toz maruziyeti ölçüm talimatı

Doküman No
TOZ MARUZİYETİ ÖLÇÜM
TALİMATI
İlk Yayın Tarihi
Revizyon No/Tarih
Sayfa No
1/4
1. AMAÇ -KAPSAM
Bu talimatın amacı, havada süspansiyon (asılı) durumunda bulunan ve solunabilen toz
konsantrasyonunun tayin edilmesidir. Bu ölçümler iş ortamının hava kalitesine bağlı olarak
çalışanların toza maruziyetini açıklamakta kullanılır.
2. SORUMLULAR
Bu talimatın işletilmesinden laboratuvar sorumlusu ve deney sorumluları sorumludur.
3. TANIMLAR VE KISALTMALAR

IOM Örnekleyici Başlık: Bir pompa yardımı ile üzerine yerleştirildiği kişinin soluduğu dış
ortam havasından numune akışı gerçekleştiren ve bu akışın içerisinde bulundurduğu toz
filtresinden geçişi ve süzmesini sağlayan kişisel kullanıma uygun başlıktır. Bu başlığın
donanımı aşağıda verildiği şekildedir.

Siklon başlık tanımı koyulabilir.

Solunabilir Toz: Çökme hızlarının düşüklüğü nedeniyle havada askıda bulunan, alt ve üst
solunum yollarından soluk yardımı ile vücuda girebilen ve solunum yollarında çökme
özelliği gösterebilen çapça küçük (genellikle 10 mikrondan küçük) maddelere verilen addır.

Akciğerlere İletilebilir Toz: Solunabilir tozlardan bir kısmı olan ve solunum kanalı ile
akciğer ve hava değişiminin yapıldığı hava keseciklerine dek ulaşabilecek kadar küçük
Hazırlayan
Onaylayan
Doküman No
TOZ MARUZİYETİ ÖLÇÜM
TALİMATI
İlk Yayın Tarihi
Revizyon No/Tarih
Sayfa No
2/4
(genellikle 4 mikrondan küçük) tozdur.
4. İLGİLİ DOKÜMANLAR
Toz Örnekleme Pompası Cihazı Kullanım ve BakımTalimatı
Toz Ölçüm Kayıt Formu
5. KULLANILAN EKİPMANLAR
Gravimetrik Metot

Kişisel Örnekleme Pompası ve bağlantı hortumları

Kişisel Örnekleme Yaka Bağlantısı (IOM Örnekleyici veya Cyclone başlık)

25 mm veya 37 mm filtre

Terazi
6. UYGULAMA

Ölçüm öncesi müşteri yetkilileri ile ölçüm yapılacak tesis gezilmeli, tesiste yapılması
düşünülen deney çalışmaları tesis yetkilileri ile görüşülerek ölçüm adetleri ve ölçüm noktaları
konusunda son mutabakat sağlanmalıdır.
 Filtrelerin şartlandırılması ve cihazların ölçüme hazırlanması;
-
Ölçümde kullanılacak olan filtreler laboratuvar ortam şartlarında (ortam şartlarınızı
tanımlayın! Sıcaklık nem değerleri..?) bir gece önceden şartlandırılmaya bırakılır. Ortam
koşulları kayıt altına alınır.
-
Şartlanması tamamlanan filtrelerin tartımı yapılarak dara ağırlıkları kaydedilir.
-
Ölçümde kullanılacak olan başlıklar saf su ile temizlenir ve durulanır. Kirlenme olasılığından
uzak bir alanda kurumaya bırakılır.
-
Filtreler etiketlenmiş petri kaplarının içerisinde taşınarak ölçüm başlangıcına kadar temiz bir
şekilde muhafaza edilir.

Örnekleme yapılacak çalışanları seçerken yapılan işin doğal akışını ve toz maruziyet
potansiyelini göz önünde bulundurularak homojen alt gruplar oluşturulur ve bu gruplardan
çalışan seçimine gidilir. Örnekleme yapılacak kişinin adı , çalıştığı bölüm ve görevi not edilir.

Cihazın taşınması, montajı ve kullanımı Toz Örnekleme Pompası Kullanım ve
BakımTalimatında anlatıldığı şekilde yapılır.
Hazırlayan
Onaylayan
Doküman No
TOZ MARUZİYETİ ÖLÇÜM
TALİMATI
İlk Yayın Tarihi
Revizyon No/Tarih
Sayfa No

3/4
Kişisel toz maruziyetinin doğru hesaplanabilmesi için başlık; çalışan kişinin göğüs üstü
bölgesinde, soluk bölgesine 30 cm’den daha yakın konumlandırılır. Pompa ve bağlantılar sağlam
olacak şekilde sabitlenir.

Örnekleme pompası kullanılan örnekleme başlığına uygun olarak (IOM başlık için çekiş
debisi 2 litre/dakikadır. Siklon başlık için 1,7 litre/dakikadır ) ±0,1 litre/dakika hassasiyetle sabit
akışta çalıştırılılır. Ölçüm başlangıç zamanı örnekleme formuna kaydedilir

Örnekleme, çalışanın çalışma saati süresince devam eder.

Örnekleme boyunca periyodik aralıklarla ara kontroller gerçekleştirin. Bu kontrollerde başlık
konumunu, cihazın çalışma ve debi durumunu kontrol edin ve uygunluğunun devamını sağlanır.

Ölçüm sonunda pompa çekişi durdurulur ve ölçüm noktası, süresi ve değerleri Toz Ölçüm
Kayıt Formu’na kaydedilir.

Cihaz dikkatli bir biçimde çalışan üzerinden alınır.

Başlık içerisindeki filtrenin toz kaybının önlenmesi için koruyucu başlığı takılarak taşıma
çantasına alınır.

Minimum 3 ya da her 10 numune için bir adet olmak üzere şahit numune planlaması
oluşturulur.
Arkaplan ortam ölçümleri

Arkaplan/ortam toz ölçümlerinde başlığın konumlandırılması dışında izlenecek prosedürler
maruziyet ölçümleri ile aynıdır.

Örnekleme başlığı yerden 1,5 m yükekte (baş hizası), engellerden, hava akımlarından ve
rüzgardan etkilenmeyecek şekilde konumlandırılmalıdır.
7.1 LABORATUVAR İŞLEMLERİ

Filtereler laboratuvar ortamında başlık içerisinden dikkatlice çıkarılır. Bu işlem sırasında
filtrenin toz kaybetmemesi, el ile temas etmemesi ve yırtılmamasına özen gösterilir.

Filtreler, tartım ortam koşullarında bir gece şartlandırılır.

Şartlanması tamamlanan filtrelerin tartımı gerçekleştirilir.
7.2 HESAPLAMA

Gravimetrik Metot ile yapılan örneklemelerde; İlk tartım ve son tartım sonucu filtrelerdeki
ağırlık artışı hesaplanır. Ölçüm süresi ve örnekleme debisi kullanılarak toplam konsantrasyon
bulunur.
Hazırlayan
Onaylayan
Doküman No
TOZ MARUZİYETİ ÖLÇÜM
TALİMATI
İlk Yayın Tarihi
Revizyon No/Tarih
Sayfa No
4/4
7. REFERANS DÖKÜMANLAR

MDHS 14/3 General Methods For Sampling and Gravimetric Analysis of Respirable and
Inhalable Dust
**
REVİZYON KONTROL SAYFASI
REV NO.
Hazırlayan
REVİZYONUN TANIMI
SAYFALAR
Onaylayan
TARİH

Download Report