Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ ×åõèéàéà èøýöçàð ñÿôÿð åäèá Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ×åõèéà Äåïóòàòëàð Ïàëàòàñûíûí ñÿäðè, ×åõèéà-Àçÿðáàéúàí ïàðëàìåíòëÿðàðàñû äîñòëóã ãðóïóíóí ðÿùáÿðè Éàí Ùàìà÷åê èëÿ ýþðöøöá ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ àïðåëèí 23-äÿ ×åõ Ðåñïóáëèêàñûíà èøýöçàð ñÿôÿðÿ ýÿëèá. Àçÿðáàéúàíûí âÿ ×åõèéàíûí äþâëÿò áàéðàãëàðûíûí äàëüàëàíäûüû Ïðàãàíûí Ùþêóìÿò Àåðîïîðòóíäà äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíûí øÿðÿôèíÿ ôÿõðè ãàðîâóë äÿñòÿñè äöçöëöá. Àçÿðáàéúàíûí áèðèíúè õàíûìû Ìåùðèáàí ßëèéåâàéà ýöë äÿñòÿñè òÿãäèì îëóíóá. Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû Àçÿðáàéúàíû ìöñòÿãèëëèê éîëóíäà èíêèøàô åòäèðìÿéÿ ãàäèð áèð ïàðòèéàäûð ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ àïðåëèí 23-äÿ ×åõ Ðåñïóáëèêàñûíûí Äåïóòàòëàð Ïàëàòàñûíûí ñÿäðè, ×åõèéà-Àçÿðáàéúàí ïàðëàìåíòëÿðàðàñû äîñòëóã ãðóïóíóí ðÿùáÿðè Éàí Ùàìà÷åê èëÿ ýþðöøöá. Ýþðöøäÿ þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíäàí ìÿìíóíëóã èôàäÿ îëóíóá. Ïàðëàìåíòëÿðàðàñû ÿëàãÿëÿðèí äàùà äà ýåíèøëÿíìÿñèíèí Àçÿðáàéúàí-×åõèéà ÿìÿêäàøëûüûíûí èíêèøàôûíà òþùôÿ âåðäèéè áèëäèðèëèá. Ñþùáÿò çàìàíû Àçÿðáàéúàí èëÿ Àâðîïà Èòòèôàãû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûãëà áàüëû ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéè Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìèëëè ñÿðâÿòèäèð Ãÿçåò 1993-úö èëèí àïðåë àéûíäàí íÿøð îëóíóð. 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229). Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí îðãàíû. Ãèéìÿòè 40 ãÿïèê Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñè èñòèôàäÿéÿ âåðèëèá Áàêûäà Àçÿðáàéúàí-Íèäåðëàíä áèçíåñ ôîðóìó êå÷èðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Áàêûäà Àçÿðáàéúàí-Íèäåðëàíä áèçíåñ ôîðóìó êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå Íàçèðëèéèíèí äÿñòÿéè, Àçÿðáàéúàíäà Èõðàúûí âÿ Èíâåñòèñèéàëàðûí Òÿøâèãè Ôîíäóíóí (ÀÇÏÐÎÌÎ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ êå÷èðèëìèø òÿäáèðäÿ ðÿñìè øÿõñëÿðëÿ éàíàøû, êÿíä òÿñÿððöôàòû, òèêèíòè, òÿùñèë, ëîýèñòèêà, ÈÊÒ, ñó òÿñÿððöôàòû âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí 170-äÿí ÷îõ èø àäàìû èøòèðàê åäèá. Áèçíåñ ôîðóìäà ÷ûõûø åäÿí èãòèñàäèééàò âÿ ñÿíàéå íàçèðè Øàùèí Áàõ ñÿh. 3 Ìóñòàôàéåâ Àçÿðáàéúàíûí Àâðîïà... Ëåéëà ßëèéåâà Ðóñèéà èëÿ ÿìÿêäàøëûã, åêîëîýèéà âÿ òîëåðàíòëûã ùàããûíäà Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâà ÁÌÒ Ðàäèîñóíóí Ðóñ Õèäìÿòèíÿ åêñêëöçèâ ìöñàùèáÿñèíäÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí Àçÿðáàéúàíäà âÿ Ðóñèéàäà ôÿàëèééÿòè áàðÿäÿ äàíûøûá. ÁÌÒ Ðàäèîñó ãåéä åäèð êè... Áàõ ñÿh. 3 ßñðëÿð áîéó êöòëÿâè ñîéãûðûìëàðû òþðÿòìèø åðìÿíèëÿðèí “ñîéãûðûìû” èääèàëàðû òàðèõè âÿ ùöãóãè ÿñàñëàðà ñþéêÿíìèð Áó áèð ùÿãèãÿòäèð êè, åðìÿíèëÿð òàðèõ áîéóíúà þçýÿ ìèëëÿòëÿðÿ, õöñóñèëÿ äÿ, òöðêëÿðÿ ãàðøû ÿðàçè èääèàëàðû èëÿ ÷ûõûø åäèá âÿ òÿúàâöç ùåñàáûíà þçëÿðèíèí ïàðîíîèä òÿõÿééöëëÿðèíÿ ÿñàñëàíàí “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” àðçóëàðûíû ýåð÷ÿêëÿøäèðìÿéÿ ÷àëûøûáëàð. Îíëàð áó ìÿãñÿäëÿ ÿí ìöõòÿëèô éîëëàðà áàø âóðóáëàð. Ìÿíôóð ãîíøóëàðûìûçûí “Ùàè Òàùä èäåîëîýèéàñû”íà óéüóí îëàðàã “òöðêñöç Åðìÿíèñòàí”... Áàõ ñÿh. 5 Àçÿðáàéúàí-Ãàçàõûñòàí ìöíàñèáÿòëÿðè ìöòÿìàäè èíêèøàô äèíàìèêàñûíà ìàëèêäèð Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ à÷ûëûøäà èøòèðàê åäèá Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðèíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ àïðåëèí 23äÿ Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðè Õîñå Ìàíóåë Ãàðñèà-Ìàðãàëéîíóí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Õîñå Ìàíóåë Ãàðñèà-Ìàðãàëéîíóí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðèíèí þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí äàùà äà ìþùêÿìëÿíìÿñè èøèíÿ õèäìÿò åäÿúÿéèíÿ öìèäâàð îëäóüóíó áèëäèðèá. Èñïàíèéàíûí Áàø íàçèðè Ìàðèàíî Ðàõîé Áðåéëÿ Âèëíöñäÿêè ýþðöøöíö ìÿìíóíëóãëà õàòûðëàéàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ýþðöø çàìàíû ÿìÿêäàøëûüûìûçûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èëÿ áàüëû ñÿìÿðÿëè ìöçàêèðÿëÿð àïàðäûüûíû äåéèá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí ìöõòÿëèô èñòèãàìÿòëÿðäÿ, î úöìëÿäÿí ñèéàñè, èãòèñàäè, ìÿäÿíè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ èíêèøàô åòäèðèëìÿñè ö÷öí ãàðøûëûãëû ìàðàüûí îëìàñûíûí þíÿìèíè ãåéä åäèá. Íàçèð Õîñå Ìàíóåë Ãàðñèà-Ìàðãàëéî Èñïàíèéà Êðàëû Õóàí Êàðëîñóí âÿ Áàø íàçèð Ìàðèàíî Ðàõîé Áðåéèí ñàëàìëàðûíû äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ÷àòäûðûá. Î, Èñïàíèéàíûí Áàø íàçèðè Ìàðèàíî Ðàõîé Áðåéèí Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòèíèí Èñïàíèéàéà ñÿôÿðÿ äÿâÿòè èëÿ áàüëû ìÿêòóáóíó Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâÿ òÿãäèì åäèá. Èñïàíèéàëû íàçèð þëêÿñèíèí Áàø íàçèðè Ìàðèàíî Ðàõîé Áðåéèí þç íþâáÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè èëÿ Âèëíöñäÿêû ýþðöøöíö ìÿìíóíëóãëà õàòûðëàäûüûíû äåéèá. Èñïàíèéà õàðèúè èøëÿð íàçèðèíèí þëêÿìèçÿ èëê ñÿôÿðèíèí îëäóüóíó âóðüóëàéàí Õîñå Ìàíóåë Ãàðñèà-Ìàðãàëéî ÿëàãÿëÿðèìèçèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè áàõûìûíäàí ñÿôÿðèí þíÿìèíè ãåéä åäèá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Èñïàíèéà Êðàëû Õóàí Êàðëîñóí âÿ Áàø íàçèð Ìàðèàíî Ðàõîé Áðåéèí ñàëàìëàðûíà ýþðÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá, Îíóí äà ñàëàìëàðûíû Èñïàíèéàíûí Êðàëûíà âÿ Áàø íàçèðèíÿ ÷àòäûðìàüû õàùèø åäèá. Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ Íèäåðëàíä Êðàëëûüû Ñåíàòûíûí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá Ìöàñèð áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿðèí ñóâåðåí àêòîðó îëàí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíÿ ìàëèê îëäóüó þëêÿëÿðäÿí áèðè äÿ Ãàçàõûñòàí... Áàõ ñÿh. 8 Áàêûäà áèðèíúè Áåéíÿëõàëã “Úàñïèàí Åíåðýé Ôîðóì-2014” êå÷èðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ “Úàñïèàí Åíåðýé Ûíòåðíàòèîíàë Ìåäèà Ýðîóï”óí 15 èëëèê éóáèëåéè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Áàêûäà Áèðèíúè Áåéíÿëõàëã “Úàñïèàí Åíåðýé Ôîðóì-2014” êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, ôîðóìó “Úàñïèàí Åóðîïåàí Úëóá”óí áàø èúðà÷û äèðåêòîðó Òåëìàí ßëèéåâ à÷ûá. Î, òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðûíû ñàëàìëàéàðàã áèëäèðèá êè, 15 èë áóíäàí ÿââÿë “Úàñïèàí Åíåðýé” æóðíàëûíûí éàðàäûëìàñûíäà ìÿãñÿä Àçÿðáàéúàíûí âÿ Õÿçÿðéàíû ðåýèîíó þëêÿëÿðèíèí íåôò ñòðàòåýèéàñûíûí äöíÁàõ ñÿh. 3 éàäà òàíûäûëìàñû èäè... Àçÿðáàéúàí èëÿ Èñïàíèéà àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô ïåðñïåêòèâëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Áàø íàçèðè Àðòóð Ðàñèçàäÿ þëêÿìèçÿ ñÿôÿðÿ ýÿëìèø Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðè Õîñå Ìàíóåë... Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ àïðåëèí 23-äÿ Íèäåðëàíä Êðàëëûüû Ñåíàòûíûí öçâö Ðåíå Âàí äåð Ëèíäåíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Íèäåðëàíä Êðàëëûüû àðàñûíäà ñèéàñè, èãòèñàäè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ ÿëàãÿëÿðèí óüóðëó èíêèøàôû ìÿìíóíëóãëà ãåéä îëóíóá, Íèäåðëàíä Êðàëëûüû Ñåíàòûíûí öçâö Ðåíå Âàí äåð Ëèíäåíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí þëêÿìèçÿ ñÿôÿðèíèí ÿìÿêäàøëûüûìûçûí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èøèíÿ òþùôÿ âåðÿúÿéèíÿ ÿìèíëèê èôàäÿ åäèëèá. Áàõ ñÿh. 3 Êàìáîúà Êðàëëûüûíûí Áàø íàçèðèíèí Àçÿðáàéúàíà ðÿñìè ñÿôÿðè áàøà ÷àòûá Êàìáîúà Êðàëëûüûíûí Áàø íàçèðè Ùóí Ñåíèí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíà ðÿñìè ñÿôÿðè àïðåëèí 23-äÿ áàøà ÷àòûá. Ùÿð èêè þëêÿíèí äþâëÿò áàéðàãëàðûíûí äàëüàëàíäûüû Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíäà Êàìáîúà Êðàëëûüûíûí Áàø íàçèðèíèí øÿðÿôèíÿ ôÿõðè ãàðîâóë äÿñòÿñè äöçöëöá. Êàìáîúà Êðàëëûüûíûí Áàø íàçèðè Ùóí Ñåíè ùàâà ëèìàíûíäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Áàø íàçèðèíèí ìöàâèíè ßëè ßùìÿäîâ âÿ äèýÿð ðÿñìè øÿõñëÿð éîëà ñàëûáëàð. 2 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñè èñòèôàäÿéÿ âåðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøû îëóá. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ, õàíûìû Ìåùðèáàí ßëèéåâà âÿ àèëÿ öçâëÿðè à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åäèáëÿð. Àçÿðáàéúàíäà ñÿðíèøèí äàøûìàëàðûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ö÷öí àåðîâàüçàë áèíàñû èëê äÿôÿ 1933-úö èëäÿ éàðàäûëûá. Áàêû àåðîïîðòóíóí ÿðàçèñèíäÿ èëê èêèìÿðòÿáÿëè àåðîâàüçàë áèíàñû 1965-úè èëäÿ òèêèëèá èñòèñìàðà âåðèëèá. 1980-úè èëäÿ Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí òÿøÿááöñö èëÿ Áàêû àåðîïîðòóíäà éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí ëàéèùÿëÿíäèðèëìÿñèíÿ âÿ òèêèíòèñèíÿ áàøëàíûá. Ëàêèí áó ëàéèùÿíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè éàëíûç Àçÿðáàéúàí ìöñòÿãèëëèéèíè áÿðïà åòäèêäÿí ñîíðà áàø òóòóá. Áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàð ñÿâèééÿñèíäÿ àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøû Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí èøòèðàêû èëÿ 1999-úó èëäÿ îëóá. Úÿìè áèð íå÷ÿ èë ÿðçèíäÿ Áàêû àåðîïîðòóíäà ó÷óø-åíìÿ çîëàãëàðû âÿ éþíÿëäèúè éîëëàð éåíèäÿí ãóðóëóá, ó÷óøëàðû èäàðÿåòìÿ ñèñòåìëÿðè ìöàñèðëÿøäèðèëèá, ðàäèîíàâèãàñèéà âÿ ìåòåîàâàäàíëûã éåíèëÿíèá, äèýÿð ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð ðåàëëàøäûðûëûá. Áóíóíëà ïàðàëåë îëàðàã, þëêÿíèí ðåýèîíëàðûíäà äà ìöëêè àâèàñèéà èíòåíñèâ èíêèøàô ìÿðùÿëÿñèíÿ ãÿäÿì ãîéóá. 2004-úö èëäÿ áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà úàâàá âåðÿí Íàõ÷ûâàí Áåéíÿëõàëã Ùàâà Ëèìàíû èøÿ äöøöá. Ðåýèîíëàðûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ 2006-2008-úè èëëÿðäÿ áèðáèðèíèí àðäûíúà Ýÿíúÿäÿ, Çàãàòàëàäà âÿ Ëÿíêÿðàíäà ùàâà ëèìàíëàðû èñòèñìàðà âåðèëèá. Äàùà ñîíðà Ãÿáÿëÿäÿ âÿ Éåâëàõäà ùàâà ëèìàíëàðû èíøà îëóíóá. Áóíäàí ÿëàâÿ, ñÿðíèøèí âÿ éöê äàøûìàëàðûíûí äàùà ìöàñèð ñÿâèééÿéÿ ÷àòäûðûëìàñû ö÷öí òÿééàðÿ âÿ ùåëèêîïòåð ïàðêû éåíèëÿíèá. “Àçÿðáàéúàí Ùàâà Éîëëàðû” Ãàïàëû Ñÿùìäàð Úÿìèééÿòèíèí (ÀÇÀË) òÿééàðÿ ïàðêû äöíéàíûí òàíûíìûø øèðêÿòëÿðèíäÿí àëûíàí éåíè âÿ ìöàñèð òÿééàðÿëÿðëÿ çÿíýèíëÿøäèðèëèá. Ùàçûðäà ÀÇÀË-ûí òÿééàðÿëÿðè äöíéàíûí îíëàðëà þëêÿñèíÿ ó÷óøëàð ùÿéàòà êå÷èðèð. Àçÿðáàéúàíûí äöíéàíûí èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðè ñûðàñûíäà ëàéèãëè ìþâãå òóòìàñûíû áàøëûúà ïðèîðèòåòëÿðäÿí áèðè êèìè ãàðøûéà ìÿãñÿä ãîéàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ùÿéàòà êå÷èðäèéè ñöðÿòëè ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàô ïðîãðàìëàðû ìöëêè àâèàñèéàíûí éöêñÿëèøèíäÿ äÿ ìöùöì ðîë îéíàéûá. Ñîí èëëÿðäÿ þëêÿìèçäÿ ìöëêè àâèàñèéàíûí èíêèøàôû èñòèãàìÿòèíäÿ ýþðöëÿí òÿäáèðëÿðäÿí áèðè äÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíäà éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí òèêèíòèñèäèð. 2011-úè èë ìàðòûí 17-äÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí èøòèðàêû èëÿ òÿìÿëè ãîéóëàí âÿ áó ýöíëÿðäÿ òèêèíòèñè áàøà ÷àòäûðûëàí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñè ýþçÿëëèéè âÿ ôóíêñèîíàë êåéôèééÿòëÿðè èëÿ ñå÷èëèð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû áèð íå÷ÿ äÿôÿ òèêèíòè èøëÿðèíèí ýåäèøè èëÿ ìàðàãëàíûá, òàïøûðûã âÿ òþâñèéÿëÿðèíè âåðèá. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí ðÿìçè à÷ûëûøûíû áèëäèðÿí ëåíòè êÿñèá. “Àçÿðáàéúàí Ùàâà Éîëëàðû” ÃÑÚíèí ïðåçèäåíòè Úàùàíýèð ßñýÿðîâ ýþðöëÿí èøëÿðëÿ áàüëû äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ìÿëóìàò âåðèá. Áèëäèðèëèá êè, þëêÿìèçèí ùàâà íÿãëèééàòûíûí ìîäåðíëÿøäèðèëìÿñèíÿ õöñóñè äèããÿò ýþñòÿðèëèð. Íÿùÿíý àâèàøèðêÿòëÿðäÿí áèðèíÿ ÷åâðèëìèø ÀÇÀË ùÿì ðåýèîíäà, ùÿì äÿ ÌÄÁ ìÿêàíûíäà éåíè àâèàëàéíåðëÿðèí ñàéûíà ýþðÿ ëèäåðëÿðäÿí áèðèäèð. Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíäà éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí èñòèôàäÿéÿ âåðèëìÿñè áó ùàâà ëèìàíûíûí ñòðàòåæè ÿùÿìèééÿòèíè äàùà äà àðòûðûð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ìÿðàñèìäÿ ÷ûõûø åäèá: “Ùþðìÿòëè õàíûìëàð âÿ úÿíàáëàð, ÿçèç äîñòëàð! Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ à÷ûëûøäà èøòèðàê åäèá Áó ýöí þëêÿìèçèí ùÿéàòûíäà ÷îõ ÿëàìÿòäàð áèð ýöíäöð. Áó ýöí áèç Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøûíû ãåéä åäèðèê. Áó ìöíàñèáÿòëÿ ìÿí ñèçèí ùàìûíûçû öðÿêäÿí òÿáðèê åäèðÿì. Éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøû áþéöê ùàäèñÿäèð. Áó ìþùòÿøÿì áèíà þëêÿìèçèí èíêèøàôûíû, Àçÿðáàéúàíûí ýöúöíö ýþñòÿðèð. Áó àåðîïîðò äöíéàíûí ÿí ýþçÿë àåðîïîðòëàðûíäàí áèðèäèð, íàäèð ìåìàðëûã ÿñÿðèäèð, äàõèëè äèçàéí äà ýþç îõøàéûð. Áóðàäà áöòöí èøëÿð éöêñÿê êåéôèééÿòëÿ, áþéöê çþâãëÿ ýþðöëìöøäöð. Éÿíè, áó, þëêÿìèçèí ùàâà ãàïûñû êèìè áóýöíêö Àçÿðáàéúàíûí èíêèøàôûíû ýþñòÿðèð âÿ ýþçÿëëÿøÿí Áàêûéà ÿëàâÿ éàðàøûã âåðèð. Áóðàäà ñÿðíèøèíëÿð ö÷öí áöòöí ëàçûìè øÿðàèò éàðàäûëìûøäûð. ×îõ ðàùàò èñòèðàùÿò çîíàëàðû, èúòèìàè éåðëÿð, áþéöê ùîëëàð òèêèëìèøäèð. Éóõàðûäàí áàõàíäà èñÿ áó áèíà ãàíàäëàðûíû à÷ìûø áþéöê ãóøà áÿíçÿéèð. Íåúÿ êè, áó ýöí Àçÿðáàéúàí äà èíêèøàôäàäûð, Àçÿðáàéúàí äà þç ãàíàäëàðûíû ýåíèø à÷ìûøäûð, èðÿëèéÿ ýåäèð, èãòèñàäè èíêèøàô òåìïëÿðèíÿ ýþðÿ äöíéàäà áèðèíúè éåðäÿäèð. Áåëÿ ìþùòÿøÿì áèíàëàðûí, íÿãëèééàò èíôðàñòðóêòóðóíóí éàðàäûëìàñû áèçèì äþâëÿò ñèéàñÿòèìèçäèð. Ùàâà íÿãëèééàòûíûí èíêèøàôû Àçÿðáàéúàíäà ïðèîðèòåò ìÿñÿëÿëÿðäÿí áèðèäèð, äþâëÿò þç äÿñòÿéèíè ÿñèðýÿìèð. Ñîí èëëÿðäÿ ùàâà íÿãëèééàòûíûí èíêèøàôûíà áþéöê äþâëÿò èíâåñòèñèéàëàðû ãîéóëìóøäóð. Äþâëÿò áöäúÿìèçèí àðòìàñû ùåñàáûíà áó ñàùÿéÿ äÿ ÿëàâÿ âÿñàèòèí àéðûëìàñû ìöìêöí îëìóøäóð. Äåéÿ áèëÿðÿì êè, ñîí èëëÿð ÿðçèíäÿ ùàâà íÿãëèééàòû èíôðàñòðóêòóðóíà ãîéóëàí âÿñàèòèí ùàìûñû äþâëÿò èíâåñòèñèéàëàðû ùåñàáûíà ìöìêöí îëìóøäóð. Òÿêúÿ îíó äåìÿê êèôàéÿòäèð êè, áó àåðîïîðò èëäÿ 6 ìèëéîí ñÿðíèøèíÿ õèäìÿò åäÿúÿêäèð. Îí áåø èë áóíäàí ÿââÿë òèêèëìèø âÿ áó éàõûíëàðäà ÿñàñëû øÿêèëäÿ áÿðïà åäèëìèø àåðîïîðòóí êþùíÿ áèíàñû äà 3 ìèëéîí ñÿðíèøèíè ãÿáóë åòìÿê èìêàíûíà ìàëèêäèð. Áåëÿëèêëÿ, Àçÿðáàéúàíäà èëäÿ 9 ìèëéîí ñÿðíèøèí Áàêûíûí ùàâà ëèìàíûíäàí èñòèôàäÿ äÿ áèëÿð. Þëêÿìèçèí äèýÿð øÿùÿðëÿðèíäÿ éåíè àåðîïîðòëàð òèêèëìèøäèð. Ñîí 10 èë ÿðçèíäÿ 7 àåðîïîðò òèêèëìèøäèð. Îíëàðäàí 5-è áåéíÿëõàëã ñòàòóñà ìàëèêäèð. Áàêû, Ýÿíúÿ, Íàõ÷ûâàí, Ëÿíêÿðàí, Ãÿáÿëÿ, Çàãàòàëà âÿ Éåâëàõ àåðîïîðòëàðû òèêèëèá èñòèôàäÿéÿ âåðèëìèøäèð. Áó àåðîïîðòëàðäà ùÿì õàðèúè þëêÿëÿðÿ ó÷óøëàð òÿøêèë åäèëèð âÿ ó÷óøëàðûí ñàéû àðòûð, åéíè çàìàíäà, äàõèëè ó÷óøëàðûí äà ñàéû àðòìàãäàäûð. Ìÿí éàõøû õàòûðëàéûðàì, áèç ðåýèîíàë àåðîïîðòëàðûí òèêèíòèñèíÿ áàøëàéàíäà ìöõòÿëèô ôèêèðëÿð âàð èäè êè, áÿëêÿ áóíà åùòèéàú éîõäóð, êèì áó àåðîïîðòëàðäàí èñòèôàäÿ åäÿúÿêäèð, òÿñÿââöð éàðàäûð. Áó ýöí þëêÿìèç èíêèøàôäàäûð. Áó ýöí ìöàñèð Àçÿðáàéúàí äöíéà ìèãéàñûíäà þç èìêàíëàðûíû îðòàéà ãîéóð. ßëáÿòòÿ êè, áåëÿ îëàí ùàëäà èëê òÿìàñ éåðèíäÿ äÿ ñÿâèééÿ þëêÿìèçèí öìóìè ñÿâèééÿñèíÿ áÿðàáÿð îëìàëûäûð. Ìÿí ÷îõ øàäàì êè, äþâëÿò äÿñòÿéèíäÿí èñòèôàäÿ åäÿðÿê ÀÇÀË áó ýöí íÿèíêè ðåýèîíäà, äöíéà ìèãéàñûíäà áþéöê øèðêÿòëÿðäÿí áèðèäèð âÿ ó÷óøëàðûí ñàéû àðòûð. Áó ýöí äöíéàíûí 30-äàí éóõàðû àåðîïîðòóíà ó÷óøëàð òÿøêèë åäèëèð. ßëáÿòòÿ, áó ìöñáÿò äèíàìèêà ÿìèíÿì êè, ýÿëÿúÿêäÿ äàùà äà ýöúëÿíÿúÿêäèð. ×öíêè ýþðöëÿñè èøëÿð ÷îõäóð. Áàõìàéàðàã êè, ñîí èëëÿð ÿð- ó÷óøëàð òÿøêèë åäèëìÿéÿúÿêäèð. Àíúàã áàõûí, áó ýöí ðåýèîíàë àåðîïîðòëàðûìûçäàí íÿ ãÿäÿð ñÿðíèøèí èñòèôàäÿ åäèð, íÿ ãÿäÿð Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøû èíäè éàøàäûüû çîíàäàí áàøãà þëêÿëÿðÿ ðàùàò ýåäÿ áèëèð. Áó ýöí Ýÿíúÿ, Íàõ÷ûâàí, Ëÿíêÿðàí, Ãÿáÿëÿ àåðîïîðòëàðûíäàí õàðèúè þëêÿëÿðÿ ó÷óøëàð òÿøêèë åäèëèð. Åéíè çàìàíäà, äþâëÿò éåíè òÿééàðÿëÿðèí àëûíìàñûíäà äà þç ñèéàñÿòèíè äàâàì åòäèðèð. Äåéÿ áèëÿðÿì êè, ÀÇÀË-ûí áèð äÿíÿ äÿ îëñóí êþùíÿ òÿééàðÿñè ãàëìàìûøäûð. Áöòöí òÿééàðÿëÿð òÿçÿäèð âÿ ÿí éöêñÿê ñòàíäàðòëàðà úàâàá âåðèð. Éÿíè, áó ñòàíäàðòëàðäàí éóõàðû ñòàíäàðò éîõäóð. ×öíêè ÀÇÀË-ûí áó ýöí ùàâà ïàðêû “Áîåèíý”, “Àèðáóñ”, “Åìáðàåð” òÿééàðÿëÿðèíäÿí èáàðÿòäèð. Áó ýöí áèçèì 25-ÿ éàõûí òÿééàðÿìèç âàðäûð âÿ áó ïðîñåñ äàâàì åòäèðèëèð. Éàõûí ýÿëÿúÿêäÿ éåíè, áþéöê òÿééàðÿëÿðèí àëûíìàñû äà íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Áó àåðîïîðòà ùÿòòà äöíéàíûí ÿí íÿùÿíý òÿééàðÿñè îëàí “Àèðáóñ À 380” äÿ åíÿ âÿ áóðàäà îíà õèäìÿò ýþñòÿðèëÿ áèëÿð. Éÿíè, Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòó ùÿì ýþçÿëëèéè, äèçàéíû, ðàùàòëûüû âÿ ùÿì äÿ áóðàäà ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿð áàõûìûíäàí áó ýöí äöíéàäà ñå÷èëÿí àåðîïîðòëàðäàíäûð. Àçÿðáàéúàí äþâëÿòè áóíäàí ñîíðà äà ùàâà íÿãëèééàòûíûí èíêèøàôûíà þç äÿñòÿéèíè âåðÿúÿêäèð. Áó ýþçÿë øÿðàèò, ìàääè äÿñòÿê âÿ ùàâà íÿãëèééàòûíûí èíôðàñòðóêòóðóíà ãîéóëàí âÿñàèò, åéíè çàìàíäà, ìèëëè àâèàøèðêÿòèìèçèí èíêèøàôûíà äà þç òÿñèðèíè ýþñòÿðìèøäèð. Áó ýöí ÀÇÀË äöíéà ìèãéàñûíäà ñå÷èëÿí ùàâà øèðêÿòëÿðèíäÿíäèð. Òÿùëöêÿñèçëèê âÿ êåéôèééÿò þí ïëàíäàäûð. Áó èêè àìèë áó ýöí ÀÇÀË-û äöíéàäà ìöàñèð âÿ äèíàìèê øèðêÿò êèìè òÿãäèì åäèð. Ìÿí áèëèðÿì âÿ ìàðàãëàíûðàì, ñÿðíèøèíëÿð õèäìÿòäÿí äÿ ðàçûäûðëàð. Öìóìèééÿòëÿ, ÀÇÀË-ûí óüóðëó èíêèøàôû þëêÿìèçèí öìóìè èíêèøàôûíà äà þç ìöñáÿò òÿñèðèíè ýþñòÿðèð. ×öíêè Àçÿðáàéúàíà, Áàêûéà âÿ éà äèýÿð øÿùÿðëÿðÿ ýÿëÿí èëê ãîíàã ÀÇÀË-ëà öçëÿøèð âÿ îðàäà ýþñòÿðèëÿí õèäìÿò èëê äÿãèãÿëÿðäÿí þëêÿìèç ùàããûíäà çèíäÿ ùàâà íÿãëèééàòû èíôðàñòðóêòóðóíóí éàðàäûëìàñû èëÿ áàüëû, äåìÿê îëàð, áöòöí ÿñàñ èøëÿð ýþðöëìöøäöð. Àåðîïîðòëàð òèêèëèá, ìöàñèð òåõíèêà, éåíè òÿééàðÿëÿð àëûíûá ýÿòèðèëìèøäèð, éåíè ó÷óøëàð òÿøêèë åäèëèð. Àíúàã Àçÿðáàéúàí èíêèøàô åäèð âÿ þëêÿìèçÿ ýÿëÿí ãîíàãëàðûí ñàéû àðòûð. Áåëÿ îëàí ùàëäà ÿëáÿòòÿ êè, ùàâà íÿãëèééàòûíûí èíêèøàôû áóíäàí ñîíðà äà ïðèîðèòåò ìÿñÿëÿ îëàðàã ãàëàúàãäûð. Åéíè çàìàíäà, Àçÿðáàéúàíäà éöê äàøûìàëàðûíûí ùÿúìè äÿ àðòûð. Àçÿðáàéúàíäà êàðãî àâèàñèéà äåéÿ áèëÿðÿì êè, äöíéà ìèãéàñûíäà ÿí áèðèíúè éåðëÿðäÿäèð. Áèç þç úîüðàôè âÿçèééÿòèìèçäÿí ÷îõ ñÿìÿðÿëè øÿêèëäÿ èñòèôàäÿ åäèðèê. ×àëûøûðûã âÿ ùåñàá åäèðÿì áóíà íàèë îëìóøóã êè, Áàêûíû íÿãëèééàò âÿ ëîýèñòèêà ìÿðêÿçèíÿ ÷åâèðÿê. Áó ìÿãñÿäëÿ êàðãî àâèàñèéà Àçÿðáàéúàíäà óüóðëà èíêèøàô åäèð. Éåíè òÿééàðÿëÿð àëûíûð. Êàðãî òåðìèíàë íå÷ÿ èëäèð êè, ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Éÿíè, áèç úîüðàôè âÿçèééÿòèìèçäÿí ìàêñèìóì äÿðÿúÿäÿ èñòèôàäÿ åòìÿëèéèê êè, Àçÿðáàéúàíû, î úöìëÿäÿí ðåýèîíó íÿãëèééàò ìÿðêÿçèíÿ äÿ ÷åâèðÿê. Áó èñòèãàìÿòäÿ èøëÿð óüóðëà ýåäèð. Áó, þëêÿìèçèí þíÿìèíè àðòûðûð, åéíè çàìàíäà, èãòèñàäè ïîòåíñèàëûìûçû ýöúëÿíäèðèð. Ùåñàá åäèðÿì êè, áó èñòèãàìÿòäÿ ÿëàâÿ òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ áèç èìêàíëàðûìûçû áþëýÿäÿ äàùà äà ìþùêÿìëÿíäèðÿúÿéèê. Áåëÿëèêëÿ, Àçÿðáàéúàí äöíéà ìèãéàñûíäà íÿãëèééàò-ëîýèñòèêà ìÿðêÿçè êèìè þç ðîëóíó áóíäàí ñîíðà äà îéíàéàúàãäûð. Áèçèì úîüðàôè âÿçèééÿòèìèç ÷îõ ÿëâåðèøëèäèð. Àíúàã ìÿí ùÿìèøÿ äåìèøÿì - õàòûðëàéûðàì ùÿëÿ îí èë áóíäàí ÿââÿë íÿãëèééàò ìÿñÿëÿëÿðè èëÿ áàüëû ÷ûõûøëàðûìäà äåìèøÿì êè, ÿýÿð áèç áó úîüðàôè âÿçèééÿòèìèçè èíôðàñòðóêòóðëà òÿìèí åòìÿñÿê, áó úîüðàôèéàíûí ùå÷ áèð ìÿíàñû îëìàéàúàãäûð. Îíà ýþðÿ ñîí èëëÿð ÿðçèíäÿ áàøãà ñàùÿëÿðäÿ àïàðûëàí ñèéàñÿòëÿ éàíàøû, íÿãëèééàò ñåêòîðóíóí èíêèøàôû äà ïðèîðèòåò ìÿñÿëÿ îëìóøäóð. Òÿñàäöôè äåéèë êè, Àçÿðáàéúàíäà ÿí áþéöê äþâëÿò èíâåñòèñèéàëàðû íÿãëèééàò ñåêòîðóíà ãîéóëìóøäóð. Èëê íþâáÿäÿ îíà ýþðÿ êè, áóíà åùòèéàú âàð èäè. ×öíêè áèç áöòöí íÿãëèééàò èíôðàñòðóêòóðóìóçó éåíèäÿí ãóðìàëûéäûã. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, íÿãëèééàò âÿ èíôðàñòðóêòóð èãòèñàäè èíêèøàôû øÿðòëÿíäèðÿí áèðèíúè àìèëäèð. Áÿçè ùàëëàðäà áåëÿ ùåñàá îëóíà áèëÿð êè, éîëëàðà, ùàâà íÿãëèééàòûíà, äÿíèç íÿãëèééàòûíà ãîéóëàí âÿñàèò òåç ãàéûäàí âÿñàèò äåéèëäèð. Áó, ùÿãèãÿòäèð. Éåíè éàðàäûëàí èìêàíëàð, òóðèçì çîíàëàðû, èãòèñàäè èíêèøàô, øÿùÿðëÿðàðàñû ðàáèòÿíèí ðàùàòëûüû, éöê äàøûìàëàðûíûí àðòûìû, òðàíçèò ïîòåíñèàëûìûçûí èíêèøàôû - áöòöí áó àìèëëÿð áèçè ùÿì ñèéàñè, åéíè çàìàíäà, èãòèñàäè úÿùÿòäÿí äÿ ýöúëÿíäèðèð. Îíà ýþðÿ íÿãëèééàò ñåêòîðóíà ãîéóëàí èíâåñòèñèéàëàð þçöíö äîüðóëäóð. Áó ýöí íÿãëèééàòûí áöòöí èñòèãàìÿòëÿðè öçðÿ êîíêðåò ïðîãðàìëàð èúðà åäèëèð. Àâòîìîáèë éîëëàðû òèêèëèð. Ìàýèñòðàë éîëëàð, øÿùÿðëÿðàðàñû éîëëàð äåìÿê îëàð êè, òàìàìëàíûð. Áèç ñîí áèð íå÷ÿ èë ÿðçèíäÿ èëê íþâáÿäÿ êÿíä éîëëàðûíûí òèêèíòèñè èëÿ úèääè ìÿøüóëóã. Ùÿì äþâëÿò áöäúÿñèíèí, ùÿì äÿ Ïðåçèäåíòèí åùòèéàò ôîíäóíóí âÿñàèòè ùåñàáûíà êÿíä éîëëàðûíûí òèêèíòèñè ñöðÿòëÿ ýåäèð. Ùåñàá åäèðÿì êè, íþâáÿòè èëëÿðäÿ - 2018-úè èëÿ, ö÷öíúö ðåýèîíàë ïðîãðàì áàøà ÷àòàíà ãÿäÿð áèç áöòöí êÿíä éîëëàðûíû òèêÿúÿéèê âÿ áÿðïà åäÿúÿéèê. Äÿíèç íÿãëèééàòû äà ïðèîðèòåò îëàðàã ãàëûð. Õÿçÿð Ýÿìè÷èëèéè äöíéà ìèãéàñûíäà áþéöê øèðêÿò ùåñàá îëóíóð. Éàõûí êå÷ìèøäÿ áó øèðêÿòèí äàùà äà ñÿìÿðÿëè ôÿàëèééÿòè ö÷öí ÿëàâÿ òÿäáèðëÿð ýþðöëìöø, ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû àïàðûëìûøäûð. Áó ýöí Õÿçÿð Ýÿìè÷èëèéè äÿ “ÀÇÀË”ûí ñÿâèééÿñèíÿ ÷àòìàëûäûð âÿ ÷àòàúàãäûð. Áèçèì 260äàí éóõàðû ýÿìèìèç âàðäûð. Äöçäöð îíëàðûí áÿçèëÿðè ëàçûìû ñÿâèééÿäÿ äåéèë. Àíúàã ñîí 10 èë ÿðçèíäÿ 20-éÿ éàõûí ýÿìè àëûíìûøäûð. Îíëàðäàí 10ó òàíêåð, 6-ñû èñÿ áÿðÿäèð. Àçÿðáàéúàíäà áþéöê ýÿìèãàéûðìà çàâîäó òèêèëìèøäèð. Ùå÷ âàõò Àçÿðáàéúàíäà áåëÿ çàâîä îëìàìûøäûð. Àíúàã ýÿìè òÿìèðè çàâîäëàðûìûç îëìóøäóð. Àììà áó ýöí ýÿìèãàéûðìà çàâîäóìóçäà èñòÿíèëÿí ýÿìè èñòåùñàë îëó- íà áèëÿð. Òàíêåð, áÿðÿ, ñÿðíèøèí ýÿìèñè, íåôò ÿìÿëèééàòëàðûíà õèäìÿò åäÿí ýÿìèëÿð âÿ åéíè çàìàíäà, ùÿðáè ýÿìèëÿð äÿ èñòåùñàë îëóíà áèëÿð. Áó ýöí Õÿçÿð ùþâçÿñèíäÿ ÿí áþéöê áåéíÿëõàëã äÿíèç òèúàðÿò ëèìàíû äà Àçÿðáàéúàíäà - ßëÿòäÿ òèêèëèð. Áó èë áó ëèìàíûí áèðèíúè ìÿðùÿëÿñè áàøà ÷àòàúàã, èñòèôàäÿéÿ âåðèëÿúÿêäèð. Áöòþâëöêäÿ èñÿ áèç ýÿëÿí èë ßëÿò Áåéíÿëõàëã Äÿíèç Òèúàðÿò Ëèìàíûíûí à÷ûëûøûíû ãåéä åäÿúÿéèê. Áèðèíúè ìÿðùÿëÿäÿ 10 ìèëéîí, îíäàí ñîíðà 20 ìèëéîí, î úöìëÿäÿí áèð ìèëéîí êîíòåéíåð éöê äàøûìà ãàáèëèééÿòèíÿ ìàëèê îëàí áó ëèìàí Àçÿðáàéúàíûí òðàíçèò èìêàíëàðûíû äàùà äà àðòûðàúàãäûð. Áóíóíëà ïàðàëåë îëàðàã Áàêû-Òáèëèñè-Ãàðñ äÿìèð éîëóíóí òèêèíòèñè äÿ óüóðëà ýåäèð. Áó ëàéèùÿíè áèç òÿðÿôäàøëàðëà - Òöðêèéÿ âÿ Ýöðúöñòàíëà áÿðàáÿð èúðà åäèðèê. Áó äÿìèð éîëó- íóí òèêèíòèñè íÿòèúÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí èêè ãèòÿíè áèðëÿøäèðÿúÿêäèð. Îíñóç äà áèç Àâðîïà èëÿ Àñéà àðàñûíäà îëàí áèð þëêÿéèê. Äÿìèð éîëëàðû èëÿ, àâòîìîáèë éîëëàðû èëÿ, ùàâà íÿãëèééàòû èëÿ áèç þç ìÿðêÿçè ðîëóìóçó äàùà äà àðòûðàúàüûã. Áàêû-ÒáèëèñèÃàðñ òàðèõè ëàéèùÿäèð. Àçÿðáàéúàí ìàëèééÿ éöêöíöí áþéöê ùèññÿñèíè þç öçÿðèíÿ ýþòöðìöøäöð. Àçÿðáàéúàíûí ïàéûíà äöøÿí òèêèíòè èøëÿðè àðòûã áó èëèí ñîíóíà ãÿäÿð òàìàìëàíàúàã âÿ öìèä åäèðÿì êè, ýÿëÿí èëäÿí áàøëàéàðàã áó éîë òàìàìèëÿ à÷ûëà áèëÿð. Áåëÿëèêëÿ, Àñéà èëÿ Àâðîïàíû áèðëÿøäèðÿí ÿí ðàùàò, ãûñà éîë Àçÿðáàéúàíäàí êå÷ÿúÿêäèð. Áèð ñþçëÿ, áó ýöí, áó ýþçÿë âÿ òàðèõè áèð ýöíäÿ áöòþâëöêäÿ íÿãëèééàò ñåêòîðóíäà ýåäÿí èøëÿð, áóíäàí ñîíðà àïàðûëàúàã èñëàùàòëàð âÿ ñèéàñÿò ùàããûíäà èñòÿðäèì êè, þç ôèêðèìè áèëäèðèì. Áóíäàí ñîíðà äà äþâëÿò þç ñèéàñÿòèíè äàâàì åòäèðÿúÿêäèð. Àçÿðáàéúàíäà íÿãëèééàò ñåêòîðó èãòèñàäèééàòûìûçûí àïàðûúû ñåêòîðóíà ÷åâðèëìÿêäÿäèð. Áåëÿ ýþçÿë àåðîïîðòëàðûí òèêèíòèñè, åéíè çàìàíäà, ýÿíú, àììà ìöàñèð âÿ äöíéà ìèãéàñûíäà èãòèñàäè èíêèøàô áàõûìûíäàí ÿí ñöðÿòëÿ èíêèøàô åäÿí þëêÿ îëàí Àçÿðáàéúàíûí ýöúöíö ýþñòÿðèð. Áó àåðîïîðòóí òèêèíòèñèíäÿ èøòèðàê åòìèø áöòöí èíñàíëàðà - èíøààò÷ûëàðà, äèçàéíåðëÿðÿ, ìåìàðëàðà òÿøÿêêöðöìö áèëäèðèðÿì. ßìèíÿì êè, Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøëàðû âÿ þëêÿìèçÿ ýÿëÿí ãîíàãëàð áó ýþçÿë èìêàíëàðäàí èñòèôàäÿ åäÿúÿêëÿð. Áó áèíàéà ýèðÿðêÿí àäàìûí öðÿéè à÷ûëûð. Ìÿí ôÿõð åäèðÿì êè, áèçèì áåëÿ ýþçÿë àåðîïîðòóìóç âàðäûð. ßçèç äîñòëàð, ñèçè âÿ áöòöí Àçÿðáàéúàí õàëãûíû áó ýþçÿë ùàäèñÿ ìöíàñèáÿòè èëÿ áèð äàùà öðÿêäÿí òÿáðèê åäèðÿì, ñèçÿ éåíè óüóðëàð àðçóëàéûðàì. Ñàü îëóí”. “Àçÿðáàéúàí Ùàâà Éîëëàðû” ÃÑÚíèí ïðåçèäåíòè Úàùàíýèð ßñýÿðîâ ÷ûõûø åäèá. Î, ùÿì÷èíèí, éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí èëê ðÿìçè ñÿðíèøèí áèëåòëÿðèíè äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà âÿ õàíûìûíà òÿãäèì åäèá. Ñîíðà êîìïëåêñèí òèêèíòè èøëÿðè öçðÿ áàø ÿëàãÿëÿíäèðèúèñè Ìàðòèí Áóðíñ âÿ Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Ìöëêè Àâèàñèéà Àäìèíèñòðàñèéàñûíûí äèðåêòîð ìöàâèíè Ùàúûàüà ßëèéåâ ÷ûõûø åäèáëÿð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñè èëÿ éàõûíäàí òàíûø îëóá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû ýþðöëÿí èøëÿðäÿí ðàçûëûüûíû áèëäèðèá, ìöâàôèã òàïøûðûã âÿ òþâñèéÿëÿðèíè âåðèá. Ñîíäà õàòèðÿ øÿêëè ÷ÿêäèðèëèá. *** Ùåéäÿð ßëèéåâ Áåéíÿëõàëã Àåðîïîðòóíóí éåíè àåðîâàüçàë êîìïëåêñèíèí èëê ñÿðíèøèíëÿðè îëàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ âÿ õàíûìû Ìåùðèáàí ßëèéåâà áóðàäàí ×åõ Ðåñïóáëèêàñûíûí ïàéòàõòû Ïðàãàéà éîëà äöøöáëÿð. 3 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) Ëåéëà ßëèéåâà Ðóñèéà èëÿ ÿìÿêäàøëûã, åêîëîýèéà âÿ òîëåðàíòëûã ùàããûíäà Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâà ÁÌÒ Ðàäèîñóíóí Ðóñ Õèäìÿòèíÿ åêñêëöçèâ ìöñàùèáÿñèíäÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí Àçÿðáàéúàíäà âÿ Ðóñèéàäà ôÿàëèééÿòè áàðÿäÿ äàíûøûá. ÁÌÒ Ðàäèîñó ãåéä åäèð êè, Áàø Ìÿúëèñèí íöìàéÿíäÿëÿðè áó éàõûíëàðäà þëêÿëÿð, òÿøêèëàòëàð âÿ àéðû-àéðû øÿõñëÿð àðàñûíäà ãëîáàë òÿðÿôäàøëûã ìÿñÿëÿëÿðèíè ìöçàêèðÿ åòìèøëÿð. ÁÌÒ-äÿ áåëÿ ùåñàá åäèðëÿð êè, ÿìÿêäàøëûüûí ìþùêÿìëÿíìÿñè äöíéà áèðëèéèíèí èíêèøàô ñàùÿñèíäÿ ìÿãñÿäëÿðÿ áèðýÿ íàèë îëìàñûíà êþìÿê åäÿúÿê. Òÿðÿôäàøëûüûí íåúÿ ñÿìÿðÿ âåðìÿñèíè íöìàéèø åòäèðÿí íöìóíÿëÿðäÿí áèðè 2004-úö èëäÿ éàðàäûëìûø Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí ôÿàëèééÿòèäèð. Áó Ôîíä Àçÿðáàéúàíëà éàíàøû, Ðóñèéà âÿ áèð ñûðà áàøãà þëêÿëÿðäÿ äÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. ÀçÿðÒÀú Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâàíûí ÁÌÒ Ðàäèîñóíà ìöñàùèáÿñèíè òÿãäèì åäèð. * * * ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ñèç Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòèñèíèç âÿ ÷îõñàéëû ñîñèàë ëàéèùÿëÿðäÿ èøòèðàê åäèðñèíèç. Ñèçè èúòèìàè ôÿàëèééÿòëÿ ìÿøüóë îëìàüà ñþâã åäÿí íÿ îëìóøäóð? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó 2004-úö èëäÿ éàðàäûëìûøäûð. Îíóí èøè ùÿéàòûí áöòöí ñàùÿëÿðèíè - òÿùñèë, ìÿäÿíèééÿò, åëì, õåéðèééÿ÷èëèê, ñÿùèééÿ ìÿñÿëÿëÿðèíè, èíäè èñÿ ùÿì äÿ åêîëîýèéàíû ÿùàòÿ åäèð. Øÿõñÿí ìÿíÿ ýÿëäèêäÿ, áó Ôîíä ìÿíèì èúòèìàè ôÿàëèééÿòÿ þç òþùôÿìè âåðìÿê ö÷öí áþéöê èìêàí äåìÿêäèð. Ùåñàá åäèðÿì êè, Àçÿðáàéúàí ýÿíúëÿðèíèí ùÿð áèð íöìàéÿíäÿñè áó èøÿ ìöÿééÿí äÿðÿúÿäÿ þç òþùôÿñèíè âåðìÿê èñòÿéèð. ßëáÿòòÿ, ÿýÿð ôàéäà âåðÿ áèëÿúÿê áèð èø ýþðìÿéÿ èìêàí âàðñà, ìÿí ùÿìèí èìêàíäàí ìÿìíóíèééÿòëÿ èñòèôàäÿ åäèðÿì. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ôîíäóí ÿñàñ ëàéèùÿëÿðè áàðÿäÿ äàíûøàéäûíûç... Øÿõñÿí Ñèç ùàíñû ëàéèùÿëÿðëÿ ôÿõð åäèðñèíèç? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Ëàéèùÿëÿð ÷îõäóð. Ôîíä ÷îõñàéëû ìÿäÿíè òÿäáèðëÿð, ñÿðýèëÿð, ìöùàçèðÿëÿð òÿøêèë åäèð. Ìÿíèì ñåâèìëè ëàéèùÿëÿðèìäÿí áèðè “Áàêûéà ó÷óø” ñÿðýèñèäèð. Áó ñÿðýèäÿ Àçÿðáàéúàíäàí îëàí 21 ìöàñèð ðÿññàì èøòèðàê åäèð. Ñÿðýè èêè èë áóíäàí ÿââÿë Ëîíäîíäà ñòàðò ýþòöðìöø, ñîíðà Ïàðèñÿ, Ðîìàéà, Âéàíàéà, Ìîñêâàéà ó÷ìóø âÿ Áàêûäà áàøà ÷àòìûøäûð. Áó ñÿðýè ìöàñèð Àçÿðáàéúàí èíúÿñÿíÿòèíè èëê äÿôÿ äöíéà òàìàøà÷ûëàðûíà ÷àòäûðìàüà èìêàí âåðäè. Ñÿðýèéÿ ìöñáÿò ìöíàñèáÿòè ýþðìÿê ÷îõ õîø èäè. Ôîíäóí ñÿùèééÿ âÿ óøàãëàðëà èø ñàùÿñèíäÿ ýþðäöéö áöòöí òÿäáèðëÿð ìÿíèì ö÷öí ÷îõ âàúèáäèð. Ùàçûðäà òàëàññåìèéà ëàéèùÿñè ìÿíè äàùà ÷îõ íàðàùàò åäèð. Ôîíä ðåýèîíäà ÿí áþéöê òàëàññåìèéà ìÿðêÿçè òèêìèøäèð. Òÿÿññöô êè, áó õÿñòÿëèê Àçÿðáàéúàíäà äà ìþâúóääóð. Áóíóíëà ÿëàãÿäàð éàõøû õÿáÿð îäóð êè, éàõûí âàõòëàðäà áó õÿñòÿëèêëÿ áàüëû äþâëÿò ïðîãðàìû ùàçûðëàíìûøäûð. ×îõ âàõò åëÿ îëóð êè, Ôîíä ìöÿééÿí ëàéèùÿ öçÿðèíäÿ èøÿ áàøëàéûð, ñîíðà äþâëÿò äÿ ùÿìèí ôÿàëèééÿòÿ ãîøóëóð âÿ íÿòèúÿäÿ äþâëÿò ïðîãðàìû éàðàíûð. Ìÿñÿëÿí, Ôîíä “Éåíèëÿíÿí Àçÿðáàéúàíà éåíè ìÿêòÿá” ïðîãðàìûíû áàøëàìûø, áó ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ òÿõìèíÿí 400 ìÿêòÿá òèêèëìèø âÿ éà òÿìèð åäèëìèøäèð. Äþâëÿò áó ïðîãðàìû äàâàì åòäèðäè âÿ Àçÿðáàéúàíäà 3 ìèíÿ éàõûí ìÿêòÿá òÿìèð åäèëäè. Ôîíä Àçÿðáàéúàíäàí áàøãà Òöðêèéÿäÿ, Ýöðúöñòàíäà, Ðóìûíèéàäà, Ìèñèðäÿ, çÿëçÿëÿäÿí çÿðÿð ÷ÿêìèø Ïàêèñòàíäà äà ìÿêòÿáëÿð òèêìèøäèð, áó éàõûíëàðäà Ðóñèéàíûí Óëéàíîâñê øÿùÿðèíäÿ ìÿêòÿá èñòèôàäÿéÿ âåðèëìèøäèð. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ôîíä áèð ñûðà þëêÿëÿðäÿ, î úöìëÿäÿí Ðóñèéàäà èøëÿéèð. Áó éàõûíëàðäà Ñèç Âîëãîãðàä, Ùÿøòÿðõàí âèëàéÿòëÿðèíèí ùÿéàòûíäà ôÿàë èøòè- ðàêûíûçà ýþðÿ ìåäàëëàð àëìûñûíûç. Áó ìöêàôàòëàðûí íÿéÿ ýþðÿ àëûíìàñû âÿ Ðóñèéàíûí äàùà ùàíñû ðåýèîíëàðû èëÿ èøëÿìÿéèíèç áàðÿäÿ ÿòðàôëû ñþùáÿò åäÿ áèëÿðäèíèçìè? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Ìöãÿääÿñ Êíéàýèíà Îëãà îðäåíè àëìàã ìÿíèì ö÷öí áþéöê øÿðÿôäèð. Ùÿøòÿðõàíäà èêè äÿôÿ îëìóøàì. Áó øÿùÿðäÿ ëàéèùÿëÿðèìèç ÷îõäóð - îðàäà ïàðê ñàëìûøûã, áèð ìÿêòÿá áèíàñûíû ðåêîíñòðóêñèéà åòìèøèê. Àçÿðáàéúàí èëÿ Ðóñèéà àðàñûíäà Äîñòëóã Êþðïöñö à÷ìûøûã. Áó éàõûíëàðäà Ìöãÿääÿñ Ìÿëÿêñèìà êíéàç Âëàäèìèðÿ àáèäÿ óúàëòìûøûã. Îðàäàêû ìÿáÿäÿ äÿ ãàéüû ýþñòÿðèðèê. ßëáÿòòÿ, Ðóñèéàíûí Ùÿøòÿðõàí âèëàéÿòè Àçÿðáàéúàíà éàõûíäûð. Áèçèì îðòàã úÿùÿòëÿðèìèç ÷îõäóð. Ùåñàá åäèðÿì êè, þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà äîñòëóüóí ìþùêÿìëÿíìÿñèíÿ éþíÿëìèø òÿäáèðëÿð äàùà ÷îõ êå÷èðèëìÿëèäèð. Þëêÿëÿðèìèçè áèð-áèðèíÿ áàüëàéàí ìåùðèáàí ãîíøóëóã ìöíàñèáÿòëÿðè ÷îõèëëèê òàðèõÿ ìàëèêäèð. Áó àäè èíñàíè ìöíàñèáÿòëÿð ÿñàñûíäà ÷îõ øåé ãóðóëóð. Áèð äÿ, ÿëáÿòòÿ, ìÿäÿíè ìöáàäèëÿ. Àçÿðáàéúàíäà ðóñ ÿäÿáèééàòûíû, ðóñ ìÿäÿíèééÿòèíè, ðóñ äèëèíè éàõøû áèëèðëÿð. Àçÿðáàéúàí, áÿëêÿ äÿ, éåýàíÿ ÌÄÁ þëêÿñèäèð êè, ìÿêòÿáëÿðäÿ ðóñ äèëèíèí þéðÿíèëìÿñè ïðàêòèêè îëàðàã ÿââÿëêè ùÿúìäÿ ãàëìûøäûð. Áèçäÿ Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòè, Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Ðóñ Äðàì Òåàòðû, Ðóñ Ìÿäÿíèééÿò Ìÿðêÿçè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Áó éàõûíëàðäà Ìîñêâà Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí Áàêû ôèëèàëû à÷ûëìûøäûð. Áó ùÿì äÿ îíà ýþðÿ ÷îõ ãèéìÿòëèäèð êè, ìÿíèì ôèêðèìúÿ, ðóñ äèëè äöíéàäà ÿí çÿíýèí äèëëÿðäÿí áèðèäèð. Áóíà ýþðÿ äÿ ðóñ äèëèíèí ãîðóíóá ñàõëàíìàñû ÷îõ âàúèáäèð. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ñèç Ôîíäóí Ðóñèéàäàêû ôÿàëèééÿòèíè õàòûðëàòäûíûç. Áó èë Ôîíä þç éóáèëåéèíè -10 éàøûíû áàéðàì åäèð. Ñÿùèééÿ áàðÿäÿ äàíûøìàëû îëñàã, ìÿëóìäóð êè, Ñèç Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí õÿòòè èëÿ ÙÈÂèí ïðîôèëàêòèêàñû ìÿñÿëÿëÿðè èëÿ ÷îõ ôÿàë ìÿøüóë îëóðñóíóç. Ôîíäóí ìþâúóä îëäóüó ìöääÿòäÿ áó èñòèãàìÿòäÿ ùàíñû íÿòèúÿëÿðÿ íàèë îëà áèëìèñèíèç? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Áÿëè, áó, ìöàñèð äöíéàäà ÿí âàúèá ìÿñÿëÿëÿðäÿí áèðèäèð. Ìÿíèì ôèêðèìúÿ, èëê íþâáÿäÿ ìààðèôëÿíìÿ èìêàíû òÿìèí åäèëìÿëèäèð. Èíñàíëàð áó áàðÿäÿ ìÿëóìàò àëìàëûäûðëàð, Îíëàð áóíó áèëìÿëè âÿ áó áàðÿäÿ äöøöíìÿëèäèðëÿð. Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó “Óøàã ýþé ãóðøàüû” ëàéèùÿñèíè ùÿéàòà êå÷èðìèø, áóíóíëà ÿëàãÿäàð ÙÈ èíôåêñèéàñû áàðÿäÿ óøàãëàð ö÷öí ìöùàçèðÿëÿð îõóíìóøäóð. Áèçèì Ôîíä “Á” ùåïàòèòè âÿ ÙÈ èëÿ áàüëû ìöàéèíÿëÿð àïàðàí Âèøíåâñêàéà-Ðîñòðîïîâè÷ Ôîíäóíó äà äÿñòÿêëÿéèð. ÃÈ×Ñ ñàùÿñèíäÿ Ðó- ñèéàíûí Àçÿðáàéúàíëû Ýÿíúëÿð Áèðëèéè -ÐÀÝÁ ÷îõ ôÿàë èø àïàðûð. Ôÿàëëàðûìûç ìöõòÿëèô óíèâåðñèòåòëÿðäÿ ìöùàçèðÿëÿð îõóéóðëàð, Ðóñèéàíûí ìöõòÿëèô ðåýèîíëàðûíäà áó ìþâçóäà êîíôðàíñëàð äà òÿøêèë åòìèøèê. Áèç ùÿð èë “Ãàíûí ìèëëÿòè éîõäóð” àêñèéàñû êå÷èðèðèê, ùÿìèí àêñèéà ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ àçÿðáàéúàíëû ýÿíúëÿð Ðóñèéàäà òÿìÿííàñûç îëàðàã ãàí âåðèðëÿð. Áèçèì “Ñàüëàì îëìàüûíû éÿãèí åò, õÿñòÿëèéÿ “éîõ” äå” øöàðû àëòûíäà ëàéèùÿìèç äÿ îëìóøäóð. Ùÿìèí ýöí ùÿð áèð èíñàí ïóëñóç ìöàéèíÿ îëóíà áèëÿð. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Èëèí ÿââÿëèíäÿ Ñèç Íàéðîáèäÿ îëìóñóíóç. ÁÌÒ Áàø êàòèáèíèí ìöàâèíè, ÁÌÒ-íèí ßòðàô Ìöùèò Ïðîãðàìûíûí (ÓÍÅÏ) ðÿùáÿðè Àõèì Øòàéíåð èëÿ ýþðöøìöñöíöç. Ñÿôÿðèíèçèí éåêóíëàðû âÿ ïðèíñèï åòèáàðèëÿ íÿ ùàãäà ðàçûëûüà ýÿëìÿéèíèç áàðÿäÿ áèð ãÿäÿð ÿòðàôëû äàíûøà áèëÿðäèíèçìè? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Áó, ìÿíèì Àôðèêàéà èëê ñÿôÿðèì èäè. ÈÄÅÀ (Ûíòåðíàòèîíàë Äèàëîýóå ôîð Åíâèðîíìåíòàë Àúòèîí) êàìïàíèéàñû éàðàíàí âàõòäàí àðòûã ö÷ èëäèð êè, åêîëîýèéà èëÿ ìÿøüóë îëóðàì. Áó êàìïàíèéàíûí ÿñàñ ìÿãñÿäè ÿòðàô ìöùèòèí ãîðóíìàñûäûð. Êàìïàíèéà ðåýèîíóìóçäà ýÿíúëÿðëÿ èøÿ èñòèãàìÿòëÿíìèøäèð. Áèç áöòöí ëàéèùÿëÿðèìèçÿ êðåàòèâ éàíàøìàüà ÷àëûøûðûã. Àðòûã ÷îõñàéëû ëàéèùÿëÿð ùÿéàòà êå÷èðìèøèê. Àçÿðáàéúàíäà ö÷ ìèëéîí àüàú ÿêèëìÿñè áèçèì ÿñàñ ëàéèùÿëÿð ñûðàñûíà àèä åäèëÿ áèëÿð. Áó, þëêÿìèçäÿ ö÷ ìèëéîí ýÿíú éàøàìàñûíûí ðÿìçèäèð. Äàùà áèð ëàéèùÿìèç ãóøëàð ö÷öí éóâàëàð ãóðóëìàñû èëÿ áàüëûäûð. ßââÿëúÿ Ãûç Ãàëàñûíäà - Àçÿðáàéúàíûí ðÿìçè ñàéûëàí áó àáèäÿäÿ ãóø éóâàëàðû âàðäû. Ãûç Ãàëàñûíäà éåíèäÿíãóðìà èøëÿðè áàøëàíàíäà àíëàäûã êè, ãóøëàð ñàëàìàò ãàëà áèëìÿéÿúÿêëÿð. Áóíà ýþðÿ äÿ áèç ùÿìèí ãàëàíûí ëàï ãàðøûñûíäà, öçÿðèíäÿ ãóø éóâàëàðû ãóðóëìóø áèð àðò-îáéåêò óúàëòäûã âÿ ãóøëàð ùÿìèí éóâàëàðà êþ÷äöëÿð. Áèçèì èäåéàëàðûìûç ÷îõäóð. ßñàñ èñòèãàìÿòëÿðäÿí áèðè - íÿñëè êÿñèëìÿê òÿùëöêÿñè îëàí ùåéâàíëàðûí ìöäàôèÿñèäèð. Ìàé àéûíäà ïèøèêêèìèëÿð ôÿñèëÿñèíèí ãîðóíìàñûíà ùÿñð åäèëìèø áþéöê áèð êîíôðàíñ êå÷èðèëÿúÿêäèð. Àçÿðáàéúàíäà Ãàôãàç áÿáèðè éàøàéûð. Áó ùåéâàíûí íÿñëèíèí êÿñèëìÿñè òÿùëöêÿñè âàð. ×ÿòèíëèê îíóíëà áàüëûäûð êè, áó ùåéâàíû áþéöäöá ÿòðàô ìöùèòÿ áóðàõñàã, î, ñàëàìàò ãàëìàéàúàã. Áóíà ýþðÿ áèç èíäè áöòöí äöíéàäàí åêñïåðòëÿðè äÿâÿò åäèðèê êè, áó ïðîáëåìèí ùÿëëè áàðÿäÿ äöøöíñöíëÿð. Áèç çóáðóí âÿ Ãàôãàç áÿáèðèíèí ãîðóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ Ðóñèéàíûí Âÿùøè Òÿáèÿò Ôîíäó èëÿ ôÿàë èø àïàðûðûã. Êåíèéà ñÿôÿðè èëÿ áàüëû óíóäóë- ìàç òÿÿññöðàòëàðûì âàð. Áó ñÿôÿðäÿí ñîíðà áàøà äöøöðñÿí êè, ùÿð éåðèí òÿáèÿòè ãèéìÿòëèäèð. Àçÿðáàéúàíà ãàéûäàíäàí ñîíðà áàøà äöøöðñÿí êè, áèçäÿ ùÿð øåé òàìàì áàøãàäûð. Äöíéàäàêû 11 èãëèì ãóðøàüûíûí 9-ó áèçèì þëêÿìèçäÿ âàð. Èíñàíëàðûí êèôàéÿò ãÿäÿð áèëèêëè, ñàâàäëû îëìàñû, áóíóí íÿ äÿðÿúÿäÿ ãèéìÿòëè îëäóüóíó áàøà äöøìÿëÿðè ÷îõ âàúèáäèð. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ìÿëóìäóð êè, Àçÿðáàéúàíäà ÿòðàô ìöùèòÿ ùÿòòà ìÿêòÿáëÿð ñÿâèééÿñèíäÿ áþéöê äèããÿò éåòèðèëèð. ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Áÿëè, áó, ùÿãèãÿòÿí áåëÿäèð. ÈÄÅÀ ëàéèùÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ óíèâåðñèòåòëÿðäÿ âÿ ìÿêòÿáëÿðäÿ åêîëîæè ñèíèôëÿð éàðàäûëìûøäûð. Èíäè áèç òÿëÿáÿëÿð ö÷öí äÿðñëèê öçÿðèíäÿ èøëÿéèðèê. Áèð äÿ êè, áó ìÿñÿëÿ ùÿð áèð óøàã ö÷öí ìàðàãëûäûð. Áÿëè, áèç ÷îõ ïðîáëåìëÿð ùàããûíäà ôèêèðëÿøèðèê, ëàêèí áó, ùàðàäà éàøàìàñûíäàí àñûëû îëìàéàðàã ùÿð áèð èíñàíà àèääèð. Áèçèì ùÿòòà áåëÿ áèð øöàðûìûç âàð: “Áèð ïëàíåò - áèð ýÿëÿúÿê”. ÁÌÒ ÐÀÄÈÎÑÓ: Ñèç èúòèìàè ôÿàëèééÿòèíèçëÿ éàíàøû, Ðóñèéàíûí Àçÿðáàéúàíëû Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíÿ - ÐÀÝÁ-éÿ ðÿùáÿðëèê åäèðñèíèç. Éàõûí âàõòëàðäà Ñèç Ðåçà Äåãàòèíèí òîëåðàíòëûüà ùÿñð åäèëìèø ñÿðýèñèíè à÷ìûøäûíûç. Ôèêðèíèçúÿ, Àçÿðáàéúàí âÿ Ðóñèéà õàëãëàðû àðàñûíäà òîëåðàíòëûã ìÿñÿëÿëÿðèíèí äàùà éàõøû áàøà äöøöëìÿñè ö÷öí äàùà ùàíñû àääûìëàðû àòìàã îëàð? ËÅÉËÀ ßËÈÉÅÂÀ: Áó ñÿðýè ÷îõ óüóðëó îëäó. Î, Éÿùóäè ìóçåéèíäÿ âÿ òîëåðàíòëûã ìÿðêÿçèíäÿ òÿøêèë åäèëìèøäè. Òîëåðàíòëûã áèçèì ö÷öí ãöðóð ìÿíáÿéè äåéèë, áó, áèçèì ùÿéàò òÿðçèìèçäèð, íîðìàäûð, îíà ýþðÿ êè, áóðàäà òàðèõÿí ìöõòÿëèô õàëãëàðû, ìöõòÿëèô äèíëÿðè òÿìñèë åäÿí èíñàíëàð éàøàéûð. Áèçäÿ àòÿøïÿðÿñòëèê, çÿðäöøòèëèê îëìóøäó. Õðèñòèàíëûã Àçÿðáàéúàíà Û ÿñðäÿ, èñëàì ÂÛÛÛ ÿñðäÿ ýÿëìèøäèð, èóäàèçì èêè ìèí èëëèê òàðèõÿ ìàëèêäèð. Áó ýöí Àçÿðáàéúàíäà ìÿñúèäëÿð, ñèíàãîãëàð, êèëñÿëÿð, àòÿøïÿðÿñò ìÿáÿäëÿðè âàðäûð. Îíëàð ùàìûñû áèð-áèðèíèí éàõûíëûüûíäà éåðëÿøèð. Áèçäÿ ìöõòÿëèô äèëëÿðäÿ äàíûøûðëàð. Àçÿðáàéúàíäà 21 ãåéðè-ìöñÿëìàí äèíè èúìà âàðäûð. Áó, ÷îõ âàúèá âÿ ãèéìÿòëèäèð. Òÿÿññöô êè, ìöàñèð äöíéàäà ôèêèð àéðûëûãëàðû, ìöíàãèøÿëÿð áÿçÿí ìÿùç áèðáèðèíè ãÿáóë åòìÿê âÿ àíëàìàã àðçóñóíóí îëìàìàñû öçöíäÿí éàðàíûð. Áóíà ýþðÿ äÿ ùåñàá åäèðÿì êè, Àçÿðáàéúàí ìöÿééÿí ìÿíàäà ìîäåë ðîëó îéíàéà áèëÿð. ßëáÿòòÿ, áåëÿ áèð òÿäáèðèí Ðóñèéàäà êå÷èðèëìÿñè ÷îõ þíÿìëè èäè, îíà ýþðÿ êè, áèçèì öìóìè úÿùÿòëÿðèìèç ÷îõäóð, Ðóñèéàäà 100ÿ éàõûí ìöõòÿëèô õàëãëàðûí âÿ äèíëÿðèí íöìàéÿíäÿëÿðè éàøàéûð, áóíó ãîðóéóá ñàõëàìàã ÷îõ âàúèáäèð. Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðè Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ìÿçàðûíû âÿ Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíû çèéàðÿò åäèá Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ñÿôÿðäÿ îëàí Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðè Õîñå Ìàíóåë ÃàðñèàÌàðãàëéîíóí ðÿùáÿðëèê åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè àïðåëèí 23äÿ Ôÿõðè õèéàáàíà ýÿëÿðÿê õàëãûìûçûí Öìóììèëëè ëèäåðè, ìöàñèð ìöñòÿãèë äþâëÿòèìèçèí ìåìàðû âÿ ãóðóúóñó Ùåéäÿð ßëèéåâèí õàòèðÿñèíè åùòèðàìëà éàä åäèá, ìÿçàðû þíöíÿ ÿêëèë ãîéóá. Ýþðêÿìëè îôòàëìîëîã àëèì, àêàäåìèê Çÿðèôÿ õàíûì ßëèéåâàíûí äà õàòèðÿñè éàä îëóíóá, ìÿçàðû öçÿðèíÿ ýöë äÿñòÿëÿðè äöçöëöá. Ñîíðà Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíû çèéàðÿò åäÿí ãîíàãëàð Àçÿðáàéúàíûí àçàäëûüû âÿ ñóâåðåíëèéè óüðóíäà ìöáàðèçÿäÿ úàíëàðûíäàí êå÷ìèø ãÿùðÿìàí Âÿòÿí þâëàäëàðûíûí õàòèðÿñèíè åùòèðàìëà éàä åäèá, “ßáÿäè ìÿøÿë” àáèäÿñè þíöíÿ ÿêëèë ãîéóáëàð. Áàêûíûí ÿí ùöíäöð íþãòÿñèíäÿí Àçÿðáàéúàí ïàéòàõòûíûí ìÿíçÿðÿñèíè ñåéð åäÿí ãîíàãëàðà Øÿùèäëÿð õèéàáàíûíûí òàðèõè âÿ øÿùÿðèìèçäÿ ýþðöëÿí àáàäëûã-ãóðóúóëóã èøëÿðè áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèëèá. Àçÿðáàéúàí èëÿ Èñïàíèéà àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô ïåðñïåêòèâëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Áàø íàçèðè Àðòóð Ðàñèçàäÿ þëêÿìèçÿ ñÿôÿðÿ ýÿëìèø Èñïàíèéà Êðàëëûüûíûí õàðèúè èøëÿð âÿ ÿìÿêäàøëûã íàçèðè Õîñå Ìàíóåë Ãàðñèà-Ìàðãàëéî èëÿ ýþðöøöá. Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ýþðöøäÿ Èñïàíèéà èëÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäàêû ìþâúóä ìöíàñèáÿòëÿð ôîíóíäà èãòèñàäè ÿìÿêäàøëûüûí ñÿâèééÿñèíèí þëêÿëÿðèí ïîòåíñèàëûíà úàâàá âåðìÿäèéè ãåéä îëóíóá. Áèëäèðèëèá êè, áó èñòèãàìÿòäÿ ãàíóíâåðèúèëèê áàçàñûíûí éàðàäûëìàñû âÿ ùöãóãè òÿíçèìëÿìÿ ïðîñåäóðëàðûíûí ùàçûðëàíìàñû, ùàáåëÿ èãòèñàäè ÿìÿêäàøëûüà äàèð èêèòÿðÿôëè êîìèññèéàíûí éàðàäûëìàñû ÿëàãÿëÿðèìèçèí ýåíèøëÿíìÿñèíÿ òÿêàí âåðÿúÿê. Î úöìëÿäÿí Èñïàíèéà íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí Áàêûéà ñÿôÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ èøýöçàð äàèðÿëÿðèí òÿìñèë÷èëÿðèíèí èøòèðàêû èëÿ êå÷èðèëÿúÿê áèçíåñ-ôîðóìäà ÿìÿêäàøëûüûìûçûí ïåðñïåêòèâëÿðè ÿòðàôëû ìöçàêèðÿ åäèëÿúÿê, õöñóñÿí åíåðæè, òèêèíòè, íÿãëèééàò, êÿíä òÿñÿððöôàòû, èíôðàñòðóêòóð, òóðèçì ñàùÿëÿðèíäÿ áèðýÿ ôÿàëèééÿòÿ äàèð äàíûøûãëàð àïàðûëàúàã. Äàùà ñîíðà Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñè áàðÿäÿ ãîíàãëàðà ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðÿí Áàø íàçèð Àðòóð Ðàñèçàäÿ, áÿçè áåéíÿëõàëã ãóðóìëàðäà áó ïðîáëåìèí ùÿëèíÿ èêèëè ñòàíäàðòëàðëà éàíàøûëäûüûíû âóðüóëàìàãëà, ìöíàãèøÿíè áåéíÿëõàëã ùöãóã íîðìàëàðû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ, ñÿðùÿäëÿðèí òîõóíóëìàçëûüû âÿ þëêÿìèçèí ÿðàçè áöòþâëöéöíöí òÿìèí åäèëìÿñè ïðèíñèïëÿðè ÿñàñûíäà ùÿëëèíèí âàúèá îëäóüóíà äàèð Àçÿðáàéúàíûí ìþâãåéèíè áèð äàùà äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Ýþðöøäÿ òÿðÿôëÿðè ìàðàãëàíäûðàí ìÿñÿëÿëÿð ÿòðàôûíäà ýåíèø ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Áàêûäà Àçÿðáàéúàí-Íèäåðëàíä áèçíåñ ôîðóìó êå÷èðèëèá Áàêûäà áèðèíúè Áåéíÿëõàëã “Úàñïèàí Åíåðýé Ôîðóì-2014” êå÷èðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Áàêûäà Àçÿðáàéúàí-Íèäåðëàíä áèçíåñ ôîðóìó êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå Íàçèðëèéèíèí äÿñòÿéè, Àçÿðáàéúàíäà Èõðàúûí âÿ Èíâåñòèñèéàëàðûí Òÿøâèãè Ôîíäóíóí (ÀÇÏÐÎÌÎ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ êå÷èðèëìèø òÿäáèðäÿ ðÿñìè øÿõñëÿðëÿ éàíàøû, êÿíä òÿñÿððöôàòû, òèêèíòè, òÿùñèë, ëîýèñòèêà, ÈÊÒ, ñó òÿñÿððöôàòû âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí 170-äÿí ÷îõ èø àäàìû èøòèðàê åäèá. Áèçíåñ ôîðóìäà ÷ûõûø åäÿí èãòèñàäèééàò âÿ ñÿíàéå íàçèðè Øàùèí Ìóñòàôàéåâ Àçÿðáàéúàíûí Àâðîïà Èòòèôàãû þëêÿëÿðè èëÿ ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíà áþéöê ÿùÿìèééÿò âåðäèéèíè, Úÿíóáè Ãàôãàçäà þëêÿìèçèí Àâðîïàíûí ÿñàñ òèúàðÿò òÿðÿôäàøû îëäóüóíó âÿ áó ãèòÿíèí åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéèíäÿ ìöùöì ðîë îéíàäûüûíû ãåéä åäèá. Áèëäèðèëèá êè, ñîí èëëÿðäÿ Àçÿðáàéúàí èëÿ Íèäåðëàíä àðàñûíäà ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðäÿ ÿìÿêäàøëûã èíêèøàô åäèð âÿ éöêñÿê ñÿâèééÿëè ñÿôÿðëÿð, êå÷èðèëÿí ýþðöøëÿð èêèòÿðÿôëè èãòèñàäè ìöíàñèáÿòëÿðèí ýåíèøëÿíìÿñèíäÿ õöñóñè ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Ñîí âàõòëàð Àçÿðáàéúàíäà áèð ñûðà åêîëîæè ëàéèùÿëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëäèéèíè ãåéä åäÿí Øàùèí Ìóñòàôàéåâ Íèäåðëàíä øèðêÿòëÿðè èëÿ Àáøåðîí ýþëëÿðèíèí, î úöìëÿäÿí Áþéöêøîð ýþëöíöí áÿðïàñû ñàùÿñèíäÿ äÿ ÿìÿêäàøëûã åäèëäèéèíè áèëäèðèá. Àçÿðáàéúàí âÿ Íèäåðëàíä àðàñûíäà òèúàðÿò äþâðèééÿñè 2013-úö èëäÿ 24 ôàèç àðòûá. Íèäåðëàíä Êðàëëûüû Ñåíàòûíûí öçâö Ðåíå Âàí äåð Ëèíäåí Àçÿðáàéúàíûí ñöðÿòëè èãòèñàäè èíêèøàôûíäàí ìÿìíóíëóüóíó èôàäÿ åäèá, þëêÿëÿðèìèçèí áþéöê èãòèñàäè ïîòåíñèàëà ìàëèê îëäóüóíó âÿ ìþâúóä èìêàíëàðäàí ñÿìÿðÿëè èñòèôàäÿíèí, åëÿúÿ äÿ èø àäàìëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèíèí Íèäåðëàíä âÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà èãòèñàäè-òèúàðÿò ÿëàãÿëÿðèíèí èíêèøàôûíäà ÿùÿìèééÿòëè îëàúàüûíû áèëäèðèá. Õàðèúè èøëÿð íàçèðèíèí ìöàâèíè, “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíèí ðåêòîðó Ùàôèç Ïàøàéåâ èø àäàìëàðûíûí èøòèðàêû èëÿ êå÷èðèëÿí áåëÿ òÿäáèðëÿðèí áèçíåñ äàèðÿëÿðè àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, þëêÿ èãòèñàäèééàòûíûí òàíûäûëìàñû áàõûìûíäàí ÿùÿìèééÿòèíè ãåéä åäèá. Àçÿðáàéúàí âÿ Íèäåðëàíä àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èãòèñàäèééàòûí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðè èëÿ éàíàøû, òÿùñèë ñàùÿñèíè äÿ ÿùàòÿ åòäèéèíè ãåéä åäÿí Ùàôèç Ïàøàéåâ áó ñàùÿäÿ “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòè èëÿ Íèäåðëàíäûí “Ìààñòðèõò” Èäàðÿåòìÿ Ìÿðêÿçè àðàñûíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ÿìÿêäàøëûã áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèá. Òÿäáèðäÿ ÀÇÏÐÎÌÎ-íóí ðÿùáÿðè Ðöôÿò Ìÿììÿäîâ þëêÿìèçèí áèçíåñ ìöùèòè âÿ èíâåñòèñèéà èìêàíëàðûíà, Àçÿðáàéúàí Èíâåñòèñèéà Øèðêÿòèíèí èúðà÷û äèðåêòîðó Ðþâøÿí Íÿúÿô ãóðóìóí ôÿàëèééÿòèíÿ âÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ëàéèùÿëÿðÿ, “Ñóìãàéûò Êèìéà Ñÿíàéå Ïàðêû” ÌÌÚ-íèí èúðà÷û äèðåêòîðóíóí ìöàâèíè Çàóð Ìÿììÿäîâ ñÿíàéå ïàðêûíäà ñàùèáêàðëàð ö÷öí éàðàäûëìûø øÿðàèòÿ, Íèäåðëàíä òÿðÿôè èñÿ áó þëêÿíèí èãòèñàäèééàòûíûí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðèíÿ âÿ èíâåñòèñèéà ãîéóëóøó èìêàíëàðûíà äàèð òÿãäèìàòëàðëà ÷ûõûø åäèáëÿð. Áèçíåñ ôîðóì èø àäàìëàðû àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ýþðöøëÿðëÿ äàâàì åäèá. Àïðåëèí 23-äÿ “Úàñïèàí Åíåðýé Ûíòåðíàòèîíàë Ìåäèà Ýðîóï”óí 15 èëëèê éóáèëåéè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Áàêûäà Áèðèíúè Áåéíÿëõàëã “Úàñïèàí Åíåðýé Ôîðóì-2014” êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, ôîðóìó “Úàñïèàí Åóðîïåàí Úëóá”óí áàø èúðà÷û äèðåêòîðó Òåëìàí ßëèéåâ à÷ûá. Î, òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðûíû ñàëàìëàéàðàã áèëäèðèá êè, 15 èë áóíäàí ÿââÿë “Úàñïèàí Åíåðýé” æóðíàëûíûí éàðàäûëìàñûíäà ìÿãñÿä Àçÿðáàéúàíûí âÿ Õÿçÿðéàíû ðåýèîíó þëêÿëÿðèíèí íåôò ñòðàòåýèéàñûíûí äöíéàäà òàíûäûëìàñû èäè. Áó èñòèãàìÿòäÿ ÷îõ èø ýþðöëöá. Ñîíðà à÷ûëûø íèòãè èëÿ ÷ûõûø åäÿí ôîðóìóí ñÿäðè, åíåðýåòèêà íàçèðè Íàòèã ßëèéåâ áó èëèí Àçÿðáàéúàí âÿ Õÿçÿð ðåýèîíó þëêÿëÿðè ö÷öí ÿëàìÿòäàð áèð èë îëäóüóíó äåéèá. Ãåéä îëóíóá êè, úàðè èë Àçÿðáàéúàíäà Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèéè èëÿ 1994-úö èë ñåíòéàáðûí 20-äÿ Áàêûäà áåéíÿëõàëã íåôò øèðêÿòëÿðè êîíñîðñèóìó èëÿ èìçàëàíìûø “Àçÿðè”, “×ûðàã”, “Ýöíÿøëè” éàòàãëàðûíûí êÿøôèééàòû âÿ èøëÿíèëìÿñè öçðÿ “ßñðèí ìöãàâèëÿñè”íèí 20 èëëèê éóáèëåéè òÿíòÿíÿëè ñóðÿòäÿ ãåéä åäèëÿúÿê. Áåëÿ áèð ôîðóìóí ìÿùç “ßñðèí Ìöãàâèëÿñè”íèí 20 èëëèê éóáèëåéè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ êå÷èðèëìÿñè îëäóãúà ÿëàìÿòäàð ùàäèñÿäèð. Ñîíðà ôîðóì þç èøèíè ñåññèéàëàðëà äàâàì åòäèðèá. “Àâðîïà Èòòèôàãûíûí åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéèíèí Õÿçÿð âÿ Ãàðà äÿíèç ðåýèîíëàðû þëêÿëÿðè èëÿ ãàðøûëûãëû ôÿàëèééÿòè” ìþâçóñóíäà êå÷èðèëÿí áèðèíúè ñåññèéàéà åíåðýåòèêà íàçèðè Íàòèã ßëèéåâ ñÿäðëèê åäèá. Íàçèð ñåññèéàäà “Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéè - Õÿçÿð ðåýèîíó þëêÿëÿðè èëÿ ÿìÿêäàøëûã âÿ ÿñàñ ïðèîðèòåòëÿð” ìþâçóñóíäà ìÿðóçÿ èëÿ ÷ûõûø åäèá. Ñåññèéàäà Àìåðèêà Áèðëÿøìèø Øòàòëàðûíûí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäàêû ñÿôèðè Ðè÷àðä Ìîðíèíãñòàð ÷ûõûø åäÿðÿê áèëäèðèá êè, “ßñðèí ìöãàâèëÿñè”íèí èìçàëàíìàñû ÀÁØ èëÿ Àçÿðáàéúàí ÿìÿêäàøëûüûíûí èíêèøàô åòìÿñèíÿ þç ìöñáÿò òÿñèðèíè ýþñòÿðèá. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Äþâëÿò Ýþìðöê Êîìèòÿñèíèí ñÿäðè Àéäûí ßëèéåâ ÷ûõûø åäÿðÿê áèëäèðèá êè, þòÿí 22 èë ÿðçèíäÿ Àçÿðáàéúàíäà ýþìðöê èøèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, ýþìðöê îðãàíëàðûíûí ìàääè-òåõíèêè âÿ íîðìàòèâ-ùöãóãè áàçàëàðûíûí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè, äöíéà ýþìðöê ñèñòåìèíÿ èíòåãðàñèéàñû èñòèãàìÿòèíäÿ óüóðëó àääûìëàð àòûëûá. Ñåññèéàäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Íàçèðëÿð Êàáèíåòè Àïàðàòûíûí åêîëîýèéà øþáÿñèíèí ìöäèðè Èëéàñ ßëèçàäÿ “Äàâàìëû èíêèøàôûí åêîëîæè âÿ åíåðýåòèê ýþñòÿðèúèëÿðè” ìþâçóñóíäà ìÿðóçÿ èëÿ ÷ûõûø åäèá. Àêêîðä Ñÿíàéå, Òèêèíòè, Èíâåñòèñèéà Êîðïîðàñèéàñûíûí áàø äèðåêòîðó Ýþêñåë Àéáåê âÿ “Àçåðñóí Ùîëäèíý”èí ïðåçèäåíòè Àáäóëáàðè Ýþçÿë ÷ûõûø åäÿðÿê ôîðóìóí êå÷èðèëìÿñèíèí ÿùÿìèééÿòèíäÿí äàíûøûáëàð. ÀÐÄÍØ-èí ýåîëîýèéà, ýåîôèçèêà âÿ éàòàãëàðûí èøëÿíìÿñè öçðÿ áèðèíúè âèòñå-ïðåçèäåíòè, àêàäåìèê Õîøáÿõò Éóñèôçàäÿíèí ñÿäðëèéè èëÿ êå÷èðèëÿí ôîðóìóí èêèíúè ñåññèéàñûíäà “Òÿáèè ãàç âÿ ãåéðè-êîíâåíñèîíàë òÿáèè ãàç - ÕÕÛ ÿñðèí ÿñàñ åíåðæè äàøûéûúûñûäûð” âÿ “Õÿçÿðäÿ êÿøôèééàò âÿ ùàñèëàò ïåðñïåêòèâëÿðè” ìþâçóëàðûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Ñåññèéàäà “ÑÎÚÀÐ-ÀÃØ”-èí áàø äèðåêòîðó Ðàìèí Èñàéåâèí “Åêîëîæè òÿìèç ãàçûìà, Õÿçÿðèí õèäìÿò øèðêÿòëÿðèíèí ÿñàñ èø ïðèíñèïëÿðè” âÿ “Úàñïèàí Wèðåëèíå Ñåðâèúå”-íèí ïðåçèäåíòè Êåëâèí Âèëñîíóí “Ýåîëîýèéà âÿ ýåîôèçèêàíûí àïàðûúû äöíéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí Õÿçÿðäÿ òÿòáèãè” ìþâçóëàðûíäà ìÿðóçÿëÿðè äèíëÿíèëèá. Ìèëëè Ìÿúëèñèí èãòèñàäè ñèéàñÿò êîìèòÿñèíèí ñÿäðè, àêàäåìèê Çèéàä Ñÿìÿäçàäÿíèí ñÿäðëèê åòäèéè ôîðóìóí ö÷öíúö âÿ äþðäöíúö ñåññèéàëàðûíäà “Èãòèñàäè ãëîáàëëàøìà - Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòû ö÷öí öñòöíëöêëÿðè âÿ ÷àòûøìàçëûãëàðû”, “Ãåéðè-íåôò ñåêòîðóíóí èíêèøàôû - Àçÿðáàéúàíäà ñÿíàéå, êåéôèééÿò èíôðàñòðóêòóðó, íÿãëèééàò âÿ òóðèçìèí èíêèøàô ïîòåíñèàëû”, “Àçÿðáàéúàíäà ÕÕÛ ÿñðèí èíôîðìàñèéà-êîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû èííîâàñèéàëàðû”, “Ïîñòáþùðàí äöíéà ìàëèééÿ ñèñòåìè âÿ Àçÿðáàéúàíûí ìàëèééÿ ñèéàñÿòè” âÿ áàøãà ìþâçóëàð ÿòðàôûíäà ìöçàêèðÿëÿð àïàðûëûá. Áèðèíúè Áåéíÿëõàëã “Úàñïèàí Åíåðýé Ôîðóì-2014”-öí òÿøêèëàò÷ûëàðû Úàñïèàí Åóðîïåàí Úëóá (ÚÅÛÁÚ) âÿ “Úàñïèàí Åíåðýé Ûíòåðíàòèîíàë Ìåäèà Ýðîóï”äóð. 4 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) “Ëåéëà Éóíóñóí ùàé-êöéö “ãàðüà ìÿíäÿ ãîç âàð” äåìÿêäèð” Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí (ÉÀÏ) Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè, ìèëëÿò âÿêèëè Ñèéàâóø Íîâðóçîâ Ñöëù âÿ Äåìîêðàòèéà Èíñ- òèòóòóíóí ðÿùáÿðè Ëåéëà Éóíóñóí “Àéíà-Çåðêàëî” ãÿçåòèíèí ÿìÿêäàøû Ðàóô Ìèðãÿäèðîâóí ùÿáñèíÿ åòèðàç åòìÿñèíÿ ìöíàñèáÿò áèëäèðèá. Ìèëëÿò âÿêèëè Ïóáëèêà.àç-à à÷ûãëàìàñûíäà äåéèá êè, ùÿð áèð ùàäèñÿäÿ àäû ùàëëàíàí âÿòÿíäàø èëê íþâáÿäÿ ùöãóãìöùàôèçÿ îðãàíëàðûíûí àðàøäûðìàëàðûíûí íÿòèúÿëÿðèíè ýþçëÿìÿëèäèð. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ÿýÿð áèð èíñàí ñàõëàíûëûðñà, áóíäàí þòðö ùàé-êöé ñàëìàüà åùòèéàú éîõäóð: “Àíúàã áó ìÿñÿëÿ èëÿ áàüëû Ëåéëà Éóíóñóí ùàé-êöéö “ãàðüà ìÿíäÿ ãîç âàð” äåìÿêäèð. ×öíêè Ëåéëà Éóíóñóí êèìëèéè, åðìÿíè ìÿíøÿëè îëìàñû âÿ åðìÿíè ìÿíøÿëè àäàìëà àèëÿ ùÿéàòû ãóðìàñû ùàìûéà áÿëëèäèð. Ëåéëà Éóíóñ äÿôÿëÿðëÿ Åð- ìÿíèñòàíäà îëóá. Î, âàõòèëÿ ùÿðáè êÿøôèééàòûí àýåíòè îëóá. Èíäè äÿ Ëåéëà Éóíóñ “ñöëù âÿ äåìîêðàòèéà óüðóíäà” àäû àëòûíäà þç ôÿàëèééÿòèíè äàâàì åòäèðèð. Èíäèéÿäÿê îíóí ìöäàôèÿ åòäèéè àäàìëàð Àçÿðáàéúàí ÿðàçèëÿðèíäÿ òåððîð òþðÿäÿí, ìåòðî ïàðòëàäàí, Àçÿðáàéúàíûí ÿðàçè áöòþâëöéöíö ïàð÷àëàìàã èñòÿéÿí ßëÿêðÿì Ùöìáÿòîâëàð, âÿòÿíèìèçèí ÿðàçèëÿðèíè ñàòàí Ðÿùèì Ãàçûéåâëÿðäèð. Îäóð êè, Ëåéëà Éóíóñóí äåäèéè ùàìûéà òàì àéäûíäûð. Îíóí ùÿáñ îëóíìàñû ùå÷ íÿéè äÿéèøìÿç. Åëÿ Ëåéëà Éóíóñ äà ùÿáñ îëóíìàüûíû èñòÿéèð êè, áóíóíëà î ùàé-êöé ñàëûá âÿòÿíè îëàí Åðìÿíèñòàíäàí äÿñòÿê àëñûí âÿ Àçÿðáàéúàíûí èìèúèíÿ çèéàí âóðñóí”. “Ìÿìóð þâëàäëàðû íèçàì-èíòèçàìà ÿìÿë åòìÿëèäèðëÿð” Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí (ÉÀÏ) Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè, ìèëëÿò âÿêèëè Ñèéàâóø Íîâðóçîâ áÿçè ìÿìóð þâëàäëàðû èëÿ áàüëû éàéûëàí õÿáÿðëÿðÿ ìöíàñèáÿò áèëäèðèá. Ìèëëÿò âÿêèëè Ïóáëèêà.àç-à à÷ûãëàìàñûíäà äåéèá êè, êèìëèéèíäÿí àñûëû îëìàéàðàã, õöñóñèëÿ äÿ, ìÿìóð þâëàäëàðû èëê íþâáÿäÿ ãàíóíóí òÿëÿáëÿðèíÿ ðèàéÿò åòìÿëèäèðëÿð: “×öíêè âÿòÿíäàøëàðûí ùàìûñû ãàíóí ãàðøûñûíäà áÿðàáÿðäèðëÿð. Ìÿìóð þâëàäëàðû èñÿ èêèãàò ìÿñóëèééÿò äàøûéûðëàð. Îíà ýþðÿ äÿ, ìÿìóð þâëàäëàðû íèçàì-èíòèçàìà, äàâðàíûø âÿ åòèê ãàéäàëàðà ÿìÿë åòìÿëèäèðëÿð. Ìÿíèì äÿ þâëàäûì âàð, àíúàã ùå÷ êÿñ îíó òàíûìûð. Äöøöíöðÿì êè, áåëÿ äÿ îëìàëûäûð”. Ñ.Íîâðóçîâ ãåéä åäèá êè, äÿáäÿáÿëè ùÿéàò òÿðçèíÿ âÿ áàùàëû àâòîìîáèëÿ ñàùèá îëìàã èíñàí ö÷öí ÿñàñ ýþñòÿðèúè äåéèë: “Èíñàí ö÷öí ÿñàñ ýþñòÿðèúè îíóí àüûëû, òÿùñèëè, âÿòÿíèíÿ, äþâëÿòèíÿ îëàí éàõøû õèäìÿòè âÿ ñÿäàãÿòèäèð. Úÿìèééÿòèí äÿ ùÿð êÿñäÿí ýþçëÿäèéè ìöñáÿò ýþñòÿðèúè áóíëàð- Òàíûíìûø éàïîí àëèìè Àêèî Êàíàèíèí ðÿùáÿðëèê åòäèéè îïòîìåòðèñò ìöòÿõÿññèñëÿðäÿí èáàðÿò ùåéÿò Áåéëÿãàíäà ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðè ìöàéèíÿäÿí êå÷èðèá Òàíûíìûø éàïîí àëèìè, “Ôóúè Îïòèêàë” þçÿë øèðêÿòèíèí ðÿùáÿðè äîêòîð Àêèî Êàíàè âÿ 6 îïòîìåòðèñò ìöòÿõÿññèñäÿí èáàðÿò ùåéÿò àïðåëèí 22-äÿí åòèáàðÿí Àçÿðáàéúàíäà íþâáÿòè ùóìàíèòàð àêñèéàéà áàøëàéûá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, àêñèéà ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ àïðåëèí 23äÿ Áåéëÿãàí ðàéîíóíäà ìÿñêóíëàøìûø ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿð ö÷öí íþâáÿòè ýþç ìöàéèíÿëÿðè ùÿéàòà êå÷èðèëèá. Ùóìàíèòàð àêñèéà çàìàíû 400-äÿí ÷îõ ìÿúáóðè êþ÷êöí ýþç ìöàéèíÿñèíäÿí êå÷èðèëèá âÿ îíëàðà åéíÿêëÿð ïàéëàíûëûá. Ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿð õåéðèééÿ àêñèéàñûíû ðÿüáÿòëÿ ãàðøûëàéûá, ñàüëàìëûãëàðûíà ýþñòÿðäèêëÿðè ãàéüûéà ýþðÿ äîêòîð Àêèî Êàíàèéÿ âÿ “Ôóúè Îïòèêà” øèðêÿòèíèí ÿìÿêäàøëàðûíà òÿøÿêêöð åäèáëÿð. Äîêòîð Àêèî Êàíàè æóðíàëèñòëÿðÿ ìöñàáèãÿñèíäÿ áèëäèðèá êè, áó, Àçÿðáàéúàíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí 10-úó ìèññèéàäûð. Ìÿãñÿä ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðè ìöàéèíÿ åäèá åéíÿê ïàéëàìàãäûð. Áó ìÿãñÿäëÿ Àçÿðáàéúàíà 4 ìèí åéíÿê ýÿòèðèëèá. Àïðåëèí 22-äÿ Èìèøëèäÿ ìÿñêóíëàøàí ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿð ìöàéèíÿäÿí êå÷èðèëèá. Íþâáÿòè ìöàéèíÿëÿð Áåéëÿãàí øÿùÿðèíäÿ, õîúàâÿíäëè ìÿúáóðè êþ÷êöíëÿðèí ìÿñêóíëàøäûãëàðû Õîúàâÿíä ãÿñÿáÿñèíäÿ âÿ Ôöçóëè ðàéîíóíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿúÿê. Ùóìàíèòàð àêñèéà àïðåëèí 28-äÿ Áàêû øÿùÿðèíäÿ ãà÷ãûí ãàäûí âÿ ýÿíúëÿð ìÿðêÿçèíäÿ äàâàì åòäèðèëÿúÿê. Éàðäûì ïðîãðàìû ÁÌÒ-íèí Ãà÷ãûíëàð öçðÿ Àëè Êîìèññàðëûüûíûí Àçÿðáàéúàíäàêû Íöìàéÿíäÿëèéè âÿ éåðëè ùàêèìèééÿò îðãàíëàðû èëÿ ÿìÿêäàøëûã øÿðàèòèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áèðëÿøìèø Ìèëëÿòëÿðèí èõòèñàñëàøìûø ãóðóìëàðûíäàí áèðè îëàí ÁÌÒíèí Ãà÷ãûíëàð öçðÿ Àëè Êîìèññàðëûüû äöíéàäàêû ãà÷ãûíëàðûí ùèìàéÿñè ñàùÿñèíäÿ áåéíÿëõàëã ìöäàõèëÿëÿðèí èäàðÿ îëóíìàñû, ÿëàãÿëÿíäèðèëìÿñè, ùÿì÷èíèí ãà÷ãûíëàðûí ïðîáëåìëÿðè ö÷öí äàâàìëû ùÿëë éîëëàðûíûí àõòàðûëìàñû âÿçèôÿñèíè éåðèíÿ éåòèðèð. ÁÌÒ-íèí Ãà÷ãûíëàð öçðÿ Àëè Êîìèññàðëûüû Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñè íÿòèúÿñèíäÿ äèäÿðýèí äöøìöø ìÿúáóðè êþ÷êöíÿ, åéíè çàìàíäà, äèýÿð þëêÿëÿðäÿí îëàí ìèíëÿðëÿ ãà÷ãûíà âÿ ñûüûíàúàã àõòàðàí øÿõñÿ éàðäûì ýþñòÿðìÿê ö÷öí 1992-úè èëèí äåêàáðûíäàí Àçÿðáàéúàíäà ôÿàëèééÿòäÿäèð. äûð. Éîõñà êèìñÿ ùÿð ùàíñû áàùàëû ìàðêàëû àâòîìîáèë ñöðìÿêëÿ âÿ äÿáäÿáÿëè ùÿéàò òÿðçè êå÷èðìÿêëÿ þçöíö êèìÿñÿ ýþñòÿðÿ áèëèðñÿ, áó îíëàðûí þçëÿðè êèìè 1-2 íÿôÿðèí äèããÿòèíè úÿëá åäÿúÿê. Àíúàã äèýÿðëÿðèíèí áóíà ìöíàñèáÿòè èñÿ êÿñêèí ïèñ îëàúàã. ÉÀÏ îëàðàã áèç áöòöí ôÿàëèééÿòèìèçäÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí òþâñèéÿ åòäèéè ñàäÿ ùÿéàò òÿðçèíè âÿ úÿìèééÿòäÿ ùÿð çàìàí ñàäÿëèéè òÿáëèü åäèðèê. Áóíäàí ñîíðà äà áèç áóíó òÿáëèü åäÿúÿéèê”. Àïðåëèí 23-äÿ “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíäÿ Íèäåðëàíä Êðàëëûüûíûí èøýöçàð íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè èëÿ ýþðöø îëóá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, ýþðöø “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòè âÿ “Ìààñòðèõò Ìåíåúìåíò” Ìÿêòÿáèíèí áèðýÿ ÿìÿêäàøëûüû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ êå÷èðèëèá. Ãîíàãëàðû ñàëàìëàéàí õàðèúè èøëÿð íàçèðèíèí ìöàâèíè, “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíèí ðåêòîðó Ùàôèç Ïàøàéåâ õàëãëàðûìûç âÿ äþâëÿòëÿðèìèç àðàñûíäà ñÿìèìèééÿò öçÿðèíäÿ ãóðóëìóø ÿëàãÿëÿðäÿí, ñèéàñè, èãòèñàäè âÿ ìÿäÿíè ñàùÿëÿðäÿ ñÿìÿðÿëè ÿìÿêäàøëûãäàí äàíûøûá. Ùàôèç Ïàøàéåâ áó úöð ýþðöøëÿðèí èêè þëêÿ àðàñûíäà äèïëîìàòèê, ìÿäÿíè, î úöìëÿäÿí òÿùñèë ñàùÿñèíäÿ ìöíàñèáÿòëÿðèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè áàõûìûíäàí áþéöê ÿùÿìèééÿò êÿñá åòäèéèíè âóðüóëàéûá. Þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ îëäóüóíó áèëäèðÿí Ùàôèç Ïàøàéåâ, “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòè èëÿ áèð ÷îõ þëêÿëÿðèí àëè òÿùñèë ìöÿññèñÿëÿðè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí ýåíèøëÿíäèéèíè ãåéä åäèá. Àâðîïà Øóðàñû Ïàðëàìåíò Àññàìáëå- ×èí Õàëã Ðåñïóáëèêàñûíûí “Ýëîáàë òèìåñ” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó, òàíûíìûø æóðíàëèñò Ùó Õèæèíèí ðÿùáÿðëèê åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè àïðåëèí 23äÿ Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Òåëåãðàô Àýåíòëèéèíäÿ (ÀçÿðÒÀú) îëóá. Àýåíòëèéèí áàø äèðåêòîðó Àñëàí Àñëàíîâ ÀçÿðÒÀú-ûí éàðàíìà òàðèõè, êå÷äèéè èíêèøàô éîëó âÿ áåéíÿëõàëã ÿëàãÿëÿðè áàðÿäÿ ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðèá. Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí éåíèäÿí ñèéàñè ùàêèìèééÿòÿ ãàéûäûøûíäàí ñîíðà Àçÿðáàéúàíûí èíêèøàô éîëóíà ÷ûõäûüûíäàí, Óëó þíäÿðèí ÀçÿðÒÀú-à äèããÿò âÿ ãàéüûñûíäàí, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèéè èëÿ þëêÿìèçèí ãàçàíäûüû óüóðëàðäàí äàíûøàí áàø äèðåêòîð âóðüóëàéûá êè, ñîí èëëÿð Àçÿðáàéúàíûí íöôóçó äöíéàäà õåéëè éöêñÿëèá, ðåñïóáëèêàìûç ðåýèîíóí ëèäåð äþâëÿòèíÿ ÷åâðèëèá. Áó óüóðëàð àðòûã äöíéà èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíà ÷ûõìûø ÀçÿðÒÀú-ûí áåéíÿëõàëã ÿëàãÿëÿðèíèí äàùà äà ýåíèøëÿíìÿñè áàõûìûíäàí éåíè èìêàíëàð à÷ûá. ÀçÿðÒÀú èëÿ ×èíèí Ñèíõóà àýåíòëèéè àðàñûíäà ñûõ ÿëàãÿëÿðèí îëäóüóíó ñþéëÿéÿí À.Àñëàíîâ ùÿð èêè ãóðóìóí íöôóçëó áåéíÿëõàëã èíôîðìàñèéà òÿøêèëàòëàðûíäà óüóðëà ÿìÿêäàøëûã åòäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Áåéíÿëõàëã àëÿìäÿ ÷îõ íöôóçëó èêè ìåäèà ãóðóìóíóí - Àñèéà âÿ Ñàêèò Îêåàí Þëêÿëÿðè Èíôîðìàñèéà Àýåíòëèêëÿðè Òÿøêèëàòûíûí (ÎÀÍÀ) ÕÂÛ Áàø Àññàìáëåéàñûíûí âÿ Õÿáÿð Àýåíòëèêëÿðèíèí  Äöíéà Êîíãðåñèíèí 2016-úû èëäÿ Áàêûäà êå÷èðèëìÿñè áàðÿäÿ ãÿðàðëàðûí ãÿáóëóíäà Ñèíõóà àýåíòëèéèíèí ÀçÿðÒÀú-à äÿñòÿéè õöñóñè âóðüóëàíûá. Àçÿðáàéúàíûí ñèéàñè ñàáèòëèéè, äåìîêðàòèéàíû âÿ òîëåðàíòëûüû þçöíäÿ áèðëÿøäèðÿí íàäèð þëêÿëÿðäÿí áèðè îëäóüóíó âóðüóëàéàí “Ýëîáàë òèìåñ” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Ùó Õèæèí ðåñïóáëèêàìûçûí áó ñàùÿäÿ áèð ÷îõ äþâëÿòÿ íöìóíÿ îëà áèëÿúÿéèíè ãåéä åäèá. Î, ðÿùáÿðëèê åòäèéè ãÿçåòëÿ ÀçÿðÒÀú àðàñûíäàêû ÿìÿêäàøëûã âÿ õÿáÿð ìöáàäèëÿñè èìêàíëàðûíäàí äàíûøûá. Ãîíàüûí äèããÿòèíÿ ÷àòäûðûëûá êè, áó éàõûíëàðäà ÀçÿðÒÀúäà ×èí äèëèíäÿ õÿáÿðëÿð áóðàõûëàúàã. Áó áàõûìäàí ÀçÿðÒÀú èëÿ ×èí ÊÈÂ-ëÿðè, î úöìëÿäÿí “Ýëîáàë òèìåñ” ãÿçåòè èëÿ ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíèí þíÿìè âóðüóëàíûá. ñèíèí èúðàñû ö÷öí ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Íàçèð ÿí ìöðÿêêÿá ñóàëòû òåõíèêè èøëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëàí áó ýÿìèíèí Áàêû ýÿìèãàéûðìà çàâîäóíäà óüóðëà èíøà îëóíàúàüûíà ÿìèíëèéèíè èôàäÿ åäèá. Ñîíðà áï øèðêÿòèíèí Àçÿðáàéúàí, Ýöðúöñòàí, Òöðêèéÿ öçðÿ ðåýèîíàë ïðåçèäåíòè Ãîðäîí Áèððåëë âÿ “Áàêû Ýÿìèãàéûðìà Çàâîäó” ÌÌÚ-íèí áàø ìåíåúåðè Äåâèä Ëîù ìöãàâèëÿíè èìçàëàéûáëàð. Îíëàð ýþðöëÿúÿê èøëÿðèí áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà òàì óéüóí øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿúÿéèíè, Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòûíäà ÿí ìöàñèð âÿ ãàáàãúûë äöíéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí òÿòáèã îëóíäóüóíó âóð- üóëàéûáëàð. Ìÿðàñèìäÿ ãåéä åäèëèá êè, àðòûã áóíäàí ñîíðà Àçÿðáàéúàí ö÷öí òÿëÿá îëóíàí áöòöí ýÿìèëÿð ìÿùç áó çàâîääà òèêèëÿúÿê. Áöòöí áóíëàð ñîí èëëÿð ðåñïóáëèêàìûçäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ëàéèùÿëÿðäÿ ìàêñèìóì éåðëè èø÷è ãöââÿñèíäÿí âÿ éåðëè øèðêÿòëÿðèí õèäìÿòèíäÿí èñòèôàäÿ îëóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ àïàðûëàí èøëÿðèí òÿðêèá ùèññÿñèäèð. Áèëäèðèëèá êè, ùàçûðäà Õÿçÿð Ãàçìà øèðêÿòèíèí (ÚÄÚ) ñèôàðèøèíÿ ÿñàñÿí, éåíè öçÿí ãàçìà ãóðüóñóíóí ïàíòîíëàðû äà áó çàâîääà èíøà îëóíóð. “Øàùäÿíèç” ãàç-êîíäåíñàò éàòàüûíûí èøëÿíèëìÿñèíèí èêèíúè ìÿðùÿëÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ èñòèôàäÿ îëóíàúàã ñóàëòû òèêèíòè ýÿìèñèíèí èíøààò èøëÿðèíèí 2017-úè èëèí èêèíúè éàðûñûíäà òàìàìëàíìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóá. ×îõôóíêñèéàëû ãóðàøäûðìà, åëàñòèê ñóàëòû êàáåë/áîðóëàðûí òèêèíòèñèíÿ äÿñòÿê âÿ äàëüûú èøëÿðèíè òÿìèí åòìÿê ýöúöíÿ ìàëèê ýÿìè “Êåïïåë Îôôñùîðå & Ìàðèíå” øèðêÿòèíèí ãîëó îëàí “Ìàðèíå Òåúùíîëîýé Äåâåëîïìåíò” òÿðÿôèíäÿí ëàéèùÿëÿíäèðèá. Áàêû ýÿìèãàéûðìà çàâîäó ÀÐÄÍØ (65 ôàèç ), Àçÿðáàéúàí Èíâåñòèñèéà Øèðêÿòè (25 ôàèç) âÿ “Êåïïåë Î & Ì.” øèðêÿòè (10 ôàèç) òÿðÿôèíäÿí òÿñèñ åäèëèá. éàñûíûí ñàáèã ïðåçèäåíòè, íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí ðÿùáÿðè Ðåíå Âàí äåð Ëèíäåí èêè þëêÿ àðàñûíäà ñîñèàë-èãòèñàäè, òÿùñèë ñàùÿëÿðèíäÿ ÿìÿêäàøëûüûí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèíèí âàúèáëèéèíè âóðüóëàéûá. Äàùà ñîíðà ÷ûõûø åäÿí Íèäåðëàíä Êðàëëûüûíûí þëêÿìèçäÿêè ñÿôèðè Ðîáåðò Æàí Ãàáðèåëñåí èøýöçàð ýþðöøëÿðèí èêè þëêÿ àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí èíêèøàôûíäà ÿùÿìèééÿòëè ðîë îéíàäûüûíû ñþéëÿéèá. Òÿäáèðäÿ “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíèí âÿ “Ìààñòðèõò Ìåíåúìåíò” Ìÿêòÿáèíèí òàðè- õè, ñòðóêòóðó, ùÿäÿôëÿðè ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðèëèá. Ýþðöøäÿ “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíèí ñòðàòåýèéà âÿ èíêèøàô öçðÿ ïðîðåêòîðó Åìèí Ùöñåéíîâ íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíÿ Àçÿðáàéúàíäà óüóðëà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñîñèàë-èãòèñàäè ñèéàñÿò íÿòèúÿñèíäÿ þëêÿìèçèí ãàçàíäûüû èãòèñàäè óüóðëàð, ÿëâåðèøëè áèçíåñ âÿ èíâåñòèñèéà ìöùèòè, ùÿéàòà êå÷èðèëÿí èðèìèãéàñëû ðåýèîíàë ëàéèùÿëÿð ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðèá. Ñÿôÿð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Íèäåðëàíä Êðàëëûüûíûí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Àçÿðáàéúàíäà áèð ñûðà ýþðöøëÿð êå÷èðÿúÿê. Àïðåëèí 24-äÿ “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíäÿ Íèäåðëàíäûí Àçÿðáàéúàíäàêû ñÿôèðëèéè òÿðÿôèíäÿí Êðàë Ýöíö ìöíàñèáÿòèëÿ ãÿáóë òÿøêèë åäèëÿúÿê. Áóíäàí ÿëàâÿ, íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè ÌñÌ ìÿçóíëàðû âÿ úàðè “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòè-ÌñÌ ÌÁÀ èøòèðàê÷ûëàðû èëÿ äÿ ýþðöøÿúÿê. “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòè Íèäåðëàíäûí “Ìààñòðèõò Ìåíåúìåíò” Ìÿêòÿáè èëÿ áèðýÿ Åêçåêéóòèâ ÌÁÀ ïðîãðàìûíû ùÿéàòà êå÷èðèð. Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿòèí ÿñàñûíû ìÿëóìàòëàíäûðìà, ìààðèôëÿíäèðìÿ, òÿáëèüàò âÿ òÿëèì òÿøêèë åäèð ßëÿêáÿð Ìÿììÿäîâ: Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ðÿñìè èíòåðíåò ñÿùèôÿñè âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí èíôîðìàñèéà èëÿ òÿìèí îëóíìàñûíäà ìöñòÿñíà ðîë îéíàéûð Àçÿðáàéúàí èëÿ ×èí àðàñûíäà èíôîðìàñèéà ñàùÿñèíäÿ ÿëàãÿëÿðèí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ìÿñÿëÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá Áàêû ýÿìèãàéûðìà çàâîäó èëÿ “Øàùäÿíèç” êîíñîðñèóìó àðàñûíäà ìöãàâèëÿ èìçàëàíûá Àïðåëèí 23-äÿ “Áàêû Ýÿìèãàéûðìà Çàâîäó” Ìÿùäóä Ìÿñóëèééÿòëè Úÿìèééÿòè (ÌÌÚ) âÿ “áï Åõïëîðàòèîí” (“Øàùäÿíèç”) ÌÌÚ àðàñûíäà ñóàëòû òèêèíòè ýÿìèñèíèí ëàéèùÿëÿíäèðèëìÿñè âÿ òèêèíòèñè öçðÿ ìöãàâèëÿ èìçàëàíûá. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Äþâëÿò Íåôò Øèðêÿòèíèí (ÀÐÄÍØ) ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ìÿðàñèìäÿ ÀÐÄÍØ-èí ïðåçèäåíòè Ðþâíÿã Àáäóëëàéåâ ÷ûõûø åäÿðÿê áó ìöãàâèëÿíèí èìçàëàíìàñûíûí Áàêû ýÿìèãàéûðìà çàâîäóíóí èñòåùñàë ïîòåíñèàëûíûí áåéíÿëõàëã ìèãéàñäà òÿñäèãëÿíìÿñèíèí áàðèç òÿçàùöðö îëäóüóíó äåéèá. Áèëäèðèëèá êè, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí óçàãýþðÿí ñèéàñÿòè íÿòèúÿñèíäÿ òèêèëèá èñòèñìàðà âåðèëìèø çàâîä àðòûã äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíûí “ÕÕÛ ÿñðèí ìöãàâèëÿñè” àäëàíäûðäûüû “Øàùäÿíèç-2” ëàéèùÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ èëê áþéöê êîíòðàêòûíû èìçàëàéûð. Áó, ñîí äÿðÿúÿ ÿëàìÿòäàð ùàäèñÿäèð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí èãòèñàäèééàò âÿ ñÿíàéå íàçèðè Øàùèí Ìóñòàôàéåâ ÿëàìÿòäàð ùàäèñÿ ìöíàñèáÿòèëÿ ýÿìèãàéûðìà çàâîäóíóí êîëëåêòèâèíè âÿ òÿðÿôäàø øèðêÿòëÿðè òÿáðèê åäÿðÿê, áèëäèðèá êè, ñóàëòû òèêèíòè ýÿìèñè “Øàùäÿíèç-2” ëàéèùÿ- “ÀÄÀ” Óíèâåðñèòåòèíäÿ Íèäåðëàíä Êðàëëûüûíûí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè èëÿ ýþðöø îëóá “Ùàçûðäà þëêÿìèçäÿ âåðýè õèäìÿòèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, ìîäåðíëÿøäèðèëìÿñè âÿ ìöàñèð äöíéà ñòàíäàðòëàðûíà òàì óéüóíëàøäûðûëìàñû ïðîñåñè ýåäèð âÿ “Àçÿðáàéúàí 2020: ýÿëÿúÿéÿ áàõûø” Èíêèøàô Êîíñåïñèéàñûíäà âåðýè ñèéàñÿòè äÿ äàõèë îëìàãëà èãòèñàäè ñèéàñÿò ñàùÿñèíäÿ êîìïëåêñ òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ÿêñ îëóíóá. Êîíñåïñèéàäà Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíÿ àèä òÿäáèðëÿðèí èúðàñû ìÿãñÿäèëÿ “2013-2020-úè èëëÿðäÿ âåðýè ñèñòåìèíèí Èíêèøàô Ñòðàòåýèéàñû” ãÿáóë åäèëèá. Ñòðàòåýèéàíûí ÿñàñ ìèññèéàëàðûíäàí áèðè äÿ ÿùàëèíèí âåðýè ìÿäÿíèééÿòèíèí éöêñÿëäèëìÿñè, âåðýèþäÿìÿ âÿðäèøëÿðèíèí úÿìèééÿòèí íîðìàñûíà ÷åâðèëìÿñèíÿ íàèë îëóíìàñûäûð. Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿð ìÿëóìàòëàíäûðìà, ìààðèôëÿíäèðìÿ, òÿáëèüàò âÿ òÿëèì èñòèãàìÿòëÿðèíäÿ àïàðûëûð”. Áóíó ÊÈÂ-ÿ ìöñàùèáÿñèíäÿ âåðýèëÿð íàçèðèíèí ìöøàâèðè ßëÿêáÿð Ìÿììÿäîâ äåéèá. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ÿðàçè âåðýèëÿð äåïàðòàìåíòëÿðè âÿ èäàðÿëÿðèíèí éåðëÿøäèéè øÿùÿðëÿð èñòèñíà îëìàãëà, äèýÿð øÿùÿð âÿ ðàéîí ìÿðêÿçëÿðèíäÿ âåðýèëÿðèí êþíöëëö þäÿíèëìÿñè ñèñòåìèíè èíêèøàô åòäèðìÿê, åëåêòðîí õèäìÿòëÿðäÿí èñòèôàäÿíè àñàíëàøäûðìàã ìÿãñÿäèëÿ, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðè éàðàäûëûá âÿ ùàçûðäà ðåñïóáëèêàäà 40 áåëÿ ìÿðêÿç ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð: “2013-úö èë ÿðçèíäÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíäÿ 152638 þäÿéèúè ãÿáóë åäèëèá âÿ îíëàðà 345466 ñàéäà âåðýè õèäìÿòè ýþñòÿðèëèá. 2012-úè èëèí ìöâàôèã äþâðö èëÿ ìöãàéèñÿäÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíÿ ìöðàúèÿò åòìèø øÿõñëÿðèí ñàéû 48,7 ôàèç àðòûá. Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ðÿñìè èíòåðíåò ñÿùèôÿñè âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí èíôîðìàñèéà èëÿ òÿìèí îëóíìàñûíäà ìöñòÿñíà ðîë îéíàéûð. Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí èíòåðíåò ñÿùèôÿñèíäÿ ìÿëóìàòëàðûí ìöòÿìàäè éåíèëÿíìÿñè âÿ “Èíôîðìàñèéà ÿëäÿ åòìÿê ùàããûíäà” Ãàíóíäà íÿçÿðäÿ òóòóëàí ìÿëóìàòëàðûí éåðëÿøäèðèëìÿñè òÿìèí åäèëèð. Èíòåðíåò ñÿùèôÿñèíÿ 2013-úö èë ÿðçèíäÿ 2.334.105 äàõèëîëìà ãåéäÿ àëûíûá”. 2013-úö èë ÿðçèíäÿ ùÿì÷èíèí, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñû âÿ ìààðèôëÿíäèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ âåðýèëÿðÿ àèä 14 àääà êè÷èêùÿúìëè áóêëåòëÿð, êèòàá÷àëàð, æóðíàëëàð 146800 íöñõÿäÿ (133900 íöñõÿ Àçÿðáàéúàí, 12900 íöñõÿ èíýèëèñ äèëèíäÿ) íÿøð åòäèðèëÿðÿê âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ÷àòäûðûëûá. “Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿð - ìÿëóìàòëàíäûðìà, ìààðèôëÿíäèðìÿ âÿ òÿáëèüàò èøèíäÿ ñàùèáêàðëàðûí èúòèìàè òÿøêèëàòëàðûíûí âÿ ÊÈÂ-èí ðîëóíóí àðòûðûëìàñû” àäëû ëàéèùÿ ùàçûðëàíûá, ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñàùèáêàðëàðûí èúòèìàè òÿøêèëàòëàðû âÿ ÊÈ íöìàéÿíäÿëÿðèíèí èøòèðàêû èëÿ òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèá. “Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí âåðýè õèäìÿòëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ èìêàíëàðûíûí àðàøäûðûëìàñû âÿ âåðýè õèäìÿòèíèí öíâàíëûëûüûíûí òÿìèí îëóíìàñû ëàéèùÿñè” àäëû áàøãà áèð ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ðåñïóáëèêàíûí ìöõòÿëèô áþëýÿëÿðèíäÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìààðèôëÿíäèðèëìÿñè, ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñû âÿ öíâàíëû âåðýè õèäìÿòèíèí ýþñòÿðèëìÿñè, þëêÿäÿ ÿëâåðèøëè âåðýè ìöùèòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ìþâçóñóíäà “äÿéèðìè ìàñà”ëàð êå÷èðèëèá. ß.Ìÿììÿäîâóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, êÿíä âÿ ðàéîíëàðûí îðòà ìÿêòÿá ìöÿëëèìëÿðèíäÿí èáàðÿò “Âåðýè äîñòëàðû” øÿáÿêÿñè âåðýè ñàùÿñèíäÿ ìÿëóìàòëàíäûðìà, ìààðèôëÿíäèðìÿ âÿ òÿáëèüàò èøèíè ýöúëÿíäèðìÿê, “âåðýè” ìÿôùóìóíó þëêÿíèí áöòöí ÿðàçèñèíÿ, õöñóñèëÿ, óúãàð êÿíä âÿ ðàéîíëàðà, ùÿð áèð àèëÿéÿ ÷àòäûðìàã âÿ áóíóíëà äà âÿòÿíäàøëàðäà âåðýè ìÿäÿíèééÿòèíè ôîðìàëàøäûðìàã, áó ñàùÿéÿ èúòèìàèééÿòèí ýåíèø òÿáÿãÿëÿðèíè úÿëá åòìÿê ìÿãñÿäèëÿ éàðàäûëûá. Åéíè çàìàíäà, òÿùñèë ìöÿññèñÿëÿðèíèí øàýèðä âÿ òÿëÿáÿëÿðèíèí âåðýè ñàâàäûíûí àðòûðûëìàñû, îíëàðäà âåðýè ìÿäÿíèééÿòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû âÿ âåðýèëÿðÿ àèä äÿðñ âÿñàèòëÿðèíèí òÿäðèñèíèí ñÿìÿðÿëè øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ ðåñïóáëèêàíûí øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðûíûí îðòà öìóìòÿùñèë ìÿêòÿáëÿðèíäÿ âåðýèëÿðÿ äàèð 54 ìåòîäèêè êàáèíåò, ùàáåëÿ, Áàêû øÿùÿðèíäÿ 2 ïåøÿ-èõòèñàñ ëèñåéèíäÿ ìöàñèð àâàäàíëûãëàð, èíôîðìàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû âÿ âåðýèëÿðÿ àèä ÿéàíè âÿñàèòëÿðëÿ òÿúùèç îëóíìóø âåðýè òÿäðèñ îòàüû èñòèôàäÿéÿ âåðèëèá. Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Èãòèñàä Óíèâåðñèòåòèíäÿ Áàêû âÿ ðåñïóáëèêàíûí ìöõòÿëèô áþëýÿëÿðèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí àëè ìÿêòÿáëÿðèí òÿëÿáÿ âÿ ìàýèñòðàíòëàðûíûí èøòèðàê åòäèéè “Âåðýèëÿð” ìþâçóñóíäà 7 îëèìïèàäà êå÷èðèëèá: “Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ðÿñìè èíòåðíåò ñàéòû âàñèòÿñèëÿ ìÿêòÿáëèëÿð àðàñûíäà îíëàéí ãàéäàäà âåðýèëÿðëÿ áàüëû öìóìðåñïóáëèêà áèëèê éàðûøìàëàðû êå÷èðèëèð, 1 Èéóí Óøàãëàðû Áåéíÿëõàëã Ìöäàôèÿ Ýöíö ìöíàñèáÿòèëÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí âÿ Òîôèã Èñìàéûëîâ àäûíà Óøàã-Ýÿíúëÿð Éàðàäûúûëûã Ñàðàéûíûí Ðÿñì Ãàëåðåéàñûíûí òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ îí èëäÿí ÷îõäóð êè, “Âåðýèëÿð óøàãëàðûí ýþçö èëÿ” àäëû ðÿñì ìöñàáèãÿñè êå÷èðèëèð”. ß.Ìÿììÿäîâ áèëäèðèá êè, âåðýè òÿáëèüàòûíûí ìöàñèðëÿøäèðèëìÿñè ö÷öí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí èñòÿíèëÿí âàõò, èñòÿíèëÿí éåðäÿí, èñòÿíèëÿí íþâ èíôîðìàñèéàéà ÷ûõûøûíû òÿìèí åòìÿê ýöíöí ÿí âàúèá ìÿñÿëÿëÿðèíäÿíäèð. Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè áó ìÿãñÿäëÿ ìþâúóä ìÿëóìàò ìÿíáÿëÿðèíäÿí: “195” ×àüðû Ìÿðêÿçè, òàõåñ.ýîâ.àç âåá ñàéòû, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðè, “Âåðýè äîñòëàðû” øÿáÿêÿñèíäÿí, ñîñèàë ìåäèàäàí ýåíèø èñòèôàäÿ åäèð. Ýåíèø àóäèòîðèéàéà ìàëèê Ôàúåáîîê, Òwèòòåð ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðèíäÿ, Éîóòóáå âÿ âèäåî.àç âèäåî ùîñòèíã ñÿùèôÿëÿðèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ñÿùèôÿëÿðè éàðàäûëûá âÿ èñòèôàäÿ÷èëÿð àðàñûíäà ìöòÿìàäè îëàðàã òÿáëèüàò èøëÿðè àïàðûëûð. 2013-úö èëèí éåêóíëàðûíà ýþðÿ, ýÿëèð âåðýèñè áÿéàííàìÿëÿðèíèí 96,8, ìÿíôÿÿò âåðýèñè áÿéàííàìÿëÿðèíèí 93,7, ÿìëàê âåðýèñè áÿéàííàìÿëÿðèíèí 91,2, éîë âåðýèñè áÿéàííàìÿëÿðèíèí 96,6 ôàèçè âàõòûíäà òÿãäèì åäèëèá. Öìóìèëèêäÿ èñÿ ùåñàáàò äþâðöíöí éåêóíëàðû öçðÿ áÿéàííàìÿëÿðèí 93,9 ôàèçè âàõòûíäà, 94,5 ôàèçè åëåêòðîí ãàéäàäà òÿãäèì åäèëèá. 2013úö èëäÿ 2012-úè èë èëÿ ìöãàéèñÿäÿ âåðýè áîðúëàðûíûí ìÿáëÿüè 35,7 ôàèç àçàëàðàã 16,8 ôàèçäÿí 10,8 ôàèçÿ åíèá. Ìöñàùèáÿñèíäÿ “âåðýè ÿìÿêäàøëàðûíûí ïåøÿêàðëûã ñÿâèééÿñèíèí àðòûðûëìàñû ö÷öí íÿçÿðäÿ òóòóëìóø âÿçèôÿëÿðèí èúðàñûíûí ìÿíáÿéè âåðýè îðãàíëàðûíäà èíñàí ðåñóðñëàðûíûí èíêèøàôûäûð. Áó ìÿãñÿäëÿ òÿñäèã îëóíìóø êîíñåïñèéàíûí ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðèíè 5 ãðóïäà áèðëÿøäèðìÿê îëàð” äåéÿí ìöøàâèð îíó äà ÿëàâÿ åäèá êè, þòÿí òÿäðèñ èëèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí Òÿäðèñ Ìÿðêÿçèíäÿ 23 ãûñàìöääÿòëè òÿëèì, 3 èëêèí ùàçûðëûã êóðñó âÿ 28 èõòèñàñàðòûðìà êóðñó àïàðûëûá, âåðýè îðãàíû ÿìÿêäàøëàðûíûí òÿõìèíÿí 50 ôàèçè (1207 íÿôÿð) òÿäðèñ ïðîñåñèíÿ úÿëá îëóíóá. Úåéùàí ëèìàíûíäàí 2500-úö òàíêåð éîëà ñàëûíûá áï-íèí ÿìÿëèééàò÷ûñû îëäóüó ÁàêûÒáèëèñè-Úåéùàí øèðêÿòè (ÁÒÚ Úî.) åëàí åäèð êè, ÁÒÚ âàñèòÿñèëÿ èõðàú îëóíìóø íåôòèí éöêëÿíèëäèéè 2500-úö òàíêåð Òöðêèéÿíèí Úåéùàí òåðìèíàëûíäàí éîëà äöøöá. “áï-Àçÿðáàéúàí” øèðêÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, “Âèíýà” àäëû òàíêåð àïðåëèí 15-äÿ Úåéùàí äÿíèç òåðìèíàëûíà ýÿëèá âÿ àïðåëèí 23-äÿ íåôòèí éöêëÿíèëìÿñè áàøà ÷àòäûãäàí ñîíðà Èñïàíèéàéà éîëà ñàëûíûá. Áó òàíêåðÿ Áàêû éàõûíëûüûíäàêû Ñÿíýÿ÷àë òåðìèíàëûíäàí Àçÿðáàéúàí, Ýöðúöñòàí âÿ Òöðêèéÿäÿí êå÷ìÿêëÿ Úåéùàí òåðìèíàëûíà èõðàú åäèëÿí 735 ìèí áàðåë íåôò éöêëÿíèá. “Âèíýà” òàíêåðèíÿ éöêëÿíèëìèø õàì íåôò Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Íåôò Ôîíäóíà ìÿõñóñäóð. ÁÒÚ âàñèòÿñèëÿ íÿãë îëóíàí âÿ Úåéùàí òåðìèíàëûíäàí äöíéà áàçàðëàðûíà éîëà ñàëûíàí íåôò ÿñàñÿí Õÿçÿð äÿíèçèíèí Àçÿðáàéúàí ñåêòîðóíäàêû “Àçÿðè-×ûðàãÝöíÿøëè” (À×Ý) âÿ “Øàùäÿíèç” éàòàãëàðûíäàí ùàñèë åäèëèð. 1768 êèëîìåòð óçóíëóüà ìàëèê ÁÒÚ áîðó êÿìÿðè 2006-úû èëèí èéóí àéûíäàí èñòèñìàðà âåðèëèá. Ùÿìèí âàõòäàí åòèáàðÿí ÁÒÚ áîðó êÿìÿðè, öìóìèëèêäÿ, 1,9 ìèëéàðä áàðåëäÿí àðòûã (256 ìèëéîí òîí) õàì íåôò íÿãë åäÿðÿê äöíéà áàçàðëàðûíà ýþíäÿðèá. áï-íèí Ìèäñòðèì ÿìÿëèééàòëàðû öçðÿ âèòñå-ïðåçèäåíòè Êðåéã Âèããç äåéèð: “Ôÿàëèééÿò ýþñòÿðäèéè ñÿêêèç èë ÿðçèíäÿ ÁÒÚ ÷îõ éöêñÿê ñÿìÿðÿëèëèê íöìàéèø åòäèðìèøäèð. Úåéùàíäàí 2500-úö òàíêåðèí éîëà ñàëûíìàñû áó äöíéà ñÿâèééÿëè îáéåêòèí íàèë îëäóüó ÿëàìÿòäàð áèð ùàäèñÿäèð. Áèç áó áîðó êÿìÿðèíè èíøà åòäèéèìèç âàõò îíó íÿùÿíý òåõíèêè íàèëèééÿò êèìè òÿñÿââöð åòìèøäèê. Èíäè èñÿ ñÿêêèçèëëèê òÿùëöêÿñèç âÿ åòèáàðëû ôÿàëèééÿòèíäÿí ñîíðà îíó ö÷ þëêÿ Àçÿðáàéúàí, Ýöðúöñòàí âÿ Òöðêèéÿ ÿðàçèëÿðèíäÿ âàùèä áèð ùåéÿò òÿðÿôèíäÿí èäàðÿ îëóíàí ñÿìÿðÿëè âÿ äöíéà ñÿâèééÿëè ÿìÿëèééàòëàðûí éöêñÿê íöìóíÿñè àäëàíäûðà áèëÿðèê. Ôöðñÿòäÿí èñòèôàäÿ åäÿðÿê ìÿí áèçèì ÁÒÚ öçðÿ ÿìÿëèééàòëàð ùåéÿòèíÿ ÿìÿéèí òÿùëöêÿñèçëèéè öçðÿ ÿëäÿ åòäèêëÿðè ìöêÿììÿë ýþñòÿðèúèëÿðÿ âÿ ÿìÿëèééàòûí ñÿìÿðÿëèëèéèíÿ ýþðÿ òÿøÿêêöð åòìÿê èñòÿéèðÿì. Áó ùåéÿòÿ áîðó êÿìÿðèíèí âÿ îíóí áöòöí ãóðüóëàðûíûí ýåúÿ âÿ ýöíäöç ñàêèò âÿ ñÿìÿðÿëè øÿêèëäÿ èøëÿìÿñè ö÷öí õèäìÿò ýþñòÿðÿí éöçëÿðëÿ èíñàí äàõèëäèð. Ìÿí, ùÿì÷èíèí áîðó êÿìÿðèíèí Òöðêèéÿ ùèññÿñèíèí âÿ Úåéùàí òåðìèíàëûíûí ÿìÿëèééàò÷ûñû îëàí Áîòàø Èíòåðíÿøíë Ëèìèòèä (ÁÈË) øèðêÿòèíÿ áó ìöùöì óüóðëàðûí ÿëäÿ îëóíìàñûíäàêû ÿìÿéèíÿ ýþðÿ òÿøÿêêöð åòìÿê èñòÿðäèì”. Ùàçûðäà ÁÒÚ-íèí þòöðöúöëöê ãàáèëèééÿòè ýöíäÿ 1,2 ìèëéîí áàðåë òÿøêèë åäèð. ÁÒÚ áîðó êÿìÿðè Àçÿðáàéúàíäàí ÿñàñÿí À×Ý íåôòè âÿ “Øàùäÿíèç” êîíäåíñàòû äàøûéûð. Áóíäàí ÿëàâÿ, ÁÒÚ âàñèòÿñèëÿ Òöðêìÿíèñòàí íåôòè äÿ íÿãë îëóíóð. 2013-úö èëèí îêòéàáðûíäàí áàøëàéàðàã ÁÒÚ âàñèòÿñèëÿ Òåíýèç íåôòèíèí íÿãëè áÿðïà îëóíóá. 5 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) ßñðëÿð áîéó êöòëÿâè ñîéãûðûìëàðû òþðÿòìèø åðìÿíèëÿðèí “ñîéãûðûìû” èääèàëàðû òàðèõè âÿ ùöãóãè ÿñàñëàðà ñþéêÿíìèð Áó áèð ùÿãèãÿòäèð êè, åðìÿíèëÿð òàðèõ áîéóíúà þçýÿ ìèëëÿòëÿðÿ, õöñóñèëÿ äÿ, òöðêëÿðÿ ãàðøû ÿðàçè èääèàëàðû èëÿ ÷ûõûø åäèá âÿ òÿúàâöç ùåñàáûíà þçëÿðèíèí ïàðîíîèä òÿõÿééöëëÿðèíÿ ÿñàñëàíàí “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” àðçóëàðûíû ýåð÷ÿêëÿøäèðìÿéÿ ÷àëûøûáëàð. Îíëàð áó ìÿãñÿäëÿ ÿí ìöõòÿëèô éîëëàðà áàø âóðóáëàð. Ìÿíôóð ãîíøóëàðûìûçûí “Ùàè Òàùä èäåîëîýèéà- áèíäÿí ðåàëëàøìàäû. Û Äöíéà ìöùàðèáÿñè èëëÿðèíäÿ Îñìàíëû äþâëÿòèíè ïàð÷àëàéàðàã àðàëàðûíäà áþëöøäöðìÿê ìÿãñÿäè ýöäÿí èìïåðèàëèñò ýöúëÿð ïðîñåñè ñöðÿòëÿíäèðìÿê ö÷öí åðìÿíèëÿðè îíëàð ö÷öí äþâëÿò ãóðóëàúàüû âÿäè èëÿ øèðíèêëÿíäèðäèëÿð. Áåëÿëèêëÿ, “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” õöëéàñûíû ýåð÷ÿêëÿøäèðìÿê óüðóíäà èøÿ áàøëàéàí åðìÿíè áàø- ñû”íà óéüóí îëàðàã “òöðêñöç Åðìÿíèñòàí” (îõó: “Áþéöê Åðìÿíèñòàí”) éàðàòìàã èäåéàëàðû áÿçè õàðèúè ýöúëÿðèí ìàðàãëàðû èëÿ äÿ öñò-öñòÿ äöøöá. Áóíóí äà íÿòèúÿñèäèð êè, òÿúàâöçêàð õàðàêòåðëè åðìÿíèëÿð ãàíëû àêñèéàëàðäà èøòèðàê åäÿðÿê êöòëÿâè ñîéãûðûìû àêòëàðû òþðÿäèáëÿð. Áöòöí áóíëàðà áàõìàéàðàã, ùÿð èë àïðåëèí 24-ö ÿðÿôÿñèíäÿ äöíéàäà åðìÿíè ëîááèñèíèí ôÿàëëûüû àðòûð, áåéíÿëõàëã èúòèìàèééÿòè ãîíäàðìà “åðìÿíè ñîéãûðûìû”íà èíàíäûðìàã ö÷öí éåíè úÿùäëÿð åäèëèð, áó ìÿãñÿäëÿ ìöõòÿëèô éîëëàðà èñòèíàä îëóíóð. Åðìÿíèïÿðÿñò ìþâãåäÿí ÷ûõûø åäÿí, éàõóä “åðìÿíè ìÿñÿëÿñè”íäÿí ñèéàñè ìàðàãëàðû íàìèíÿ èñòèôàäÿ åòìÿéÿ ÷àëûøàí áÿçè áåéíÿëõàëã ñèéàñè äàèðÿëÿð, èìïåðèàëèñò ìÿðêÿçëÿð äÿ áó ãîíäàðìà èääèàëàðû äÿñòÿêëÿéèðëÿð. Åéíè çàìàíäà, ñàõòà “åðìÿíè ñîéãûðûìû” èääèàëàðûíû òàíûìàãëà áèð ñûðà ñèéàñè âÿ èãòèñàäè ìàðàãëàðûíû òÿìèí åòìÿéÿ ÷àëûøàí äþâëÿòëÿð áó ìÿñÿëÿäÿí Òöðêèéÿéÿ ãàðøû òÿçéèã âàñèòÿñè êèìè èñòèôàäÿ åäèðëÿð. ßìèíëèêëÿ äåìÿê îëàð êè, áó ìÿñÿëÿéÿ ìöõòÿëèô äþâëÿòëÿðèí ãàíóíâåðèúè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí èääèàëàðûí òàðèõè-ôàêòîëîæè ÿñàñëàðûíûí àðàøäûðûëìàäàí ñèéàñè ãèéìÿòèí âåðèëìÿñè òàìàìèëÿ ãÿðÿçëè ìàùèééÿò äàøûéûð. ×öíêè ìÿñÿëÿíèí òàðèõè êþêëÿðèíÿ íÿçÿð ñàëäûãäà 1915-úè èë 24 àïðåë òàðèõèíèí ìÿùç åðìÿíè úèíàéÿòêàðëûüû, ãóëäóðëóüó èëÿ áàüëûëûüû, ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëàí òÿðÿôèí èñÿ åëÿ ùÿìèí äþâðäÿ Àíàäîëóäà âÿ Úÿíóáè Ãàôãàçäà éàøàéàí òöðêëÿð îëäóüó äàíûëìàç ôàêòëàðëà öçÿ ÷ûõûð. áèëÿíëÿðè, õöñóñÿí äÿ, äèí õàäèìëÿðè Îñìàíëû äþâëÿòèíè äàõèëäÿí ñàðñûäàúàã ùÿð úöð éîëà ÿë àòäûëàð. Îíëàð ÿââÿëúÿ òÿáÿÿñè îëäóãëàðû äþâëÿòèí ùÿðáè ñÿôÿðáÿðëèê ÷àüûðûøûíäàí éàéûíäûëàð. Îðäóéà ãàòûëàíëàðûí ÿêñÿðèééÿòè èñÿ ñèëàùëàðû èëÿ áèðëèêäÿ ôÿðàðèëèê åäÿðÿê ×àð Ðóñèéàñûíûí òÿðÿôèíäÿ Îñìàíëûéà ãàðøû äþéöøìÿéÿ áàøëàäû. Îñìàíëû îðäóñó áèð òÿðÿôäÿí úÿáùÿäÿ Ðóñèéà îðäóñó âÿ îíà ãîøóëàí åðìÿíè õÿéàíÿòêàðëàðûíà ãàðøû ñàâàøàðêÿí, äèýÿð òÿðÿôäÿí áöòþâ òöðê êÿíäëÿðèíè éåðëÿéåêñàí åäÿí, ÿùàëèñèíè ãÿòëÿ éåòèðÿí, îðäóéà ëÿâàçèìàò àïàðàí êàðâàíëàðà ùöúóì åäÿí åðìÿíè ñèëàùëû ãóëäóð äÿñòÿëÿðè èëÿ ìöáàðèçÿ àïàðìàëû èäè. Äþâëÿòèí úèíàéÿòêàðëàðà ãàðøû ýþðäöéö òÿäáèðëÿð èñÿ áåéíÿëõàëã àëÿìÿ “åðìÿíèëÿðèí ãÿòëÿ éåòèðèëìÿñè”, “òÿçéèãëÿðÿ ìÿðóç ãàëìàñû” êèìè òÿãäèì îëóíóð, áóíóíëà äà “åðìÿíè ìÿñÿëÿñè” ñöíè îëàðàã ãàáàðäûëûðäû. Åðìÿíè ãóëäóð áèðëÿøìÿëÿðè èñÿ îíëàðà âÿä åäèëÿí ÿðàçèëÿðäÿ äþâëÿò ãóðìàã õÿéàëû èëÿ áþëýÿíèí òöðê ÿùàëèñèíè “òÿìèçëÿìÿê”äÿ äàâàì åäèð, ãàäûíëàðà, óøàãëàðà, ãîúàëàðà ôÿðãè ãîéìàäàí éöçìèíëÿðëÿ äèíú èíñàíû àìàíñûç ãûðüûíà ìÿðóç ãîéóðäóëàð. “Åðìÿíè ìÿñÿëÿñè” âÿ “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” õöëéàñû Ìÿëóì îëäóüó êèìè, Îñìàíëû äþâëÿòèíè ïàð÷àëàéàðàã òàðèõ ñÿùíÿñèíäÿí ñèëìÿê èñòÿéÿí èìïåðèàëèñò äþâëÿòëÿð ÕÛÕ ÿñðèí ñîíëàðûíäàí åòèáàðÿí áó ìÿãñÿäëÿ áþëýÿäÿ éàøàéàí åðìÿíèëÿðäÿí âàñèòÿ êèìè èñòèôàäÿ åäèáëÿð. Éÿíè, “åðìÿíè ìÿñÿëÿñè” ÕÛÕ ÿñðèí ñîíëàðûíäàí åòèáàðÿí ñöíè øÿêèëäÿ ìåéäàíà ÷ûõàðûëàí, èìïåðèàëèñò äàèðÿëÿðèí ïëàíëàðûíûí ðåàëëàøìàñûíà çÿìèí éàðàäàí ôàêòîð ãèñìèíäÿ èñòèôà- èêèíúè Ñàñóí öñéàíû, 1909-úó èëäÿ Àäàíà “Òÿùúèð” ãàíóíó âÿ öñéàíû ñûðàëàíäû. Òÿêúÿ 1895-úè èë ÿðçèíñàõòà “ñîéãûðûìû” äÿ Îñìàíëû èìïåðèéàñûíûí Àíàäîëó áþëýÿñèíèí 24 ìöùöì øÿùÿðèíäÿ ìöòÿøÿêèääèàëàðûíûí èôøàñû êèë îëàðàã åéíè âàõòäà âÿ áÿçÿí áèð-áèðèØÿðãè Àíàäîëóäà éàøàéàí åðìÿíèëÿíèí àðäûíúà “Ùí÷àê” âÿ äèýÿð åðìÿíè êîðèí öñéàí âÿ ãûðüûíëàðäà ýåíèø èøòèðàêûíû ìèòÿëÿðè öñéàíëàð âÿ èüòèøàøëàð ùÿéàòà êåíÿçÿðÿ àëàí Îñìàíëû ùþêóìÿòè 27 ìàé ÷èðäèëÿð. Öñéàíëàð çàìàíû åðìÿíè ñèëàùëû1915-úè èëäÿ îíëàðûí ìöùàðèáÿ çîíàñûíëàðû éàõûíëûãäàêû ìöñÿëìàí êÿíäëÿðèíÿ äàí óçàã ÿðàçèëÿðÿ - Àíàäîëóíóí è÷ÿðèëÿáàñãûí åäèð, åâëÿðè éàíäûðûð, ÿùàëèíè þëäöðèíÿ, åëÿúÿ äÿ, Ñóðèéàéà êþ÷öðöëìÿñèíè ðöðäöëÿð. 1895-úè èëèí èéóëóíäà Èñòàíáóëäà íÿçÿðäÿ òóòàí ãÿðàð ãÿáóë åòäè. Áèð íå÷ÿ ùí÷àê÷ûëàð ìöñÿëìàí óøàãëàðûí îõóäóüó àéäàí ñîíðà Ìÿúëèñäÿ òÿñäèã îëóíàí ãàìÿêòÿáè, 30 åâè, 20 äöêàíû, àâãóñò àéûííóíäà “ñèëàùëû ãöââÿëÿðèí ÿëåéùèíÿ úàäà Àìàñèéàäà 58 åâè, 165 äöêàíû éàíñóñëóã âÿ õÿéàíÿòëÿðè àøêàðà ÷ûõàðûëàí äûðäûëàð. Ìÿíáÿëÿðÿ ýþðÿ, òÿêúÿ 1895-úè êÿíä âÿ ãÿñÿáÿëÿðèí áàøãà áþëýÿëÿðÿ èëäÿ þëäöðöëÿíëÿðèí ñàéû 10617 íÿôÿð éåðëÿøäèðèëìÿñè”íèí âàúèáëèéè ãåéä îëóíóð, îëóá. Öñéàí àäëàíäûðûëìàñûíà áàõìàéàùÿòòà ùÿð ùàíñû åòíèê ãðóïóí, î úöìëÿðàã, åðìÿíèëÿðèí òöðêëÿðÿ ãàðøû òþðÿòäèêëÿäÿí, åðìÿíèëÿðèí àäû ÷ÿêèëìèð. Ãàíóíäà ðè ÿìÿëëÿð ôàêòèêè îëàðàã ñîéãûðûìû èäè. ãîéóëàí øÿðòëÿð âÿ òÿëÿáëÿð Îñìàíëû äþâ1895-1896-úû èëëÿðèí Çåéòóí ãûðüûíûíäà ëÿòèíèí õÿéàíÿòêàð òîïëóìà ìöíàñèáÿòäÿ èøòèðàê åäÿí áèð åðìÿíè ýöíäÿëèéèíäÿ ùóìàíèñò ìþâãåéèíè ýþçëÿð þíöíÿ ñÿãåéä åäèð: “Öñéàí ÿðçèíäÿ òöðêðèð. 27 ìàé 1915-úè èë òàðèõëè ëÿð 13 ìèí ÿñýÿð, îíëàðëà “Òÿùúèð” (“Êþ÷”) ãàíóíó Éàõóä, 1915-úè èë áÿðàáÿð 20 ìèí äèíú èëÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäó: èíñàí èòèðäèëÿð, áèç èñÿ 24 àïðåë òàðèõèíèí ìÿùç åðìÿíè 1) Êþ÷öðöëìÿñè 125 íÿôÿðè èòèðäèê”. ëàçûì áèëèíÿíëÿð ýåúèíàéÿòêàðëûüû, ãóëäóðëóüó èëÿ Åðìÿíè ãóëäóð éåðëÿðÿ òÿøêèëàòëàðû éàëíûç áàüëûëûüû, ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëàí äÿúÿêëÿðè ãÿäÿð òÿùëöêÿñèç êöòëÿâè ãûðüûíëàð òþòÿðÿôèí èñÿ åëÿ ùÿìèí èëëÿðäÿ Àíàäîëóäà, øÿêèëäÿ àïàðûëàúàãðÿòìèð, ùÿì äÿ àéäûð; 2) Éîëëàðäà îíðû-àéðû èíñàíëàðà ùÿì÷èíèí, Úÿíóáè Ãàôãàçäà éàøàéàí ëàðûí ðàùàòëûãëàðû, ãàðøû òåððîð àêñèéààçÿðáàéúàíëûëàð âÿ òöðêëÿð îëäóüó úàí âÿ ìàë òÿùëöêÿëàðû ùÿéàòà êå÷èðèðäèñèçëèêëÿðè òÿìèí îëóíàäàíûëìàç ôàêòëàðëà ëÿð. 1890-úû èë èéóëóí 15úàãäûð; 3) Ýåòäèêëÿðè éåðäÿ “Ùí÷àê” ïàðòèéàñûíûí öçÿ ÷ûõûð ëÿðäÿ òàì éåðëÿøäèðèëìÿëÿðèíÿ òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ Èñòàíáóëäà áàø ãÿäÿð þçëÿðèíè êþ÷êöí þäÿíèøèíäÿí, âåðÿí ïàðòëàéûøäà 17 íÿôÿð þëÿí âÿ éàðàýöçÿðàíëàðûíû âÿ éåéèá-è÷ìÿêëÿðèíè òÿìèí ëàíàí îëäó. Äþâëÿò ìÿìóðëàðû äà åðìÿíè åòìÿê ö÷öí ùÿð úöð éàðäûì åäèëÿúÿêäèð; òåððîð÷ó òÿøêèëàòëàðûíûí ùàçûðëàäûãëàðû ñóè4) Ìàääè âÿçèééÿòëÿðèíÿ óéüóí îëàðàã ãÿñäëÿðèí ãóðáàíû îëóðäóëàð. Åðìÿíèëÿðèí îíëàð ìàë âÿ ÿðàçè èëÿ òÿìèí îëóíàúàãëàð; þçáàøûíàëûüû î ñÿâèééÿéÿ ÷àòìûøäû êè, 5) Ùþêóìÿò òÿðÿôèíäÿí åâ òèêèëÿúÿêäèð; 6) ùÿòòà 1905-úè èëäÿ Ñóëòàí ßáäöëùÿìèäÿ ßêèí÷èëÿðÿ òîõóìëóã, ñÿíÿòêàð îëàíëàðà ãàðøû äà ñóè-ãÿñä òþðÿòìèøþç ñÿíÿòëÿðè èëÿ áàüëû àëÿòäèëÿð. Åðìÿíè êîìèëÿð âåðèëÿúÿêäèð; 7) Åðìÿíèëÿð Àíàäîëóäà êöòëÿâè ñîéãûðûìëàð òþðÿäèáëÿð Ùÿìèí âàõò Ðóñèéà, Èíýèëòÿðÿ âÿ Ôðàíñàíûí äÿñòÿéè èëÿ åðìÿíèëÿð ñöðÿòëÿ òÿøêèëàòëàíàðàã ýèçëè øÿêèëäÿ ñèëàùëàíìûøäûëàð. Áó èøäÿ åðìÿíè êèëñÿëÿðè õöñóñè ôÿàëëûã íöìàéèø åòäèðÿðÿê, ùÿì èäåîëîæè òÿáëèüàò ìÿðêÿçè, ùÿì äÿ úÿááÿõàíà ðîëóíó èúðà åäèðäè. Òÿùðèêåäèúè ôÿàëèééÿòëÿð íÿòèúÿñèíäÿ 1880-úè èëëÿðäÿí åòèáàðÿí Øÿðãè Àíàäîëóäà åðìÿíè êîìèòÿëÿðè ãóðóëìàüà áàøëàäû. Êîìèòÿëÿðèí ôÿàëèééÿòèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ Îñìàíëû ñÿðùÿäëÿðèíäÿí êÿíàðäà åðìÿíè òåððîð÷ó òÿøêèëàòëàðû ãóðóëäó. Àíàäîëóäàí êÿíàðäà ãóðóëàí “Ùí÷àê”, “Äàøíàê”, “Ðàìãàâàð”, “Ñèëàùëûëàð Úÿìèééÿòè”, “Åðìÿíèñòàíà Äîüðó Úÿìèééÿòè”, “Ýÿíú Åðìÿíèñòàí Úÿìèééÿòè”, “Ãàðà Õà÷ Úÿìèééÿòè” êèìè òÿøêèëàòëàð Àíàäîëóäà àêòèâ ôÿàëèééÿò ýþñ- òÿëÿðè áÿçè ùàëëàðäà åðìÿíè ÿùàëèíèí þçöíÿ çöëì åäÿðÿê, éàõóä îíëàðûí ãàíè÷ÿí ÿìÿëëÿðèíÿ ãàðøû ÷ûõàí åðìÿíèëÿðè ãÿòëÿ éåòèðÿðÿê, äàùà ñîíðà ýöíàùû òöðêëÿðèí öçÿðèíÿ àòìàüà ÷àëûøûðäûëàð. Û Äöíéà ìöùàðèáÿñè èëëÿðèíäÿ “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” õöëéàñû èëÿ Îñìàíëû äþâëÿòèíÿ õÿéàíÿò åäÿðÿê äöøìÿí úÿáùÿñèíÿ ãîøóëàí åðìÿíèëÿðèí þçáàøûíàëûüû äàùà äà àðòäû. 1915-úè èëäÿ ðóñ îðäóëàðûíûí Øÿðãè Àíàäîëóéà äàõèë îëìàñû èëÿ åðìÿíè ñèëàùëû äÿñòÿëÿðè Âàí, Áèòëèñ, ßðçóðóì, ßðçèíúàí, Ãàðñ âÿ áèð ÷îõ áàøãà âèëàéÿòëÿðäÿ àìàíñûç ãûðüûíëàð òþðÿòäèëÿð, áÿçè âèëàéÿòëÿð éåðëÿ-éåêñàí åäèëäè. 24 àïðåë òàðèõèíèí ÿñë ìàùèééÿòè äÿ îëóíóð. Åðìÿíèëÿð èñÿ ùÿð çàìàíêû êèìè áó ìÿñÿëÿäÿ êþíöëëö øÿêèëäÿ âàñèòÿ ðîëóíó îéíàìàãëà þç ìÿêðëè íèééÿòëÿðèíèí ýåð÷ÿêëÿøìÿñèíÿ úàí àòûðäûëàð. Ìöÿééÿí ìöääÿòäÿí ñîíðà èìïåðèàëèñò äþâëÿòëÿðèí äÿñòÿéè âÿ òÿùðèêè èëÿ åðìÿíèëÿð Îñìàíëû äþâëÿòè âÿ Àíàäîëóíóí òöðê ÿùàëèñèíÿ ãàðøû ýåíèø ôÿàëèééÿòÿ áàøëàäûëàð. Îíëàð þçëÿðèíè äöíéàéà “ÿçèëÿí òîïëóì” êèìè ýþñòÿðìÿéÿ ÷àëûøàðàã “Àíàäîëóéà ùþêìðàíëûã ùàãëàðûíûí òöðêëÿð òÿðÿôèíäÿí ãÿñá îëóíäóüó” ôèêðèíè éàéûðäûëàð. 1877-1878úè èëëÿð Ðóñèéà-Îñìàíëû ìöùàðèáÿñèíäÿí ñîíðà Ðóñèéà âÿ áèð ñûðà Àâðîïà äþâëÿòëÿðèíèí èøòèðàêû èëÿ Áåðëèíäÿ èìçàëàíàí ìöãàâèëÿíèí øÿðòëÿðèíäÿí áèðè Øÿðãè Àíàäîëóäà åðìÿíèëÿðÿ ìóõòàðèééÿòèí âåðèëìÿñè èäè. “Åðìÿíè ìÿñÿëÿñè”íè áåéíÿëõàëã ñÿâèééÿéÿ ãàëäûðàí áó ìàääÿ áþëýÿäÿêè åðìÿíèëÿðèí ñàéûíûí àçëûüû ñÿáÿ- òÿðìÿêëÿ åðìÿíè ÿùàëèñèíè äþâëÿòÿ ãàðøû ñèëàùëû öñéàíëàðà, ìöñÿëìàí ÿùàëèíèí ãÿòëèíÿ ñþâã åòäè. Áåëÿ êè, 1887-úè èëäÿ Úåíåâðÿäÿ “Ùí÷àê”, 1890-úû èëäÿ Òèôëèñäÿ äàøíàê êîìèòÿëÿðè éàðàäûëäû. Áó òåððîð÷ó òÿøêèëàòëàð “Àíàäîëó òîðïàãëàðûíûí âÿ Îñìàíëû åðìÿíèëÿðèíèí õèëàñ åäèëìÿñè” âÿçèôÿñèíè ãàðøûëàðûíà ìÿãñÿä ãîéìóøäóëàð. Þç ôÿàëèééÿòëÿðèíè Èñòàíáóëà âÿ Àíàäîëóéà éàéàí áó òÿøêèëàòëàð åðìÿíè ìÿñÿëÿñèíÿ Ãÿðáèí äàùà ÷îõ äèããÿòèíè úÿëá åòìÿéÿ ÷àëûøûðäûëàð. Åðìÿíèëÿðèí èëê öñéàíû 1890-úû èëäÿ ßðçóðóìäà ýåð÷ÿêëÿøäè. Áóíóí àðäûíúà, ùÿìèí èë Ãóìãàïû íöìàéèøè, 1892-93-úö èëëÿðäÿ Êàéñåðè, Éîçãàò, ×îðóì âÿ Ìåðçèôîí ùàäèñÿëÿðè, 1894-úö èëäÿ Ñàñóí öñéàíû, Áàáûàëè íöìàéèøè âÿ Çåéòóí öñéàíû, 1896-úû èëäÿ Âàí öñéàíû âÿ Îñìàíëû Áàíêûíûí çÿáò îëóíìàñû 1903-úö èëäÿ Ùÿì þí, ùÿì äÿ àðõà úÿáùÿäÿ äþéöøìÿê ìÿúáóðèééÿòèíäÿ ãàëìàñûíà áàõìàéàðàã, Îñìàíëû ðÿùáÿðëèéè óçóí ìöääÿò åðìÿíèëÿðèí éàðàòäûüû òÿùëöêÿíè “ìÿùÿëëè òÿäáèðëÿðëÿ” ùÿëë åòìÿéÿ ÷àëûøäû. Ëàêèí ãûðüûíëàðûí ÿùàòÿ äàèðÿñèíèí ýåíèøëÿíìÿñè, òÿùëöêÿíèí àðòìàñû Îñìàíëû ðÿùáÿðëèéèíè äàùà ãÿòè àääûì àòìàüà âàäàð åòäè. Åðìÿíèëÿðèí ùÿìèí äþâðäÿ Àíàäîëóäà áèð ìèëéîíäàí àðòûã òöðêö ãÿòëÿ éåòèðìÿñèíÿ áàõìàéàðàã, Îñìàíëû ðÿùáÿðëèéè õÿéàíÿòêàð ãóëäóðëàðà ãàðøû ñÿðò úÿçàëàíäûðìà öñóëëàðûíà ÿë àòìàäû. ßêñèíÿ, ìöùàðèáÿíèí ãûçüûí ÷àüûíäà úÿáùÿ áþëýÿñèíäÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèí åäèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ áþëýÿíèí öñéàíëàð ãàëäûðàí åðìÿíè ÿùàëèñèíèí èìïåðèéàíûí è÷ÿðèëÿðèíäÿ éåðëÿøäèðèëìÿñè ìÿñÿëÿñè ýöíäÿìÿ ýÿëäè. ßââÿëúÿ, 1915-úè èë àïðåëèí 24-äÿ þëêÿäÿ ãàðûøûãëûã éàðàäàí, åðìÿíèëÿðè ñèëàùëàíäûðàðàã, òöðêëÿðèí éàøàäûüû êÿíäëÿðè ìÿùâ åòìÿéÿ éþíÿëäÿí åðìÿíè êîìèòÿëÿðèíèí ôÿàëèééÿòè äàéàíäûðûëäû. Äþâëÿò ÿëåéùèíÿ ôÿàëèééÿòäÿ èòòèùàì îëóíàí êîìèòÿëÿðèí 2345 íÿôÿð ðÿùáÿðè âÿ ôÿàë öçâö ùÿáñ îëóíäó. Ýþðöíäöéö êèìè, åðìÿíèëÿðèí áöòöí äöíéàéà úàð ÷ÿêÿðÿê ãîíäàðìà “åðìÿíè ñîéãûðûìû”íû àíìà ýöíö êèìè ãåéä åòäèêëÿðè 24 àïðåë òàðèõè, ÿñëèíäÿ, äþâëÿòÿ õÿéàíÿò åäÿí, äèíú ÿùàëèéÿ ãàðøû àüëàñûüìàç âÿùøèëèêëÿð òþðÿäÿí åðìÿíè êîìèòÿëÿðèíèí àïàðûúû øÿõñëÿðèíèí ùÿáñ îëóíäóüó ýöíäöð. Áó òàðèõèí, ùÿòòà åðìÿíèëÿðèí “ñîéãûðûìû” êèìè òÿáëèü åòäèéè êþ÷öðöëìÿ òÿäáèðè èëÿ äÿ áèðáàøà ÿëàãÿñè éîõäóð. Þçëÿðè èëÿ àïàðà áèëìÿäèêëÿðè ìàëëàðûí ÿâÿçè ìàëëà þäÿíÿúÿêäèð. Âÿ áó îëìàäûüû òÿãäèðäÿ îíëàðà ùÿìèí ìàëëàðûí ãàðøûëûüû îëàðàã ïóë þäÿíÿúÿêäèð; 8) Áîøàëäûëàí øÿùÿð âÿ ãÿñÿáÿëÿðäÿ îëàí åðìÿíèëÿðÿ àèä äàøûíìàç ìàëëàðûí ñèéàùûñû òóòóëàúàã, îíëàðûí ãèéìÿòëÿðè âÿ ìèãäàðû ìöÿééÿí åäèëÿðÿê êþ÷êöíëÿðÿ âåðèëÿúÿêäèð; 9) Êþ÷êöíëÿðèí èñòèôàäÿñèíäÿ îëàí çåéòóíëóã, òóòëóã, ìåéâÿ áàüëàðû, ïîðòàüàë áàü÷àëàðû, äöêàíëàð, ôàáðèêëÿð, àíáàð âÿ äèýÿð ýÿëèð ýÿòèðÿúÿê äàøûíìàç ìàëëàð ñàòûëàúàã âÿ éà êèðàéÿ âåðèëÿúÿê. Îíäàí ýÿëÿí ýÿëèð ùÿìèí êþ÷êöíëÿðÿ, ìàë ñàùèáëÿðèíÿ âåðèëÿúÿêäèð. Ãÿðàðûí ìöùàðèáÿíèí ãûçüûí ÷àüûíäà Îñìàíëû äþâëÿòèíèí îëäóãúà ÷ÿòèí äóðóìäà îëäóüó áèð âàõòäà ãÿáóë åäèëìÿñèíÿ áàõìàéàðàã, ùþêóìÿò áþéöê ìèãäàðäà õÿðú òÿëÿá åäÿí áó òÿäáèðëÿðè ñèñòåìëè øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èðäè. Ëàêèí åðìÿíèëÿð ùÿìèí äþâðäÿí áó ùàäèñÿíè “ñîéãûðûìû” êèìè ãÿëÿìÿ âåðìÿéÿ áàøëàäûëàð. Åëÿ áó ìÿñÿëÿäÿ åðìÿíèëÿðèí ôèêèðëÿðè áèð-áèðèëÿ çèääèééÿò òÿøêèë åäèð. Ìÿëóì îëäóüó êèìè, ùàçûðäà åðìÿíè ëîááèñè 1915-úè èë êþ÷ö çàìàíû 1,5 ìèëéîí åðìÿíèíèí ãÿòëÿ éåòèðèëäèéèíè èääèà åäèð. Ùàëáóêè, ùÿìèí äþâðöí åðìÿíè, òöðê âÿ äèýÿð ìÿíáÿëÿðèí èðÿëè ñöðäöêëÿðè ðÿãÿìëÿð ÿñàñûíäà Û Äöíéà ìöùàðèáÿñè ÿðÿôÿñèíäÿ Àíàäîëóäà 1,2-1,4 ìèëéîí åðìÿíèíèí éàøàäûüû ìÿëóì îëóð. Åðìÿíè òàðèõ÷èñè Ú.Êèðîêîñéàíûí ìÿëóìàòûíà ýþðÿ, åðìÿíèëÿðèí ö÷äÿ èêèñè êþ÷öðöëìÿéÿ ìÿðóç ãàëûá. Áó èñÿ êþ÷öðöëÿí åðìÿíèëÿðèí öìóìè ñàéûíûí 1 ìèëéîíäàí äà àç îëäóüóíó äåìÿéÿ ÿñàñ âåðèð. Áåëÿ îëàí òÿãäèðäÿ 1,5 ìèëéîí åðìÿíèíèí þëäöðöëìÿñè íåúÿ ìöìêöí îëà áèëÿðäè? Áóðàäàí äà ýþðöíöð êè, Òöðêèéÿéÿ éþíÿëäèëÿí ãîíäàðìà “åðìÿíè ñîéãûðûìû” èääèàëàðû ùÿãèãÿòäÿí óçàã îëìàãëà áÿðàáÿð, åðìÿíè ëîááèñèíèí, Åðìÿíèñòàí äþâëÿòèíèí âÿ îíëàðà ùàâàäàðëûã åäÿí áÿçè þëêÿëÿðèí ñèéàñè àìáèñèéàëàðûíà õèäìÿò åäèð. ßñë ñîéãûðûìûíû åðìÿíèëÿð òþðÿäèáëÿð Òàðèõè ôàêòëàð îíó ýþñòÿðèð êè, ÿñë ñîéãûðûìûíû ìÿùç åðìÿíèëÿð òþðÿäèáëÿð. Áÿëëè îëäóüó êèìè, åðìÿíèëÿð 1905-1907-úè èëëÿðèí êöòëÿâè ãÿòëèàìëàðûíäàí ñîíðà 1918-úè èëäÿ áþéöê ìèãéàñäà ãûðüûíëàð ùÿéàòà êå÷èðèáëÿð. Áó äþâðäÿ áàø âåðÿí áþéöê ñèéàñè ùàäèñÿëÿð èñÿ íÿèíêè áó ãûðüûíëàðû éóáàäûá, ÿêñèíÿ, ïðîñåñëÿðè äàùà äà ñöðÿòëÿíäèðèá. 1917-úè èëèí ôåâðàëûíäà ×àð Ðóñèéàñû äàüûëûá, ùÿìèí èëèí îêòéàáðûíäà áîëøåâèêëÿð ùÿðáè ÷åâðèëèø åäÿðÿê ùàêèìèééÿòè ÿëÿ êå÷èðèáëÿð. Áó çàìàí äåêàáðûí 16-äà Áàêû Ñîâåòèíäÿ ñÿäð îëàí Ñòåïàí Øàóìéàí Ëåíèíèí ÿìðè èëÿ Ãàôãàçäà ôþâãÿëàäÿ âÿ ñÿëàùèééÿòëè êîìèññàð òÿéèí îëóíóá âÿ îíà 500 ìèí ðóáë ïóë àéðûëûá. ëèá. Áàøãà ìÿíáÿëÿðäÿ èñÿ áó ðÿãÿìèí äàùà äà àðòûã îëäóüó ýþñòÿðèëèð. Ìÿñÿëÿí, “Àçÿðáàéúàí” ãÿçåòèíèí ùÿìèí äþâðëÿðäÿ èøûã öçö ýþðÿí ñàéëàðûíäà ìàðò ùàäèñÿëÿðè çàìàíû Áàêû âÿ ÿòðàô êÿíäëÿðäÿ 30 ìèíäÿí àðòûã àçÿðáàéúàíëûíûí ãÿòëÿ éåòèðèëäèéè ãåéä îëóíóð. Åðìÿíèëÿðèí þç íöìàéÿíäÿëÿðèíäÿí áèðè èñÿ ãåéä åäèð êè, “áèç Áàêûäà 25 ìèí íÿôÿðè ãÿòëÿ éåòèðìèøèê”. Éàíâàð àéûíäà èñÿ éåíÿ Ëåíèíèí èìçàñû èëÿ Áàêû Ñîâåòèíÿ 30 ìèëéîí 800 ìèí ðóáë, 5 000 òöôÿíý, 2 àåðîïëàí âÿ 2 çèðåùëè ìàøûí àéðûëûá. Îíó äà ãåéä åäÿê êè, 1917-úè èë äåêàáðûí 18-äÿ èìçàëàíìûø ßðçèíúàí ìöãàâèëÿñèíÿ ýþðÿ, ðóñ îðäóñó Øÿðãè Àíàäîëóäàí ÷ÿêèëìÿëè âÿ Ðóñèéàéà ãàéûòìàëû èäè. Ëàêèí áó ðàçûëàøìà ñîíà ãÿäÿð èúðà îëóíìàéûá. Àüûð ôÿñàäëàðûíû èñÿ éåíÿ äÿ Àçÿðáàéúàí õàëãû ÷ÿêèá. Àíàäîëóäàí ãàéûäàí ðóñ ãîøóíëàðûíûí òÿðêèáèíäÿ Òöðêèéÿéÿ ãàðøû âóðóøàí åðìÿíè ùÿðáè áèðëÿøìÿëÿðè, îíëàðûí 5000 ÿñýÿðè Áàêûéà ýÿëèá. Òàðèõ÷èëÿðèí ãÿíàÿòèíÿ ýþðÿ, áîëøåâèê ùþêóìÿòèíèí àéûðäûüû 5000 òöôÿíý äÿ ìÿùç Áàêûéà éåðëÿøäèðèëÿí åðìÿíè ùÿðá÷èëÿðèíÿ âåðèëèá. Áó ùÿðáè ãöââÿëÿð àçÿðáàéúàíëûëàðûí ãÿòëÿ éåòèðèëìÿñèíÿ, ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëìàñûíà éþíÿëäèëèá. Áåëÿëèêëÿ, 1918-úè èë ìàðòûí 24-äÿ Øàóìéàíûí áàø÷ûëûüû èëÿ àçÿðáàéúàíëûëàðà ãàðøû áàøëàíìûø ñîéãûðûìû áèð íå÷ÿ ýöí äàâàì åäèá. Åðìÿíè äàøíàê-áîëøåâèê ùÿðáè áèðëÿøìÿëÿðè Øàìàõûíû èøüàë åòäèêäÿí ñîíðà Ãóáà ãÿçàñûíäà äà àçÿðáàéúàíëûëàðûí ñîéãûðûìûíà áàøëàéûá. Éåðè ýÿëìèøêÿí, Ãóáàäà áàø âåðìèø ñîéãûðûìûíû òÿñäèã åäÿí ÿí òóòàðëû ôàêòëàðäàí áèðè äÿ ðàéîíäà àøêàðëàíìûø êöòëÿâè ìÿçàðëûãäûð. Ôàêòëàð ñöáóò åäèð êè, 1918-úè èëèí èëê àéëàðûíäàí Ãóáà ãÿçàñûíäà ìöñÿëìàí ÿùàëèñèíÿ ãàðøû ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ãûðüûíëàðû ôàúèÿ àäëàíäûðìàã âÿùøèëèêëÿðèí ìàùèééÿòèíè òàì à÷ìûð. Ìèíëÿðëÿ èíñàíûí, äèíú ÿùàëèíèí, ãàäûíëàðûí, óøàãëàðûí âÿ ãîúàëàðûí ÿçàá âÿ èøýÿíúÿ èëÿ ãÿòëÿ éåòèðèëìÿñè äÿùøÿòëè âÿ àüëàñûüìàç áèð ùàäèñÿ èäè. Òàðèõ÷èëÿðèí äÿ ãåéä åòäèêëÿðè êèìè, 1918-úè èëäÿ ìàðò ñîéãûðûìûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ñûðô ñèéàñè àìáèñèéàëàðà õèäìÿò åäèá. Ãûðüûíëàðäà åðìÿíè äàøíàê ãöââÿëÿðè èëÿ éàíàøû, áîëøåâèê ÿñýÿðëÿðè äÿ èøòèðàê åäèáëÿð. Áó ãûðüûíëàðûí ÿñàñ ìÿãñÿäè Ãóáà ãÿçàñûíäà äà ìöñÿëìàí ÿùàëèñèíè ìÿùâ åäÿðÿê åðìÿíè èäàðÿ÷èëèéèíÿ íàèë îëìàãäàí èáàðÿò èäè. ×öíêè Ñîâåò ðåæèìèíÿ ðÿùáÿðëèê åäÿí Øàóìéàí Úÿíóáè Ãàôãàçäà “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” äþâëÿòè éàðàòìàã ö÷öí áöòöí èìêàíëàðûíû èøÿ ñàëìûøäû. Åðìÿíè äàøíàê ãöââÿëÿðè áîëøåâèêëÿ- Ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, àçÿðáàéúàíëûëàðûí åðìÿíèëÿð âÿ îíëàðûí ùàâàäàðëàðû òÿðÿôèíäÿí ãÿòëÿ éåòèðèëìÿñè, ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëìàñû ñîíðàêû äþâðëÿðäÿ äÿ äàâàì åäèá. 1920-úè èëèí ìàé àéûíäàí 1921-úè èëèí íîéàáðûíà ãÿäÿð Àçÿðáàéúàíäà åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí 48 ìèí íÿôÿð ãÿòëÿ éåòèðèëèá. 1930-úó èëëÿðÿ äÿ äèããÿò éåòèðñÿê, ýþðÿðèê êè, áîëøåâèê ùþêóìÿòè òÿðÿôèíäÿí ìöõòÿëèô ðåïðåññèéàëàð àäû àëòûíäà õàëãûìûç ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëûá. Áó ïðîñåñ 1941-1945-úè èëëÿð ÛÛ Äöíéà ìöùàðèáÿñèíäÿ äÿ äàâàì åäèá. Ùÿìèí ìöùàðèáÿäÿ Àçÿðáàéúàíäàí 700 ìèí íÿôÿð èøòèðàê åäèá. Îíëàðûí éàðûñû ýåðè ãàéûòìàéûá. Ìöùàðèáÿéÿ ýåäÿíëÿðèí 70-80 ôàèçè ðóñ äèëèíè áèëìèðäè. Î çàìàí îðäóäà îëàí åðìÿíèëÿð, ðóñ øîâèíèñòëÿðè ÿìðè éåðèíÿ éåòèðìÿìÿê áÿùàíÿñè èëÿ àçÿðáàéúàíëûëàðû ýöëëÿëÿéèðäèëÿð. Ãåéä åäÿê êè, õàëãûìûçà ãàðøû ñîéãûðûìëàð òþðÿäÿí ìÿíôóð ãîíøóëàðûìûç þç ÷èðêèí íèééÿòëÿðèíè ðåàëëàøäûðìàã ö÷öí èñòÿíèëÿí ôöðñÿòäÿí éàðàðëàíìàüà ÷àëûøûáëàð. Áó èñòèãàìÿòäÿ íþâáÿòè àääûì þòÿí ÿñðèí 60-úû èëëÿðèíäÿ àòûëûá. Áåëÿ êè, 1960úû èëëÿðäÿ Åðìÿíèñòàí Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ÿðàçè èääèàëàðû èëÿ ÷ûõûø åäèá. Åéíè çàìàíäà, 1977-úè èëäÿ ÑÑÐÈ Êîíñòèòóñèéàñû ùàçûðëàíàðêÿí åðìÿíèëÿð áóíäàí èñòèôàäÿ åäÿðÿê þç ÷èðêèí ìÿãñÿäëÿðèíÿ íàèë îëìàüà ÷àëûøñàëàð äà, Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ áóíà èìêàí âåðìÿéèá. 1988-úè èëäÿí èñÿ ìÿíôóð ãîíøóëàðûìûç éåíèäÿí ôÿàëëàøìàüà áàøëàéûáëàð. ÑÑÐÈ ðÿùáÿðëèéèíèí ðàçûëûüû èëÿ Åðìÿíèñòàí Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ÿðàçè èääèàëàðû èðÿëè ñöðöá, èøüàë÷ûëûã ñèéàñÿòèíÿ ñòàðò âåðèá âÿ áó ýöí ùÿìèí òÿúàâöçöí íÿòèúÿëÿðè äàâàì åòìÿêäÿäèð. Áóíäàí áàøãà, åðìÿíèëÿð 1992-úè èë ôåâðàëûí 25-äÿí 26-à êå÷ÿí ýåúÿ Àçÿðáàéúàíûí Äàüëûã Ãàðàáàü áþëýÿñèíèí Õîúàëû øÿùÿðèíäÿ ÕÕ ÿñðèí ÿí äÿùøÿòëè ñîéãûðûìëàðûíäàí áèðèíè òþðÿäèáëÿð. Åðìÿíèñòàíûí ñèëàùëû ãöââÿëÿðè êå÷ìèø ÑÑÐÈ äþâðöíäÿí Õàíêÿíäè øÿùÿðèíäÿ éåðëÿøÿí 366-úû ìîòîàòûúû àëàéûí çèðåùëè òåõíèêàñû âÿ ùÿðáè ùåéÿòèíèí êþìÿéè èëÿ áó øÿùÿðè âèðàí åäèá, àçÿðáàéúàíëûëàðà ãàðøû ñîéãûðûìû òþðÿäèáëÿð. Áèð ýöíöí è÷èíäÿ ðèí êþìÿéè èëÿ Ãóáà ãÿçàñûíäà ö÷ äÿôÿ ãûðüûí òþðÿäèáëÿð. Òÿáèè êè, áó ãûðüûíëàð òÿêúÿ Øàìàõû âÿ Ãóáà èëÿ òàìàìëàíìàéûá. Ñîéãûðûìû Àçÿðáàéúàíûí áöòöí áþëýÿëÿðèíè ÿùàòÿ åäèá. Ùÿòòà Úÿíóáè Àçÿðáàéúàíäà 150 ìèí íÿôÿð, òÿêúÿ Óðìèéà øÿùÿðèíäÿ 10 ìèí íÿôÿð ãÿòëÿ éåòèðèëèá. Åðìÿíèëÿð äàõèë îëäóãëàðû áöòöí éàøàéûø ìÿñêÿíëÿðèíè äàüûäûá, ìÿäÿíè, èúòèìàè îáéåêòëÿðèí ùàìûñûíû òàìàìèëÿ ìÿùâ åäèáëÿð. Ùÿìèí äþâðäÿ Øàìàõûíûí 75 êÿíäè, Ãóáàíûí 122 êÿíäè, Çÿíýÿçóðóí 115 êÿíäè åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí òàìàìèëÿ ìÿùâ åäèëèá, Àçÿðáàéúàí ÿðàçèñèíäÿ 700 ìèí íÿôÿð ñîéãûðûìûíà ìÿðóç ãàëûá. Àçÿðáàéúàí Õàëã Úöìùóðèééÿòè òÿðÿôèíäÿí éàðàäûëìûø Ôþâãÿëàäÿ Òÿùãèãàò Êîìèññèéàñûíûí à÷ûãëàäûüû ðÿãÿìëÿðÿ ýþðÿ, ùÿìèí ùàäèñÿëÿð çàìàíû òÿêúÿ Áàêûäà 12 ìèí íÿôÿðäÿí àðòûã àçÿðáàéúàíëû ãÿòëÿ éåòèðè- éåð öçöíäÿí ñèëèíÿí øÿùÿðè òÿðê åäÿí 2500 Õîúàëû ñàêèíèíäÿí 63-ö óøàã, 106ñû ãàäûí, 70-è ãîúà îëìàãëà 613 íÿôÿð ãÿòëÿ éåòèðèëèá, 8 àèëÿ òàìàìèëÿ ìÿùâ åäèëèá, 25 óøàã ùÿð èêè âàëèäåéíèíè, 130 óøàã âàëèäåéíëÿðèíäÿí áèðèíè èòèðèá. Éàðàëàíàí 487 íÿôÿðäÿí 76-ñû óøàã îëóá. 1275 õîúàëûëû ÿñèð, 150 íÿôÿð èñÿ èòêèí äöøöá. Äþâëÿòèí âÿ ÿùàëèíèí ÿìëàêûíà 1992-úè èë 1 àïðåë òàðèõèíÿ îëàí ãèéìÿòëÿðëÿ 5 ìèëéàðä ðóáë ìÿáëÿüèíäÿ çèéàí âóðóëóá. Ìÿùç áöòöí áó ôàêòëàð îíó ýþñòÿðèð êè, òàðèõ áîéó êöòëÿâè ñîéãûðûìëàð òþðÿòìèø åðìÿíèëÿðèí “ñîéãûðûìû” èääèàëàðû òàìàìèëÿ ãîíäàðìà õàðàêòåðëèäèð âÿ äöíéà ñèéàñÿòèíäÿ ìöùöì òÿñèð ìåõàíèçìëÿðèíÿ ìàëèê îëàí ùåýåìîí ýöúëÿðèí ñèéàñè àìáèñèéàëàðûíà õèäìÿò åäèð. “Éåíè Àçÿðáàéúàí”ûí Àíàëèòèê Ãðóïó 6 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) Íèçàìè ðàéîíóíäà ðóñ èúìàñûíûí ùåñàáàò-ñå÷êè éûüûíúàüû êå÷èðèëèá Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Íèçàìè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí ãÿðàðýàùûíäà ðàéîíóí ðóñ èúìàñûíûí ùåñàáàò-ñå÷êè éûüûíúàüû êå÷èðèëèá. Òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðû ÿââÿëúÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí õàòèðÿñèíè áèð äÿãèãÿëèê ñöêóòëà éàä åäèáëÿð. Ñîíðà ÷ûõûø åäÿí ÉÀÏ Íèçàìè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí ñÿäðè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ñÿäàãÿò Âÿëèéåâà ðóñ èúìàñûíûí öçâëÿðèíè Ïàñõà áàéðàìû ìöíàñèáÿòèëÿ òÿáðèê åäèá âÿ óüóðëàð àðçóëàéûá. Éûüûíúàãäà Íèçàìè ðàéîíó ðóñ èúìàñûíûí ðÿùáÿðè Ëàðèñà Êîâàëéîâà èúìàíûí þòÿí èëäÿêè ôÿàëèééÿòèíÿ äàèð ùåñàáàòëà ÷ûõûø åäÿðÿê ýþðöëÿí èøëÿðäÿí ÿòðàôëû äàíûøûá. Ùåñàáàò ÿòðàôûíäà ÷ûõûø åäÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ðóñ èúìàñûíûí ðÿùáÿðè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ìèõàèë Çàáåëèí þëêÿìèçèí òîëåðàíòëûã âÿ ñàáèòëèê ìÿêàíû îëäóüóíó áèëäèðèá. Äåïóòàò ãåéä åäèá êè, Àçÿðáàéúàí ÌÄÁ ìÿêàíûíäà éåýàíÿ äþâëÿòëÿðäÿíäèð êè, áóðàäà äèýÿð õàëãëàðûí âÿ êîíôåññèéàëàðûí íöìàéÿíäÿëÿðè áèðýÿ, ñöëù øÿðàèòèíäÿ éàøàéûðëàð. Íèçàìè ðàéîíó ðóñ èúìàñûíûí öçâëÿðè äÿ ÷ûõûø åäÿðÿê óüóðëàðäàí äàíûøûá, èúìàíûí þòÿíèëêè ôÿàëèééÿòèíÿ äàèð ùåñàáàòû ãÿíàÿòáÿõø ùåñàá åäèáëÿð. Ñîíðà Íèçàìè ðàéîíó ðóñ èúìàñûíûí èäàðÿ ùåéÿòèíèí öçâëÿðè âÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ðóñ èúìàñûíûí ñåíòéàáðäà êå÷èðèëÿúÿê íþâáÿòè ãóðóëòàéûíà íöìàéÿíäÿëÿð ñå÷èëèá. Ëàðèñà Êîâàëéîâà éåêäèëëèêëÿ íþâáÿòè ìöääÿòÿ éåíèäÿí ðàéîíóí ðóñ èúìàñûíûí ñÿäðè ñå÷èëèá. Éåêóíäà ÷ûõûø åäÿí Íèçàìè ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí áàø÷ûñû Òàùèð Áóäàãîâ ðóñ èúìàñûíûí ôÿàëèééÿòèíè éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèá, èúìà öçâëÿðèíè Ïàñõà áàéðàìû ìöíàñèáÿòèëÿ òÿáðèê åäèá âÿ ýÿëÿúÿê ôÿàëèééÿòëÿðèíäÿ óüóðëàð àðçóëàéûá. Éûüûíúàüûí ñîíóíäà Ïàñõà áàéðàìû ìöíàñèáÿòèëÿ Íèçàìè ðàéîíó ðóñ èúìàñûíûí 200-äÿí àðòûã öçâöíÿ ñîâãàò ïàéëàíûá. 100 íÿôÿð Ãàðàáàü ìöùàðèáÿñè âÿ 20 Éàíâàð ÿëèëèíÿ ìèíèê àâòîìîáèëëÿðè òÿãäèì åäèëèá Äöíÿí ßìÿê âÿ ßùàëèíèí Ñîñèàë Ìöäàôèÿñè Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí íþâáÿäÿ äàéàíàí Ãàðàáàü ìöùàðèáÿñè âÿ 20 Éàíâàð ÿëèëëÿðèíäÿí äàùà100 íÿôÿðèíÿ “Íàç-Ëèôàí” ìàðêàëû ìèíèê àâòîìîáèëëÿðè òÿãäèì åäèëèá. Áóíóíëà äà, Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí 23 äåêàáð 2013-úö èë òàðèõëè Ñÿðÿíúàìûíà óéüóí îëàðàã, ñîí 3 ùÿôòÿ ÿðçèíäÿ ìèíèê àâòîìîáèëè èëÿ òÿìèí îëóíàí Ãàðàáàü ìöùàðèáÿñè âÿ 20 Éàíâàð ÿëèëëÿðèíèí ñàéû 300 íÿôÿðÿ ÷àòûá. Àâòîìîáèëëÿðèí òÿãäèì îëóíìàñû çàìàíû ñîñèàë úÿùÿòäÿí ùÿññàñ ÿùàëè ãðóïëàðûíûí, î úöìëÿäÿí, ÿëèëëèéè îëàí øÿõñëÿðèí ùÿðòÿðÿôëè ãàéüû èëÿ òÿìèí îëóíìàñûíà ýþñòÿðèëÿí Ïðåçèäåíò ãàéüûñûíäàí ñþç à÷ûëûá. Éåíè ìèíèê àâòîìîáèëè àëàí Ãàðàáàü ìöùàðèáÿñè âÿ 20 Éàíâàð ÿëèëëÿðè îíëàðûí ìàääè òÿìèíàòûíûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè- íÿ, ðåàáèëèòàñèéà âàñèòÿëÿðè èëÿ òÿìèíàòûíà ýþñòÿðèëÿí äèããÿò âÿ ãàéüûäàí ðàçû ãàëäûãëàðûíû âóðüóëàéûáëàð. ×ûõûø åäÿíëÿð ãûñà ìöääÿòäÿ ìèíèê àâòîìîáèëè èëÿ òÿìèí îëóíìàëàðû ö÷öí ìöâàôèã Ñÿðÿíúàì èìçàëàíìàñûíû ÿëèëëèéè îëàí èíñàíëàðà Ïðåçèäåíò ãàéüûñûíûí ÿéàíè èôàäÿñè îëäóüóíó þíÿ ÷ÿêÿðÿê, äþâëÿòèìèçèí ðÿùáÿðèíÿ ìèííÿòäàðëûãëàðûíû áèëäèðèáëÿð. Òÿäáèðäÿ âóðüóëàíûá êè, èíäèéÿäÿê 4106 íÿôÿð ÿëèëëèéè îëàí øÿõñÿ ìèíèê àâòîìîáèëëÿðè âåðèëèá. Áèëäèðèëèá êè, 1 éàíâàð 2014-úö èë òàðèõÿäÿê íþâáÿéÿ äóðìóø øÿõñëÿðèí íàçèðëèéèí ðÿñìè ñàéòûíäà éåðëÿøäèðèëìèø ñèéàùû öçðÿ ïóëñóç õöñóñè àâòîíÿãëèééàòëà òÿìèí åäèëìÿñè áóíäàí ñîíðà äà äàâàì åòäèðèëÿúÿê âÿ ìàé àéûíûí ñîíóíà êèìè äàùà 375 íÿôÿð ÿëèëëèéè îëàí øÿõñèí ìèíèê àâòîìîáèëëÿðè èëÿ òÿìèí îëóíìàñû ïëàíëàøäûðûëûð. Åéíè çàìàíäà, íþâáÿäÿ îëàí Áþéöê Âÿòÿí ìöùàðèáÿñè âÿ ×åðíîáûë ÿëèëëÿðèíèí, ùàáåëÿ, ùÿðáè õèäìÿò âÿçèôÿñèíè éåðèíÿ éåòèðÿðêÿí ÿëèë îëàíëàðûí äà éàõûí äþâðäÿ õöñóñè àâòîíÿãëèééàòëà òàì òÿìèíàòû ö÷öí ìöâàôèã òÿäáèðëÿð ýþðöëÿúÿê. ÏßÐÂÈÇ Áàêûäà “Ìÿäÿíè èðñèí ãîðóíìàñû âÿ åðìÿíè ñàõòàêàðëûãëàðû” ìþâçóñóíäà êîíôðàíñ êå÷èðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Áàêûäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ìöÿëëèô Ùöãóãëàðû Àýåíòëèéèíèí (ÌÙÀ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ Äöíéà Êèòàá âÿ Ìöÿëëèôëèê Ùöãóãó Ýöíö ìöíàñèáÿòèëÿ “Ìÿäÿíè èðñèí ãîðóíìàñû âÿ åðìÿíè ñàõòàêàðëûãëàðû” ìþâçóñóíäà êîíôðàíñ êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, òÿäáèðäÿ äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí íöìàéÿíäÿëÿðè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòëàðû, òàíûíìûø åëì àäàìëàðû âÿ êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíèí òÿìñèë÷èëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. Èøòèðàê÷ûëàðû ñàëàìëàéàí ÌÙÀíûí ñÿäðè Êàìðàí Èìàíîâ êîíôðàíñûí ÿùÿìèééÿòèíäÿí äàíûøûá. Áèëäèðèá êè, ÓÍÅÑÚÎ òÿðÿôèíäÿí åëàí îëóíìóø 23 àïðåë - Äöíéà Êèòàá âÿ Ìöÿëëèôëèê Ùöãóãó Ýöíö ùàçûðäà ïëàíåòèìèçèí ÿêñÿð þëêÿëÿðèíäÿ ýåíèø øÿêèëäÿ ãåéä îëóíóð. Àçÿðáàéúàíäà ùÿìèí ýöí 1997-úè èëäÿí åòèáàðÿí ÿíÿíÿâè øÿêèëäÿ ãåéä åäèëèð âÿ ìöõòÿëèô òÿäáèðëÿðëÿ ìöøàéèÿò îëóíóð. Âóðüóëàíûá êè, Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ Àçÿðáàéúàíûí ìöÿëëèô-ùöãóã ñèñòåìèíèí ìöÿëëèôè âÿ éàðàäûúûñûäûð. Ìÿùç Îíóí óçàãýþðÿíëèéè ñàéÿñèíäÿ 1993-úö èëäÿ ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè ñòàòóñóíäà Ìöÿëëèô Ùöãóãëàðû Àýåíòëèéè éàðàíûá âÿ 1996-úû èëäÿ ìöñòÿãèë Àçÿðáàéúàíûí èëê ÿãëè ìöëêèééÿò öçðÿ “Ìöÿëëèôëèê ùöãóãó âÿ ÿëàãÿëè ùöãóãëàð ùàããûíäà” Ãàíóíó ãÿáóë îëóíóá. Áåëÿëèêëÿ, Àçÿðáàéúàíûí ÿãëè ìöëêèééÿò ñèñòåìèíèí áåéíÿëõàëã ñÿâèééÿéÿ éöêñÿëìÿñèíÿ éîë à÷ûëûá. Ùÿìèí Ãàíóíóí ÿñàñ ìÿãàìëàðûíäàí áèðè îíäàí èáàðÿòäèð êè, èúòèìàè âàðèäàò ñàéûëàí ãåéðè-ìàääè ìÿäÿíè èðñèìèçèí èíúèëÿðè ÿíÿíÿâè ìÿäÿíè íöìóíÿëÿð (ôîëêëîð íöìóíÿëÿðè) âÿ ÿíÿíÿâè áèëèêëÿðèí ùöãóãè ãîðóíìàñûíà øÿðàèò éàðàäûëûá. Óëó þíäÿðèí òþâñèéÿëÿðè ÿñàñûíäà Àâðîïà ìÿêàíûíäà èëê äÿôÿ îëàðàã ÌÙÀ òÿðÿôèíäÿí “Àçÿðáàéúàí ôîëêëîð íöìóíÿëÿðèíèí ãîðóíìàñû ùàããûíäà” ãàíóí ëàéèùÿñè ùàçûðëàíûá, 2003-úö èëäÿ Ìèëëè Ìÿúëèñäÿ ãÿáóë åäèëèá âÿ Öìóììèëëè ëèäåð òÿðÿôèíäÿí èìçàëàíûá. 2002-úè èëäÿ èñÿ “Èíòåãðàë ñõåì òîïîëîýèéàëàðûíûí ùöãóãè ãîðóíìàñû ùàããûíäà” Ãàíóí ãöââÿéÿ ìèíèá. Áèëäèðèëèá êè, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí òàïøûðûãëàðûíà ÿñàñÿí, àäû÷ÿêèëÿí ãàíóíëàðäà ìöàñèð äÿéèøèêëèêëÿð åäèëèá âÿ îíëàðà ÿëàâÿëÿð îëóíóá. Áóíóíëà éàíàøû, ìöÿëëèô-ùöãóã ãàíóíâåðèúèëèéè çÿíýèíëÿøèá, 2004-úö èëäÿ “Ìÿëóìàò òîïëóëàðûíûí ùöãóãè ãîðóíìàñû ùàããûíäà” Ãàíóí, 2012-úè èëäÿ èñÿ “ßãëè ìöëêèééÿò ùöãóãëàðûíûí òÿìèíàòû âÿ ïèðàò÷ûëûüà ãàðøû ìöáàðèçÿ ùàããûíäà” Ãàíóí ãÿáóë îëóíóá. Áåëÿëèêëÿ, Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí ÿñàñû ãîéóëìóø âÿ Óëó þíäÿðèí ëàéèãëè äàâàì÷ûñû Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí äöøöíöëìöø ñèéàñÿòèíèí íÿòèúÿñè îëàðàã, Àçÿðáàéúàíûí ìöÿëëèô-ùöãóã ñèñòåìè áåéíÿëõàëã åêñïåðòëÿðèí ðÿéèíÿ ÿñàñÿí, ÌÄÁ ìÿêàíûíäà ÿí èíêèøàô åòìèø ñûðàëàðà äàõèë åäèëèá âÿ íöìóíÿâè ñèñòåì êèìè ãÿáóë îëóíóá. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí èìçàëàíìûø “Àçÿðáàéúàí 2020: ýÿ- ëÿúÿéÿ áàõûø” Èíêèøàô Êîíñåïñèéàñûíäà áó ñèñòåìèí þçöíÿìÿõñóñ éåðè âàð. Î äà áèëäèðèëèá êè, Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìÿäÿíè èðñèíèí éöç èëëÿð áîéó åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí “Ýÿëäèì, ýþðäöì,... ìÿíèìñÿäèì” ñõåìè öçðÿ îüóðëàíìàñû îíëàðûí òîðïàãëàðûìûçà îëàí ÿðàçè èääèàëàðû èëÿ ñûõ áàüëûäûð. “Áþéöê Åðìÿíèñòàí” ùàããûíäà ìèôèí ðåàíèìàòîðëàðûíûí íèééÿòëÿðè êèôàéÿò ãÿäÿð àéäûíäûð: ýÿëìÿ åòíîñ îëàí åðìÿíèëÿð îíëàðà ìÿõñóñ îëìàéàí òîðïàãëàðà àèä ÿðàçè èääèàëàðûíûí “ÿñàñëàíäûðûëìàñûíû” ùÿìèí òîðïàãëàðûí ùÿãèãè ñàêèíëÿðèíÿ ìÿõñóñ ìàääè âÿ ãåéðè-ìàääè èðñèí ãàâðàíûëìàñû, ìÿíèìñÿíèëìÿñè âÿ åðìÿíèëÿøäèðèëìÿñè èëÿ ÿëàãÿëÿíäèðèðëÿð. Åðìÿíèëÿðèí ÿãëè âÿ ìàääè-ìÿäÿíè îüóðëóãëàðû òàðèõè-úîüðàôè óéäóðìàëàðëà, þçëÿðèíÿ éàëàí÷û òàðèõ ôîðìàëàøäûðìàãëà âÿ Àçÿðáàéúàíûí, áöòþâëöêäÿ áþëýÿíèí òàðèõèíè òÿùðèô åòìÿêëÿ ìöøàéèÿò îëóíóð. Ãàðàáàüû âÿ ÿòðàô òîðïàãëàðûìûçû áó ýöíÿäÿê áîøàëòìàéàí, áåéíÿëõàëã ùöãóã íîðìàëàðûíà ðèàéÿò åòìÿéÿí âÿ áåéíÿëõàëã ñòðóêòóðëàðûí ãÿðàðëàðûíà ìÿùÿë ãîéìàéàí àçüûíëàøìûø åðìÿíèëÿð ñîí âàõòëàð éåíèäÿí Íàõ÷ûâàí ÿðàçèñèíÿ èääèàëàð èðÿëè ñöðöðëÿð. “Íåwñ.àì” ñàéòûíûí ìÿëóìàòûíà ÿñàñÿí, Åðìÿíèñòàíäà éåíè “Íàõè÷åâàí” àäëû ìèëëè ñèéàñè òÿøÿááöñ ïåéäà îëóá. Ê.Èìàíîâ åðìÿíèëÿðèí ÿðàçè èääèàëàðûíûí éóõàðûäà ãåéä åòäèéè ìÿäÿíè îüóðëóãëàðëà ÿëàãÿñèíè íÿçÿðÿ àëàðàã, åðìÿíè åòèðàôëàðûíû äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Õöñóñè îëàðàã âóðüóëàíûá êè, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ èíôîðìàñèéà âÿ ÿêñ-òÿáëèüàò èøèíèí ãóðóëìàñûíäà áó åðìÿíè÷èëèê àìèëèíèí íÿçÿðÿ àëûíìàñûíà, äöíéà èúòèìàèééÿòèíèí âÿ ñèéàñè äàèðÿëÿðèí äèããÿòèíè úÿëá åòìÿê ö÷öí äàùà ýåíèøìèãéàñëû âÿ ìöíòÿçÿì òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ ÷àüûðûá. Áó, éàëíûç Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìöäàôèÿñè íàìèíÿ äåéèë, áöòþâëöêäÿ, ñàõòà åðìÿíè òÿáëèüàòûíû èôøà åòìÿê âÿçèôÿñè îëàðàã ãàðøûéà ãîéóëóá. Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ñþçëÿðè èëÿ äåñÿê, “áèç Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìÿíÿâèééàòûíà, ìèëëè ãöðóðóíà âÿ ìÿíëèéèíÿ éþíÿëìèø áþùòàíëàðà ãèéìÿò âåðìÿê áîðúóíó òàðèõèí ùþêìö êèìè ãÿáóë åäèðèê”. Êîíôðàíñäà ÓÍÅÑÚÎ öçðÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìèëëè Êîìèññèéàñû- íûí áèðèíúè êàòèáè Ýöíàé ßôÿíäèéåâà ÓÍÅÑÚÎ-íóí áàø äèðåêòîðó Èðèíà Áîêîâàíûí 23 àïðåë - Äöíéà Êèòàá âÿ Ìöÿëëèôëèê Ùöãóãó Ýöíö ìöíàñèáÿòèëÿ ìöðàúèÿòèíè îõóéóá. Êîíôðàíñûí àêòóàë áèð ìþâçóéà ùÿñð åäèëìÿñèíè éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðÿí ìÿäÿíèééÿò âÿ òóðèçì íàçèðèíèí ìöàâèíè Ñåâäà Ìÿììÿäÿëèéåâà äåéèá êè, åðìÿíè âàíäàëèçìè íÿòèúÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ÷îõÿñðëèê òàðèõèíè ÿêñ åòäèðÿí 700äÿí àðòûã òàðèõè âÿ ìÿäÿíèééÿò àáèäÿñè, î úöìëÿäÿí 11 äöíéà ÿùÿìèééÿòëè àáèäÿ äàüûäûëàðàã, ãàðÿò îëóíóá âÿ éàíäûðûëûá. Åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàí ìÿäÿíè èðñèíèí ìÿíèìñÿíèëìÿñèíÿ éîë âåðèëìÿìÿñè ö÷öí áöòöí èìêàíëàðäàí èñòèôàäÿ åòìÿëèéèê. Áó ìÿñÿëÿéÿ âàùèä êîìïëåêñ éàíàøìà îëìàëû âÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿð ñèñòåìëè âÿ äàâàìëû õàðàêòåð äàøûìàëûäûð. Äåìÿê îëàð êè, àðòûã ñîí èëëÿð áó èñòèãàìÿòäÿ úèääè àääûìëàð àòûëûá âÿ ìöùöì èøëÿð ýþðöëöá. Òÿäáèðäÿ Äþâëÿò Ýþìðöê Êîìèòÿñè ñÿäðèíèí ìöàâèíè Øàùèí Áàüûðîâ ÷ûõûø åäÿðÿê áèëäèðèá êè, ìÿäÿíè èðñèí ãîðóíìàñû áèçèì ôóíäàìåíòàë ôÿàëèééÿòèìèçäèð. Ùåñàá åäèðèê êè, äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí áó ñàùÿäÿ ÿìÿêäàøëûüû âàúèáäèð. Ìèëëè Òÿùëöêÿñèçëèê Íàçèðëèéè (ÌÒÍ) Àïàðàòûíûí ðÿùáÿðè Ôÿðùàä Âàùàáîâ äèããÿòÿ ÷àòäûðûá êè, ÌÒÍ Àçÿðáàéúàíäà åðìÿíè ñàõòàêàðëûüû èëÿ ìöáàðèçÿ ñàùÿñèíäÿ Ìÿäÿíèééÿò âÿ Òóðèçì Íàçèðëèéè, Ìöÿëëèô Ùöãóãëàðû Àýåíòëèéè âÿ äèýÿð òÿøêèëàòëàðëà ãàðøûëûãëû ÿëàãÿ ôîðìàñûíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Ñîí èëëÿðäÿ åðìÿíè éàëàíëàðûíû òàðèõè ôàêòëàðëà äöíéà èúòèìàèééÿòèíÿ ÷àòäûðìàã ö÷öí ìèíëÿðëÿ êèòàá ÷àï îëóíóá, äèñêëÿð, ôèëìëÿð ùàçûðëàíàðàã äöíéàäà éàéûìëàíûá. Áó èøëÿðäÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó âÿ äèýÿð íàçèðëèêëÿð ÷îõ þíÿìëè ðîë îéíàéûðëàð. ßëáÿòòÿ, áó ïðîñåñè äàéàíäûðìàã îëìàç âÿ áóíäàí ñîíðà ìöáàðèçÿíè äàùà ìöòÿøÿêêèë øÿêèëäÿ, ñÿôÿðáÿð îëàðàã ýåíèøëÿíäèðìÿëèéèê. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Åëìèí Èíêèøàôû Ôîíäóíóí èúðà÷û äèðåêòîðó Åë÷èí Áàáàéåâ òÿäáèðèí ÿùÿìèééÿòèíäÿí äàíûøûá âÿ âóðüóëàéûá êè, Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìàääè-ìÿäÿíè èðñèíèí, èíòåëëåêòóàë ìöëêèééÿòèíèí åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí ìÿíèìñÿíèëìÿñèíÿ ãàðøû ìöáàðèçÿ ýöíöìöçöí ÿñàñ òÿëÿáëÿðèíäÿíäèð. Êîíôðàíñäà “Ãûç ãàëàñû âÿ åðìÿíèëÿðèí ñàõòàëàøäûðìà èääèàñû” ìþâçóñóíäà ìÿðóçÿ èëÿ ÷ûõûø åäÿí ÌÙÀ-íûí ñÿäðè Êàìðàí Èìàíîâ åðìÿíè ñàõòàêàðëûãëàðûíû òóòàðëû ôàêòëàð âÿ ÿéàíè âàñèòÿëÿðëÿ áèð äàùà èôøà åäèá. Òÿäáèðäÿ “Èëê ãðèãîðèàí êèëñÿñè, Å÷ìèÿäçèíèí ýåð÷ÿê òàðèõè”, “Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ìÿíÿâè òÿúàâöçöíöí ôîðìà âÿ õöñóñèééÿòëÿðè” âÿ “Äÿíèçäÿí äÿíèçÿ: ýåð÷ÿêëèê âÿ óéäóðìàëàð” ìþâçóëàðûíäà ìÿðóçÿëÿð äèíëÿíèëèá. Ñîíðà ìþâçó ÿòðàôûíäà ìöçàêèðÿëÿð àïàðûëûá. Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö ìöíàñèáÿòèëÿ Äàøêÿñÿí ðàéîíóíäà ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèð Óëó þíäÿðèìèç Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö ìöíàñèáÿòèëÿ Äàøêÿñÿí ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòè áàø÷ûñûíûí èìçàëàäûüû òÿäáèðëÿð ïëàíûíà óéüóí îëàðàã ðàéîíäà ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèð. Íþâáÿòè òÿäáèðëÿðäÿí áèðè äÿ øÿùÿð äàõèëèíäÿ âÿ Èíçèáàòè ßðàçè Äàèðÿñè öçðÿ íöìàéÿíäÿëèêëÿðäÿ êå÷èðèëÿí èìÿúèëèêäèð. Ãåéä åäÿê êè, Äàøêÿñÿí ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Äàøêÿñÿí ðàéîí òÿøêèëàòû èëÿ áèðýÿ ùàçûðëàäûüû òÿäáèðëÿð ïëàíûíäà íÿçÿðäÿ òóòóëìóø èøëÿðèí óüóðëó èúðàñû èëÿ áàüëû èëê ïàðòèéà òÿøêèëàòëàðûíäà éûüûíúàãëàðûí, èäàðÿ, ìöÿññèñÿ âÿ òÿøêèëàòëàðäà, òÿùñèë, ñÿùèééÿ, ìÿ- äÿíè-ìààðèô îúàãëàðûíäà “äÿéèðìè ìàñà”ëàðûí êå÷èðèëìÿñè, éóíàí-Ðîìà ýöëÿøè öçðÿ éàðûøëàðûí òÿøêèëè âÿ áèð ñûðà äèýÿð èøëÿð íÿçÿðäÿ òóòóëóá. Öìóììèëëè ëèäåðèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö èëÿ ÿëàãÿäàð ÉÀÏ Äàøêÿñÿí ðàéîí òÿøêèëàòûíûí ôÿàëëàðû äöíÿí øÿùÿð äàõèëèíäÿ âÿ ðàéîíóí äèýÿð ÿðàçèëÿðèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ìÿêòÿáÿãÿäÿð óøàã òÿðáèéÿ ìöÿññèñÿëÿðèíèí, èíçèáàòè ÿðàçè äàèðÿñè öçðÿ íöìàéÿíäÿëèêëÿðèí, áèð ñûðà öìóìòÿùñèë ìÿêòÿáëÿðèíèí ùÿéÿòèíäÿ èìÿúëèêëÿð òÿøêèë åäèá, òÿìèçëèê, ñÿëèãÿ-ñàùìàí èøëÿðè àïàðûá, éöçëÿðëÿ ìåéâÿ âÿ ùÿìèøÿéàøûë àüàúëàð ÿêèáëÿð. Ùÿì÷èíèí, øÿùÿðèí ÿðàçèñèíäÿ àïàðûëìûø àáàäëûãäàí ñîíðà éàøûëëàøäûðûëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëàí ÿðàçèëÿðÿ ÉÀÏ ôÿàëëàðûíûí òÿøêèëàò÷ûëûüû âÿ áèðáàøà èøòèðàêû èëÿ éàøûë ÷èìëÿð ýÿòèðèëÿðÿê ñÿëèãÿ èëÿ äöçöëöá. Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö ìöíàñèáÿòèëÿ Øÿìêèð ðàéîíóíäà ýåíèø òÿäáèð êå÷èðèëèá Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö ìöíàñèáÿòèëÿ Øÿìêèð ðàéîíóíäà ñèëñèëÿ òÿäáèðëÿð äàâàì åòäèðèëèð. Áåëÿ êè, Øÿìêèð ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòè, Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Øÿìêèð ðàéîí òÿøêèëàòû âÿ ðàéîí Ýÿíúëÿð âÿ Èäìàí èäàðÿñèíèí áèðýÿ òÿøÿááöñö èëÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 91-úè èëäþíöìö ìöíàñèáÿòèëÿ ýåíèø òÿäáèð êå÷èðèëèá. Òÿäáèðè ýèðèø ñþçö èëÿ Øÿìêèð ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí áàø÷ûñû Íàçèì Âåéñîâ à÷àðàã áèëäèðèá êè, Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ øÿõñèééÿòèíèí Àçÿðáàéúàí äþâëÿò÷èëèê òàðèõèíäÿ ìöñòÿñíà éåðè âàð: “Àçÿðáàéúàí÷ûëûã ìÿôêóðÿñèíèí ïàðëàã äàøûéûúûñû êèìè Ùåéäÿð ßëèéåâ Þç ìöäðèê ñèéàñÿòè, äþíìÿç ÿãèäÿñè âÿ òàðèõè óçàãýþðÿíëèéè ñàéÿñèíäÿ ìèëëè äþâëÿò÷èëèê èäåéàñûíûí ýåð÷ÿêëÿøäèðèëìÿñèíÿ, ìöàñèð Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ãóðóëìàñûíà âÿ õàëãûìûçûí ìöñòÿãèëëèê àðçóñóíà ÷àò- ìàñûíà íàèë îëìóøäóð”. Ñîíðà ÉÀÏ Øÿìêèð ðàéîí òÿøêèëàòûíûí ñÿäðè Ôÿõðÿääèí Âÿëèéåâ ýåíèø ìÿðóçÿ èëÿ ÷ûõûø åäÿðÿê âóðüóëàéûá êè, ýÿíúëÿðèìèç ìöàñèð Àçÿðáàéúàíûí èíêèøàôû ïðîñåñèíäÿ ôÿàë èøòèðàê åäèð âÿ äþâëÿòèìèç ýÿíúëÿðèìèçèí âÿòÿíïÿðâÿð ðóùäà èíêèøàôû ö÷öí ùÿð úöð øÿðàèòè éàðàäûð. Àçÿðáàéúàí ýÿíúëèéèíèí èíêèøàôû âÿ þëêÿìèçäÿ ýÿíúëÿð ñèéàñÿòèíèí ôîðìàëàøìàñû Öìóììèëëè ëèäåðèìèç Ùåéäÿð ßëèéåâèí àäû èëÿ áàüëûäûð. Ô.Âÿëèéåâ Àçÿðáàéúàíäà ýÿíúëÿðÿ äèããÿò âÿ ãàéüû ñèéàñÿòèíèí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí óüóðëà äàâàì åòäèðèëäèéèíè ñþéëÿéèá. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, àðòûã Àçÿðáàéúàíäà åëÿ áèð ýÿíú íÿñèë ôîðìàëàøûá êè, îíà ùÿì Àçÿðáàéúàí úÿìèééÿòè åòèáàð åäèð, ùÿì äÿ äöíéàäà ùþðìÿò îëóíóð. Òÿäáèðäÿ ÷ûõûø åäÿí ÉÀÏ Øÿìêèð ðàéîí òÿøêèëàòû Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí ñÿäðè Ðóùèä Ùàúûéåâ, Øÿìêèð ðàéîí Ýÿíúëÿð âÿ Èäìàí èäàðÿñèíèí ðÿèñè Ïÿðâèí Ýþçÿëîâ âÿ äèýÿðëÿðè ãåéä åäèáëÿð êè, Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ìöÿééÿíëÿøäèðäèéè âÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí äàâàì åòäèðäèéè ñèéàñÿò íÿòèúÿñèíäÿ áó ýöí ýÿíúëÿð úÿìèééÿòäÿ þç éåðèíè òóòóðëàð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ýÿíúëÿð ñèéàñÿòèíèí ìÿãñÿäè ýÿíúëÿðèí áöòöí òÿáÿãÿëÿðèíèí ùÿðòÿðÿôëè èíêèøàôûíû, þëêÿíèí èúòèìàè-ñèéàñè ùÿéàòûíäà îíëàðûí éàõûíäàí èøòèðàêûíû òÿìèí åòìÿêäèð. Áÿçè ùåýåìîí ýöúëÿðèí õàðèúè ñèéàñÿòèíäÿ “ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã” ìÿôùóìó: ÿìÿêäàøëûã, éîõñà ýèçëè òÿçéèã úÿùäëÿðè? Ñèðð äåéèë êè, áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿð ñèñòåìèíèí áèð ñûðà àêòîðëàðû, õöñóñèëÿ äÿ, áÿçè äþâëÿòëÿð ìöàñèð äþâðäÿ ôîðìàë èíñòèòóñèîíàë ìÿôùóìëàðäàí õöñóñè òÿñèð âÿ òÿçéèã âàñèòÿñè êèìè èñòèôàäÿ åäèðëÿð. Áó ñûðàäà “äåìîêðàòèéà”, “ùöãóã” êèìè ìÿôùóìëàð âÿ “âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí èíêèøàôûíà äÿñòÿê” òèïëè øöàðëàð õöñóñè éåð òóòóð. Âÿòÿíäàøëàðû äàüûäûúû âÿ òÿõðèáàò õàðàêòåðëè ìÿãñÿäëÿð íàìèíÿ ñÿôÿðáÿð åòìÿê, ñèéàñè øöóðëàðû ìàíèïóëéàñèéà åòìÿêëÿ ôÿðäè âÿ èúòèìàè ðÿéè ôîðìàëàøäûðìàã êèìè àääûìëàð ÿñàñ òàêòèêè ýåäèøëÿð êèìè ÷ûõûø åäèð. Áÿçè ÃÙÒ-ëÿð òÿçéèã âàñèòÿñè êèìè... Ñàäàëàíàíëàð áàõûìûíäàí, Àçÿðáàéúàí äà èñòèñíà òÿøêèë åòìèð. Áåëÿ êè, þëêÿìèçèí äèíàìèê èíêèøàôûíäàí, ìöñòÿãèë ñèéàñÿòèíäÿí âÿ àðòàí áåéíÿëõàëã íöôóçóíäàí íàðàùàòëûã êå÷èðÿí, àíòè-Àçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðè, ùÿì÷èíèí, áÿçè äþâëÿòëÿð þëêÿìèçäÿêè èúòèìàè-ñèéàñè ñàáèòëèéè ïîçìàã, õàîñ ìöùèòè éàðàòìàã, äþâëÿòèìèçÿ òÿçéèã åòìÿê ö÷öí íÿèíêè ãàðà ïèàð êàìïàíèéàñû àïàðûð, åéíè çàìàíäà, èëëåãàë âàñèòÿëÿðÿ èñòèíàä åäèðëÿð. Áó ñûðàäà, ãåéä åòäèéèìèç êèìè, äàùà ÷îõ þëêÿ äàõèëèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí, âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí èíêèøàôûíà äÿñòÿê âåðäèéè èääèà åäèëÿí, ëàêèí ñþçöí ÿñë ìÿíàñûíäà, òÿçéèã ãðóïó êèìè ÷ûõûø åäÿí ìèññèîíåð òÿøêèëàòëàðûí ôÿàëèééÿòè âÿ “áåøèíúè êîëîí”óí õèäìÿòëÿðè õöñóñè éåð òóòóð. “Ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã” ìÿôùóìó íÿéè èôàäÿ åäèð? Æóðíàëèñò Åéíóëëà Ôÿòóëëàéåâèí ùàããûí.àç ñàéòûíäà éåð àëàí “Àçÿðáàéúàí èíãèëàáû ö÷öí äàùà 14 ìèëéîí äîëëàð” ñÿðëþâùÿëè ìÿãàëÿñèíäÿ áó ìÿñÿëÿéÿ òîõóíóëàðàã ÀÁØ-ûí áÿçè äàèðÿëÿðèíèí þëêÿìèçäÿ “âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí èíêèøàôûíà äÿñòÿê” ïÿðäÿñè àðõàñûíäà äàüûäûúû ìÿãñÿäëÿðÿ äÿñòÿê âåðäèéè áèëäèðèëèð. “Ñÿôèð Ìîðíèíãñòàð áèçè èíàíäûðìàüà ÷àëûøûð êè, ÀÁØ-ëà Àçÿðáàéúàí ñòðàòåæè òÿðÿôäàøäûð. Òóòàã êè, áåëÿäèð. Àììà ñÿôèðäÿí ñîðóøìàã ëàçûìäûð: áó òÿðÿôäàøëûã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí ñòðàòåæè õàðàêòåðè Àçÿðáàéúàíà íÿäÿ éàðäûì åäèá? Âàøèíãòîí, áÿëêÿ, Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíèí ùÿëëèíäÿ áèçÿ ùàíñûñà øÿêèëäÿ êþìÿê ÀÁØ-äàêû áÿçè äàèðÿëÿð “ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã” ïÿðäÿñè àðõàñûíäà ýèçëÿíÿðÿê ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíèí ìàùèééÿòèíÿ çèää ùàëëàðà éîë âåðèð, áóíóíëà äà þç èìèúëÿðèíè ñàðñûäûðëàð åäèá? Ìîðíèíãñòàðûí ÀÒßÒ-èí Ìèíñê ãðóïóíäàêû ùÿìêàðû, Àçÿðáàéúàíà çàìàí-çàìàí åôåìåð “Ôèëèïïèí ðåñåïòëÿðè” ñûðûìàüà ÷àëûøàí, “åðìÿíè äèàñïîðóíóí àéäûí ñÿñè” îëàí ïðîôåññîð Õà÷èêéàíà (áóíó þçö áåëÿ äåéèá) ãÿðèáÿ øÿêèëäÿ áÿé òÿðèôè âóðàí ñÿôèð Óîðëèêèí éþíäÿìñèç áÿéàíàòëàðûíû íÿçÿðÿ àëàíäà áèçè ìÿìíóí åäÿúÿê íÿòèúÿéÿ ýÿëìÿê ÷îõ ÷ÿòèíäèð”, - äåéÿ Å.Ôÿòóëëàéåâ áèëäèðèð. Áÿëè, “ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã” ìÿôùóìó þçöíäÿ äàõèëè âÿ õàðèúè ïëàòôîðìàäà îëìàñûíäàí àñûëû îëìàéàðàã áÿðàáÿðùöãóãëó âÿ ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûüû åùòèâà åäèð. Àììà ýþðöíÿí îäóð êè, ÀÁØ-äàêû áÿçè äàèðÿëÿð “ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã” ïÿðäÿñè àðõàñûíäà ýèçëÿíÿðÿê ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíèí ìàùèééÿòèíÿ çèää ùàëëàðà éîë âåðèð, áóíóíëà äà þç èìèúëÿðèíè ñàðñûäûðëàð. Áó êîíòåêñòäÿ Àçÿðáàéúàíäà õàîñ âÿ àíàðõèéà éàðàòìàã ìÿãñÿäèëÿ, èëëåãàë ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìèø Ìèëëè Äåìîêðàòèéà Èíñòèòóòó, Îõôàì, À÷ûã Úÿìèééÿò Èíñòèòóòó, ÈÐÅÕ, ÓÑÀÈÄ êèìè òÿøêèëàòëàð áÿçè éåðëè ÃÙÒ-ëÿðèí âÿ “ýÿíúëÿð òÿøêèëàòëàðû” êèìè ÷ûõûø åäÿí àíòèìèëëè öíñöðëÿðèí, ùÿòòà áèð ñûðà ìåäèà ãóðóìëàðûíûí õèäìÿòëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åäèðëÿð. ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã âÿ ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí ìàùèééÿòèíÿ çèää ùàëëàðà éîë âåðèëèð ßëáÿòòÿ, ÀÁØ-äàêû áÿçè äàèðÿëÿðèí áó àääûìëàðû îíà äÿëàëÿò åäèð êè, ùÿìèí äàèðÿëÿð þëêÿìèçÿ ãàðøû áó úöð òÿçéèã âàñèòÿëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åäèð. Áó èñÿ àíëàøûëàí âÿ ðàñèîíàë ñå÷èì äåéèë. ×öíêè Àçÿðáàéúàí ÀÁØ âÿ äèýÿð ÿìÿêäàø þëêÿëÿðÿ ìöíàñèáÿòäÿ îëäóãúà ðàñèîíàë ìþâãå ñÿðýèëÿéèð âÿ ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûüà ÿñàñëàíàí òÿðÿôäàøëûã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí èíêèøàô åäÿðÿê éåíè êåéôèééÿò ÷àëàðëàðû ÿëäÿ åòìÿñè ö÷öí þç öçÿðèíÿ äöøÿí áöòöí þùäÿëèêëÿðè éåðèíÿ éåòèðèð. Áåëÿëèêëÿ, ýþðöíÿí îäóð êè, áÿçè ýöú ìÿðêÿçëÿðè òÿðÿôèíäÿí “âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíÿ äÿñòÿê” àäû àëòûíäà õàîñ âÿ àíàðõèéà éàðàòìàã úÿùäëÿðè åäèëèð âÿ àéðû-àéðû þëêÿëÿð ñèéàñè ãàðøûäóðìà ìåéäàíûíà ÷åâðèëèð. Àììà áöòöí áó úÿùäëÿð áóìåðàíã åôôåêòè âåðèð âÿ ùå÷ áèð ìöñáÿò ùàëëà íÿòèúÿëÿíìèð. Å.Ôÿòóëëàéåâ ìÿëóì ìÿãàëÿñèíäÿ ãåéä åäèð: “Âàøèíãòîí Êðûì ùàäèñÿëÿðèíäÿí ñîíðà äà ùå÷ íÿéè þéðÿíÿ áèëìÿäè! Ýöðúöñòàí, Óêðàéíà âÿ Ìîëäîâàäàêû îõøàð åêñïåðèìåíòëÿð íÿ èëÿ íÿòèúÿëÿíäè? Äþâëÿò÷èëèéèí ìþùêÿìëÿíìÿñè èëÿìè? Éîõ! Àâðîïàéà èíòåãðàñèéà èëÿìè? Éåíÿ äÿ éîõ! ÍÀÒÎ-éà öçâ îëìàãëà âÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ çÿìàíÿò ÿëäÿ åäèëìÿñè èëÿìè? Áó äÿôÿ äÿ éîõ! Áÿëêÿ, èãòèñàäè éöêñÿëèøëÿ, ñöðÿòëè èíêèøàôëà, êîððóïñèéà öçÿðèíäÿêè ãÿëÿáÿ èëÿ, áèð àíûí è÷èíäÿúÿ Èñâå÷ÿ, éàõóä Àâñòðèéàéà ÷åâðèëìÿêëÿ? Éåíÿ äÿ éîõ!” Àçÿðáàéúàíäà ÿñàñëû èúòèìàè-ñèéàñè ñàáèòëèéè ïîçìàã úÿùäëÿðè ùå÷ áèð íÿòèúÿ âåðìÿéÿúÿê Áöòöí áóíëàðûí ôîíóíäà áèð äàùà ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Àçÿðáàéúàí áó ýöí èúòèìàè-ñèéàñè ñàáèòëèéèí éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ òÿìèí åäèëäèéè þëêÿëÿð ñûðàñûíäà àâàíãàðä éåðëÿðäÿí áèðèíè òóòóð. Åéíè çàìàíäà, ñàäàëàíàíëàð áåëÿ áèð ïðîãíîç âåðìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, þëêÿìèçäÿ ùþêì ñöðÿí èúòèìàè-ñèéàñè ñàáèòëèê óçóíìöääÿòëè îëàúàã âÿ ïåðñïåêòèâ èíêèøàôûí ãàðàíòû ãèñìèíäÿ ÷ûõûø åäÿúÿê. Þëêÿìèçèí äèíàìèê èíêèøàôûíà ìàíå îëìàã âÿ èúòèìàè-ñèéàñè ñàáèòëèéè ïîçìàã ö÷öí åäèëÿí ùå÷ áèð úÿùä íÿòèúÿ âåðìÿéÿúÿê! Íóðëàí ÃßËßÍÄßÐËÈ 7 www.yeniazerbaycan.com 24 àïðåë 2014-úö èë, úöìÿ àõøàìû / ¹ 070 (4229) “Éåðëè Èúðà Ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû èëÿ Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè” ìþâçóñóíäà Ñàáóí÷ó ðàéîíóíäà êîíôðàíñ êå÷èðèëèá Àïðåëèí 23-äÿ Áàêû øÿùÿðè Ñàáóí÷ó ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòè âÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðèíèí Èíêèøàôûíà Äþâëÿò Äÿñòÿéè Ôîíäóíóí áèðýÿ òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ “Éåðëè Èúðà Ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû èëÿ Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè” ìþâçóñóíäà êîíôðàíñ êå÷èðèëèá. Êîíôðàíñäà þëêÿìèçèí àïàðûúû ãÿçåòëÿðèíèí, èíôîðìàñèéà àýåíòëèêëÿðèíèí âÿ õÿáÿð ïîðòàëëàðûíûí áàø ðåäàêòîðëàðû âÿ Ñàáóí÷ó ðàéîíóíóí èúðà ñòðóêòóðëàðûíûí ðÿùáÿðëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. ßââÿëúÿ Ñàáóí÷ó ðàéîíóí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíà ùÿñð åäèëìèø ãûñàìåòðàæëû ôèëì íöìàéèø îëóíóá. Ñîíðà ÷ûõûø åäÿí Ñàáóí÷ó ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí áàø÷ûñû Àäèë Âÿëèéåâ ðàéîí èúòèìàèééÿòèíèí ìåäèà íöìàéÿíäÿëÿðè èëÿ áó ôîðìàòäà ýþðöøöíöí ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åòäèéèíè áèëäèðèá. À.Âÿëèéåâ ãåéä åäèá êè, Ñàáóí÷ó Áàêûíûí 3 ÿí áþéöê ðàéîíóíäàí áèðèäèð. Èúðà áàø÷ûñû áóðàäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí òÿùñèë, ñÿùèééÿ, ìÿäÿíèééÿò âÿ äèýÿð ñîñèàë îáéåêòëÿð áàðÿäÿ äÿ ýåíèø ìÿëóìàò âåðèá. Æóðíàëèñòèêàíûí úÿìèééÿòèí ùÿéàòûíäà îéíàäûüû ðîëà òîõóíàí À.Âÿëèéåâ Àçÿðáàéúàíäà êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíÿ äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí áþéöê äèããÿò ýþñòÿðèëäèéèíè âóðüóëàéûá. Äàùà ñîíðà ÷ûõûø åäÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðèíèí Èíêèøàôûíà Äþâëÿò Äÿñòÿéè Ôîíäóíóí èúðà÷û äèðåêòîðó Âöãàð Ñÿôÿðëè Ôîíäóí èøòèðàêû èëÿ áåëÿ òÿäáèðëÿðèí àðòûã ÿíÿíÿâè õàðàêòåð àëäûüûíû áèëäèðèá. Î, ïàéòàõòëà áÿðàáÿð, ðåýèîíëàðäà äà áó ãÿáèëäÿí îëàí ÷îõñàéëû òÿäáèðëÿðèí êå÷èðèëäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Àçÿðáàéúàí ìèëëè ìÿòáóàòûíûí èíêèøàôû éîëóíà íÿçÿð ñàëàí Â.Ñÿôÿðëè äåéèá: “Ìèëëè ìÿòáóàòûìûçûí èíêèøàô òàðèõèíè 3 äþâðÿ áþëìÿê îëàð. Áèðèíúè äþâð ìÿòáóàòûìûçûí ÿñàñû ãîéóëäóãäàí Ñîâåòëÿð ùàêèìèééÿòèíèí ãóðóëìàñûíà ãÿäÿð îëàí ìöääÿòè ÿùàòÿ åäèð. Íþâáÿòè äþâð èñÿ Ñîâåò ùàêèìèééÿòè èëëÿðèíÿ òÿñàäöô åäèð. Íÿùàéÿò ö÷öíúö äþâð Àçÿðáàéúàíûí éåíè ìöñòÿãèëëèê òàðèõèíè ÿùàòÿ åäÿí ìÿðùÿëÿäèð”. Ìöñòÿãèëëèê ÿëäÿ åòäèêäÿí ñîíðà Àçÿðáàéúàí ìåäèàñûíûí èíêèøàô éîëóíà ýåíèø íÿçÿð ñàëàí Â.Ñÿôÿðëè Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíÿ ùÿìèøÿ áþéöê ãàéüû èëÿ éàíàøäûüûíû âóðüóëàéûá. Öìóììèëëè ëèäåðèí ìÿòáóàò öçÿðèíäÿ ñåíçóðàíûí ëÿüâèíÿ äàèð Ôÿðìàíû èëÿ Àçÿðáàéúàíäà ñþç, ìÿëóìàò âÿ ôèêèð àçàäëûüûíûí òÿìÿëè ãîéóëóá. Äàùà ñîíðà Âöãàð Ñÿôÿðëè Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ ñèéàñÿòèíèí ëàéèãëè äàâàì÷ûñû îëàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ìÿòáóàòûí èíêèøàôû ö÷öí ýþðäöéö èøëÿðäÿí äàíûøûá. Áèëäèðèëèá êè, 2009-úó èë àïðåëèí 3äÿ Àçÿðáàéúàíäà ôèêèð, ñþç âÿ èíôîðìàñèéà àçàäëûüûíû èíêèøàô åòäèðìÿê ìÿãñÿäèëÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Ôÿðìàíû èëÿ Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðèíèí Èíêèøàôûíà Äþâëÿò Äÿñòÿéè Ôîíäó éàðàäûëûá. Ôîíä èë ÿðçèíäÿ ÊÈ ëàéèùÿëÿðèíèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñè èëÿ áàüëû ìöñàáèãÿëÿð åëàí åäèð. Åéíè çàìàíäà ìöõòÿëèô èúðà îðãàíëàðû èëÿ áèðëèêäÿ æóðíàëèñòëÿð àðàñûíäà ôÿðäè éàçû ìöñàáèãÿëÿðèíèí òÿøêèëèíè ùÿéàòà êå÷èðèð. Âöãàð Ñÿôÿðëè âóðüóëàéûá êè, Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè æóðíàëèñòëÿðèí ìÿíçèë-ìÿèøÿò øÿðàèòèíèí éàõøûëàøäûðûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ äÿ êîíêðåò àääûìëàð àòûð. Íöìóíÿ îëàðàã áèëäèðèëèá êè, þòÿí èëèí èéóëóí 22-äÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí èøòèðàêû èëÿ à÷ûëûøû îëìóø æóðíàëèñòëÿð ö÷öí òèêèëìèø áèíà ìåäèà íöìàéÿíäÿëÿðèíÿ òÿãäèì åäèëèá. Äàùà áèð áèíàíûí èñÿ èíøàñû äàâàì åòäèðèëèð. Áöòöí áóíëàð Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ìåäèàéà áþéöê äèããÿò âÿ ãàéüûñûíûí áàðèç íöìóíÿñèäèð. Òÿäáèð äèñêóññèéà øÿêëèíäÿ äàâàì åòäèðèëèá. Äàùà ñîíðà Ñàáóí÷ó ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòè âÿ Êöòëÿâè Èíôîðìàñèéà Âàñèòÿëÿðèíèí Èíêèøàôûíà Äþâëÿò Äÿñòÿéè Ôîíäóíóí “Ñàáóí÷ó ðàéîíóíóí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû: ðåàë âÿçèééÿò âÿ ïåðñïåêòèâëÿð” ìþâçóñóíäà áèðýÿ åëàí åäèëìèø ìöñàáèãÿñèíèí ãàëèáëÿðè ìöêàôàòëàíäûðûëûá. Ãåéä åäÿê êè, ìöñàáèãÿéÿ öìóìèëèêäÿ 23 ðåäàêñèéàäàí 38 éàçû òÿãäèì îëóíóá. Ìöñàáèãÿíèí øÿðòëÿðèíÿ ÿñàñÿí, 1-úè éåðÿ áèð íÿôÿð, 2-úè éåðÿ èêè íÿôÿð, 3úö éåðÿ ö÷ íÿôÿð, 10 íÿôÿð èñÿ ùÿâÿñëÿíäèðèúè ìöêàôàòà ëàéèã ýþðöëöá. Áèðèíúè éåð ö÷öí 1000, èêèíúè éåð ö÷öí 800, ö÷öíúö éåð ö÷öí 600 ìàíàò, ùÿâÿñëÿíäèðèúè éåðëÿð ö÷öí 200 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ ïóë ìöêàôàòû âåðèëèá. “ÐÓÙ” ÀÆÌÊ Éåâëàõäà “Èíòåðíåò ìåäèà ñàéòëàðûíûí ôÿàëèééÿòè âÿ ìèëëè-ìÿíÿâè äÿéÿðëÿð” ìþâçóñóíäà “äÿéèðìè ìàñà” êå÷èðèá Äöíÿí Éåâëàõ øÿùÿðèíäÿ “Èíòåðíåò ìåäèà ñàéòëàðûíûí ôÿàëèééÿòè âÿ ìèëëèìÿíÿâè äÿéÿðëÿð” ìþâçóñóíäà “äÿéèðìè ìàñà” êå÷èðèëèá. “ÐÓÙ” Àçÿðáàéúàí Æóðíàëèñòëÿðè Ìöäàôèÿ Êîìèòÿñèíèí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Ãåéðè-Ùþêóìÿò Òÿøêèëàòëàðûíà Äþâëÿò Äÿñòÿéè Øóðàñûíûí ìàëèééÿ éàðäûìû èëÿ ðåàëëàøäûðäûüû “Èíòåðíåò ìåäèà ðåñóðñëàðûíäà ìèëëè-ìÿíÿâè äÿéÿðëÿðèí ãîðóíìàñû æóðíàëèñò ïåøÿêàðëûüûíûí ÿñàñ ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿí áèðè êèìè” ëàéèùÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ áàø òóòìóø ñàéúà èêèíúè îëàí òîïëàíòûäà Éåâëàõëà éàíàøû, Ìèíýÿ÷åâèðäÿ, Òÿðòÿðäÿ, Áÿðäÿäÿ âÿ Ýîðàíáîéäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíèí òÿìñèë÷èëÿðè, ùÿì÷èíèí éåðëè èúòèìàèééÿòèí, Éåâëàõ øÿùÿð Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí, Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Éåâëàõ ðàéîí òÿøêèëàòûíûí íöìàéÿíäÿëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. “Äÿéèìè ìàñà”íû ýèðèø ñþçö èëÿ ÉÀÏ Éåâëàõ ðàéîí òÿøêèëàòûíûí Àïàðàò ðÿùáÿðè ßëè Ãóëèéåâ à÷àðàã Éåâëàõäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ýåíèø àáàäëûã âÿ ãóðóúóëóã èøëÿðèíäÿí äàíûøûá. Áèëäèðèá êè, Äàüëûã Ãàðàáàüäàí Êðûìà: èêèëè ñòàíäàðòûí áÿäÿëè Ùàçûðäà Óêðàéíàäà áàø âåðÿí ùàäèñÿëÿðÿ Ãÿðá äþâëÿòëÿðè ÷îõ ùÿññàñ éàíàøûðëàð. Îíëàð Ìîñêâàíû ãîíøó äþâëÿòè ïàð÷àëàìàãäà èòòèùàì åäèð, Ðóñèéàíûí Êðûìäà âÿ Óêðàéíàíûí øÿðã ÿéàëÿòëÿðèíäÿ ñåïàðàò÷ûëàðà àêòèâ äÿñòÿê âåðäèéèíè èääèà åäÿðÿê ñàíêñèéàëàð òÿòáèãè èëÿ ùÿäÿëÿéèðëÿð. Áàøäà ÀÁØ îëìàãëà Ãÿðá þëêÿëÿðè Óêðàéíàíûí ÿðàçè áöòþâëöéöíöí ïîçóëìàñû èëÿ áàðûøìàéàúàãëàðûíû êîíêðåò àääûìëàðû èëÿ òÿñäèã åäèðëÿð. Áó ùàäèñÿëÿðèí ïðèçìàñûíäàí Äàüëûã Ãàðàáàüäà úÿðÿéàí åäÿí ïðîñåñëÿðÿ áàõàíäà äöøöíäöðöúö ôàêòëàð öçÿ ÷ûõûð. Åéíè ìÿçìóíëó ùàäèñÿëÿðÿ ôÿðãëè éàíàøìà: ýåîñèéàñè èêèöçëöëöê Äöíéà ñþçöí ùÿãèãè ìÿíàñûíäà äÿðèí ýåîñèéàñè áþùðàí ìÿðùÿëÿñèíè éàøàéûð. Ìöõòÿëèô ðåýèîíëàðäà ìöøàùèäÿ åäèëÿí ùàäèñÿëÿð âÿ îíëàðà áåéíÿëõàëã èúòèìàèééÿòèí âåðäèéè ðåàêñèéàëàð ñóàëëàð äîüóðóð. Áóðàäà èêè àñïåêòè âóðüóëàìàã ýÿðÿêäèð. Áèðèíúèñè, ïðîñåñèí ýåòäèéè ðåýèîíäàí àñûëû îëàðàã áþéöê äþâëÿòëÿð åéíè õàðàêòåð âÿ ìÿçìóíà ìàëèê ùàäèñÿëÿðÿ ôÿðãëè ìåéàðëàðëà ãèéìÿò âåðèðëÿð. Èêèíúèñè, ìåéäàíà ÷ûõàí ïðîáëåìè ùÿëë åòìÿê ö÷öí áöòöí ùàëëàðäà åéíè äÿðÿúÿäÿ ôÿàëëûã ýþñòÿðìèð, áèð-áèðèíäÿí ôÿðãëÿíÿí öñóëëàð òÿòáèã åäèðëÿð. Íöìóíÿ îëàðàã Éàõûí Øÿðãäÿ âÿ Øÿðãè Àâðîïàäà ñîí çàìàíëàð úÿðÿéàí åäÿí ùàäèñÿëÿðè ýþñòÿðÿ áèëÿðèê. Ñóðèéà, Ìèñèð, Èðàã âÿ Ëèâàíäà äöíéàíûí àïàðûúû äþâëÿòëÿðè ìöÿììàëû äàâðàíäûëàð. Ëèâàí áîìáàëàíäû, Ìèñèðäÿ ùÿðáè ÷åâðèëèøÿ ìàíå îëóíìàäû, Èðàã èøüàë åäèëäè, Ñóðèéà èñÿ äàõèëè ñàâàøà ñöðöêëÿíäè. Êÿíàðäàí ñèëàù éàðäûìëàðû åäèëäè. Ëàêèí ñàäàëàíàí ìöñÿëìàí äþâëÿòëÿðèíäÿ ìöõòÿëèô ðàäèêàë ãðóïëàðûí ñèëàùëû òîããóøìàñûíûí ãàðøûñû àëûíìàäû. Èíäè äÿ áó ïðîñåñ ýåòìÿêäÿäèð. Ùÿòòà ùÿìèí þëêÿëÿðèí ïàð÷àëàíûá áèð íå÷ÿ õûðäà äþâëÿòÿ ÷åâðèëìÿñè ññåíàðèëÿðèíäÿí äÿ áÿùñ îëóíóð. Áöòöí áóíëàð Éàõûí Øÿðãäÿêè ìöñÿëìàí þëêÿëÿðèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ðàäèêàë ãðóïëàøìàëàðà ñèëàù-ñóðñàòëà äÿñòÿê êàìïàíèéàëàðû ôîíóíäà áàø âåðèð. Áþéöê äþâëÿòëÿð ñèéàñè ìþâãåéè îíëàðûí ìàðàãëàðûíà úàâàá âåðÿí òÿøêèëàòëàðà éàðäûì åäèðëÿð. Ñàíêè ÿðàçèñèíäÿ ãàíëû òîããóøìàëàð áàø âåðÿí þëêÿíèí áöòþâëöêäÿ òàëåéè îíëàðû ìàðàãëàíäûðìûð. Óêðàéíàäà ìöøàùèäÿ åäèëÿí ùàäèñÿëÿðÿ èñÿ òàìàìèëÿ ôÿðãëè ìöíàñèáÿòëÿð áèëäèðèëèð. Êðûìûí ðåôåðåíäóì éîëó èëÿ Ðóñèéàéà áèðëÿøìÿñèíÿ Ãÿðá êÿñêèí øÿêèëäÿ åòèðàç åòäè. ÀÁØ âÿ ÀÈ-éÿ öçâ îëàí áöòöí áþéöê äþâëÿòëÿð Ìîñêâàíû Óêðàéíàíû ïàð÷àëàìàã úÿùäèíäÿ èòòèùàì åòäèëÿð. Äÿðùàë äà Ðóñèéàéà ãàðøû ñàíêñèéàëàð òÿòáèã åòìÿéÿ áàøëàäûëàð. Àìåðèêà ïðåçèäåíòè Áàðàê Îáàìà âÿ Àëìàíèéàíûí êàíñëåðè Àíýåëà Ìåðêåë òåç-òåç Ðóñèéà äþâëÿò áàø÷ûñû Âëàäèìèð Ïóòèíëÿ òåëåôîíëà äàíûøûð, îíà åòèðàçëàðûíû áèëäèðèð âÿ ùÿòòà à÷ûã äåéèðëÿð êè, î, ïðîáëåìëÿðëÿ ãàðøûëàøàúàãäûð. Ñîí îëàðàã, Àìåðèêà ïðåçèäåíòè “ÚÁÑ” òåëåêàíàëûíà âåðäèéè ìöñàùèáÿäÿ áèëäèðèá êè, “Ðóñèéà Óêðàéíàäà ãåéðè-ñàáèò âÿçèééÿò éàðàòìàã úÿùäèíè äàâàì åòäèðñÿ, ÿâÿçèíè úèääè ñóðÿòäÿ þäÿéÿúÿê”. ÀÁØ-ûí äþâëÿò áàø÷ûñû ñþçëÿðèíÿ äàâàì åäÿðÿê ùå÷ áèð òÿðÿôèí ìöùàðèáÿ èñòÿìÿäèéèíè äÿ äåéèá. Ëàêèí Ìîñêâàéà ãàðøû ñÿðò ñàíêñèéàëàð òÿòáèã îëóíà áèëÿð. ßëàâÿ òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñè, ìÿñÿëÿí, ðÿñìè Êèéåâÿ ñèëàùëàðûí âåðèëìÿñè äÿ èñòèñíà åäèëìèð. Ãÿðá Óêðàéíà ùþêóìÿòèíÿ ìàëèééÿ âÿ èíôîðìàñèéà éàðäûìû åòìÿéè äÿ íÿçÿðäÿí êå÷èðèð. Ýþðöíäöéö êèìè, Âàøèíãòîí âÿ Áðöññåë Óêðàéíàíûí ÿðàçè áöòþâëöéöíöí ïîçóëìàñû èëÿ áàðûøìàã èñòÿìèðëÿð. Åùòèéàòëàðûíäà îëàí áöòöí âàñèòÿëÿðäÿí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ îíëàð ùàçûðäà Ðóñèéàíû úÿçàëàíäûðìàã èñòÿéèðëÿð. Àíúàã éàðàíìûø áó âÿçèééÿòÿ áèð ãÿäÿð ýåíèø àñïåêòäÿ íÿçÿð ñàëàíäà Ãÿðáèí þçöíöí äÿ õåéëè ìÿñóëèééÿò äàøûäûüû àéäûí ýþðöíöð. Ñþùáÿò ùÿð øåéäÿí ÿââÿë îíëàðûí ýåîñèéàñè ïðîñåñëÿðÿ îáéåêòèâ âÿ ñàáèò ìåéàðëàðëà äåéèë, èêèëè ñòàíäàðòëà ãèéìÿò âåðìÿñèíäÿí ýåäèð. Äàüëûã Ãàðàáàüäà áàø âåðÿí ùàäèñÿëÿðÿ Ãÿðá äþâëÿòëÿðèíèí ýþñòÿðäèéè ìöíàñèáÿò íöìóíÿñèíäÿ áóíóí òàì òÿñäèãèíè òàïà áèëÿðèê. Àçÿðáàéúàíûí àéðûëìàç ùèññÿñè îëàí Äàüëûã Ãàðàáàüäà âÿ îíóíëà ùÿìñÿðùÿä îëàí áþëýÿëÿðäÿ ùàíñû ïðîñåñëÿð áàø âåðäè? ßââÿëúÿ, ãûñàúà òàðèõÿ åêñêóðñ åäÿðÿê ùàäèñÿëÿðèí ìÿçìóíóíó îáéåêòèâ èôàäÿ åäÿí, êîíêðåò ôàêòëàð ýÿòèðÿê. 1991-úè èë ñåíòéàáðûí 2-äÿ Äàüëûã Ãàðàáàü Ìóõòàð Âèëàéÿòè (ÄÃÌÂ) âÿ Àçÿðáàéúàí ÑÑÐ-èí Øàóìéàí (êÿíä) ðàéîíó ùöäóäëàðûíäà “Äàüëûã Ãàðàáàü Ðåñïóáëèêàñû” (“ÄÃД) åëàí åäèëäè. Áóíà úàâàá òÿäáèðè êèìè, 1991-úè èë íîéàáðûí 23-äÿ Àçÿðáàéúàí Äàüëûã Ãàðàáàüûí ìóõòàðèééÿò ñòàòóñóíó ëÿüâ åòäè. Ëàêèí “ÑÑÐÈ Äþâëÿò Øóðàñû” 1991-úè èë íîéàáðûí 27-äÿ Àçÿðáàéúàíûí ùÿìèí ãÿðàðûíûí êîíñòèòóñèéàéà çèää îëäóüóíó åëàí åòäè. 1991-úè èë äåêàáðûí 10-äà “ÄÃД-äÿ åðìÿíè èúìàñûíûí ìöñòÿãèëëèéè áàðÿäÿ ÿââÿëúÿäÿí ïðîãðàìëàøäûðûëìûø ðåôåðåíäóì êå÷èðèëäè. 1992-úè èë éàíâàðûí 6-äà ìîíîåòíèê “Äàüëûã Ãàðàáàü Ðåñïóáëèêàñû”íûí ìöñòÿãèëëèê áÿéàííàìÿñè åëàí åäèëäè. Åðìÿíè ñåïàðàò÷ûëàð áó ãÿðàðû ãÿáóë åòìÿêëÿ “ñîéóã ìöùàðèáÿ”íè ùå÷ áèð ýöíàùû îëìàéàí àçÿðáàéúàíëûëàðûí âÿ Éåðåâàíûí òÿúàâöçêàð õöëéàëàðûíûí ýèðîâëàðûíà ÷åâðèëìèø åðìÿíèëÿðèí êöòëÿâè øÿêèëäÿ ùÿëàê îëìàñûíà ýÿòèðèá ÷ûõàðàí “ãàéíàð ìÿðùÿëÿéÿ” êå÷èðäèëÿð. Áóðàõûëàí ñÿùâëÿð: íÿòèúÿ ÷ûõàðûëàúàãìû? Èíäè Êðûìäà âÿ Óêðàéíàíûí øÿðãèíäÿ áàø âåðÿí ùàäèñÿëÿðëÿ îõøàðëûã ùèññ åäèëèðìè? Ìÿçìóí, ìÿãñÿä âÿ ìàùèééÿò áóðàäà òàì öñò-öñòÿ äöøöð. Áÿñ áàøäà Ãÿðá äþâëÿòëÿðè îëìàãëà áåéíÿëõàëã áèðëèê Äàüëûã Ãàðàáàüäà áàø ãàëäûðàí ñåïàðàòèçìÿ íåúÿ ðåàêñèéà âåðäèëÿð? Àéäûíäûð êè, Êðûìäàêû êèìè îëìàäû. Ùÿòòà òàìàìèëÿ ôÿðãëè ìöíàñèáÿò ýþñòÿðèëäè. Áóíäàí ðóùëàíàí åðìÿíè èøüàë÷ûëàð Àçÿðáàéúàíûí Äàüëûã Ãàðàáàüûí èíçèáàòè ÿðàçèñèíäÿí êÿíàðäà îëàí áèð íå÷ÿ áþëýÿñèíè äÿ òóòäóëàð. Òÿáèè êè, êÿíàð äÿñòÿê ùåñàáûíà. Åëÿ ìÿñÿëÿíèí áó òÿðÿôè äÿ ÷îõ äöøöíäöðöúöäöð. ×öíêè Åðìÿíèñòàí îðäóñóíà âÿ ìöõòÿëèô þëêÿëÿðäÿí ýÿòèðèëìèø òåððîð÷óëàðà áþéöê äþâëÿòëÿðèí ñèëàù âåðìÿñèíèí öñòöíäÿí äÿ ñöêóòëà êå÷èëäè. Ùå÷ áèð Ãÿðá äþâëÿòè òåððîð÷óëàðà ãåéðè-ãàíóíè ñèëàù ñàòûëìàñû âÿ éà òÿìÿííàñûç âåðèëìÿñèíè àðàøäûðìàäû, áóíà åòèðàçûíû áèëäèðìÿäè, ÿêñ òÿäáèðëÿð ýþðìÿäè. Ñàíêñèéàëàðäàí ñþùáÿò áåëÿ ýåäÿ áèëìÿçäè. Þçö äÿ áó, ÁÌÒ êèìè òÿøêèëàòûí Åðìÿíèñòàíûí èøüàë÷û îëäóüóíó àéäûí ýþñòÿðÿí 4 ãÿòíàìÿñèíèí ãÿáóë åäèëìÿñè ôîíóíäà áàø âåðèðäè. Áó ýöíÿ ãÿäÿð ÁÌÒ Êðûìëà áàüëû ùÿìèí ñàéäà ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìÿéèá. Áàøãà áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð ñÿíÿä ùàçûðëàìàéûá. Àíúàã ÀÁØ âÿ ÀÈ èêè äÿôÿ ñàíêñèéà òÿòáèã åäèá. Èíäè äÿ ùÿìèí ïðîñåñè ýåíèøëÿíäèðìÿêäÿäèðëÿð. Ïàðàëåë îëàðàã, Âàøèíãòîí Ìîñêâàäàí ãîøóíëàðûíû Óêðàéíà ñÿðùÿäèíäÿí âÿ Êðûìäàí ÷ûõàðìàüû òÿëÿá åäèð. Þçö äÿ ðÿñìè îëàðàã Ðóñèéà Óêðàéíàéà ÿñýÿð ýþíäÿðìÿéèá. Îðàäà èøòèðàê åäÿí ùÿðá÷èëÿðèí ýåéèìëÿðè ìöÿììàëûäûð. Áóíà ðÿüìÿí Âàøèíãòîí ùåñàá åäèð êè, ùÿìèí ÿñýÿðëÿð Ðóñèéà îðäóñóíäà ãóëëóã åäèðëÿð. Àíúàã Äàüëûã Ãàðàáàüäà âÿ ÿòðàô ðàéîíëàðäà Åðìÿíèñòàí îðäóñó äþéöøöá. Îíëàð íÿ ýåéèìëÿðèíè ýèçëÿäèð, íÿ äÿ Åðìÿíèñòàí îðäóñóíäà ãóëëóã åòäèêëÿðèíè èíêàð åäèðäèëÿð. Èíäè äÿ åðìÿíèëÿð î èëëÿðäÿêè úèíàéÿòëÿðèíè ùÿðáè ãÿùðÿìàíëûã êèìè ãÿëÿìÿ âåðèðëÿð. Ùÿòòà êå÷ìèø ïðåçèäåíò Ë.Òåð-Ïåòðîñéàíà Õîúàëûäà ãÿòëèàì òþðÿäèëìÿñè èëÿ áàüëû ñóàë âåðÿíäÿ Íàïîëåîíóí ìÿøùóð êÿëàìûíû òÿêðàð åòìèøäè: “Ìöùàðèáÿäÿ ìöùàðèáÿäÿ îëäóüó êèìè” (“Íà âîéíå êàê íà âîéíå”). Áÿñ áó òÿúàâöçÿ âÿ âÿùøèëèéÿ Âàøèíãòîí âÿ Áðöññåë íèéÿ ñóñãóí ãàëäûëàð? Íÿéÿ ýþðÿ, ùå÷ áèð ñàíêñèéàäàí ñþùáÿò ýåòìÿäè? ßâÿçèíäÿ, Àçÿðáàéúàíà õÿáÿðäàðëûã åäèëäè êè, ìöùàðèáÿ åäÿðñÿ, âÿçèééÿò äàùà äà ïèñ îëàúàãäûð. Èíäè ðÿñìè Êèéåâÿ òàìàì áàøãà øåéëÿð äàíûøûðëàð. Îíà ùÿð úöð éàðäûì åäÿúÿêëÿðèíÿ ñþç âåðèðëÿð. Àìåðèêà ïðåçèäåíòèíèí ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê ìÿñÿëÿëÿðè öçðÿ êå÷ìèø ìöøàâèðè Çáèãíåâ Áæåçèíñêè èñÿ “ÚÍÍ”-ÿ âåðäèéè ìöñàùèáÿäÿ Àìåðèêà ðÿñìèëÿðèíÿ ìÿñëÿùÿò ýþðöá êè, “Óêðàéíàíû Ðóñèéà ö÷öí Âéåòíàìà ÷åâèðìÿê ëàçûìäûð”. Áóíëàð òàðèõèí äÿðñëÿðèäèð. ßýÿð ùÿð áèð þëêÿ ýåîñèéàñè ïðîñåñëÿðÿ éàëíûç þç ìàðàãëàðû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ éàíàøñà, áÿøÿðèééÿòèí òàëåéè ãåéðè-ìöÿééÿí îëàðàã ãàëàúàãäûð. Áó êîíòåêñòäÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí ôèêèðëÿðè âÿ ãèéìÿòëÿíäèðìÿëÿðè éàðàíìûø âÿçèééÿòè òàì äÿãèã èôàäÿ åäèð. Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò áàø÷ûñû Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíäÿ êå÷èðäèéè ñîí ìöøàâèðÿäÿ äåéèá: “...ÁÌÒ Òÿùëöêÿñèçëèê Øóðàñûíûí äþðä ãÿòíàìÿñè ïîçóëóð. Éÿíè, ùå÷ áèð áàøãà áóíà îõøàð ùàëäà áó ãÿäÿð ÿäàëÿòñèçëèê âÿ ãàíóí ïîçóíòóñó îëìàìûøäûð. Áåéíÿëõàëã íîðìàëàð ïîçóëóð. ÁÌÒ Òÿùëöêÿñèçëèê Øóðàñûíûí ãÿòíàìÿëÿðè èúðà åäèëìèð. Äèýÿð áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðûí Àâðîïà Øóðàñû, Àâðîïà Ïàðëàìåíòè, ÀÒßÒ, Èñëàì ßìÿêäàøëûã Òÿøêèëàòûíûí ãÿòíàìÿëÿðè èúðà åäèëìèð... Ñóàë îëóíóð íÿ ö÷öí? Íÿ âàõòà ãÿäÿð áèç áó èêèëè ñòàíäàðòëàðëà öçëÿøÿúÿéèê? Áóíóí ñÿáÿáè íÿäèð? Íÿ ö÷öí ãîíäàðìà “Äàüëûã Ãàðàáàü Ðåñïóáëèêàñû”íûí ðÿùáÿðëÿðè ñàíêñèéàëàðäàí ÿçèééÿò ÷ÿêìèð? Íÿ ö÷öí îíëàðà ãàðøû ñàíêñèéàëàð òÿòáèã îëóíìóð? Áó, ÿäàëÿòñèçëèêäèð, èêèëè ñòàíäàðòëàðäûð...”. Áó ñóàëëàðà áþéöê äþâëÿòëÿð âÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð úàâàá âåðìÿëèäèðëÿð. Óêðàéíà ùàäèñÿëÿðèíèí ôîíóíäà áóíà åùòèéàúûí îëäóüóíó äàùà àéäûí øÿêèëäÿ ùèññ åòìÿê ìöìêöíäöð. Íåwòèìåñ.àç Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí äèããÿò éåòèðäèéè ìåäèà ñèéàñÿòèíÿ ðàéîíäà áþéöê þíÿì âåðèëìÿêäÿäèð. Éåðëè “Êöð” ãÿçåòè áþëýÿ ìÿòáóàòû è÷ÿðèñèíäÿ òèðàæûíûí éöêñÿêëèéè áàõûìäàí ñå÷èëÿí íÿøðëÿðäÿíäèð. Éåâëàõäà ðåýèîíàë ÿùÿìèééÿò äàøûéàí “Åë” òåëåêàíàëû óüóðëà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿêäÿäèð. Ðàéîíäà, ùÿì÷èíèí, éåíè ìåäèàíûí ôóíêñèéà âÿ âÿçèôÿëÿðèíÿ äÿ áþéöê þíÿì âåðèëìÿêäÿäèð. Öìóìÿí îíëàéí âÿ ÿíÿíÿâè ìåäèàíûí òèìñàëûíäà Éåâëàüûí äàùà äà èíêèøàôûíà âÿ ÷è÷ÿêëÿíìÿñèíÿ õèäìÿò åäÿí ìîäåë ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿêäÿäèð. “ÐÓÙ” ÀÆÌÊ-íûí èúðà÷û äèðåêòîðó, “Èíòåðíåò ìåäèà ðåñóðñëàðûíäà ìèëëèìÿíÿâè äÿéÿðëÿðèí ãîðóíìàñû æóðíàëèñò ïåøÿêàðëûüûíûí ÿñàñ ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿí áèðè êèìè” ëàéèùÿñèíèí êîîðäèíàòîðó ßâÿç Ðöñòÿìîâ òÿìñèë îëóíäóüó òÿøêèëàò, åëÿúÿ äÿ ãóðóìóí ùÿéàòà êå÷èðäèéè ëàéèùÿ èëÿ áàüëû èøòèðàê÷ûëàðà ýåíèø ìÿëóìàò âåðèá. Î áèëäèðèá êè, ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ìàðò àéûíäà Ýÿíúÿäÿ “äÿéèðìè ìàñà” êå÷èðèëèá: “Àçÿðáàéúàíäà èíòåðíåò ìåäèà ýåíèø âöñÿò àëìàãäàäûð. Òÿáèè êè, áó úÿìèééÿòäÿ ñþç âÿ èôàäÿ àçàäëûãëàðûíûí äÿðèíëÿøìÿñè áàõûìûíäàí ìöùöì àìèë ñàéûëìàëûäûð. Àðòûã Àçÿðáàéúàí ÿùàëèñèíèí 70 ôàèçè èíòåðíåò èñòèôàäÿ÷èñèäèð. Ýöìàí åäèðÿì, äþâëÿòèí ùÿéàòà êå÷èðäèéè ìÿãñÿäéþíëö ñèéàñÿò íÿòèúÿñèíäÿ áó ðÿãÿì äàùà äà àðòàúàã” - äåéÿí ß.Ðöñòÿìîâ äöíéà ìèãéàñûíäà èíòåðíåòèí ùöãóãè òÿíçèìëÿíìÿñè ïðàêòèêàñûíà öñòöíëöê âåðèëìÿäèéèíè âóðüóëàéûá âÿ áåëÿ áèð äóðóìäà èúòèìàè òÿíçèìëÿíìÿíèí àêòóàë òÿðÿôëÿðèíÿ äèããÿò ÷ÿêèá. ßëàâÿ åäèá êè, ëàéèùÿíèí ÿñàñ ìÿãñÿäëÿðèíäÿí áèðè æóðíàëèñò ïåøÿêàðëûüû èëÿ áàüëû äÿéÿðëÿðè ðÿùáÿð òóòàðàã èúòèìàèééÿòèí äèããÿòèíè èíòåðíåò ìåäèà ìöñòÿâèñèíäÿ ìåéäàíà ÷ûõàí âÿ ìèëëè-ìÿíÿâè äÿéÿðëÿðèí ïîçóëìàñû èëÿ ìöøàéèÿò îëóíàí ìÿñÿëÿëÿðÿ éþíëÿíäèðìÿêäèð. “Äÿéèðìè ìàñà”äà åêñïåðò ãèñìèíäÿ “Æóðíàëèñò Àðàøäûðìàëàðû Ìÿðêÿçè” Èúòèìàè Áèðëèéèíèí ñÿäðè Ñåéìóð Âåðäèçàäÿ “Èíòåðíåò ìåäèà ñàéòëàðûíûí ôÿàëèééÿòè âÿ áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿ” ìþâçóñóíäà ìÿðóçÿ åäèá. Î, ÷ûõûøûíäà èíòåðíåò ìåäèà âÿ ÿíÿíÿâè ìåäèàíûí òÿñíèôàòûíäàêû ôÿðãëÿðÿ, èíòåðíåò ñàùÿñèíäÿ òÿíçèìëÿìÿíèí ìöõòÿëèô úÿùÿòëÿðèíÿ, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðëÿ, áëîýýåðëèêëÿ áàüëû ìÿñÿëÿëÿðÿ òîõóíóá. “Ìèíýÿ÷åâèð èøûãëàðû” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Ôÿðìàí Íÿáèéåâ, “Éåíè Òÿðòÿð” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Òîôèã Éóñèôîâ, Éåâëàüûí “Êöð” ãÿçåòèíèí ÿìÿêäàøû Çöëåéõà Áÿøèðîâà, Ýîðàíáîéóí “Ìöáàðèç” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Ôÿõðÿääèí Õÿëèëîâ, Áÿðäÿíèí åéíè àäëû ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Åëáóðóñ Ìÿììÿäîâ, Éåâëàõ Øÿùÿð Ýÿíúëÿð âÿ Èäìàí Èäàðÿñèíèí ÿìÿêäàøû Åòèáàð Ìÿììÿäîâ, ýÿíú áëîýåð Çÿðèô Ãóðáàíîâà âÿ áàøãàëàðû ÷ûõûøëàðûíäà ìþâçóíóí àêòóàëëûüûíû âóðüóëàéàðàã, èíòåðíåò ìåäèà ñàùÿñèíäÿ èúòèìàè òÿíçèìëÿìÿíèí ìèëëè-ìÿíÿâè äÿéÿðëÿðèí ãîðóíìàñûíà äÿñòÿê áàõûìûíäàí âàúèáëèéèíè ÿñàñëàíäûðûáëàð. Ëåéëà Éóíóñóí åðìÿíèëÿðäÿí àðòûã åðìÿíèëèéè Ñöëù âÿ Äåìîêðàòèéà Èíñòèòóòóíóí ðÿùáÿðè Ëåéëà Éóíóñ áó ýöíëÿðäÿ íþâáÿòè “úàíôÿøàíëûüû” èëÿ ýöíäÿìÿ ýÿëèá. Áåëÿ êè, î, èíäè äÿ Ðàóô Ìèðãÿäèðîâóí “ùöãóãëàðûíûí” ìöäàôèÿ÷èñè ðîëóíäà ÷ûõûø åäèð. Äàùà äÿãèã äåñÿê, Ëåéëà Éóíóñ Ð.Ìèðãÿäèðîâäàí íþâáÿòè “ñèéàñè ìÿùáóñ” îáðàçû äöçÿëòìÿêäÿí þòðö, íåúÿ äåéÿðëÿð, âàð ãöââÿñè èëÿ ÷àëûøûð âÿ áöòöí ïîòåíñèàëûíû èøÿ ñàëûá. Éåðè ýÿëìèøêÿí, Áàø Ïðîêóðîðëóüóí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí âåðèëÿí ìÿëóìàòäà áèëäèðèëèð êè, Ð.Ìèðãÿäèðîâà Úèíàéÿò Ìÿúÿëëÿñèíèí 274-úö ìàääÿñèíäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëàí èòòèùàì (äþâëÿòÿ õÿéàíÿò) åëàí îëóíìàãëà, áàðÿñèíäÿ Íÿñèìè Ðàéîí Ìÿùêÿìÿñèíèí ãÿðàðû èëÿ 3 àé ìöääÿòèíäÿ ùÿáñ ãÿòèìêàí òÿäáèðè ñå÷èëèá. Ìÿëóìàòäà Ð.Ìèðãÿäèðîâóí Àçÿðáàéúàíûí ñóâåðåíëèéèíèí, ÿðàçè áöòþâëöéöíöí, ìöäàôèÿ ãàáèëèééÿòèíèí çÿðÿðèíÿ îëàðàã 2008-úè èëèí àïðåëèíäÿí åòèáàðÿí Åðìÿíèñòàíûí õöñóñè õèäìÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ìÿõôè ÿìÿêäàøëûüà úÿëá åäèëäèéèíÿ, Àçÿðáàéúàíà ãàðøû äöøìÿí÷èëèê ôÿàëèééÿòè àïàðûëìàñûíäà èñòèôàäÿ ö÷öí þëêÿäÿêè èúòèìàè-ñèéàñè, ùÿðáè ñàùÿäÿêè âÿçèééÿòÿ äàèð ìÿëóìàòëàðû, åëÿúÿ äÿ, äþâëÿò ñèððè òÿøêèë åäÿí ìÿëóìàòëàðû ôîòîøÿêèëëÿðëÿ âÿ ñõåìëÿðëÿ áèðëèêäÿ Åðìÿíèñòàí, Ýöðúöñòàí âÿ Òöðêèéÿ ÿðàçèëÿðèíäÿ äöøìÿí þëêÿíèí òÿìñèë÷èëÿðèíÿ þòöðäöéöíÿ ÿñàñëû øöáùÿëÿð îëäóüóíäàí ùÿìèí ôàêòëà áàüëû Úèíàéÿò Ìÿúÿëëÿñèíèí 274-úö ìàääÿñè èëÿ úèíàéÿò èøè áàøëàíäûüû âóðüóëàíûð. Áàø Ïðîêóðîðëóüóí ìÿòáóàò õèäìÿòèíèí éàéäûüû ìÿëóìàòäàí äà ýþðöíäöéö êèìè, Ð.Ìèðãÿäèðîâóí ùÿáñè ùàíñûñà ñèéàñè ôÿàëèééÿòèíÿ ýþðÿ äåéèë. Åéíè çàìàíäà, ùàããûíäà áÿùñ îëóíàí úèíàéÿò èøè öçðÿ Áàø Ïðîêóðîðëóüóí âÿ Ìèëëè Òÿùëöêÿñèçëèê Íàçèðëèéèíèí ÿìÿêäàøëàðûíäàí èáàðÿò èñòèíòàã-ÿìÿëèééàò ãðóïó éàðàäûëûá âÿ ùàçûðäà çÿðóðè, òÿõèðÿñàëûíìàç èñòèíòàã òÿäáèðëÿðè äàâàì åòäèðèëèð. Òÿáèè êè, áöòöí ìÿãàìëàðà äà èñòèíòàãûí íÿòèúÿñèíäÿí ñîíðà àéäûíëûã ýÿëÿúÿê. Áÿñ, ýþðÿñÿí, íÿäÿí “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” Ëåéëà Éóíóñ éóéóëìàìûø ÷þì÷ÿ êèìè þçöíö îðòàéà àòûá? ßñëèíäÿ, áó âÿ éà äèýÿð ñóàëëàðà èñè” ÷ ÿ ôè à ä ö ì ã ó ã ö ù “ , ä ó Éàõ ûð éåíÿ þç àìïëóàñûíäàä úàâàá òàïìàã ö÷öí ñàäÿúÿ, Ëåéëà Éóíóñóí òÿðúöìåéè-ùàëûíûí àéðû-àéðû ìÿãàìëàðûíà ãûñà íÿçÿð ñàëìàã êèôàéÿòäèð. Ùöãóã âÿ Äåìîêðàòèéà Èíñòèòóòóíóí ðÿùáÿðè Àçÿðáàéúàí úÿìèééÿòèíäÿ åðìÿíèïÿðÿñò áèðèñè, ìÿëóì àíòèìèëëè äàèðÿëÿðèí þëêÿìèçäÿêè “áåøèíúè êîëîí”óíóí ÿí ôÿàë òÿìñèë÷èñè êèìè òàíûíûð. Îíóí âÿ éàõûí ÷åâðÿñèíèí ÷þðÿéè åðìÿíèëÿðÿ “àéû õèäìÿòè” ýþñòÿðìÿêäÿí ÷ûõûð. Îíóí åðìÿíè ëîááè øÿáÿêÿñèíèí ñÿõàâÿòëÿ àéûðäûüû èàíÿëÿð, ãðàíòëàð ùåñàáûíà áþéöê ñÿðâÿò ñàùèáèíÿ ÷åâðèëäèéè áèëäèðèëèð. Òÿáèè êè, Ëåéëà Éóíóñ ÷îõ ãàçàíìàã íàìèíÿ åðìÿíèëÿðèí äàùà àðòûã äÿðÿúÿäÿ åòèìàäûíû äîüðóëòìàüà ÷àëûøûð. Åðìÿíèñòàíûí “Ðåãíóì” àðàøäûðìàëàð ìÿðêÿçè èëÿ øöáùÿëè ÿìÿêäàøëûüà ýèðÿðÿê Äàüëûã Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíäÿ åðìÿíè òÿáëèüàò ìàøûíûíûí äÿéèðìàíûíà ñó òþêìÿñè, ìöõòÿëèô àäëàð àëòûíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí “áåéíÿëõàëã” òÿøêèëàòëàðà äîíîñëàð þòöðìÿñè, Õîúàëû ñîéãûðûìûíäà ÿëè îëäóüóíó äèëÿ ýÿòèðìÿêäÿí ÷ÿêèíìÿéÿí Ñåðæ Ñàðêèñéàíû ìöäàôèÿ åòìÿñè, “ìÿí éàëíûç ñþéöø ñþéÿíäÿ Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿ äàíûøûðàì” äåìÿñè, “Åóðîâèñîí-2012” ìàùíû ìöñàáèãÿñè ÿðÿôÿñèíäÿ áåéíÿëõàëã ìóñèãè áàéðàìûíû ðåñïóáëèêàìûçà ãàðøû ÿêñ-òÿáëèüàò òÿäáèðèíÿ ÷åâèðìÿéÿ úÿùä ýþñòÿðìÿñè âÿ äèýÿð áó êèìè ÿìÿëëÿð Ëåéëà Éóíóñóí ùÿéàòûíûí ãàðà ñÿùèôÿëÿðèäèð. Áó ýöí èñÿ î, åéíè áÿäõàññÿëè ÿìÿëëÿðèíè “Ñîâåòñêè úàìààòû”íûí, Ð.Ìèðãÿäèðîâóí “ùöãóãëàðû”íûí ìöäàôèÿñèíè “òÿøêèë åòìÿêëÿ” ñÿðýèëÿéèð. Ëàêèí, øöáùÿ éîõäóð êè, Ëåéëà Éóíóñóí ãûø ñåññèéàñû ÿðÿôÿñèíäÿ ÀØÏÀ-éà öíâàíëàäûüû äîíîñëàð èøÿ éàðàìàäûüû êèìè, áó äÿôÿ äÿ îíóí îõó äàøà äÿéÿúÿê. Ìöáàðèç ÀÁÄÓËËÀÉÅ http://www.yeniazerbaycan.com Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéè Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìèëëè ñÿðâÿòèäèð Ìÿãàëÿ ÊÈÂÄÔ-íèí ìàëèééÿ äÿñòÿéè èëÿ “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí äöíéà áèðëèéèíÿ èíòåãðàñèéàñû, ðåýèîí þëêÿëÿðè âÿ äèýÿð äþâëÿòëÿðëÿ, áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðëà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè” èñòèãàìÿòè öçðÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùàçûðëàíìûøäûð Àçÿðáàéúàí-Ãàçàõûñòàí ìöíàñèáÿòëÿðè ìöòÿìàäè èíêèøàô äèíàìèêàñûíà ìàëèêäèð Ìöàñèð áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿðèí ñóâåðåí àêòîðó îëàí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíÿ ìàëèê îëäóüó þëêÿëÿðäÿí áèðè äÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñûäûð. Ùàçûðäà þëêÿëÿð àðàñûíäà áèð ÷îõ ñàùÿíè åùòèâà åäÿí ÷îõøàõÿëè ìöíàñèáÿòëÿð ìþâúóääóð. Áóíäàí áàøãà, ùÿð èêè äþâëÿò áåéíÿëõàëã ìöñòÿâèäÿ áèð-áèðèíÿ äÿñòÿê âåðìÿêäÿäèð. Þëêÿëÿð àðàñûíäà ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ìöíàñèáÿòëÿðè ìþùêÿìëÿíäèðÿí ôàêòîðëàðäàí áèðè äÿ òÿðÿôëÿð àðàñûíäàêû ñûõ òÿìàñëàð âÿ áóíóí ôîíóíäà ÿìÿêäàøëûüûí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðèíäÿ ìöòÿìàäè èíêèøàô äèíàìèêàñûíûí ãåéäÿ àëûíìàñûäûð. Áó ìÿãàìäà ãåéä åòìÿê éåðèíÿ äöøÿð êè, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ àïðåëèí 21-äÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìöäàôèÿ íàçèðè Ñåðèê Àõìåòîâó ãÿáóë åäèá. Ìöäàôèÿ íàçèðè Ñåðèê Àõìåòîâ Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâèí ñàëàìëàðûíû âÿ ÿí õîø àðçóëàðûíû äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ÷àòäûðûá. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí èëÿ Ãàçàõûñòàí àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ÿëàãÿëÿðèí ìöõòÿëèô èñòèãàìÿòëÿðäÿ, î úöìëÿäÿí, ñèéàñè, èãòèñàäè, åíåðæè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéè âóðüóëàíûá, Ãàçàõûñòàíûí ìöäàôèÿ íàçèðè Ñåðèê Àõìåòîâóí Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðèíèí ìöäàôèÿ ñàùÿñèíäÿ äÿ ÿìÿêäàøëûüûìûçûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èøèíÿ õèäìÿò åäÿúÿéèíÿ ÿìèíëèê èôàäÿ îëóíóá. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Ïðåçèäåíò Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâèí ñàëàìëàðûíà ýþðÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá, Îíóí äà ñàëàìëàðûíû Ãàçàõûñòàí äþâëÿòèíèí áàø÷ûñûíà ÷àòäûðìàüû õàùèø åäèá. Öìóìèééÿòëÿ, þëêÿëÿð àðàñûíäà òÿðÿôäàøëûüà ÿñàñëàíàí ñûõ ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðè ìþâúóääóð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû àðàñûíäà äèïëîìàòèê ÿëàãÿëÿð 30 àâãóñò 1992-úè èë òàðèõèíäÿ éàðàäûëûá. 9 éàíâàð 1993-úö èëäÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà, 1 ìàðò 2004-úö èëäÿ èñÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ñÿôèðëèéè ôÿà- ëèééÿòÿ áàøëàéûá. 6 ñåíòéàáð 2008-úè èë òàðèõèíäÿí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Àêòàó øÿùÿðèíäÿ êîíñóëëóüó ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Ùàçûðäà Àçÿðáàéúàí âÿ Ãàçàõûñòàí ñòðàòåæè òÿðÿôäàøäûðëàð âÿ èêè þëêÿ àðàñûíäà ñèéàñè âÿ èãòèñàäè ÿëàãÿëÿð éöêñÿê ñÿâèééÿäÿäèð. Ùÿð èêè þëêÿíèí ãàíóíâåðèúè îðãàíëàðûíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí äîñòëóã ãðóïëàðû ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñèíäÿ ÿùÿìèééÿòëè ðîë îéíàéûð. Åéíè çàìàíäà, ÀçÿðáàéúàíÃàçàõûñòàí ùþêóìÿòëÿðàðàñû èãòèñàäè êîìèññèéàñû ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð âÿ èêè þëêÿ àðàñûíäà 100-äÿí àðòûã ñÿíÿä èìçàëàíûá. Îíó äà ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Àçÿðáàéúàí-Ãàçàõûñòàí ìöíàñèáÿòëÿðèíèí èíêèøàôû Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ìöñòÿñíà õèäìÿòëÿðè ñàéÿñèíäÿ ìöìêöí îëóá. Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâëÿ èëê ýþðöøëÿðèíäÿí áèðè 19 îêòéàáð 1994-úö èëÿ òÿñàäöô åäèá. Ùÿìèí âàõò òöðê äþâëÿòëÿðè áàø÷ûëàðûíûí èêèíúè çèðâÿ ýþðöøöíäÿ èøòèðàê åäÿí Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ âÿ Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâ ýþðöøÿðÿê, èêè þëêÿ àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿòëÿðèí èíêèøàôû ïåðñïåêòèâëÿðèíè ìöçàêèðÿ åäèáëÿð. Ýþðöø çàìàíû Àçÿðáàéúàíëà Ãàçàõûñòàí àðàñûíäà ùÿì èêèòÿðÿôëè, ùÿì äÿ òöðê äþâëÿòëÿðèíèí ìöíàñèáÿòëÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ÿëàãÿëÿðèí ãóðóëìàñûíà äàèð ãÿðàð ãÿáóë åäèëèá. Èêè þëêÿ àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí èíêèøàôûíäà íþâáÿòè àääûì îëàí äþâëÿò áàø÷ûëàðû ñÿâèééÿñèíäÿ ýþðöø 1996-úû èë ìàéûí 14-äÿ ÅÊÎ-íóí äþâëÿò áàø÷ûëàðûíûí çèðâÿ òîïëàíòûñûíäà êå÷èðèëèá. Ýþðöø çàìàíû Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâè Àçÿðáàéúàíà ðÿñìè ñÿôÿðÿ äÿâÿò åäèá. 1996-úû èë ñåíòéàáðûí 16-äà Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâ ðÿñìè ñÿôÿðëÿ Àçÿðáàéúàíà ýÿëèá. Ñÿôÿð çàìàíû Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ âÿ Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâèí èøòèðàêû èëÿ Àçÿðáàéúàí âÿ Ãàçàõûñòàí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòëÿðè àðàñûíäà äàíûøûãëàð êå÷èðèëèá. Äàíûøûãëàðûí ÿñàñ ìþâçóñó èêè þëêÿ àðà- ýèîíàë âÿ ðå û ûü øë à ä ê ÿ ì ÿ ëû à ä ûëûãëû-ôàé Ùÿð èêè þëêÿíèí ãàðø ûìûíäàí ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð çëèê áàõ áåéíÿëõàëã òÿùëöêÿñè ñûíäà ñèéàñè-èãòèñàäè ÿìÿêäàøëûüûí éåíè ñàùÿëÿðè îëóá. Ñÿôÿð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû âÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí ÿñàñëàðû ùàããûíäà ìöãàâèëÿ, èíâåñòèñèéàëàðûí òÿøâèãè âÿ ãîðóíìàñû ùàããûíäà ñàçèø, íåôò-ãàç ñÿíàéåñè ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà ñàçèø, ùàâà ÿëàãÿñè ùàããûíäà ñàçèø, Õÿçÿð äÿíèçè ìÿñÿëÿëÿðè öçðÿ Áèðýÿ Áÿéàííàìÿ, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Õàðèúè Èøëÿð Íàçèðëèéè èëÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû Õàðèúè Èøëÿð Íàçèðëèéè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà ñàçèø, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ìèëëè Òÿùëöêÿñèçëèê Íàçèðëèéè èëÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ìèëëè Òÿùëöêÿñèçëèê Êîìèòÿñè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã âÿ ãàðøûëûãëû ôÿàëèééÿò ùàããûíäà ñàçèø, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìèëëè Áàíêû èëÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìèëëè Áàíêû àðàñûíäà ùåñàáëàøìàëàðûí òÿøêèëè ùàããûíäà ñàçèø âÿ äèýÿð ñÿíÿäëÿð èìçàëàíûá. Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí Àçÿðáàéúàíà ðÿùáÿðëèê åòäèéè èëëÿðäÿ þëêÿ- Ìöàñèð Èíúÿñÿíÿò Ìóçåéèíäÿ “Êàïðè Òðåíä. Êàïðè-Èòàëèéàäàí ñÿééàð ôîòîñÿðýè” àäëû èòàëéàí ñÿðýèñè à÷ûëàúàã Àïðåëèí 26-äà Ìöàñèð Èíúÿñÿíÿò Ìóçåéèíäÿ “Êàïðè Òðåíä. Êàïðè-Èòàëèéàäàí ñÿééàð ôîòîñÿðýè” àäëû èòàëéàí ñÿðýèñè à÷ûëàúàã. Ñÿðýè Êàïðè Ôîíäóíóí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó âÿ Ìöàñèð Èíúÿñÿíÿò Ìóçåéè èëÿ áèðýÿ ÿìÿêäàøëûüû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ òÿøêèë åäèëÿúÿê. Êàïðè Ôîíäó 2009-úó èëäÿ ñàùèáêàðëàð ãðóïó âÿ éåðëè ùþêóìÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí Êàïðè àäàñûíûí èíêèøàôû ìÿãñÿäèëÿ éàðàäûëûá. Áåø èëëèê ñÿìÿðÿëè ôÿàëèééÿòäÿí ñîíðà ìÿäÿíèééÿò, ìöàñèð èíúÿñÿíÿò, ôîòîãðàôèéà âÿ ðÿãñëÿðÿ ùÿñð îëóíìóø òÿäáèðëÿð, Êàïðè Òðåíäâî÷èíã Ôåñòèâàëû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ òÿä- ãèãàòëàð, õÿñòÿëèê òàðèõ÷ÿñè, ñåìèíàðëàð âÿ à÷ûã ìöùàçèðÿëÿð âàñèòÿñèëÿ ýÿëÿúÿéèí åñêèçëÿðè ùàçûðëàíìûøäûð. Êàïðè Ôîíäó ôÿàëèééÿòèíèí áåø èëëèéèíÿ ùÿñð îëóíàí “Êàïðè Òðåíä” àäëû èëê ñÿðýèñèíè áåø ìöõòÿëèô þëêÿäÿ òÿãäèì åäÿúÿê. Ñÿðýèäÿ ìÿøùóð èòàëéàí ôîòîãðàôëàðû Ôåðäèíàíäî Ñêèàííà, Îëèâî Áàðáéåðè, Ìàóðèòñèî Ãàëèìáåðòè, Ôðàí÷åñêî Úîäèñå âÿ Èðåíå Êóíèí 30-à éàõûí ÿñÿðëÿðè íöìàéèø îëóíàúàã. Áó ôîòîÿñÿðëÿð Êàïðèíèí ìÿäÿíèééÿòèíè âÿ ýþçÿëëèéèíè õàðèúäÿ òÿðÿííöì åäÿí ìöÿëëèô éàíàøìàñû âÿ ìöàñèð áàõûøû òÿáëèü åäèð. Ñÿðýè ìàéûí 31-äÿê äàâàì åäÿúÿê. ×èíäÿ íÿøð åäèëÿí “Ãëîáàë òàéìñ” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíäÿ îëóá ×èíäÿ íÿøð åäèëÿí “Ãëîáàë òàéìñ” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Ùó Õèæèí âÿ îíóí ìöàâèíè Ùóàíý Ëåè Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíäÿ (ÁÄÓ) îëóáëàð. Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí ìÿòáóàò âÿ èíôîðìàñèéà øþáÿñèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ýþðöøäÿ ÁÄÓ-íóí ðåêòîðó, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû, àêàäåìèê Àáåë Ìÿùÿððÿìîâ ðÿùáÿðëèê åòäèéè òÿùñèë ìöÿññèñÿñè, îíóí áåéíÿëõàëã ÿëàãÿëÿðè áàðÿäÿ Òÿñèñ÷è Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû Áàø ðåäàêòîð: Ùèêìÿò ÁÀÁÀÎÜËÓ ìÿëóìàò âåðèá. Ðåêòîð, åéíè çàìàíäà, Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòè èëÿ ×èí Õàëã Ðåñïóáëèêàñûíûí óíèâåðñèòåòëÿðè àðàñûíäà ãóðóëìóø ÿëàãÿëÿðäÿí, ÁÄÓ-äà ×èí äèëèíèí âÿ ìÿäÿíèééÿòèíèí òÿäðèñèíèí éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ àïàðûëìàñû, áó ñàùÿ öçðÿ áàúàðûãëû ìöòÿõÿññèñëÿðèí ùàçûðëàíìàñû, òÿëÿáÿ-ìöÿëëèì ìöáàäèëÿñè âÿ ñ. ìÿñÿëÿëÿðäÿí äàíûøûá. Ýþðöøäÿí ìÿìíóí ãàëäûãëàðûíû áèëäèðÿí “Ãëîáàë òàéìñ” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó Ùó Õèæèí áó ãÿçåò áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèá. Ãîíàã áèëäèðèá êè, èíýèëèñäèëëè ãÿçåò “Ãëîáàë òàéìñ” 2009-úó èëäÿí íÿøð îëóíóð. ×èíäÿ ÿí ÷îõ îõóíàí ãÿçåò “Ãëîáàë òàéìñ” ùÿì äÿ ×èí òîï óíèâåðñèòåòëÿðèíäÿ òÿäðèñ âÿñàèòè êèìè äÿ èñòèôàäÿ åäèëèð. Ãîíàãëàð Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòè, î úöìëÿäÿí ÁÄÓ-íóí íÿçäèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí Êîíôóòñè Èíñòèòóòó èëÿ äÿ òàíûø îëóáëàð. www.yeniazerbaycan.com ìàèë@yeniazerbaycan.úîì Öíâàí: Áàêû - AZ-1000, Öçåéèð Ùàúûáÿéîâ - 66 Òåëåôîíëàð: 498-78-03, 498-82-21 498-81-24, 498-19-84 ëÿð áèð ñûðà ôîðìàòëàðäà, î úöìëÿäÿí, Òöðêäèëëè äþâëÿòëÿðèí òîïëàíòûñû, Èãòèñàäè ßìÿêäàøëûã Òÿøêèëàòû âÿ ñ. ôîðìàòëàðäà ÷îõ óüóðëà ÿìÿêäàøëûã åäèáëÿð. Åéíè çàìàíäà, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ñÿéëÿðè íÿòèúÿñèíäÿ áó ÿìÿêäàøëûã äàùà ñòðàòåæè âÿ èíòåíñèâ õàðàêòåð àëûá. Ìÿëóìàò ö÷öí áèëäèðÿê êè, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Ãàçàõûñòàíà èëê ðÿñìè ñÿôÿðè 2004-úö èëèí ìàðòûíäà îëóá. Ñÿôÿð çàìàíû Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ âÿ Ïðåçèäåíò Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâ èãòèñàäè ìöíàñèáÿòëÿð, õöñóñèëÿ, Õÿçÿðèí êàðáîùèäðîýåí åùòèéàòëàðûíûí äöíéà áàçàðûíà íÿãë åäèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã ìÿñÿëÿëÿðèíÿ äàèð ýåíèø ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûáëàð. Ùÿð 2 äþâëÿò áàø÷ûñû íåôò âÿ ãàç ñåêòîðóíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí èðèìèãéàñëû ëàéèùÿëÿðèí, õöñóñèëÿ, ÁàêûÒáèëèñè-Úåéùàí (ÁÒÚ) ëàéèùÿñèíäÿ Ãàçàõûñòàíûí èøòèðàêûíûí áþéöê ÿùÿìèééÿòÿ ìàëèê îëäóüóíó ñþéëÿéèáëÿð. Î äà ãåéä îëóíóá êè, ýÿëÿúÿêäÿ Ãàçàõûñòàí òÿáèè ãàçûíûí äà Àçÿðáàéúàí ÿðàçèñèíäÿí Àâðîïàéà ÷àòäûðûëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí áó ñÿôÿðèíäÿí ñîíðà Àçÿðáàéúàí-Ãàçàõûñòàí ÿìÿêäàøëûüû éöêñÿëÿí õÿòëÿ äàâàì åäèá. 2005-úè èë ìàéûí 24-äÿ èñÿ Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâ Àçÿðáàéúàíà ðÿñìè ñÿôÿðÿ ýÿëèá. Ñÿôÿð çàìàíû þëêÿëÿð àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿòëÿðèí ìÿíòèãè íÿòèúÿñè îëàðàã, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû âÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû àðàñûíäà ñòðàòåæè òÿðÿôäàøëûã âÿ ìöòòÿôèãëèê ìöíàñèáÿòëÿðè ùàããûíäà Ìöãàâèëÿ äÿ äàõèë îëìàãëà 6 ñÿíÿä èìçàëàíûá. Öìóìèééÿòëÿ, õàëãëàðûìûç òàðèõè, ìÿäÿíè âÿ ÿíÿíÿëÿð áàõûìûíäàí áèðáèðèíÿ áàüëû õàëãëàð îëäóüó ö÷öí áó ñàùÿäÿ ÿëàãÿëÿðèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ ÿùÿìèééÿòëè àääûìëàð àòûëûá. Ùÿð èêè õàëã ìöñòÿãèëëèê ÿëäÿ åòäèêäÿí ñîíðà áó ÿëàãÿëÿð èíòåíñèâ õàðàêòåð àëûá. Àçÿðáàéúàíûí àüûð èëëÿðèíäÿ îíóí ùàãã ñÿñèíè äöíéàéà ÷àòäûðàí ÕÕ éöçèëèí ÿí ãöäðÿòëè øàèðëÿðèíäÿí îëàí Îëæàñ Ñöëåéìàíîâóí ìÿøùóð “Àç-Éà” êèòàáû, øåèðëÿðè âÿ ìÿãàëÿëÿðè 1980-úè èëëÿðäÿí Àçÿðáàéúàíäà íÿøð îëóíìàüà áàøëàéûá. 8-10 èéóí 2012-úè èëäÿ Ãàçàõûñòàíäà Àçÿðáàéúàí, 18-21 íîéàáð 2012-úè èëäÿ èñÿ Àçÿðáàéúàíäà Ãàçàõûñòàí ìÿäÿíèééÿòè ýöíëÿðè êå÷èðèëèá. Ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, èêè þëêÿ àðàñûíäàêû ñûõ òÿìàñëàð ùàçûðäà óüóðëà äàâàì åòäèðèëèð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ þòÿí èë ôåâðàëûí 20-äÿ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ïàðëàìåíòè Ìÿúëèñèíèí ñÿäðè Íóðëàí Íèãìàòóëèíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Ýþðöøäÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Àçÿðáàéúàíëà Ãàçàõûñòàí àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèí äèíàìèê øÿêèëäÿ èíêèøàô åòäèéèíè âóðüóëàéûá. Þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ñèéàñè ìöíàñèáÿòëÿðèí éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ îëäóüóíó äåéÿí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû ÿìÿêäàøëûüûìûçûí äàùà äà ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñèíäÿ ïàðëàìåíòëÿðàðàñû ÿëàãÿëÿðèí þíÿìèíè ãåéä åäèá. Áèëäèðèá êè, þëêÿëÿðèìèç èñòÿð èêèòÿðÿôëè ôîðìàòäà, èñòÿðñÿ äÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ôÿàë ÿìÿêäàøëûã åäèð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Ãàçàõûñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ïàðëàìåíòè Ìÿúëèñèíèí ñÿäðè Íóðëàí Íèãìàòóëèíèí þëêÿìèçÿ ñÿôÿðèíèí ìöíàñèáÿòëÿðèìèçèí ýÿëÿúÿêäÿ äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èøèíÿ õèäìÿò åäÿúÿéèíÿ öìèäâàð îëäóüóíó ñþéëÿéèá. Þç íþâáÿñèíäÿ, Ãàçàõûñòàí Ïàðëàìåíòè Ìÿúëèñèíèí ñÿäðè Íóðëàí Íèãìàòóëèí Ïðåçèäåíò Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâèí ñàëàìëàðûíû äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ÷àòäûðàðàã áèëäèðèá êè, þëêÿìèçÿ ñÿôÿðÿ ýÿëÿðêÿí Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Îíó øÿõñÿí ãÿáóë åäèá. Ïàðëàìåíò Ìÿúëèñèíèí ñÿäðè Íóðëàí Íèãìàòóëèí þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíäà Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí Öìóììèëëè ëèäåðè Ùåéäÿð ßëèéåâëÿ Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâ àðàñûíäà äîñòëóã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí âÿ ãàðøûëûãëû ùþðìÿòèí ðîëóíó õöñóñè âóðüóëàéûá. Î, áó ÿëàãÿëÿðèí ùàçûðäà äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèíäÿ äþâëÿòëÿðèìèçèí áàø÷ûëàðû àðàñûíäà ñÿìèìè äîñòëóã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí þíÿìèíè âóðüóëàéûá. Íóðëàí Íèãìàòóëèí Ãàçàõûñòàí Ïðåçèäåíòè Íóðñóëòàí Íàçàðáàéåâèí ìÿêòóáóíó äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà òÿãäèì åäèá. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí èëÿ Ãàçàõûñòàí àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí áèð ñûðà ñàùÿëÿðäÿ ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèíÿ äàèð ìÿñÿëÿëÿð ÿòðàôûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Öìóìèééÿòëÿ, ñòðàòåæè òÿðÿôäàø îëàí Àçÿðáàéúàíëà Ãàçàõûñòàí áåéíÿëõàëã àðåíàäà ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû øÿêèëäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð âÿ áèð-áèðèëÿðèíè äÿñòÿêëÿéèðëÿð. Ãàçàõûñòàí Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí áåéíÿëõàëã ùöãóã íîðìàëàðû ÿñàñûíäà, Àçÿðáàéúàíûí ÿðàçè áöòþâëöéö ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùÿëëèíèí òÿðÿôäàðû êèìè ÷ûõûø åäèð. Áåëÿëèêëÿ, Àçÿðáàéúàí-Ãàçàõûñòàí ìöíàñèáÿòëÿðè ìöòÿìàäè èíêèøàô äèíàìèêàñûíà ìàëèêäèð âÿ ùÿð èêè þëêÿíèí ãàðøûëûãëûôàéäàëû ÿìÿêäàøëûüû ðåýèîíàë âÿ áåéíÿëõàëã òÿùëöêÿñèçëèê áàõûìûíäàí ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Íóðëàí ÃßËßÍÄßÐËÈ Íóðÿíýèç Ýöí - íóðëó âÿ ýöíÿøëè ïîåçèéà Àïðåëèí 23-äÿ Àçÿðáàéúàí Éàçû÷ûëàð Áèðëèéèíèí (ÀÉÁ) “Íàòÿâàí” êëóáóíäà òàíûíìûø øàèðÿ Íóðÿíýèç Ýöíöí 75 èëëèê éóáèëåéèíÿ ùÿñð åäèëìèø òÿäáèð êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, éóáèëåé òÿäáèðèíäÿ Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòëàðû, åëì âÿ ìÿäÿíèééÿò õàäèìëÿðè, ñÿíÿòêàðûí àèëÿ öçâëÿðè âÿ ÿäÿáè èúòèìàèééÿòèí íöìàéÿíäÿëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. Òÿäáèðäÿ ÷ûõûø åäÿí ÀÉÁ-èí ñÿäðè, Õàëã éàçû÷ûñû Àíàð ÿäÿáèééàòà “Òàíðû” ïîâåñòè èëÿ ýÿëÿí Íóðÿíýèç Ýöíö èñòåäàäëû øàèðÿ, ïóáëèñèñò âÿ ýþçÿë èíñàí êèìè õàðàêòåðèçÿ åäèá. Áèëäèðèá êè, Íóðÿíýèç Ýöí ùÿì äÿ õîøáÿõò àíàäûð. Îíóí ãûçû Æàëÿ ßëèéåâà ÷îõ èñòåäàäëû áèð àëèì, ôèëîëîã, ÿí ÿñàñû èñÿ àíàñû êèìè ýåíèø ãÿëáëè áèð èíñàíäûð. Áó ýöí î, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû êèìè ÷îõ ñÿìÿðÿëè èøëÿð ýþðöð. ÀÉÁ-èí ñÿäðè þç ÿñðàðÿíýèç øåèðëÿðè èëÿ èëüûìëû ñåâýèëÿðè õàòûðëàäàí, ïîåçèéàñû àçàäëûã, öìèä, êÿäÿð âÿ ìÿùÿááÿò ÿòðèíÿ áÿëÿíÿí Íóðÿíýèç Ýöíö àíàäàí îëìàñûíûí 75 èëëèéè ìöíàñèáÿòèëÿ òÿáðèê åäèá. Ìÿëóìàò âåðèëèá êè, Áàêûäà çèéàëû àèëÿñèíäÿ äöíéàéà ýþç à÷àí Íóðÿíýèç Ýöí Àçÿðáàéúàí Òåëåâèçèéàñûíäà äèêòîð âÿçèôÿñèíäÿ ÷àëûøûá, Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Ìÿäÿíèééÿò âÿ Èíúÿñÿíÿò Óíèâåðñèòåòèíäÿ ñÿùíÿ äàíûøûüû âÿ íèòã ìÿäÿíèééÿòè êàôåäðàñûíäà ìöÿëëèì èøëÿéèá. ßäÿáèééàòà íÿñð ÿñÿðè èëÿ ýÿëÿí øàèðÿ “Òàíðû áÿøÿð þâëàäûäûð”, “Àü ãàíàäëàð”, “Ýöíÿøÿ äóà”, “Éîë ýåäèðÿì”, “Õîúàëû ñèìôîíèéàñû” âÿ äèýÿð øåèð êèòàáëàðûíûí ìöÿëëèôèäèð. Íóðÿíýèç Ýöíöí øåèðëÿðè áèð ÷îõ õàðèúè þëêÿëÿðäÿ - Òöðêèéÿ, Åñòîíèéà, Þçáÿêèñòàí, Èðàí, Èðàã âÿ êå÷ìèø Éóãîñ- ëàâèéàäà ÷àï îëóíóá. Øàèðÿ ìöõòÿëèô âàõòëàðäà õàðèúè þëêÿëÿðèí ÿäÿáè ìöêàôàòëàðûíà ëàéèã ýþðöëèá. Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû, Õàëã øàèðè Ñàáèð Ðöñòÿìõàíëû áèëäèðèá êè, Íóðÿíýèç Ýöí áèçèì íÿñëèí éàääàøûíäà ïàðëàã áèð îáðàç êèìè ãàëûá. Î, òåëåâèçèéàäà èøëÿäèéè âàõòëàðäà Àçÿðáàéúàí òàìàøà÷ûñûíûí äÿðèí ðÿüáÿòèíè ãàçàíà áèëìèøäè. Ýÿíú ãÿëÿì ñàùèáëÿðè ùÿìèøÿ áó èøûãëû èíñàíëà öíñèééÿòÿ úàí àòûðäûëàð. Íóðÿíýèç Ýöíöí øåèðëÿðè þç öñëóá çÿíýèíëèéèíÿ ýþðÿ áèð òÿçÿ íÿôÿñ êèìè äèããÿò úÿëá åäèðäè. ßí áàøëûúàñû, îíóí øåèðëÿðèíäÿ àçàäëûã äóéüóñó âàð èäè. Òÿäáèðäÿ ÷ûõûø åäÿí Ìèëëè Ìÿúëèñèí Ìÿäÿíèééÿò êîìèòÿñèíèí ñÿäðè, Àçÿðáàéúàí Ìèëëè Åëìëÿð Àêàäåìèéàñûíûí ìöõáèð öçâö Íèçàìè Úÿôÿðîâ Íóðÿíýèç Ýöíöí éàðàäûúûëûüûíû íóðëó âÿ ýöíÿøëè ïîåçèéà àäëàíäûðûá. Ãåéä åäèá êè, Íóðÿíýèç Ýöí ìèíèëëèê Àçÿðáàéúàí ãàäûí ïîåçèéàñûíäà éåðè îëàí øàèðÿäèð. Î, òÿêúÿ øåèðëÿðèíäÿ äåéèë, ùÿì äÿ áèð èíñàí êèìè äÿ ÷îõ ñàäÿ âÿ ñÿìèìèäèð. Éóáèëåé òÿäáèðèíäÿ Íóðÿíýèç Ýö- Èndeks: 67100 Lisenziya: N-B-317 Òèðàæ: 6074 “Êàïèòàë Áàíê”ûí Íÿðèìàíîâ ðàéîí ôèëèàëû ù/ù - 33080019443900419109 êîä - 200093 ÂÞÅÍ - 1500486601 íöí Àçÿðáàéúàí äèëèíèí ãîðóíìàñûíäà õèäìÿòëÿðè äÿ õàòûðëàíûá. Ãåéä åäèëèá êè, î, èñòÿð øåèðëÿðèíäÿ âÿ ñþùáÿòëÿðèíäÿ, èñòÿðñÿ äÿ àïàðûúûëûã ôÿàëèééÿòèíäÿ äàèì äèëèìèçÿ ùþðìÿòëÿ éàíàøéûá. Áèëäèðèëèá êè, øàèðÿíèí éàðàäûúûëûüûíäà ÿí ÷îõ äèããÿòè úÿëá åäÿí ìÿãàì îíóí éàëàíäàí, ðèéàäàí óçàã îëìàñû, ùÿãèãÿòè éàçìàñûäûð. Äàõèëÿí àçàä áèð øàèðÿ îëàí Íóðÿíýèç Ýöí áöòöí ÿñÿðëÿðèíäÿ, ùÿòòà ÿí êè÷èê øåèðëÿðèíäÿ áåëÿ ñÿðáÿñòäèð, ñÿìèìèäèð. Î, úÿìèééÿòäÿ áàø âåðÿí íàãèñëèêëÿðè, ÿéèíòèëÿðè äàõèëè èíòåëëåêòóàë áèð íàðàùàòëûãëà, áèð âÿòÿíäàø ùÿññàñëûüû èëÿ öðÿéèíäÿí ãÿëÿìèíÿ êþ÷öðÿðÿê îíëàðû îõóúóéà òÿãäèì åäèð. Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ùöñåéíáàëà Ìèðÿëÿìîâ èñÿ áó ýþçÿë èíñàíû Àçÿðáàéúàí Òåëåâèçèéàñûíäà ýþðäöéöíö, àéäûí íèòãèíÿ, ìèñèëñèç ýþçÿëëèéèíÿ ùåéðàí ãàëäûüûíû äåéèá. Ãåéä åäèá êè, ãàðàãàøëû, úàçèáÿäàð, èðè ãàðà ýþçëö, ÿñë Àçÿðáàéúàí ýþçÿëè îëàí íóð öçëö áó õàíûìà î çàìàí ùàìû âàëåù îëóá. Ñîíðàäàí ìÿòáó- Èíôîðìàñèéà ìÿíáÿëÿðèìèç: “ÀçÿðÒÀú”, “ÀÏÀ”, “Àçàäèíôîðì”, “ÀññÀ-Èðàäÿ”, “ÑÈÀ” Ãÿçåò “Éåíè Àçÿðáàécàí”ûí áèëýèñàéàð ìÿðêÿçèíäÿ éûüûëûá, ñÿùèôÿëÿíèá âÿ “Àçÿðáàéúàí” íÿøðèééàòûíäà îôñåò öñóëó èëÿ ÷àï åäèëèá. àòäà îíóí éàçûëàðûíû, øåèðëÿðèíè îõóäóãúà, áó øåèðëÿðäÿêè ìÿíàëàðû àíëàéûá äÿðê åòäèêúÿ, áó ñÿíÿò àäàìûíûí éàðàäûúûëûüûíà äàùà äà öðÿêäÿí áàüëàíäûì. Õàëã øàèðè Ôèêðÿò Ãîúà, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ãÿíèðÿ Ïàøàéåâà âÿ áàøãàëàðû Íóðÿíýèç Ýöíöí ÿñÿðëÿðèíèí ìÿçèééÿòëÿðèíäÿí, åëÿúÿ äÿ îíóí éöêñÿê èíñàíè êåéôèééÿòëÿðèíäÿí ñþùáÿò à÷ûá, øàèðÿéÿ éåíè éàðàäûúûëûã óüóðëàðû àðçóëàéûáëàð. Áèëäèðèëèá êè, Íóðÿíýèç Ýöíöí ùÿì éàðàäûúûëûüû, ùÿì äÿ áèð èíñàí êèìè àëèúÿíàáëûüû âÿ éöêñÿê ìÿäÿíèééÿòè èíñàíëàðû ùÿìèøÿ þçöíÿ úÿëá åäèá. Îíóí èøüàëäà îëàí òîðïàãëàðûìûçûí äÿðäëÿðè èëÿ áàø-áàøà ãàëûá éàçäûüû âÿ áèçëÿðè äÿ áó ùÿñðÿòèí îäóíà éàíäûðäûüû áèð ñûðà øåèðëÿðè, ïîåìàëàðû þç ôÿëñÿôè-ëèðèê, ïñèõîëîæè ìàùèééÿòè áàõûìûíäàí äöøöíäöðöúöäöð. Òàíûíìûø ïîåçèéà óñòàñûíûí öðÿéèíäÿêè éàíüû, àüðû-àúû, Âÿòÿí òÿÿññöáêåøëèéè áöòöí øåèðëÿðèíÿ ùîïóá. Íóðÿíýèç Ýöíöí øåèðëÿðèíäÿêè áó àüðû Ãàðàáàü äÿðäè, èòèðèëìèø òîðïàãëàðûìûçûí ùÿñðÿòèäèð. Áó ùÿñðÿò îíó éàòìàüà äà ãîéìóð, éóõóñóíó ÿðøÿ ÷ÿêèð, ãÿëáèíè ýþéöì-ýþéöì ýþéíÿäèð. Øàèðÿ òîðïàüûíû, õàëãûíû, ìèëëÿòèíè ñåâÿí áèð çèéàëûäûð. Íóðÿíýèç Ýöí ùÿì äÿ øåèðëÿðèíäÿ õÿëãèëèéè áó ýöíÿ ãÿäÿð ãîðóéóá ñàõëàìàüû áàúàðàí äÿéÿðëè ñþç ñàùèáëÿðèíäÿíäèð. Òÿäáèðäÿ Íóðÿíýèç Ýöí ìóñèãèíèí ìöøàéèÿòè èëÿ þç øåèðëÿðèíè ñÿñëÿíäèðèá. Íóðÿíýèç Ýöíöí øåèðëÿðèíäÿí áèðè “Éîë ýåäèðÿì” àäëàíûð. Øåèðäÿ ÿñàñ ãàéÿ áóäóð êè, áó äöíéàäà ùÿð êÿñ áèð éîë ýåäèð. Î èíñàí õîøáÿõòäèð êè, þçöíäÿí ñîíðà èç ãîéóá ýåäèð. Íóðÿíýèç Ýöí êèìè... Ãÿçåò 1993-úö èëèí àïðåë àéûíäàí íÿøð îëóíóð Áóðàõûëûøà ìÿñóë: Çàùèä ÈËÙÀÌÎÜËÓ
© Copyright 2024 Paperzz