet ayakkabısı, koruyucu gözlük, yüz siperliği, solunum cihazı, kulak koruyucuları, koruyucu giysi, önlük, eldiven, iklime dayanıklı giysi, yansıtıcılı giysi, emniyet kemeri, güvenlik halatı, koruyucu merhemler verilecektir. Her işveren, Ek-III’de belirtilen işlerde ve benzeri işlerde, toplu koruma yöntemleri ile risklerin önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda, Ek-II’de belirtilen kişisel koruyucu donanımlardan işçilerin sağlık ve güvenlikleri için gerekli olanları Ek-I’de örneği verilen tabloya göre değerlendirecek ve işçilere verecektir. İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü önlemi alacaktır. İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmakla yükümlüdür. İşçiler kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirecektir. İşçilere verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olacak, temizlik ve bakımı yapılacak ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilecektir. [9] 4.11. ÖZLÜK DOSYASI İşçilerin özlük dosyaları insan kaynakları birimi tarafından düzenli olarak tutulmaktadır. İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu Kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır. İşveren, işçi hakkında edindiği bilgileri dürüstlük kuralları ve hukuka uygun olarak kullanmak ve gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bilgileri açıklamamakla yükümlüdür. [12] 4.12. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU İş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulmalı ve kurul aylık düzenli olarak toplanmalı, toplantı tutanakları dosyalanmalıdır. Sürekli olarak en az 50 çalışanı olan ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmakla yükümlüdür. İşveren iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun olarak verilen kararları uygulamakla yükümlüdürler. Çalışan sayısının tespitinde işyerinde çalışanların tamamı dikkate alınır. İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu gibi birden çok işyeri bulunduğu hallerde elliden fazla işçi çalıştıran her bir işyerinde ayrı birer iş sağlığı ve güvenliği kurulur. [12] 4.13. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNA EĞİTİM İş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine iş sağlığı ve güvenliği yönünden eğitim verilmiştir. İşveren tarafından, iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyeleri ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar.[12] a) Kurulun görev ve yetkileri, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar, c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, ç) İş hijyeninin temel ilkeleri, d) İletişim teknikleri, e) Acil durum önlemleri, f) Meslek hastalıkları, g) İşyerlerine ait özel riskler, ğ) Risk değerlendirmesi. 4.14. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANI İş sağlığı ve güvenliği uzmanı bulundurulmalıdır. Sürekli olarak elli çalışanı olan ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesis edilmesi, sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi için gerekli tedbirlerin belirlenmesi, bu tedbirlerin uygulanması ve uygulamaların izlenmesi işlerini yürütmek üzere, işyerinin risk grubuna ve çalışan sayısına göre bir veya daha fazla iş güvenliği uzmanını görevlendirmek ve bu görevlerin yapılması için gerekli yer araç-gereç ve personeli temin etmekle yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde görev yapan iş güvenliği uzmanının çalışma şartları ile yetki ve sorumlulukları konusunda çalışanları bilgilendirmekle yükümlüdür. İşverenler, iş güvenliği uzmanının görevini etkili bir şekilde yapmasını sağlamak için işletme içinde gerekli planlama ve düzenlemeleri yapmasına imkan sağlar. [12] 4.15. TEHLİKELERİN TANIMLANMASI İş sağlığı ve güvenliği uzmanı, tehlikeleri tespit etmelidir. Bu tehlikelerin ortadan kaldırılması ve kontrol altına alınması üzerine önerilerde bulunmalıdır. 4.16. GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ İşveren, işyerinde; çalışma yöntemleri, iş organizasyonu ve toplu korunma önlemleriyle işyerindeki risklerin giderilemediği veya yeterince azaltılamadığı durumlarda, güvenlik ve sağlık işaretlerini bulundurmak ve uygun şekilde kullanmak zorundadır. [11] 4.17. TOPRAKLAMA ÖLÇÜM RAPORU Bir topraklama sisteminin saha uygulama ve denetleme planı bulunmalıdır. Bu plan üzerinde; topraklayıcıların yerleri, çeşitleri, boyutları, topraklama için kullanılan malzemeler, gömülme derinlikleri, topraklayıcıların düzenlenme biçimleri, topraklama iletkenlerinin cinsi, topraklama iletkenlerinin bağlantılarına ilişkin detaylar, ölçmelerin yapılabileceği ayırma noktaları, başka topraklayıcılar ile bağlantı yerleri, topraklamalara ilişkin direnç değerleri, dokunma gerilimleri, topraklamanın yapıldığı tarih, ölçmeyi yapan elektrik mühendisi (Adı soyadı, Ünvanı, Oda kayıt no vb) gösterilmelidir. [5] 4.18. PARATONER TESİSATI VE KONTROLÜ Üniversitede paratoner olmalıdır. Paratonerler ve yıldırıma karşı alınan diğer koruyucu tertibat yılda en az bir defa, ehliyetli bir elemana kontrol ettirilecektir. Düzenlenen belge ilgililerin her isteminde gösterilmek üzere işyerinde saklanacaktır. 4.19. ELEKTRİK TESİSATININ KONTROLÜ Aydınlatma devresi de dahil olmak üzere bütün elektrik tesisatı bir yılı geçmeyen süreler içinde muntazaman ehliyetli elemanlar tarafından kontrol ve bakıma tabi tutulacaktır.[10] 4.20. YALITKAN MALZEMELER Bütün iş ekipmanı, işçilerin doğrudan veya dolaylı olarak elektrikle temas riskinden korunmasına uygun olacaktır. [6] 4.21. KALDIRMA ARAÇLARININ KONTROLÜ Kaldırma araçlarının (asansör, forklift vb.) kontrolü rutin olarak Makine Mühendisleri Odası tarafından yapılmalıdır. İş yerinde kullanılan iş ekipmanlarının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulacaktır: a)İş ekipmanının güvenliğinin kurulma şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde uzman kişiler tarafından kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenecektir. b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek iş ekipmanının; 1)Uzman kişilerce periyodik kontrollerini ve gerektiğinde testlerin yapılması, 2)Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için uzman kişilerce gerekli kontrollerin yapılması, sağlanacaktır. Bu durumda; tüm kaldırma araçları her çalışmaya başlamadan once operatörleri tarafından kontrol edilecek, ayrıca yetkili teknik bir eleman tarafından en az yılda bir bütünüyle kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek işyerindeki dosyasında saklanacaktır. Her türlü kaldırma makineleri, kabul edilen en ağır yükün en az 1,5 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olacaktır. [12] 4.22. YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine ve çalışanların sayısına göre işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın detektörleri ve alarm sistemleri bulunacaktır. Yangın söndürme ekipmanı kolay kullanılır olacak, görünür ve kolay erişilir yerlere konulacak, önlerinde engel bulunmayacaktır. Yangın söndürme ekipmanı ve bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenecek, işaretler uygun yerlere konulacak ve kalıcı olacaktır. Seyyar yangın söndürme cihazları, en az 6 ayda bir defa kontrol edilecek ve kontrol tarihleri, cihazlar üzerine yazılacaktır. Köpüklü tip (Sodyum bikarbonat asitli) yangın söndürme cihazları, en az senede bir defa tamamen boşaltılıp yeniden doldurulacaktır. Karbondioksitli, bikarbonat tozlu, karbon tetraklorürlü ve benzeri kimyasal maddeli yangın söndürme cihazları, kullanılıştan sonra derhal yeniden doldurulacaktır. [8] 4.23. DİNLENME YERİ Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla işçinin çalıştığı işyerlerinde, uygun bir dinlenme odası veya dinlenme alanı sağlanacaktır. İş aralarında uygun dinlenme imkanı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. Dinlenme odalarında ve dinlenme alanlarında arkalıklı sandalyeler ve masalar bulunacaktır. Dinlenme yerlerinde sigara içmeyenleri sigara dumanından korumak üzere gerekli düzenleme yapılacaktır. [8] 4.24. TEMİZ İÇME SUYU İçilebilir şartlarda temiz su bulunmaktadır. İçme suyunun analizi yapılmıştır. İşyerinde çalışanların kolayca faydalanabileceği uygun özellikte serin içme suyu bulundurulacaktır. Bu uygunluk, mahalli resmi makamlar ve belediyeler tarafından belgelendirilecektir. İçme suyu tesisatı bulunmayan yerlerde, temiz ve sıhhi içme suyu kapları sağlanacak ve bunlar, özel sehpalara oturtulup uygun musluklar takılacaktır. İçme suyu kapları, eğilerek boşaltılmayacak veya maşrapa daldırılarak su alınmayacak, ağzı açık varil, küp, kova, fıçı gibi kaplar, kapaksız ve musluksuz olarak kullanılmayacaktır. Su içmek için kişiye özel bardak kullanılacaktır. Karton veya benzeri bardaklar kullanıldığı takdirde, bunlar özel ambalajlarında veya temiz bir kutuda saklanacak, bir kere kullanılan bardakların atılması içini musluğun yanında özel bir sepet bulundurulacaktır. [12] 4.25. RİSK DEĞERLENDİRMESİ İş yerinde muhtemel tehlike ve riskler değerlendirilerek gerekli tedbirler, bu çalışma ışığı altında tamamlanacaktır. Risk Değerlendirmesi Madde 6 – İşveren, işyerinde tehlikeli kimyasal madde bulunup bulunmadığını tespit etmek ve tehlikeli kimyasal madde bulunması halinde, işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden olumsuz etkilerini belirlemek üzere, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin 6. Maddesinin (c) bendi ile 9 uncu maddesinin (a) bendinde uygun şekilde, risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılarak, bu Yönetmelikte belirlenen önlemler alınmadan tehlikeli kimyasal maddelerle çalışılması yasaktır. a) Risk değerlendirmesi, aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır; 1) Kimyasal maddenin sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları, 2) İmalatçı, ithalatçı veya satıcılardan sağlanacak malzeme güvenlik bilgi formu, 3) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi, 4) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma şartları ve kullanım sıklığı, 5) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır değerleri ve biyolojik sınır değerleri, 6) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi, 7) Varsa, daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları. a)İşveren, tedarikçiden veya diğer kaynaklardan risk değerlendirmesi için gerekli olan ek bilgileri sağlar. Bu bilgiler, kullanıcılara yönelik olarak, varsa kimyasal maddelerin yürürlükteki mevzuatta yer alan özel risk değerlendirmelerini de içermelidir. b) İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’nin 9 uncu maddesine uygun şekilde risk değerlendirmesi yapmak ve bu Yönetmeliğin 7 inci ve 8 inci maddelerinde belirtilen önlemlerden hangilerinin alınmış olduğunu belirlemekle yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yazılı belge haline getirilerek, istenildiğinde yetkili kişilere gösterilmek üzere işyerinde bulundurulacaktır. c) Risk değerlendirmesi aşağıdaki hallerde yenilecektir; 1) Risk değerlendirmesinde belirlenen sürelerde, 2) Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda, 3) Ortam ölçümleri ve sağlık gözetimlerinin sonuçlarına göre gerektiğinde, 4) Kimyasal maddeler nedeni ile herhangi bir kaza olduğunda, 5) En az 5 yılda bir defa d) Risk değerlendirmesi, tamir ve bakım işleri de dahil olmak üzere kimyasal maddelerle çalışılan tüm işleri kapsayacaktır. e) Birden fazla kimyasal madde ile çalışılan işlerde, bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkileşimleri dikkate alınarak risk değerlendirmesi yapılacaktır. f) Tehlikeli kimyasal maddeler içeren yeni bir faaliyete ancak risk değerlendirmesi yapılarak belirlenen her türlü önlem alındıktan sonar başlanacaktır. [12] BÖLÜM 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Avrupa Birliği uyum yasaları gereğince ülkemiz için daha kapsamlı ve modern bir İş Kanununa duyulan ihtiyaç bu yeni yasa ile giderilmeye çalışılmıştır. İşverenlerin risk analizi yaptırtma, uygulamaları denetletme gibi yükümlülükleri, işyerlerinin tehlike sınıflarına göre ayrılması, işçi temsilciliği iş sağlığı ve güvenliği açısından çalışanların eğitilmeleri ve işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının görevleri, çalıştırılmalarına ilişkin yükümlülükler, eğitimleri gibi birçok konu 4857 sayılı İş Kanununda ve ilgili yönetmeliklerde zaten bulunmaktaydı. Nitekim yine de bu maddeler 6331 Sayılı Yeni Kanun kapsamı içerisinde tekrar belirtilmiştir ve sonuç olarak elbette ki tekrarlarla karşı karşıya kalınmıştır. Bu sonucu ortadan kaldırmak için de ‘İş Sağlığı ve Güvenliği’ bölümü 4857 sayılı İş Kanunundan çıkarılmıştır. Ancak yapılan düzenlemeler tam ve sistemli olmadığı için herhangi bir karışıklık ile karşılaşmamak için konu ile alakalı olarak henüz her iki kanuna da danışmakta fayda vardır. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek, işçilerin çalışma koşullarını iyileştirmek, işverenin, devletin ve işçinin sorumluluklarını bilmesini sağlamak amacı ile yapılan bu çalışmalar toplumun her kesimi için motivasyon artırıcı birer etmendir. Ancak yapılan çalışmalar kadar, hatta daha da önemlisi uygulamada başarılı olunup olunamadığıdır. Yeni Yüzyıl Üniversitesi’nde yapılan çalışmalarda kuruluşundan bu zamana kadar herhangi bir iş kazasının meydana gelmediği görülmüştür. Ancak yerleşkenin E-5 karayoluna yakın olması, yakınında benzin istasyonu ve sanayi sitesi olması ve deprem bölgesinde olması nedeniyle de daha sonra herhangi bir şeyin olmayacağı anlamına gelmemektedir. Bana göre iş sağlığı ve güvenliği konusunun ülkemizde başarılı olması için şu konulara önem verilmelidir; üniversitelerde daha çok iş sağlığı ve güvenliği bölümleri ile uzmanlık alanları kurulmalı, birbiri ile aynı maddeleri içeren değil birbirini destekleyen yasalar çıkarılmalı, yasaların düzenli şekilde uygulanması için sıkı denetimler yapılmalı, sorumlu kurumlarda çalışan uzmanların, iş müfettişlerinin ve diğer yetkili kişilerin her türlü eğitime ve teknolojik imkanlara sahip olmaları için katkıda bulunulmalıdır. KAYNAKLAR [1].6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm kanunu; [2].6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu tanıtım; http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP%20Repository/csgb/dosyalar/kitap /kitap03_6331 [3].CERİT M; 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu hakkında genel değerlendirme, http://www.asmo.org.tr/tablolar/genel/20121206_is_sagligi_seminer_sunu.pdf [4].Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik; http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/05/20130515-1.htm [5].Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliği; http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.10392&sourceXmlSearch =&MevzuatIliski=0 [6].İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130425-7.htm şartları yönetmeliği; [7].İşçi sağlığı ve iş güvenliği tüzüğü; http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=2.5.77583&MevzuatIliski=0 &sourceXmlSearch= [8].İşyeri bina ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelik; http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130717-2.htm [9].Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında yönetmelik; http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP%20Repository/isggm/dosyalar/kkd _taslak [10].Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde ve işlerde alınacak tedbirler hakkında tüzük; http://www.ambalaj.org.tr/files/mevzuat/tehlikeli_madde_tuzuk.pdf [11].Sağlık ve güvenlik işaretleri http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130911-6.htm yönetmeliği; [12].ŞAHİN T; Sosyal tesisler ve yönetiminde risk analiz raporu, Yeni Yüzyıl Üniversitesi bitirme projesi, 2013
© Copyright 2024 Paperzz
