21 NİSAN 2014 ǀ 10 TL Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor 2014 sezonunda büyümenin belirleyeni Rusya olacak ÜCRETSİZ ÖZEL EKLER RADISSON BLU HOTEL İSTANBUL ŞİŞLİ RAMADA ENCORE İZMİR HOTEL Kazakistan Türk turizmcilerini de cezbediyor Endüstriyel mutfak sektörü, Avrupa ülkeleriyle boy ölçüşüyor “Kapadokya’nın kalbinde bir yer” A place in the heart of Cappadocia Hayal ettiğiniz o yer... Kapadokya’nın kalbi Çavuşin’de PHOCAS CAVE SUITES Kızılçukur ve Güllüdere Vadileri’nin çevrelediği, muhteşem Çavuşin Kalesi karşısında, binlerce yıllık mirasın ve mimarinin üstün işçilikle birleştiği bir yer... Eski konaklama mekanları ve buna bağlı mağaralardan oluşan kalıntılar üzerine kurulmuş gerçek oyma kaya işçiliği, heykeltraşların aylarca çalışarak ortaya koyduğu freskler... Geçmişe ait izlerin korunarak bugünlere aktarıldığı bir yer... Konuğumuz olun... 1 kral süiti, 2 kraliçe mağara süiti, 2 lüks mağara süiti, 4 mağara süiti, 2 standart kaya oda ve 1 standart mağara odadan oluşan bu seçkin ortamda konuğumuz olun... ● Gelenekselliğe bağlı kalınarak döşenmiş 12 oda ● Mağara restoran ● Şarap evi ● Serinleme havuzu ● Türk hamamı (bazı odalarda) ● Yöreye özgü doğal lezzetler... Belki de hayalinizdeki o yer... Adres: Çavuşin / KAPADOKYA / TURKEY E-mail: [email protected] Web: www.phocascavesuites.com Telefon: +90 384 532 71 61 Gsm: +90 530 392 59 62 Faks: +90 384 532 71 51 10 32 73 58 54 64 oteller yatırımlar ■ Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor...................................................... 10-18 ■ Haberler..................................................................... 20-30 ■ Kazakistan Türk turizmcilerini de cezbediyor....... 54-59 ■ Haberler..................................................................... 60-63 acenteler tedarikçiler ■ 2014 sezonunda büyümenin belirleyeni Rusya olacak......................................... 32-40 ■ Haberler..................................................................... 42-52 ■ Endüstriyel mutfak sektörü, Avrupa ülkeleriyle boy ölçüşüyor........................................ 64-72 ■ Ev dışı sektörü, CNR EDT EXPO’da bir araya geldi.... 73-74 ■ Haberler..................................................................... 75-76 ■ Haberler .................................................................... 77-86 ■ İstatistikler .............................................................. 87-88 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Yazı İşleri Özlem Has Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan Ecem Ercan [email protected] Genel Koordinatör Bülent Büyükaras ozlem.has @turizmyatirimdergisi.com.tr [email protected] Yayın Danışmanı Erol Karabulut Adres: Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sok. No: 5/B, 4. Levent / İstanbul Abonelik 12 aylık abonelik bedeli 90 TL’dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: [email protected] İletişim Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası 4. Levent-İstanbul Şubesi. Editör Özlem Kasa Reklam IBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 [email protected] Görsel Yönetmen Türkel Hocaoğlu [email protected] 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Tel: 0 212 278 77 41 pbx Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 (Dekont ve adres bilgilerinizi 0212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz.) Baskı: Yayın Türü: Ulusal, süreli, aylık Özgün Ofset Tel: 0212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Baskı yeri ve tarihi: İstanbul, Nisan 2014 SUNUŞ Siyasi gelişmeler ve Türkiye’nin imajı T ürk turizmi 2014 sezonuna sisli bir ortamda giriyor. Türkiye’nin en büyük kaynak pazarı Avrupa pazarında durağanlık, Rusya ve Kazakistan pazarlarında yaşanan develüasyon, Ukrayna’daki siyasi belirsizlikler, iç pazarda Türkiye’yi bekleyen Cumhurbaşkanlığı seçimleri 2014 sezonunun nasıl geçeceği konusunda belirsizliği artırıyor. Bu yıl bu anlamda ilginç bir yıl. Sektör değil bir yılı, bir ay sonrasını bile göremiyor. Tüm olumsuzluklara rağmen 2014 sezonunda ortalama yüzde 60 doluluk yakalanacağını tahmin eden turizmciler, bu yıl para kazanma ve kazancı yatırıma dönüştürme konusunda kaygılı. Türkiye ekonomik anlamda belli bir istikrarı yakalasa da siyasi anlamda zor bir dönemden geçiyor. Bildiğiniz gibi sosyal medya günümüzün en önemli iletişim ve tanıtım mecraları arasına girdi. Artık dünyanın hemen her yerinde 7’den 70’e birçok insan sosyal medya kullanıyor. Dünyaya modern bir ülke olarak tanıttığımız Türkiye geçtiğimiz ay Twitter ve Youtube gibi sosyal medya sitelerinin yasaklanmasıyla dünya gündemine oturdu. Türkiye’nin imajını derinden sarsan bu yasaklar, geçtiğimiz aylarda başlayan tanıtım çalışmalarını da olumsuz etkiledi. Bu yasakların arkası gelir mi şimdiden kestirmek zor ancak, dünya kamuoyunda yasakların verdiği hasarı düzeltmek hiç kolay olmayacağa benziyor. Temennimiz bu yasakların bir an önce kaldırılması. Yıllardır ciddi emek ve bütçe ayrılarak oluşturulan Türkiye imajının zarar görmesi ve ülkenin marka değerinin gerilemesi çok üzücü… Bu sayımızda bu konuyu kapağa taşıyarak sektörün önde gelen kurum temsilcileri ve profesyonellerinin görüşlerine başvurduk. Siyasi sıkıntılarla uğraşan tek ülke kuşkusuz Türkiye değil. Kuşkusuz Ukrayna ve Rusya arasında yaşanan kriz herkesi çok daha tedirgin ediyor. Hatırlanacağı gibi Mart ayında Rusya’da turizmin nabzını ölçen iki ayrı fuar gerçekleşti. Ancak her iki fuarda da mevcut sorunlar nedeniyle sezonun akıbeti görülemedi. Mısır’daki siyasi istikrarsızlığın devam etmesi, Rusya ve Kazakistan’da yaşanan devalüasyon soru işaretlerini artırırken, Ruble ve Tenge’nin Dolar ve Avro karşısında değer kaybetmesini fırsata çevirmek isteyenleri umutlandırıyor. Sonuç olarak İspanya, Yunanistan gibi rakipleri pahalı bulan Rusların Türkiye’yi tercih etme olasılığı artıyor. İlk üç ayı yükselişle kapatan Rusya pazarındaki bu gelişmeleri hep birlikte göreceğiz. Rusya pazarıyla ilgili gelişmeleri ve fuar sonuçlarını sayfalarımızdan okuyabilirsiniz. Bu sayımızda yatırımlarla ilgili kafamızı Türkiye’den kaldırıp Kazakistan’a diktik. Kazakistan geniş coğrafyası, zengin doğal kaynakları ve petrol rezervi, gelişen ekonomisi ve yabancı yatırımcılara sunduğu imkanlarla bir çok yatırımcıyı kendine çekiyor. Özellikle ekonomi segmentinde otel yatırım ihtiyacı ile dikkat çeken ülkede, Türkiye’den çok sayıda yatırımcı bulunuyor. Kazakistan’daki yatırım fırsatlarını sizler için derledik. Gıda ve endüstriyel mutfak alanında hizmet veren turizm tedarikçileri, geçtiğimiz ay yoğun bir fuarlar döneminden geçti. Hostech By TUSİD tüm endüstriyel mutfak firmalarını bir araya getirdi. Biz de bu vesileyle endüstriyel mutfak alanında çalışan firmaların yeni ürünlerine bakma fırsatı yakaladık. Bu sayımızda ayrıca Ramada Encore İzmir ile Radisson Blu Şişli otelleri için özel olarak hazırladığımız ekleri de beğenilerinize sunuyoruz. Keyifle okumanız dileğiyle… Turizm ve Yatırım Dergisi 264 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 08’2013 OTELLER OTELLER DOSYA Türkiye imajı, tehlikeli bir süreçten geçiyor Son bir yılda dünya basınında adı; polis şiddeti, yolsuzluk olayları, twitter, youtube gibi sosyal medya yasakları ile yan yana gelen Türkiye uluslararası camiada imaj kaybediyor. Bakanlık kanalıyla kendini yurtdışında tarihi ve doğal güzelliklere sahip modern batı ülkesi olarak tanıtan Türkiye’nin bu algısı değişmeye başlarken, ülkenin marka değeri de zarar görüyor. Türkiye’de hükümetin sertlik yanlısı tutumunun faturası, başta turizm olmak üzere birçok sektöre çıkıyor. 10 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 2012 yılında Türkiye imajı K ültür ve Turizm Bakanlığı’nın yaptığı çalışmaya göre 2012 yılında Türkiye’nin bazı pazarlardaki imajı şöyle: İ klimi, tarihi, doğası ve turizm yatırımlarıyla dünyanın önemli turizm destinasyonlarından biri olan Türkiye, son bir yıldır ülkede yaşanan siyasal gelişmelerden dolayı imaj kaybı yaşıyor. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre geçen yıl 35 milyon turist ile en fazla turist alan ülkeler arasında 6. sıraya yerleşen Türkiye’nin marka değerinin tehlikeye girmesi turizmciler arasında tedirginlik yaratıyor. İmaj kaybı sadece turizmi değil, diğer sektörleri de yakından ilgilendiriyor. Pazarlama, medya, marka ve imaj çağı 21. yüzyılda imaj; ihracat, uluslararası sermaye, turizm, dış politika, kültürel etki ve AB üyeliği sürecini doğrudan etkiliyor. Türkiye imajı tehlikeli bir viraja girdi Geçtiğimiz yıl Suriye ile yaşanan gerginlikler nedeniyle dikkatleri üzerine çeken Türkiye, yine geçen yıl Mayıs ayında başlayan ve tüm Türkiye’ye yayılan Gezi Parkı protestocularına uygulanan şiddet ile dünya gündemine oturdu. Protesto eylemleri, 7 kişinin hayatını kaybetmesi, birçok gencin yaralanması veya sakat kalması ile sonuçlanırken, akıllarda olaylar sırasında ortaya çıkan polis şiddeti ve yoğun biber gazı kaldı. Demokratik haklarını kullanmak için sokağa çıkan insanlara uygulanan şiddet, hükümete yönelik eleştirileri artırırken, Türkiye halkının demokratik haklarına sahip çıkması dünya kamuoyunda sempati yarattı. Dünya medyasında yankısını bulan olaylar nedeniyle o dönemde İstanbul başta olmak üzere bir çok ilde rezervasyon iptalleri yaşanmıştı. Sosyal medya yasakları Türkiye algısını değiştirdi Bu gelişmelerin devamında aralık ayında başlayan yolsuzluk operasyonları sonrasında Twitter, Youtube gibi sosyal medya organlarının kapatılması, yurtdışında Türkiye algısını değiştiren temel göstergelerden biri oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile sektör temsilcilerinin uzun çabalar sonucu oluşturduğu Türkiye imajı tehlikeli bir dönemece girdi. Sektör temsilcileri, yaşanan olaylar ve gündeme gelen yasaklar nedeniyle Türkiye’nin imajının zarar gördüğünü belirtiyorlar. Türkiye’nin isminin yasaklar ve devlet şiddetiyle anılmasının faturasının ilerleyen dönemde ortaya çıkması bekleniyor. Rezervasyonlara sezon itibariyle çok yansımayan mevcut imaj kaybı, kısa vadede fiyat düşüşü uzun vadede ise marka değerinin yitirilmesi olarak karşımıza çıkacağı belirtiliyor. Almanya: Almanya pazarında Türkiye, kumsalları, yüksek servis kalitesi ve misafirperverliği ile bir tatil ülkesi olarak olumlu imaja sahip. Bunun yanı sıra, ucuz bir tatil ülkesi algısı da mevcut. Almanya’da Institut für Freizeitwirtschaft tarafından yapılan “Seyahat Edilen Ülkelerin İmajı” konulu araştırma sonuçlarına göre Türkiye, servis kalitesi ve çocuklara gösterilen sevgi bakımından birinci sırada yer alıyor. Memnuniyet Unsurları: Deniz-kum-güneş, uzun turizm sezonu, fiyat- hizmet dengesi, yüksek otel kalitesi ve kültürel zenginlik. Rusya Federasyonu: Rusya Federasyonu’nda Türkiye’nin imajı “en popüler ve en çok tercih edilen tatil destinasyonu”dur. Yapılan araştırmaya göre, Rusların yüzde 47’si tatil için en uygun ülkenin Türkiye olduğunu belirtiyor. Türkiye, uygun fiyatlı, hizmet ve tesis kalitesine sahip, özgün tarihi ve kültürel değerleri olan ve medeni bir destinasyon olarak algılanıyor. Rusya Federasyonu vatandaşları nezdinde tatil denince akla gelen ilk ülke Türkiye’dir. Türkiye ile ilgili çağrışımlar, güneşli (% 37,8), eğlenceli (% 27,7), pitoresk (% 21,2), dostane (% 19,6), rahatlatıcı (% 18,2), karşıtlıklar ülkesi (% 17,8), Akdenizli (% 15,8) ve kendine özgü (% 14,9) şeklindedir. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’de tatil yapanların yüzde 59,4’ü Türkiye tatillerinden kesinlikle çok memnun kaldıklarını ifade ediyor. Memnun kalmadığını belirtenlerin oranı yüzde 5’tir. Otel kalitesi, servis kalitesi, sıcak iklim, doğal güzellikler, vize kolaylığı, eğlence imkanları ve uygun fiyat. İngiltere: Türkiye, İngiltere pazarında sıcak iklimi ve kültürel zenginlikleri olan bir ülke olarak algılanıyor. İngilizler arasında Türkiye algısı olumludur ve en çok “güneşli” (%68), “tarihi” (%55) ve “kültürel” (%48) sözcükleri ile tanımlanıyor. Türkiye imajı, hem Türkiye’yi son birkaç yıl içinde ziyaret edenler ve hem de henüz ziyaret etmemiş, ancak ‘listesine’ almış olanlar açısından olumludur. On kişiden yedisi Türkiye’yi güneşli ve iki kişiden biri tarihi/kültürel olarak görüyor. Memnuniyet Unsurları: Sıcak iklim, Tarihi 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 11 » DOSYA OTELLER ve kültürel değerler, Fiyatların uygun olması, doğal güzellikler, Türk halkının dostça karşılaması, ailelere uygunluk ve konaklama tesisleri Hollanda: CNN: Twitter Türkiye’nin imajına zarar veriyor CNN International, yaptığı haberde yasakların Türkiye imajına zarar verdiğine işaret ederek, ekonomisini dış borçlanmayla finanse eden Türkiye’nin yabancı yatırımcıların güvenini sarsacağına dikkat çekiyor. Türkiye markasının Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da büyük yaralar aldığını vurgulayan medya kuruluşu, Türkiye’yi Tunus ile karşılaştırarak Tunus’un demokrasi anlamında Türkiye’yi gölgede bıraktığını ifade ediyor. Bakanlığın tanıtım stratejisinde Türkiye, modern bir ülke Bilindiği gibi Kültür ve Turizm Bakanlığı turizm profesyonelleriyle birlikte yıllardır birçok destinasyonda Türkiye’nin tanıtımını yapıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü, gerek Türkiye’nin tanıtımı gerek marka değerinin yükseltilmesi gerekse imajının zedelenmemesi için bir çok çalışma yürütüyor. İletişim stratejisinde Türkiye’nin dünya turizm pazarındaki imajını geliştirmeyi amaçlayan bakanlık, Türkiye’yi yurtdışında; kültürel mirasa ve doğal güzelliklere sahip, ürün çeşitliliği sunan ve modern bir ülke olarak tanıtıyor. Destinasyon odaklı tanıtıma önem veren bakanlık, Türkiye’nin pazarlama hedefleri içinde; pazar payının artırılması, Türkiye’ye gelen üst gelir grubu ziyaretçilerin payının artırılması, kişi başı harcamanın ve kalış sürelerinin artırılması, turizm talebinin 12 aya yayılması, kül- 12 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 tür, golf, kış, kongre, yatçılık, şehir, gençlik, sağlık ve eko turizm gibi turizm çeşitlerine yönelik talebin arttırılması ve turizmin bölgelere dengeli dağılmasına yer veriyor. Türkiye dünyanın en değerli 19. Markası olmuştu Geçen yıla kadar bakanlığın belirlediği seyirde ilerleyen tanıtım çalışmaları nedeniyle Türkiye imajı iyi bir noktaya ulaşmıştı. Hatırlanacağı gibi 2012 yılında Türkiye, marka değerlendirme kuruluşu Brand Finance’in yaptığı “Marka Ülkeler” araştırmasında 487 milyar dolar marka değeri ile dünyanın en değerli 19. ülke markası olmuştu. Ülkelerin yatırım, turizm, ürünler ve yetenek olmak üzere dört ana kritere göre değerlendirildiği araştırmada, Türkiye; Polonya, Avusturya, Belçika, Yunanistan gibi Avrupa Birliği (AB) üyesi birçok ülkeyi geride bırakmıştı. ABD’nin yaklaşık 15 trilyon dolar marka değeri ile yine birinci olduğu listede Çin, yaklaşık 5 trilyon dolar marka değeri ile dünyanın en değerli ikinci ülke markası olmuştu. 2014 tanıtım ihalesi şeffaf değildi Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye’nin tanıtımı için 2009 yılından beri ortalama 100 milyon dolar ayırıyor. Tanıtım bütçesi, ilk kez 2007 ve 2008 yıllarında 120 milyon dolara çıkmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Yazar, Bakanlığın, 2014 yılında tanıtım için 50 milyon avro Türkiye’ye seyahat eden Hollandalıların Türkiye ile ilgili çağrışımlar; güneşli ve güzel iklim (%63), güzel kumsallar (%21) ve deniz (%20), güzel yiyecek ve içecekler (%14) arkadaş canlısı insanlar (%10) şeklinde. Hollandalılar, Türkiye’yi misafirperver, kendine özgü, geleneksel bir ülke olarak algılıyor. Türkiye’yi ziyaret eden kişiler Türkiye’nin lüks, güvenli ve hoşgörülü bir ülke olduğunu düşünürken, ziyaret etmeyen kişiler bunun tersini düşünüyor. Ayrıca, Türkiye’ye yönelik “her şey dahil, ucuz ülke” imajı Hollanda pazarında yerleşmiş durumda… Türkiye’ye gelen Hollandalı turistlerin yüzde 92’si ziyaretlerinden memnun kaldığı için Türkiye’yi yakınlarına tavsiye ediyor. Memnuniyet Unsurları: Cazip fiyat seçenekleri, deniz ve sahillerin güzelliği, güzel iklim, Türk mutfağı, kültürel zenginlik, sağlık amaçlı geziler ve aile tatilleri için uygun seçeneklerin var olması. Fransa: Türkiye imajı turistik açıdan genel olarak olumlu. Ancak, yanlış ve eksik bilgi nedeniyle Türkiye’ye hiç gelmemiş Fransızların algısında bir Arap ülkesi olarak konumlanma mevcut. Bu da ülkemizin kültürel ve doğal farklılıklarının çekiciliğini gölgeleyen bir algı biçimi oluyor. Memnuniyet Unsurları: Hizmet kalitesi, kültürel çeşitlilik ve zenginlik. ABD: Türkiye; “tarihi, kültürel, arkeolojik ve doğal zenginlikleri ile ön plana çıkan bir turizm destinasyonu” olarak tanınıyor. Okyanus ötesi seyahat etme alışkanlığı olan, ülkemize seyahat edebilecek 8 milyon kişilik ABD’li hedef kitle içerisinden seçilen kişiler arasında yapılan anket çalışması, belirtilen topluluğun yüzde 50’sinin, Türkiye’ye seyahat etmek istediğini ortaya koyuyor. Bu grup içerisindeki yüzde 22,6’lık kesim, “Türkiye’yi ziyaret etmeyi çok arzu ettiğini” ifade ediyor. İlgili hedef kitle içerisindeki yüzde 24,4’lük kesim ise Türkiye’ye seyahat etmeyi bir opsiyon olarak düşünebileceklerini belirtmiştir. Memnuniyet Unsurları: Tarihi, kültürel ve doğal zenginlikler, dini turizm zenginliklerimiz, Türk misafirperverliği, kruvaziyer ile seyahat imkanı, ekonomik faktörler. İsviçre: İmajı genelde olumlu olan İsviçre’de Türkiye, heyecan verici ve ilginç, modern-antik sentezi, mistik, misafirperver bir turizm ülkesi olarak algılanmakla birlikte, siyasi açıdan karmaşık olarak tanımlanıyor. Memnuniyet Unsurları: Türk misafirperverliği, kül- » VESTELOTELÇÖZÜMLERİ Vestel Otel Çözümleri Vestel Otel TV ve LED Aydınlatma çözümleri ile en güncel teknolojiler otellerinizde! LED Aydınlatma •OtelTVçözümleri •Dijitalbilgilendirmeekranlarıve yazılımı -Toplantıodası -Asansöriçi -Lobiveresepsiyon •Kioskvetotem •Videowall •LEDAydınlatma Videowall Bilgilendirme ekranı Totem Otel TV Toplantı odası ofis board Asansör bilgilendirme ekranı www.vesteldijital.com DOSYA OTELLER türel zenginlik, güzel sahiller, fiyat/kalite dengesi, Türk mutfağı, alışveriş olanakları ve güzel iklim. İspanya ve İtalya: bütçe ayırdığını açıkladı. Ancak bu rakama yurt dışında tur operatörleriyle ortak yapılan reklam çalışmalarının ve Türkiye’ye yapılan tanıtım gezilerinin dahil olmadığını kaydetti. Geçtiğimiz yıllarda gerçekleştirilen tanıtım ihaleleri şeffaf biçimde yapılırken Ömer Çelik’in bakanlığı döneminde gerçekleştirilen ihale, şeffaf yapılmadığı ve ihale tek bir firmaya verildiği için yoğun eleştiri aldı. Türkiye tanıtım kampanyası çok beğenilmedi Diğer yandan Türkiye 2014 yılında yurtdışında adı Türkiye ile özdeşleşen baklava, simit, çay gibi yiyecek ve içeceklerin yanı sıra, İstanbul, Kız Kulesi, Nemrut Dağı, Kapadokya, Truva gibi yerleri öne çıkarıyor. Yurtdışında başta ‘Home of’ sloganı ile fuarlarda tanıtım yapan Türkiye, reklam çalışmalarında da bu sloganı kullandı. Türkiye’nin tanıtım kampanyasında öne çıkan isim ise yabancı sanatçı Julianne Moore oldu. Öte yandan Türkiye’nin tanıtımı için hazırlanan fotoğrafların orjinal olmadığı eleştirileri de gündeme oturdu. Bakanlık 2014 yılında 57 ülkede; 7 büyük, 96 kamu özel sektör işbirliği çerçevesinde ve 24 yurtdışı temsilcilikleri aracılığıyla toplam 127 turizm fuarına katıldı, katılmaya da devam ediyor. Bakanlığın fuarlarda yaptığı destinasyon odaklı tanıtım çalışmaları genel olarak olumlu karşılandı. Önümüzdeki dönemde atılacak adımlar önemli Gezi Olaylarının ardından Türkiye’nin ana pazarları olan Almanya, Rusya gibi ülkelere üst düzey ziyaretler gerçekleştiren bakanlık, son yaşanan baskı ve yasaklarla ilgili bir çalışma yapmadı. Gergin bir seçim dönemi geçiren Türkiye’de, siyasi çekişmelerin biraz durulması beklenirken, önümüzdeki dönem Türkiye’yi bekleyen cumhurbaşkanlığı seçimi ve ardından yaşanacak genel seçimler, tansiyonun çok da kolay düşmeyeceğini gösteriyor. Türkiye’nin imajının değişip değişmeyeceği ise önümüzdeki dönemde atılacak adımlara bağlı görünüyor. Bu noktada siyasilerin tutumu ve bakanlığın çalışmaları önem kazanıyor. 14 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Türkiye, İspanya pazarında bir tatil ülkesi olarak olumlu imaja sahip... Memnuniyet Unsurları: Fiyatların uygun olması, Türk Mutfağı, kültürel ve tarihi güzellikler, Türk insanının sıcakkanlılığı, konaklama hizmetlerinin kalitesi, iklim, deniz ve kültürü birleştiren tatil yapma olanağı. Belçika Türkiye, Belçika’da doğal güzelliğe sahip, tarihi ve kültürel bakımdan zengin, özellikle deniz-kum-güneş tatili için iyi bir turizm ülkesi olarak algılanıyor. Memnuniyet Unsurları: Doğal güzellik, sıcaklık, güneş, ailece tatil alışkanlığı, plaj güzelliği, değişiklik merakı, doğal güzellik ve sakinlik, uygun fiyat, gastronomi ve alışveriş Danimarka: Danimarkalıların yaklaşık yüzde 40’ı Türkiye hakkında hiç bilgiye sahip değil. Türkiye ile ilgili algılamalara bakıldığında; Danimarkalıların yüzde 32’si olumlu, yüzde 33’ü nötr, yüzde 13’ü olumsuz, yüzde 6’sı çok olumlu, yüzde 5’i çok olumsuz görüşe sahipken, yüzde 11’inin herhangi bir fikri yok. Buna göre; Danimarkalıların yüzde 18’i temelde olumsuz, yüzde 38’i temelde olumlu bir Türkiye imajına sahip. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’ye daha önce gelmiş Danimarkalıların yüzde 50’si yeniden Türkiye’yi ziyaret edebileceğini belirtiyor. Danimarkalıların 6’da 1’i arkadaş ve aile grubuna Türkiye’yi kesinlikle tavsiye ediyor. Finlandiya: Finlilerin deniz kum - güneş odaklı klasik tatil anlayışı doğrultusunda; Türkiye sıcak iklimi, sahilleri, tesisleri, golf, yatçılık, dağ ve doğa yürüyüşleri, dalış, yelken, yamaç paraşütü gibi sportif aktiviteleri ile olumlu bir imaja sahip. Özellikle son yıllarda kültür, tarih ve şehir turizmine de ilgi arttı. Modern yüzünün yanı sıra kültür ve geleneği de içinde barındıran İstanbul bir city break destinasyonu olarak görülüyor. Memnuniyet Unsurları: Uygun fiyat, özellikle İstanbul’da alışveriş olanaklarının çeşitliliği, doğal güzellikler (kıyılar), eğlence imkanları, çocuklu aile tatili için uygun olması… Çin: Türkiye, Asya ve Avrupa’nın birleştiği, kültürel açıdan zengin bir ülke olarak olumlu imaja sahip… Memnuniyet Unsurları: Farklı kültür ve zengin tarihe sahip bir ülke olması, Avrupa’ya göre fiyat/maliyet avantajı, Türk misafirperverliği, iklimi, Türk mutfağı, alışveriş olanakları Japonya: Türkiye Japon turistler açısından, tarihi, kültürel ve doğal zenginliklere sahip dost bir ülke olarak algılanıyor. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’yi ziyaret eden Japon turistlerin yüzde 95’i seyahatlerinden memnun kalıyor. Yaşam tarzı ve kültürel farklılık, kendilerine gösterilen yakın ilgi, konaklama tesislerinin kalitesi, rehber kalitesi, İstanbul ve Kapadokya’nın cazibesi, Türk Mutfağı, fiyatların uygunluğu, iklim, ulaşım kolaylığı B.A.E.: Türkiye B.A.E. pazarında ilk akla gelen tatil destinasyonları arasında payını her yıl artırarak yüzde 24 ile ilk sırada yer alıyor. B.A.E. pazarında Türkiye ile ilgili olumlu çağrışımlar; heyecan verici, yeşil, tarihi, çekici, aile destinasyonu, karşıtlıklar ülkesi, güneşli, Müslüman, arkadaşça, güvenli ve Avrupalı olarak tespit edildi. Türkiye tüm algılamaların dışında en popüler turistik yer olarak görülüyor. Türkiye’nin pahalı olan imajının yerini makul fiyatlı algısı aldı. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’yi ziyaret eden turistlerin yüzde 96’sı seyahatlerinden memnun kaldı. Türkiye’yi ziyaret edenlerin yüzde 76’sı yeniden ziyaret etmek istediklerini belirtti. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların yüzde 25’i Türkiye’ye gitmediğini, ancak gitmek istediği ülkeler arasında birinci sırada olduğunu ifade etti. Konaklama tesislerinin kalitesi, aktivite çeşitliliği, Türk Mutfağı, tesislerin ve çevrenin temiz olması, modern eğlence tesisleri, Türkiye içinde ulaşım rahatlığı, Türk misafirperverliği OTELLER GÖRÜŞLER Ukrayna Türkiye yaz tatili ve ağırlıklı olarak deniz tatili yapılabilecek eğlenceli bir destinasyon olarak biliniyor. Ayrıca, bireysel ve aile ile tatile uygun, konforlu, fiyat-kalite oranı açısından uygun bir ülke olarak algılanıyor. Türkiye tatili ile akla ilk olarak eğlence, deniz ve kum, kültürel geziler, otellerdeki her şey dâhil sistemi geliyor. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’de tatil yapan Ukraynalıların çoğu tekrar Türkiye’ye gelmeyi düşünüyor. Memnun kalan turistler özellikle Türkiye’de hizmet seviyesinin üst düzeyde olduğunu belirtiyor. Otellerdeki konforu ön plana çıkartıyorlar. Ukraynalı turistler Türkiye’de herkesin mutlaka yapabileceği bir şeyler bulabileceğini düşünüyor. Avusturya Türkiye Avusturya’da olumlu bir imaja sahiptir ve sevilen ülkeler arasında (Karayolu ile ulaşılan Hırvatistan hariç tutulduğunda) İtalya’nın ardından 2. sırada yer alıyor. 2010 yılı analizlerinde Türkiye ilk defa İspanya ve Yunanistan’ın önüne geçti. Türkiye, klasik deniz tatili destinasyonu ve kültürel açıdan zengin bir ülke olarak algılanıyor. Ayrıca yapılan anketlerde, Avusturyalıların yüzde 86’sı tatil ülkesi olarak Türkiye’yi “sempatik” ya da “çok sempatik” olarak tanımlıyor. Tatil türlerine göre turistlerin tercihleri şöyle: Yüzde 39’u deniz-kum- güneş, yüzde 23’ü dinlenme ve wellness, yüzde 21’i aile tatili, yüzde 10’u eğlence ve macera, yüzde 11’i dağ tatili (doğa turu, trecking, vs.). Memnuniyet Unsurları: Fiyat-Kalite dengesi, Türk Mutfağı, Türk misafirperverliği, kültürel zenginlik, doğal güzellikler. Güney Kore Türkiye, Güney Koreli turistler açısından, tarihsel ve kültürel olarak kardeş ülke (tarihi ortak geçmişleri nedeniyle) imajına sahip. Memnuniyet Unsurları: Türkiye’yi ziyaret eden Güney Koreli turistler büyük oranda seyahatlerinden memnun kalıyor. Tarihi zenginlik, dini açıdan anlamlı (özellikle Hristiyanlık), Türk mutfağı, kardeş ülke, doğanın güzelliği. Türkiye’nin imajıyla ilgili sektör temsilcileri neler diyor? Bahattin Yücel / Kültür ve Turizm Eski Bakanı-Turizm Araştırmaları Derneği (TURAD) Başkanı Yaşananlar Türkiye’nin aleyhine olan işler T ürkiye’nin adının twitter, youtube yasaklarıyla, biber gazı ile polis şiddetiyle veya dünyanın her tarafında olan basit protestolarda insanların ölmesiyle yan yana geçmesi sevinilecek bir tablo değil. Bunları yapan ve yöneten kesimin düşüncesi ile dünyadaki genel geçer düşünce yapısı içinde çok büyük çelişki var. Bunlar Türkiye’nin aleyhine olan işler. Turizm açısından bu yıl böyle geçer. Ekonomik açıdan bir olumsuzluk yok Allahtan. O yüzden rezervasyonlarda ben ne ciddi bir artış ne de düşüş bekliyorum. Türkiye’nin genel turist kapasitesini çok fazla etkilemeyecek. Türkiye’de şuan her türlü protesto şiddetle bastırılıyor. Burada hem hükümeti hem de yerel yöneticileri fazla sertlik yanlısı görüyorum. Kaldı ki bu gelişmeler siyaset kurumuna da yarar getirmiyor. Timur Bayındır / Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) Başkanı Twitter yasağı Türkiye imajını olumsuz etkiliyor T urizmde teknolojinin geldiği nokta önemli… Sosyal paylaşım sitesi Twitter’in kapatılması sektörü olumsuz etkiledi. Son dönemde ülkemizde yaşanan siyasi ve toplumsal olaylar ülkemizin imajına ve yurt dışından aldığı turist sayısına doğrudan etki ediyor. Başta İtalya olmak üzere kimi ülkelerin dışişleri bakanlıklarının, vatandaşlarına Türkiye’ye gidilmemesi konusunda uyarılarda bulunmaları sektör olarak bizleri endişelendiriyor. Durumun ivedilikle çözülebilmesi için başta siyasi liderlerimiz olmak üzere, Dışişleri Bakanlığı ve sektör paydaşlarının ortak akıl sergileyebilmesi gerekiyor. Siyasi ve ekonomik belirsizlik içerisindeki ülkemiz şartlarında 2014 yılının nasıl geçeceğini tahlil etmek zor. 2014 yılı için beklentimiz çok yüksek değil. Avrupa’da devam eden ekonomik kriz, gerek krizden dolayı turizm gelirlerini arttırmayı hedefleyen rakip ülkelerin pazardaki promosyonları, gerekse ülkemizin devam eden imaj iyileştirme çabaları zor bir dönem geçireceğimizi gösteriyor. İsrail ve Suudi Arabistan pazarlarının ümit vermekle beraber, siyasi kargaşaya karşın Rusya Federasyonu ve Ukrayna’dan gelen turist sayısında beklentilerin aksine artış yakalanması memnuniyet verici… 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 15 OTELLER GÖRÜŞLER Osman Ayık / TÜROFED Başkanı Siyasi aktörlerin dikkatli olması gerekiyor Ü lkenin yurtdışına verdiği imaj önemli… Türkiye’nin etrafındaki ve bulunduğu coğrafyadaki ülkelere göre daha olumlu bir imajı var. Tabi demokrasi ile ilgili olan sorunlarda daha dikkatli olmak gerekiyor. Gerçekten bulunduğumuz coğrafyadaki birçok ülkeden farklıyız. Ciddi anlamda bu ülkede birçok alanda enteresan işler yapıldı. Bu aslında dışarıya verdiğimiz imajın olumlu olduğunu gösteriyor. Bu iyi algıyı, Gezi Olaylarındaki şiddet, polisin kullandığı aşırı güç olumsuz etkiliyor. Gelişen Türkiye kulvar mı değiştiriyor gibi soru işaretleri oluşabilir. Bence Türkiye bunların hiçbirini hak etmiyor. Burada siyasi aktörlerin dikkatli olması, atılacak adımların dikkatli bir şekilde atılması gerekiyor. Türkiye bir Ortadoğu ülkesi değil. Bence bu imajı zedeleyecek bir takım şeyleri çok acil bir şekilde gündemden düşürmek lazım. Sektör açısından bakıldığında Türkiye’nin kapasitesi o kadar büyük ki yeri başka bir destinasyonla doldurulamıyor. Onun için de Türkiye’nin bugün de yarın da aslında bu sektörde hep önemli bir konumda olacak. Yapılan tanıtım kampanyalarının günün şartlarını değerlendirerek yapılması öne çıkmamızı kolaylaştırabilir. Kültür ve Turizm Bakanlığı ya doğrudan ülkeye olan talebi artırıcı kampanyalar veya Türkiye’nin imajı ile ayrıca kampanyalar yürütüyor. Bunlar bir daha incelenebilir belki. Türkiye’nin devam eden tanıtım kampanyasına eklemeler, bazı konulara vurgulamalar yapılabilir. Bu vurgulamalar imaja karşı da yapılabilir. Şu anda göründüğü kadarıyla da Türkiye’nin her şeye rağmen at başı giden sektörü turizm. En rekabetçi olduğumuz alanlardan biri… Nizamettin Şen / Antalya Tanıtma Vakfı Başkanı Türkiye’nin olumsuz imajı, turizmi ‘defolu’ bir ürüne dönüştürecek T ürkiye genel imajını olumlu yönde geliştirmek için çok uğraştı. Hatırlanacağı gibi “PKK terörü” güven konusunda bizim turizm imajımız üzerinde yıllarca olumsuz etki yaptı. Turizm, güven ortamında ve demokratik ülkelerde sorunsuz gelişir. Gezi Olayları’nın dünyada algılanması “çevreci sivil insiyatif”tir. Bunun karşısında uygulanan orantısız güç kullanımları, gösteri, protesto gibi özgürlüklerin kısıtlanması mevcut hapishanelerde tutuklu bulunan gazetecilerinin dünya genelinde en yüksek boyutlarda olması nedeniyle oluşmuş olumsuz imajın üstüne gelince daha da büyük boyut kazandı. Yurtdışındaki Türkiye imajı iyice defolu hale geldi. 17 Aralık süreci ise bu olumsuzlukların üzerine bir de yolsuzluk damgasını vurdu. Kuşkusuz bu yabancı yatırımcı ve partnerler üzerinde ekonomik güvensizliği de neden oldu. Youtube, Twitter gibi bugün artık dünyanın sanal özgürlük kriterleri kapatılınca Türkiye’nin imajı büyük yara 16 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 aldı. Bu durum Türkiye turizmini de olumsuz etkiliyor. Türkiye’nin olumsuz imaja sahip olması, aranan bir “turizm ürünü” olmasına karşın defolu bir ürüne dönüşecektir. Defolu bir ürünün fiyatı önce düşer, sonra defolu ürünü tercih edenlerin sayısı tabiki kısıtlıdır. Bu defolu imajı silmek de uzun yıllar alacaktır. Bu durumun rezer- vasyona yansıdığını 2013 mayıs ayında sonra zaten gördük. 2014 yılı rezervasyonlarında da bunu görüyoruz. Özellikle özgürlükleri öncelikli gören ve kesinlikle taviz vermeyen elit, seçkinci kitle ve İskandinav ülkelerinde bu açıklıkla rakamlara yansıdı. Dolayısıyla ülke imajındaki olumsuzlukları düzeltmek öncelikle devlet ve hükümetin işidir ama turizmciler de bu konuda baskı gücünü ortaya kararlılıkla koymalı. Turizmciler önce kendi güçlerinin farkına varmalı ve 3 maymun oyunundan kurtulmalı. Özgürlükler ve güven ortamı olmadan turizm yapılamayacağını önce devletin karar vericilerine ve artık tüm Türkiye’ye anlatmamız gerekiyor. Sağlıklı ortama kavuşulduğunda topyekün bir imaj çalışılması için tüm taraflar yeni bir strateji etrafında birleşerek, ortak güç oluşturularak, tanıtım kampanyalarına başlayabilirler. Yoksa bu ortam sağlanmadan yapılacak tüm çalışmalar ve harcanacak paralar büyük kayıptır. OTELLER GÖRÜŞLER Yavuz Torunoğulları / FETOB Başkanı Türkiye markasının imajını düzeltmeliyiz G eçen yıldan bu yana Türkiye için bir algı sorunu oluşmaya başladı ve bunun da en belirgin örneği geçen yıl haziran ayında Gezi Olayları ile vuku buldu. Son aylarda yaşanan yasaklar ve yolsuzluk olayları nedeniyle ocaktan itibaren yeni oluşan rezervasyonlarda ciddi düşüşler yaşadık. Sezon olarak ocak-şubat-mart-nisan dönemi, en yoğun rezervasyon aldığımız dönemdir. 15 Ocak’tan sonra günlük oluşan rezervasyonlarda kademeli olarak düşüş gördük. Bu durum hala toparlanmadı. Ayrıca Rusya’nın politik durumu ve Ukrayna’daki sorunlardan dolayı buralarda da ciddi rezervasyon sıkıntıları yaşandı. Bunları üst üste koyduğumuzda sezonla ilgili iyi şeyler söyleyemiyoruz. Bütün bunları da ben yazılan, çizilen, yaşanan şeylerin özellikle bize hitap eden pazarlardaki Türkiye algısına tepki olarak yansıdığını görüyorum. Çünkü geçen yıl Gezi Olayları döneminde hem iç pazarda hem Avrupa’da düşüşler oldu. Tüketici tepkisini doğrudan rezervasyonlara yansıtıyor. Ancak paket turlarda durum farklı… Tur operatörleri Türkiye’yle ilgili kontratlarını bir yıl önceden yaptıkları için onlar da risk altındalar. Tur operatörleri bizim en büyük destekçilerimiz. Sezonu ve yılı kurtarmak için ellerinden geleni yapıyorlar. Hükümetlerine karşı bizim lehimize baskı oluşması noktasında de bir düşüş görünüyor. Bir diğer sebep rublenin değer kaybedip alım gücünün düşmesi oldu. Bunda Kırım olayı ve Rusya’nın politikası etkili oldu. Buna karşın şöyle bir olumlu durum öngörüyoruz: Avrupa’nın Rusya’ya vize uygulaması gibi bir durumu söz konusu. Eğer bu vize uygulaması Avrupa tarafından gerçekleşirse bunun bizim turizmimize olumlu bir etkisi olabilir. Buradan yanlış bir imaj oluşmasın. Bizim yine doluluklarımız hali hazırda var. Sezonda yüzde 60-70 doluluk yakalanacağını düşünüyorum. Benim bahsettiğim para kazanma, karlılık, yatırıma devam etmeyi etkileyebilecek sonuçlar. tedbir alıyorlar. Bu anlamda tur operatörlerine bizim de teşekkür etmemiz lazım. Öte yandan bu gibi durumlarda panik havası oluşuyor ve otelciler indirim yapmaya başlıyor. Bu da kârlılığı etkilediği için bize zarar veriyor. Avrupa’daki tur operatörlerinde verdiğimiz indirimler, 31 Mart’ta biterken, birçok otelci bu indirimli fiyatları nisan sonuna kadar uzattı. Ancak bu anlattıklarım her an değişebilir. Geçen yılın aynı dönemine göre İngiltere Rusya, Almanya gibi durağan pazarlarda yüzde 10’un üzerin- Bakanlık gezi olaylarından sonra da çok dirayetli bir girişimdi bulundu. Özellikle bizim için önemli olan pazarları bizzat dolaştılar. Temsilcilere güvenlik sorunlarıyla ilgili garantiler verildi. Bu seneki tanıtım kampanyası da geçmişe göre daha başarılı. Önümüzde Cumhurbaşkanı ve genel seçimler var. İnsanlar, dışarıdan baktığında eğer güvenlik riski görüyorsa ülke ne kadar güzel olursa olsun gelmez. Onun için mutlaka tüketicileri güvenli bir ülke olduğumuza ikna etmeliyiz. Zaten Türkiye Avrupa’da ve dünyada bir marka... Bu markanın imajını düzeltmeye çalışmalıyız. Bir de bu markanın denetimi olacak. İşin başında bilen insanlar var. Şerif Yenen / İstanbul Rehberler Odası Başkanı Yaşananlar Türkiye’nin imajına zarar verdi S on bir yıldır yaşanan olayların Türkiye’nin imajına zarar vermediğini söylemek yanlış olur. Tabi ki zarar verdi. Aslıda tüm olan bitenler Türk halkının demokratik haklarına ve özgürlüklerine ne kadar bağlı olduğunu da gösterdi. Türkiye ile ilgili olumsuz şeyler görmek isteyenler, bu son yaşananları bir kargaşa olarak görüp Türkiye’yi olumsuz haneye atabilir. Ama daha geniş perspektiften bakıldığında Türk halkının özgürlüklerine ne kadar sahip çıktığını, bunun mücadelesini vermek için nasıl çaba gösterdiğini görüp 18 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Türkiye’ye karşı daha fazla sempati duyan insanlar da var. Ancak özellikle İstanbul’da polisin uyguladığı şiddet ve atılan biber gazları, İstanbul rezervasyonlarına olumsuz yansıdı. Şu an önümüzdeki turizm döneminde karşımıza nasıl bir istatistiksel tablo çıkacağını bilmiyoruz. Rezervasyonlarda ciddi azalmalar var ama umudumuz istikrarın tekrar geleceği yönünde… Yurtdışına vereceğimiz doğrudan mesajlarla bu imajın hemen düzeltilip olumlu hale getirilmesi ve rezervasyonlara olumlu etki yaratmamız gerekiyor. OTELLER HABER Wyndham Kalamış, yeni şef ve restoranlarla gastronomide iddialı Geçtiğimiz yıl, dünyada 7 bin 350 oteli bulunan Wyndham grubunun aynı markayla Türkiye’deki ilk oteli olarak hizmete açılan Wyndham İstanbul Kalamış Marina Hotel, ilk yılında yüzde 60 doluluğu yakaladı. Gastronomiyle öne çıkmak isteyen otel, Remina Restaurant, İtalyan restoran De Mario ve Steakhouse ile bu alandaki iddiasını artırıyor. P resident süiti ile birlikte toplam 210 odası, en büyüğü 730 m2 olan balo salonu ile birlikte 15 toplantı salonu ve 3500 m2 lüks Spa ve sağlık kulübü bulunan tesis, Anadolu yakasında kaliteli tesisleri arasında yer alıyor. İlk yıl için yüzde 60 doluluk oranını tutturan otel, 2014 yılında yaklaşık yüzde 75 civarında bir doluluk hedefliyor. Otel, yurtdışından ağırlıklı Almanya, İngiltere, ABD’den; yurt içinde ise İstanbul’un dışında Ankara, İzmir, Adana, Kayseri, Antep gibi illerden misafir ağırlıyor. İş insanlarına ve üst düzey şirket yöneticilerine hizmet veren otelin ilk yılıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Wyndham İstanbul Kalamış Marina Hotel Satış ve Pazarlama Direktörü Kemal Sinmez, Turizm ve Yatırım dergisinin sorularını yanıtladı. Anadolu yakasındaki potansiyeli de değerlendiren Sinmez, şunları kaydet- Rafet İnce 20 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Kemal Sinmez ti: ‘‘Anadolu yakasında otelcilik üç ayak üzerinde ilerliyor; Birincisi misafir profili, şirketler. İkincisi konseptte toplantı grupları yer alıyor. En sonuncusunu ise tatil amaçlı gelen misafirler oluşturuyor. Anadolu yakasında, Avrupa’da olduğu gibi Uzakdoğulu, Avrupalı tur yapan gruplar yok. Çünkü şehir turlarının konsepti daima Avrupa yakasındaki tarihi bölgelere göre hazırlanıyor. Wyndham İstanbul Kalamış Marina şu anda Anadolu yakasının en beğenilen 5 yıldızlı oteli. Misafir değerlendirmelerinden Booking.com yorumlarında 8,8 puana sahip. Tripadvisor değerlendirme sitesinde ise preferred hotel listesinde yer alıyor.” Otel farklı mutfakları bünyesine taşıdı Gastronomi konusunda iddiasını artıran tesiste Türkiye Aşçılar Milli Takımı Teknik Direktörü Rafet İnce’nin görev yaptığını hatırlatan Sinmez, şöyle devam etti: “Şefimizin menüleri, yeni açtığımız Remina Restaurant misafirlerimize oldukça katkı sağlıyor. Uluslararası mutfaktan menüler sergileniyor burada. Rafet ustanın özelliklerinden biri de moleküler mutfağa sahip olması. Otelimizin yüzde 80 yabancı olan misafir profilini düşünerek menülerimizde uluslararası lezzetlere yer verdik. Bunun yanı sıra Türk ve Osmanlı mutfağının seçkin lezzetlerini de misafirlerimize sunuyoruz. Özellikle yabancı misafirlerimiz sadece Remina usulu yapılan çökertme kebabını, Hint baharatları ve köri ile tatlandırılmış kuzu şiş Bombay, Risotto ile servis edilen baharatlı antrikot, soya sosuna yatırılmış ızgara Kalamar gibi özel lezzetler sunuyoruz. Biz ayrıca farklı kültürlerin lezzetlerini otel bünyesinde barındırmayı tercih ettik. Bazı outletlerimizi kiraya verdik. Bunlardan bir tanesi özgür şef; Steakhouse oldu. Bu restoran da oldukça popülerdir. Bir başka restoran De Mario. De Mario İstanbul’un en popüler İtalyan restoranıdır. İlk şubesini Etilerde ikinci şubesini bizim otelde açtı. Bir de bizim sabah kahvaltımız çok keyiflidir. Sabah kahvaltısında yeni detoks mönüleri ilave ettik. Taze portakal suyunun yanına maydanoz ile kivi karışımı gibi 6 çeşit daha detoks içecek ilave ettik. Bunun haricinde diyet mönüsünü çok geliştirdik. Sabah kahvaltısından misafirler çok memnun.” Wyndham’ın markası olan Shape Club ve Blue Harmony Spa’yı kendilerinin işlettiğini ifade eden Kemal Sinmez, Shape Club içinde bulunan Kids Shape İstanbul’da çocuklar için planlanmış ilk ve tek fitness merkezi olduğunu kaydetti. Otel ayrıca birinci yılında Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesinde Hotel Of the Year ‘Yılın Oteli’ ödülüne layık görüldü. Bununla birlikte Wold Travel Awards ödüllerinden ‘Yılın en İyi İş Oteli’ ödülü ile değerlendirildi. OTELLER HABER Tavros, Kazakistan’da yeni otelini Dedeman markasıyla açtı Türkiye, Rusya, Özbekistan ve Kazakistan’da yatırımları bulunan Tavros; Oskemen’de 5 yıldızlı Dedeman Oskemen Tavros’u hizmete açtı. azakistan’ın kuzey doğusunda yer alan ve bölgenin ticaret duraklarından biri olan Oskemen’de açılan Dedeman Oskemen Tavros Oteli’nin ön açılışı Eyalet Valisi Berdibek Saparbaev, Tavros Yönetim Kurulu Başkanı Tarık Celaloğulları, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Rostislav Gurevich, İcra Kurulu Başkanı Tayfun Döşkaya ve Dedeman Yönetim ekibi katılımıyla gerçekleşti. Tayfun Döşkaya, “Kazakistan’ın gelişen bölgesi Oskemen’de 25 milyon Avroluk bir yatırım gerçekleştirdik. Bugün bölgenin ve şehrin en güzel noktasında İrtiş Nehri kıyısında ilk 5 yıldızlı oteli açacağız” şeklinde konuştu. Döşkaya, Dedeman Oskemen Tavros yatırımının yanı sıra Hyatt Regency Almaty için 70 Milyon Avro, alışveriş merkezi, ofis ve konutlardan oluşacağını ve karma proje için 30 Milyon Avro olmak üzere Kazakistan’da toplam 125 Milyon Avroluk yatırım gerçekleştireceklerini söyledi. Konu ile ilgili açıklama yapan Tavros Yatırım Holding İcra Kurulu Başkanı Dedeman Oskemen Tavros’ta; İrtish nehri manzaralı 55 standart, 64 deluxe, 5 K Apart 8 suit ve Kral Dairesi olmak üzere toplam 133 oda bulunuyor. Altay Dağları ve Irtısh Nehri manzaralı Opera Cafe, Lobby Lounge&Bar, toplantı ve davet organizasyonları için düşünülmüş modern donanımlı salonlar mevcut. Fitness ve Spa Merkezi bünyesinde ise bay ve bayan güzellik salonu, Türk hamamı, sauna, masaj terapileri ve pilates odası bulunuyor. Xanadu Resort, OTİ Holding’e geçti A Abant Palace Otel tekrar hizmete açıldı Yenileme çalışmaları kapsamında Bolu’nun Mudurnu ilçesinde, Abant Gölü kenarında faaliyet gösteren, Abant Palace Otel, renovasyonun tamamlanmasının ardından hizmete açıldı. Taksim International bünyesindeki otel, Haziran 2013’te başlayan renovasyon çalışması kapsamında komple yenilendi. 118 standart, 2 engelli, 8 connection room, 2 balayı süiti, 26 süit, 1 kral dairesi olmak üzere toplam 165 odadan oluşan otelde ayrıca 500 kişi kapasiteli ana restoran (kapalı restoran), 250 kişi kapasiteli a la carte restoran, 6 adet bar ve kış bahçesi bulunuyor. 1750 metrekare alan üzerine kurulu SPA bölümünde ise kadınlara özel bölümler ve VIP bölümlerin yanısıra mescit alanı oluşturuldu. Tesiste ayrıca çocuklu aileler için büyük bir mini 22 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 kulüp, TV odası ve bowling salonu bulunuyor. Özel balayı paketi de sunan Abant Palace, özel dizayn edilmiş balayı süitleri ile bu segmentte de hizmet veriyor. Tesis, bunun dışında Convention Center’i ile toplantı ve kongre alanına da hitap ediyor. Tam donanımlı teknolojik altyapıya sahip Convention Center’de kendi içinde üç ayrı salona bölünebilen 900 kişi kapasiteli balo salonu yer alıyor. ntalya’nın lüks otellerinden Xanadu Resort Otel’in üst kullanım hakkını OTI Şirketler Grubu aldı. Aydıner Şirketler Grubu ve OTI Şirketler Grubu Xanadu Resort Otel’in üst hakkının devri için anlaştı. Otel Nisan 2014 tarihinden itibaren aynı isimle işletilmeye devam edecek. Türkiye’nin konaklama sektöründeki en önemli markalarından olan Xanadu Resort Otel, Belek Acısu Mevkiinde 130 dönüm arazisi ve 422 odası ile hali hazırda başta Avrupa ve BDT olmak üzere birçok pazarda hizmet veren Türkiye’nin konaklama sektöründeki en önemli markalarından birisidir. Oyunu Opera 9 Mobile 0QFSB.PCJMFJMF IJ[NFUJNJTBöSMFSJOJ[JO BZBǘOBUBǵZO OPERA 9 Mobile, sağladığı esneklik ve pratiklik ile otellerin iş yapış şekillerini yeniden tanımlıyor! OPERA 9 Mobile ile artık resepsiyon sınırları yok! Konuklarınızı nerede isterseniz orada karşılayın, kapıya kadar uğurlayın. Kat hizmetlerinden* başlayarak tüm fonksiyonlarınızı akıllı mobil cihazlardan takip edin, hızınızı artırın. Opera 9 Mobile ile kağıt raporlardan kurtulun! *Opera 9 Mobile limitli sayıda fonksiyon seti destekler. *Ope 0850 333 7785 | www.protel.com.tr OTELLER HABER Birleşik Arap Emirlikleri’nde Rixos’tan ikinci otel Arzu Karacadağ’a Dedeman’da yeni görev Dedeman Otelleri Kurumsal İletişim ve Marka Direktörlüğüne Arzu Karacadağ getirildi. Rixos Hotels, Birleşik Arap Emirlikleri’nin yeni turizm gözdesi Ras Al Khaimah’da ülkenin en büyük all inclusive resort oteli “Rixos Bab Al Bahr”ı açtı. R ixos Hotels, Birleşik Arap Emirlikleri’nin yeni turizm cenneti Ras Al Khaimah Emirliği’ndeki Al Marjan Adası’nda ülkenin en büyük all inclusive resort otelinin kapılarını açtı. Her şey dahil ve kişiye özel konseptle hizmet veren Rixos Bab Al Bahr, 150 bin m2’lik alan üzerine kurulu 3 piramitten oluşuyor. Farklı mimarisi ile delux, premium, aile odası, ve junior süit odalada misafirlerini ağırlayan Rixos Bab Al Bahr’da, 14 Restoran&Bar Türk ve dünya mutfağının en seçkin lezzetlerini sunuyor. Rixos Bab Al Bahr’da SPA, Türk Hamamı, çocuk kulübü Rixy Club, genç kulübü Teen’s D edeman Grubu’nda 2000 yılından bu yana sırasıyla Tanıtım ve Halkla İlişkiler Müdürü ve Pazarlama İletişimi Müdürü olarak görev yapan Arzu Karacadağ; Kurumsal İletişim ve Arzu Karacadağ Marka Direktörü olarak yeni görevine başladı. 2008 yılından bu yana Dedeman Otelleri’nin kurumsal yayını Dedeman Quarterly dergisinin Genel Yayın Yönetmenliği görevini de yürüten Karacadağ, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Mezunu. Karacadağ yeni görevinde; Dedeman Grubu’nun iletişim stratejilerinin yönetilmesi, itibar yönetimi, medya ilişkileri, etkinlik yönetimi, kurumsal kimlik ve kurum kültürü konularından sorumlu olacak. Republic ve gece kulübü Inferno her yaştan misafire hitap ediyor. Rixos Bab Al Bahr, Dubai’ye 45 dakika, Ras Al Khaimah havaalanına ise 15 dakika uzaklıkla yer alıyor. Rash Al Kamiah’ın en büyük toplantı salonları Rixos Bab Al Bahr, kusursuz hizmet anlayışı ve profesyonel kadrosu ile 15 kişiden 880 kişiye kadar uzanan kapasiteli toplantı ve balo salonlarıyla uluslararası organizasyonlara ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin seçkin ailelerinin düğünlerine ev sahipliği yapıyor. Eskişehir’deki 14 işletmenin öyküsü kitaplaştırıldı Anadolu Üniversitesi Turizm Fakültesi öğretim üyelerinden, Turizm Yazarları ve Gazetecileri Derneği (TUYED) üyesi Prof. Dr. Nazmi Kozak editörlüğünde, Eskişehir’deki 14 turistik işletmenin dünden bugüne öyküsü kitaplaştırıldı. “Dünden Bugüne Eskişehir’deki 14 İşletmenin Öyküsü” adını altında yayımlanan kitap Eskişehir Tepebaşı Belediyesi tarafından basıldı. Toplam 263 sayfalık kitapta Eskişehir’in sosyo-ekonomik yapısının değişimi ve 18152013 yıllarını kapsayan bir kronolojiyi işlendi. Önsöz’ünü Eskişehir Tepebaşı Belediye Başkanı Dr. Ahmet Ataç’ın yazdığı “Dünden Bugüne Eskişehir’deki 14 İşletmenin Öyküsü”nü farklı yazarlar ele alıyor. Babil’in yeni ismi, Sianji B abil’in Asma Bahçeleri konseptiyle 2009 yılında Bodrum’da açılan Gardens of Babylon, yeni bir işletme anlayışı ile global arenaya çıkacak. Bu kapsamda ismini Sianji Well-Being Resort olarak değiştirme kararı alan otel, tamamen 24 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 yenilenmiş sağlık konseptini daha iyi yansıtmayı hedefliyor. Adını çok değerli ve ender bulunan Siyah İnci’den alan Sianji, Ortadoğu’yu yansıtan, kolay okunabilen ve akılda kalıcı ismi ile daha geniş kitlelere ulaşma amacında. Iberostar, “Ole” adlı ikinci bir otel markası geliştirdi I berostar, 3 ve 4 yıldızlı otellerden oluşan “Ole” adlı ikinci bir otel markası geliştirdi. Mayorka merkezli İspanyol otel zinciri Iberostar, Ole otelleri için denize sıfır olma şartı aranmadığı ve yeni markanın daha düşük fiyatlı bir pazarlama politikası ile işletilmesinin düşünüldüğü belirtiliyor. Daha çok tatil otelleri ile bilinen İspanyol otel zinciri Iberostar, ilk Ole otelini ise tatil bölgesi Lanzarote’de açacak. Iberostar, rakibi Riu grubundan devraldığı, 100 oda ve 190 aparttan oluşan 3 yıldızlı tesisi Ole Olivina Lanzarote adı altında işleteceğini, tesisin ne zaman hizmete gireceğinin ise henüz belli olmadığını bildirdi. OTELLER HABER Kapadokya’da Phocas Cave Suites oteli açıldı Doğayolu Turizm tarafından, Kapadokya’da Phocas Cave Suites oteli açıldı. Kapadokya’nın kalbi Çavuşin’de yapımı tamamlanan Phocas Cave Suites otelde gerçek oyma kaya işçiliği kullanılarak, geçmişe ait izler korundu. Otelde, gelenekselliğe bağlı kalınarak döşenmiş 12 oda bulunuyor. O telde, 1 kral süit, 2 kraliçe mağara süiti, 2 lüks mağara süiti, 4 mağara süiti, 2 standart kaya oda ve 1 standart mağara oda, 1 mağara restoran ve şarap evi ve serinleme havuzu mevcut. Kapadokya’daki pek çok turistik aktivitelere yürüyüş mesafesinde olan Phocas Cave Suites’in tüm odalarda çay kahve yapma imkanı da sunuluyor. Bazı odalarında Türk Hamamı da bulunan otel, yöreye özgü doğal ürünlerden oluşan zengin açık büfe kahvaltı hizmeti de veriyor. Phocas Cave Suites, Göreme Açık Hava Müzesine 3 km, Peribacalarına 2 km, Avanos’a 5 km ve Kızılçukur Vadisine 1 km uzaklıkta bulunuyor. Öte yandan otele adını veren Nicephoros Phocas, Çavuşin de yaşamış seçkin bir generalin oğludur. Ordu kumandanlı- ğından Bizans İmparatorluğuna yükselen Nicephorus Phocas 963-969 yılları arasında İmparatorluk yaptı. Gloria Hotels’ten Alman golf öğrencilerine destek G Nuri Kalyoncu Taksim Point Otel artık 5 yıldızlı Yanındaki otelle birleşerek oda ve yatak kapasitesini arttırılan Takism Point Otel, statüsünü 4 yıldızdan 5 yıldıza çıkardı. Otelin oda kapasitesi 230’a, yatak kapasitesi ise 600’e çıkarıldı. loria Hotels & Resorts ile Baden-Württemberg Golf Federasyonu (BWGV e.V.) işbirliği gerçekleştirdi. Antalya’da büyük golf sahalarına sahip zincir, Gloria Golf Club’ta Almanya’dan gelen genç golfçüleri ağırlayacak. Yetenekli 16 golfçüden oluşan bir üye grubu ve 5 antrenörü misafir eden grup, nisan ayında 60 golfçüyü daha misafir edecek. Gloria Hotels & Resorts’un sahibi Nuri Özaltın, “Baden-Württemberg Golf federasyonu ile gerçekleşen bu yeni iş birliğimiz bizi çok heyecanlandırıyor. Kulübün 16 yaş altındaki yetenekli gençleri büyük bir heves ve tutkuyla golf sporuyla tanıştırdığını biliyoruz ve bu yaklaşım da bizim felsefemizle kesinlikle örtüşmekte” dedi. ‘İpek Yolu Kültür Otelleri Ağı’ anlaşması imzalandı zbek Ailesi tarafından 1989’da Takpek Yolu üzerindeki tarihi otellerin kültürel ve ticari işbirliğiyle yeniden hayat bulmaÖ sim’in Talimhane bölgesinin ilk 4 İ yıldızlı oteli Nippon Hotel’in ardından yine sını öngören “İpek Yolu Kültür Otelleri Ağı” aynı bölgede açılan 4 yıldızlı Point Hotel’in yıldızı değişti. Özbek Ailesi Point Otel’in yanındaki binayı satın alarak mevcut binaya ekledi. Point Hotel’in kapasitesini arttıran aile, Turizm Bakanlığı’na 5 yıldız statüsü aldı. Konu ile ilgili konuşan Taksim Point Hotel Genel Müdürü Nuri Kalyoncu, 5 yıldızlı bir tesis olmak için gereken tüm girişimleri tamamladıklarını ve oda sayısını 230’a yatak kapasitesini ise 600’e çıkardıklarını belirtti. 26 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 BWGV Başkanı Otto Leibfritz ise, “Yetenekli golfçülerimiz için Belek’teki Gloria Golf Club harika bir antreman imkanı sağlıyor. Almanya da Porsche veya Mercedes ne ise Gloria da aynı anlamı taşıyor. Nuri Özaltın gibi vizyoner bir iş adamı, bu muhteşem yatırımı gerçekleştirmiş. Türkiye Nuri Özaltın gibi bir değere sahip olduğu için gurur duymalı” diye konuştu. anlaşması imzalandı. Söz konusu anlaşmanın imza töreninde konuşan Dünya Vatandaşlar Örgütü (WCO) Başkanı Young Hoon Kwaak, bu anlaşmayla İpek Yolu’ndaki tarihi oteller arasında kültür ağı oluşacağını, ağ içindeki ülkelerin kültürel gezilerinin artacağını dile getirdi. Şirehan Otel’in işletmecisi Tahir Tekin Öztan ise İpek Yolu’nun milattan önce kul- lanılmaya başlandığını anımsatarak, İpek Yolu’nun sadece tüccarların değil, aynı zamanda doğudan batıya ve batıdan doğuya bilgelerin, orduların, fikirlerin, dinlerin ve kültürlerin de geçiş yolu olduğunu vurguladı. İmza törenine Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Evrim, Güney Kore’deki Dunhuang Culture Hotel Yöneticisi Peter Wong, Çin’deki Hidden Bay Otel Sahibi Jae Ho Kim, Büyükşehir Belediye Başkanı Asım Güzelbey’in eşi Derya Güzelbey ve çok sayıda davetli katıldı. OTELLER HABER Crystal Otelleri, “Biblio Globus” ile işbirliği başlattı Crystal Otelleri, Rusya’nın ve Doğu Avrupa’da faaliyet gösteren “Biblio Globus” ile işbirliği başlattı. Crystal Otelleri ve grubun yeni açtığı üst segment markası Nirvana, VTB United League’e, Rus Basketbol Federasyonu ile Bayan ve Erkek Milli takımlarına sponsor oldu. C rystal Hotels, Türkiye’yi ve özellikle Antalya bölgesini tercih eden Rus turistlerin sayısını artırmak için Rusya ve Doğu Avrupa’da faaliyet gösteren “Biblio Globus” ile işbirliği yaptığını açıkladı. Grup ayrıca hem Crystal Otelleri hem de yeni açtığı üst segment markası Nirvana için 9 ülkenin 20 takım ile katıldığı VTB Birleşik Basketbol Ligi ile resmi sponsorluk anlaşması imzaladı. Grup, Avrupa’da sayısız başarılara imza atmış, kupalar kazanmış, 9 ülkeden CSKA Moskova, Khimki Moskova, Lietuvas, Rytas, Unics Kazan gibi 20 kulübün temsil edildiği, VTB United Lea- gue’e ve Rus Basketbol Federasyonuna, Bayan ve Erkek Milli takımlarına 2+4 yıl süre ile sponsor oldu. İmza töreninde konuşan Crystal Hotels Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Kilit, grubun marka değerine ve yatırımlarına durmaksızın ivme kazandırırken, sosyal sorumluluk projeleri ile de, eğitime, spora, yaşama, genç nesillerin yarınlarına katkıda bulunmayı kendisine misyon edindiğini belirtti. Söz konusu sponsorluk ile Litvanya’dan, Letonya’ya, Estonya’dan, Polonya ve Ukrayna’ya kadar birçok ül- Hampton by Hilton Samsun 144 odalı otel açtı Hampton by Hilton, 5 Mart’ta en yeni oteli olan 144 odalı Hampton by Hilton Samsun’u hizmete açtı. H ilton Worldwide’ın orta fiyat segmentindeki küresel markası Hampton by Hilton, Ordu ve Bursa’nın ardından Karadeniz’in liman kenti Samsun’da üçüncü otelini açtı. Şehir merkezine yalnızca 10 km uzaklıktaki konumuyla hem yerel turistik çekim merkezlerini ziyaret etmek isteyenlere hem de otelin ferah çalışma alanlarından faydalanmak isteyenlere hitap eden otelde 65 delegeye kadar hizmet verebilen iki toplantı odası başta olmak üzere pek çok cazip toplantı olanağı sunuluyor. Konu ile ilgili konuşan Hilton Worldwide Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölge Başkanı Simon Vincent, “Türkiye, 2012’de 31,8 milyondan fazla yabancı turisti ağır- ladı ve bu rakamın 2017 itibariyle yüzde 5’in üzerinde artış göstermesi bekleniyor. Samsun, doğal, tarihi ve turistik zenginlikleriyle, Karadeniz Bölgesi’nin en çok ziyaret edilen noktalarından biri... Bu nedenle Samsun’u dünyanın 14 ülkesinde eğlence ve iş amacıyla seyahat edenleri ağırlamakta olan “Focused Service” markamız Hampton by Hilton’un büyümesi için ideal bir şehir olarak görüyoruz” şeklinde konuştu. 28 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 kede, VTB United League’in her maçında binlerce basketbol seyircisinin Crystal Otelleri ile Nirvana’nın eşsiz güzelliklerinin Led ekranlara taşınmış görüntülerine ulaşacaklarını söyledi. Akfen GYO’nun 2013 net kârı 118 milyon TL A kfen GYO, 2013 yılsonu finansal sonuçlarını açıkladı. Ekonomik şehir otelciliği konsepti ile Türkiye’de bir ilki hayata geçiren Akfen GYO’nun 2013 yılsonu itibariyle net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 388 artarak, 118 milyon TL olarak gerçekleşti. Konsolide kira geliri 2012 yılına göre yüzde 31 artarak, 41.2 milyon TL olurken, konsolide FAVÖK (Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr) önceki yıla göre yüzde 47 artışla 29 milyon TL olarak gerçekleşti. Konu ile ilgili konuşan Akfen GYO Yönetim Kurulu Başkanı Süha Güçsav “31 Aralık 2013 itibarıyla net aktif değerimiz de 988,2 milyon TL oldu” şeklinde konuştu. 2013 yılında İstanbul’da 156 odalı Ibis Otel Esenyurt, İzmir’de 140 odalı Ibis Otel Alsancak ve Rusya’da 167 odalı Ibis Otel Kaliningrad’ı hizmete açtıklarını ve portföyde bulunan faaliyetteki otel sayısının 13’ten 16’ya oda sayısı da 2.314’ten 2.777’ye yükseldiğini ve ayrıca 2013 yılında yurtiçi ve yurtdışındaki tüm otellerin ortalama doluluk oranının da yüzde 65 olarak gerçekleştiğini dile getirdi. Ayrıca Güçsav, “İnşaatı tamamlanmak üzere olan 147 odalı Ibis Otel Esenboğa önümüzdeki birkaç ay içinde hizmete girmiş olacak. Yatırımları devam eden Novotel Karaköy(200 oda), Ibis Otel Moskova(317 oda) ve Ibis Otel Tuzla(200 oda) projelerinin de tamamlanması ile 2015 yılında şirketimizin kendisi ve bağlı ortaklıkları vasıtasıyla 4 tanesi Rusya’da olmak üzere toplam 3 bin 641 oda kapasiteli 20 oteli işletmeye geçmiş olacak” dedi. OTELLER HABER Hilton Worldwide’dan vize reformuna destek Avrupa Komisyonu’nun Avrupa’da seyahat etmeyi kolaylaştıracak vize reformu önerisine Hilton Worldwide’dan destek geldi. Türkiye vatandaşlarının da faydalanacağı AB vize reformu sayesinde Avrupa’ya gelen turist sayısı artacak. 1 milyondan fazla kişiye iş olanağı yaratacak değişiklik, bölge ekonomisini de canlandıracak. K onu ile ilgili konuşan Hilton Worldwide Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Başkanı Simon Vincent, dünyada turistlerin en çok tercih ettiği destinasyon olan Avrupa’nın, vize başvuru süreçlerinin karmaşık ve uzun olmasından dolayı yılda 1 milyon potansiyel turisti kaybettiğini belirtirken online başvuru ve e-vize gibi somut çözümler içeren Avrupa Komisyonu’nun önerisi, turistler için Avrupa’yı daha çekici kılacak ve ekonomik gelişime katkı sağlayacak şeklinde konuştu. “Akıllı Vize” politikalarının en büyük destekçiklerinden olan Hilton Worldwide, Avrupa Komisyonu’nun önerisinin AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu tarafından da onaylanması gerektiğinin altını çizdi. Söz konusu araştırmaya göre, esnek vize kuralları, Çin, Hindistan ve Suudi Arabistan gibi kaynak pazarlardan Schengen ülkelerine ziyaretleri yüzde 30 - 60 oranında artıracak. Bu durum ise turizm ve ilgili sektörlerde 1,3 milyon kişiye iş olanağı yaratarak ekonomiyi canlandıracak. Vize uygulamaları için önerilen değişiklikler ise şöyle; Simon Vincent n Konsoloslukların vize başvurusunu işleme koyma ve karar verme süresi 15 günden 10 güne düşürülecek. n Vize alınacak ülkenin temsilciliğinin bulunmaması ya da açık olmaması durumunda, başvurunun başka AB ülkelerinin konsolosluklarından yapılabilmesine imkan tanınması. n Sık seyahat edenlere üç yıl geçerli çoklu giriş-çıkış vizesi verilmesi. n Online başvuru yapılabilmesi. n Bir ülkede 90 günden fazla kalmama şartıyla, Schengen bölgesinde bir yıla kadar dolaşım hakkı tanıyan yeni bir vize türünün uygulamaya konması. KETOB’tan Kemer’de 14 otele daha yeşil yıldız K emer Turistik Otelciler Birliği (KETOB), bölgede bulunan bir otelin daha, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı tarafından düzenlenen “Yeşil Yıldız Bölgesel Araştırma ve Farkındalık Eğitimleri” programına dahil olduğunu bildirdi. Konu ile ilgili konuşan KETOB Başkanı Tayyar Gül, Türkiye’de şu an 52 adet yeşil yıldız bulunan tesisin mevcut olduğunu ve bu proje ile bu sayıda yaklaşık yüzde 20’lik bir artış yakalamak üzere geçen hafta 14 tesisin netleşmesi durumunda olduklarını belirtti. Kemer’de Yeşil Yıldız Projesine katılan oteller: 1. Ambassador Hotel 2. Asdem Park Otel 3. Armas Beach Hotel 4. Club Med Kemer 5. Club Med Palmiye 30 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 6. Club Phaselis Tatilköyü 7. Gelidonya Otel 8. L’ancora Beach Otel 9. Meder Resort Otel 10. Mirada Del Mar 11. Orange County 12. Valeri Beach Otel 13. Klikya Palace Otel 14. Elize Beach Resort Otel Ufuk Demir, Grand Hyatt İstanbul Yiyecek&İçecek Direktörlüğüne atandı U fuk Demir, Grand Hyatt İstanbul Yiyecek & İçecek Direktörlüğüne atandı. Balıkesir Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü’nde mezun olan Ufuk Demir, kariyerine Londra’daki Kensington Hilton Otel’de “Konferans ve Ziyafet Şefi” olarak başladı. Daha sonra Bilkent Otel ve Konferans Merkezi’nde sırasıyla servis müdür yardımcısı ve yiyecek-içecek müdürü olarak görev yaptı. New York’taki Islandia Marriott Longisland Otel’de aynı görevini sürdüren Demir, Türkiye’ye dönerek Courtyard by Marriott İstanbul Otel ve ardından Ankara’daki JW Marriott Otel’in açılış ekibinde yer aldı. Demir, son olarak Renaissance İstanbul Bosphorus Otel’de “Yiyecek & İçecek Müdürü” olarak görev yapmıştı. Rocks Hotel & Casino’nun yeni genel müdürü Can Özer oldu K uzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin önemli destinasyonlarından Girne’de bulunan Rocks Hotel&Casino’nun genel müdürlüğüne Can Özer getirildi. Uludağ Üniversitesi Turizm İşletme ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi İşletme mezunu Can Özer, 12 yılı aşkın süredir Antalya Belek bölgesindeki çeşitli otellerde yönetici pozisyonunda çalıştı. Evli ve bir çocuk babası Özer, Dedeman Hotel, Papillon Hotels, Stone Group, Rixos Group’ta görev yaptıktan sonra Kempinski The Dome Belek’te Yiyecek&İçecek Koordinatörü olara görev yaptı. Harun Şakayık, Isis Hotel & Spa Bodrum’da B odrum da bulunan Isis Hotel & Spa Bodrum’da Yiyecek İçecek Müdürü, Harun Şakayık oldu. Şakayık, son olarak Grand Prestige Hotel Side’de 2,5 yıldır görev yapıyordu. Nida Melhem, Club Blue Dreams genel müdürü oldu B odrum’daki Club Blue Dreams’in Genel Müdürlüğüne Nida Melhem getirildi. Melhem, amaçlarının yenilenen yönetim ekibiyle Club Blue Dreams’i global trendlerin ışığında markalaştırmak olduğunu belirtti. Eğitimini tamamladıktan sonra çalışma hayatına İngiltere’de başlayan Nida Melhem, 2011 – 2013 yılları arasında Intercontinental zincirine bağlı Crowne Plaza’da görev aldı. Türkiye’ye döndükten sonra TUI Travel PLC bünyesine bağlı Tthotels Suntopia Bodrum Imperial’de gece müdürlüğü, genel müdür vekilliği ve operasyon müdürlüğü görevlerinde bulunan Melhem, geçen yıl yenilenen Club Blue Dreams’e genel müdür olarak atandı. CLUB ASTERIA BELEK gülümsemelerine değer biçilemez.. www.asteriahotels.com DOSYA ACENTELER ACENTELER 2014 sezonunda büyümenin belirleyeni Rusya olacak Türkiye’nin ikinci büyük pazarı Rusya’da düzenlenen turizm fuarları, sezona ilişkin net fikir vermedi. Turizmciler, Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan siyasi kriz, Kırım sorunu, ülkedeki ekonomik belirsizlikler ve Ruble’deki değer kaybı nedeniyle temkinli yaklaşıyor. Avrupa pazarındaki durağanlıktan dolayı Rusya pazarı, bu yılki büyümenin belirleyeni olacak. 32 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 T ürkiye’nin Almanya’dan sonra ikinci büyük pazarı Rusya, 2014 sezonunda Türkiye’deki büyümenin de belirleyici pazarı olarak. Geçen yıl Rusya’dan Türkiye’ye yüzde 18,69 büyümeyle 4 milyon 269 bin 306 kişi geldi. Ancak 2014’te pazarın nasıl bir seyir göstereceği Mart ayında düzenlenen iki fuarda da kesinleşmedi. Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan siyasi kriz, Kırım sorunu, ülkedeki ekonomik belirsizlikler ve Ruble’deki değer kaybı pazara damgasını vurdu. Rusya’daki fuarlardan sezona ilişkin net bir tablo çıkmadı Türkiye’nin yanı sıra Mısır, İspanya, Yunanistan, Tayland gibi destinasyonların da yakından takip ettiği Rusya’nın başkenti Moskova’da 19-22 Mart tarihleri arasında 21’inci kez düzenlenen Moskova Uluslararası Seyahat ve Turizm Fuarı (MITT) ile 15-18 Mart tarihleri arasında 9. Kez düzenlenen Intourmarket’e Türk turizmciler de yoğun ilgi gösterdi. Sezon öncesi nabzın tutulduğu fuarlardan sezona ilişkin net bir tablo ortaya çıkmadı. Moskova Kültür ve Turizm Müşavirliği Intourmarket Fuarı’na 1020 metrekarelik stantla katılırken Rusya’nın önemli iki büyük tur operatörlerinden Tez Tour ile Coral Travel kendi stantlarıyla katıldılar. Rusya pazarından pay almak isteyen rakiplerin yakından takip ettiği fuarda 148 ülkeden 1450 katılımcıyı bir araya geldi. Türkiye her iki fuara da katıldı Fuara Türkiye’yi temsilen katılan Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Özgür Özaslan ve Tanıtma Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Temurci katıldı. Bakanlık yetkilileri, fuarda Rusya Federasyonu Federal Turizmi Ajansı ile “Türkiye-Rusya 2014-2016 Turizm Eylem Planı Protokolü” imzaladı. Öte yandan 19-22 Mart tarihleri arasında bu yıl 21’inci kez kapılarını açan MITT Moskova fuarında Türkiye 1254 metrekarelik stantla Moskova Kültür ve Turizm Müşavirliği ev sahipliğinde temsil edildi. Yoğun ilgi gören fuara bu yıl, 200 ülke ve bölgeden 1800 katılımcı ile yaklaşık 75 bin ziyaretçinin katıldığı belirtildi. Rusların turizm harcaması 10 yılda 3 kattan fazla arttı TÜRSAB Ar-Ge Birimi tarafından hazırlanan MITT Moskova Fuar raporuna göre Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin (BRIC ülkeleri) olarak adlandırılan ülkelerin dünya turizmindeki payı son yıllarda giderek yükselirken Rusya artan turizm harcaması ile dikkat çekiyor. 2003 yılında yurtdışı turizm harcaması 12,9 milyar dolar seviyesinde bulunan Rus turistler, aradan geçen 10 yıllık dönemde turizm harcamalarını 3 kattan fazla arttırdı. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre; Rusların yurtdışı turizm harcamaları 2007 yılında 22,3 milyar dolara, 2010 yılında 26,6 milyar 2013’te Rusya’dan Turistik Amaçlı Çıkışlar (İlk 10) Sıra Ülke Adı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Türkiye Mısır Yunanistan Çin Tayland İspanya Finlandiya Almanya İtalya BAE 2013 2012 2011 2010 2009 3078.6 1909.2 1175.6 1067.5 1035.0 1012.8 904.7 830.9 725.8 653.4 2516.1 1906.6 690.4 1328.9 885.1 792.1 512.5 713.1 570.8 549.4 2681.7 1452.8 612.5 1502.3 780.2 645.3 912.1 702.3 571.6 394.6 2367.6 2198.3 386.7 1440.4 464.8 411.4 709.0 470.7 451.5 286.9 1966.7 1615.4 282.3 999.2 233.1 296.3 556.3 363.3 336.1 214.3 dolara ulaşırken 2012 yılındaki harcama miktarı 40 milyar doları aştı. » Rusya’daki ekonomik durum T ürkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Ar-Ge Birimi’nin hazırladığı rapora göre Rusya ekonomisi, 2012 yılında 2 trilyon 29 milyar dolarlık bir büyüklük oluşturdu. Yine IMF verilerine göre Rusya’da kişi başına düşen milli gelir 14 bin 302 dolar olurken, ülkedeki işsizlik 2013 yılında yüzde 5,5 düzeyinde gerçekleşti. Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) tarafından açıklanan verilere göre; 2011 yılında yüzde 4,3 büyüyen Rusya’nın 2012 yılı büyümesi yüzde 3,4; 2013 yılında ise yüzde 1,5 düzeyinde gerçekleşti. Diğer yandan Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) tahvil alımlarını azaltma kararı nedeniyle Ruble; Dolar karşısında yüzde 16, Euro karşısında ise yüzde 18’lere varan değer kaybetti. Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan siyasi kriz ve Kırım sorunu kaynaklı ekonomik endişeler nedeniyle Rus Rublesi Dolar karşısında son bir yıllık dönemde toplamda yüzde 20, Avro karşısında ise yüzde 25’in üzerinde değer kaybetti. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors (S&P) “Yükselen jeopolitik risk” nedeniyle Rusya’nın kredi notunu durağandan negatife çevirdi. Yaşanan son gelişmeler neticesinde birçok uluslararası kuruluş Rus ekonomisi için 2014 yılı beklentisini aşağı yönlü revize etti. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P Rusya ekonomisi için büyüme beklentisini yüzde 1,2’ye çekerken, ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs Rusya için belirlediği 2014 yılı büyüme oranını yüzde 3’ten 1’e, Citigroup ise yüzde 2,6’da 1’e düşürdü. Kaynak: Rosstat 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 33 DOSYA ACENTELER 2013’te Rusya’dan 54 milyon yurtdışı seyahati gerçekleştirildi Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) tarafından açıklanan 2013 yılı verilerine göre Rus vatandaşları geçtiğimiz yıl toplam 54 milyon yurtdışı seyahati gerçekleştirdi. Bu seyahatlerin 18 milyon 300 bini turistik amaçlarla gerçekleşirken Türkiye, turistik talebin en yüksek olduğu ülke oldu. Türkiye, 2013 yılında 4 milyonun üzerinde Rus vatandaşını ağırlarken Rosstat verilerine göre Türkiye’ye gelen Rus vatandaşlarının 3 milyon 78 bini turistik amaçlı olarak bunu gerçekleştirdi. Rusya’dan Türkiye’ye satılan paket turların sayısı bir yılda yüzde 22,4 arttı. Pazarda “son dakika” rezervasyon eğilimi devam ediyor Rusya’da son yıllarda erken rezervasyona ilginin artmasına rağmen Rus vatandaşların “son dakika” rezervasyon alışkanlıkları devam ediyor. IPK International’s World Travel Monitor Araştırması’na göre 2012 yılında Rusların yüzde 73’ü tatillerini seyahatin başlamasına 30 gün kala veya daha sonrası yapıyor. Uzun tatil dönemleri ile dikkat çeken Rus vatandaşları, yılda 40 güne yakın tatil yapıyor. Rusya’da okullar Haziran-Eylül ayları arasında tatil ediliyor. Russian Travel Monitor Araştırması’na göre Rusların yüzde 50’si seyahatleri sırasında 2-3 gün arasında geceleme gerçekleştiriyorlar. 4-6 gün arası otel konaklaması gerçekleştiren Rusların oranı yüzde 23 düzeyinde bulunuyor. Rusların yüzde 11’i 7-9 konaklamalı tatilleri tercih ederken, 10-12 günlük tatile çıkanların o- ranı yüzde 4 düzeyinde bulunuyor. Ruslar Antalya’da açık ara önde 143 milyonluk nüfusa sahip Rusya’dan Türkiye’ye 2013 yılında 4 milyon 269 bin kişi ziyaret etti. Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) verilerine göre Rus turistler 2013 yılında Türkiye’de 26 milyon Tez Tour en iyi partnerlerini Moskova’da ödüllendirdi R usya’nın en büyük tur operatörlerinden Tez Tour tarafından fuar döneminde düzenlenen sekizinci Tez Worldberry ödülleri sahiplerini buldu. 17 Mart’ta Moskova’ da gerçekleştirilen “Tez Worldberry Organizasyonu”nda aynı zamanda Tez Tour’un 20’inci yaşı da kutlandı. Tez Tour Yönetim Kurulu Başkanı Alexander Singibskiy, tüm partnerlerine teşekkür etti. En iyi part- nerlere ödülleri, ilgili destinasyondaki Tez Tour ofislerinin yöneticileri tarafından verildi. Türkiye, Bulgaristan, Mısır, İtalya, İspanya, Yunanistan, Dominik Cumhuriyeti, Meksika, BAE, Tayland, Maldiv Adaları, Küba ve Sri Lanka otellerine, havayolları ve sigorta şirketlerine olmak üzere toplam 100 ödül sahiplerini buldu. Gecede Türkiye’den ödül alan 32 otelin listesi ise şöyle: Tez Tour’dan Türkiye’de ödül kazanan oteller l CRYSTAL HOTELS l RIXOS HOTELS l VOYAGE -MAXX l PALMARIA HOTELS l KAMELYA WORLD l GLORIA HOTELS l DELPHIN HOTELS l MAJSETY HOTELS l DAIMA HOTELS l AKKA HOTELS l CLUB CARETTA BEACH l CLUB BAYAR BEACH 34 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 l DELPHIN DİVA PREMİER l AMARA DOLCE VİTA LUXURY l UTOPIA WORLD HOTEL l KEMPINSKI HOTEL THE DOME l TİTANİC DELUXE BELEK l GÜRAL PREMİER TEKİROVA l MARDAN PALACE l ROYAL DRAGON HOTEL l VOGUE HOTEL KEMER l INSULA RESORT&SPA l GRAND YAZICI l MARMARİS PARK l MAJESTY TUANA l ELEGANCE l HİLTON BODRUM l DELTA BEACH l LA BLANCHE RESORT l SEALIGHT l KUSTUR l RICMOND EPHESUS » DOSYA ACENTELER 771 bin 783 geceleme gerçekleştirdi. Bu gecelemelerin yüzde 72’si otellerde yüzde 11’i motel, tatil köyü ve pansiyonlarda gerçekleşti. TÜİK verilerine göre; 2012 yılında Türkiye’de ortalama 553 dolarlık harcama gerçekleştiren Rus turistlerin harcaması 2013 yılında yüzde 3,25 oranında artarak, 571 dolara çıktı. Rusların Türkiye’ye bıraktığı toplam turizm geliri ise 2 milyar 440 milyon 25 bin dolar oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre; Türkiye’ye gelen her 100 Rus turistten 78’i tatilini Antalya’da geçirdi. Antalya’yı İstanbul ve Muğla izledi. Kırım sorunu endişe yaratıyor Türkiye’nin ana pazarlarından Avrupa’nın doyuma ulaşması ve yüksek rakamlarla büyümemesi gözleri Rusya pazarına çeviriyor. Rusya pazarında Türkiye’nin en büyük rakibi olan Mısır, yaşanan siyasal olaylar nedeniyle bu dönem devre dışı kaldı. Ancak pazardan pay almaya çalışan İspanya ve Yunanistan tanıtım atağını sürdürüyor. Diğer yandan gerek avronun Ruble karşısında değerlenmesi gerek Rusya’da yaşanan ekonomik sıkıntılar gerekse Rusların bu ülkelerden aldıkları hizmetten memnun kalmaması Türkiye’ye olan ilgiyi artırıyor. Ayrıca Ukrayna’da son dört aydır devam eden iç karışıklıklar ve Kırım sorunu hem Ukrayna’daki Türk yatırımcıları ve turizmcileri hem de Rusya pazarı için endişe yaratmaya devam ediyor. Turizmciler Rusya pazarına yönelik temkinli yaklaşımını devam ettiriyor. Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz turizmciler pazarla ilgili şu bilgileri paylaşıyorlar: Coral Travel, en iyi 100 otelini Moskova’da açıkladı T ürk sermayeli yurt dışı şirketleri arasında en büyük üçüncü şirket konumunda olan Coral Travel’ın düzenlediği ‘Starway World Best Hotels’ ödülleri sahiplerini buldu. Bu yıl ikincisi 18 Mart’ta Moskova’da düzenlenen ödül töreninde, müşteri anketleri ile belirlenen en iyi 100 otel belirlendi. 2013 yılında 30’a yakın ülkede, beş bin otelde konaklayan 183 bin Coral Travel müşterisinin belirlediği ilk 10 otel arasına ise Türkiye’den 6 otel girdi. Toplamda ise Türkiye’den 26 otele ödül verildi. Ödüllerle ilgili açıklamalarda bulunan OTI Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Coral Travel Genel Direktörü Coşkun Yurt, “Turistlere yönelik hizmetlerin sürekli iyileştirilmesine büyük özen gösteriyoruz. Son 12 yıldır düzenli olarak müşteri anketleri gerçekleştiriyoruz. Bu anketlerin sonuçları oteller hakkında gerçekçi ve objektif bir tablo ortaya koyuyor” dedi. 36 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 İlk 10’a giren diğer oteller ise şöyle; 1. Kefaluka Resort (Ege – Türkiye) 2. Barut Lara (Akdeniz – Türkiye) 3. Magic Life Kalawy Imperial (Kızıldeniz – Mısır) 4. Maxx Royal Belek Golf & SPA (Akdeniz – Türkiye) 5. Gloria Serenity Resort (Akdeniz – Türkiye) 6. Papillon Belvil Hotel (Akdeniz – Türkiye) 7. Iberostar Paraiso Del Mar (Meksika) 8. Gloria Golf Resort (Akdeniz – Türkiye) 9. Mercure Hurghada (Kızıldeniz – Mısır) 10. The Leela Goa (Goa – Hindistan) ACENTELER GÖRÜŞLER Vahit Petek / ODEON Tours Yer Hizmetleri Türkiye Genel Müdürü Rusya’da yüzde 10-20 büyüme hedefliyoruz R usya’da 16-17 milyon kişi turizm amaçlı olarak yurt dışına çıkıyor. Bizim Rusya’daki kapasitemiz ise yaklaşık 2 milyon turisti buluyor. Dolayısıyla pazarın yüzde 12’lik bir dilimine sahibiz. Rusya pazarının bu yıl da büyümeye devam edeceğini düşünüyoruz. Türkiye’ye gelen turist sayısında geçen yıla yakın bir büyüme olacak. Mısır’a gerçekleşen turizm hareketi bu yıl tekrar yükselmeye başlayacak. Mısır, 2011 yılındaki pozisyonunu yakalamak üzere tanıtım kampanyası yapıyor. Yüzde 22 civarında pazar payımızın olduğu Mısır’da 2013’e göre daha iyi bir yıl geçirileceğine inanıyoruz. Firma olarak 2014’e girerken öngördüğümüz büyüme hedefimiz yüzde 26 civarı idi. Mısır’da ve Tayland’da gerçekleşen olaylar, Türkiye ve Rusya’da devalüasyon sıkıntısı, Ukrayna’da gösteriler ve Kırım krizi nedeniyle revizyon yaptık. Rusya’da yüzde 20’lere yaklaşan devalüasyon nedeniyle insanların alım gücü daraldı. Devalüasyon sebebiyle paket fiyatları da arttı. 2013’e göre turizm amaçlı yurt dışına çıkan Rus sayısı en iyi ihtimalle aynı kalır ama bizim beklentimiz yüzde 10’a kadar düşüş olabileceği yönünde. Bu durum Rusya iç pazarının gelişeceği anlamına geliyor. Rusya Pazarına yönelik Türkiye’deki otelcilere önerimiz bir an önce fiyatlarını yüzde 10 indirmeleri. Bunu yapanlar var ama bu oran yüzde 50’yi geçmiyor. Rusya’da 4-5 ana tur ope- ratörünün sözü dinlenmeli. Çünkü o tur operatörleri hem Rus pazarının hem de Türkiye’ye gelen müşteri için dinamo konumundalar. Diğer yandan Ukrayna’da bu yıl rezervasyonlarda daralmalar yaşanacak. Dolayısıyla 2014 yılı için yüzde 10 ile 20 arasında büyüme hedefliyoruz. Coral Travel ile bu yıl Rusya’da iç pazar operasyonlarına başladık. Rusya’nın Karadeniz bölgesine charter operasyonları yapıyoruz. Soçi ana nokta, Anapa ve Gelincik turizm bölgelerine iç pazarda turist göndereceğiz. Daha sonra kış turizmine yönelik olarak da operasyonları geliştireceğiz, kayak merkezlerine turist göndermeye devam edeceğiz. Rusya, Ukrayna ve Polonya’da kendimize ait ve franchise olarak 1000’e yakın satış ofisimizi 2014 sonuna kadar 1250’ye yükseltmeyi hedefliyoruz. Toplamda çalıştığımız acente sayısı ise bugün Rusya’da 22 bin civarında, Ukrayna’da 4 bine yakın, Polonya’da 2 bin 500 dolayında ve Türkiye’de de 400 civarında. Otelcilikte Türkiye ve Türkiye dışı büyüme politikamız var. 2013 ve 2014’te bünyemize yeni tesisler kattık, kiralama yöntemiyle yurtdışında da bünyemize yeni oteller katacağız. Havacılıkta iki yıl içinde uçak sayımızı 20’ye çıkartmak istiyoruz. Havacılıkla ilgili olarak bugüne kadar 20 milyon dolara yakın bir yatırım yaptık. Kış sezonunda ise bu destinasyonlara Tayland, Goa, Vietnam eklenecek. 2014 yılında ayrıca Coral Travel’ın Gürcistan’da tur operatörlüğü şirketimi kuruldu. Satışlar Mart ayında başladık. Sezonda uçuşlarımıza Gürcistan’da da başlıyor olacağız. Biz Türkiye’de, Rusya’da Mısır’da, Tayland’da, Birleşik Arap Emirlikleri’nde ve İspanya’da kendi müşterimize hizmetimizi kendimiz veriyoruz. Bunun dışında kalan 22 ülkedeki partnerlerimizle anlaşmalarımız var. Yakın ve orta vadede Karayip, Tunus, Çin, Hindistan, İtalya ve Yunanistan’da kendi yer hizmetleri şirketlerimizi yapılandıracağız. Şu anda 6 ülkede kendi müşterimize kendimiz hizmet veriyoruz, bunu kısa vadede 10’a yükseltmeyi hedefliyoruz. Bu yıl sadece Türkiye’de karşıladığımız yolcu sayısı 1 milyon dolayındaydı. Bu sayının bu yıl 1 milyon 100 bin olmasını bekliyoruz. Bekir Akkaş / Sirene Golf Belek Genel Koordinatörü Rusya’da bu yıl çift haneli büyüme olur R usya pazarı ekonomik açıdan Türkiye gibi görünüyor. Geçen yıla göre dolarda ve avroda ciddi yükselme oldu. Yaklaşık 15-20 arası gezen bir enflasyon söz konusu… Bundan dolayı halkta bir tedirginlik var. Mesela Türkiye’de de iç pazarda ocak ayında erken rezervasyonlar devam etti. Daha sonra avro ve doların yükselmesiyle rezervasyonlar durdu. Rusya’dan Ukrayna olayları nedeniyle yaşanan sorun ve enflasyonun da etkisiyle Avrupa’ya eğiliminin azalacağını düşünüyorum. Türkiye’ye bir kayma muhakkak olur. Rus halkı tatil için Mısır’a gidiyor. Rusya, vatandaşlarına bir uyarı yapmadığı sürece Mısır’a gitmeye devam edecekler. Çünkü Mısır’ın otel fiyatları 38 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 çok ucuz. Türkiye’de yüksek sezon başlarken Mısır’da düşük sezon başlıyor. Bizim Antalya fiyatlarıyla yarış edemiyorlar. Bu da tabi onların lehine, bizim aleyhimize oluyor. Bir de bu yıl Soçi açıldı. Oraya çok büyük yatırım yapıldı. Ruslar milliyetçi duygularla Soçi’yi tercih edebilir. Bölgeye charter seferler de konuldu. Özellikle Pegas, Tez Tour, Odeon bölgeye uçak koyacaklar. Ayrıca Kırım da özellikle kamplar için bir yaz destinasyonu. Yani Rusya pazarında durum umutsuz değil, ama çok büyük rakamlar beklemiyoruz. Geçen yıldan geri gitmez ama ileriye gitmesi gündemin getireceği ekonomik, siyasal hareketlere bağlı. Kendi açımızdan Rusya pazarında bir büyüme bekliyoruz. Antalya’da 2013’e Rus pazarında yüzde 21 artış yaşandı. Benim kişisel kanaatim bu yıl çift haneli bir büyüme olur. Bu sezon bizim Antalya’da koyduğumuz çıta Rusya’dan 4 milyon kişi gelmesi… ACENTELER GÖRÜŞLER İsmail Bölükbaşı / Intourist Rusya Genel Müdür Yardımcısı Rusya’daki satışlarımız yarı yarıya azaldı R us pazarı bu yıl satışlara çok erken başladık. Nitekim şubat ayı ortalarına kadar geçen yılın yaklaşık 4-5 katı satış aldık. Ne yazık ki döviz kurlarındaki aşırı yükselme (yüzde 20-25), ayrıca Ukrayna ile yaşanan krizin ülkede tedirginlik yaratması, Avrupa’nın Rusya’ya yaptırım uygulayacağı yönündeki rastgele açıklamalar, satışlara olumsuz yansıdı ve satışlar yarı yarıya azaldı. Erken rezervasyon indirimi sezon başlamadan 2-2,5 ay önce buharlaşıp uçtu. Örneğin Mart sonuna kadar yüzde 20 indirimi olan bir otelin fiyatı şubat ayına gelindiğinde yüzde 20 arttı. Dolayısıyla insanlar son dakikaya odaklanmaya başladılar. Eğer otelcilerden fiyat revizesi yönünde bir adım olmazsa beklenen doluluklarını yakalayamayacaklar. Erken rezervasyonlardaki bu beklenmedik artış nedeniyle tur operatörleri kapasite artırmışlardı. Ancak şu an herkesin kapasitelerini tekrar gözden geçirmesinde yarar var. İhtiyaç fazlası kapasitenin tüm pazarı olumsuz etkileyecek ve operatörleri sürekli fiyat kırmaya zorlayacak. Kanımca satışlar kısa vadede düzelmeyecek. Otelcilerin de aynı şekilde Erken Rezervasyon koşullarını tekrar gözden geçirmelerinde yarar var. En azından Rus pazarı için erken rezervasyon indirimlerini mayıs sonuna kadar uzatmak gerek. Diğer yandan Ukrayna’da yaşanan gerginlik pazarı olumsuz etkiliyor. Rus toplumu “savaş” konusunda olağanüstü hızlı tepki veren bir toplum. Herhangi bir savaş gerginlik durumu ortaya çıktığında tüm planlarını bir süreliğine erteleyebiliyorlar ta ki durum stabil hale gelene kadar. Dola- Fatih Güven / Grand Prestige Hotel & SPA Genel Müdürü Rusya pazarında yüzde 7’lik artış bekliyoruz R usya, Ukrayna ve Kırım’da yaşanan olaylar nedeniyle Antalya turizmine yönelik bir olumsuzluk hissetmedik. O coğrafyada yaşanan olaylara rağmen şu ana kadar her hangi bir iptal söz konusu değil. Aksine çok iyi giden ön satışlarla birlikte Rusya pazarında bu yıl yüzde 7’lik bir artış öngörüyoruz. Avrupa ve Rusya pazarlarının yanı sıra 2014 sezonunda Ortadoğu’dan da önemli bir hareket bekliyoruz. Yaptığımız görüşmeler neticesinde, Ortadoğu pazarının yaz döneminde hareketleneceği görülüyor. Özellikle; İran, Kuveyt ve Irak bu ülkelerin başında gelecek. Haziran ve Eylül ayları arasında tahminlerimizin üstünde bir Arap turist ağırlayabiliriz. Ülkemizde özellikle okulların tatile girmesiyle iç pazarda da ciddi bir hareketlilik bekliyoruz. Her yıl, Almanya, Belçika, Hollanda, Polonya, Slovakya, Türkiye ve Rusya başta olmak üzerine yaklaşık 20 farklı ülkeden turist ağırlıyoruz. 40 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 yısıyla Ukrayna ile yaşanan gerginlik ki bu gerginlik Ukrayna ile sınırlı kalmayıp tüm Avrupa’yla yaşanmaya başladı, satışlara olağanüstü olumsuz yansıdı. Ayrıca politik istikrarsızlık ve terör tehlikesi yaşayan Mısır, talebi artırmak için akıl almaz indirimler vermeye başladı. Bu durum Türkiye pazarını olumsuz etkiliyor. Türkiye geçtiğimiz 5 yıl içerisinde olağanüstü pahalı bir destinasyon haline geldi. Dolayısıyla otelcilerimizin büyük beklenti içine girip nasıl olsa Türkiye’ye gelmek zorundalar anlayışına kapılmamaları, satışları son dakikaya bırakmamaları doğru olacak. Firma olarak 2013’te 112 bin pax Türkiye kapasitemiz vardı. Bu yıl bunu ikiye katlıyoruz. Özellikle Marmaris - Dalaman - Fethiye bölgesinde birinciliği hedefliyoruz. Moskova’dan her gün, Sen Peterburg ve Ekaterinburg’dan ise haftada ikişer gün uçacağız. Erken rezervasyon satışlarında bu bölgede şu an birinci durumdayız. Sezon sonunda bu bölgede yaklaşık 45 bin rakamına ulaşacağız. Bizim bu pazardaki hedefimiz Avrupa’daki gibi bir erken rezervasyon standardı yaratmak. Erkan Yağcı / Concorde Hotel Genel Müdürü Rubledeki artış sürerse Türkiye’ye olan talep etkilenir R usya pazarından şimdilik olumsuz anlamda ciddi bir sinyal almıyoruz. Pazar şu an kitle turizminin büyümesinde ana rolü üstlendi ve büyümeyi sürüklüyor. Bu pazarda ciddi bir düşüş yaşanırsa, aynı koşullarda karşılığını dolduracak bir pazarın olacağını düşünmüyorum. Fakat Rusya pazarındaki daralma tek haneli ve düşük bir rakam olursa; bu düşüşü telafi edecek pazarlar olabilir. Ekonomik ve siyasi istikrar gerek firmaların gerek sermayenin büyüme politikası çevresinde baktığı ilk unsurdur. Rusya’da Rubledeki kur ayarlaması devam ederse; Türkiye’ye olan talep olumsuz etkilenir. Bu durum talebe farklı şekillerde yansıyabilir. Örneğin, otel segment- leri arasında kaymalar yaşanabilir; geceleme sayısında düşüş olabilir ve nihayetinde talepte daralma olabilir. Ancak, mevcut durumda kesin yargıda bulunmak için biraz erken. Önümüzdeki aylardaki devalüasyonun hızı ve oranı bahsettiğim etkileri daha da netleştirecektir. Öte yandan Ukrayna’da olan genel istikrarsızlık geçen yıl gösterdiğimiz iyi performansımıza karşın bu yılki beklentilerimizi belirsizleştirdi. Şu anki durum belirsizlik içinde devam ediyor. Yine Mısır’daki gelişmeler Türkiye’yi etkiler. Bunun bir takım etkilerini 2011 yılında yaşamıştık. Turizminin başarısı için geçerli olan ekonomik ve siyasal istikrar Mısır için de geçerli… ACENTELER HABER Almanlar İspanya’ya yöneliyor Mısır bir türlü Alman tur operatörleri, 2014 rezervasyonlarına ilişkin verileri açıkladı. İspanya’nın tatil destinasyonlarına ilginin arttığını belirten tur operatörü yöneticileri, İspanya’nın yanı sıra Türkiye, Yunanistan gibi klasik destinasyonlarda büyüme yaşanacağına dikkat çektiler. A lmanya’dan İspanya’nın en büyük adası Mayorka’ya geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ilgi devam ediyor. TUI Almanya Genel Müdürü Christian Clemens, Mayorka’nın yanı sıra İspanya’nın Minerka adasına yüzde 21, Ibiza’ya ise yüzde 20 oranında talep artışı olduğunu açıkladı. Clemens, geçen yıl Pazar lideri olan Mayorka’nın rezervasyon sayısının ise bu yıl yüzde 5-6 arttığını kaydetti. Almanlar, bu destinasyonlarda TUI’nin popüler olan konsept otellerine yöneldi. 2014, İspanya, Türkiye, Yunanistan’da büyüme yılı olacak Öte yandan Thomas Cook’un Alman GM’ü Michael Tenzer de rezervasyonlara ilişkin açıklama yaptı. Tenzer, Mayorka’daki yükselişi bölgedeki otellerin fiyat seviyelerini düşürmelerine bağladı. Alltours’un yeni turizm müdü- rü Markus Daldrup ise Mayorka’da çift haneli büyüme beklediklerini ifade etti. Der Touristic CEO’su Sören Hartmann, 2014’ün İspanya’nın yanı sıra Türkiye ve Yunanistan gibi klasik destinasyonlarda büyüme yılı olduğunu söyledi. ITS ve Jahn Reisen, Balearic Adaları’nda yüzde 7’lik bir rezervasyon artışı yakalarken, Mojorka’da tek haneli büyüme ve Menorca ve Ibiza için daha düşük seviyede bir büyüme yakaladı. Cruise şirketleri güzergahını Türkiye’ye çevirdi Ukrayna’da yaşanan siyasi problemler nedeniyle Karadeniz’de gemi turları düzenleyen uluslararası kurvaziyer gemileri tur rotalarını, Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan’daki limanlara kaydırdı. A zamara, Oceania, Regent Seven Seas, Windstar ve MSC Cruises şirketleri Ukrayna’daki gelişmeler üzerine Karadeniz’deki gemi güzergahlarını Türkiye, Bulgaristan ve Yunanistan’a çevirdiği kaydedilirken, bazı turizm şirketlerinin ise beklemeyi tercih ettiği kaydedildi. ABD merkezli, yat gezileri konusunda referans sitelerinden ‘cruisecritic. com’, Ukrayna’daki gelişmeler üzerine gemilerin Karadeniz sahillerindeki O- 42 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 desa, Sivastopol ve Yalta’ya uğramaya ara verdiklerini duyurdu. Site, yeni güzergahlar arasında Türkiye’de Amasra, Samsun, Bartın ve İstanbul; Yunanistan’da Volos ve Nafplion; Bulgaristan’da ise Varna olduğunu yazdı. Ukrayna’daki olaylar etkiledi Kurvaziyer şirketlerine Türkiye’de yer hizmetleri veren Tura Turizm Yönetim Kurulu Üyesi ve Operasyon Müdürü Leyla Öner Günçavdı, şunları kaydetti: “2015 yılında Karadeniz’e ne kadar gemi koyacakları önemli. Bize gelen bilgi Azamara gemisinin, birkaç Ukrayna limanını iptal edip Amasra’ya geleceği, Quenayt gemisinin rotasını değiştirdiği, birkaç küçük geminin de rotasını çevirdiği yönünde. Toplamda 7-8’i geçmez. Zaten Karadeniz de çok yoğun kurvaziyer trafiği yaşamadığı için bu dikkate alınması gereken bir kayma. Ama yine de ‘keşke olmasa’ diyoruz” şeklinde konuştu. toparlanamıyor Ü lkede yaşanan siyasi karışıklıklar nedeniyle düşen turist sayısını yükseltmeye çalışan Mısır, her seferinde başa dönüyor. 16 Şubat Taba’da tur otobüsüne yapılan bombalı saldırının ardından, Alman tur operatörleri Sharm el Sheikh satışlarını durdurdu. İngiliz tur operatörleri ise bölgeye turist göndermeye devam edecek. Öte yandan Mısır Hükümeti, Sharm el Sheikh’teki resort bölgelerini korumak için güvenlik önlemlerini artırdı. 4 turistin ölümüne sebep olan 16 Şubat’taki bombalı saldırının ardından Thomson, Thomas Cook ve Hayes&Jarvis gibi tur operatörleri, Kızıldeniz resortlarından Taba’ya kadarki turlarını iptal ettiler. Alman turistler Alman hükümetinin bölgeyi yasak bölge ilan etmesinden sonra Sharm el Sheikh’ten çekiliyor. Ancak İngiliz operatörleri İngiliz ziyaretçilerin tahliye edilmesi için bir sebep görmüyorlar. TUI Deutschland ve Thomas Cook Almanya, tatilcileri evlerine erken gönderdi. Diğer bir Alman operatörü DER Touristic de Sharm el Sheikh’e giden turistleri uçak göndererek evlerine götürdü. Alltours ise mart sonuna kadar bu bölgelerde rezervasyon yapan tatilcilerin planlarını değiştirmekte özgür olduklarını belirtti. Alman operatörleri, Sharm el Sheikh’e düzenleyeceği turları iptal etti. Ancak TUI Sharm el Sheikh satışlarını durdurmayacağını açıkladı. Diğer yandan İngiliz tur operatörleri ise İngiliz ziyaretçileri geri getirmek gibi bir planlarının olmadığını ve Sharm el Sheikh’a tur satmaya devam edeceklerini açıkladılar. ACENTELER HABER Etihad Havayolları, 2013 kârını yüzde 48 arttırdı Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ulusal havayolu şirketi Etihad Havayolları, 2013 yılında kârını yüzde 48 artırarak 62 milyon dolara yükseltti. 2013’te ortaklıklarını artıran Etihad, üç havayolu şirketine daha ortak oldu. B AE’nin ulusal havayolu şirketi Etihad Havayolları, 2013 yılında gelirlerinde bir önceki yıla oranla yüzde 27 artış sağlayarak 6 milyar 100 milyon Dolar ciroya, yolcu rakamlarında ise yüzde 12 artışla 11 milyon 500’e ulaştı. Uçuş anlaşmaları ve öz sermaye ortaklıkları Etihad Havayolları’na getirisi 820 milyon dolar olurken, bu sayede yolcu rakamlarında görülen artış ise yüzde 21 oldu. Şirket, 2013 yılında yüzde 78’lik doluluk oranına ulaştı. Konu ile ilgili konuşan Etihad Havayolları CEO’su James Hogan, ortak uçuş anlaşmalarının son yedi yıldır işlerini büyüttüğüne ve öz kaynak yatırımlarının da uçuş ağı genişletme, ortak ürün ve hizmet geliştirme gibi alanlarda fazlasıyla destek olduğunu belirtti. Havayolları 979 milyon dolar kâr elde etti Etihad Havayolları, 2013 yılının finan- sal sonuçlarına göre 979 milyon Dolar faiz, vergi, amortisman ve kira öncesi kar elde ederken, havacılık sektörünün bir diğer önemli performans kriteri olan Ücretli Yolcu Kilometre (ÜKK) rakamını da 48 milyardan 55 milyar 500 milyona yükselterek yüzde 16 artış sağladı. Ayrıca Arz Edilen Koltuk Kilometre (AKK) değeri de yüzde 17 yükselterek, 71 milyar 100 milyona ulaştı. eski yöneticiler ve TUI gibi büyük hissedarlar hala hisselerin çoğunluğunu ellerinde bulunduracak. Bu sayede şirket hala Almanya’nın kontrolünde bir havayolu şirketi olarak kalmaya devam edecek. Air Berlin, son 10 yılda çok hızlı büyümeden kaynaklı finansal problemlerle mücadele ediyor. Ayrıca Almanya’da büyüyen Easyjet gibi rakiplerle rekabet etmeye çalışıyor. Etihad Air Berlin’deki hisselerini artırıyor Etihad Havayolları ayrıca, 2013 yılında üç yeni ortaklığı daha duyurdu. Hindistan’ın Jet Airways şirketi ile yüzde 24, Sırbistan’ın ulusal havayolu şirketi Air Serbia ile yüzde 49 ve İsviçre’de hizmet gösteren Darwin Airline ile yüzde 33,3 oranında hisse satın alma anlaşması yaptı. Öte yandan Etihad Havayolları, Alman havayolu şirketi Air Berlin’deki hisselerini yüzde 49,9’a yükseltti. Haftalık Alman dergisi WirtschaftsWoche’nun raporuna göre bu operasyon ile Air Berlin’nin küçük çaplı hissedarları alınırken, Şubat ayında havayolları yolcu trafiği 10 milyona yaklaştı Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHİM) Genel Müdürlüğü, Şubat ayı uçak, yolcu ve yük istatistiklerini açıkladı. Buna göre Şubat ayında 102 bin 490 uçak, 9 milyon 878 bin 561 yolcuya hizmet verdi. H ava trafiği istatistiklerinde 2014’ün ilk iki aylık döneminde hizmet verilen toplam uçak trafiği (üstgeçişler dahil) yüzde 12 artışla 210 bin 746’ya ulaştı. Toplam yolcu trafiği (direkt transit dâhil) yüzde 19,6 artışla 20 milyon 125 bin 253’e, yük (Kargo+Posta+Bagaj) trafiği ise yüzde 19,9 artışla 359 bin 217 tona çıktı. 44 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 İç hat yolcu trafiği de yüzde 18,8 arttı İç hatlarda 2014 Şubat ayında havalimanlarına iniş kalkış yapan uçak sayısı 51 bin 521, dış hatlarda ise 31 bin 189 oldu. Şubat ayında havalimanlarına iniş kalkış yapan toplam uçak trafiği, bir önceki yılın Şubat ayına oranla, iç hatlarda yüzde 12, dış hatlarda ise yüzde 15,1 artış gösterdi. Şubat 2014 itibariyle iç hat yolcu trafiği daha da büyüyerek yüzde 18,8 artışla 6 milyon 128 bin 295 olurken, dış hat yolcu trafiği ise yüzde 14,7 artışla 3 milyon 720 bin 175 olarak gerçekleşti. Direkt transit yolcu ile birlikte toplam yolcu sayısı 9 milyon 878 bin 561’e ulaşması ile geçen yılın Şubat Ayına göre yüzde 17,3 artış kaydedildi. FTI Group hisselerinin bir bölümünü Mısırlı işadamına sattı Alman tur operatörü FTI Group, şirket hisselerinin yüzde 25 ile 35’i arasında bir bölümünü Mısırlı iş adamı Samih Sawiris’a sattığını açıkladı. F TI Group, hisselerinin yüzde 35’e varan kısmını Orascom Development Holding hissedarı ve Yönetim Kurulu Başkanı Mısırlı işadamı Samih Sawiris’e sattığını bildirdi. Grup bünyesinde yer alan Meeting Point International, 2014 yılında dünya çapında 20 destinasyon ve 59 bölgede faaliyet gösterecek. Konu ile ilgili açıklama yapan FTI Group Genel Müdürü Dietmar Gunz, Orascom Development’ın bünyelerine katacağı ek otel kapasitesinden yararlanarak, dört veya beş yıldızlı otellere odaklanacaklarını belirtti. ELEKTRİKLİ ARAÇLAR YERLİ ÜRETİM KULLANIM ALANLARI • Golf Sahaları • Oteller • Fuar Alanları • • • Hava Alanları Hastaneler Stadyumlar Fabrika: Organize Sanayi Bölgesi Kırmızı Cad. No:8 Nilüfer / BURSA Tel: +90.224 411 02 86-87 +90.224 242 40 00 Fax: +90.224 411 05 34 Showroom: Meydankavağı mah. Perge bulv. Köşk apt. no:72/B Muratpaşa - ANTALYA Tel: +90.242 312 40 42 Fax: +90.242 312 45 42 [email protected] www.pilotcar.com.tr [email protected] ACENTELER HABER Türk Hava Yolları Rotterdam uçuşları başladı Türk Hava Yolları (THY), Amsterdam’dan sonra Rotterdam uçuşlarını 4 Mart itibariyle başlattı. H ollanda’da uçuş sağlanan ikinci destinasyon Rotterdam’a ilk seferini 4 Mart Salı günü 2014’te gerçekleştiren Türk Hava Yolları, Rotterdam uçuşlarını söz konusu tarihten itibaren Salı, Perşembe, Cuma ve Pazar günleri karşılıklı olarak yapacağını açıkladı. Singapur Havayolları ile anlaşma genişledi THY, Singapur Havayolları mevcut kod paylaşımı anlaşması olan “Codeshare”ı İstanbul ve Singapur ötesindeki seyahat noktalarını kapsayacak şekilde genişletme konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı. Anlaşmanın kapsamının genişletilmesi çerçevesinde Singapur Havayolları, İstanbul ötesinde Türkiye, Afrika, Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Amerika’daki THY destinasyonlarında, kendi SQ uçuş kodunu kullanabilecekken, THY de Singapur ötesinde Güneydoğu Asya ve Güneybatı Pasifik’teki Singapur Havayolları destinasyonlarında, kendi TK uçuş kodunu kullanabilecek. Kapsamı genişle- tilen anlaşmanın, 1 Mayıs 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi bekleniyor. yan ilk Türk şirketi oldu. Boeing’den yerli yapım kabin içi mutfaklı uçak THY’ye teslim edildi THY Yönetim Kurulu’nda görev yapan Mehmet Nuri Yazıcı ve Prof. Dr. Cemal Şanlı görevlerinden istifa etti. Kamu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan başvuru sonrası yapılan açıklamada, “Ortaklığımız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Mehmet Nuri Yazıcı ve Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkan Vekili Sn. Prof. Dr. Cemal Şanlı, 28.03.2014 tarihi itibariyle görevlerinden istifa etmiştir. Kamuoyuna saygılarımızla arz ederiz” şeklinde bildirildi. THY’de boşalan Yönetim Kurulu üyeliklerine İlker Aycı ve Arzu Akalın Bağımsız Yönetim Kurulu üyesi olarak seçildi. Ayrıca THY Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mecit Eş, THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkan Vekili olarak atandı. THY, THY Teknik A.Ş. ve TAI ortaklığında kurulan TCI Kabin İçi Sistemleri A.Ş., tasarımı Türk mühendisler tarafından yapılan ilk yerli kabin için mutfaklı uçak Boeing’den teslim alındı. THY’nin bu yıl içinde TCI uçak mutfaklarıyla donatılmış dokuz uçak daha teslim alacağının açıklayan THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, havacılık sanayinde aktif rol üstlenmek ve lojistik destek almak için kurdukları TCI Kabin İçi Sistemleri A.Ş.’nin alanında etkin markalarından biri olacağını söyledi. Öte yandan TCI Kabin İçi Sistemleri, küresel havacılık sektörüne üretim ve sertifikasyon sağla- Lufthansa yeniliklerini tanıttı L ufthansa, yeni Premium Economy Class koltuklarını sektör uzmanlarına tanıttı. Yeni koltuklar, 12 ayda aşamalı olarak firmanın bütün uzun mesafeli uçaklarına yerleştirilecek. Premium Economy Class için rezervasyonların Mayıs ayından itibaren başlayacağını açıklayan şirket, Kasım 2014’den itibaren Boeing 747-8’leri kullanılmaya başlayacak. Konu ile ilgili konuşan Lufthansa ve German Airlines’ın Satış, Ürün ve Pazarlama’dan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Jens 46 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Bischof, koltukların yolculara, Economy Class’a göre yüzde 50’ye kadar daha fazla yer sağlayacağı ve 1,5 milyondan fazla yolcu olacağını tahmin ettiklerini belirtti. Yeni koltuklar Kiel’deki müller/romca Industrial Design şirketiyle tasarlandı ve Konstanz Gölü yakınlarında koltuk üretim şirketi ZIM Flugsitz tarafından üretildi. Lufthansa Sabiha Gökçen’den uçmak istiyor ITB Berlin Fuarı’nda TUYED yönetiminin sorularını yanıtlayan Lufthansa Başkan Yardımcısı Carsten Schaeffer, Atatürk Havalimanı’nın şehir içinde olmasından dolayı büyüyemediğini hatırlatarak Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan ek uçuşlar yapmak için görüşmelerin sürdüğünü belirtti. Almanların, THY’nin büyümesini istemediği yönündeki iddiaların hatırlatılması üzerine Schaeffer, Türk Hava Yolları’yla rekabet içinde olduklarını ve onların büyümesinin kendilerini mutlu edeceğini belirtti. THY Yönetim Kurulu’ndan iki istifa Coral Travel, Almanya pazarına giriyor D ünya çapında faaliyet gösteren ve Rusya merkezli Türk turizm şirketi ‘Coral Travel’ Almanya pazarına giriyor. Almanya’da bir tur operatörünü satın alarak ya da sıfırdan bir şirket kurarak pazardan pay almayı hedefleyen şirket Coral Travel Almanya’da havayolu firması olan bir turizmciyi almak için görüşmeler yaptı. Konu ile ilgili konuşan OTI Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Bektaş, Avrupa pazarına Almanya’dan giriş yapmak istediklerini açıkladı. ACENTELER HABER Pegasus Hava Yolları yılsonu hedefi 55 uçak Pegasus Hava Yolları, “Aslıhan” isimli 50. uçağını filosuna katarak plakadaki 50. il olan Nevşehir’e özel uçuş gerçekleştirdi. Konu ile ilgili konuşan Pegasus Hava Yolları Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Sertaç Haybat, 8 yıllık sürede 69.2 milyon misafir taşıdıklarının belirterek yıl sonunda uçak sayısını 55’e ulaştırmayı planladıklarının altını çizdi. S ertaç Haybat, “2013 itibari ile iç hat pazar payımız bir önceki yıla göre yüzde 25.7’den yüzde 26.9’a, dış hat pazar payı ise yüzde 8.1’den yüzde 9’a yükseldi. 2013 yılında yüzde 90.24 zamanında kalkış ve toplam yüzde 80,2’ye ulaşan doluluk oranımızla bölgemizde öncü düşük maliyetli havayolu şirketiyiz. Kısa süre içinde ise Madrid, Kuveyt, Hamburg, Frankfurt’a da uçmaya başlayacağız. Bunun yanında diğer iç ve dış hat seferlerimizde frekans artışına gideceğiz” şeklinde konuştu. Yüzde 25 büyüme gerçekleşti Pegasus’un 2013 finansal sonuçları- nı değerlendiren Pegasus Mali İşler ve Bütçe Direktörü Barbaros Kubatoğlu ise 2013 yılında satış gelirlerini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25 artışla 2,4 milyar TL’ye, brüt kârını ise yüzde 41 artışla 450.5 milyon TL’ye yükselttiklerini belirterek, 2013 yılında hız kesmediklerini ve çift haneli büyümelerini sürdürdüklerini söyledi. Pegasus Hamburg ve Frankfurt uçuşlarına başladı Uçuş ağını genişletmeye devam eden Pegasus Hava Yolları, Almanya’da Berlin, Düsseldorf, Köln, Münih, Nürnberg ve Online pazarlama platformu CloudArena, HDN Global’i satın aldı HotelRunner’ın yaratıcısı CloudArena, oteller için online kanal yönetimi ve rezervasyon modülü hizmeti alanlarında faaliyet gösteren HDN Global’i satın aldı. Yazılım, entegrasyon ve sektör uzmanlığı konusun- 48 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Stuttgart’tan sonra Almanya’daki 7. noktası Frankfurt’a haftanın her günü uçacak. Havayolu şirketinin Almanya’daki 8. Durağı ise Hamburg şehri oldu. Hamburg seferleri, haftada dört gün gerçekleşecek. Skal Antalya’nın yeni başkanı Münciye Çavuşoğlu oldu Turizm Profesyonelleri Derneği olarak faaliyet gösteren SKAL International Antalya Kulübü’nün iki dönem başkanlığını yürüten Umman Çetinbaş, başkanlık görevini Münciye Çavuşoğlu’na devretti. Z B ulut tabanlı konaklama tesisi, acente yönetim ve online pazarlama platformu HotelRunner’ın yaratıcısı CloudArena, HDN Global’in saha ve teknik ekibini bünyesine kattı. 100’den fazla kanal bağlantısı, HotelRunner platformuna dâhil olan, 49 ülke ve 317 şehirdeki 2 bin 200’den fazla konaklama tesisine küresel bilinirlik anlamında çok şey katacağını belirten Tolga Yalçınkaya, gerek Türkiye’den gerekse yurtdışından yeni müşteriler sağlayacak bu satın almanın büyüme planlarına önemli yansımaları olacağını belirtti. Sertaç Haybat Tolga Yalçınkaya da platformu daha da güçlendirdiklerini belirten Yalçınkaya, Türkiye’nin en çok kullanılan kanal yöneticisi HDN Global’in turizm sektöründeki deneyiminden de yararlanarak sektör liderliğini pekiştirecek, müşterileri olan konaklama tesislerinin daha fazla rezervasyon ve gelir elde edebilmelerinde çok daha aktif bir biçimde rol alacaklarının altını çizdi. incir Değişim Töreni ve Gala Yemeği The Marmara Hotel’de gerçekleşen SKAL International Antalya Kulübü’nün başkanlığına Münciye Çavuşoğlu Münciye Çavuşoğlu getirildi. Geleneksel Zincir Değişim Töreni’ne Uluslararası SKAL Dernekleri Federasyonu (USDF) Başkanı Deniz Anapa, USDF Başkan yardımcısı Can Akşit, USDF Daimi Genel Sekreteri Atilla Karaburçak, SKAL Ankara Başkanı Sadık Altıparmak, Çukurova geçmiş dönem başkanı Müge Sürmeli, SKAL Antalya Kulübü üyeleri ile turizm sektörünün profesyonelleri katıldı. ACENTELER HABER Küresel teknoloji şirketi Sabre, Türkiye pazarına girdi Seyahat uygulamalarında teknolojik çözümler sunan küresel teknoloji şirketi Sabre resmen Türkiye pazarına girdi. İstanbul’daki yeni ofisini açan şirket, seyahat acentelerine ve seyahat tedarikçilerine; seyahat alım-satımlarından rezervasyon işlemlerine, data çözümlerinden mobil çözümlere ve seyahat uygulamalarına kadar geniş bir alanda teknolojik çözümler sunacak. T ürk Hava Yolları ile dünya çapında pazarlanması ve satılması konusunda işbirliği yapan Sabre, THY’nin ürün ve ücret içeriğine kapsamlı erişimini Red APP çözümü ile sağlayacak. Sabre, ayrıca Türkiye’de seyahat alıcılarının ihtiyaçlarına yönelik yeni ürünler ve çözümler geliştirecek. Hilton Bomonti’de düzenlenen basın toplantısında konuşan Sabre Avrupa, Orta Doğu ve Afrika kıdemli Başkan Yardımcısı Harald Eisenaecher, “Son 10 yılda Türk seyahat endüstrisi kayda değer büyüme gösterdir ve özellikle genç, teknoloji eğilimli nüfusu ile teknoloji şirketlerinin ilgisini çekiyor” dedi. Türk seyahat sektörüne destek amaçlı, satış arttırıcı ve seyahat edenlerin ihtiyaçlarına göre Mo- Setur, Four Seasons’ın satış acentesi oldu K oç Grubu’na bağlı olarak faaliyet gösteren Setur, dünyanın önde gelen otel zincirlerinden Four Seasons’ın “Preferred Partners Program Üyeliği”ne kabul edildi. Setur, bu üyelikle 38 ülkede 92 oteli bulunan, konforu ve hizmet kalitesiyle tanınmış lüks oteller zinciri Four Seasons’ın dünya çapında 200 acentasından biri oldu. Gelen rezervasyonlarda her zaman öncelik sağlayan Preferred Partners üyeliği sayesinde Setur, otellere rezervasyonun her aşamasında daha kolay ulaşarak, müşteri memnuniyetini en üst seviyelere taşıyacak. 50 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 bil Red Workspace iPad uygulamasıyla WIFI sinyali olan her yerde acentelerin arama, rezervasyon ve seyahatlerini en yeni teknoloji ile yönetmelerini sağladıklarını belirten Eisenaecher, küresel tecrübe ve erişimin yanında, bilgi ve teknoloji de getirdiklerinin altını çizdi. Türkiye pazarında potansiyel yüksek Sabre Travel Network Orta Doğu, Afrika ve Yeni Pazarlar Başkan Yardımcısı Dean Bibb ise Türkiye pazarındaki gelişmeyi ve potansiyeli gördüklerini belirtirken, Türkiye’nin en genç nüfusa sahip ülkelerden birisi olması ve bu genç nüfusun teknolojiyi kucakladığını ve böylelikle teknolojinin çok hızlı ilerlediğini dile getirdi. Sabre Travel Network Türkiye Genel Müdürü Altuğ Bekdemir ise seyahat acentelerinin yolcularına ilham verecek çok güçlü, yerel ihtiyaçlara yönelik teknoloji sunacaklarını dile getirdi. Bekdemir, Sabre bünyesinden önce uzun yıllar Avusturya Hava Yolları, Aviareps ve United Hava Yolları Ülke Genel Müdürlüğü görevlerinde bulundu. TAV, Milas-Bodrum Havalimanı’nın işletmesini aldı Milas-Bodrum Havalimanı’nın işletme hakkı devri ihalesine en yüksek teklifi 717 milyon Euro ile TAV Havalimanları Holding kazandı. D evlet Hava Meydanları İşletmesi tarafından 21 Mart’ta yapılan Milas-Bodrum Havalimanı’nın işletme hakkı devri ihalesine en yüksek teklifi TAV Havalimanları Holding verdi. Mevcut dış hatlar terminali, CIP/genel havacılık terminali ile iç hatlar terminali ve mütemmimlerini 2035 yıl onuna kadar işletme hakkına sahip olacak. 4 firmanın katıldığı ihalede TAV, 717 milyon Euro ile en yüksek teklifi verdi. İç hat işletmesi Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nde bulunan havalimanının, dış hat terminalini 22 Ekim 2015 tarihine kadar Astaldi’nin sahibi olduğu Mondial işletecek. AnadoluJet Çanakkale Ankara seferine başladı Havaalanı’nın açılmasıyla birlikte AÇanakkale nadolujet, Çanakkale-Ankara seferleri başladı. Onarım nedeniyle bir yıldır uçuşlara kapalı olan havaalanında tarifeli seferler kapsamında uçuşlar Mart 2014 itibariyle başladı. ACENTELER HABER Orange Cruises 2013’te yüzde 100 büyüdü Ana merkezi Malta’da bulunan uluslararası kurvaziyer firması Orange Cruises, 2013’te yüzde 100’ün üzerinde bir büyüme gösterdi. K onu ile ilgili konuşan Orange Cruises Türkiye Müdürü Tolga Ünalsın, 2012’de bir önceki yıla göre yüzde 100’ün üzerinde bir büyüme kaydettiklerini ve bu büyümenin aynı oranda 2013’te de devam ettiğini kaydetti. Cruise pazarında özellikle uluslararası bir operatörü olarak, geçen yıl Malta, Türkiye, Kıbrıs, Rusya, Tunus ve Yunanistan ofislerinin yanında Ürdün ve Cezayir ofislerinin açtıklarını ifade eden Ünalsın, 2014 sezonuna ilişkin şu bilgileri verdi: “2014’ün 2013’e göre daha hızlı başladığı fakat siyasi olaylar, döviz kurunun aşırı yükselmesi ve yerel seçimler satışlarda olumsuz etki gösterdi. Seçimlerden sonra satışların tekrar istenen seviyelere ulaşacağını tahmin ediyoruz.” Malta İstanbul Başkonsolosluğu ve Malta Turizm Ofisi ile koordineli çalışarak, Malta’nın tanıtımına da katkıda bulunduklarını dile getiren Ünalsın, Malta’ya Ryanair, Rusya, İsrail ve Türkiye’ye uçacak Avrupa’nın en büyük düşük maliyetli havayolu şirketi olarak bilinen Ryanair Rusya, İsrail, Rusya ve Türkiye’ye yönelik uçuş gerçekleştireceğini açıkladı. 2019 yılında yolcu sayısını 110 milyona çıkarmayı hedefleyen Ryanair, bir yandan yeni destinasyonlar açarken, bir yandan da daha çok aile, grup ve iş için seyahat edenleri çekmeye çalışıyor. Konu ile ilgili açıklama yapan şirket yetkililerinden Lesley Kane, bazı havalimanları ile görüşme gerçekleştirdiklerini açıkladı. Ryanair CEO’su Michael O’Leary, şirketin Amerika’ya uçma planının olmadığını, ancak pek çok yakın mesafe destinasyona uçuş başlatacaklarını kaydetti. Ryanair, yolcu sayısını çoğaltma planları doğrultusunda Rusya, İsrail ve Türkiye’yi kapsayan yeni pazarlarda uygun fiyatlı uçuşlar faaliyete geçireceğini açıkladı. Sipariş ettiği 175 yeni uçağı eylül ayında teslim alacak olan Ryanair, bu uçakları yeni rotalarda kullanmayı planlıyor. Şu anda yolcularının 19 milyonu (yüzde 22) business müşterisi olan Ryanair, 5 yıl içinde bu sayıyı 38 milyona çıkarmayı hedefliyor. MSC Cruises iki yeni gemi inşa ediyor M SC Cruises iki yeni gemi inşası için Fransız gemi FTX Fransa ile niyet mektubu imzaladı. Firma yeni siparişlerle mevcut kapasitesini yüzde 31 genişletecek. Konu ile ilgili açıklama yapan MSC Cruises CEO’su Gianni Onorato, bu yeni prototipin Avrupalı bir gemi sahibi tarafından inşa edilen en büyük gemi olacağını belirterek, gemilerin dünyanın en yönlü ve en esnek gemileri olacağını 52 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 kaydetti. Gemilerin hem yaz hem de kışın kendilerine deniz seçme şansı tanıyacağını ifade etti. 2.250 kabini ve 5700 yolcu kapasitesi bulunan gemiler, 2017-2019 yıllarında sırasıyla teslim edilecek. Öte yandan gemilerde yeni aile kabinleri, panoramik alanlar, bir açık aqua park ve iki mesire alanı yer alacak. Gemilerin inşasına 2015 yılı ilkbaharında başlanacak. Tolga Ünalsın Türk turist gönderme konusunda özellikle THY’nin Malta’ya geçen yıl başlayan seferleri ve bu yıl yapacakları frekans arttırma yoluyla daha verimli çalıştıklarını sözlerine ekledi. SunExpress 9 yeni destinasyona uçacak B u yaz sezonuyla beraber yeni hatları uçuş ağına katan SunExpress Hava Yolları, İzmir’den iç hatlarda Konya, dış hatlarda ise Kopenhag, Lyon, Nantes, Paris ve Helsinki’ye, Gazipaşa’dan ise Köln, Münih ve Stuttgart’a tarifeli uçmaya başlıyor. SunExpress’in ticaretten sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Server Aydın, 2013’ü başarılı bir şekilde tamamladıklarını ve 2014’te de 1 milyar avronun üzerinde bir ciro hedeflediklerini belirterek, bu hedef doğrultusunda, bu yaz sezonuna uçak içi eğlenceden yeni fiyat sınıflarına kadar birçok alanda yeniliklerle gireceklerini ve İzmir’den beşi dış hat olmak üzere toplam altı yeni destinasyon, Gazipaşa’dan ise üç yeni destinasyona uçmaya başlayacaklarını belirtti. Gazipaşa’ya uçan havayolu şirketi sayısı artıyor S HGM, Onur Havayolları’na Gazipaşa Havalimanı’na uçmak için yetki verdi. SHGM’den yapılan açıklamada, “Onur Air Taşımacılık A.Ş. Gazipaşa’ya sefer yapmak için gerekli prosedürleri tamamlamış olup; SHGM tarafından izin verilmiştir” denildi. İç hatta Pegasus ve Anadolujet’in uçuş yaptığı havalimanı için THY de hazırlık yapıyor. Gazipaşa’ya dış hatlarda ise şu destinasyonlara uçuluyor: Transavia: Amsterdam, Eindhoven- SAS: Oslo, Stockholm, Göteborg, Kopenhag, Billund -Tailwind: Brüksel - Corendon: Amsterdam, Kopenhag, Billund, Aalborg, Varşova, Pardubice, Tahran -Small Planet: Vilnius - Jet Time: Oslo, Kopenhag, Billund, Stockholm -Thomos Cook: Stockholm -SunExpress: Frankfurt, Düsseldorf, Leipzig’den seferler düzenliyor. DOSYA YATIRIMLAR YATIRIMLAR Kazakistan Türk turizmcilerini de cezbediyor Geniş toprakları, zengin petrol ve doğal madenleri, hızlı gelişimi ve yabancı yatırımcıları çekmek için başlattığı uygulamalar ile birçok uluslararası şirketin dikkatini çeken Kazakistan, Türk yatırımcılarının da ilgisini çekiyor. İnşaat şirketleri başta olmak üzere Türkiye’den birçok firma Kazakistan’da yatırım yapıyor. 1400’ten fazla Türk şirketinin faaliyet gösterdiği ülkede 2,5 milyar dolardan fazla Türk yatırımı bulunuyor. 48 54 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 02’2014 E ski SSCB cumhuriyetleri arasında en uygun iş ortamına sahip ülkelerden biri olan Kazakistan, düşük üretim ve işçilik maliyeti, vergi indirimleri ve teşvikler,170 milyonluk Rusya’ya gümrüksüz ürün ihracatıyla Türk yatırımcılarının da ilgi odağında yer alıyor. Bugün 1400’ten fazla Türk şirketinin faaliyetinin sürdüğü Kazakistan’da 2 milyar dolardan fazla Türk yatırımı bulunuyor. Daha fazla Türk yatırımcıyı Kazakistan’a davet eden Kazak yetkililer, ülkedeki yatırım olanaklarını da paylaştılar. Ülkenin doğal kaynakları yakından takip ediliyor Bağımsızlığını 1991’de ilan eden Kazakistan, cumhuriyetle yönetiliyor. Astana ve Almatı olmak üzere iki yönetim merkezi bulunan ülkenin 14 vilayetinde 16,7 milyondan fazla kişi yaşıyor. Rusya ve Çin ile stratejik ortaklık yaparak çok yönlü dış politika yürüten ülke, Türk dünyası, ABD ve Batı ile sıkı işbirliği içinde… KAZAKİSTAN Yönetim şekli: Cumhuriyet Başkent: Astana Diğer şehirler: Almatı, Karaganda, Şımkent, Kızılorda, Aktöbe, Aktau, Atırau, Pavlodar, Petropavlovsk, Semipalatinsk İdari yapı: 14 vilayet, 2 şehir idaresi Yüzölçümü: 2.724,9 bin km2 (Dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip 9. ülkesi) Nüfus: 16,7 milyon (Şubat 2012) Etnik dağılım: Kazak (%53.4), Rus (%30), Ukraynalı (%3.7), Özbek (%2.5), Alman (%2.4), Uygur (%1.4), Diğer (%6.6) Dil: Kazakça (Devlet Dili), Rusça (Resmi Dil) Para birimi: Tenge Saat dilimi: Türkiye saati + 4 saat (yaz saati uygulamasında + 3 saat) Doğal kaynakları açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Kazakistan, 1200’den fazla mineral kaynak çeşidi ve 500 maden yatağı, zengin petrol rezerviyle dünyanın yakından takip ettiği ülkeler arasında yer alıyor. Ülke 2013’te, toplam 28 milyar 833 milyon dolar doğrudan yabancı yatırım çekti. Yabancı yatırımcılar, yerli yatırımcılarla eşit haklara sahip Kazakistan Cumhuriyeti’nde yatırımcıların faaliyetleri, 8 Ocak 2003 tarihli “Yatırımlar Hakkında Kanun” çerçevesinde düzenleniyor. Yeni düzenlemeler yerli ve yabancı yatırımcılara eşit haklar tanıyor. Dolayısıyla yabancı yatırımcılar bütün sektörlerde yerli yatırımcılarla aynı statüde faaliyet gösteriyor. Türkiye’ye vize uygulamayan Kazakistan’daki düşük vergiler, işçilik ve düşük petrol fiyatları girişimlerin ilgisini çekiyor. Yabancı yatırımlar ağırlıklı olarak; tarım, hafif sanayi, kimya sanayi, metalurji, elektrik enerjisi, taşımacılık, lojistik, inşaat malzemeleri ve turizm sektörlerine yöneliyorlar. Ancak uzmanlar, piyasa ekonomisine geçiş süreci yaşayan ülkede, bazı sorunlar devam ettiğine dikkat çekiyor. Daha önce mafya ile gündemden düşmeyen ülkede mafyaya karşı dikkat edilmesi gerekiyor. Yabancı yatırımcılar güvence altında Kazakistan ekonomisi doğrudan dış yatırımlar sayesinde düzenli bir şekil- Kazakistan Dış Ticaretinde Başlıca Ülkeler (2011) İHRACAT (%) Çin 18,8 İtalya 17,2 Rusya 8,5 Hollanda 7,6 Fransa 6 İsviçre 5,7 İTHALAT (%) Rusya 42,8 Çin 13,3 Almanya 5,6 Ukrayna 4,7 İtalya 3 Türkiye 2 Kaynak: Kazakistan Cumhuriyeti İstatistik Ajansı de büyüyor. Ülkenin son 10 yılda, gayri safi yurtiçi hasılası 9 kat büyüdü (24,6 milyar $’dan 220,3 milyar $’a). Kazakistan, dünya bankası sınıflandırmasına göre belirlenen orta geliri ülkeler grubuna katıldı. Kazakistan eski Sovyetler birliği ülkeleri arasında kişi başı GSYİH bazında en iyi ekonomik indeksi gösterdi. Ocak itibari ile kişi başı GSYİH 12 bin 933 dolar olarak belirlendi. Kazakistan Cumhuriyeti yatırımcıların haklarını korumak ve risklerini minimize etmek amacıyla bazı hakları garanti ediyor. Dünya Bankası tarafından yapılan “Doing Business” yıllık anketine göre 2014’te Kazakistan, yatırımcı koruma bazında185 ülke arasında 22’nci sırada yer alıyor. Yatırımcının devlet yetkilileri tarafından uğranılan ve diğer yasalara aykırı hal ve hareketler yüzünden oluşan hasar karşılanıyor. Türkiye ile ticari ilişkiler gelişiyor Türkiye ve Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkiler, günümüzde önemli boyuta ulaştı. Kazakistan’ın bağımsızlığını kazandığı 1992 yılında 30 milyon dolar olan karşılıklı ticaret 2005 yılında 1 milyar dolar sınırını aştı. 2008 yılında Türkiye – Kazakistan ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 36,3 oranında yükselerek 3,2 milyar dolara çıktı. Global ekonomik kriz 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 55 » YATIRIMLAR DOSYA RUSYA FEDERASYONU A HAZ ÖZ RD Aset Issekeshev nedeniyle 2009 yılında 1,7 milyar dolara gerileyen bu oran, 2012’de 4 milyar dolar seviyesine çıktı. 2012’de düzenlenen ve 600 işadamının bir araya geldiği Türkiye Kazakistan Ticaret ve Yatırım Forumu’nda açıklamalarda bulunan Kazakistan Başbakan Yardımcısı Aset Issekeshev, toplam 3 milyar dolarlık Kazakistan’da 11, Türkiye’de ise 17 iş anlaşmasına imza attıklarını belirterek, “Kazakistan’da Ortak Sanayi Bölgeleri kuracağız. Kimya, metalurji, makine, enerji, elektrik ve turizm alanlarında projelerimiz var” diyor. 2015 yılına kadar iki ülke arasında 4 milyar dolar seviyesinde olan ticaretin, 10 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. 2013’te 800 bin yabancı ziyaretçiye ev sahipliği yapan Kazakistan’da; Okan Holding, Ahsel Holding, Rixos, Dedeman, Tavros Grubu otelcilik anlamında faaliyet gösteriyor. DEİK, ülkede dünya standartlarına uygun hizmet veren pahalı olmayan iş otellerine çok büyük ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor. Ulaşım alanında ise Türk Hava Yolları, Pegasus Havayolları ülkeye tarifeli sefer yapıyor. Öte yandan Kazakistan’a charter sefer yapan Corendon, Free Bird, Tailwind, Atlasjet ve Pegasus’un izinleri ise iptal edildi. 56 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Zİ ENİ AZERBAYCAN ÇİN BE KİS TAN TÜRKMENİSTAN Türkler Kazakistan’a 2,5 milyar dolar yatırım yaptı Türkiye, Rusya ve Çin’den sonra Kazakistan’da en fazla yabancı hisseli şirkete sahip olan üçüncü ülke konumunda yer alıyor. Türk firmaları ülkede ağırlıklı olarak gıda sanayi, perakende ve dağıtım, enerji, otel işletmeciliği, iletişim ve telekomünikasyon gibi alanlarda yatırım yapıyor. Kazakistan Büyükelçiliğinden alınan bilgilere göre Kazakistan’da 1400’den fazla Türk şirketi faaliyet gösteriyor. 2 milyar dolardan fazla Türk yatırımı yapılan ülkede, Türk müteahhitleri toplam 20 milyar dolar tutarında inşaat projesi gerçekleştirdi. Resmi rakamlara göre, Kazakistan’daki Türk yatırımlarının toplam tutarı (birikimli tutar) 2,5 milyar dolar civarında iken, Türkiye’deki Kazak yatırımlarının toplam hacmi 2,5 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Kazakistan’da Türk iş insanlarının ve ürünlerinin imajının ise son derece olumlu olduğu belirtiliyor. Turizmde yatırım olanakları neler? Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içinde en fazla yatırımın bulunduğu Kazakistan’da Türkler, turizm yatırımlarına da imza atıyor. Sert ve karasal iklime sahip olan STAN IZİ KIRG TACİKİSTAN Türk vatandaşlarına vize yok Türkiye vatandaşlarına vize uygulamayan Kazakistan, Türkler 30 gün vizesiz kalış imkanı tanıyor. Pasaportun geçerlilik süresi ise en az 6 ay olması gerekiyor. Kazakistan’da 5 günün üzerinde kalanların, bu durumu bölgedeki göçmen polis bürosuna bildirmesi gerekiyor. Kazakistan’ın Hazar Denizi dışında denize kıyısı bulunmuyor. Turizmde iş turizmi, eko ve doğa turizmi, kış turizmi ve sağlık turizmi olmak üzere dört alanda gelişen ülke 2013’te 800 bin yabancı ziyaretçiye ev sahipliği yaptı. Sanayi ve ticaretin yoğunlaştığı kentlerde iş turizmi gelişirken, uzmanlar bu şehirlerde yabancı otel yatırımcıları için orta ve ekonomi segmentinde yatırım yapmalarını tavsiye ediyorlar. DEİK, ülkede dünya standartlarına uygun hizmet veren pahalı olmayan iş otellerine çok büyük ihtiyaç olduğuna dikkat çekiyor. Türk turizmciler neler yapıyor? Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı TPAO, ülkedeki en büyük Türk yatırımcısı olarak faaliyet gösteriyor. Okan Holding Kazakistan’da otel işletmeciliği, gıda üretimi, pazarlama, inşaat ve finans » Dedeman Oskemen Tavros DEİK Türk - Kazak İş Konseyi: Kazakistan’da orta segment iş otellerine ihtiyaç fazla D alanlarında faaliyet gösteriyor. Grubun turizm yatırımını; Ramada Plaza Astana oluşturuyor. Kazakistan’da inşaat alanında yatırımları bulunan Ahsel Holding ise Intercontinental Almaty Ankara oteli ile Astana’da iş ve alışveriş kompleksini işletiyor. Rixos Grubu ülkede; Rixos Almaty, Rixos President Astana ve Rixos Borovoe olmak üzere üç otelle faaliyet gösteriyor. Dedeman Grubu ise Mart 2014’te açtığı Dedeman Oskemen Tavros ile pazara girdi. Almatı ve Astana’da yoğunlaşan otel yatırımları yavaş yavaş başka illere de yöneliyor. Tavros, Kazakistan yatırımlarını artırıyor Dedeman Oskemen Tavros’un yatırımcısı Tavros Yatırım Holding, Kazakistan’da yeni otel ve rezidans yatırımları planlıyor. Kazakistan’ın gelişen bölgesi Oskemen’de 25 milyon Avroluk 5 yıldızlı oteli açan grup, Almatı’da açacağı Hyatt Regency Almaty için 70 Milyon Avro harcanacak. alışveriş merkezi, ofis ve konutlardan oluşacak karma proje için de 30 Milyon Avro harcayacak olan grup Kazakistan’da toplamda 125 Milyon Avroluk yatırım gerçekleştirmiş olacak. 2015 yılında açılması planlanan bu projenin yanı sıra yine aynı kentte The Residence Almaty Tavros’u 2015’te açacak. Grup Oskemen kentinde alışveriş, iş merkezi ve rezidastan oluşan karma bir projeyi ise 2016 yılında hayata geçirmeyi planlıyor. Havayolu ulaşımı sıkıntılarıyla gelişiyor İki ülke arasında Türk Hava Yolları, Pegasus, Air Astana, Scat Havayolları sefer yapıyor. Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, geçtiğimiz yıl SKY Havayolları’nın batmasının ardından Kazak turistlerin mağdur olması nedeniyle Türk charter şirketlerinin ülkede faaliyet göstermesini yasaklamıştı. Gelen tepkiler üzerine geri adım atsa da bu yıl Türk şirketleri Kazakistan’dan charter sefer yapamayacaklar. İki ülke yöneticileri ve tur operatörleri arasındaki görüşmeler devam ediyor. Bilindiği gibi Corendon, Free Bird, Tailwind, Atlasjet ve Pegasus gibi Türk şirketleri Kazakistan’a charter sefer düzenliyor. Atlasjet Kazakistan’da tarifeli sefer yapan Jet One isimli yeni havayolu şirketi kurdu, ancak uçuşlara başlamadı. Türkiye Kazakistan’dan 2011’de 315 bin 907 turist alırken 2012’de 380 bin 46 kişi, 2013’te ise 425 bin 773 turist aldı. ış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Kazak İş Konseyi Kazakistan’daki durumu ve turizm alanındaki yatırım olanaklarını Turizm Yatırım Dergisi’ne açıkladı: ‘‘Siyasi ve ekonomik istikrar, piyasa ekonomisine geçiş alanında atılan adımlar, kurumsal altyapı ve mevzuat, büyük tüketim pazarlarına yakınlık vs. gibi faktörleri göz önünde bulundurduğumuzda, Kazakistan’ın bugün eski SSCB coğrafyasında en elverişli yatırım ortamına sahip ülke olduğunu söyleyebiliriz. Bu değerlendirme özellikle orta büyüklükteki yatırımcılar açısından geçerli. Diğer taraftan, ülkede gerek sanayi gerekse de tarım sektörünü geliştirmeye yönelik programlar uygulanıyor ve hükümet tarafından “öncelikli sektörler” olarak belirlenen sektörlerde yatırımcılara çeşitli kolaylıklar sağlanıyor. Dolayısıyla, Türk firmalarının Kazakistan pazarına doğrudan yatırımcı olarak girmeleri için uygun koşulların var olduğunu söyleyebiliriz. Sektörel açıdan değerlendirirsek, tekstil, inşaat malzemeleri üretimi, gıda sanayii, makina imalatı, turizm, ilaç sanayii işbirliği yapılacak önemli sektörler olarak öne çıkıyor. Kazakistan yüzölçümü olarak dünyanın en büyük 9’uncu ülkesidir. Sert karasal iklime sahip ülkenin sadece Hazar Denizi’ne kıyısı bulunuyor. Sahip olduğu olağanüstü doğal güzellikler ile ülkede; kış ve dağ, kültür ve inanç turizminin yanı sıra son zamanlarda toplantı ve kongre turizmi giderek gelişiyor. Günümüzde bu alanlarda önemli altyapı ve tesis yatırımlarına ihtiyaç var. Diğer taraftan, kaliteli turizm hizmetleri pazarında da büyük imkanlar mevcut. Almatı ve Astana hariç, ülkenin diğer şehirlerinde dünya standartlarına uygun hizmet veren otellerin sayısı çok az. Bu anlamda özellikle 4 yıldız kalitesinde, çok pahalı olmayan ve kaliteli hizmet felsefesi ile faaliyet gösteren iş otellerine çok büyük ihtiyaç var. Bu tespit çok sayıda 5 yıldızlı otelin bulunduğu Almatı ve Astana için de geçerli. Kazakistan Cumhuriyeti’nde yatırımcıların faaliyetleri 8 Ocak 2003 tarihli “Yatırımlar Hakkında Kanun” çerçevesinde düzenleniyor. Yeni düzenlemeler yerli ve yabancı yatırımcılara eşit haklar tanıyor. Yabancı yatırımcılar bütün sektörlerde yerli yatırımcılarla aynı statüde faaliyet gösteriyor. Dolayısıyla Türk firmaları Kazakistan pazarına girme konusunda genel anlamda istekliler. Nitekim Kazakistan İstatistik Ajansı verilerine göre, ülkedeki yabancı sermayeli şirket sayıları dikkate alındığında Türkiye, Rusya ve Çin’den sonra Kazakistan’da en fazla yabancı hisseli şirkete sahip olan üçüncü ülkedir. Firmalarımız Kazakistan pazarında gıda sanayii, perakende ve dağıtım, enerji, otel işletmeciliği, iletişim ve telekomünikasyon vs. alanlarda aktif durumdalar. Ayrıca, son zamanlarda bazı firmalarımızın yeni yatırımlar gerçekleştirdiği, birçok şirketin ise araştırma içerisinde olduğu biliniyor.“ 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 57 YATIRIMLAR RÖPORTAJ Canseyit Tüymebayev / Kazakistan Ankara Büyükelçisi: Kazakistan’da Türk yatırımcılar için hala potansiyel var “Günümüzde Kazakistan’da 1400’den fazla Türk şirketi faaliyetini devam ettiriyor. Kazakistan’da 2 milyar dolardan fazla Türk yatırımı var. Kazakistan’dan Türkiye’ye ise yaklaşık 1 Milyar Dolar civarında yatırım sağlandı. Bununla beraber, Türk müteahhitleri Kazakistan’da toplam tutarı 20 milyar dolarından fazla inşaat projeleri tamamladı.” Y urtdışında önemli yatırımlar gerçekleştiren Türk yatırımcılar, Kazakistan’a bugüne kadar 2 milyar dolardan fazla doğrudan yatırım gerçekleştirirken, inşaat alanında 20 milyar dolardan fazla inşaat projesi tamamladı. Son yıllarda turizm yatırımcılarının da ilgisini çeken ülke, Türk yatırımcıları bekliyor. Kazakistan Ankara Büyükelçisi Canseyit Tüymebayev ülkedeki yatırım olanaklarını Turizm ve Yatırım Dergisine açıkladı. n Kazakistan yatırım olanakları açısından yatırımcılara neler vadediyor? Diğer ülke yatırımcılarıyla karşılaştırdığınızda Türkiye ve Türkler sizin için nasıl bir potansiyel oluşturuyor? Günümüzde ülke yönetiminin gündemindeki en önemli mesele ekonominin güçlendirilmesi ve Kazakistan halkının refahının yükseltmek… Dolayısıyla yurt dışından gelecek yatırımcılar için gerekli koşullar sağlanıyor. Türk sanayisinin ve genel olarak aldığımızda ekonomisinin gelişim lokomotifi olan Organize Sanayi bölgelerin kurulmasında Türkiye büyük tecrübe biriktirdi. Devletlerimiz, Kazakistan’da Ortak Kazak-Türk Sanayi Bölgelerinin Kurulması Hakkında Mutabakat Zaptına imza attı. Bu 58 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 çerçevede Kazakistan’da Türk sermayesinin katılımıyla ilk ortak organize sanayi bölgesi Güney Kazakistan’ın Kentau şehrinde açıldı. Burada, Türk sanayicilerinin Kazakistan pazarına sistemli bir şekilde girmesine imkân sağlanacak. Bu projeler ile 2013’de Kazakistan ile Türkiye arasındaki ticari-ekonomik işbirliğinin canlandığını belirtebiliriz. Önümüzdeki yıllarda ise ikili ticaret hacminin 15 milyar doları aşacağını tahmin ediyoruz. n Bugüne kadar ne kadarlık bir yatırım yapıldı? Karşılıklı ticari ve ekonomik etkileşim ikili işbirliğinin önemli unsurudur. Türkiye bağımsızlığımızın ilk yıllarında ülkemize özel teşebbüs ve inşaat alanının gelişmesinde büyük katkı sağladı. Günümüzde Kazakistan’da 1400’den fazla Türk şirketi faaliyetini devam ettiriyor. Kazakistan’da 2 milyar dolardan fazla Türk yatırımı var. Kazakistan’dan Türkiye’ye ise yaklaşık 1 Milyar Dolar civarında yatırım sağlandı. Bununla beraber, Türk müteahhitleri Kazakistan’da toplam tutarı 20 milyar dolarından fazla inşaat projeleri tamamladı. Fakat her iki ülkenin karşılıklı yatırımları ülkelerin potansiyelini yansıtmıyor. Tüm imkanlar tam olarak kullanılamadı diye düşünüyorum. Ekonomik işbirliğimizin geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi amacıyla bir takım projeler ele alınmalı. Bu anlamda geçtiğimiz yıl 10-12 Ekim 2012 tarihlerinde Cumhurbaşkanımız N. Nazarbayev’in Türkiye resmi ziyareti önem kazanıyor. Ziyaret esnasında “Yeni sinerji” Ortak Ekonomi Programının Eylem Planı imzalandı ve ilişkilerimizin tarihinde ilk defa Kazakistan – Türkiye Yüksek düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin birinci toplantısı gerçekleşti. Bu Konsey toplantısı iki ülke arasındaki işbirliğinin yeni stratejisini yapılandıracak ve hayata geçirecektir. Ziyaret esnasında İstanbul’da yapılan İş Forumu çerçevesinde yaklaşık 1 Milyar Dolarlık iş anlaşmaları imzalandı. Ayrıca buradan belirtmek isterim ki, Kazakistan’ın başkenti Astana EXPO-2017 dünya fuarına ev sahipliğini büyük mücadele vererek aldı. Bu anlamda Türk sanayici ve işadamlarının Kazakistan’a yatırım yapmaya davet etmesini istiyorum. n Turizm alanında Kazakistan’ın potansiyeli nedir? Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra Kazakistan’ın turizm sektörü daha çok uluslararası ticaret ve uluslararası turizm kapsamında gelişmeye başladı. Kazakistan’ın turizm sektörü ülkenin ekonomisine önemli bir katkı yapıyor. Bunu son on yılda Kazakistan’a gelen yoğun yabancı turist akışından takip edebilmek mümkün. Son on yıllık dönemde yabancı turistlerin ilgisi Kazakistan ekonomisine önemli katkıda bulundu. İstatistiki araştırmalara göre Asya ülkelerini ziyaret eden yaklaşık 14 milyon Avrupalı turist, Kazakistan’a karşı daha çok ilgi duyuyor. Ülkeye 2013 yılında gelen yabancı turist sayısı 800 bin kişiye ulaştı. n Turizmde hangi alanlar ile ön plana çıkıyorsunuz? Günümüzde Kazakistan’da farklı turizm faaliyetleri yapılıyor. Kazak tarihine paralel olarak Kazak halkının göçebe (nomadik) yaşam tarzını gösteren tarihi yerler, eski şehirler ve antik yapılar başta olmak üzere, ülkemizin turizm faaliyet içerisinde iş/ticaret turizmi, eko ve doğa turizmi, kış turizmi ve sağlık turizmi olmak üzere dört temel alan bulunuyor. Ülkede, eko ve doğa turizminin egemen olmasının sebebi Kazakistan’ın zengin bitki ve hayvan varlığına sahip olmasıdır. “ Bugüne kadar turizm alanında Türkler, Kazakistan’da otelcilik ve otel inşaatı alanında yatırımlar yaptılar. Kazakistan’ın bağımsızlığını kazandığı zorlu yıllarda ilk açılan oteller Türk vatandaşları tarafından yapıldı ve bunu hiç unutmayacağız. Bununla beraber Türk kardeşlerimizi daha fazla yatırım yapılması için ülkemize davet ediyoruz. ” Bir başka önemli turizm alanı ise kış turizmidir. Kazakistan’da kış mevsiminde üç ay soğuk hava ve yüksek miktarda kar bulunması kış turizmini popüler hale getirdi. Ülkede kış sporları ve kayak merkezleri yaygın... Bu anlamda, 2011 yılında Asya Olimpiyatlarını başarı ile organize eden Kazakistan, 2017 yılında Universiade Olimpiyatlarına hazırlıklarını tamamlıyor. n Türkler için Kazakistan nasıl bir cazibe merkezidir? Kazakistan hükümeti turizmin ekonomiye büyük katkı getirdiğini tespit etti ve ülke turizmine küresel pazarda fırsatlar yaratmaya çalışıyor. Tarihi ve kültürel derinliğe sahip olan Kazakistan’ın toprağı aynı zamanda Türk halklarının ilk yerleşim alanı ve ata vatanıdır. Türk dünyasına ve dünya mirasına mal olan Hazreti Mevlana’nın üstadı olan Hoca Ahmet Yesevi, Al-Farabi, Muhammed Haydar Dulati, Balasagun vs. gibi ulu şahsiyetleri yetiştirdi. Kazaklar Türk soylarından olan Kıpçak soyundan geliyor. Bu vesile ile Türk kardeşlerimize de seslenmek istiyorum. Türk topluluklarının ata vatanı olan Kazakistan’ı ziyaret etmeyi ihmal etmeyiniz! n Turizm alanında Türkler hangi yatırımları yaptılar? Bugüne kadar Kazakistan’da Türk vatandaşları turizm alanında otelcilik işletmeleri ve otel inşaatı alanında yatırımlar yaptılar. Kazakistan bağımsızlığını kazandığı ilk zorlu yıllarımızda ilk açılan oteller Türk vatandaşları tarafından yapıldı ve bunu hiç unutmayacağız. Bununla beraber Türk kardeşlerimizi daha fazla yatırım yapılması için ülkemize davet ediyoruz. n Yabancı yatırımcıların desteklenmesi ve korunması için yapılan hukuki düzenlemeler nelerdir? Kazakistan yatırımcıları teşvik etmek için tüm imkanlarını ortaya koyuyor. Bu anlamda hukuki zeminler de sağlanıyor. Bunların içinde yatırımlar hakkındaki kanun önemli yer tutuyor. Bu kanun şunları öngörüyor: Yatırım projeleri için ithal edilen makine ve ekipmanların gümrük vergilerinden muafiyeti; devlet tarafından verilen doğal hibeleri (devlet doğal hibe olarak, arsalar, binalar, tesisler, makine ve ekipmanlar, bilgisayar, ölçme ve ayar aletleri ve cihazları, binek araçları hariç taşıtlar, üretim ve iktisadi araç gereçleri olarak verilebilir) içeriyor. Bu önceliklerden faydalanmak için yatırımcılar Büyükelçiliğimize veya KC Sanayi ve Yeni Teknolojiler Bakanlığı Yatırımlar Komitesine başvurabilir. Yatırımlarla ilgili kanunda yatırım önceliklerinin verilme işlemi ayrıntılı olarak açıklanıyor. Vergi Kanunumuzda ise sözleşme imzalanmadan yatırımcılara vergi öncelikleri sunuluyor. Vergi kanunu uyarınca, öncelikli olarak tesislerin fiyatı veya sonraki modernizasyon ve yeniden yapılanma harcamaları vergiden kesilebilir. Yatırım önceliklerinin sağlanması ile ilgili tüm konularda Yatırım Komitesine başvurulabilir. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 59 YATIRIMLAR HABER Lüks segmentteki Rubi Platinium Hotel, Alanya’da açılacak Ankara’da kuyum şirketi işleten Karaca Ailesi, tatil için geldiği ve çok beğendiği Alanya’da ilk otelini 18 yıl önce açtıktan sonra ikinci otelini de yine aynı bölgede yapıyor. Rubi Hotel markasıyla hizmet veren şirket ikinci otelini de Rubi Platinum adıyla açacak. Lüks segmentte hizmet vermesi planlanan otelin 15 farklı tipte 404 odası ve yaklaşık 1000 yatağı bulunuyor. Grup yeni otel yatırımları da planlıyor. R ubi Grup Otelleri Satış Pazarlama Müdürü Tümay Ayver, Nisan itibariyle hizmete giren tesisin VIP otel olarak lüks segmentte hizmet vereceğini kaydetti. ITB Berlin fuarı sırasında Turizm ve Yatırım Dergisi’nin sorularını yanıtlayan Ayver, şirket bünyesinde Alanya bölgesinde 18 yıldır hizmet veren Rubi Hotel’in de bulunduğunu hatırlattı. Şirket olarak işletme yönetimi anlamında değişikliğe giderek otelcilikte iddiasını artıran Rubi Grubun, Rubi Platinum Hotel’de ‘platinium all exculusive’ konsepti oluşturduklarını belirten Ayver, şunları kaydetti: “Buradaki farkımızda şu; Alanya’da otelimizi konumlandırırken VIP segment, lüks segmentte yer aldığımızı iddia ediyoruz. Alanya bölge otellerinin fiyat anlamında biraz daha üstünde bir politikamız var. Bölgedeki o- da fiyatlarını yukarıya çektik. Konseptin farklılığı ise şu: siz bir viski talep ettiğinizde garson standart bir viski getirmek yerine size hangi marka viskiyi tercih ettiğinizi soruyor. Bu konsepte ekstra olarak sunulan VIP içecekleri dahil ettik. A la Carte hizmetini snack restoranlarımıza da taşıdık. Antalya’da bu hizmeti veren çok az otel var. Otelde butler hizmeti de vereceğiz. Otel içinde özel şovlarında yer alacağı soft animasyon içeren bir eğlence tarzı uygulayacağız.” Yeni yatırımlar plan aşamasında Rubi Platinium Hotel’de 15 farklı tipte 404 oda ve 980-1000 yatak bulunduğunu dile getiren Tümay Ayver, şirket olarak farklı bölgelerde yeni otel yatırımları yapmak istediklerini söyledi. Şirket olarak öncelikle Antalya ondan sonrada bazı destinasyonları geliştirmeyi düşünüyoruz. 5 yıllık projeksiyonumuza göre ilk destinasyon, büyük ihtimalle Bodrum olacak. Ondan sonrasında da şartlara göre değerlendiririz” dedi. Alanya’daki Rubi Hotel’de yeni bir renovasyon planladıklarını da ifade eden Ayver, “Alanya’daki 5 yıldızlı otelimizi önümüzdeki yıl tamamen değiştirme gibi bir planımız var. Yeni bir renovasyon düşünülüyor. Rubi Platinium 2 olarak büyük bir ihtimalle 2-3 yıl içinde lanse edeceğiz” diye konuştu. Rubi Platinium Hotel’in iç pazarda ETS Tur ile tek yetkililik anlaşması imzaladığını dile getiren Ayver, Pazar dağılımının iç pazar ve Rus pazarı, Avrupa, Baltıklar ve Balkanlar şeklinde olacağını kaydetti. Üçüncü Havalimanı’na 250 milyon avroluk yatırım Alman fuarcılık şirketi Messe München (Münih) International (MMI), üçüncü Havalimanı’na yakın bir araziye, 250 milyon avroluk Türkiye’nin en büyük fuar alanını inşa etmek için çalışmalara başladı. T ürkiye’yi dünyada önemli bir kavşak haline getirecek olan 46 milyar dolarlık bütçesiyle 3’üncü Havalimanı projesi, dünyanın en büyük firmalarının gözünü bölgeye çevirdi. Almanya’nın Bavyera Eyaleti ve Mü- 60 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Tolga Özkarakaş nih Belediyesi’nin yüzde 100’üne sahip olduğu dünyanın en büyük fuarcılık şirketlerinden Messe München (Münih) International (MMI), üçüncü Havalimanı’na yakın bir araziye Türkiye’nin en büyük fuar alanını inşa etmek için çalışmalara başladı. MMI Eurasia Fuarcılık CEO’su ve ortağı Tolga Özkarakaş, yaklaşık 250 milyon avroluk bir yatırımla 150 bin metrekare kapalı alana sahip bir fuar alanı kuracakları bilgisini verdi. Türkiye’nin ilk ikiz konferans fuarları diye tanımlanan Seismic Safety ve Intergeo Eurasia’nın ilk fuarlar olarak Nisan ayında düzenleyeceklerini belirten Özkarakaş, Türkiye’de yapılması planlanan diğer bir fuar organizasyonunun da IFAT Eurasia olduğunu hatırlatarak, 2015’te yapılacak bu etkinliğin ise çevre teknolojilerine yönelik olacağını söyledi. 30 milyon ziyaretçi hedefleyen Vialand, otel yapacak AVM ve Tema Park bütünleştiren Türkiye’nin entegre perakende dünyası Vialand, 2014’te AVM ve Tema Park ile 4.5 milyonu turist olmak üzere tam 30 milyon ziyaretçi hedefliyor. Vialand Genel Müdürü Tolga Alişoğlu, 101 odalı Vialand Palace Oteli’ni de bu yıl açacaklarını söyledi. 2014 yılına ilişkin hedefleri açıklayan Vialand Genel Müdürü Tolga Alişoğlu, bu yıl Tema Park kapsamında yeni yatırımlar yapacaklarını belirterek, “Vialand içerisinde Balkanlar, Rusya ve Ortadoğu’dan gelen misafirlerin talebi üzerine Vialand Palace otelinin yatırımını başlatacağız” dedi. Bu yıl AVM’de ziyaretçi sayısının 30 milyona ulaşacağını belirten Alişoğlu, “AVM ve Tema Park toplam ziyaretçi sayımızı iki katına çıkarmış olacağız. Yabancı ziyaretçi hedefimiz ise, bu yıl için 4.5 milyon kişi. Yani İstanbul’a gelen her iki turistten birine talibiz. Yabancı misafirlerimizin yüzde 80’i Ortadoğu, yüzde 20’si ise Rusya ve Balkan ülkelerinden gelecek. İstanbul’a gelen turist sayısını orta vadede yüzde 15 ar- tırmayı planlıyoruz” dedi. Roller Coaster’a 12 milyon avro yatırım Yeni projelerin yapılacağı Vialand Tema Parkı’nda bu yıl, 4. Roller Coaster olan Nefeskesen açılacak. 12 milyon avro yatırımla açılacak ünite saatte 900 kişilik kapasiteye sahip olacak. Ayrıca Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethedişinin robot heykellerle birlikte canlandırıldığı ‘Fatih’in Rüyası’ ünitesi de hizmete açılacak. 20 milyon dolarlık dev yatırımla açılacak ünite saatte 800 kişiye İstanbul’un fethini anlatacak. Turist konaklama da istedi Tolga Alişoğlu, Vialand’e Doğu Avrupa, Balkanlar, Ortadoğu ve Afrika’dan turist Maldivler, Türk yatırımcıları bekliyor Turizmde son yıllarda büyüme gösteren Maldiv Cumhuriyeti, Türk yatırımcıları bekliyor. Turizmin 1 milyon dolarlık bir sektör haline geldiğini açıklayan Turizm Bakanlığı, yabancı yatırımcılara teşvik ve muafiyet uyguluyor. H int Okyanusu’nda bulunan ve bin 190 takımadadan oluşan Maldiv Cumhuriyeti, son yıllarda turizmde gösterdiği gelişme ile Avrupa’dan yoğun olarak turist almaya başladı. Türk Hava Yolları’nın İstanbul-Male arasında başlattığı direkt seferlerin de etkisiyle Türk turistlerin de Maldivler’e ilgisi büyüyor. Maldivler Turizm Bakanlığı, Türk turistler yanında yatırımcıların da Maldivler’e beklediklerini duyurdu. Yabancı yatırımcılara pek çok teşvik ve muafiyet uyguladıklarını söyleyen Maldiv Cumhuriyeti Turizm Bakanı Musthafa Mohamed, “Ülkemizde 40 yıldır büyüme trendi gösteren turizm sektörü yatırım için oldukça cazip. Tesisler yılın 12 ayı hizmet veriyor. Türk yatırımcıları Maldivler’e davet ediyoruz” şeklinde konuştu. Tolga Alişoğlu geldiğini belirterek turizm yatırımlarını şöyle açıkladı: “Yunanistan’dan ve Balkanlar’dan bile günü birlik otobüsle eğlenmeye ve alışveriş yapmaya gelen misafirlerimiz oluyor. Ortadoğu ve Balkanlar’dan böyle bir talep gelince Vialand içine bir otel projesi de ekledik. Apart şeklindeki 101 odalı Vialand Palace otelini bu yıl açacağız.” Rusya, 1,8 milyar dolarlık yatırım yapacak Musthafa Mohamed Ekvator boyunca sıralanan bin 190 adanın büyük çoğunluğunun turizme açılmadığını belirten Mohamed, “Ülkede 1972 yılında başlayan turizm yatırımları 1 milyar dolarlık bir sektör haline geldi. 4. Turizm Master Planı Çerçevesinde bölgelerin turizm için geliştirilmesini teşvik ediyoruz” dedi. Mohamed ayrıca, Maldivler turizme açılırken ekolojik dengenin bozulmamasına özen gösterdiklerini vurgulayarak, “Bir bölgeye turizm yatırımı yapılacağı zaman ÇED raporunu zorunlu hale getirdik. Adalarımızın yüzde 30’unu turizme açmaya uygun bulduk” diye konuştu. Yapılaşma için en yüksek palmiye ağacının kıstas alındığı adalarda, o ağaçtan daha yüksek bina yapılamayacak. Y erli ve yabancı turistler için Rusya’nın Vladivostok şehrinde kumar ve eğlence bölgesi “Primoriye”yi inşa edecek. 15 Eylül’de tamamlanması hedeflenen “Primoriye” projesi üç aşamada uygulanacak. Birinci aşama 2016 yılına kadar sürecek. İkinci etap 2019, üçüncü etap ise 2022 yılında bitecek. Toplam yatırım miktarının 1.8 milyar dolar olması planlanıyor. Konu ile ilgili konuşan Vali Yardımcısı Vasily Usoltsev, şu anda entegre eğlence bölgesinde altyapısı çalışmaları yaptıklarını, yolları, içme suyu ve atık su arıtma sistemlerinin 1 milyar Ruble’ye mal olacağını belirtti. Melco International Development Limited Şirketi ile imzalanan yatırımın miktarı 700 milyon dolar, toplam kumar ve eğlence alanı ise 620 hektar olacağını belirten Usoltsev, projede 16 farklı kumarhaneli oteli ( 3-5*), bir yat kulübü, 65 yat kapasiteli marina, kayak pistleri, fuar ve iş merkezleri olacağını vurguladı. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 61 YATIRIMLAR HABER Trakya’da hem şehir hem de butik otel yatırımları hayat buluyor Trakya Turizm Derneği Başkanı Orhan Çebi, Tekirdağ bölgesindeki otel yatırımına başladıklarını açıkladı. Tekirdağ şehir merkezinde Hilton by Hampton adıyla açılacak olan tesis, 95 odalı, ekonomi segmentinde bir otel olacak. K onu ile ilgili Turizm ve Yatırım dergisinin sorularını cevaplayan Çebi, şunları kaydetti: “Trakya’nın turizm alt yapısı yetersiz... Başta konaklama alanlarının yetersizliği geliyor. Ama son 3 yılda ciddi anlamda yatırım yapıldı. Edirne’de otel ihtiyacı vardı, 4 ve 5 yıldızlı olmak üzere 2 otel yapıldı. Zincir oteller Trakya’ya gelmeye başladı. Divan ve Hilton geldi. 2013 yılında Ramada bir otel açtı. Bizim de Hampton by Hilton adıyla bir projemiz var.” Trakya bağ rotası projesi ile turizm destinasyonu oluyor Trakya Turizm Derneği olarak Trakya Kalkınma Ajansı’nın da verdiği destekle Trakya’nın eno ve gastronomi yönünü ortaya çıkardıklarını belirten Çebi, 13 bağ eviyle birlikte başlattıkları Trakya Bağ Rotası turlarını tur operatörlerine sunacaklarını kaydetti. Projeyle ilgili bilgi veren Çebi şöyle devam etti: “Trakya, coğrafi konumu, sahip olduğu doğal güzellikleri, tarihi bağ yolları, ulaşım kolaylığı, Balkan ülkelerine yakınlığı ile yerli ve yabancı ziyaretçilerin yeni turizm anlayışına yönelik ihtiyaçlarını karşılayacak. Trakya Kalkınma Ajansı farklı grupların katılımıyla ve üniversite işbirliğiyle bölgede yaptığı çalışmalarla bağ turizminin bölgenin markalaşmasında etkili olacağını ortaya koydu. Biz, bağ turizmi odaklı düşün- Orhan Çebi düğümüz bu çalışmayı, bölgede faaliyet gösteren seyahat acentelerinin, otellerin, restoranların, kültürel aktivitelerin ve çeşitli STK’ların katılımıyla bütünleştirmeyi amaçlıyoruz. Bu hareketlilik sayesinde proje asıl hedefine ulaşacaktır.” Bağ evleri butik otel yatırımına yöneliyor Üzüm bağı olan çiftliklerin butik otel yatırımına yönelmeye başladığını ifade eden Çebi, “Bizler turizm yatırımcısıyız, ama şarap üreticileri de Avrupa’daki gibi kendi bağları içinde butik otel oluşturmak istiyorlar. Sanırım iki üye bunu yapmaya başladı. Arcadia Marmara’da bu yatırımı yapmaya başladı. O sayede kendi içlerindeki turizm hareketi yükselecektir” dedi. Proje kapsamında Tekirdağ, Şarköy, Kırklareli, Gelibolu Bölgeleri’nden 12 firma yer alıyor. Firmaların bölgelere dağılımı ise belirleniyor: Tekirdağ Bölgesi: Umurbey, Şato Nuzun, Barel Şarapçılık, Barbare Şarköy Bölgesi; Melen Şarapçılık, Gülor, Şato Kalpak Kırklareli Bölgesi; Arcadia, İrem Çamlıca, Vino De Sera Gelibolu Bölgesi; Gali, Suvla Viaport Venezia projesi Venedik sarayları konseptiyle geliyor V ia Properties & Gürsoy yatırım ortaklığının Gaziosmanpaşa’daki projesi Viaport Venezia, 82 bin metrekarelik bir arazi üzerine kuruluyor. İstanbul Gaziosmanpaşa’daki 62 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 arazide kurulacak proje toplam 2 bin nitelikli konut, 4 yıldızlı bir otel, 200 tane mağazanın yer alacağı bir alışveriş merkezi, ofis alanları ile Venedik Saraylarından oluşuyor. Accor, Konya’da Novotel ve Ibis otellerini açacak Fransa merkezli zincir oteller grubu Accor’un Konya’daki Novotel ve Ibis otellerinin yapımına başlandı. Temel atma töreni Bistaş 1 Konya Turizm İşletmeleri A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Konyalı iş adamı Mustafa Özşenol ve Accor Otelleri Türkiye Genel Müdürü Murat Kadaifcioğlu’nun katılımı ile gerçekleşti. Yatırımcı Özşenol Grubu’nun şehir merkezinde inşa ettiği otellerde, açık yüzme havuzu, toplantı, konferans ve spor salonları yer alacak. İşletmesini Accor, yatırımı ise Bistaş 1 Konya Turizm İşletmeleri A.Ş.’nin yapacağı Novotel Konya 178, Novotel Ibis ise 130 odalı olacak. Argos Kuyumculuk’tan ilk otel yatırımı projesi Kuyumculuk alanında faaliyet gösteren Argos Kuyumculuk ilk otelini 15 Mayıs’ta Antalya’da açıyor. Antalya’nın Göynük bölgesinde açılacak Karmir Resort & Spa adlı 5 yıldızlı otel ultra her şey dahil konseptiyle hizmet verecek. 18 bin m2’lik arazi üzerine Selçuklu mimarisi ile inşa edilen otelde 295 oda ve 799 yatak bulunuyor. Tesisin a la carte restoranında, Osmanlı ve İtalyan mutfaklarından yemekler sunulacak. Zafer Grup, KKTC’deki yeni yatırımına başlayacak Antalya Lara’daki Concorde Deluxe Resort & Spa otelinin sahibi Zafer Grup, KKTC’de başlayacağı yeni tesisinin temelini yakın zamanda atacağını ve tesisi 2016’ya yetiştirmeye çalışılacağını bildirdi. Zafer Grubun, Bafra bölgesinde yapacağı tesiste, 700 civarında oda ve 1500 civarında yatak olması planlanıyor. İki yıl içinde açılması planlanan tesislerle birlikte Concorde Hotels’in toplam yatak kapasitesi de 3 bine yaklaşacak. Barut Hotels, Fethiye’de 2 yeni tesis yapıyor Türkiye’nin önde gelen konaklama gruplarından biri olan ve sektörde 40 yılı geride bırakan Barut Hotels, Ege bölgesi Fethiye’de 2 tesis yapıyor. TUI ve Barut grubunun birlikte gerçekleştirdiği beş yıldızlı 2 otel yatırımı, 2015 turizm sezonunda faaliyete girecek. Barut Hotels, son dönemde, Antalya’da Dedeman Hotels’e ait Dedeman Antalya’yı bünyesine katmıştı. Mısır’da Ortadoğu’nun en büyük otel inşaatı başladı Son yıllarda iç karışıklık nedeniyle turizmde sürekli kan kaybeden Mısır, devasa turizm yatırımlarıyla dikkat çekiyor. Sharm El Sheikh’te yapımına başlanan Tiranaegypt Hotels & Resorts projesi Ortadoğu’nun en büyük oteli olacak. Rixos tarafından işletilmesi beklenen projede, 650 dönüme yayılmış farklı konseptlere sahip 3200 oda olacak. T iranaegypt Hotels & Resorts projesiyle ilgili Turizm ve Yatırım Dergisi’ne bilgi veren Rixos Sharm El Sheikh Genel Müdürü C. Sami Kaplancı, projenin Ortadoğu’nun en büyük oteli olacağını açıkladı. Tiranaegypt Hotels & Resorts’te, 650 dönüme yayılmış farklı konseptlere sahip 3200 oda bulunacağını belirten Kaplancı, şöyle devam etti: Yatırımın bedeli 600 milyon doları bulacak “Proje içinde dünyanın en büyük suni gölü yapılacak. Dünyaca ünlü sirklerin getirilmesi düşünülüyor. Las Vegas tarzı eğlence odaklı bir tesis olacak. Sharm El Sheikh’te bir şehir kuracağız. Yatırım bedelinin 600 milyon doları bulma- sı bekleniyor. İlk etabı 2015’te olmak üzere etap etap faaliyete geçecek. Tamamı ise 2017’de açılacak. İçerisinde 3, 4 ve 5 yıldız gibi farklı segmentlerde oteller var. Ayrıca çok farklı oda kategorileri olacak. Her kesime hitap edecek olan projede, günlüğü 100 dolara da 15 bin dolara da konaklayabileceksiniz.” Devasa projenin büyük ihtimalle Rixos tarafından işletileceğini dile getiren Kaplancı, Mısır turizmiyle ilgili şunları kaydetti: “Mısır’ın yatak kapasitesi gittikçe artıyor. Bu yılki hedefi Mısır’ın 12-13 milyon turist almak. Ama 3 yıl içerisinde 20 milyona ulaşmak istiyorlar. Eğer siyasi sorunlar aşılırsa bu rakamlara çok kolay ulaşırlar.” oteldegerleme.com otel yatırımcılarına yol gösterecek O tellere fizibilite, otel değerleme ve danışmanlık hizmetleri veren İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) konaklama kesimine fizibilite alanında hizmet vermek amacıyla oteldegerleme.com sitesini kurdu. Konuyla ilgili açıklama yapan şirket yöneticileri, sitenin kuruluş amacını şu sözlerle belirtiyorlar: “Konaklama sektörüne son dönemde artan hareketliliğe bağlı olarak ulusal ve uluslararası büyük otel işletmelerinin bu alana yönelmesi ile şirketlerin fizibiliteye dayalı bilgiye ihtiyaçlarının arttığı dönemde oteldegerleme.com bu ihtiyacı karşılamayı amaçlıyor. Oteldegerleme.com turizm piyasasında otel yatırımlarını ve otel yatırımcılarını ilgilendiren; analiz, araştırma, yatırım haberleri, satın alma haberleri ve meslek profesyonellerinin görüşlerini tüm sektör paydaşları ile paylaşıyor. Aynı zamanda turizm sektöründe çalışan profesyonellerin görüşlerine de yer veriyor. Günümüzde dünyadaki turizm faaliyetleri, değişen sosyal, ekonomik ve politik koşullara bağlı olarak şekilleniyor. Nitekim turizm amaçlı konaklama sektöründe otellerin öneminin giderek arttığını görüyoruz. Bununla beraber turizm endüstrisinin hızla gelişmesi sonunda özellikle ulusal ve uluslararası büyük otel işletmeleri ülkemizdeki mevcut otelleri satın alarak veya birleşerek ölçek ekonomisinden de yararlanıp rekabette avantajlı konuma geçmeye amaçlıyorlar. Oteldegerleme.com turizm piyasasında otel yatırımlarını ve yatırımcılarını ilgilendiren analiz, araştırma, yatırım haberleri, satın alma haberleri ve meslek profesyonellerinin görüşlerini tüm sektör paydaşları ile paylaşıyor.” Titan Hotels, İstanbul’da otel planlıyor A lanya’da üç otelle faaliyet gösteren Titan Hotel, yeni otel yatırımlarına hazırlanıyor. Titan Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Sili, yeni otel yatıBurhan Sili rımını İstanbul’da planladıklarının bilgisini verdi. Titan Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Sili yeni yatırım planlarını Turizm ve Yatırım Dergisi’ne açıkladı. Sili, yeni yapacakları tesisleri batıda veya şehir oteli olarak planladıklarını açıkladı. İstanbul’da Yenibosna’da bir arazilerinin bulunduğunu açıklayan Sili, burada 120-125 odalı bir tesis planladıklarını belirterek, bölgede şu an yatırımı devam eden 16 otel olduğunu hatırlattı. 2014 yılı iyi geçecek Alanya’da Biri 5 yıldızlı, 2’si dört yıldızlı olmak üzere üç otel işlettiklerini anımsatan Sili, 2014 sezonuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Bizim tesislerimizde bu yıl geçen yıla oranla erken rezervasyonda ortalama yüzde 14 oranında artış var. Geçen yılı çok iyi kapatmıştık. Ağırlıklı Avrupa pazarına çalışıyoruz. Yüzde 96 Avrupa, yüzde 4 Rus müşteri kitlemiz var. Rus pazarını belli bir oranda artırmaya çalışıyoruz. Rus pazarını da yüzde 15-20 arası bir noktaya oturtmak istiyoruz. Ama görünen o ki, 2014 sezonu da Titan otelleri açısından olumsuz olmayacak.” Tez Tour, yeni bir otel markasını hayata geçiriyor A mara World Hotels’i bünyesinde bulunduran turizm grubu Tez Tour, Jeans Club Hotels adı altında yeni markasını hayata geçirecek. Yeni sezonunda 3 tesis ile yola çıkacak olan grubun, Antalya Tekirova’da bulunan 3 adet Jeans Club otellerinden ikisi 4 yıldızlı, biri ise 5 yıldızlı olacak. Franching ile de çalışacak Jeans Club, Adon Ltd. Şti. işletmeciliğinde devam ederken, özellikle rahatlık arayan misafirlerin, eğlence ve spor çeşitleriyle tatil beklentilerini karşılayacak. Jeans Club Hotels’in; Bodrum, Alanya, Marmaris, Kuşadası, Kemer gibi bölgelerde çeşitli iştiraklerle büyütülmesi hedefleniyor. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 63 DOSYA TEDARiKÇiLER TEDARİKÇİLER 64 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Endüstriyel mutfak sektörü, Avrupa ülkeleriyle boy ölçüşüyor Endüstriyel mutfak firmaları, Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın ise ikinci büyük fuarı CNR Hostech by Tusid’de bir araya geldi. 12-16 Mart 2014 tarihleri arasında CNR EXPO İstanbul’da düzenlenen fuarda, 300’ün üzerinde firma yer alırken, fuarı 48 bin kişi ziyaret etti. O tel, restoran, gastronomi ve mutfak ekipmanları alanında Avrupa’nın önemli fuarları arasında yer alan CNR Hostech by Tusid, 500’ün üzerinde katılımcıyı ağırladı. Sine Fuarcılık A.Ş tarafından Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) desteğinde düzenlenen fuara; Inoksan, Winterhalter, Atalay, Electrolux, Galeri Kristal, Öztiryakiler, İnoksan, Ormel Hisar, VİP, Empero, Industrio, Kayalar Plastik, İstanbul Makpa, Rational Fırınlar, Erenil, Fagor, Jumbo, Tripa, Tolon, Tolkar, Miele, Kromluks, Alveo, Mundo Mutfak, Kapp, Özen Tasarım, Homatex, Seleks Porselen gibi markalar katıldı. Fuarı 48 bin kişi ziyaret etti Hollanda, Tunus, Almanya, İtalya ve Fransa’nın katılımcı ülke olarak yer aldığı fuara; Hindistan, İsrail, İran, Ürdün, Lübnan, Mısır, Suudi Arabistan, Ukrayna, Rusya, İtalya, Almanya ve Yunanistan’dan çok sayıda alıcı katıldı. 60 bin metrekare alanda düzenlenen fuarda, otel ve ağırlama tesis profesyonelleri, proje ve taahhüt firma yöneticileri, mimarlar, planlamacılar fuara katılan firmaların yeni ürünlerini yerinde görme şansı yakaladılar. Fuarın yaklaşık 48 bin kişi tarafından ziyaret edildiği belirtildi. düstriyel mutfakta İtalya’nın rakibiyiz” diye konuştu. Tahsin Öztiryaki İtalyan alıcıların, Türkleri endüstriyel mutfak sektöründe kendilerine en yakın rakip olarak gördüklerini ifade etti. 48 bin kişi fuarı gezdi CNR Holding Fuarcılık Grubu CEO’su Cem Şenel ise “Geçtiğimiz Hostech by Tusid Fuarı’ndaki başarımızı katlayarak büyütüyoruz. Fuarımızın ziyaretçi giriş sayısında yüzde 30 artış yakaladık” dedi. Yabancı ziyaretçi sayısında yüzde 25 artış gözlemlediklerini belirten Şenel, 4 bin 375’i yabancı olmak üzere toplam 48 bin 365 kişinin fuarı gezdiğini söyledi. Cem Şenel, “60 bin metrekare alanda 500’ün üzerinde markanın katılımıyla düzenlediğimiz fuarımıza Danimarka, Azerbaycan, Belçika, Arabistan, Tunus, İngiltere, İtalya, İspanya gibi çok sayıda ülkeden alıcılar fuarda önemli iş bağlantılarında bulundu” diye konuştu. Fuarda yeniliklerini sergileyen endüstriyel mutfak sektörü, hem Türkiye’de gastronomi dünyasının tüm ihtiyaçlarını karşılayacak hem de dünyaya mallarını satabilecek kabiliyete ulaştı. Sektör Avrupa’da İtalya, Fransa ve İspanya gibi ülkelerle yarışıyor. Türkiye, 1,6 milyar dolar endüstriyel mutfak ihracatıyla dünyada önemli bir yere geldi. Hostech by TUSİD fuarına katılan yabancı satın almacılar, Türkiye’yi yakın takibe aldılar. Amaç Avrupa’nın en büyük fuarı olmak İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, ise fuarla ilgili şunları kaydediyor: “İtalya’daki Host Milano Fuarı’ndan sonra en büyük fuar olan Hostech by TUSİD Fuarı Türklerin mutfaktaki başarısı, İtalyanları korkuttu Fuarla ilgili değerlendirmede bulunan TİM Başkanvekili ve İDDMİB Başkanı Tahsin Öztiryaki, “Çok başarılı bir fuar oldu. Yurt dışından bireysel alıcıların dışında 750 kişilik alım heyeti fuara geldi. En- 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 65 » TEDARİKÇİLER DOSYA bu yıl da oldukça nitelikli geçti. Fuar alanımız her yıl daha genişliyor ve fuara katılan firmalar artıyor. Bu da Türk endüstriyel mutfak sektörü için oldukça gurur verici bir gelişme. Tüm meslektaşlarımız ve sektör firmaları çok güzel ürünlerle görücüye çıktılar bunlar çok güzel ve olumlu ilerlemeler diye düşünüyorum. Gelecekteki hedefimiz bu doğrultuda Avrupa’nın en büyük fuarı olmak. Bugün geldiğimiz noktayı ve başarılı konumumuzu çalışan arkadaşlarımıza borçluyuz.” Endüstriyel mutfak sektörü markalaşma yolunda ilerliyor Temelleri 1982’de atılan Hostech by TUSİD Fuarı, 22 yıllık geçmişinde çok yol kat etti. Endüstriyel mutfak ve otel ekipmanları fuarı, bu alandaki firmaların gelişimine paralel olarak büyüme gösterdi. Bugün yüzlerce ülkeye ihracat yapan sektör, Avrupa standartlarında kaliteyi yakalamış durumda. Fırınlar, pişiriciler, mutfak tezgahları ve mutfak ekipmanları, yan sanayi gibi birçok alanda büyük gelişme gösteren sektör bugün, hem kaliteli üretim hem de ürün çeşitliliği ile dünyanın olduğu kadar çevre ülkelerin de dikkatini çekiyor. Dolayısıyla yabancı alıcılar da gözlerini Türkiye’ye çeviriyor. Sektörün önde gelen firma yöneticileri, Turizm ve Yatırım Dergisi’yle sektördeki gelişmeleri paylaştılar. Türkiye endüstriyel mutfak alanında ihracatçı ülke konumuna yükseldi Sektörün gelişimiyle ilgili bilgi veren İstanbul Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki, endüstriyel mutfak sektörünün şuanda Türkiye’deki tüm yatırımların mutfaklarındaki tüm ürün ihtiyacının yüzde 95’ini karşılayacak kapasiteye geldiğine dikkat çekiyor. Sektörün dünyada da çok önemli bir noktaya geldiğini ifade eden Öztiryaki şöyle devam etti: Türkiye, 1,6 milyar dolar endüstriyel mutfak ihracatı yapıyor “Sektör hem Türkiye’de gastronomi dünyasının tüm ihtiyaçlarını karşılayacak hem de dünyaya mallarını satabilecek kabiliyete ulaştı. Şuanda dünyada Ame- rika ve Almanya’yı ayrı bir kategori olarak ele alırsak Avrupa’da yükselen ülkeler: İtalya, Türkiye, Fransa ve İspanya diye sıralanıyor. Fransa son yıllarda atağa kalktı. Türkiye, 1,6 milyar dolar endüstriyel mutfak ihracatıyla dünyada önemli bir yere sahip. Endüstriyel mutfak konusunda Türkiye ithalatçı değil, ihracatçı bir ülke. Dolayısıyla endüstriyel mutfak konusunda Türkiye başarılı bir ülke haline geldi. Son yaptığımız Hostech by TUSİD fuarına katılan yabancı satın almacılar, Türkiye’nin artık takip edilmesi gereken hatta satın alma yapılması gereken ilk ülkelerden olduğu kanısına vardılar.” Sektörün büyüklüğü 20 milyar doları buldu Sektörün gelişimiyle ilgili olarak İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık ise şunları paylaştı: “Endüstriyel mutfak sektörü, her geçen gün dünya pazarından daha fazla pay alıyor. Türkiye’de ise gastronomi sektörünün hızla gelişmesi, endüstriyel mutfak sektörünün de gelişimini etkiliyor. Farklı büyüklükteki 500 firmanın faaliyet gösterdiği ve yaklaşık 20 milyar dolar büyüklüğündeki Türk endüstriyel mutfak sektörü, son 10 yılda ortalama yüzde 10 büyüme kaydetti ve Türkiye ekonomisinden aldığı pay yüzde 3,2’ye ulaştı. Sektörün bu denli büyümesi değişim ve yeniliği de beraberinde getirdi.” Sektörde markalaşma arttı Sektördeki diğer bir gelişme ise markalaşma alanında yaşanıyor. Endüstriyel mutfak sektöründe faaliyet yürüten firmalar, markalaşma konusunda ciddi adımlar atıyorlar. Ar-Ge departmanlarıyla yeni ve 66 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 gelişmiş ürünleri piyasaya sunan firmalar, hizmet verdikleri sektörleri de artırıyorlar. İç pazarın yanı sıra uluslararası alanda kendi markalarını tanıtıp satmaya başlayan Türk firmaları, Avrupalı markalara da rakip oldular. İDDMİB Başkanı Tahsin Öztiryaki konuyla ilgili şöyle konuşuyor: “Endüstriyel mutfak alanında Türkiye’de ve dünyada kendini ispatlamış firmalarımız kendi markalarıyla satış yapıyorlar. Markalaşmanın ve katma değerli ürün yapmanın önemli olduğunu sanayicilerimiz anladılar. Bu bizim olduğu gibi gastronomi sektöründe de böyle gelişiyor. Türkiye kendi yerel tatlarını ve markalarını dünyaya açıyorlar.” Turizm sektörü, endüstriyel mutfak sektörü için hala önemli Endüstriyel mutfak sektörünün önemli alıcılarından birini de turizm sektörü oluşturuyor. Bugün turizm sektörü, metal eşya sanayinden 130 milyon dolarlık girdi alıyor. HORECA kanalına ciddi anlamda ürün veren endüstriyel mutfak firmaları, pazardaki payını yüzde 50 olarak konumlandırdı. Geçtiğimiz yıllarda endüstriyel mutfak sektörünü destekleyen sektörlerin başında turizm geliyordu. Bir dönem farklı sektörlerdeki yatırımlara yönelen endüstriyel mutfak firmaları, son yıllarda şehir otellerinin gelişmesiyle birlikte yüzünü tekrar otellere döndü. Sektör, şuanda yüzde 50 otel, yüzde 50 de diğer sektörlere hizmet veriyor. Tahsin Öztiryaki, Türkiye’de hizmet sektörünün geliştiğine işaret ederek, “Bugün her yerde restoranlar, hastaneler, okullar, alışveriş merkezleri açılıyor. Dolayısıyla sadece otellerde değil, Türkiye’de her yerde kaliteli yemek yenmeye başlandı. Artık işyerlerinde bile kaliteli yemek pişirme, servis ve yeme alanları var. Standartlar, yaşam kültürü değişti. Bugün sefer tasları restoran oldu. Ama endüstriyel mutfak alanında turizm sektörü gene önemli bir yer alacak” diyor. Fuarda tanıtılan bazı yeni ürünler E ndüstriyel mutfak firmaları fuarda son çıkardıkları ürünleri tanıttılar. Bunlardan bazıları ise şunlar: Tasarruflu yeşil ocaklar, CNR Hostech by Tusid’te CNR EXPO İstanbul’da düzenlenen CNR Hostec by Tusid, dünyada ve Türkiye’de ilk kez sergilenen teknoloji ve tasarımlara ev sahipliği yaptı. Öztiryakiler’in TÜBİTAK, Yıldız Teknik ve Sakarya Üniversitesi işbirliği ile ürettiği hidrojenle çalışan yeni teknoloji cihazları fuarda sergilendi. Yüzde 33’e varan oranda tasarruf sağlayan yeni ocak, çevreye salgılanan karbondioksit ve atığın da önüne geçiyor. Öztiryakiler’den alınan bilgiye göre fuarda sergilenen yeni teknoloji ve tasarımlara; Avrupalı, Rus ve Araplar alıcılar büyük ilgi gösterdi. Öztiryaki firması sahibi Tahsin Öztiryaki, “Geleceğin teknolojisi hidrojen teknolojisi. Bu teknoloji gaz yakan bütün cihazlar için uygulanmalı” dedi. İnoksan, Akıllı Fırın İnosmart’ı bayileriyle buluşturdu İnoksan, Ar-Ge çalışmaları sonucunda fırın ailesi ürün grubunu markalaştırdı. Akıllı ve yenilikçi fırın serisini İnosmart markası altında toplayan firma, yaptığı lansmanlar ile İnosmart’ı bayilerine yakından tanıttı. Inosmart Fırın Ailesi Silver ve Gold Partnerleri aracılığıyla pazarda lider konumuna yükselmeyi hedefliyor. İnoksan Satış Pazarlama A.Ş. Genel Müdürü Esra Altay, Inosmart markasının 2014 yılının stratejik ürünü olduğunu belirtti. İnoksan, bu doğrultuda Inosmart Fırın Ailesi’ne bayi içerisinde gereken değeri veren ve bu yönde satış hedefleri koyan bayileri ile Silver veya Gold Partnerlik sağlayacak. Esra Altay, “Talepleri en iyi şekilde yanıtlamak adına bayi yatırımlarımızı projelendirerek her geçen gün daha da yaygınlaşmayı planlıyoruz. Satış sonrası verdiğimiz servis desteği sayesinde uzun ömürlü ekipman üretme mottomuzu da kanıtlıyoruz. Tüm müşterilerine analiz ederek onlara en uygun ekipmanlarla hitap etmeyi tercih eden firmamız, ekipmanların kullanımına dair bilgiler vermek ve herhangi bir pürüz çıktığında hızlıca çözüm üretmek adına yaygın servis ağı ile Türkiye’nin dört bir yanında mutfağın kalbinde, tüketicilerinin yanında olmayı başarıyor” şeklinde konuşuyor. Uzaktan yönetilen büfe Fuara katılan Evinoks firması ise yeni teknoloji de uzaktan yönetilebilen büfe sistemini tanıttı. İlk kez tüketicilerin karşısına çıkarılan kontrol edilebilir büfe, Evinoks firması tarafından tasarlandı. Kontrol edilebilir büfe, bilgisayarlar aracılığıyla yönetiliyor. Yönetici oturduğu yerden büfenin ışığı, ısısı ve yemeklerin azlığı, çokluğunu kontrol edebiliyor. Firma yetkilileri, kontrol edilebilir büfe ile ihracatlarında ciddi artışlar sağladıklarını belirttiler. TUSİD’te bayrak değişimi Öte yandan iki yılda bir yönetim değişikliğine giden TUSİD, yeni yönetimini belirledi. İki yıldır TUSİD Başkanlığını yürüten Uğur Atalay, görevini Ergun Bilge’ye devretti. Ergun Bilge aynı zamanda Bilge Metal Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor. TUSİD’in yeni yönetim kurulu ise şu isimlerden oluştu: 2014-2016 DÖNEMİ TUSİD YÖNETİM KURULU TUSİD Yönetim Kurulu Başkanı.:...Ergun BİLGE Başkan Vekili:.............................Ahmet GÜRKAYNAK Genel Sekreter:..........................Tunç ÖZÜUĞURLU Sayman:......................................Birol ALDANMAZ Yönetim Kurulu Üyesi:..............Bekir TOPUZ Yönetim Kurulu Üyesi:..............Hakan BAYKAL Yönetim Kurulu Üyesi:..............Sebahtin Yasharov YUZEİROV Yönetim Kurulu Üyesi:..............Mehmet SARIDOĞAN Yönetim Kurulu Üyesi:..............Burak İNCEÇAM 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 67 TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Tahsin Öztiryaki / Öztiryakiler Yönetim Kurulu Başkanı Çok başarılı bir fuar oldu F uar çok iyi geçti. Geçmişi 21 yıl öncesine dayanan bu fuar turizm sektörünün gelişmesine paralel olarak büyüdü. Turizm sektörüne paralel geliştirdiğimiz ekipmanlarla Türkiye çok başarılı oldu. Fuarda firmalar açısından zengin bir katılımcı ve ziyaretçi vardı. Dünyanın her yerinden yaklaşık 600’e yakın yabancı geldi. Hepsinin beğenisini kazanmış durumdayız. Dolayısıyla Türkiye artık bu konuda lider ülkeler içerisinde. İspanya, İtalya ve Türkiye üçlemesini yaparsak Almanya ve Amerika’yı saymazsak biz şu anda ilk ikideyiz. İspanya’nın çok ilerisinde, İtalya’ya yaklaşmış vaziyetteyiz. Çok başarılı bir fuar olduğunu düşünüyorum. Önümüzdeki yıllarda daha çok katılım olacak. Türkiye’deki tüm bayilerimiz, ülkede yapılan yatırımların neredeyse hepsi geldi. Biz de bu sektörün ilk firmalarındanız. En çok ihracat yapan firmaların başında geliyoruz. 108 ülkeye İhracat yapan, 1200 çalışanı olan, 100 bin metrekare fabri- kasında 4500 değişik çeşitle bu sektöre hizmet veren firmayız. Anahtar teslimi otel projeleri yaparak işimizi devam ettiriyoruz. Geçmişte yüzde 80’i ithal yüzde 20’si yerli olan bir yatırımın içerisindeki mutfağın payı şu anda tamamen tersine döndü. Espresso, car makinası gibi özel ürünlerin yabancıların damak tadına göre olan ürünlerin makinaları ithal ediliyor. Onun haricindeki her şey Türkiye’de yapılıyor. Ve dünyanın çeşitli ülkelerine de gönderiyoruz. Firma olarak fuara birçok yeni ürünle katıldık. Fırınlarımız, bulaşık makinalarımız, tamamen elektronik oldu. Bulaşık makinaları enerji ve su tasarrufu sağlıyor. Ayrıca hidrojen enerjisiyle çalışan yeni bir ürün geliştirdik. Dünyada bir ilk oldu. Bundan sonra da yapacağımız ürünlerde de enerji verimliliğini ön planda tutacağız. Çünkü hem ülkemiz için hem de dünya için enerji önemli. Önemli olan ürünlerin çok sayıda model değişikliği değil. Fonksiyonel değişikleri yapmak bence çok önemli... Her üründe fonksiyonel değişiklikler yapıyoruz. Geçmişte her fuara turizm profesyonelleri gelirdi. Ama bu sektör ürün yapmak konusundaki başarısını pazarlama konusunda da gösterdi. Dolayısıyla bütün profesyoneller firmalardan haberdar. Dolayısıyla buraya gelenler ziyaret edip ilişkileri daha sonra derinleştiriyorlar. Ziyaretçilerimiz, aşçılarımız, yeni otel yapacak arkadaşlarımız meraklarını giderebilmek için ürünleri görmeye geliyorlar. Bu da bizim için yeterli oluyor. Ercas Kurşun / Makpa Pazarlama & İş Geliştirme Müdürü Fuarda tanıttığımız ürünlerin yüzde 90’ı yeni ekipman F uar yoğun geçti. Köklü bir firma olduğumuz için sürekli kendimizi yenilemek, yenilikleri takip etmek zorunda hissediyoruz. Fuarın bu anlamda her zaman katkısı oluyor. Firmayı tanımayan insanlarla tanışma, görüşme fırsatı buluyoruz. İşe yansıyıp yansımadığını fuardan sonra net olarak görebileceğiz. İnsanlar fuarda başka firmaları da ziyaret edip kararlarını sonlandırıyorlar. Fuara turizm profesyonellerinin ilgisi zayıf... Büyük yatırımcılar pek gelmiyor. Belki de artık köklü firmalarla çalışmanın verdiği rahatlıkla hareket ediyorlar. Bizimle çalışan firmalar varsa zaten bizi tanıyorlar. Köklü firmaları biliyorlar ve kimlerle çalışacakları belli. Onun için çoğu zaman gelmiyorlar. Daha yeni başlayan profesyoneller, sektörde ne olup ne bitiyor öğrenebilmek için ekiplerini gönderiyorlar. Ama karar 68 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 vericiler çok az. Fuarda tanıttığımız ürünlerin yüzde 90’ı yeni ekipman... Biz kendini tekrar etmekten hoşlanmayan bir firmayız. Yeni bir şey varsa fuarın özelliği odur diyoruz ve o ürünü getiriyoruz. Sektörde yeni olabilecek, insanların ufkunu açabilecek ürünleri getiriyoruz. Kahve makinelerimizin her dönemde farklılık yarattığını biliyoruz. Onun için gamımızda kahve makinelerini ön plana çıkarıyoruz. Bunun yanı sıra, özel şarap dolabımızı tanıttık. Özel dizayn, el emeğiyle yapılan pişirme grubumuzu getirdik. Üst segment otel gruplarının, restoranların tercih ettiği bir ürün grubu. 2013 çok hareketli geçti, 2014’te de bunun devam edeceğini düşünüyorum. Türkiye’de yatırımlar durmaz. Dövizdeki dalgalanmalar çok fazla etki etmez. Sektörün çalıştığı projelerin önemli kısmı büyük ve süregelen projeler. Vehbi Varlık / İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Her yıl kendimizi geliştirmeye ve sektörü şaşırtmaya devam ediyoruz A vrupa’nın ikinci büyük fuarı olarak nitelendirdiğimiz ve bu yıl 21.’si düzenlenen Hostech by TUSİD’in sektöre ivme kazandırdığı ve Türkiye’de sektör trendlerini belirlediğini düşünüyorum. Fuar, Türk endüstriyel mutfak sektöründen pay alan tüm firmaları bir araya getirdi. İnoksan olarak, fuarda her yıl kendimizi geliştirmeye ve sektörü şaşırtmaya devam ediyoruz. Bu anlamda fuar, bir önceki yıla oranla gerçekleştirdiğimiz yenilikleri sergilemek ve değerlendirmek için de büyük fırsat sunuyor. Ek olarak, gündemde olan projelerimizin son aşamaya gelerek onaylanmasında fuarların rolü büyük oluyor. Biz fuarda İnosmart ailesinin en yeni ve en gözde modelleri olan; İnosmart FBG040, İnosmart FBG020, İnosmart FBG010, İnoksan BYM042, İnoksan BYM 052, İnoksan BYM102, Cantilever (ada grubu) Pişiricileri sergiledik. Otellerin banket organizasyonlarına yönelik geliştirdiğimiz bir diğer ürün; İnoksan bulaşık yıkama makineleri. Su, enerji ve zaman tasarrufları ile çevreye ve topluma dost olan makinelerimiz, saatte 1000 tabaktan 7000 tabak yıkamaya kadar farklı kapasitesilere sahip. Merkezi bir ayak üzerine konsol yerleştirilmiş cihazlar bütünü olan Cantilever (ada grubu) pişiriciler de modül değiştirilebilen ya da modül ilave edilebilen, estetik ve ergonomik yapılarıyla işletmelerin tercihi olmaya devam ediyor. İnoksan’ın tasarruf dendiğinde parmakla gösterilen yeni İnosmart Fırın Ailesi ile yüzde 80’e varan yağ tasarrufu yapmak, enerji tasarrufunu üst seviyede tutmak ve sıcaklık dereceleri birbirine yakın olan ürünlerin hepsini ikişer tepsiden fazla olmamak kaydı ile et, balık, tavuk ve börek gibi ürünleri de aynı anda koku karışımı olmadan pişirmek mümkün. Premix yanma sistemine sahip İnosmart Fırın Ailesi’nde gazın yüzde 98’i yanarak sıcak hava yanma odasıyla buluşuyor ve böylelikle pişirme süreci hızlanıyor. Ar-Ge harikası İnosmart Fırın Ailesi’nde 40 derece ile 99 derece arasında ayarlanabilir özellikte buhar modu da bulunuyor. Bu buhar modu sayesinde daha hassas sebzeler haşlanabiliyor. Her yeni ürünümüz ile birlikte İnoksan markası bir adım daha “Yeşil Şirket” olarak anılıyor. Sektöre öncülük ettiğimiz her bir ürünümüz enerji tasarrufu sağlayarak, çevreci ürün oluşunu pekiştiriyor ve sektörüne katma değer yaratıyor. İnoksan olarak ürünlerimizin yüzde 35’ini beş kıtada; Afrika ve Avrupa ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri, Uzakdoğu, ABD ve Avustralya’ya ihraç ediyoruz. Yakın zamanda yeni dünya ülkelerine de ihracat yapmayı planlıyoruz. Türk endüstriyel mutfak sektörüne 2014 yılında çok daha fazla yatırım yapılacağını ve daha fazla istihdam yaratılacağını öngörüyoruz. Sektörde başarıyı artırmak için; tüketici beklentilerini karşılayacak doğru ürün portföyünü sunmak ve hedef segment belirlemek pazarda penetrasyon oldukça önemli. Dağıtım kanalı güçlü olan firmalar daima bir adım öne çıkıyor. Ebru Latifoğlu / Istanbul Culinary Institute Pazarlama ve İletişim Direktörü Türk mutfağını bilen aşçı ve şefe ihtiyaç artacak I stanbul Culinary Institute olarak ilk defa katıldığımız fuar bizim için öncelikli olarak İstanbul dışından kişilerle tanışma ve görüşme imkanı verdi. Fuar sayesinde civar şehirlerden ve yurtdışından gelen, yiyecek içecek sektöründe yer alan veya bu sektöre yatırım yapmak isteyenlere bilgi verdik. Tepebaşı ve Kadir Has Üniversitesi Cibalikapı kampüsü içinde yer alan Enstitü Restaurant ve Saros’daki doğal üretim yapan bahçemizi tanıtmakla beraber profesyonel sertifika programlarımız ve danışmanlık hizmetlerimiz hakkında bilgi paylaştık. İşveren konumundaki ziyaretçilere Profesyonel Aşçılık Eğitimi Sertifika Programı’mızdan kaliteli eğitim almış yeni mezunları, yeni girişimci olmayı düşünen ziyaretçilere Restoran İşletme ve Yöneticiliği Eğitimi sertifika programlarımızı tanıttık. Son yıllarda yerli ve yabancı yatırımcılar yiyecek içecek sektörüne yoğun yatırım yapıyor. Aynı şekilde yurtdışından bilinen okulların da katılımıyla, büyük-küçük profesyonel aşçılık eğitimi okullarının sayısı hızla arttı. Bu iki olgu birbirini besleyen bir döngü oluşturuyor. Bir taraftan okullu mutfak profesyoneli istihdam etme ihtiyacı artarken diğer taraftan aşçılık mesleği, kariyer konusunda daha geniş perspektiften bakabilen gençlerin her yıl daha çok tercih ettiği bir dal olarak karşımıza çıkıyor. Türk mutfağının dünyada yerini sağlamlaştırmasıyla beraber çeşitli ülkelerde açılan Türk restoranları Türk yemeklerini bilen aşçı ihtiyacını artırıyor. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 69 TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Nuri Coşkun İrfan / Evinoks Yönetim Kurulu Başkanı Sektörün dinamikleri bir araya gelirse, yabancı talebi artar bir pazara açılması veya o Şirketlerin pazarda olduğunun ispatı olan fuar- lar, yeni ürünlerin teşhiri için önemli bir fırsat yaratıyor. Bizler de bu fuarlara katılarak yeni ürünlerimizi tanıttık. Çok başarılı bir fuar oldu. 48 bin kişi fuarı gezdi. Yurt dışından bireysel alıcıların dışında 750 kişilik alım heyeti fuara geldi. Ürünlerimizi bu ülkelere de tanıtma fırsatı yakaladığımız için çok memnunuz. Akıllı Evinoks ürünlerinin yer aldığı standımız yoğun ilgi gördü. Fuar, Evinoks’un patentli yeni teknolojileri ile ödüllü tasarımlarını pazara çıkarmak için de oldukça iyi bir fırsat sundu. Fuarda, I-Buffet adlı dijital büfe sistemi, İtalya’nın en prestijli tasarım ödülü olan A’Design ödülünü bir önceki yıl kazanan Vital Modüler Büfesi, sırttan üflemeli soğutma sistemi ve yüzde 63 oranında enerji tasarrufu sağlayan patentli türbo-fan sıcak havuz teknolojisinin kullanıldığı açık büfeleri, yeni pastane teşhir ünitelerini ve pek çok servis ekipmanları ziyaretçilerin beğenisine sunduk. Fuarda Avrupai tarzda ürünleri artık pek çok firmanın standında görmek mümkün... Fırınlar, pişiriciler, yan sanayi vb. birçok alanda büyük gelişmeler olduğu açıkça gözlemleniyor. Daha büyük stantlarda daha fazla ürün çeşidi sergileniyor. Sektörün bütün dinamiklerini bir araya getirebilirsek, bu ülkemize olan yabancı talebi de arttıracaktır. Esas olan kendi iç pazarımızdan ziyade bunları uluslararası alanda tanıtıp satabilmek. Bu açıdan bu ve benzeri fuarlar iyi ve iyi yolda ilerlemeye de devam ediyor. Evinoks olarak 2014 yılında; şu an geliştirmekte olduğumuz yeni ürünlerimiz için 2-3 patent daha almak ve dünyanın önde gelen otellerine Evinoks markasıyla ihracata devam etmeyi hedefliyoruz. Marka tescilimiz tüm dünyada yapıldı ve kendi markamızla ihracat yapıyoruz. 30 yıllık deneyimimizle son yıllarda ihracat atağına geçen firmamız, 70’i aşkın ülkeye kendi bünyesindeki dış ticaret departmanı ile ihracat yapıyor, proje hizmeti veriyoruz. Şu an üretimimizin yaklaşık olarak yüzde 35’ini Amerika, Avrupa, Kuzey ve Orta Afrika, Orta Asya, Orta Doğu gibi pek çok bölgeye ihraç ediyoruz. Evinoks her yıl ihracat cirosunu bir önceki yıla göre en az yüzde 20 büyütüyor. Ahmet Gülkaynak / Kapp Mutfak Madeni Eşya Genel Müdürü Endüstriyel mutfak konusunda markalaşma eksiğimiz var E ndüstriyel set üstü malzemeler üreten bir firmayız. Türkiye’de yaklaşık 200’ün üzerine bayi ile çalışıyoruz. 30 yıldır bu sektördeyiz. Ürün grubumuzu her yıl geliştirerek sektörün ihtiyacına ve müşterilere hizmet veriyoruz. Onun haricinde 45 ülkeye kendi markamızla ihracat yapıyoruz. Toplam ciromuzun yüzde 50-55 ini ihraç ediyoruz. Yurtdışında 3 farklı ülkede kendi depolarımız ve şirketlerimiz var. Fuar sektörümüzün en önemli fuarı... Bizim içinde tabi ki müşterilerimizle buluşma platformu. Her seferinde katılıyoruz. Yurtdışından gelenlerin sayısı bir önceki fuara göre daha yüksek… Bu yıl da fuarda; mutfak makinaları, aktif maki- 70 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 neler, set üstü kullanılan makineler, kendi yaptığımız yeni model tavalar, açık büfe ihtiyaçlarını giderecek ithal ürünler gibi yeni ürünlerimizi müşterilerimize tanıtıyoruz. Sektörün ihtiyacı olan ürünleri, en hızlı, en kaliteli şekilde müşterilere sunmaya çalışıyoruz. Böylece markamızı hem yurtiçi hem yurtdışında daha yükseklere taşımayı amaçlıyoruz. 2014 yılı politik açıdan riskli bir yıl. Ama biz Türkiye’den umutluyuz. Yatırımlar devam ediyor. Sektörün bu yıl büyüyeceğini tahmin ediyorum. Endüstriyel mutfak sektöründe Avrupa’da iyi bir konumdayız. Avrupa’da ikinci, üçüncü sıradayız. Ancak markalaşma eksiğimiz var. İsmail Erdoğan / Hisar Yönetim Kurulu Başkan Vekili Genel Müdür Fuar 2 yılda bir yapıldığı için turizm profesyonelleri çok önemsiyor İ ki yılda bir yapılan CNR Hostech by Tusid fuarında, yer almayı bayilerimize destek amacıyla tercih ediyoruz. Bu yıl yabancı ziyaretçinin daha fazla olduğunu gördük. Bu daha da artmalı… Fuarda tüm otel zincirlerinden tutun da muhtelif bayilere kadar standımızı çok ziyaret eden oldu. Bu fuar 2 yılda bir gerçekleştiği için tüm turizm profesyonelleri çok önemsiyor ve ziyaret ediyor. Biz de bu vesileyle onlarla buluşmuş oluyoruz. Bu açıdan gayet memnun kaldık. Fuarda masaüstü ekipmanlarında kendi tasarladığımız iki yeni modelimizi tanıttık. Sektöre genel olarak baktığımızda, bu kadar çok firmanın olmasından sıkıntı duyuyorum. Bu firmaların piyasada yer alan ürünleri taklit ettiğini görüyorum. Hukuki mücadelemiz devam ediyor. Artık firmalar taklitten vazgeçip kendi tasarımlarını üretmeli. Sektörün daha yaratıcı olması lazım... Firma olarak tasarıma çok önem veriyoruz. Ürünlerimizi kategorize ettik. En üst segmenti ‘Stüdyo’ adı altında topladık. Burada dış tasarımcılarla çalıştık. Kendi bünyemizde tasarladığımız ürünleri “Hisar Premier” adı altında top- ladık. Daha çok ev kesimini ilgilendiren ürünler için Swarowski firmasıyla çalıştık. Bunun yanı sıra titanyum kaplı ürünlerden altın kaplı ürünlere kadar geniş bir yelpazemiz var. Ar-Ge bölümümüz ile Türkiye’de zücaciyenin bütün trendlerini biz yaratıyoruz diyebilirim. ISO 9001 belgesini alan firma olmanın yanı sıra ilk defa “Turqua- lity” programına dahil olan firma olduk. Hisar, 1968’den beri çatal-kaşık-bıçak ve ev tipi ürünlerin yanı sıra çelik tencere, düdüklü ve çay setleri ile muhtelif masaüstü aksesuarları alanında üretim yapıyor. Biz sofrayı bir sanat gibi ele almaya çalışıyoruz. Sofrayı kendi mottomuzla ‘sofra sanatı’ adı altında ifade ediyoruz. Mustafa Kaya / Kayalar Mutfak Yönetim Kurulu Başkanı 2014’te yeni yatırımlar yapacağız H er yıl yurtdışındaki fuarlara katılıyoruz. Her katılışımızda yurt dışında çok şey öğrendik. Kaliteyi öğrendik ve daha kalitelisini yaptık. Şimdiyse 102 devlete ihracat yapıyoruz. Firma olarak restoran ve 5 yıldızlı otellerin mutfaklarını yapıyoruz. Bugün 250 çalışanımız var. Türkiye’deki bayilerimizin yanı sıra yurt dışında; Azerbaycan, Rusya ve Avrupa’da 13 bayi ile hizmet veriyoruz. Yabancı şirketlerle büyük rekabet içindeyiz. Az kazanıyoruz ama çok imalat yapıyoruz. Bu fuarda da birçok sipariş aldık. 2014’te yeni yatırımlar yapacağız. Yeni malzemeler alıp daha kaliteli mallar üreteceğiz. Fabrikamıza 5 bin metre kapalı alan eklemek ve showroom’larımızı büyütmek istiyoruz. Kaliteli insanlar alıp yetiştirmek istiyoruz. Kendimizi yenilememiz gerekiyor dünyaya ayak uydurabilmek için. Bunun için de çalışıyoruz. Yeni buzdolapları ve enerji tasarruflu pişirme grupları ürettik. Burada tanıtımlarını yapıyoruz. Ar-Ge birimimiz sürekli daha tasarruflu ürünler yapabilmek için çalışıyor. Bu fuar bizim için masraflı oldu ama katılmadığın zaman geri kalıyorsun. Bizim için fuarlara katılmak artık kaçınılmaz. Bu şekilde turizm profesyonelleri ile de bulabiliyoruz. Meslektaşlar ile de görüşüp konuşabiliyoruz, birbirimizin ürünlerini inceleyebiliyoruz. Bu da rekabet edebilmemizi sağlıyor. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 71 TEDARİKÇİLER GÖRÜŞLER Semih Orcan / Electrolux Türkiye Genel Müdürü Dövizdeki dalgalanma nedeniyle 2014 zor bir yıl olacak F uar bizim çok iyi geçti. Eski müşterilerimizle görüşme fırsatı bulduk. Ürünlerimiz 15-20 yılda bir değiştirildiği için eski müşterilerimizi fuarlarda ancak görebiliyoruz. İnsanların fuarlara olan ilgisi internetin de yaygınlaşmasıyla son yıllarda azalmıştı. Ama şimdi birebir ürünü görme, ürüne dokunma, nasıl çalıştığını öğrenme isteği yeniden arttı. Bu nedenle turizm profesyonellerinin de fuara ilgisi yeniden artmaya başladı. Biz inovatif ürünler yapıyoruz. Birçok ürünümüzde yenilik yaptık. Burada Thermaline isimli yeni pişirme ü- nitemizi tanıtıyoruz. İsviçre’de modüler sistemle üretilmiş olan Thermaline’ın diğer modüler sistemli ürünlerden farkı, 85 santimetre genişliğe sahip olması. Yapımında çok kalın sac kullanılıyor. Bu çok özel bir ürün… Genel olarak baktığımızda 2013 bizim için çok iyi geçti. Yüzde 90 oranında büyüdük ve rakiplerimizden ciddi pazar payı aldık. Fakat 2014 zor bir yıl olacak. Siyasi karışıklık var. Devalüasyon yaşandı. Dövizdeki dalgalanmalar yatırımcıyı endişelendiriyor. 2014’ün ilk yarısından sonra durum biraz daha netleşecek. Bülent Topaloğlu / Jumbo İkram Grubu Müdürü Jumbo’nun turizm alanında yatırımları devam edecek B u yılki fuar yapısı itibariyle Avrupa’nın en büyük ikinci fuarı konumunda... Fuar, geçen yıla göre gerek katılımcı gerek ziyaretçi açısından daha yoğun ve etkin gitti. Sadece Türkiye’deki tesislere değil, yurtdışından da gelen talepleri karşılayabilecek bir fuar. Turizm profesyonelleri geliyor. Yurtdışından daha büyük bir ilgi var. Genel itibariyle bu yılki fuarın tamamından memnunuz. Gerek mevcut gerek yeni müşterilerimizle bir araya geldik. Onlarla ilişkilerimizi daha sıcak bir atmosferde ve verimli şekilde yürütmemizi sağlıyor. Fuarlarda ürün ve marka tanıtımları için ideal bir ortam hazırlanmış oluyor. Jumbo ve Amboss markalarımız belli bir standart kaliteye sahipler. Ürünle- 72 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 rin en büyük özelliği 50 yıl garantili olması ve bıçaklarımızın porseleni çizmeme özelliği taşımasıdır. Gerek ürün kalitesi gerekse estetik açıdan modellerimiz ile tüm işletmelere hitap edebiliyoruz. Jumbo ve Amboss markalarımızla 67 yıllık bir firma kültürüne sahibiz. Turizm alanında Jumbo’nun yeni yatırımları söz konusuydu. Bu yatırımlara devam ediyoruz. Kaliteyi ucuza üretmeye çalışıyoruz. Fiyat yapılarında da turizmin taleplerini karşılayabilecek unsurları da göz önünde bulundurarak tüm altyapı çalışmalarımızı bu şekilde sürdürüyoruz. Fuar vasıtasıyla da bunu ilgili kurum ve kuruluşlara iletiyoruz. 2014 yılında mevcut ürünlerimizin tanıtım ve lansmanlarına devam edeceğiz. HABER TEDARİKÇİLER Ev dışı sektörü, CNR EDT EXPO’da bir araya geldi Sine Fuarcılık ve Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) işbirliğinde düzenlenen Ev Dışı TüketimGıda Ürünleri, Sarf Malzemeleri, Ekipmanları Üreticileri ve Tedarikçileri Fuarı (CNR EDT Expo) sona erdi. Geçen yıla göre büyüme gösteren fuara, ev dışı sektöründe hizmet veren çok sayıda firma katıldı. 27 -30 Mart tarihleri arasında düzenlenen fuarın açılışında konuşan CNR EXPO Genel Müdürü Cem Şenel, yeme, içme, alışveriş, konaklama ve duraklama alanlarının sayısındaki artışla birlikte ev dışı tüketim sektörünün hızla büyüdüğünü belirterek, sektörün istihdam yaratan bir endüstri haline gelmeye başladığını söyledi. Ev dışı tüketim sektörünün Türkiye’de 13 milyar avroluk pazara ulaştığını belirten Şenel, “CNR EXPO çatısı altında bir araya getirdiğimiz bu fuarla, sektör ticaretinin genişlemesini hedefliyoruz. Bu hedefe yönelik olarak, Rusya, Ortadoğu, Körfez Ülkeleri ve Kuzey Afrika’dan alım grupları fuarımızı ziyaret ediyorlar. EDT EXPO’ya 300 firma katılıyor. 45 bin metrekarede düzenlediğimiz organizasyona ulusal ve uluslararası arenadan toplamda 50 bin ziyaretçi bekliyoruz. Osmanlı Mutfağı Yarışması, Gastrobosphorus Pastacılık, Çikolata ve Unlu Mamuller Yarışması ile Black Box (Kara Kutu) Yarışması da fuara ayrı bir renk katacak” diye konuştu. Fuar yüzde 50 büyüme gösterdi Açılış töreninde konuşan ETÜDER Başkanı Melih Şahinöz, geçen yıl emekleyen EDT Expo 2014 Fuarı’nın bu yıl ayağa kalktığını belirterek, sektörle ilgili bilgileri paylaştı. Ipsos araştırma şirketi ile birlikte pazarın büyüklüğünü ölçtüklerini ifade eden Şahinöz, şunları kaydetti: “Geçtiğimiz yıla göre yüzde 50 oranında büyüyen EDT Expo 2014 Fuarı’nın daha da büyüyeceğine inanıyoruz. Bu konuda gerek değerli ETÜDER üyeleri gerekse CNR ekibine yoğun çalışmaları için teşekkür ediyor ve fuarımızın gelecek yıl daha da güçlü bir şekilde büyümesini temenni ediyorum.” İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBYTMB) Başkanı Zekeriya Mete ise 45 bin metrekare alana sahip fuara, bu yıl 50 bin profesyonel katılımcı beklediğini vurgulayarak, “Yerli fuarlar ülkemiz için büyük önem taşımakta. Türkiye’de fuarcılığın gelişmesi tanıtım masraflarımızın yurt içinde kalması ve dışarıdan katılımcıların gelmesiyle ekonomik anlamda ülkemize büyük katkı sağlayacak. Yerli fuarlarımızı ne kadar büyütebilirsek bu büyüme firmalarımıza da yansıyacaktır” diye konuştu. robosphorus Pastacılık, Çikolata ve Unlu Mamuller Yarışması düzenlendi. Yarışmaya Türkiye’nin en seçkin 10 otel, restoran ve pastanesinden ekipler katıldı. Diğer yandan Unilever Food Solutions’ın ‘Zamanın Ustaları’ kampanyası kapsamında, şefler yarıştı. Burcu Esmersoy sunumuyla gerçekleştirilen ve Black Box (Kara Kutu) Yarışması’nda ekipler, gizli malzemelerin saklı olduğu kutulardaki malzemelerden bir saat içerisinde 4 çeşitten oluşan menü hazırladılar. Gökmen Sözen Organizasyon Hizmetleri’nin organizatörlüğünde düzenlenen yarışmada, 10 şef ekibiyle birlikte jüri üyeleri için başlangıç, ana yemek ve tatlı hazırladı. Black box konseptli yarışmayı CVK Park Bosphorus ekibi kazandı. Fuarda ayrıca oturumlara da yer verildi. Fuara katılan bazı firmaların fuar değerlendirmeleri ise şöyle oldu: » Fuar renkli yarışmalara imza attı Cem Şenel Farklı etkinliklere ev sahipliği yapacak olan fuarda Öztiryakiler sponsorluğunda düzenlenen 5’inci Osmanlı Mutfağı Yarışması ile pastacılık alanında Gast04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 73 TEDARİKÇİLER HABER Zeynep Kıztan / Meggle Türkiye Ülke Müdürü Meggle, Türkiye’de yatırım yapacak F irmamız özellikle süt ürünlerinde hakim pazara. Türkiye’de bitkisel yağlı kremalarla faaliyet gösteriyoruz. Gıda hammaddeleri, proteinler, sıvı ve toz kremalar, Doctor Ouetker ürün gamımızda bulunuyor. Ayrıca Kendi markamız dışında başka markalara üretim yapabiliyoruz. Ana fabrika Almanya’da olmak üzere Doğu Avrupa’da 8 tane fabrikamız var. Türkiye’ye süt ürünlerinin ithalatında yüzde 180 vergi uygulanıyor. Bu nedenle bitkisel yağlı ürünler getiriyorduk. Bosna Hersek ile Türkiye arasında vergisizlik anlaşması olduğunu ortaya çıkardık. Bosna’dan hayvansal krema getirmeye başlıyoruz. Meggle Türkiye olarak hem endüstriyel kanal hem tüketici grubu hem HORECA hem de tüketici kanalında varız. Büyük tepe dağıtıcılara ya üretim yapıyoruz ya satış yapıyoruz. Firma olarak otellerle çalışıyoruz. Özellikle Antalya bölgesi tamamen elimizde... Bildiğimiz kadarıyla yaklaşık 400 otele mal veriyoruz. Ayrıca pastacılık kremaları, yemeklik krema, sprey kremalar pazarda yüzde 60 oranında bir paya sahip. Kahve grubu, pastane grubu, endüstriyel pazar her tarafta varız. Meggle, Almanya’da tereyağında yüzde 60 pazar payıyla Pazar lideri. Kendi özel tereyağlarımızı bu ekmeğimizle birleştirdik. İkinci yılımızda Türkiye’deki Pazar payımızı bin tondan 5 bin tona çıkardık. Çünkü Türkiye’de olmayan ürünleri getiriyoruz. Bu ürünleri Türkiye’de tanıtarak üretmek istiyoruz. Yerel üreticilerle ya partnerlik yaparak ya da buradaki fabrikaları alarak üretim yapacağız. Bütün tanıdığımız üreticilerle görüşmeler halindeyiz. Türkiye’de ciddi bir yatırım düşünülüyor. Türkiye için- Ersen Öztürk / Gündoğdu Gıda İstanbul Anadolu Yakası Bölge Müfettişi Fuarlar bizim için her zaman iyi F irmamız yaklaşık 49 senedir Manisa Salihli’de süt ve süt ürünleri ile zeytin fabrikamız ile hizmet veriyoruz. Türkiye’de hijyenik şartlarda en çok üretim yapan firmalardan biriyiz. Helal sertifikalarımızdan tutun her şeyimiz mevcuttur. Tereyağı çeşitleri, süt ve süt ürünleri ile çok sofistike ve farklı ürünlerle piyasadayız. Örneğin Bohça peynir diye bir peynirimiz var. Türkiye’de içi dışı peynir olan ve sadece bizde olan bir ürün... Genelde bunu oteller tercih ediyor. Firma olarak şu an İstanbul, Antalya, İzmir gibi birçok bölgedeki otellerle bir veya birden fazla ürünle çalışıyoruz. Oteller, devamlılık, kalite ve hizmet kalitesi nedeniyle bizi tercih ediyor. Bu üçünü bir arada sunduğunuz zaman tüm otellerle çalışabilirsiniz. Bunun yanında otellerle çalışmak için belgelerinizin tam olması gerekiyor. Çünkü oteller fiyattan çok kaliteye önem veriyor. Bizim kaşar peynir, beyaz peynir, örgü, Çerkez, isli peynir gibi yaklaşık 40 çeşide yakın ürünümüz var. Ev Dışı Tüketim Fuarı gibi fuarlar bizim için her zaman iyidir. Çünkü hem rakiplerinizi görüyorsunuz hem de yeni ürünlerinizi tanıyor ve insanlarla daha çok kaynaşabiliyorsunuz. Bu alanda İstanbul ve Türkiye çok büyük bir Pazar… Tabi ki herkese ulaşmak çok zor olduğu için bu tip fuarlarda kitleye daha kolay ulaşmış oluyorsunuz. Dışarıda bu işi yapmaya kalktığınızda daha fazla zorlanıyorsunuz. Burada hem şirketinizi hem de ürünlerinizi çok yakından tanıtıyorsunuz. Aynı zamanda rakiplerinizle aranızdaki farkı görüyorsunuz. 74 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 de planlanan yatırım bu yıl içinde ortaya çıkacak. Gördüğümüz fırsatları değerlendireceğiz. Biz Almanya’da 1 milyar avro ciro yapan bir firmayız. 28 grup şirketimiz var. Firmamız bu yıl 70 milyon avroluk aktif yatırım yapıyor. Burak Özbaşoğlu / g2m Ev dışı tüketim pazarı her yıl yüzde 15-20 büyüyor g 2m olarak fuarın ikinci yılında da fuara katıldık. Geçen yıl fuar bunun yarısı kadardı. Bu da ilginin ne kadar arttığını da gösteriyor. Çünkü ev dışı tüketim sektörü perakendeden çok daha hızlı büyüyor. Son 10 yılda her sene ortalama yüzde 15-20 seviyelerinde büyüdü. Avrupa ve Amerika ile karşılaştırdığınızda Türkiye’de kişi başı gelirin yüzde 50’si ev dışı tüketime harcanırken Türkiye’de bu oran yüzde 10’larda. Bu pazarın Türkiye’deki büyüklüğü 15 milyon dolar civarında… Çok ciddi bir potansiyel var ve bu potansiyel g2m’ye de yansıyor. 4 yılda 3 kat büyüdük ve hedeflerimizde o yönde… Biz bu fuara özel olarak, “Mutfakta Biz Varız” konsepti ile katıldık. Türkiye’de yaklaşık 17 bin müşteriye 10 bin adet ürünle servis veriyoruz. Burada bu yıl Avrupa mutfağına yönelik bir sos grubunun ve makarna grubunun lansmanını yaptık. Ürünlerimizi İtalya, İngiltere, Güney Afrika ve Tayland’tan getiriyoruz. Eylül ayında da Doğu mutfağına yönelik bir lansman yapıyor olacağız. Bunun yanı sıra taze meyve sebze ve et grubunda esasında büyük bir oyuncuyuz ama daha önce kendimizi çok fazla lanse etmiyorduk. Türkiye’nin değişik bölgelerinden Meyve sebzeyi alıp yaklaşık 1000 müşterimize günlük olarak servis ediyoruz. Bu yıl onu da sergileme kararı aldık. Ayrıca g2m markalı kendi ürünlerimizi de bu yıl lanse ettik. Şuan ciddi bir portföy oluşturduk. Ağırlıklı kuru gıda grubunda, süt ve süt ürünlerinde varız. Bu grubumuz giderek büyüyor. Physiotherm derin ısı kabinleri Türkiye’de P hysiotherm derin ısı kabinleri, Türkiye’de sağlık alanına katkı sağlamaya hazırlanıyor. Kızılötesi C ışınımlarının kullanıldığı derin ısı kabinleri; dolaşım sisteminden cilt hastalıklarına, kas ve eklem ağrılarından migrene kadar birçok sağlık sorununda alternatif tedavi imkanı sunuyor. İnsan vücudunun hassasiyetlerine göre ayarlanmış, rahatsızlıklara ısı yardımıyla çözüm getiren Physiotherm derin ısı kabinleri Ali Bıdı Sağlıklı Yaşam Araç Gereç ve Ürünleri Ticaret A.Ş tarafından Türkiye’ye getirildi. Patentli lava kum teknolojisinin kullanıldığı derin ısı kabinleri bağışıklık sistemini güçlendirme, metabolizmayı hızlandırma, yoğun terleme ile vücudun toksinlerden arınmasını sağlama, cilt hastalıklarını azaltmada yardımcı tedavi sağlama, soğuk algınlığı, migren gibi hastalıklarda rahatlama sağlama, zayıflamayı destekleme, kas ve eklem ağrılarını hafifletme, kan dolaşımını hızlandırma gibi etkilere sahip. Üründe ısı gücü kullanıldı Physiotherm derin ısı kabinlerinin Türkiye distribütörü Ali Bıdı, derin ısı kabinlerinde rahatsızlıkları doğal bir şekilde yatıştırmak amacıyla ısının gücünü kullandığını anlattı. Bıdı, “Benzersiz teknolojisi ile hoş ve derin bir ısı için kızılötesi C ışınımını kullanır ve bu sayede tüm vücudunuz dengeli ve en uygun şekilde ısıtılarak uzun vadeli iyi olma hissi sağlanır” dedi. Bıdı aynı zamanda, 1995 yılından beri Luis Schwarzenberger tarafından üretimi yapılan Physiotherm’in Schwarzenberger’in geçirdiği bir kazanın ardından tedavi amaçlı üretildiğini, Schwarzenberger’in kendisini de iyileştiren derin ısı kabinlerine bu nedenle duyduğu güveni vurguladı. Hellmann’s lezzet ailesi, hardal ve barbekü sos ile büyüdü T Pilotcar, golf araçlarında model sayısını artıracak P ilotcar firması yeni ürünlerini Hostech by Tusid fuarında tanıttı. Golf araçları alanında ikinci yılına giren firmayla ilgili bilgi veren Pilotcar Satış ve Pazarlama Müdürü Haluk Yetek, golf arabaları alanında ciddi markalarla yarıştıklarını belirterek, “Amacımız büyük firmaların seviyesine ulaşıp daha sonra da onların pazar payından üst düzeyde pay almak” dedi. Ürün gamında 5 farklı modelde golf aracı olduğunu ifade eden Yetek, “3 adet personel taşıma, 2-4-6 kişilik ve elektrikli ambulansımız ile 500 kilogram taşıma kapasitesine sahip elektrikli kamyonetimiz mevcut. Şu anda fuarda bu ürünlerimizi tanıtıyoruz. 2 ay gibi kısa bir süre içinde ürünlerimize 3 model daha eklenecek. Bütün ürünlerimizi kişiselleştirebiliyoruz. Özel koltuklar yapabiliyoruz, gövde rengini özelleştirebiliyoruz, araçlarımızda özellikle kasa boyutunda değişiklikler yapabiliyoruz” diye konuştu. Pilotcar, yıl sonunda ihracata başlıyor Firmanın 2014 hedeflerini de açıklayan Haluk Yetek, şöyle devam etti: “2014 için büyük hedeflerimiz var. 2013 bizim için çok iyi bir yıl oldu. 2014’ün ilerisi için planlarımızı görebilmemiz adına bizim için rehber yıl olacak. Muhtemelen 2014 sonunda ilerisi için bütün hedeflerimize ulaşacağız. Bu yıl sonunda ihracata başlıyoruz. Biz 51 yıllık bir firmayız ve ihracat ağırlıklı çalışıyoruz. 42 ülkeye ihracatımız var.” ürk tüketicisini Hellmann’s markasıyla ile buluşturan Unilever Food Solutions, Hellmann’s Hardal ve Hellmann’s Barbekü sosunu piyasaya sunuyor. Hellmann’s lezzet ailesi, yenilenen ketçap ve paket dizaynları ile birlikte hardal ve barbekü sosun eklenmesiyle premium sos portföyünü genişleterek, pazardaki konumunu güçlendiriyor. Unilever Food Solutions’ın hardal uzmanlığı ile hazırlanan Hellmann’s Hardal ve zengin isli tadı, özel reçetesi ile Hellmann’s Barbekü Sos burger, sandviç, ızgara ve daha birçok lezzete eşlik ediyor. 100 yılı aşkın süredir sos deneyimi bulunan Hellmann’s, 75’ten fazla ülkede tüketicilerine premium mayonez lezzetini sunuyor. Hellmann’s, Türkiye’de birçok markanın rekabet ettiği yaklaşık 98 milyon avro büyüklüğündeki pazarda yerini aldı. Türkiye’de Knorr, Lipton, Carte d’Or, Calve, Hellmann’s, Rama, Sana ve Becel’i bünyesinde bulunduran Unilever Food Solutions’a ait ürünler, her iki işletmeden biri tarafından tercih ediliyor. DÜZELTME Mart Ayında yayınlanan “Marriott Hotel Şişli” özel ekinde yer alan haberde yanlış yazılan PEMTEKS firma adını PEMTEKS TEKSTİL SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. olarak düzeltir, özür dileriz. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 75 TEDARİKÇİLER HABER Otelciler Avrupa pazarının nabzını anlık takip edebilecek AmonRa Yazılım ve GIATA Market Stats ile Avrupa pazarının en erken ortaya çıkan istatistiklerini sektöre sunacak. F irma önemli bir işbirliğine imza atarak, Avrupa pazarının en erken ortaya çıkan istatistiklerini turizm sektörünün hizmetine sunma projesini tamamladı. Geleneksel tur operatörleri sistemleri dahil, pazardaki tüm rezervasyon sistemlerinde otellere olan ilgiliyi gösteren Market Stats, sektörün eğilimlerini gözlemleme olanağı tanıyor. ma ve İş Geliştirme Müdürü Burkay Bozkurt, projenin önemini şu şekilde vurguladı: “Dünyanın bir numaralı otel içerik sağlayıcısı olan GIATA bu verileri, 20 bin civarı seyahat acentası, hemen tüm orta Avrupa merkezli CRS sistemleri (Peakwork, Traffics, Travel-IT, Traveltainment,...), Rezervasyon dağıtım sistemleri (Amadeus, Sabre, Worldspan, Galileo), Seyahat portalları (Expedia, lastminute.com,...) ve Tur operatörlerinden toplarken, AmonRa Yazılım olarak biz de geliştirdiğimiz web teknolojileri sayesinde Tüm rezervasyon sistemlerinin ve seyahat portallarının yanı sıra, seyahat acenteleri ve öne çıkan GDS/CRS sistemlerinden de veriler toplanarak profesyonellerin kendi otellerine ve rakiplerine olan talebi takip edebilmesi sağlanıyor. Konuyla ilgili bir açıklama yapan AmonRa Yazılım Pazarla- bu istatistikleri zaman ve mekan bağımsız olarak hemen her yerden kolaylıkla kullanılabilir hale getirdik.” Burkay Bozkurt, şu bilgileri verdi: “Şunu takdir edersiniz ki, oteliniz ile ilgili analizleri yaparken, Türkiye - İspanya veya Antalya - Mallorca v.b. karşılaştırmalar da yapabiliyorsunuz. Veya Belek - Side - Kundu gibi belde düzeyine kadar pazardaki ilgiyi ve meydana gelen değişimleri dönemsel olarak karşılaştırarak büyük resme bakma imkanını yakalayabiliyorsunuz. Diğer yandan günümüzde en erken verilerin, rezervasyonlar gerçekleştikten sonra geldiğini düşünürsek, Market Stats, bambaşka bir pencere açarak, gelecek olan rezervasyonlara dair son derecede gerçekçi bir tahminde bulunmaya imkan tanıyor. Bu yönü ile tartışmasız bir şekilde, pazarın en erken istatistiklerini sunduğumuzu rahatlıkla belirtebiliriz.’’ Ecolab 8. kez dünyanın en etik şirketleri listesinde E colab arka arkaya 8. kez etik liderlik ve kurumsal davranış üzerine çıtayı yükseltmeye devam eden kuruluşlara verilen bu ödül ile onurlandırıldı. Ödül ile Ecolab’ın uyumluluk, etik, kurumsal sorumluluk, sürdürülebilirlik ve yönetim alanlarındaki liderliğini onayladı. Kale Kilit, yılın ihracatçısı oldu K ale Kilit, her yıl İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) tarafından ihracatta başarılı firmalara verilen “İhracatın Yıldızları Ödülleri”nde bu yıl da birincilik ödülünü kazandı. Orta Doğu, Kuzey Afrika, Türki Cumhuriyetler ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu yaklaşık 70 ülkeye ihracat yapan Kale Kilit, bu yılki ödülle toplamda sekizinci kez birinciliği aldı. Kale Kilit bu başarısını, 2013 yılında gerçekleştirdiği 58.7 milyon dolar değerinde ihracat ile elde etti. Kale Kilit İhracat Koordinatörü Cem Alpaslan Swissotel The Bosphours İstanbul Hotel’de düzenlenen ‘2013 İhracatın Yıldızları Ödül Töreni’nde ödülünü, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’den aldı. 76 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Ecolab bu ödülü ilk veriliş tarihi olan 2007’den beri her yıl alıyor. “Ecolab olarak tüm dünyadaki bir milyondan fazla müş- terimizin işlerinde karşılaştıkları zorlukları çözmesine yardım ediyor, bunu yaparken de yüksek etik standarlarımıza bağlı kalıyoruz.” diyen Ecolab CEO’su Douglas M. Baker sözlerine “Bu sorumluluğumuz 45 bin çalışanımızdan yenilikçi çözümlerimize ve müşterilerimizle çalışma şeklimize kadar uzanır. İşimizde doğruluğa olan bağlılığımız şirket performansımızı ve dünyayı daha temiz, daha güvenli ve daha sağlıklı bir yer haline getirme amacımızı yönlendirir” dedi. Mercedes-Benz, PRNS Taşımacılık’a 38 adet Tourismo verdi Y aklaşık 11 yıldır turizm taşımacılığı alanında faaliyet gösteren Prens Turizm, tercihini yine Mercedes-Benz’den yana yaptı. Aldığı yatırım kararı ile araç parkındaki 10 adet Tourismo 15 RHD otobüsü yenileyen PRNS Taşımacılık, Mercedes-Benz Türk Bayii Mengerler İstanbul ile yaptığı işbirliği sonucunda Mercedes-Benz otobüs sayısını 38 adede çıkarttı. Teslimat töreninde konuşan PRNS Taşımacılık Genel Müdürü Göktürk Erdoğan, şirket olarak turizme olan hizmetlerini kalite ve güvenlik ana prensipleri üzerine sürdürdüklerini, bu ilkelerinin devamını sağlamak adına yatırımlarına devam edeceklerini açıkladı. Mercedes-Benz Türk Otobüs Pazarlama ve Satış Müdürü Burak Tarım ise Mercedes-Benz ve PRNS Taşımacılık arasında uzun yıllardır süren işbirliğinin devam edeceğine inandığını söyledi. Bu satışın Mercedes-Benz’in turizm sektörüne yaptığı en büyük filo satışı olduğunun altını çizen Tarım, 38 adet Tourismo’nun her iki camiaya da hayırlı olmasını diledi. HABERLER Türk turist sayısı yüzde 27,7 oranında arttı Yurtdışına çıkan Türk vatandaşlarının sayısı geçen yıla göre yüzde 27,7 oranında artarak 2013 yılında 8 milyonu geçti. 2012’de 6 milyon 273 bin 993 kişi olarak gerçekleşen sayı, 2013 yılında 8 milyon 11 bin 654 kişiye ulaştı. T ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; 2013 yılı verilerine göre en fazla seyahat 1 milyon 164 bin 100 kişi ile Gürcistan’a gerçekleşti. Bu ülkeyi sırasıyla 653 bin 640 ile Bulgaristan, 598 bin 936 kişi ile Yunanistan, 365 bin 167 kişiye ile Azerbaycan izledi. Öte yandan 2013 yılında 315 bin 384 vatandaşımızı ağırlayan Almanya, Azerbaycan’ın ardından en çok Türk ziyaretçi çeken beşinci ülke olurken Almanya’yı İtalya, İran, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri, Rusya ve ABD izledi. Verilere göre; 8 milyon 11 bin 654 Türk vatandaşının yaklaşık yüzde 37’si gezi amaçlı olarak yurtdışına çıkarken, iş amaçlı seyahatle- rin payı yaklaşık yüzde 20 oldu. Türkler en çok yakınlarını ziyaret etti Yakınları ziyaret amaçlı yurtdışı çıkışların payı yüzde 17,32 olurken, eğitim amaçlı yurtdışı seyahatin yurtdışına çıkışlar içindeki payı yüzde 1,67 oldu. TÜİK’in 2013 yılı verilerine göre İş amaçlı (konferans, toplantı, görev vb.) faaliyetler alanlarında Türk vatandaşlarının tercihi 95 bin 144 kişi ile Almanya oldu. Almanya’yı sırasıyla 93 bin 404 kişi ile Bağımsız Devlet Topluluğu, 78 bin 223 kişi ile Bulgaristan izledi. TÜİK’in 2013 yılı verilerine göre yakınları ziyaret alanlarında Türk YURTDIŞINA ÇIKIŞ NEDENLERİ VE ÇIKAN KİŞİ SAYISI (2013) ÇIKIŞ NEDENLERİ ÇIKAN KİŞİ SAYISI Gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler İş amaçlı(konferans, toplantı, görev vb.) Yakınları ziyaret Beraberinde giden Eğitim Sağlık Alışveriş Dini/hac Diğer GENEL TOPLAM 2.992.583 1.628.933 1.388.322 567.240 134.490 14.816 68.455 55.929 1.160.886 8.011.654 Vatandaşların tercihi 329 bin 337 ile Bulgaristan oldu. Bulgaristan’ı sırasıyla Almanya 140 bin 198 ve 73 bin 963 kişi ile Yunanistan izledi. BDDK verilerine göre ‘turizm’ borcuna en sadık sektör TURİZM SEKTÖRÜNDE NAKDİ T KREDİ BORCU OLAN 10 ŞEHİR ÜRSAB Ar-Ge Departmanı tarafından derlenen BDDK verilerine göre turizm sektörü borcuna en sadık sektörler arasında yer alıyor. Bankalar tarafından turizm sektörüne kullandırılan krediler, 2013 yılında 25 milyar lirayı aşarken geri dönmeyen kredilerin tutarı 638 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Buna göre turizm sektörü, yüzde 97,47’lik kredi dönüş oranı ile gıda, inşaat, tekstil, ziraat ve denizcilik gibi sektörleri geride bırakarak borcuna en sadık sektörler arasına girdi. Kredi borcunda İstanbul ve Antalya başı çekerken bu illeri Ankara, Muğla ve İzmir takip etti. Sektörün nakdi kredi borcu 2012 yılı sonunda 17 milyar 913 milyon 575 bin lira iken, son bir yılda yüzde 40,9 oranında artarak, 25 milyar 256 milyon 923 lira seviyesine çıktı. Turizm sektörünün takibe giren nakdi kredi borcu ise 2012 yılsonu itibariyle 435 milyon 265 bin lira düzeyinde bulunurken, 2013 yılında yüzde 46,64 oranında artarak 638 milyon 300 bin lira seviyesine yükseldi. Takibe giren kredi oranı düştü BDDK verilerine göre, turizm sektörünün kredi borcu, geçtiğimiz beş yıllık dönemde 5 katına yakın arttı. 2009 yılında 5 milyar 213 milyon lira düzeyinde bulunan turizm sektörü nakdi kredi borcu miktarı 2013 yılı sonunda 25 milyar 256 milyon liraya ulaştı. 2009 yılında takibe giren turizm kredisi alacağı, 276 milyon 16 bin lira düzeyinde iken 2013 yılında 638 milyon 300 bin lira seviyesine yükseldi. NAKDİ KREDİ BORCU (TL) İSTANBUL 9.491.328.000 ANTALYA 8.342.054.000 ANKARA 2.091.552.000 MUĞLA 1.539.910.000 İZMİR 529.939.000 BURSA 367.050.000 AYDIN 317.636.000 MANİSA 231.151.000 ESKİŞEHİR 191.859.000 ADANA 144.372.000 Takibe giren turizm borcunda ilk 10 şehir aşağıdaki şekilde sıralandı: TAKİBE GİREN ŞEHİR KREDİ BORCU (TL) ANTALYA 246.262.000 İSTANBUL 143.544.000 ANKARA 71.018.000 MUĞLA 49.254.000 GAZİANTEP 18.494.000 TEKİRDAĞ 16.644.000 AYDIN 16.150.000 ŞANLIURFA 10.327.000 İZMİR 5.528.000 ADANA 5.099.000 ŞEHİR Yabancıların Türkiye’de gecelemesi giderek artıyor Y abancıların Türkiye’de gecelik konaklama sayısı 263 milyona ulaştı. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) tarafından hazırlanan 2013 Turizm Raporu’na göre, yabancıların konaklama tesislerindeki gecelemeleri aynı dönemde 60 milyon artarak 140 milyona ulaştı. 60 milyonluk bu artışın yüzde 42’si İstanbul, yüzde 37’si Antalya, yüzde 11’i Muğla, yüzde 3’ü Nevşehir, İzmir ve Aydın’da yaşandı. Son 10 yıldaki yabancı gecelemelerindeki 152 milyonluk bu artışın yüzde 40’ı konaklama tesislerinde, yüzde 49’u kişilerin evleri, kiralık evler ve yakınların konutlarında geri kalanı ise yat, tren ve tır gibi araçlarda gerçekleşti. Geceleme artışının daha ziyade tesislerde gerçekleştiği iller arasında ilk sırayı Nevşehir ve Muğla aldı. Bu iki şehri Antalya, Çanakkale, Denizli ve Bolu takip etti. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 77 HABERLER 2014’te 3 milyona yakın yerli turist, erken rezervasyon yapacak Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜSAB) hazırladığı, “Erken Rezervasyon 2014” raporuna göre bu yıl 3 milyona yakın yerli turist, erken rezervasyon ile tatile gidecek. de 320 olarak gerçekleşiyor. Antalya’da 5 yıldızlı bir otelin 1-8 Ağustos tarihindeki fiyatlara göre yapılan karşılaştırmaya göre bazı ülkelerin ödediği fiyatlar şöyle: T Erken rezervasyon yaptıranların tercih taksit seçeneği 6-9 ay ürkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜSAB) hazırladığı, “Erken Rezervasyon 2014” raporuna göre erken rezervasyon yaptıran yerli turist sayısı, 6 yılda 10’a katlandı. 7 yılda 11.6 milyon kişi erken rezervasyon yapmış oldu. Yurtdışına giden Türklerin erken rezervasyonla yurt dışında en çok tercih ettiği destinasyon Kuzey Kıbrıs olurken onu İspanya, İtalya, Fransa (Paris), Orta Avrupa, Balkanlar ve Benelüx ülkeleri izliyor. Sadece yüzde15’i son dakikacı Antalya’da 5 yıldızlı bir otelin fiyatlarından hareketle yapılan hesaplamaya göre, erken rezervasyon sistemi sayesinde yabancı turist artık yerli turiste oranla yüzde 28 ila yüzde 32 daha pahalı kalıyor. Buna göre, İtalyan bir turist erken rezervasyon yapan yerli turiste göre yüzde 28 daha fazla para öderken, bu oran Alman turist için yüzde 61, Hollandalı turist için yüzde 56, İngiliz için yüzde 75, İsviçreli için ise yüz- Yerli turistin yüzde 50’si 4 ay ve öncesinden rezervasyon yaptırırken, yüzde 35’i 1-4 ay öncesinden, kalan yüzde 15’i ise halen ‘son dakika’ rezervasyon yaptırmayı tercih ediyor. Erken rezervasyon yapan tatilcilerin yüzde 60’ı Antalya ve Antalya’nın Belek, Kemer ve Alanya gibi beldelerini tercih ediyor. Kalan yüzde 40 ise Bodrum, Fethiye, Çeşme ve Marmaris’e gidiyor. Artık yabancılar daha pahalıya kalıyor SON 7 YILDA 11.6 MİLYON KİŞİ ERKEN REZERVASYON YAPTI Belgeli Ortalama Ortalama Erken Seyahat geceleme harcama rezervasyon tesislere geliş sayısı (bin) sayısı (gün) (bin kişi) sayısı (bin) (TL) 2008 300 11.286 44.818 8,2 197 2009 1.000 12.137 60.886 8,4 201 2010 1.300 12.338 68.373 8,1 202 2011 1.500 14.350 65.854 8,5 238 2012 2.000 15.701 64.922 8,6 258 54.656** 8,1** 259** 2013 2.500 2014* 3.000 Toplam 11.600 Yıl Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun uygulamaya koyduğu tasarruf eğilimini artırmak ve cari açığın önünü kesmek için kredi kartına taksit sınırı 1 Şubat itibarıyla uygulamaya kondu. BDDK ve Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre, taksitli harcamalar içinde konaklamanın payı yüzde 3 düzeyinde, konaklama ve seyahat harcamalarında ortalama taksit sayısı ise 8 oldu. TÜRSAB’a üye acentelerden 2014 için erken rezervasyon yaptıranların tercih ettiği taksit seçeneği 6-9 ay arasında değişiyor. Erken rezervasyon yaptıranların yüzde 85’i sigorta desteği de alıyor. Erken rezervasyon yaptırıp vazgeçenlerin oranı ise yüzde 10. ALMANLAR BİZDEN % 61 PAHALIYA KALIYOR Ülke Hangi şehirden Operatör Kişibaşı (TL) Türkiye İstanbul ETS Tur 2.142+325 (Uçak) = 2.467 Almanya Berlin TUI 3.992 Hollanda Amsterdam Arke 3.859 İngiltere Londra Thomas Cook 4.320 İtalya Roma Booking.com 3.163 Belçika Brüksel Jetair 4.900 İsviçre Zürih Kuoni 7.900 Avusturya Viyana TUI Austria 3.778 Ortalama taksit sayıları Sektör Telekom Elektronik Konaklama Mobilya Seyahat Giyim Taksit sayısı 9 9 8 8 8 6 Kaynak: Bankalar arası Kart Merkezi. Av turizmi 2,5 milyonluk gelir sağladı Av turizmi kapsamında Türkiye’yi her yıl çeşitli ülkelerden bin civarında yabancı turist ziyaret ediyor. Genellikle Eylül-Aralık arasında yoğunluk gösteren av dönemi, 2012-2013 döneminde 2,5 milyon liralık gelir sağladı. O rman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen av turizmi kapsamında düzenlenen av organizasyonlarında Türkiye’yi her yıl 40 farklı ülkeden bin civarında yabancı avcı ziyaret ediyor. Yabancı avcılardan 2012-2013 av döneminde yaklaşık 2,5 milyon lira gelir elde edilirken, bunun 825 bin lirası belde belediyesi ve köy tüzel kişiliklerine aktarıldı. Türkiye’ye 78 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 gelen yabancı avcılar, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından işletilen avlaklar ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletilen örnek ve özel avlaklarda avlanabiliyor. Bu kişilerin ülkemizde av yapabilmesi için seyahat acenteleri aracılığıyla ya da bu acentelere bağlı kalmaksızın özel izin belgesi almaları gerekiyor. Belgelerini alan avcılar, av turizmi kapsamında avına izin verilen hay- vanları Av Yılı Av Turizmi Esas ve Usulleri çerçevesinde avlayabiliyor. İzin belgeleri için 21 ilde 91 av turizmi izin belgeli seyahat acentesi yerli ve yabancı avcılar için hizmet veriyor. Av dönemi yoğun olarak Eylül-Aralık dönemini kapsıyor. Yabancıların av için en çok tercih ettiği iller arasında Adıyaman, Amasya, Ankara, Antalya, Çanakkale, Mersin, Konya, Muğla, Sinop, Kastamonu, Tokat ve Zonguldak bulunuyor. Türkiye’yi her yıl Almanya, Amerika, Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, İtalya, Norveç, Rusya, İspanya ve İsveç’in de arasında bulunduğu 40 farklı ülkeden yaklaşık bin yabancı avcı ziyaret ediyor. Diyarbakır, turist ve yatırımcı çekmeye başladı Barış süreci nedeniyle Diyarbakır’da oluşan ortam hem turistlerin hem de yatırımcıların Diyarbakır’a olan ilgisini arttırdı. 2013’te kente gelen yabancı turist sayısı yüzde 100, yerli turist sayısı yüzde 25 artış gösterirken, paket turlara olan talep yüzde 500 oranında arttı. Rixos Otelleri yeni otel açmak için, My Chef ise yeni bir restoran için Diyarbakır’da yer arayışına girdi. B arış sürecinin getirdiği çatışmadan uzak ortam dolayısıyla Diyarbakır’a gelen yerli ve yabancı turist sayısında önemli artış olurken, firma sahipleri yeni yatırımlar için gözlerini bölgeye çevirdi. Diyarbakır Sanayici ve İşadamları Derneği (DİSİAD) tarafından düzenlenen, “UNESCO’ya Adaylık Sürecinde Diyarbakır Surları ve Turizme Katkıları” konulu panelde çözüm sürecinin getirdiği barış ve güvenlik ortamı devam ettiği sürece kentin turizmdeki gelişmesin devam edeceği vurgulandı. Panelde konuşan Diyarbakır Valisi Mustafa Cahit Kıraç, 2013’te yabancı turist sayısının yüzde 100, yerli turist sayısının yüzde 25 arttığını ifade etti. Aynı zamanda Jolly Tour Bölge Turlar Müdürü Kerem Gökçe, “Bu bölgede yaptığımız turizm hareke- ti tur ve inanç üzerine. Barış sürecinden sonra aldığımız rezervasyonlar yüzde 500 arttı” diye konuştu. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Hafize İpek ise, Diyarbakır’daki surlar ve Hevsel Bahçeleri konusunda çalışmayı esas alan imar planı başlattıklarını belirtti. İstihdam ve yatırım maliyetlerinin desteklenmesinin önemine değinen DİSİAD Başkanı Burç Baysal, bu desteklerin özellikle turizmde büyük anlam ifade ettiğini belirtti. Diyarbakır’a yapılacak yatırımlar hızlanıyor Panele katılan THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Topçu, “Diyarbakır Valiliği’nin hazırlatacağı 45 dakikalık tanıtım filmini THY uçaklarında yayınlayacağız. Uçaklarda kentin yöresel lezzetlerini ikram edeceğiz” dedi. TÜRSAB Genel Sekreteri Çetin Gürcü ise bölgede güvenlik algısı en üst düzeye geldiği zaman uluslararası tur operatörlerinin bölgeye yöneleceğini, bunu sağlayacak olanın ise acenteler olduğunu söyledi. Kentte otel yapmayı planladıklarını açıklayan Rixos Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Şimşek, yatırımcılarla görüştüklerini ifade etti. Şimşek, “Bu konuda yol almak için turizm konseyi oluşturulmalı. Sanayici ve işadamlarına önerim otel yatırımlarına girmeleri” şeklinde konuştu. Big Chefs Yönetim Kurulu Başkanı Gamze Cizre ise, Diyarbakır’da Big Chefs açmak için yer baktıklarını söyledi. Barış süreci ile birçok ulusal markanın geleceğini belirten Cizreli, “Yeme içme için gezen milyonlarca insan bu geziye 1200 dolar harcıyor. Diyarbakır mutfağı çok zengin... Buranın dokusunu anlatan markalara ihtiyaç var” şeklinde konuştu. UNWTO ve IH&RA işbirliği yaptı D ünya turizminin önemli kurumlarından Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) ve Dünya Otelciler ve Restorancılar Birliği (IH&RA) işbirliği yaptı. UNWTO Genel Sekreteri Taleb Rifai ve IH&RA Başkanı Casimir Platzer arasında imzalanan anlaşma ise bu yıl ilki gerçekleşen, “1. Dünya Konaklama Sektörü Günü” olan 10 Mart 2014’te atıldı. İşbirliği ile UNWTO ve IH&RA arasındaki konaklama sektörüne ilişkin birçok girişimin güçlendirilmesi hedefleniyor. Aynı zamanda IH&RA Kongresi İsviçre’de düzenlendi. TUROB Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda IH&RA Yönetim Kurulu Üyesi Armin Zerunyan’ın da katıldığı kongrede, “Online Dağıtım Kanalları ve Sürdürülebilirlik” teması konuşuldu. IH&RA Kongresi’nde öne çıkan başlıklar ise şöyle: HOTREC (Avrupa Otelciler, Restoranlar, Kafeler Birliği) resmen IH&RA üyesi olurken, İsrail yeniden IH&RA’ya katıldı. Öte yandan Brezilya üst düzeyde katıldığı IH&RA’ya üyelik için başvuruda bulundu. Çin Halk Cumhuriyeti ise 10 kişilik üst düzey bir heyet ile Kongre’de yer aldı. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 79 HABERLER TUGEV’in yeni Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çağlar oldu T urizmde “best ager” olarak adlandırılan 3’üncü yaş kuşağı, tatil ve sağlık turizmi yanında iş seyahatlerinde de ağırlığı artırmaya başladı. Şirketlerde yönetim kadrolarında çalışan 55 yaş üstü orta yaş kesimin artması, iş seyahatlerine olan talebi de artırdı. Turizm Geliştirme ve Eğitim Vakfı’nın (TUGEV) olağan genel kurul toplantısında TUGEV Yönetim Kurulu Başkanlığı’na İTO (İstanbul Ticaret Odası) Başkanı İbrahim Çağlar getirildi. Genel kurulda Yönetim Kurulu ve Denetleme Kurulu üyeleri de belirlendi. T UGEV’in olağan genel kurulu toplantısı; turizm sektörü temsilcileri, sivil toplum kuruluşları başkanları ve basın mensuplarının katılımıyla İstanbul Ticaret Odası binasında yapıldı. Genel Kurul sonucunda İTO Başkanı İbrahim Çağlar, TUGEV Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildi. TUGEV’in İbrahim Çağlar Başkanlığı’nda yeni dönemde görev yapacak yönetim kurulu ise şu kurum ve kişilerden oluştu: Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Ticaret Odası, Türk Hava Yolları, Turizm Yatırımcıları Derneği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, TUROB, TÜRSAB, Dedeman Tu- İbrahim Çağlar rizm Yatırımları AŞ temsilcileri ile Bahadır Yaşık, MPI Turkey Başkanı ve Haliç Kongre Merkezi Genel Müdürü Handan Boyce ve İstanbul Ticaret Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nüzhet Kahraman olarak belirlendi. Yönetim Kurulu Yedek üyeleri ise ATİD ve Çınar Otelcilik AŞ temsilcileri ile Banu Dedeman oldu. TUGEV Denetim Kurulu’nda Sadettin Çaldağ, Aydın Karacabey ve Eymen Faik Demircan yer alırken, Denetim Kurulu yedek üyeleri olarak Fahrettin Ertemel, Cemal Turgut ve Cengiz Güneş seçildi. İstanbul, Unveiled filmi ile dünyaya tanıtılacak İ stanbul Rehberler Odası (İRO) Başkanı Şerif Yenen ve ekibi tarafından İstanbul’u tanıtacak İngilizce bir belgesel film hazırlandı. Yapımı 2011 yılında başlayıp Aralık 2013’te tamamlan İstanbul Unveiled, 61 dakika sürüyor. Amerikalı bir kadın oyuncunun yer aldığı film İstanbul’un sıkça ziyaret edilen yerlerini, şehrin kültürel zenginlikleri ile modern yaşamını tanıtıyor. Oyuncu, Sultan Ahmed Camii imamı, ünlü modacı Dilek Hanif, baklava ustası Nadir Güllü, oryantal dansçı Asena, Boğazda ünlü bir yalı sahibesi, Burhan Öçal, ünlü halı mağazalarından birinin sahibi, Osmanlı yemekleri uzmanı Vedat Başaran gibi isimlerle söyleşiler gerçekleştiriyor. Gala günü İstanbul Unveiled’in gösteriminden önce film hakkında bilgi veren Şerif Yenen, filmin oluşumundaki birinci motivasyonun yabancı turistlerin İstanbul’da kalış sürelerini uzatmak olduğunu söyledi. 80 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 İş seyahatlerinde 3’üncü yaş kuşağının ağırlığı artıyor Filmin bir diğer çıkış noktasının da turistlerin merak ettikleri konulara yanıt verebilmek olduğunu belirten Yener, “Kültürleri ve halkları bir araya getirerek, birbirlerini daha iyi tanımalarına aracı olmaya ve kültürel etkileşimler yaratmaya çalışıyoruz. İstanbul’un, Türkiye’nin ve Türk kültürünün; tarihi, kültürel ve egzotik değerlerinin yanı sıra modern bir yapısı olduğunu da yansıtmak istedik” diye devam etti. Amerika’nın Washington kentinde Smithsonian Enstitüsü’nde ve Türkiye Büyükelçiliği’nde Aralık ayında dünya galası yapılan İstanbul Unveiled’in Türkiye galası ise 17 Mart günü TUROB ve İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün düzenlediği organizasyon ile Kanyon Cinemaximun’da gerçekleşti. Daha çok sağlık turizminde varlık gösteren 55 yaş üstü “3’üncü yaş kuşağının” iş seyahatlerinde de ağırlığı artmaya başladı. Özellikle şirket yönetim kademelerinde sayıları giderek artan ve turizmde “best ager” olarak anılan 3’üncü yaş kuşağı, tatil ve sağlık turizmi yanında iş seyahatleri kapsamında da dikkate alınmaya başlandı. AirPlus tarafından dünya genelinde 24 ülkeden 2000 seyahat şirketi yöneticisi arasında yapılan bir araştırmada, Almanya’da 55 yaş ve üzeri iş seyahati yapan müşteri sayısı ortalaması yüzde 14 olarak belirlenirken, ABD’de bu oranın yüzde 17, İngiltere ve Kanada’da ise yüzde 20 olduğu görüldü. Araştırmadan çıkan diğer bir sonuç, seyahat sektörünün henüz bu trende hazır olmadığı oldu. Araştırmaya göre, dünya genelinde 3’üncü yaş kuşağı için özel düzenlemeleri olan seyahat şirketlerinin genele oranı yüzde 9 olurken, bu oranının Kuzey Amerika’da yüzde 5, Batı Avrupa’da ise yüzde 6 olduğu görüldü. Turizmin istihdamdaki payı Türkiye genelinden fazla A KTOB Ar-Ge biriminin SGK verilerinden yaptığı analize göre; Kasım ayında turizmdeki sigortalı çalışan sayısı yüzde 9,3 artarken, ülke genelinde bu oran yüzde 4,7 seviyesinde kaldı. Aynı dönemde turizmin ülke istihdamındaki payı yüzde 6,2’den yüzde 6,5’e çıktı. Ülke genelinde sigortalı sayısı 11,9 milyondan 12,5 milyona çıkarken, turizmde çalışanların sayısı 746 binden 816 bine yükseldi. Bu dönemde, ülke genelinde sigortalı sayısında görülen 560 bin kişilik artışın da yüzde 12,5’i turizm sektöründen sağlandı. Turizm sektörünün sigortalı artışındaki payı ise yüksek sezonda yüzde 20’lerin üzerinde gerçekleşti. Turizimcinin başvuru kaynağı www.turizmyatirimdergisi.com.tr HABERLER Çinliler seyahatlerde dünya rekoru kırıyor Çin Sosyal Bilimler Akademisi (CASS), Turizm Yeşil Raporu’nu yayınladı. Buna göre 2013’te 97 milyon 300 bine ulaşan Çinli turist sayısının 2014 yılında 100 milyona ulaşacağı kaydedildi. Rapora göre, 2013’te yurtdışına giden Çinli yolcular toplam 102 milyar ABD doları harcayarak bu alanda dünya birincisi oldu. D ünyada birçok ülke çeşitli yollarla Çinli turistleri kendine çekmek için büyük bir rekabet içinde. Bu amaçla vize başvurusu sürecini kolaylaştırıyor ve Çin pazarında tanıtıma büyük yatırımlar yapıyorlar. CASS’ın Turizm Araştırma Merkezi’nin yöneticisi Song Rui, yurtdışına giden genç Çinli turist sayısının her geçen gün arttığına dikkat çekiyor. Bunlar, daha bağımsız davranabilen, yabancı gelenekler hakkında daha fazla şey bilen ve yerel kültürlerle kaynaşmaya istekli kişilerden oluşuyor. Rapora göre, 2013’te yurtdışına giden Çinli yolcular toplam 102 milyar ABD doları harcayarak bu alanda dünya birincisi oldu.CASS araştırmacılarından ve Yeşil Rapor’un Yayın Müdürü Yardımcısı Wu Jinmei, Çin’in ithal mallara uyguladığı yüksek gümrük vergilerinin de Çinlileri yurtdışında harcama yapmaya zorladığının altını çizdi. Yayımlanan rapora göre, Çinli turistler yüzde 10 artış ile toplam 3 milyar 58 milyon yurtiçi seyahat yaptı. 2013’te yurtiçi seyahatlerden elde edilen toplam gelir de yüzde 12 artarak, 2 trilyon 85 milyar yuan (467,2 milyar ABD doları) oldu. CASS’ın Turizm Araştırma Merkezi’nin genel sekreteri Jin Zhun ise 2013’te ülke içinde seyahat eden Çinli sayısının da arttığına dikkat çekti. Çin’de bireysel seyahatler attı CASS’ın Turizm Araştırma Merkezi’nin yaptığı ankete göre, Çinli turistlerin büyük bölümünün aylık geliri 3 bin ile 8 bin yuan (490-bin 310 ABD doları) ara- sında değişiyor. Geçmişte daha çok grup seyahatlerini tercih eden Çinli turistler, 2013’te bağımsız seyahat etmeyi tercih etti. Öte yandan Yeşil Rapor’da Çin turizm sektörünün birleşme ve satın almalarda hiç olmadığı kadar etkin bir tavır izlediği görüşüne yer verildi. Çin’in en büyük lüks ticari gayrimenkul ve eğlence holdingi Wanda Grubu’nun atılımlarına da dikkat çekildi. Wanda, Haziran 2013’te İngiliz yat üreticisi Sunseeker’ı 320 milyon sterline (524 milyon ABD Doları) satın alma planını kamuoyuna duyurdu. Grup yönetimi, Londra’da beş yıldız üstü bir Wanda Oteli inşa etmek için 700 milyon sterlinlik (1.15 milyar ABD Doları) bir yatırım yapmaya hazırlandıklarını açıkladı. Eskişehir Odunpazarı turizm öncelikli yöre listesine girdi Eskişehir Odunpazarı Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ‘Turizm Öncelikli Yöre Belediyesi’ listesine dahil oldu. 82 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 O dunpazarı Belediye Başkanı Burhan Sakallı’nın girişimleri sonucu belediye, bakanlık bütçesinde mahalli idareler için ayrılan ödenekten pay alma hakkı elde etti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın konu ile ilgili yaptığı açıklamada, şunlar kaydedildi: “Bakanlığımızın ‘İmar Uygulamaları’ projesi ile turistik yönden önem arz eden belediyeler tarafından yapılacak tarihi ve turistik yönden önem arz eden belediyeler tarafından yapılacak tarihi ve turistik eserlerin çevre ve alt yapı düzenlemeleri ile turizm potansiyelini geliştirecek üst yapı projelerine, projeye esas mali yardımlar gerçekleştirilmektedir.” Odunpazarı Belediye Başkanı Burhan Sakallı, bu fırsatın en iyi şekilde değerlendirilmesi gerektiğini vurgularken, Odunpazarı Evleri Yaşatma Projesi’nin sürdürülebilirliği için önemli projeleri birbiri ardına hayata geçirdiklerini belirtti. Böylelikle projenin belediyeye önemli yükler getirmeden devam etmesine olanak sağlandığını ifade etti. Kırgızistan seferleri için mutabakata varıldı Türkiye ve Kırgızistan, İstanbul ve Antalya’dan Kırgizistan’a seferler konusunda anlaştı. Antalya-Bişkek hattında sefer düzenlenmesi konusunda 19 Mart 2014 tarihinde Ankara’da gerçekleştirdikleri ikili havacılık müzakereleri sonunda mutabakata varıldı. S ivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi ve Kırgızistan Ulusal Sivil Havacılık Ajansı Genel Müdürü Erkin İsakov başkanlığında gerçekleştirilen müzakerelerde, iki ülke arasında sivil havacılık ilişkileri değerlendirilerek yeni uçuş noktaları konusunda anlaşma sağlandı. Seferler yeniden düzenlendi İmzalanan Mutabakat Zaptı ile Antalya-Bişkek hattında haftalık 3 frekans yolcu taşıma hakkı elde edilirken, mevcut durumda İstanbul-Oş hattında 7 frekans olarak tanımlanan yolcu trafiği, frekansların daha verimli kullanılabilmesi için İstanbul Atatürk-Oş hattına 4, İstanbul Sabiha Gökçen-Oş hattına 3 frekans yolcu trafiği olacak Bilal Ekşi şekilde yeniden düzenlendi. Taraflar ayrıca Kırgızistan Cumhuriyeti Sivil Havacılık Otoritesinin mevcut imkanlarının geliştirilmesi için ISO 9000 Kalite Belgesi sahibi SHGM’nin tecrübelerinin paylaşılması ve Kırgız uzmanlara eğitimler verilmesi alanında işbirliğine gidilmesi hususunda mutabakat sağlandı. Sağlık Bakanlığı’ndan 4 milyar TL gelir S ağlık Bakanlığı, bu yıl hedeflerinin arasında dünya genelinden 400 bin yabancı hastayı kabul etmenin yer aldığını açıkladı. Bakanlık ayrıca, gelmesi beklenen 400 bin yabancı hasta girişinden 4 milyar TL gelir elde edebilecek. Akşam gazetesinden Doruk Çakar’ın haberine göre, Sağlık Bakanlığı’nın teşkilat yapısını değiştiren kanun hükmünde kararnameyle 3 yıl önce yasal altyapısı oluşturulan “Sağlık Serbest Bölgelerinin” bu yıl faaliyete geçmesi planlanıyor. Özellikle yabancı sağlık yatırımcısını uygun koşullarla Türkiye’ye çekerek, döviz girişini artırmayı amaçlayan iki adet sağlık serbest bölgesi bu yıl içerisinde kurulacak. Türkiye 2012’de 262 bin, geçtiğimiz yıl 300 bin yabancı hasta kabul etmişti. 2012’de sağlık turizmi kapsamında Türkiye’yi tercih eden yabancı hastalardan 2 milyar 200 milyon TL, geçtiğimiz yıl ise 3 milyar TL gelir elde edilmişti. ITB Berlin fuarında rekor ziyaretçi sayısı Bu yıl ITB Berlin fuarı rekor sayıda anlaşma ve fırsatla kapandı. ITB Berlin organizatör şirketi Messe Berlin’e göre, 5-9 Mart tarihleri arasında tahminen 6,5 milyar avroluk anlaşmalar sağlandı. Fuara 189 ülkeden 10 bin 147 katılımcı katıldı. I TB Berlin fuarına ABD ve Ortadoğu’dan gelen hafif ticari ziyaretçi artışı da dahil olmak üzere yüzde 4’lük (5000) bir artışla 114 bin ziyaretçi katıldı. Hafta sonu yaklaşık 60 bin özel ziyaretçinin katıldığı fuarda, 189 ülkeden 10 bin 147 katılımcı yer aldı. Ayrıca, ITB Berlin kongre alanında yüzde 5’lik katılımcı artışıyla bu yıl da büyümeyi sürdürdü. Yaklaşık 200 sunum, tartışma ve atölyelerin yapıldığı etkinliklerde yaklaşık 22 bin izleyici yer aldı. Sosyal Medya ve Mobil Seyahat Hizmetleri katılımcıların yoğunluğundan anlaşıldığı gibi çok popüler konular olduklarını kanıtladı. Konuyla ilgili açıklama yapan Messe Berlin’in CEO’u Christian Göke, “Daha önce ITB Berlin’e hiç bu yıl ki kadar yenilik yapılmadığını belirtirken, fuar daha önce hiç bu kadar olumlu etki bırakmamıştı” şeklinde konuştu. Alman pazarında büyüme devam ediyor ve Alman Seyahat Birliği (DRV), bu yıl yüzde 2-4 hatta yüzde 5 büyüme öngörüyor. DRV Başkanı Jürgen Buchy, “ITB fuarında böylesine güzel bir gelişmenin 2014 yılı için çok iyi bir işaret” olduğunu bildirdi. İsrail, Türkiye ambargosunu kaldırıyor İ srail sendikaları Mavi Marmara baskını sonrası başlattığı turizm ambargosunu kaldırıyor. Kaldırılan ambargo ile birlikte İsrail’den 250 bin civarında İsrailli çalışanın Türkiye’de tatil yapması bekleniyor. İsrail Haaretz gazetesine göre ülkedeki sendikaların dört yıldır Türkiye ‘ye uyguladıkları turizm boykotunu kaldırılıyor. Konu ile ilgili araştırma yapan Vaadim isimli şirketine göre, 2010’daki Mavi Marmara baskını nedeniyle iki ülke ilişkilerinin bozulması sonrasında başlayan boykotun kaldırılmasıyla, turizm sektöründe önemli bir payı olan İsrail sendikalarının, vatandaşları özellikle Antalya, Bodrum ve Marmaris gibi gözde tatil merkezlerine yönlendireceği belirtiliyor. Boykotun kaldırılmasıyla iki ülke arasında yolcu taşıyan havayolu şirketlerinin yaz döneminde uçuşlarını artıracağı tahmin ediliyor. Vaadim’in CEO’su Yaakov Aluş, boykotun kalkmasıyla İsrailli tatilcilerin daha ucuz maliyetlere tatil yapabileceğini belirtti. Öte yandan Flying Carpet isimli seyahat acentasının sahibi Eyal Kaşdan ise Türkiye’nin İsrailli turistlerin yurtiçinde çoğunlukla tercih ettikleri tatil merkezi Elat veya Yunan adalarıyla rekabet edecek düzeyde olmadığını belirterek turist sayısı bakımından 2008 yılındaki rakamların yakalanabileceğini kaydetti. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 83 HABERLER Turizm Arenası 2014, günümüz turizm trendlerini tartıştı SKAL Derneği’nin bu yıl üçüncüsünü düzenlediği Turizm Arenası’nda günümüz turizm trendleri konuşuldu. İki bölüm halinde gerçekleştirilen Arena’da turizm sektöründen önemli isimler konuşmacı olarak yer aldı. Turizm Arenası 2014’te kültür turizmi ile ilgili aktivitelere, sürdürülebilirliğe, Life Style turizme, Online’a dair trendler öne çıktı. S KAL Derneği tarafından 4 Nisan günü İstanbul Hilton Convention Center’da düzenlenen Turizm Arenası 2014’te günümüzün turizm trendleri tartışıldı. SKAL Dernekleri Federasyonu Başkanı Deniz Anapa’nın açılış konuşmasıyla başlayan Arena’nın panel şeklinde gerçekleştirilen ilk bölümünde moderatörlüğünü Turizm Eski Bakanı Bahattin Yücel üstlendi. Panelde konuşmacı olarak bulunan Bilintur AŞ Murahhas Azası Orhan Hallik, kültür ağırlıklı turizmde, duygu aktarımının önemine dikkat çekti. Müzelerde yapılacak farklı tanıtım aktiviteleri ve sergilerin önemine değinen Hallik, “Turistler Türk Kahvesi mağazasında kahve çekirdeğinin hikayesini anlatan film izleyebiliyor, tıpatıp benzerini yaptığımız Artemis Tapınağı’nda yemek yiyip gezebiliyor” diye konuştu. En büyük trend sürdürülebilirlik Las Vegas’ın turizmde geldiği noktayı anlatan LasVegas Nevada Üniversitesi Turizm Bölümü seçkin kürsü Prof. Şeyhmus Baloğlu, kentin artık kumarhane değil, eğlence kenti olarak tanımlandığını ifade etti. Las Vegas’ta en büyük trendin sürdürülebilirlik olduğunu aktaran Baloğlu, tüm konseptlerin sürdürülebilirlik esas alınarak yapıldığını belirtti. 84 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Kültür ve Turizm Bakanlığı Genel Müdür Yardımcısı İbrahim Yazar, turizm içerisinde sunulan hizmetlerin ve ürünlerin artması gerektiğine değindi. Alternatif turizm tercih edilmeye başlandıkça hem mevsimselliğin ortadan kalktığına hem ekonomik düzen sağlandığına vurgu yapan Yazar, İstanbul ve Antalya dışındaki bölgeleri de destinasyon haline getirecek ürünler sunulması gerektiğini kaydetti. Yazar ayrıca, Bakanlık olarak “Life Style” turizme de önem verdiklerini belirtti. Sosyal medya çok önemli artık Gazeteci, girişimci ve yapımcı Elif Dağdeviren ise, turizmde Online’dan uzak durmanın mümkün olmadığını ifade etti. İnternetin tanıtım ve tavsiye alma açısından önemine değinen Dağdeviren, “Anadolu’nun içinde bulunan kültür turizmi, alışveriş imkanları, el yapımı ürünler çok önemli. Bunu yaymanı yolu online” sözleriyle sosyal medyanın da önemine değindi. Bunun yanında Dağdeviren, sağlık turizminin giderek daha önemli hale geldiğine vurgu yaptı. Kongrelerin süresi kısaldı, geliri arttı Turizm Arenası 2014’ün ikinci bölümünde ise turizm profesyonelleri ve geleceğin turizmcileri yeni eğilimlere yö- nelik sunum ve konuşma yaptı. Burkon Turizm Yönetim Kurulu Başkanı, BTSO Meclis Üyesi, TUGİAD Üyesi Hasan Eker, M.I.C.E’taki yeni trendleri değerlendirdi. Eker, kongrelerin sürelerinin kısaldığını, gelirlerinin arttığını, yeşil ve sürdürülebilir kongrelerin önemli hale geldiğini, dünyanın her yerinden online katılımın mümkün olduğunu belirtti. Bu bölümde ayrıca VİP Turizm Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Ceylan Pirinçcioğlu, IDA Consulting İcra Kurulu Yöneticisi Uğursal Uğur, OleAtrium Zeytin ve Zeytinyağı Tarihi Sergi Alanı Kurucusu Gürsel Tonbul, Burkon Turizm YK Başkanı, BTSO Meclis Üyesi, TUGİAD Üyesi Hasan Eker ve Boğaziçi Üniversitesi Turizm İşletmeciliği bölümü öğrencisi Başak Bozkurt söz aldı. Turizm Arenası 2014, şair, yazar ve İstanbul Oyuncak Müzesi kurucusu Sunay Akın’ın kültürün turizm açısından önemine vurgu yaptığı sunumuyla sona erdi. SKAL İstanbul’da Feza Solaklar dönemi Öte yandan SKAL International İstanbul Kulübü, başkanlığına Feza Solaklar seçildi. Sürmeli İstanbul Hotel’de yeni yönetim kurulu ilk geleneksel yemeğini gerçekleştirdi. Skal International İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Feza Solaklar Skal’un bir dostluk ve network kulübü olmasına rağmen tüm ülkede yeme içme kulübü olarak ün saldığını belirtti. 2014 Skal etkinlik takvimini de üyelerle paylaşan Feza Solaklar, yeni dönemdeki değişiklerden birinin de kurulacak Skal ormanına doğum günü olan her üye adına bir ağaç dikmek olduğunu belirtti. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı 2014 yılına rekor artış ile başladı İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nın yolcu sayısı 2014’ün ilk iki ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 42 artış gösterdi. Uluslararası uçuş yapan yolcu sayısı yüzde 48 oranında artarken, yurt içi uçuş yapan yolcu sayısı yüzde 38’lik artış yakaladı. Sabiha Gökçen Havalimanı, ileriki dönemde bünyesine yeni havayolları da katmayı planlıyor. İ stanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı 2014 yılına rekor artışla başladı. Yılın ilk 2 ayında 3 milyon 143 bin 138 yolcuyu ağırlayan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı, böylece yolcu sayısını geçen yılın ilk 2 ayına göre yüzde 42 oranında artırdı. Aynı zamanda, 2014’ün Ocak ve Şubat aylarında uluslararası uçuş yapan yolcu sayısı yüzde 48, iç hat uçuşu yapan yolcu sayısı ise yüzde 38 oranında artmış oldu. Konuyla ilgili konuşan İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı CEO’su Gökhan Buğday, ha- valimanının sahip olduğu operasyonel avantajlarla yolcularına zaman kazandıran, konfor sunan ve hızlı ulaşılan bir havalimanı olarak ön plana çıktığını vurgulayarak her yıl artan yolcu sayısının buna kanıt olduğunu ifade etti. Buğday, yıl içinde bünyelerine katılacak yeni havayolları ve yeni açılacak uçuş noktalarıyla yolcu sayısını daha da artırarak planladıklarını belirtti. Sabiha Gökçen, “En Hızlı Büyüyen Havalimanı” özelliğini bu yıl da devam ettiriyor Aynı zamanda, geçen yıl yakaladığı yüzde 27’ik artış ile Airport Council International (ACI) tarafından kendi kategorisinde Avrupa’nın “En Hızlı Büyüyen Havalimanı” seçilmiş olan Sabiha Gökçen Havalimanı, 2014’ün ilk iki ayında elde ettiği yüzde 43.6 oranındaki yolcu artışı ile yine aynı ödülü almaya kazandı. Kapadokya, dünyanın film platosu haline geliyor Erciyes Kayak Merkezi’ne “Altın Destinasyon” Ödülü Kapadokya, yapımcıların doğal film platosu oldu. 63 ülkeden 650’nin üzerinde devlet ve özel televizyon ekibi ile film yapımcısı Kapadokya’da konulu film, dizi ve belgesel çekti. Erciyes Kayak Merkezi Alman “Ich will schnee” şirketi tarafından “Golden Best Destination” ödülüne layık görüldü. D ünya sinemasının önde gelen yönetmenleri ile dizi ve belgesel çekimi yapan TV kanallarının doğal platosu haline gelen Kapadokya, her yıl binlerce turist misafir etti. Nevşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü verilerine göre, Kapadokya’da en fazla çekimi 20 yılda 107 belgesel ve konulu filmle TRT yaptı. Kapadokya’ya en çok ilgi gösteren yabancı Japon TV kanalları 87 belgesel ve konulu film çekti. Japonları Almanya 35, İngiltere 33, İtalya 30 filmle izledi. İspanya’dan 29, Güney Kore’den 28, Çin’den 23, Yunanistan’dan 11, Rusya’dan 10, Hindistan’dan 9, D Hollanda ve Singapur’dan 8, Tayvan ve BAE’den 7, İran, Endonezya, Brezilya, İsviçre, Güney Afrika ve İsrail’den 4, Meksika, Ukrayna, İsveç, Avusturya, Kanada, Tayland, Belçika Azerbaycan ve Moğolistan’dan 3’er TV kanalı bölgede çekim yaptı. 30’a yakın ülkenin yapımcıları ise 1 ila 2 çekim yaptı. ünya genelinde 30 farklı kayak merkezi arasında yapılan değerlendirme sonucunda 2013-14 sezonu için “Altın Destinasyon” ödülüne layık görülen Erciyes Kayak Merkezi birinci olurken, ikincilik ödülü Avusturya’dan Solden Kayak Merkezine üçüncülük ödülü de İtalya’da bulunan Schnalstal kayak merkezine verildi. Konu ile ilgili konuşan “Ich Will Schee” CEO’su Christian Flühr ödül ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, “en çok bilinen kayak merkezleri her zaman en iyileri değildir; dolayısıyla bu yıl ki ‘Altın Destinasyon Ödülü’nü yaptığımız incelemelerden sonra Anadolu’nun ortasında bulunan Erciyes Kayak Merkezi’ne vermeyi uygun gördük” şeklinde konuştu. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 85 HABERLER Turizm merkezlerinde CHP ağır bastı M art ayının sonunda gerçekleşen yerel seçimlerde, turizmciler de yarıştı. Seçime katılan 26 partinin aday gösterdiği 9 bin 699 aday içinde 52 turizmci vardı. Türkiye’de 30 büyükşehir, 51 il olmak üzere 81 şehirde 969 ilçe ve 184 belde olmak üzere toplam 1.393 belediye başkanlığı için yapılan seçimlere 26 parti katıldı. Turizm merkezlerinde CHP ağır bastı. Turistik şehirlerin başında gelen Antalya’da belediye başkanlığını AKP milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı olan Menderes Türel kazandı. CHP’den aday olan Mustafa Akaydın ise bu dönem seçimi kaybetti. Türkiye genelinde önde gelen 23 turizm il, ilçe ve beldesinde AKP’nin sadece 6 belediye başkanlığını kazanabildiği dikkat çekti. Buna karşılık CHP’nin 13, MHP’nin 3, DP’nin ise 1 belediyeyi aldığı görüldü. Diğer turizm merkezlerinde hangi belediyeyi kim kazandı? Antalya / Menderes Türel / AKP Antalya-Alanya / Adem Murat Yücel / MHP Antalya-Gazipaşa / Adil Çelik / AKP Antalya-Kaş / Halil Kocaer / AKP Antalya-Kemer /- Mustafa Gül / MHP Antalya-Manavgat / Şükrü Sözen / CHP Muğla / Osman Gürün / CHP Muğla-Bodrum / Mehmet Kocadon / CHP Muğla-Dalaman/Muhammet Şaşmaz/ CHP Muğla-Datça/- Mustafa Şener Tokcan / CHP Muğla-Fethiye / Behçet Saatçi / DP Muğla-Marmaris - Ali Acar / CHP Aydın / Özlem Çerçioğlu / CHP Aydın-Didim / Ahmet Deniz Atabay / CHP Aydın-Kuşadası/- Özer Kayalı / CHP Denizli-Pamukkale / Hüseyin Gürlesin / AKP İzmir-Çeşme / Muhittin Dalgıç / CHP İzmir-Dikil / Mustafa Tosun / CHP İzmir-Foça / Gökhan Demirağ / CHP Nevşehir-Hasan Unver / AKP Nevşehir-Avanos / İsmet İnce / CHP Nevşehir-Kozaklı / Celalettin Güven / MHP Nevşehir-Ürgüp / Fahri Yıldız / AKP Küçükelmalı Tabiat Parkı daha çok turist çekecek Yamaç paraşütü artık Antalya’da K ışın yamaç paraşütü sporunu yapmak için Dubai’ye giden Avrupalı ve Rus paraşütçülerin Tünektepe Döner Gazino işletmesi bünyesinde yapılacak yamaç paraşütü pisti ile Antalya’ya çekilmesi planlanıyor. Türk Hava Kurumu (THK) Genel Merkez Yönetim Kurulu üyesi ve Antalya Şube Başkanı emekli Hava Kıdemli Albay Vasıf Yüceliş, Tünektepe bölgesinde İl Özel İdare tarafından işletilen Döner Gazino ve Oteli yakınında yamaç paraşütü pisti yapılması kararı alındığını bildirdi. Antalya’nın önümüzdeki birkaç yılda dünyanın en iyi yamaç paraşütü merkezi olacağını belirten Yüceliş, Fethiye Babadağı’nda yılda ortalama 60 bin uçuş yapıldığını ve sadece uçuş için bir turistin ortalama 200 lira para bıraktığını söyledi. Katran Dağı’nda da yamaç paraşütü projesi başlattıklarını belirten Yüceliş, yaptıkları araştırma ve incelemeler sonucu Manavgat’ın yüksek irtifa atlayış (skydive) sporuna çok uygun olduğunu saptadıklarını altını çizdi. 86 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 Bilecik’in Pazaryeri ilçesi sınırları içinde yer alan Küçükelmalı Tabiat Parkı, turizm standartları çerçevesinde yeniden düzenlenecek. Yeni düzenleme ve kapsamlı tanıtım çalışmalarıyla bu yaz daha çok turist ağırlamayı bekleyen park, kent merkezlerine yakın, ulaşım yolları rahat ve güvenli olduğu için doğaseverler tarafından sıkça ziyaret ediliyor. Orman ve Su İşleri Bilecik Şube Müdürü Nezir Ayhan, parkın zamanla farklı bitki çeşitleri, temiz havası, piknik mesire alanları ve yürüyüş parkurlarıyla turistlerin ilgisini çektiğini belirtti. Ayhan, bulunduğu konum, zengin floraya sahip olması, bitişiğinde göletin bulunması nedeniyle bireysel günübirlik ve toplu günübirlik ziyaretçilerin uğrak yeri haline gelen parkı, her yıl daha fazla kişinin ziyaret ettiğini söyledi. Yeni düzenlemelerin bu yazdan itibaren turist sayısını arttıracağını söyleyen Marka Kent Bilecik ekibinin koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Metin Çelik ise, “Burası çok güzel bir yer, harika bir doğası var. Konumu itibari ile ulaşımı çok kolay. Ailelerin hem tatil yapmak, hem de dinlenmek maksadı ile gidebilecekleri alternatif bir turizm destinasyonu” dedi. Rehber Uğur Ayyıldız yaşamını yitirdi T urist Rehberleri Birliği TUREB eski başkanı Uğur Ayyıldız geçirdiği rahatsızlık sonucu yaşamını yitirdi. 1960 yılında US askeri personelini Ankara’da gezdirerek rehberliğe başlayan Ayyıldız, bu tarihten 1966 yılına kadar Anadolu turlarında (TMTF ve Doktoroğlu Turizm) ‘Eskort-Tur Liderliği’ yapmıştı. 1966 yılında ‘TMTF Amatör Rehberi’; 1968 yılında ise ‘Profesyonel Rehber’ olmuştu. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fa- kültesi, Sanat Tarihi Bölümü Bizans lisansı mezunu olan Ayyıldız, Kontuar Turizm’de sürekli olarak Anadolu’da ve birkaç yurt dışı turunda yıllarca kadrolu rehberlik yaptı. Devlet protokol rehberliğinde birçok ‘VIP’ misafire ve ayrıca 4 devlet başkanına servis verdi. İkisi yazılı biri sözel olmak üzere üç ayrı bakandan taltif almış tek rehberdi ve İstanbul’un ilk video tanıtım kasetini NTSC-PAL sistemlerinde hazırlamıştı. İSTATİSTİKLER 2012-2014(*) YILLARINDA ÜLKEMİZE GELEN YABANCILARIN MİLLİYETLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI (OCAK-ŞUBAT) MİLLİYET YILLAR % DEĞİŞİM ORANI 2012 2013 2014* 2013/2012 ALMANYA 266 970 253 990 237 817 -4,86 -6,37 İRAN 147 408 132 970 190 793 -9,79 43,49 RUSYA FED. 102 089 120 526 126 005 18,06 4,55 YUNANİSTAN 71 125 78 588 101 171 10,49 28,74 IRAK 45 012 66 552 95 187 47,85 43,03 AZERBAYCAN 67 656 77 604 75 417 14,70 -2,82 İNGİLTERE 57 882 65 029 72 125 12,35 10,91 FRANSA 61 317 54 430 61 442 -11,23 12,88 HOLLANDA 48 805 52 304 54 470 7,17 4,14 UKRAYNA 35 894 46 067 51 381 28,34 11,54 A.B.D. 39 459 51 318 47 866 30,05 -6,73 İTALYA 37 838 48 313 47 227 27,68 -2,25 G. KORE 23 296 29 064 39 081 24,76 34,47 ROMANYA 26 812 31 931 34 223 19,09 7,18 K.K.T.C. 28 640 29 420 30 191 2,72 2,62 S.ARABİSTAN 10 501 19 080 28 467 81,70 49,20 AVUSTURYA 28 956 27 965 27 010 -3,42 -3,41 İSVEÇ 18 128 19 842 26 674 9,45 34,43 KAZAKİSTAN 20 141 21 909 24 039 8,78 9,72 2014/2013 BELÇİKA 20 354 26 643 23 727 30,90 -10,94 JAPONYA 25 312 29 025 22 127 14,67 -23,77 İSRAİL NORVEÇ YABANCI TOPLAM 6 225 10 675 15 586 71,49 46,00 12 277 17 611 12 531 43,45 -28,85 1 979 182 2 373 194 2 499 003 19,91 5,30 Türkiye ilk iki ayda yüzde 5,3 artış yakaladı ayında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı ziyaretçi Şubat sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,60 bir artışla 1 milyon 352 bin 188 oldu. 2014 yılı Ocak-Şubat döneminde ise yabancı sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,30 artış göstererek, 2 milyon 499 bin 3 kişiye ulaştı. Yılın ilk iki ayında Almanya, Gürcistan, Azerbaycan, ABD, İtalya, Avusturya, Belçika, Japonya, Polonya, Mısır, Norveç gibi pazarlarda düşüş yaşanırken, Rusya, İngiltere, Fransa, İran, Irak, İsveç, İsrail gibi birçok pazarda büyüme gerçekleşti. İSTANBUL’A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYILARI İSTANBUL 2013’e Göre Değişim Oranı (Aylık) 2013’e Göre Değişim Oranı (Kümülâtif) 2013 2014 OCAK 532.726 635.283 19,4 19,4 ŞUBAT 617.015 696.054 12,8 15,8 MART 838.201 866.985 3,4 10,6 1.987.492 2.198.322 TOPLAM İstanbul ilk çeyrekte yüzde 11 büyüdü İ stanbul İl Kültür Müdürlüğü’nün açıkladığı verilere göre 2014 yılı Ocak-Mart aylarında İstanbul’a gelen yabancı ziyaretçi sayısı geçen yıla göre yaklaşık yüzde 11 artarak, 2 milyon 198 bin 322 kişiye ulaştı. Mart ayında gelenlerin sayısı ise 866 bin 985 kişi oldu. Gelen ziyaretçilerin milliyetlerine bakıldığında ilk pazarları; Almanlar (%9.1), Ruslar (%6.1), İranlılar (%5.2), İngilizler (%3.9), Fransızlar (%3.7), Amerikalılar(%3.6), İtalyanlar (%3.3), Libyalılar (%3.1), Ukraynalılar (%2.9), Hollandalılar (%2.6), Güney Koreliler (%2.5), Suudi Arabistanlılar (%2.5), Azerbaycanlılar (%2.4), Iraklılar (%2.3) oluşturdu. 04’2014 ǀ turizm&yatırım ǀ 87 İSTATİSTİKLER İzmir mart ayında düşüşe geçti İ zmir yılın ilk üç ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yarım puanlık bir artışla 88 bin 156 kişi ağırlarken, mart ayında yüzde 20,70 düşüşle 36 bin 511 ziyaretçi aldı. Mart ayında havayolu girişlerinde ANTALYA’YA GELEN ZİYARETÇİ SAYISI MİLLİYETLER bir önceki yıla göre yüzde 11,72, denizyolu girişlerinde ise 40,67 oranında azalma görüldü. İzmir’e gelenlerin milliyetlerine bakıldığında Almanya, İran, Hollanda, İngiltere ve Fransa ilk 5 pazarı oluşturdu. İZMİR’E GELEN ZİYARETÇİ SAYISI (2014) MİLLİYETİ ALMANYA İRAN HOLLANDA OCAK ŞUBAT (OCAK - MART DÖNEMİ) OCAK-MART DÖNEMİ MART TOPLAM ALMANYA 2012 2 013 ZİYARETÇİ ZİYARETÇİ SAYISI SAYISI 2014 / 2013 KARŞILAŞTIRMASI 2 014 ZİYARETÇİ SAYISI SAYISAL DEĞİŞİM ORANSAL DEĞİŞİM (%) -21,47 281 649 283 803 222 880 - 60 923 RUSYA FED. 42 387 47 400 61 427 14 027 29,59 İRAN 24 507 9 223 52 256 43 033 466,58 İNGİLTERE 27 319 29 672 28 455 - 1 217 -4,10 HOLLANDA 23 458 25 476 24 980 - 496 -1,95 DANİMARKA 11 939 16 751 21 266 4 515 26,95 FRANSA 33 082 13 796 17 041 3 245 23,52 9 254 14 374 16 229 1 855 12,91 İSVEÇ 7597 10478 13.639 31.714 BELÇİKA 15 399 25 435 15 233 - 10 202 -40,11 15 27 5.267 5.309 NORVEÇ 19 878 30 612 13 292 - 17 320 -56,58 1753 3178 2.798 7.729 AVUSTURYA 20 133 16 806 13 041 - 3 765 -22,40 İNGİLTERE 1330 1539 2.422 5.291 İSRAİL 1 156 7 170 8 559 1 389 19,37 FRANSA 1693 3479 1.831 7.003 İSVİÇRE 8 951 8 973 7 633 - 1 340 -14,93 828 969 1.387 3.184 FİNLANDİYA 4 628 10 777 6 677 - 4 100 -38,04 6 348 4 898 5 396 498 10,17 YUNANİSTAN İTALYA BELÇİKA 2519 2041 1.188 5.748 UKRAYNA 496 988 1.041 2.525 ÇEK CUM. 2 114 2 386 3 100 714 29,92 POLONYA 4 173 3 122 2 868 - 254 -8,14 İSPANYA 1 523 1 276 1 808 532 41,69 G. KORE 706 716 1.031 2.453 K.K.T.C. 856 1290 999 3.145 AVUSTURYA 547 891 740 2.178 A.B.D. 815 364 645 1.824 İSVİÇRE 287 479 459 1.225 22213 29432 36.511 88.156 YABANCI TOPLAM TÜRKİYE 31088 34839 35.132 101.059 GENEL TOPLAM 53301 64271 71.643 189.215 88 2 ǀ turizm&yatırım ǀ 04’2014 SLOVENYA GENEL TOPLAM 2 053 2 142 1 564 - 578 -26,98 628 922 649 471 608 818 - 40 653 -6,26 Antalya ilk çeyrekte düşüş yaşıyor A ntalya gelen ziyaretçi açısından mart ayında yüzde 7, ilk üç ayda yüzde 4 ziyaretçi kaybı yaşadı. Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün sitesinde yayınlana verilere göre, mart ayında Antalya ve Gazipaşa havalimanlarına gelen ziyaretçilerin sayısı yüzde 7 oranında azalarak 329 bine geriledi. Mart ayında Antalya’ya gelenlerin 326 bini Antalya, 2 bin 800’ü Gazipaşa Havalimanı’na geldi. Yılın ilk üç aylık döneminde ise Antalya’ya gelen ziyaretçi sayısı yüzde 4 oranında azalarak 601 bine geriledi. İlk çeyrekte kente Almanya’dan 283 bin 803 kişi geldi. Buna göre bu yıl Almanya’dan yüzde 21.47’lik azalma oranıyla 60 bin 923 turist daha az geldi. Geçen yıl aynı dönemde 47 bin 500 Rus turist ağırlayan kent, bu yıl 14 bin 27 kişi artışla (%29.59) 61 bin 427 kişiye ulaştı. Aynı dönemde İran’dan gelen turist oranı geçen yıla göre yüzde 466,58 oranında arttı. Bu dönemde Belçika, Norveç, Avusturya, İsviçre, Finlandiya, İtalya, Slovakya, Macaristan gibi ülkelerde önemli azalmalar görülürken, İsrail, Danimarka, Fransa, İsveç, Belarus, Litvanya, gibi ülkelerde de artış oldu. Yıldızları buluşturan nokta 310.000 m² genel alan • Toplam 1315 oda • 1850 m² alanda - 7,5 metre yükseklikte - 2000 kişilik BALO SALONU • 900 m² alanda - 9 metre yükseklik - 900 kişilik ODİTORYUM • 23 adet Toplantı Salonu • 30 adet Toprak tenis kortu • Uluslar arası Standartlarda 4 adet Futbol sahası 6.000 m² Spa Merkezi • Buz Pateni Pisti • At Binme Çiftliği • 3.000 m² Mini club ve oyun salonu • Golf Club (Driving Range & Putting Green) SİDE - KIZILAĞAÇ - ANTALYA / TÜRKİYE www.worldofsunrise.com | T: +90 242 748 80 00
© Copyright 2024 Paperzz
