KARABÜK SAFRANBOLU GEZİ REHBERİ 2012 T.C. Karabük Valiliği www.karabuk.gov.tr Fotoğraflar Gülcan ACAR Grafik Tasarım Serter ŞEKER ISBN 978-605-359-530-4 Baskı Anıt Matbaa / ANKARA Tel: 0312 232 54 77 REHBERDE KULLANILAN İŞARETLER Uygun yürüyüş rotaları ya da yolları Kamp yapmaya uygundur Yabani hayat ve kuş gözlemi Balıkçılık ve/veya avcılık yapılabilir Dağ bisikletiyle gezilebilir Seyir güzelliği vardır Fotoğraf çekimi için oldukça uygundur Kanyoning yapılabilir Tırmanma ve dağcılık yapılabilir Mağaracılık yapılabilir Rafting yapılabilir Şifalı bitkiler toplanabilir Dinlenme ve piknik alanı Araçla gezilebilir Cami (İbadet saatlerinde ziyaret edilmemelidir.) Hamam veya şifalı su kaynağı Müze (Girişler ücretli olabilir.) Turizm enformasyon bürosu Restaurant ya da cafe Klasik ev veya konaklar (Bazıları ücret karşılığı ve önceden randevu alınarak gezilebilir.) Hediyelik eşyalar satan yerler bulunur GENEL HATLARIYLA KARABÜK KARABÜK NEREDEDİR? > 7 COĞRFYA ve İKLİM > 7 KARABÜK’ÜN KISA TARİHİ > 8 KARABÜK ve İLÇELERİ > 9 TURİZM OLANAKLARI > 10 EL SANATLARI ve ALIŞVERİŞ > 14 NEREDE KALMALI? > 16 NE YEMELİ? > 17 ESKİPAZAR TARİHİ KALINTILAR > 66 DOĞAL GÜZELLİKLER > 69 KARABÜK MERKEZ YENİCE DEMİR-ÇELİK FABRİKASI > 20 YENİCE ORMANLARI > 72 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ > 21 DOĞAL GÜZELLİKLER > 20 ŞEKER KANYONU ve DOĞA SPORLARI > 74 TARİHİ ESERLER > 77 EFLANİ EFLANİ DOĞASI > 80 TARİHİ ESERLER > 82 OVACIK TARİHİ ESERLER > 86 NE? NEREDE? SAFRANBOLU KONAKLAMA > 89 YEME-İÇME > 92 SAFRANBOLU EVLERİ > 30 ETKİNLİK TAKVİMİ > 95 ADIM ADIM SAFRANBOLU > 34 ÖNEMLİ TELEFONLAR > 96 Nüfusu: 227.610 • Yüzölçümü: 4.145 km2 • İl Trafik Kodu: 78 Coğrafi Konumu: 40° 57’ - 41° 34’ (K) 32° 04’ - 33° 06’ (D) Komşuları ve Uzaklıkları: Bartın 80 km, Kastamonu 120 km, Çankırı 195 km, Bolu 130 km, Zonguldak 170 km. Büyük İllere Uzaklıkları: Ankara 215 km, İstanbul 396 km, İzmir 729 km, Antalya 735 km, Trabzon 768 km, Diyarbakır 1.067 km. Karabük 7 GENEL HATLARIYLA KARABÜK K arabük, Batı Karadeniz’in genç illerinden biri. Ancak, 5000 yıl öncesine uzanan tarihiyle bir o kadar da olgun, eski bir yerleşim yeri. İl sınırları içinde bu uzun tarihin ayak izlerini takip etmek, bölgenin geçmişiyle ilgili bütüncül bir fikre varabilmenizi sağlıyor. En güzeli de bu izleri, her şeyiyle ve söylenebilecek tek kelimeyle olağanüstü güzellikte bir doğanın yollarında, patikalarında aramak. Ormanlarda yürüyüp yaylalarda dinlenmek; kanyonları aşıp mağaralarda serinlemek... Tarihle doğanın bir ateşte eridiği Karabük sizleri bekliyor... KARABÜK NEREDEDİR? Karabük, Anadolu’nun kuzeybatısında, Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz Bölümü’ndedir. Kuzeyinde Bartın, kuzey-doğu ve doğusunda Kastamonu, güney-doğusunda Çankırı, güney-batısında Bolu ve batısında Zon- guldak illeriyle komşudur. Büyük illere yakın bir konumdadır. Ankara-İstanbul otoyolunun Gerede kavşağından çıkılarak varılan Karabük, Ankara’ya 215, İstanbul’a 396 km. mesafededir. KARABÜK’TE COĞRAFYA ve İKLİM Karabük, Batı Karadeniz’in tipik engebeli yapısına sahiptir. İl sınırları içinde dağlar önemli bir yer kaplar. Deniz kıyısından içeride kaldığı için Karadeniz ikliminin etkileri kısmen görülse de bu nemli iklim sayesinde çok zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Başta Yenice olmak üzere Karabük’ün bir çok ilçesinin adı duyulduğunda ilk akla gelen, gür ormanlık alanlarla yemyeşil bir doğa olur. Su varlığı bakımından da oldukça zengin olan il sınırları içinden önemli akarsuların yanında küçüklü büyüklü birçok dere de akmaktadır. Buna rağmen Karabük, karasal iklim özellikleri de gösteren bir ildir. Karabük Gezi Rehberi 8 KARABÜK’ÜN KISA TARİHİ Ovacık - Kaya Mezarı Karabük bölgesi oldukça eskilere uzanan zengin bir tarihi mirasa sahiptir. M.Ö. 2500’lü yıllardan bu yana insan yerleşiminin görüldüğü ilin sınırları içinde çok sayıda tümülüs ile höyük bulunur. Antik Dönemde önemli bir yerleşim yeri olan ve Homeros’un destanlarında da adı geçen Palagonya bölgesinin sınırları içinde kalan Karabük çevresinde, zaman içinde Gasgaslar (Kaşkalar), Hititler, Frigler, Lidyalılar, Persler, Helenler, Romalılar ve Bizanslılar hakimiyet kurmuşlardır. İlin birçok yerinde bu uzun tarihin izleri görülür. Türkmen boyları göç etmiş ve yerleşmiştir. Safranbolu ve çevresinde siyasi olarak Türk egemenliği 1084’te gerçekleşir. Anadolu Selçukluları’nın ünlü komutanı Emir Karatekin burayı fethetmiştir. Ancak bu hakimiyet kesin ve kalıcı olmaz. Dönemin güçleri arasında sıkça el değiştiren bölgede Türk hakimiyeti kesin olarak 12. yüzyılın sonlarında başlar. Ancak bu kez de Türkler arasında el değiştirmeler görülür. Uzunca bir süre Çobanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlılar arasında çekişmeye sahne olan bölge 1416 yılında kesin olarak Osmanlı Devleti’nin hakimiyetine girer. Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı 1071 Malazgirt Zaferi’nin ardından bölgede Türk-İslam kültürü yayılmaya başlar. Zaferin ardından bölgeye Safranbolu - Tarihi Osmanlı Camileri Tarihi kalıntı Geçmiş zamanlarda bölgenin merkezi Safranbolu’dur. Safranbolu bu özelliğini 1930’ların sonuna kadar korusa da 1937 yılında Demir-Çelik Fabrikasının temellerinin Karabük merkezinde atılmasıyla bölge hızla gelişecek ve bu gelişme 1995 yılında Karabük’ün il olmasıyla sonuçlanacaktır. Karabük 9 KARABÜK ve İLÇELERİ Karabük, Merkez ilçenin yanısıra birbirinden farklı güzellikleriyle beş ilçeye daha sahiptir. Bunlar: Safranbolu, Eskipazar, Yenice, Elani ve Ovacık’tır. Bu ilçeler içinde en çok bilineni Safranbolu’dur. Karabük ve Safranbolu resmiyette her ne kadar iki farklı şehir olsalar da konumları itibari ile aslında tek bir şehir gibi yaşar. Safranbolu ilçe merkezi ile Karabük il merkezi yerleşim olarak bir biri ile bütünleşmiş durumdadır. Bu anlamda Safranbolu, Karabük’ün yerleşim alanı ve tatil merkezi gibidir. Karabük deyince Safranbolu’nun, Safranbolu deyince Karabük’ün anlaşılması doğal bir sonuçtur. Karabük diğer ilçeleri ile de göz alıcı imkanlara sahiptir. Yenice, Eskipazar, Elani ve Ovacık küçük ama şirin ilçe merkezleridir. Doğal güzelliklerinin yanı sıra, eski uygarlıklara ait tarihi değerlere de sahiptirler. Eskipazar ilçesinde bulunan antik Hadrianapolis şehri kazıları halen sürmektedir. Burada ortaya çıkarılan Roma dönemi mozaikleri bütünlük bakımından oldukça iyi korunmuştur. Yenice ormanları biyolojik çeşitlilik bakımından Dünyanın sayılı bölgelerinden biridir. Elani su kaynakları ve küçük gölleri ile şirin bir tabiat harikasıdır. Ovacık, şehir yaşamından uzaklaşmak için idealdir. Tüm bu özellikleri ile Karabük Ankara, İstanbul gibi büyük şehirlerimize 2-3 saatlik mesafede bir turizm kentidir. Kaliteli ve ekonomik konaklama imkanları ile Karabük ve çevresi ailece vakit geçirebiliceğiniz en uygun yerdir. Safranbolu Eskipazar Eflani Yenice Ovacık Karabük Gezi Rehberi 10 KARABÜK’TE TURİZM OLANAKLARI Karabük, konumu, coğrafyası ve tarihinden gelen özellikleriyle turizm açısından ziyaretçilerine oldukça çeşitli seçenekler sunar. Bu çerçevede, size sayısız olanak sunabileceğimiz bu seçenekleri üç başlıkta toplamak mümkündür. Bu ana kategoriler içinde yapabileceklerinizi belirlemek ve Karabük’ün tadına varabilmek sizlerin hayal gücüyle doğru orantılı olacaktır. Doğa Turizmi ve Doğa Sporları Karabük ilinin geneli son derece zengin bir doğal hazineye sahiptir. Ormanları, yaylaları, kanyonları, akarsuları ve gölleriyle doğanın binbir rengi, renkli dünyanıza yeni bir ton daha katmak için sıraya girmiş bekler gibidir. Size düşen, doğayla bütünleşip bir olacağınız bu muhteşem hazineden payınızı almaktır. Peki neler yapılabilir? • Yaylalar Karabük yaylalarının en belirgin özelliği, buralarda yaşayan bitki ve hayvan çeşitliliği bakımından son derece cömert oluşudur. Bu lora-fauna zenginliği, çoğu zaman yaylalara varmadan içinden geçeceğiniz orman zenginliğiyle birleştiğinde daha da bir etkileyici olur. Yeşilin her tonunu birarada görebileceğiniz yaylalar oldukça etkili bir görüntü güzelliğine sahiptir. Olanaklar ve Yerler Doğa yürüyüşleri Kampçılık Yaban hayatı ve kuş gözlemi Avcılık ve balıkçılık Bisiklet gezileri Şifalı bitki toplama Sorgun Yaylası, Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Avdan Yaylası, Dede Yaylası, Büyük ve Küçük Düz Yaylaları, Çakırören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Yaylası, Arıcak Yaylası. Karabük 11 • Ormanlar Karabük’ün toplam yüzölçümünün %60’ından fazlası ormanlarla kaplıdır. Başta Yenice ormanları olmak üzere bu ormanlar ağaç türlerinin çeşitliliği bakımından çok zengindir. Karabük ormanlarında sarıçam, karaçam, kızılçam, göknar, kayın, gürgen, dişbudak, meşe, porsuk, şimşir, çınar, kavak, kızılcık, akçaağaç, ıhlamur, ladin ve benzer türden ağaçları görmek mümkündür. Bu zengin orman varlığı, aynı derecede zengin orman altı varlığı ile bütünleşip eşsiz bir eko-sistem yaratmıştır. Olanaklar ve Yerler Doğa yürüyüşleri Kampçılık Yaban hayatı ve kuş gözlemi Avcılık Bisiklet gezileri Dinlenme ve Piknik alanları Araçla gezi yolları Yenice, Merkez, Safranbolu ve Eskipazar ormanları, Gökpınar’da 4 hektarlık alanda kurulu Açık Hava Orman Müzesi (Arboretum), Keltepe, Sarıçiçek Dağı. Karabük Gezi Rehberi 12 • Mağaralar Karabük’ün jeolojik yapısı ile yeraltı ve üstü su kaynaklarının bolluğu il sınırları içinde binlerce yıl önce oluşmuş birçok mağaranın varlığının temel sebebidir. Bunlardan en önemlisi olan Bulak Mağarası, ışıklandırılıp güvenlik tedbirleri alınarak turizme açılmıştır. Bununla birlikte turizme açık olmayan mağaralarda da profesyonel ve amatör mağaracılık yapılabilmektedir. • Doğa Sporları Karabük, doğa sporlarına tutkun olanlar için tam bir cennettir. İlin coğrai yapısı trekking, kanyoning, rafting, tırmanma, yamaç paraşütü gibi doğa sporlarının pek çoğunun hem profesyonel hem de amatör sporcular tarafından kolaylıkla yapılabilmesini sağlamaktadır. Bölgede bu sporları yapmak için gerekli donanımlar ve rehberlik hizmeti verecek profosyonel organizasyonları bulmak mümkündür. Olanaklar ve Yerler Doğa yürüyüşü (Trekking) Kanyoning Tırmanma ve Dağcılık Mağaracılık Dağ Bisikleti Rafting İl sınırları içinde bulunan pek çok kanyonda, akarsularda, dağlık ve ormanlık alanlarda bu sporlar rahatlıkla yapılabilir. Özellikle, Yenice’deki Şeker Kanyonu, başta kanyoning olmak üzere rafting ve tırmanma için son derece uygundur. Yine Safranbolu’ya yakın mesafede yer alan Yaci ve Konarı kanyonları suyla oynamayı sevenlerin tam aradıkları yerdir. Özel kıyafet ve donanım gerektiren bu parkurda, bölgede size rehberlik edecek profesyonel rehberler de bulabilirsiniz. Yaci Kanyonu, günübirlik etkinlikler için orta zorlukta bir parkurdur. İncekaya Su Kemeri’nden başlayan Tokatlı Kanyonu, yürüyüş parkuru olarak düzenlenmiştir ve her yaştan doğa tutkununa keyili yürüyüş imkanı sunar. Karabük 13 Kültür Turizmi Karabük, derin tarihi birikimiyle kültürel anlamda da ender rastlanan yerlerdendir. Çok eski bir yerleşim yeri olan bölgenin pek çok yerinde hem Türk-İslam kültürüne ait tarihi eserlere hem de öncesine ait eserlere ve kalıntılara rastlamak mümkündür. Başta Safranbolu olmak üzere Karabük çevresindeki bu tarihi izler, bölgeyi geniş bir açık hava müzesine çevirir. Bu çerçevede Karabük’te eskiye dair görebileceğiniz, tarihten kalan ipuçlarını izleyip Kuzey Anadolu’nun geçmişini daha iyi anlayabileceğiniz pek çok yer vardır. Karabük geziniz boyunca, Anadolu insanının yüzyıllardır yarattığı incelikli kültür en küçük köyden en büyük kente kadar size eşlik eder. Bunu bazen bir konağın süslemesinde bazen bir caminin kubbesinde, demircinin ateşinde, bir perdenin dantelinde ve daha baktığınız pek çok yerde görebilir, bu kültürün zarif estetiğini içinizde hissedebilirsiniz. Safranbolu Karabük turizminde Safranbolu ağırlıklı ve ayrı bir yer tutar. Safranbolu’nun bozulmamış tarihi dokusu geleneksel Türk evlerinin en güzel örnekleri ile doludur. 1975’ten bu yana koruma altında olan ilçe, 1990’lardan itibaren turizmin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Özellikle ikibinli yıllarda turizm zirve yapmış ve bir çok tarihi konak turizm işletmesi haline getirilmiştir. 1995’te UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan Safranbolu konakları, sokakları, ibadethaneleri, çarşıları, han ve hamamları ile bir bütün olarak geleneksel kent kültürünün yaşamaya devam ettiği en önemli mekanlardandır. Safranbolu her yıl yüzbinlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir. Müzekent konumundaki Safranbolu özellikle kültür turizmi bakımından ülkenin önde gelen örneklerindendir. Karabük Gezi Rehberi 14 KARABÜK’TE EL SANATLARI ve ALIŞVERİŞ El sanatları, Türk insanının ince sanat zevkinin, estetiğinin, duygusallık ve hoşgörüsünün günlük hayatta kullandığı eşyalara ve etrafında kalıcılığı olan pek çok ürüne yansıyan halidir. Geleneksel Türk yerleşimlerinin tipik örneklerinin görüldüğü Karabük ve çevresi de bu anlamda geniş bir el sanatları koleksiyonuna sahiptir. Teknolojik • Safranbolu El Sanatları Karabük çevresinde el sanatlarının en yoğun biçimde görüldüğü ve geliştiği yer Safranbolu’dur. Geleneksel olarak bölgenin merkezi konumundaki, bölge ekonomisinin yüzyıllar boyunca kalbinin attığı yer olan Safranbolu’da bazıları artık devam etmeyen bazılarıysa oldukça az sayıda usta tarafından devam ettirilen geleneksel el sanatlarından en önde gelenleri şunlardır: Demircilik, kalaycılık, tabaklık, sayacılık, kunduracılık, yemenicilik, mestçilik, saraçlık, semercilik, nalbantlık, sobacılık, dokumacılık, tentenecilik. gelişmeyle birlikte üretim tarzlarının da değişmesiyle bu sanatların bir kısmı yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Üretim artık geniş çaplı tüketime yönelik değil daha çok hediyelik eşya olarak yapılmaktadır. Her şeye rağmen bu sanatların devam ettirilmesi için çaba sarfedilmektedir. Demircilik: Demirciler Çarşısı’nda sıralanmış dükkanlarda demircibakırcı-kalaycı ustaları eskisi kadar yoğun olmamakla birlikte bugün de üretimlerini sürdürmektedir. Başta kapı tokmakları ve kilitler olmak üzere Safranbolu evlerinde kullanılan demir eşyalar ile bahçe malzemeleri burada üretilir ve tamir edilir. Bugün hediyelik olarak da birbirinden güzel ve özel ürünler üretilmektedir. Kalaycılık: Bakır eşyaların kalaylanması işidir. Bakır mutfak eşyalarının kullanımı artık iyice azaldığından bu sanat dalında da artık sembolik birkaç dükkan kalmıştır. Bu dükkanlarda çoğu dekoratif olarak kullanılan bakır hediyelik eşyalar bulmak mümkündür. Dokumacılık: Genellikle köylerde, kadınların uğraştığı bir el sanatıdır. Tezgahlarda dokunan çoğunluğu pamuklu bezlerden çarşaf, göynek (iç gömleği) ve giyim eşyaları yapılır. Safranbolu çarşısında düz veya desenli dokuma bezler ile bunlardan yapılmış birbirinden güzel ürünleri bulmak mümkündür. Tentenecilik: Kadın el sanatlarındandır. İğne, tığ ve mekikle örülen ya da makinede dokunan ve yatak takımı, perde, masa örtüsü ve benzeri dokumaların kenar süslemelerinde kullanılan zarif süsleme malzemesidir. Çarşıda birbirinden güzel örneklerini bulmak ve satın almak mümkündür. Karabük Ahşap İşleri: Safranbolu’da turizmin gelişmesiyle birlikte evlerin ahşap işlemelerinde kullanılan ahşap-oymacılık sanatı şekil değiştirmiş, hediyelik eşya ürünlerine yönelmiştir. En iyi örneği olarak Geleneksel Safranbolu evlerinin güzelliğini yansıtan maket evler Karabük/Safranbolu gezinizden size kalacak en anlamlı hatıralardan biri olacaktır. Çarşı içinde bulmak ve satın almak mümkündür. • Eskipazar’da Sepetçilik Başpınar köyünde devam ettirilen bu el sanatı yabani fındık ağacının dallarıyla sepet ve çit örülmesi işidir. Sebze, meyve, saman veya ot taşımak için kullanılan sepetlerden Eskipazar’da ve Safranbolu’da bulmak mümkündür. • Elani’de Çember Bezi Çember, geleneksel olarak baş örtüsü olarak kullanılan ince, pamuklu dokumadır. Elani köylerinde, kadınların tezgahlarda dokudukları rengarenk çember bezleri bugün mendillerden 15 masa örtülerine, dekoratif örtülerden kıyafetlere kadar birçok ürünün ana malzemesi olarak kullanılmaktadır. Renkli ve işlemeli bu bezlerden üretilen ürünler Elani’de ve Safranbolu çarşısında bulunabilir. • Yenice’de Bastonculuk ve Kaşıkçılık Sert ve dayanıklı ağaçlardan yapılan bu ürünler tam da orman kenti Yenice’ye yakışmaktadır. Bugün bunları yapan ustaların sayısı azalsa da özellikle üretilen bastonlar yurt içi ve dışından alıcı bulmaktadır. İnce işlemelerle süslenmiş ve değişik şekillerde yapılan bastonlar Yenice’den satın alınabilecek en güzel hediyeliklerdir. Genellikle şimşir ağacından yapılan kaşıklar ise hem kullanım amaçlı hem de hediyelik olarak üretilir. Karabük Gezi Rehberi 16 NEREDE KALMALI? Karabük ve çevresi için planladığınız gezinizde tavsiyemiz Safranbolu’da konaklamanızdır. Safranbolu hem konaklama imkanları bakımından geniş olanaklara sahiptir hem de farklı konaklama seçenekleri sunar. Kent içinde, Çarşı, Bağlar ve Kıranköy bölgelerinde tarihi yapılarına uygun döşenmiş odalarına rağmen üst düzey bir konfor sunan birçok konak, butik otel veya pansiyon olarak hizmet vermektedir. Yüksek hizmet kalitesiyle sizi memnun edecek olan bu konaklar Safranbolu’da gezdiğiniz süre boyunca yaşayacağınız ‘bir tarih yolculuğu içinde olma’ hissinizi konaklayacağınız yerde de devam ettirmenizi sağlar. Bu otel ve pansiyonların yanında daha yakın zamanlarda inşa edilmiş rahat ve konforlu oteller bulmak da mümkündür. Karabük merkezinde ve diğer ilçe merkezlerinde de otel, misafirhane, pansiyon gibi konaklama imkanları bulunur. Kalınabilecek yerlerin bir listesi sayfa 89’da verilmiştir. Karabük 17 NE YEMELİ? Karabük / Safranbolu, uzun tarihi geçmişinin kültüründe yarattığı çeşitliliği yemeklerinde de gösterir. Bunun yanında hem Karadeniz kıyılarına hem de iç bölgelere yakınlığı sebebiyle Karadeniz Mutfağı ve İç Anadolu Mutfağı’nın lezzetli ve özgün yemeklerini de biraraya getirir. Yöresel pek çok lezzet içinde Yayım Çorbası, Zeytinyağlı ve Etli Yaprak Sarmaları, Keşkek ve Kuyu Kebabı, Safranbolu’ya özgü Bükme ile birbirinden leziz gözleme çeşitleri mutlaka tadılmalıdır. İster sabah kahvaltısında isterse gün içinde Safranbolu’nun meşhur simidini de denemelisiniz. Safranbolu’ya gelip, kente adını veren safranla yapılan Saf- ranlı Aşure ve Zerde yemeden gitmek olmaz. Size tavsiyemiz, Safranbolu’da birçok yerde karşılaşacağınız, yöresel yemekler yapan bir yere girmeniz ve menüye şöyle bir göz atmanızdır. O kadar çeşitli ve lezzetli seçenek görürsünüz ki bunlardan bir kısmı mutlaka sizin damak tadınıza hitap edecektir. Nüfusu : 119.303 Diğer İlçelere Uzaklığı Eflani : 42 km Eskipazar : 38 km Ovacık : 48 km Safranbolu : 8 km Yenice : 33 km Karabük Merkez 19 KARABÜK MERKEZ K arabük ili Merkez ilçesi tam anlamıyla bir Cumhuriyet kentidir. Cumhuriyetin ilk sanayi kenti olarak tarihe adını yazdıran Karabük, aynı zamanda ülkenin ilk planlı yerleşimine sahip kentlerindendir. Karabük, Cumhuriyet öncesi Safranbolu’nun küçük bir yerleşim birimi iken 1937 yılında Demir Çelik işletmelerinin kurulması ile sadece bölgede değil ünü tüm ülkeye yayılan bir cazibe merkezi konumuna gelmiştir. Kısa sürede nüfusu ve ekonomisi gelişen Karabük 1995 yılında ülkenin 78. ili olmuştur. Karabük, bugün 100 bini aşkın nüfusu, planlı bir şekilde modernleşen kent yüzü, öğrenci nüfusu onbinlere ulaşan yüksek öğretim kurumları ve eşsiz turizm değerleri ile ülkenin gözbebeğidir. Gelişmesi Cumhuriyet Dönemine rastlayan Karabük merkezinde, bu nedenle, tarihi eserlere pek rastlanmaz. Ancak merkeze bağlı köylerde genel olarak Karabük yöresinin tamamında görülen Antik Dönem kalıntıları ile Türk-İslam kültürüne ait eserler görülebilmektedir. Bunlar arasında kral mezarlarına, askeri yapılara, sütunlara, tünellere ve yerleşim yerlerinde bulunan birçok antik eşya kalıntısına rastlanır. Özellikle Avdan Yaylası’ndaki Aşağı Sırtı Kaya Yerleşimi, zamanında burada önemli bir merkezin olduğunun kanıtıdır. 1071 yılında Selçuklu Devleti’nin kazandığı Malazgirt Zaferi’nin ardından akın akın Anadolu’ya göçen Türkmen aşiretlerinin bölgeye yerleşmesiyle Karabük ve çevresinde Türk-İslam kültürünün etkileri görülmeye başlamıştır. Merkez ilçeye bağlı birçok köyde görebileceğiniz camiler, konaklar, evler, dükkanlar, çeşmeler ve çamaşırhane gibi ortak kullanılan mekanlar bize bu dönemin mirasıdır. Karabük Gezi Rehberi 20 DEMİR ÇELİK FABRİKASI Küçük bir yerleşim yeri olan ancak 1934 yılında açılan demiryolunun buradan geçmesi nedeniyle hızlı bir gelişme potansiyeli gösteren Karabük’te temeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılarak kurulan ve 58 yıl boyunca bir kamu kuruluşu olarak faaliyet gösteren Karabük Demir Çelik Fabrikaları, 1995 yılında özelleştirilerek Kardemir adını almıştır. Türkiye’nin ilk entegre demir çelik fabrikası ve uzun mamulde cevhere dayalı üretim yapan tek kuruluşudur. Bugün, yıllık 1.500.000 ton düzeyindeki ham çelik üretim kapasitesi ile uluslararası kalite standartlarında ürünler üreten Kardemir, ülkemizin inşaat, madencilik, ulaştırma ve sanayi sektörlerine temel girdi sağlamaktadır. Onlarca yıldır bölge ekonomisinin can damarı olan Fabrika bugün 5.000 kişiye sağladığı doğrudan istihdamla bölge ekonomisinin lokomotii olma görevini sürdürmektedir. 70 yılı aşkın bir süre önce kurulduğu yeri, Karabük’ü küçük bir mahalleden büyük bir il merkezi olmaya taşıyan Demir Çelik Fabrikası sadece bölgenin değil ulusal ağır sanayinin de öncü kuruluşu olmuştur. Kuruluşundan itibaren çok sayıdaki endüstriyel tesisin proje, imalat ve montajını da gerçekleştiren Kardemir, Türkiye’de “Fabrikalar Yapan Fabrika” olarak tanınır. Bu haliyle, Cumhuriyet Türkiyesi’ni bugünlere taşıyan başarılı sanayileşme hamlesinin ilk akla gelen simgelerinden biridir. Karabük Merkez 21 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ Bölgenin öncü kurumlarından bir diğeri de Karabük Üniversitesi’dir. Üniversite 2007 yılı Mayıs ayında kurulmuş olsa da Karabük’te yükseköğretim kurumlarının varlığı daha eskilere dayanır. Önceleri Zonguldak Karaelmas Üniversitesi’ne bağlı olan Karabük’teki bazı yükseköğretim birimleri 2007 yılında Karabük Üniversitesi çatısı altında toplanmıştır. Henüz genç bir üniversite olan Karabük Üniversitesi, tüm Türkiye’deki üniversitelere örnek olacak bir hızla gelişmektedir. Kent merkezinde, ulaşımdan barınmaya, yeme-içmeden eğitime her alanda öğrenci dostu olan yeşillikler içindeki kampüsüyle burayı tercih eden öğrencilerini birer misafir gibi ağırlar. Bugün il merkezi ve ilçelerde bulunan 9 fakülte, 3 yüksekokul, 3 enstitü, 3 meslek yüksekokulu ve 5 araştırma merkezinde 12.000’i aşkın öğrenci eğitim görmektedir. Karabük Üniversitesi, modern yükseköğretim anlayışı ve özenli uygulamalarıyla bugün sadece bölgenin değil tüm Türkiye’nin en önde gelen üniversitelerinden biri olmaya aday genç ve dinamik bir eğitim kurumudur. Karabük Gezi Rehberi 22 DOĞAL GÜZELLİKLER Merkez ilçe de Karabük’ün diğer ilçelerinde olduğu gibi oldukça zengin bir doğal hazineye sahiptir. Bölgenin geneline yayılan zengin orman varlığı, göz alıcı yaylalar ile bol su kaynakları merkez ilçenin de en belirgin özelliklerindendir. İlçe sınırları içinde kalan Sorgun, Avdan, Dede, Büyük Düz, Küçük Düz, Çakırören, Küçük, Bostancık Düzü ve Arıcak yaylaları özellikle yaz aylarında bölge halkının ve il dışından gelen ziyaretçilerin akınına uğrar. Yaklaşık 1.650 metre yüksekliğe ve oldukça geniş bir alana sahip olan Sorgun Yaylası merkez ilçe, Yenice ve Eskipazar arasında kalır. Karabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dağı Keltepe her daim karlı zirvesi ile yürüyüşçüler için ilgi çekici bir rotadır. Karabük Merkez 23 BULAK MAĞARASI Safranbolu merkezine yaklaşık 8 km mesafede, Bulak köyü sınırları içerisinde yer alır. Uzunluğu 6 km’ye varan mağaranın yalnızca ilk 400 metresi ziyaretçilere açıktır. Ziyaretçiler, girişin ardından dar bir bölümden geçerek ulaştıkları ana galeriye girdiklerinde alışılmışın dışında, bambaşka bir dünyaya atarlar adımlarını. Burası, suyun ustalıkla aşındırdığı, biriktirdiği, cilalayıp parlattığı şekillerden oluşan el emeği göz nuru bir sanat eserinden farksızdır. Mağaranın tabanından akan suyun yansımaları duvarlar ve tavandaki bu harika şekillerin arasında, az ilerideki şelalenin hiç bitmeyen DİKKAT EDİN Mağaranın içi sıcak yaz aylarında bile oldukça serindir. Bu nedenle mağaraya girmeden önce yanınızda uygun kıyafetler bulundurmalısınız. şarkısıyla dans eder gibidir. Mağaranın derinlerine doğru atılan her adımda bu güzel görüntünün etkisi daha da bir artar. İçerisi oldukça serindir. Mağaraya ulaşım, özel araçlarla ve Safranbolu’dan belli aralıklarla hareket eden minibüslerle yapılabileceği gibi Turizm Müdürlüğü’nce belirlenmiş ve tabelalarla işaretlenmiş yürüyüş yolu boyunca yaya olarak da gerçekleştirilebilir. SAFRANBOLU ÇARŞI BÖLGESİ PLANI Nüfusu: 60.358 Merkez İlçeye Uzaklığı: 8 km Safranbolu 27 SAFRANBOLU B inlerce yıllık tarihi geçmişinin izlerini bugüne taşıyan, neredeyse 1000 yıldır Türk-Osmanlı kültürünün biçimlendirdiği konakları, tarihin tanığı camileri, kervanların durağı hanları, taş döşeli sokaklarıyla attığınız her adımda sizi geçmişin izlerine biraz daha yaklaştıran masal gibi bir kent: Safranbolu... Adını aldığı çiçek gibi zarif, geleceğe taşıdığı mirasla onun kadar değerli, Safran’ın başkenti... Anadolu insanının inceliğini yansıtan konakları, konakların mahalleye karıştığı taş döşeli sokakları, kentin kalbi çarşılara akan mahalleleri, camileri, hanları, hamamları, kısaca, koskoca tarihinin yarattığı kültür ve zarafetle Anadolu’nun masal kenti Safranbolu... Gezilmesi, görülmesi gereken bir kent, tanınması gereken bir kültür, solunması gereken bir hava... Hoşgeldiniz Safranbolu’ya. Bilinen tarihi M.Ö. 3000’lere kadar uzanır Safranbolu’nun. Gasgaslar ve ardından Hititlerle başlayan tarihinde pek çok medeniyetin ev sahibidir. 1196’dan itibaren Türk kültürüyle tanışır. Selçuklular, Candaroğulları, Osmanlılar ve nihayetinde Türkiye Cumhuriyeti’nin göz bebeği olur. Karabük’ün en büyük ve gelişmiş ilçesidir ve Dünya Mirası Listesi’ne de girmiş tam bir açık hava müzesidir. 28 Karabük Gezi Rehberi Safranbolu 29 SAFRANBOLU ADININ KAYNAĞI Safranbolu tarih boyunca değişik adlarla anılmıştır. Kentin ilk adının Theodorapolis olduğu söylenir. Bazı kaynaklarda ise kentin ilk adı Germia ya da Theodorius olarak geçer. Bizans döneminde “Dadybra”, Selçuklu zamanında “Zalifre” adıyla anılan Safranbolu, Beylikler ve Osmanlılar döneminde “Borglu” ve “Borlu” olarak anılır. 16. yüzyılda yöreye yerleşen Taraklı Aşiretinden dolayı Borlu adı “Taraklıborlu” olmuştur. 18. yüzyılda Zağfiran-ı Benderli, 19. yüzyılın sonlarına doğru Zagfiranbolu, Zafranbolu ve nihayet “Safran Kenti” anlamında “Safranbolu” olarak adlandırılır. 19. yüzyılda önce Zaferanborlu sonra kısa bir süre Zaferan-ı Benderli olarak adlandırılır. Bu isimler zamanla Zağfirenbolu ve Zaferanbolu’ya evrilir. 1940’tan sonra ise Safranbolu olur. Kentin ismi ne olursa olsun bu ismin bilinen tek bir kaynağı vardır: Mucize çiçek Safran. MUCİZE ÇİÇEK SAFRAN Safranbolu’ya adını veren Safran, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharatın adıdır. İlaç, gıda, boya ve kozmetik sanayinde kulanılan, oldukça yüksek ekonomik değere sahip olan Safran, ağırlığının yüzbin katı kadar sıvıyı sarıya boyamasıyla dikkat çeker. Dünyada 5000 yıldan beri tanınan safran, Anadolu’da 19. yüzyıl sonlarına kadar yaygın bir şekilde üretilmiştir. Geçmişte Safranbolu’nun 40 kadar köyünde üretim yapılmasına rağmen, 90’lı yılların sonlarında sadece tek bir köyde iki aile tarafından üretilmiş, SAFRANBOLU LOKUMU Safranbolu’nun ağız tadıdır. Birçok çeşidi olmakla birlikte safranlı lokum parlak sarı rengi ve aromasıyla, burada yaşayanların vazgeçemediği bir lezzet, kente ziyaret amacıyla gelenlerin de vazgeçemediği bir hediyeliktir. bugün çeşitli projelerle desteklenmesi ile 10’a yakın köyde yeniden safran üretimine başlanmıştır. Genellikle baharat olarak yemeklerde kullanılan safran, Safranbolu’da eskiden beri pilav ve zerde tatlısında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bugün safranlı lokum, safranlı helva, safranlı çörek ve safranlı dondurma olarak Safranbolu’daki tatlıcı vitrinlerinde karşımıza çıkar. Karabük Gezi Rehberi 30 SAFRANBOLU EVLERİ Safranbolu engebeli bir arazi üzerine kurulmuştur. Evler eğimli arazi üzerinde dikey sokaklar halinde dizilmiştir. Kaldırım taşlarının dokuduğu sokaklar genellikle dar ve eğimlidir. Evlerin özellikle üst katlarında genişleyen cumbalarla üst katlarda sokaklar daha da daralır. Eğime göre dizilen evler Safranbolu’da ahenkli bir görüntü oluşturur. Kimse kimsenin önünü kapamaz. Bütün evlerin bir yanı mutlaka güneş alır. Evlerin geniş bahçeleri eğime göre kademeli olarak düzenlenmiştir. Bahçelerde evin günlük ihtiyaçlarını karşılayacak birimler uygun yerlere konulmuştur. Safranbolu’da evler taş, tuğla, kireç, çamur, ahşap malzemelerle yapılır. Evler ve odalar genelde kare planlıdır. Çatılar dört yönlü, az eğimli, oluklu kiremitle kaplıdır. Binaların giriş katları taş duvar, diğer katları ahşap çatkıdır. Evlerin dış duvarları genelde sıvalı ve beyaz renklidir. Pencere kenarları dıştan ve içten ahşap pervazla çevrilidir. Evlerin sokak kapıları çift kanatlı ve dikey tahtalarla yapılmıştır. Kapıların dışa gelen yüzünde kapı tokmağı, kapıyı açmak için mandal aynası ve her iki kanatta birer halka toka bulunur. Evler genelde üç katlı yapılardan oluşmaktadır. Alt kat ahır olarak düzenlenmiştir. Üst katlar ise ailenin durumuna göre diğer ihtiyaçlar için ayrılmıştır. Zemin katlar ahırın yanı sıra evin daha çok üretim merkezi olarak düşünülmüştür. Kazan ocağı denilen büyük ocakbaşı, anbar, odunluk, samanlık ve kiler de bu bölümde yer alır. Binanın girişinde yer alan bu bölüme “hayat” adı verilir. Hayat evin dışı ile içi arasında bir geçiş Safranbolu noktasıdır. Zemini genellikle toprak olur. Bazı evlerde bu bölümün zemini taş kaplıdır. Böyle olduğunda bu bölüme “taşlık” denir. Bu bölüm evin içidir ama dışarıdan da kopuk değildir. Burada ayakkabı ile dolaşılır. Yukarı katlara çıkılacaksa ayakkabılar buradan üst katlara yükselen merdivenin önünde çıkartılır. Bu bölüm dört duvarla korunmuş loş ve serindir. Safronbolu’da evler sokak hizasına göre yerleştirilmiştir. Evlerin duvarları aynı zamanda sokakları belirler. Avlu ve bahçe duvarları evin bittiği yerden itibaren yine sokak boyunca devam eder. Evin sokağa temas eden alt kısmında duvarlar bahçe duvarı gibi penceresiz, sıvasız ve taştır. Çünkü sokaktan geçenin evin mahremiyetine nüfus etmesi istenmez. İslam inancında evin içi korunmuştur. Müslüman evlerinde tüm yapı inanca endeksli olarak ihtiyaçlara göre düzenlenmiştir. Yapı insana göre şekillenmiştir. İnsan neyse çevresi de odur. Üsta katlar ailenin diğer yaşam alanlarıdır. Odalar özenle 31 düzenlenmiştir. Her oda bir çekirdek aileyi (karı-koca ve çocukları) barındıracak şekildedir. Her oda aynı zamanda oturma odası, yemek odası ve yatak odası olarak da kullanılabilecek niteliktedir. Oda içinde günlük eşyaların konulabileceği kapalı dolaplar, yatakların kaldırılacağı yüklükler ve ailenin yıkanabileceği, duvar içine gizlenmiş bir banyo (duş) bulunur. Banyo genellikle, aynı zamanda yüklük olarak da kullanılan geniş dolabın alt kısmındadır. Ahşap bir kapakla üstü örtülen banyo kısmı ihtiyaç olduğunda açılır. İslam inancında temizlik önemli bir unsurdur. Eşlerin ihtiyaç duyduklarında “gusül” abdesti diye ifade edilen duş ihtiyaçları burada karşılanır. Bu nedenle bu banyolara gusülhane de denilmiştir. Müslüman ailelerde eşlerin mahremiyeti çok önemlidir. Onların özel yanlarının diğer aile bireyleri tarafından dahi bilinmesi hoş karşılanmaz. Banyo için ihtiyaç duyulan su odanın içinde akmaz. Dışarıdan taşınır. Banyo için genellikle soba üzerinde Karabük Gezi Rehberi 32 ısıtılan bir kaç kova su kullanılır. Bu evlerde herşeyin “idareli” kullanılması esastır. İsraf kesinlikle hoş karşılanmaz. Safranbolu evlerinde hayat geleneğe göre şekillenir. Şehirle sokak, sokakla ev, evle oda arasında gizli bir mahremiyet perdesi ve özel alan duygusu birbirini takip eder. Toplumun en küçük yapı taşı olan çekirdek aile tek bir odanın içinde tüm ihtiyaçlarını karşılayabilir. Tüm mimari, aileyi korumaya ve birarada tutmaya dönüktür. Evlerin büyüklüğü değişse de bu özellikler değişmez. Orta kattaki odalar daha çok oturma ve çalışma odaları olarak kullanılır. Üst katlardaki odalar yatak odası ve misafirler için ayrılmıştır. Üst katların tavan yüksekliği orta kata göre biraz daha fazladır. Kışın güney yönde olan ve kolay ısınan odalar, yazın kuzey yönde kalan serin odalar oturma yeri olarak tercih edilir. Merdiven başında uygun bir oda yabancı erkek misafirleri ağırlamak için kullanılır. Yabancı erkeklerin evin iç bölümlerini görmeleri uygun karşılanmaz. Yabancı erkek misafirler “selamlık” denilen bu bölümde ağırlanır. Safranbolu Safranbolu’da imkanları geniş olan büyük ailelerin evleri iki bölümden oluşur. Haremlik ve selamlık. Haremlik evin hanımlarına, selamlık evin beylerine ayrılmıştır. Haremlik ve selamlık bölümlerine evin içinden ve dışından ayrı kapılar konulmuştur. Hanım misafirler ve erkek misafirler bir birlerini görmeden bu kapılardan eve girip çıkarlar. Bu tür evlerde mutfak kısmı müstakil olarak iki bölümün ortasına yapılmıştır. Mutfak duvarına monte edilen bir dönme dolap vasıtası ile haremlik kısmında hazırlanan yiyecekler, çay, kahve ikramları bu dolabın raflarına konularak selamlık kısmına aktarılır. Bu tür büyük konaklarda, ailenin kurallarına uygun yaşayan bir kaç erkek ve kadın hizmetçi bulunur. Safranbolu’da odalara genelde köşeden girilir. Mekanın bütünlüğünü bozmayan bu giriş şekli aynı zamanda odaya ilk girişte dikkati dağıtmaya dönüktür. Oda duvarlarının içe gelen kesimlerinde kapaklı eşya dolapları bulunur. Dışa bakan duvarlar sürgülü dikey pencerelerle aydınlatılmıştır. Perdeler hem içeriyi gizlemek hem de odaya estetik kazandırmak için özenle işlenir. Pencereli duvarların önlerine alçak sedirler yapılmıştır. Sedirler gün içinde küçük yorgunlukları atmak için uygun yerlerdir. Halı, kilim ve minderlerle süslenen sedirler, hasır yastıklar ve üzeri nakışlı kumaşlarla daha da gösterişli hale getirilir. Odanın bir duvarı boydan boya geniş dolap olarak düzenlenmiştir. Bu dolaplara yatak, yorgan ve yastıklar konulur. Bu bölümde bir de küçük duş alma yeri gizlenmiştir. Genellikle her odada bir ocakbaşı (şömine) bulunur. Dolaysıyla her odanın bir de bacası 33 vardır. Kış günleri ocak başında yanan ateş veya sobayla ısınılır. Ocakbaşı kimi zaman ayrı bir duvarda, kimi zaman da dolapların olduğu duvarda gizlenmiş olarak bulunur. Tavanlar ve tabanlar ahşaptır. Oda içindeki görünen tüm ahşap kesimlerde bir estetik kaygısı göze çarpar. Tavan süslemeleri, çıtakari ve geometrik desenli göbeklerden oluşur. Göbekler, köşeler ve çıtalarla odanın atmosferine bir ruh kazandırılır. Dolap kapakları da rastgele yapılmamıştır. Hepsinde ailenin gücüne göre bir sanat ve incelik kendini gösterir. Odaların genel yapısı ailenin zorunlu günlük ihtiyaçlarının giderilmesi yanında onların ruhen de gelişimini sağlamaya dönüktür. Bu odalarda gözünüze takılan hiç bir şey sizi rahatsız etmez, gözünüzü tırmalamaz. Her şey bir bütünün parçasıdır. Rüküş ve gösterişten uzak bu ince sanatın ahşap, kumaş üzerinde el emeği göz nuruyla yoğrulmuş hali, oda içinde ahengli bir bütün oluşturur. Bu bütünün en önemli parçası ise orada yaşayan insandır. İnsan Safranbolu evlerinin merkezidir. Her şey, her ayrıntı size bunu fısıldar. Karabük Gezi Rehberi 34 ADIM ADIM SAFRANBOLU S afranbolu’yu bir günlük gezi programına sığdırmak pek mümkün değildir. Seyahat Acentaları tarafından, yaygın olarak, haftasonuna sığdırılmaya çalışılan Batı Karadeniz programı içerisinde günübirlik bir destinasyon olarak konulan Safranbolu ziyareti, size kenti yeterince tanıyabileceğiniz zamanı tanımaz. Safranbolu, en az bir gece konaklamalı olmak üzere, 2 tam günde hızlı bir şekilde gezilebilir. Ancak çevre değerleri ile zenginleştirilmiş bir Karabük gezi programı içinde bir haftaya yayılan zaman diliminde tadınca gezilebilir, değerleri hissedilebilir. Safranbolu gezi programı kentin bütün güzelliğini görebileceğiniz Hıdırlık Tepesinden başlamalıdır. Tüm evlerin size doğru baktığı bu manzara, kente haklı ününü veren tüm söylemleri hatırlatıcı niteliktedir. Evden sokağa, sokaktan mahalleye, mahalleden kente yayılan akılcı yerleşim gözler önündedir. Aşağıda, sokakların kesiştiği noktada anıtsal eserlerin bir çoğu toplu halde görülebilir. Hıdırlıktan bakıldığında, gün geriden, kentin üzerine doğru doğar. Sabahın erken saatlerinde bu bakış açısı her mevsim en güzel fotoğrafı verir. Hıdırlık tepesinde yeme-içme servisi bulunur. Arkada kalan mezarlık, Hıdırlıktan gözlenen manzaranın daha da genişletilmiş halini sağlar. Yeterli vakit var ise Hıdırlık ile mezarlık arasındaki yol izlenerek Çarşı içine inilebilir. Safranbolu HIDIRLIK TEPESİ Çarşı Bölgesinde, kente hakim noktada olan Hıdırlık Tepesine iki noktadan giriş ve çıkış yapılabilir. Yerli halk tarafından namazgah olarak da bilinen Hıdırlık, eski zamanlarda yağmur duası, Hıdırellez kutlamaları gibi törenler için kullanılmıştır. Tepe üzerinde Hasan Paşa Türbesi ile iki mezar bulunur. Sultan I. Abdülmecit tarafından Safranbolu’ya sürgün edilmiş olan Köstendil Kaymakamı Hasan Paşa, Safranbolu’da sevilmiş ve 1845 yılında öldüğünde bu türbe inşa edilerek buraya gömülmüştür. Tepe üzerindeki mezarlardan birisi Hızır (Hıdır) Paşa’nın, diğeri ise Kurtuluş Savaşı sırasında ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Safranbolu’ya büyük hizmetleri olan Dr. Ali Yaver Ataman’ın (1955) anıt mezarıdır. 35 wc Karabük Gezi Rehberi 36 Tüm Safranbolu’yu görebildiğiniz Hıdırlık Tepesi’ndeki muhteşem seyir zevkinin ardından artık kentin sokaklarına dalma, bu tarihi kentin KAYMAKAMLAR MÜZE EVİ 18. yy. başlarında yapıldığı sanılan konak, “Safranbolu Evi”nin iyi örneklerindendir. Sahibi olan Safranbolu kışlası kumandanı Hacı Mehmet Efendi’ye yarbay karşılığı olan “Kaim-Makam” denilmesi nedeniyle aile ve ev halkı arasında bu isimle anılır olmuştur. Tüm mimari özelliklerini günümüze dek koruyabilmiş olan tadını çıkarma vaktidir. Merdivenli iniş yolu sizi Kaymakamlar Müze Evinin de üzerinde olduğu dar sokağa götürür. wc konak zamanın Kültür Bakanlığı’nın Safranbolu’nun korunması ve sağlıklaştırılması projesi çerçevesinde 1979 yılında kamulaştırıp restore edilmiştir. Bir süre Eğitim Merkezi olarak hizmet verdikten sonra, sonraki yıllardan etnografik olarak düzenlenmiş ve “gezilebilir müze” olarak hizmete açılmıştır. SAFRANBOLU ÇAVUŞ ÜZÜMÜ yetiştiriSafranbolu ve çevresinde sofralık üzüm yetiştiri ciliğinin tarihi çok eskilere dayanır. Arkeolojik kazılarda bulunan üzüm figürleri bunun en önemli kanıtıdır. En kaliteli sofralık üzüm çeşitlerinin başında yer alan Çavuş üzümünün aroması kendine has, kabuğu ince, çekirdek sayısı az, çekirdek içi boştur. Yenilmesi kolay, tane şekli yuvarlak oval, salkım şekli orta iridir. Safranbolu şartlarında Eylül ayının ilk yarısında olgunlaşır. Safranbolu Müze evin ziyaret edilmesinden sonra Çarşı içi tüm canlılığı ile sizi kucaklar. Gezi cumartesi gününe denk gelmiş ise Cinci Hanın arkasındaki cumartesi pazarı yüzyıllardır süregelen geleneğin devamı olarak karşınızdadır. 37 Yakın ilçe ve köylerden bizzat üreticisi tarafından getirilmiş taze sebze ve meyvalar tezgahlarda yerini almışken, biraz ileride kurulmuş hayvan pazarı hala eski günlerdeki canlılığını korumaktadır. Karabük Gezi Rehberi 38 Bu noktadan ileri, Çarşı içinde gezilebilecek tüm alanlar yürüyüş mesafesindedir. Hızlıca bir tempo ile bir gün içinde gezmek mümkün olabilir. Pazar yerinin devamında Manifaturacılar Sokak ve kesen diğer sokakların her iki yanında, çoğu el sanatı hediyelik eşyaların satın alınabileceği dükkanlar ile ev yemeklerinin yenebileceği yemeiçme mekanları sıralanmıştır. Sokakların kesiştiği noktada tüm zarafeti ile İzzet Mehmet Paşa Camisi gezilmelidir. Safranbolu 39 İZZET MEHMET PAŞA CAMİİ İnşaatı 1796 yılında tamamlanan cami, III. Selim Döneminde, 1794-1798 yılları arasında sadrazamlık yapmış olan İzzet Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Tamamı kesme taş kullanılarak inşa edilen cami Osmanlı taş işçiliğinin güzel örneklerindendir. Dış yapıdaki en dikkat çekici bölüm, incecik bir kalem gibi gökyüzüne uzanan zarif minaresidir. İç mekan ise tavandaki kalem işi bezemeler, minber ve mihrabındaki zengin işlemelerle bu zarafeti tamamlar. Minber üzerindeki tuğra Padişah III. Selim’e aittir. Cami ve avlusu Akçasu Deresi üzerine yapılan kemerler üzerine oturtulmuştur. Avludaki merdivenlerden Akçasu kanyonuna inilebilir. Avluda bulunan mezar ise camiyi yaptıran İzzet Mehmet Paşa’ya aittir ve 2005 yılında Manisa’dan buraya nakledilmiştir. Karabük Gezi Rehberi 40 İzzet Mehmet Paşa Camii avlusundan aşağıda Demirciler, Bakırcılar, Kalaycılar çarşıları gezilebilir. Sıcak demir işlerinin üretilmeye devam ettiği Demirciler çarşısında tüm esnaf güler yüzü ile fotoğraf karelerinize konu olabilir. Kentin içine kadar uzanarak ilginç jeolojik yapısını ortaya koyan kanyonlar en iyi bu noktadan görülebilir. Safranbolu 41 SAFRANBOLU ÇARŞILARI Safranbolu, zaman içinde, Asya’dan Avrupa’ya doğru uzanan büyük ticaret yollarını Karadeniz kıyılarına bağlayan kervan yolu üzerinde önemli bir konaklama noktası olmuştur. Tüccarların gerek gereksinimlerini karşılamak adına 17. Yüzyıl ortalarında kentin merkezine inşa edilen Cinci Han’ın büyüklüğü, Safranbolu’nun önemli bir geçiş noktası olduğunun kanıtıdır. Hanın inşaatından hemen sonra etra etrafındaki sokaklar lonca sistemine göre örgütlenmiş üreticilere ev sa sahipliği yapmaya başlar. Demircilik, bakırcılık, semercilik, saraçlık, kunduracılık gibi her iş kolu ayrı bir sokakta ya da sokağın ayrı bölümlerinde toplanmıştır. Sokaklar da ismini burada yürütü yürütülen iş koluna göre alır. Bu sokaklar Safranbolu’nun geçmişten günümüze taşıdığı sıcak, içten ve canlı yapısının derinden ve birebir hissedildiği yerlerin başında gelir. Bugün de bu sokaklarda klasik tarzda üretim yapan dükkanlar görülmektedir. Üretilenlerin bir bölümü ihtiyaçları karşılarken önemli bir bölümü de hediyelik eşya olarak Safranbolu ziyaretçileriyle buluşur. DEMİRCİLER ÇARŞISI Safranbolu’nun tarihi çarşılarındandır. Akçasu Deresinin iki yanına kurulmuş “L” planlı çarşı, lonca mantığıyla yan yana duran 25 adet dükkandan oluşur. Dükkanlar tek katlı ve ahşaptır. Geleneksel olarak sıcak ve soğuk demirciliğin yapıldığı çarşıda bugün geçmişin güzellikleri yaşatılarak el sanatları ürünlerin üretiminin devam ettiği birkaç dükkan kalmıştır. Buralarda hediyelik eşya olarak satın alınabilecek kapı tokmakları, sahan ve döveç gibi ürünler bulunur. Çarşıda demircilerin yanı sıra birkaç bakırcı dükkanı da vardır. Demirciler çarşısı boyunca yüründüğünde Akçasu Kanyonu’na ulaşılır. Dükkanlar da bu kanyonun kenarına sıralanmıştır. Sesleri, renkleri ve dokusuyla zamanın yavaş aktığı hissini veren Demirciler Çarşısı da Safranbolu’nun mutlaka ziyaret edilmesi gereken mekanlarındandır. wc Karabük Gezi Rehberi 42 Yukarıya doğru uzanan sokaklar sizi Köprülü Mehmet Paşa Camisine götürür. Cami ve avlusundaki Güneş Saati görüldükten sonra hemen solda Tarihi Yemeniciler Arastası gezilebilir. Eskiden tamamında yemeni üretimi yapılan Arasta’da, bugün diğer sokaklarda olduğu gibi hediyelik eşyaların satıldığı dükkanlar sıralanmıştır. Çarşının ortasında konumlanmış Arasta Kahvesi soluklanmak için iyi bir noktadır. KÖPRÜLÜ MEHMET PAŞA CAMİİ Çarşı içinde, Çeşme Mahallesinde yer alan cami Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi tam olarak bilinmese de Vakıf mühründe bulunan tarih ve Köprülü Mehmet Paşa tarafından camiye gönderilen el yazması Kur’an’dan caminin 1661 yılında ibadete açıldığı anlaşılmaktadır. Yapıldığı dönemin mimari özelliklerini yansıtan dış yapısı miğfer şeklindeki kubbesiyle dikkat çeker. Safranbolu’nun en büyük camisi olan Köprülü Mehmet Paşa, etrafına inci gibi sıralanan Safranbolu evleri ile Arasta’nın ortasında ihtişamlı bir görüntü sergiler. Caminin iç mekanı geniş ve ferahtır. Avluya kemerli bir kapıdan girilir. Burada şadırvan, güneş saati ve namaz vakitlerinin belirlendiği bir muvakkithane bulunur. Avlunun diğer kapısından çarşı içine, Arasta’ya çıkılır. GÜNEŞ SAATİ Dört ayağın üzerine oturtulmuş düz mermer plaka ve ortasındaki üçgen metal levhayla, oluşan gölgeye göre günün vakitlerini ölçmeye yarayan saat ‘yatay güneş saatleri grubu’na girer. Bu saat, Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiş tüm Osmanlı topraklarında varlığı belirlenen toplam 96 güneş saatinden biridir. Safranbolu 43 wc ARASTA / YEMENİCİLER ÇARŞISI Tarihi Safranbolu’nun merkezindeki Arasta, kalabalık ziyaretçi gruplarının seslerinin zanaatkarların çekiç seslerine karıştığı, meydanın üzerini örten asmalardan sızan güneşin masalardaki demli çayları daha bir kırmızıya boyadığı, sabah serinliğinin taze kokusunun meydanda ve dükkanlarda içilen köpüklü kahvelerle harmanlandığı hayat dolu sesler, can alıcı renkler, davetkar kokuların birbirine karıştığı yerdir. Denilebilir ki Safranbolu’nun kalbi burada atar. Köprülü Mehmet Paşa Camii’ne bitişik olan ve cami avlusundaki ikinci kapıdan da girilebilen Yemeniciler Arastası 48 ahşap dükkandan oluşur. Günümüzde, yemeni yapımını devam ettiren dükkanlar hala olsa da bunların sayıları çok azdır ve gün geçtikçe azalmaktadır. Bu sebeple, çarşı içinde karşılaşacağınız Ahmet Demirezen Yemeni Müzesi’ni gezmeniz, sergilenen yemeni örneklerini, alet ve malzemeleri görmeniz, Safranbolu yemenileri tanımanız bakımından size yardımcı olacaktır. Arasta’daki dükkanlarda daha çok Safranbolu’ya özgü hediyelik eşyalar, dokumalar ve el işi eşyalar satılmaktadır. Arasta meydanındaki kahvehane ise geziniz sırasında soluklanabileceğiniz güzel mekanlardan biridir. LONCA SİSTEMİ Osmanlıda belirli bir işkolunda çalışan kişilerin usta, kalfa, çırak gibi sıkı bir hiyerarşik düzen içinde örgütlenmelerini düzenleyen sistemdir. Osmanlı toplumsal yapısında zanaatçı teşkilatı olarak oldukça yaygınlık kazanmış olan lonca sistemine göre, bir meslek grubunda yeralan kişiler arasında ortak menfaatlerin korunması amacına yönelik karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma esastır. Mesleki disiplin, karşılıklı güven, meslek ahlakının geliştirilmesi gibi konularda oldukça önemli işlevler görmüş olan lonca sistemi, sanayi devriminden sonra giderek çözülmüştür. Karabük Gezi Rehberi 44 Arastanın biraz ilerisindeki Kazdağlı Meydanı “Çarşı Meydanı”dır. Ortasında Kazdağlı Camisinin bulunduğu bu meydan, otobüslerin yolcuların bıraktıkları ilk noktadır. ÇARŞI MEYDANI Bekleme ve buluşma noktası olarak kullanılabilecek Çarşı Meydanında Turizm Danışma Bürosu, tuvalet, polis karakolu, banka, Seyahat Acentası, otobüs ve taksi durağı bulunmaktadır. wc Safranbolu 45 KAZDAĞLI CAMİİ Safranbolu’nun çarşı içindeki tarihi camilerindendir. Kitabesinden, 1778 yılında bölgenin nüfuzlu kişilerinden Borlu Ayanı Kazdağlıoğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Aynı dönemde camiye gelir getirmesi amacıyla etrafına 24 adet de dükkanın yapıldığı bilinmektedir. Mehmet Ağa’nın ölümünden sonra cami ve dükkanlar, adına kurulan vakfa bağışlanmıştır.Taş ve tuğla malzemeyle inşa edilen cami tek minareli ve tek kubbelidir. Sekiz köşeli kubbenin üzeri kiremitle örtülmüştür. Üç bölümlü son cemaat yerinden geçilerek girilen camide bezemeye yalnızca giriş kapısı üzerinde rastlanır. İç mekan sade ve aydınlıktır. Karabük Gezi Rehberi 46 Çarşı Meydanından batı ve kuzey yönüne yokuş yukarı uzanan iki sokak sizi önemli ilgi noktalarına götürür. Batı yönüne baktığınızda önünüzde uzanan Hükümet Sokağın götürdüğü yukarıda görülen bina Kent Müzesi olarak kullanılan Eski Hükümet Konağı binasıdır. Binanın bulunduğu ve Hıdırlıktan bakıldığında eş yükseltide hemen dikkat çeken bu tepe kentin “Kale”sidir. Kale üzerindeki hala çalışan Tarihi Saat Kulesi ile Eski Cezaevi görülmelidir. SAFRANBOLU KALESİ Bugün Eski Hükümet Konağı, Saat Kulesi, Cephane Binası ve Eski Cezaevi Binalarının olduğu şehre hakim konumdaki tepe “Kale” olarak adlandırılır. Burada zamanında surlarının yüksekliği 20 metreyi bulan ve Bizans Döneminde inşa edildiği düşünülen bir kalenin var olduğu da bilinmektedir. Günümüzde bu kalenin duvar ve surları tamamen yıkılmıştır. Safranbolu’nun birbirinden güzel evlerinin, sokaklarının, tarihi eserleri ve doğal güzelliklerinin kuşbakışı izlenebildiği kale bölgesi hem bu seyir zevki hem de burada bulunan tarihi yapıların görülebilmesi bakımından mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerdendir. Safranbolu ESKİ HÜKÜMET KONAĞI (KENT TARİHİ MÜZESİ) Mimari yapısıyla ve neredeyse kent içinde her yerden görülebilen konumuyla Safranbolu’nun en dikkat çekici yapılarının başında gelen Hükümet Konağı 1904 yılında dönemin Kastamonu Valisi Enis Paşa ve kentin kaymakamı Mir Ahmet Bey’in öncülüğüyle ve Safranbolu halkının imkanlarıyla yaptırılmıştır. 1976 yılına kadar Hükümet Konağı olarak kullanılan bina, aynı yıl çıkan yangında büyük zarar görmüş ve ancak 2003 yılında restorasyonunun tamamlanmasıyla yeniden kullanılır hale gelmiştir. 47 wc Konak bugün Kent Tarihi Müzesi olarak kullanılmaktadır. 3 ayrı katta düzenlenen salonlarda Safranbolu’nun tarihi, kültürel ve ekonomik yapısı, halkın günlük yaşamı, esnaf ve zanaatkarların üretim ve ticaret yaşamı gibi kentin geçmişine ait pek çok şey çeşitli görsel malzemelerle birlikte bugüne taşınıyor. Karabük Gezi Rehberi 48 SAAT KULESİ Hıdırlık Tepe’den sonra Safranbolu’nun en güzel görüntülerinin izlenebildiği, kente hakim bir noktada, eski kalenin ortasında, kadim bir nöbetçi gibi kenti bekleyen bu tarihi yapı 1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Yaklaşık 5x5 metre ölçülerinde kare bir zemine sahip olan kulenin boyu 12 metredir. Haftada bir kurularak 200 yılı aşkın bir süredir aralıksız çalışan saat zembereksizdir ve 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışır. wc ESKİ CEZAEVİ BİNASI Kale olarak adlandırılan tepedeki tarihi yapılardan biri de eskiden cezaevi olarak kullanılmış olan binadır. Bina 1906 yılında Sultan Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır. Kaledeki diğer binalarla birlikte restore edilen cezaevi binası günümüzde restaurant/cafe olarak kullanılmaktadır. Bina, ilginç mimarisi ve cezaevi birimlerinden dönüştürülen bölümleriyle Safranbolu’da görülmesi gereken yerlerdendir. MİNYATÜR SAAT KULELERİ MÜZESİ Safranbolu Saat Kulesi’nin hemen yanında, 1 dönümlük arazi üzerine kurulu müze, Osmanlı döneminin kültürel izlerini taşıyan, Anadolu’da yapılmış özgün saat kulelerinin minyatürlerinden oluşmaktadır. Müzede, Anadolu’nun dört bir tarafından seçilen 12 saat kulesinin 1 ile 3 metre arasında değişen minyatürleri sergilenmektedir. Ziyaretçiler bu tarihi kulelerin hikayelerini de öğrenme fırsatı bulmaktadırlar. Safranbolu Meydandan kuzeye yokuş yukarı ilerleyen, bugün hemen hemen hepsinin otel olarak kullanıldığı tarihi konaklarla sıralı Mescit sokak, ileride Asmazlar Sokak ile kesişir. Akılcı mimari ve yaşama keyfinin kesiştiği, içinde havuzu 49 olan konakların en iyi iki örneği, yanyana ve aynı adla bu sokaktadır. Kentin ilk oteli olan Havuzlu Asmazlar Konağı otelinde, havuzbaşında içilecek kahve keyfi Safranbolu’da yapılabilecekler listesinde olmalıdır. Karabük Gezi Rehberi 50 Çarşı meydanından doğuya doğru uzanan yol sizi Akçasu Mahallesine götürür. İçinden geçen ince derenin küçük köprülerle süslendiği bu mahalle AKÇASU MAHALLESİ daha sakin başka bir ruh taşır. İçerilerdeki Lütfiye (Kaçak) Camii Safranbolu’da mimarinin başka bir hayranlık ifadesidir. Safranbolu 51 LÜTFİYE (KAÇAK) CAMİİ Safranbolu’nun kendine özgü mimari yapısı içinde kentin özgün yapılarından biri de bu camidir. Cami, Akçasu deresinin en dar bölümünde iki kıyıyı birbirine bağlayan kemerler üzerine inşa edilmiştir. Uygun yerlerin azlığı nedeniyle caminin inşası için yer bulmakta zorlanan halk çareyi doğaya zarar vermeden yeni bir yer açmakta bulmuş ve camiyi dere yatağına zarar vermeyecek biçimde derenin üzerine inşa etmiştir. Bir köprü gibi derenin iki yakasını birbirine bağlayan bu cami, Safranbolu’da mimarinin yaratıcı örneklerindendir. Cami 1878 yılında Muslubeyoğlu Hacı Hüseyin Hüsnü tarafından yaptırılmıştır. Kuzey cephesine bitişik olarak inşa edilen iki katlı yapının alt katı kahvehane, üst katıysa mahalle mektebi olarak kullanılmıştır. Caminin isimlerinden yola çıkılarak anlatılan birkaç ilgi çekici söylenti olsa da bunlar gerçeği yansıtmamaktadır. Lütiye ismi bizzat camiyi yaptıran Hacı Hüseyin Hüsnü Efendi tarafından verilmiştir. Uzun ve yorucu bir yolculuğun ardından Hac’dan dönen Hüseyin Hüsnü Efendi, hacı olabilmeyi ve dönüp ailesine kavuşmayı Allah’ın bir lütfu olarak kabul ettiğini ifade edecek biçimde camiye Lütiye Cami denmesini istemiştir. Kaçak ismi ise caminin hemen yakınındaki bir çeşmeden gelmektedir. Kurak geçen yaz aylarında suyu çekilen ya da diğer bir deyişle kaçan bu çeşme ve yöre “Kaçak” diye anılır olmuştur. Karabük Gezi Rehberi 52 Buraya kadar yapılan hızlı tempolu gezide gün neredeyse tamamlanmış olur. Halbuki burada bahsedilen sokakların kestiği Arnavut kaldırımlı çok sayıda dar sokak sizin keşfetmenizi beklemektedir. Cinci Han, CİNCİ HANI Eski Hamam, gezilebilir evlerden birkaçı daha gezi programınıza dahil edilmelidir. Yine meydanda bulunan Cinci Hamam (Yeni Hamam) ise işlevini sürdürdüğünden gezi amaçlı değil, sağlık amaçlı programa alınmalıdır. wc Yüzyıllar boyunca doğudan batıya mal taşıyan kervanlarla bilim ve medeniyet taşıyan yolculara iz olmuş tarihi İpek Yolu üzerinde sıralanan yüzlerce kervansaraydan biri de Safranbolu’daki tarihi Cinci Hanı’dır. Tahminen 1645 yılında, bir dönem Rumeli Kazaskerliği de yapmış olan Safranbolulu Karabaşzade Hüseyin Efendi ya da daha çok bilinen lakabıyla Cinci Hoca tarafından yaptırılmıştır. Mimarının kim olduğu kesin olarak bilinmemekte ancak dönemin baş mimarlarından Mimar Kasım tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Safranbolu’nun çarşı bölgesinde, merkezde yer alan Cinci Han, Osmanlı şehir hanlarının klasik plan şemasına göre yapılmıştır. Zemin kat tamirhane, ahır ve depolara ayrılmış, üst katı ise yolcuların konaklayabilecekleri şekilde düzenlenmiştir. Orijinaline mümkün olduğunca sadık kalınarak yapılan restorasyonu 2004 yılında tamamlanan Cinci Han o tarihten bu yana otel olarak kullanılmaktadır. Safranbolu 53 CİNCİ HAMAMI (YENİ HAMAM) Cinci Hoca’nın hanla beraber yaptırdığı bir diğer yapı da hana yalnızca 50 metre mesafedeki hamamdır. Cinci Hamamı ya da Yeni Hamam isimleriyle bilinen yapı, üzerini örten iki büyük kubbeyle hemen dikkat çeker. Hamam, kadınlar ve erkekler için aynı plandan oluşan iki ayrı bölümden oluşur. Bu bölümlerin kapıları, Türk hamam geleneğinin bilinen özelliğine uygun biçimde farklı sokaklara açılmaktadır. Cinci Hamamı, ünü tüm dünyaya yayılmış Türk hamamlarının en güzel örneklerindendir. Kurnalardan akan sıcak suyun ferahlatıcı sesi ESKİ HAMAM Safranbolu’da yakın zamana kadar kullanılan diğer bir hamam olan Eski Hamam, bugün restore edilen bir bölümüyle ziyarete açıktır. Plan olarak Yeni Hamam’la büyük benzerlik gösterir. Kadın ve erkekler için simetrik iki ayrı bölümü ve girişi bulunur. Hamamın ne zaman inşa edildiği tam olarak bilinememektedir. Bazıları yapının bir Bizans eseri olduğunu ifade ederken daha yaygın olan görüşe göre hamam 1322 yılında Candaroğlu Süleyman Paşa tarafından yaptırılmıştır. takunyaların tuttuğu ritimle kubbelerde yankılanırken, tavandaki açıklıklardan ince ince sızan gün ışığı, etrafınızı sarıp sizi başka bir aleme taşıyan buhar bulutunda altın izler oluşturur. Hamamda geçirilen birkaç saat ve soğuklukta içilen bir demli çayın ardından sokağa atılan ilk adım, Safranbolu gezinizdeki yeni bir evrenin de başlangıcıdır. Vücudunuzla birlikte ruhunuzda hissedeceğiniz temizlik ve dinginlik hissiyle bu kentin sıcacık sokaklarındaki samimiyeti daha bir derinden hissedersiniz. Karabük Gezi Rehberi 54 Günün sonunda, konaklama için tercih edilen bir Safranbolu Konağı gün boyu gördüklerinizi ve yaşadıklarınızı özümsemeye yarayacak havayı size sağlayacaktır. Bütün ak- şamınızı konağınızda kalıp, geçmişin izlerine karışarak geçirebileceğiniz gibi, kentin içine dağılmış çok sayıdaki müzikli-eğlenceli mekanları da ziyaret edebilirisiniz. Safranbolu Safranbolu’da geçireceğiniz ikinci günde yine sizi çok seçenekli yoğun bir program bekler. Henüz Çarşı bölgesi gezilmiştir. Eskiden Rum Mahallesi olarak bilinen Kıranköy ve yazlık olarak kullanılan Bağlar Bölgesi bugüne sığdırılmalıdır. Çarşı’dan Kıranköy’e yaklaşık 3 km, Kıranköyden Bağlar’a yine 3 km sonra varılır. Yokuş 55 yukarı uzanan bu mesafeleri araç kullanarak katetmek, zaman kazanmak için tercih edilebilir. Her iki bölgede de çok sayıda konak, otel, pansiyon, lokanta ve eğlence yeri olarak kullanılmaktadır. Kıranköy’de bulunan ve eski bir kiliseden camiye çevrilmiş olan Ulu Cami, farklı mimarisi ve ilginç tarihiyle görülmeye değerdir. ULU CAMİ (AYASTEFENOS KİLİSESİ) Kıranköy’de yer alan Ulu Cami, kiliseden camiye çevrilmiş olduğundan farklı bir mimariye sahiptir. Caminin giriş kapısı üzerinde iki kiliseye ait iki ayrı kitabe bulunur. Soldaki kitabeden, buraya ilk kilisenin M.S. 515 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır. 13 asırdan fazla ayakta kalan ve büyük bir kısmı ahşap olan bu kilise 1861’de Kıranköy’de çıkan büyük yangında yok olur. Safranbolu Rumları 1872’de buraya yeni bir kilise inşa ettirirler. Giriş kapısı üzerindeki ikinci kitabe de bu kiliseye aittir. 1926 Mübadelesinde Safranbolu’dan ayrılan Rumlar 1956 yılında ilk kez ziyaret için Safranbolu’ya döndüklerinde kullanılmayan ve harap durumdaki kilisenin camiye çevrilmesini isterler. Kilise aynı yıl camiye çevrilerek yapıya iki şerefeli bir minare eklenir. Karabük Gezi Rehberi 56 Eskiden “yazlık” olarak kullanılan Bağlar Bölgesinde de evler Çarşı Bölgesindekilere benzer ihtişamda yapılmıştır. Özellikle bahçelerin binbir renge büründüğü bahar mevsiminde ya da karlarla örtülü kış mevsiminde, bu bölge- BAĞLAR MEVKİİ “Şehir” diye adlandırılan ve kışlık yerleşim alanı olarak kullanılan Çarşı Bölgesine 3 km mesafedeki Bağlar Mevkii’nde yükselti Çarşı’ya göre 200 metre daha fazladır. Bu yükselti farkı bölgenin yaz aylarında ‘çarşı’dan daha serin olmasını sağlar. Bu nedenle Bağlar Mevkii, eskiden beri Safranbolu insanının yaz aylarını geçirdiği bir bölge olmuştur. Geleneksel Safranbolu evlerinin güzel örneklerinin görülebildiği bu bölgede geniş bahçeler içerisinde bulunan çok sayıda görkemli konak son yıllarda restore edilmiş, kimisi turizm amaçlı, kimisi de konut olarak yeniden kullanıma açılmıştır. de sokaklarda yürümek insana farklı bir haz verir. Yine burada da gezilebilir evler bulunmaktadır. Ahşap işçiliğinin eşsiz örneği Başodası ile yüzlerce kitaba fotoğraf veren Emir Hocazade Ahmet Beyler Evi gezi planına alınmalıdır. Safranbolu 57 GEZİLEBİLİR EVLER Safranbolu, kenti henüz görmeyen birçok kişinin bile evlerini bildiği, pek çok güzelliğinin yanı sıra öncelikli olarak birbirinden güzel evleriyle tanınan bir kenttir. Safranbolu evlerinin güzelliği, doğayla ve çevreyle uyumu, Türk toplumsal yapısının geleneğinden gelen güzel özelliklerinden biri olan sokak ve mahalle yaşamına uygunluğu, kullanılan malzemelerin birbiriyle uyumu bu evleri Anadolu’nun birçok yerindeki diğer evlerden ayırmaktadır. Bu evlerde yaşam eskisi gibi devam etmekle birlikte bazıları otel, pansiyon, yeme-içme yeri gibi yeni işlevler kazanmıştır. Bazıları ise küçük bir ücret karşılığı gezilebilmektedir. Bunlardan Kaymakamlar Müze Evi, Kileciler Evi, Mümtazlar Konağı, Karaüzümler Evi ve Havuzlu Hakkı Asmazlar Konağı Çarşı bölgesinde; Emir Hocazade Ahmet Beyler Evi Bağlar Mevkiindedir. EMİR HOCAZADE AHMET BEYLER EVİ 1974 yılında restore edilmiş olsa da evin baş odası orijinalliğini korumuştur. Bu oda, hiç çivi kullanılmadan birbirine geçirilen 15.000 ahşap parçadan yapılmıştır. İç mekan tavan süslemeleri ile dikkat çeker. Evi gezebilmek için önceden ev sahibinden randevu almak gerekmektedir. Karabük Gezi Rehberi 58 Bağlar bölgesinden daha yukarıda, yaklaşık 4 km sonra varılan İncekaya Sukemeri ziyaret edilmesi gereken yerlerdendir. Su kemerinden başlayarak Çarşı içine doğru uzanan Tokatlı Kanyonunun belli bir bölümü yürüyüş güzergahı olarak düzenlenmiş ve kentin alternatif turizm olanaklarına önemli bir değer katmıştır. Yaklaşık 2 saat süren ve zorlu olmayan bu yürüyüş, gezinize farklı bir tat katacaktır. İkinci günün yarısını alan buraya kadar anlatılan programdan sonra kalan zamanda Yörük Köyü ile Bulak Mağarası görülmelidir. Safranbolu 59 İNCEKAYA SU KEMERİ İlk yapım tarihi bilinmeyen bu tarihi su kemeri, 1700’lerin sonlarında yaptırdığı önemli yapılar Safranbolu’da pek çok yerde karşımıza çıkan Sadrazam İzzet Mehmet Paşa tarafından yeniden inşa ettirilerek Safranbolu’nun su ihtiyacının önemli bir kısmını karşılamakta kullanılmıştır. Safranbolu çevresi, coğrai özellikleri ve yağışlı iklimi nedeniyle suyun bol olduğu yerlerdendir. Zamanına göre kalabalık bir nüfusa sahip olan Safranbolu’nun su ihtiyacı da çevredeki bu kaynaklardan sağlanmıştır. İncekaya Su Kemeri Safranbolu’ya 7.5 km uzaklıktaki İncekaya köyünden, Tokatlı deresi ve kanyonunu aşarak kente su getirilmesi için yapılır. En yüksek yeri yerden yaklaşık 60 metre olan su kemeri 116 metre uzunluğundadır. Kemer, suyun akış hızının dengelenebilmesi bakımından özellikle kıvrımlı yapılmıştır. Biri büyük olmak üzere altı kemer üzerine oturtulan ve eni 1.20 metre ile 2.50 metre arasında değişen suyolundan geçerek Asmazlar Konağı’nın bahçesindeki su terazisine ulaşan su buradan kent içindeki çeşmelere dağıtılırdı. Derin Tokatlı Kanyonu’nun iki yakasını birbirine bağlayan bu görkemli yapı, taşıdığı mimari değerin yanı sıra yemyeşil doğanın ortasındaki göz alıcı görüntüsü ve ziyaretçilerine sunduğu muhteşem seyir zevkiyle Safranbolu’nun mutlaka görülmesi gereken yerlerinden biridir. 60 Karabük Gezi Rehberi Safranbolu 61 YÖRÜK KÖYÜ Safranbolu’ya 11 km. mesafedeki Yörük Köyü, haklı yakıştırmasıyla tam bir ‘Müze Köy’. 750 yıllık tarihini neredeyse eksiksiz biçimde bugüne taşıyabilmiş, evleri, sokakları ve doğasıyla zamanı asırlar öncesinde durdurmuş, masal gibi bir yerleşim yeri. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 1997 yılında tamamını korumaya alması sonrası yapılan özenli restorasyonlarla eksikleri giderilmiş, yıkılmaya yüz tutmuş evleri onarılmış durumda. Yörük Köyü, 14. ve 15. yüzyıllarda yörede göçebe kültürünü devam ettiren Türkmen boylarının yerleşik hayata geçmesiyle kurulmuştur. Evler, Safranbolu evleriyle büyük benzerlikler gösterir. En eski ev 450 en yenisiyse 90 yaşındadır. Taş, kerpiç ve ahşabın birbirleriyle son derece uyumlu kullanılarak inşa edildiği bu evler de bahçe içinde, genellikle üçer katlı konaklar biçimindedir. İç süslemelerin bolca görüldüğü evlerin bazılarının dış cephelerinde de bezemeler görülür. İç mekanlarda daha çok tavan ve duvar kaplamalarına önem verilmiştir. Dış cephe ise kafesli pencereleri, zarif ahşap işçiliğinin görülebildiği kapıları ve kapıları süsleyen birbirinden ilginç kapı tokmakları ve kilitleriyle dikkat çeker. Pek çok evin çatısının bir köşesinden sarkan geyik boynuzları ise eve bereket ve uğur getirmeleri için asılmıştır. Köyde, başta Sipahioğlu Evi olmak üzere gezilebilecek birçok ev vardır. Ahşap Cami ve bugün müze olarak düzenlenen eski Çamaşırhane binası da görülmelidir. KONAKLAMA/YEME-İÇME Köyde konaklama imkanları bulunmaktadır. Konaklamak için Safranbolu da tercih edilebilir. Yemeiçme içinse köy içinde bulunan, birbirinden leziz gözlemelerin yapıldığı, yöresel yemeklerin ikram edildiği, soğuk ayran ve demli çayın eksik olmadığı yerler tercih edilmelidir. Karabük Gezi Rehberi 62 KANYONLAR ve YAYLALAR İçinden geçen derelerin oluşturduğu kanyonların üzerine kurulu olan Safranbolu, bu coğrafi özellikleri ile doğa sporcularına da farklı aktiviteler sunar. Kentin içindeki Tokatlı Kanyonu, en uzağı 30 km mesafede olan Sakaralan, Düzce ve Yaci Kanyonları farklı yaş ve tecrübedeki doğa sporcularına trekking ve kanyoning yapma imkanı verir. Yörede bu aktiviteler için ulaşım, donanım ve rehber sağlayan seyahat acentaları bulunmaktadır. Safranbolu 63 TOKATLI KANYONU İncekaya Su Kemeri’nden başlayarak çarşı içine kadar uzanan derelerin oluşturduğu Tokatlı Kanyonu, kente yakın olması ve doğal güzellikleri ile bölgenin turizmine katkı yapan ilk alternatif turizm destinasyonlarından birisidir. Kanyonun Tokatlı Köprüsü’nde sonlanan şelale ve göletlerle bezeli 2.200 metrelik bölümü, her yaştan doğaseverin rahatlıkla katılabileceği yürüyüş parkuru olarak düzenlenerek 2010 yılında hizmete açılmıştır. ULUYAYLA Safranbolu’ya 50 km mesafede, 1.200 metre yükseklikte bulunan yayla, doğası, renkleri ve havasıyla ziyaretçilerine benzersiz olanaklar sunar. Yaylanın ortasında bulunan küçük göletin etrafına dizili rengarenk ağaçları, yeşilin üzerine serpiştirilmiş çiçekleri, doğayla bir olmuş ahşap yayla evleri ile günlük hayattan tamamen uzaklaşabileceğiniz saklı bir cenneti andırır. Yayla, kampçılık ve trekking için oldukça uygundur. Dileyenler at veya dağ bisikletleri ile bu harika doğanın tadını çıkarabilir. SARIÇİÇEK YAYLASI Merkeze 8 km mesafedeki Sarıçiçek Yaylası da Safranbolu’nun, günlük yaşamınızdan sıyrılarak bambaşka bir alemde kendinizi dinleyebileceğiniz mekanlarından biri. Harika doğasıyla sizi karşılayan yayla birçok doğa sporu için de uygun bir yer. Kampçılık, trekking ve dağcılık bunlardan birkaçı. Nüfusu: 12.556 Merkez İlçeye Uzaklığı: 38 km Eskipazar 65 ESKİPAZAR B inlerce yıla varan geçmişiyle dünün bugüne taşındığı güzel kent... Binlerce insana yurt olmuş, binlercesini beslemiş, binlercesine ilham vermiş muhteşem bir doğa... Tarih ve doğanın buluştuğu yer, Eskipazar... İsmini Antik Dönemde burada kurulan pazar yerinden alan Eskipazar’da günümüzdeki pazar yeri. Karabük il merkezinin güneyinde yer alan Eskipazar, bölgenin en eski yerleşim yerlerindendir. Bilinen tarihi Gasgaslar (Kaşka) ile başlayan Eskipazar, zaman içinde Hititler, Palagonyalılar, Frigler, Kimmerler, Lidyalılar ve Perslerin hakimiyetinde kalmış, Selçuklularla birlikte Türk egemenliğine girmiştir. Kentin bu zengin tarihinden kalma kalıntılar, höyükler ve eserler ilçe sınırları içinde sıkça karşınıza çıkacaktır. Bunlardan en önemlileri, mutlaka görmeniz gereken Hadrianapolis ve Asar Tepe (Kimistine Antik Yerleşimi)’dir. Bölgede ilk yerleşimin Hadrianapolis’te olduğu bu yüzden bölgenin bilinen ilk isminin de bu olduğu kabul edilmektedir. Osmanlılar kente Viranşehir adını verir. Bunun nedeni çevrede birçok kent kalıntısının bulunmasıdır. 1908’den sonra ise bugün de kullanılan Eskipazar adı kullanılır. Bu ismin antik dönemde burada kurulan pazar yerinden geldiği sanılmaktadır. Eskipazar, tarihi değerlerinin yanısıra Karabük ilinin genelinde görülen muhteşem bir doğaya sahiptir. Yaylaları, ormanları, akarsuları, termal kaynakları ve mesire yerleriyle davetkar bir güzelliği olan ilçe, ziyaretçilerini hayal kırıklığına uğratmayacaktır. Karabük Gezi Rehberi 66 ESKİPAZAR’DA TARİHİ KALINTILAR Bölgenin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Eskipazar’da bu uzun tarihin izleri pek çok yerde karşınıza çıkacaktır. Antik Dönemin önemli yerleşimlerinden Kimistine ve Hadrianapolis bunların başında gelir. Ancak bunların dışında da farklı birçok yerde kalıntılar, kaya mezarları, höyükler görmek mümkündür. KİMİSTİNE ANTİK KENTİ İlçe merkezinin 3 km batısında, bugün Viranşehir olarak adlandırılan bölgede dağınık bir şekilde bulunan antik yerleşim yeridir. Kalıntıların dağınık olmasının temel sebebi yerleşimin farklı dönemlerde farklı noktalarda yoğunlaşmış olmasındandır. Yerleşimin en yoğun görüldüğü alan 5 ve 6. yüzyıllardan kalma 3 ayrı kilise kalıntısının bulunduğu alandır. Bu alanda yapılan kazı çalışmalarında kiliselerin birinin tabanında antik dönemde cennette bulunduğuna inanılan 4 kutsal nehri simgeleyen mozaikler ile kuş mozaikleri bulunmuştur. Yine kazılar sırasında bulunanlar arasında çok sayıda mermer sütun ve sütun başlıkları, kiliseler, surlar, su sarnıçları, kaya mezarları, Roma hamamı, gözyaşı şişeleri, tüneller, erzak ve mahzenleri vardır. Eskipazar HADRİANAPOLİS ANTİK KENTİ Deresemail köyü yakınlarındadır. Asar Tepe isimli dağ silsilesinin üzerinde yer alan dört yükselti üzerindeki antik bir örendir. Bu yükseltilerden ortadakine Akropolis, diğerlerine de Birinci Nekropolis Tepeliği, İkinci Nekropolis Tepeliği ve Sarnıç isimleri verilmiştir. Frigler Dönemi’nde ilk yerleşimin olduğu kabul edilen Asar Tepe’nin Hellenistik ve Roma Dönemlerinde de kullanıldığı bilinmektedir. Burada bulunan arkeolojik eserler incelendiğinde Asar Tepe’nin antik çağlarda kutsal kent niteliği taşıdığı anlaşılır. Tapınak kalıntıları, kaideler, sütunlar, mezarlar ve antik döneme ait daha pek çok kalıntısıyla binlerce yıl öncesinin yaşamına ışık tutan Asar Tepe, başta tarihe merakı olanlar olmak üzere bölgeyi ziyarete gelenlerce görülmesi gereken tarih hazinelerimizdin biridir. 67 68 Karabük Gezi Rehberi Eskipazar 69 DOĞAL GÜZELLİKLER ve GEZİ YERLERİ Eskipazar, tarihi varlığının yanında muhteşem bir doğaya da sahiptir. Muhteşem orman varlığı bu güzelliklerin başında gelir. Zengin bir çeşitliliğe sahip ormanları dört mevsim ayrı bir güzelliğini sergiler. Ormanların bittiği yerde yaylalar başlar. Küçük gölleri ve akarsularıyla maviden yeşile iç açıcı renklerle süslü yaylalar özellikle bahar ve yaz aylarında, kentin gürültüsünden uzak sakin ve huzur dolu bir dinlenme imkanı sunar. Belen, Kuyucak, Kabaarmut, Yalak, Eyriova, Yalakkuz ve Ulu Yayla bu doğa harikalarından birkaçıdır. Ormanlar ve yaylalar yaban hayatı bakımından da oldukça zengindir. Kampçılık, trekking, dağcılık gibi doğa sporlarına oldukça elverişli olan Eskipazar doğasında belirli dönemlerde avcılık ve balıkçılık da yapılabilmektedir. İlçe merkezine yaklaşık 11 km mesafedeki Çetiören Mesire Yeri, bu muhteşem doğayı keşfedebileceğiniz, kamp ya da piknik yapabileceğiniz, burada kurulmuş alabalık tesislerinde tadını bu doğadan alan balığınızı yiyebileceğiniz eşsiz imkanlar sunar. İlçenin doğusunda bulunan, çevre yoluna yakın oluşu ve bol suyuyla gelişmeye oldukça elverişli olan Akkaya termal kaynağı da ilçenin önemli turistik değerlerindendir. Nüfusu: 22.632 Merkez İlçeye Uzaklığı: 33 km Yenice 71 YENİCE O rmanları, kanyonları, yaylalarıyla tam bir doğa harikasıdır Yenice. İlkbaharda açıktan koyuya yeşilin tüm tonlarını barındıran bu eşsiz tablo, sonbaharda sarıya, kırmızıya boyanır. Tropik bölgeler dışında ender görülen bir biyolojik çeşitliliğe sahip ormanlarıyla sadece bölgenin değil, Türkiye’nin ve hatta dünyanın en değerli orman alanlarındandır. Şehir kalabalığında kaybolmak yerine kendini yeşilin içinde yeniden bulmak isteyenlere tek bir sözümüz var: Hoşgeldiniz Yenice’ye... Her ilçesi, hatta her köyü birbirinden özel olan Karabük ilinin doğası bakımından en davetkar yeridir Yenice. Birçok koruma bölgesiyle çevrili, sadece Türkiye’nin değil dünyanın ender orman varlığına sahip az sayıdaki yerlerinden biridir. Birçoğu anıtsal boy ve çapa ulaşan ağaç türleri, yabani hayvan, sürüngen, böcek ve kuş türlerinin çeşitliliği, vadi ve akarsuları ile Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın (WWF-World Wildlife Foundation) 1999 yılında belirlediği ‘Korunması Gereken 100 Orman Alanı’ndan biridir. Bu ormanlar biyolojik çeşitlilik bakımından tüm dünyanın en değerli alanları arasındadır. Bu özelliğiyle Yenice denildiğinde akla gelen ilk tanımlama ‘ağaç ve yaban hayatı müzesi’ olmalıdır. Karabük Gezi Rehberi 72 YENİCE ORMANLARI Bitki ve ağaç çeşitliliği ile ülkemizin en değerli ormanlarındandır. Çok sayıda endemik bitki türü görülür. Yenice Ormanları tam bir ağaç müzesi niteliği taşır. Birçok alanı koruma bölgesi olarak ilan edilen ormanlarda anıtsal nitelikte ağaçlar bulunmaktadır. Bu değerli doğal hazine bünyesinde onlarca canlı türünü barındırmaktadır. Yabani hayvanlar, memeliler, kuş ve böcek türleri bakımından oldukça zengindir. Yenice Ormanları sadece bölgenin değil tüm ülkenin en değerli orman varlığı, göz bebeğidir. Yenice Yenice Ormanları Yürüyüş Parkurları: Farklı seviyedeki yürüyüşçülere göre düzenlenen üç farklı kategori altında toplanmış parkurlar bulunuyor. • Birkaç saatlik kolay parkurlar (kısa), • 4-6 saatlik günübirlik parkurlar • 2-6 günü kapsayan uzun rotalar Parkurun en uzun bölümü, Kent Ormanı-Arboretum arasındaki 5 gün süren 77 kilometrelik rota. Söz konusu parkur, Yenice Ormanları’nın göletler, yayla ve anıt ağaçlar, Arboretum gibi farklı bölümlerinden geçerek tüm coğrafya hakkında bilgi ve gözlem yapmanıza olanak tanır. Küçük ve Büyük Şeker Kanyonu geçişleri ile Kızılkaya-Karakaya arasındaki 63 kilometrelik yürüyüş rotası parkurun en güzel bölümlerini içerir. 73 Karabük Gezi Rehberi 74 ŞEKER KANYONU ve DOĞA SPORLARI Karabük-Yenice yolu üzerinde yer alan Kuzdağ köyü Şeker deresinden başlayan kanyonun uzunluğu 6.5 km’dir. Karabük il sınırları içinde bulunan birçok kanyondan biri olan Şeker Kanyonu, kanyoning yapmak için en elverişli aynı zamanda belki de en zor olanıdır. Kanyon boyunca, kimi zaman yalnızca yüzerek aşılabilen oldukça zorlu geçitler bulunur. Kanyonun yan duvarları 250 metreye kadar ulaşır. Bu yapısıyla kaya tırmanışları için de oldukça uygun bir yapıya sahiptir. Yenice Yenice, genel olarak pek çok doğa sporunun amatör ve profesyonel biçimde yapılabileceği alanlara ve imkanlara sahiptir. Kampçılık, dağcılık, rafting, avcılık, kuş gözlemciliği ve özellikle sonbahar aylarında doğa ve ormanların sergilediği muhteşem görüntülerle foto safari bunlardan başlıcalarıdır. Bölgede belirlenen ve gerekli imkanları sağlayan yürüyüş rotaları, eşsiz Yenice doğasının yürüyerek veya bisikletle keşini sağlar. 75 76 Karabük Gezi Rehberi Yenice 77 TARİHİ ESERLER Oldukça eski bir tarihe sahip olan Yenice ve civarında Roma ve Bizans Dönemlerine ait mezar taşlarına, sütun başlıklarına, kilise ve yerleşim yeri kalıntılarına da rastlanır. Türk-İslam hakimiyetinin başladığı 14. yüzyıl sonrasına ait birçok tarihi ev ve yapının da bulunduğu Yenice ilçesinde 1809 yılında yapıldığı tahmin edilen Yirmibeşoğlu Cuma Camii Osmanlı Dönemi ahşap mimarinin benzersiz bir örneğidir. Yapının, balta dışında hiçbir marangoz aleti kullanılmadan yapıldığı söylenmektedir. KAŞIKÇI MAĞARASI Yenice’nin dünyaca ünlü doğa güzelliklerine farklı bir değer katan Kaşıkçı Mağarası, konumu nedeniyle yakın zamana kadar yerel halk tarafından da az bilinen bir mağaradır. Şeker Kanyonu güzergahındaki mağara henüz turizm amaçlı olarak hizmete açılmamıştır. Oldukça zorlu çıkışı olan mağaraya uzman rehber ve gerekli donanım ile çıkılabilir. Nüfusu: 9.440 Merkez İlçeye Uzaklığı: 42 km Eflani 79 EFLANİ Y eşili hiç bozulmamış kentlerdendir Eflani. Yükseltisi fazla olduğundan yaylası da boldur ormanı da. Ama en dikkat çekici güzelliği, zümrüt yeşili ormanların içinde birden önünüze çıkıveren, boncuk mavisi bir çift göz gibi ışıl ışıl görüntüsüyle size hoşgeldiniz diyen gölleridir. 40 yıl önce sulama amacıyla yapılan göletler bugün bu kullanımdan çıkmış, Eflani doğasının bir parçası olmuştur. Bölgenin, tarihi M.Ö. 1400’lere kadar uzanan en eski yerleşim yerlerindendir. Türk-İslam kültürü öncesinde Hititlerden başlayarak birçok medeniyetin yaşadığı Eflani bölgesinde bu uzun tarihin izleri pek çok yerde karşımıza çıkar. Özellikle Roma ve Bizans Dönemlerine ait mezarlar, sütun başları, heykel kaideleri, kaya tünelleri ve daha birçok antik eser Eflani çevresine serpiştirilmiş gibidir. 1071 yılından hemen sonra yoğun bir Türkmen göçünün görüldüğü bölge 1423 yılında Osmanlı egemenliğine girmiştir. İlçe merkezi ve köylerde bu dönemden kalma yapılara da sıkça rastlanır. Karabük Gezi Rehberi 80 EFLANİ DOĞASI Bu uzun tarihiyle bugüne taşıdığı kültürel özelliklerinin yanında Elani asıl olarak gören herkesi kendine hayran bırakan doğasıyla tanınır. Ortalama 900 metre yükseltiye sahip bölge, etrafı akarsularla parçalanmış yüksek bir plato durumundadır. Bu yükseklik, hem orman hem de yayla varlığı açısından ilçeyi zenginleştirir. Özellikle, etraları zengin bitki ve canlı varlığıyla çevrili göller Elani’nin mutlaka görülmesi gereken doğal zenginliklerindendir. 1970’li yıllarda sulama amaçlı yapılmış Esencik, Bostancılar ve Ortakçı göletleri geçen yıllar içerisinde çevresiyle uyum sağlayarak doğal bir görünüm kazanmıştır. Balıkçılığın da yapılabildiği bu göletlerin çevresinde piknik yapmak için uygun yerler vardır. İlçe merkezine 20 km mesafede, Akçakese köyü sınırları içinde yer alan Ulu Yayla, özellikle mayıs ile ağustos ayları arasında birbirinden güzel görüntülerle ziyaretçilerini ağırlar. Burada her yıl 8 Ağustos’ta düzenlenen yayla şenlikleri, yeşilin her tonu arasında çiçek bahçelerini andıran rengarenk görüntüleriyle görülmeye değerdir. Merkeze 10 km mesafedeki Bedil Yaylası ise hemen kuzeyinde yer alan ve Kez Kayası adı verilen yükseltiden izlenebilen nefes kesici manzarasıyla görenleri büyüler. Bu iki yayladan başka Elani sınırları içinde bulunan Gokurdan ve Avşar Eflani yaylaları ile Yağlıca çayırı da doğal güzelliklerdendir. Abakolu, Demirli ve Kayadibi köylerinde üç ayrı şelale bulunur. Bunlardan Demirli köyünde bulunan Saklı Şelale, hemen yanında bulunan Saklı Mağara ve çevrede bulunan tarihi kalıntılarla keşfedilmeyi beklemektedir. 81 Karabük Gezi Rehberi 82 TARİHİ ESERLER Yaklaşık 3500 yıldır yerleşimin görüldüğü Elani ilçesi sınırları içinde bu uzun tarihin izleri pek çok yerde görülür. Ceneviz Mağarası (Kaya Tüneli), Romalılardan kalma tapınak kalıntıları, eski Safranbolu yolu üzerindeki Bizans Dönemine ait köprü ile Elani merkezindeki Taşhan ve yakın köylerdeki tarihi konaklar bunlardan bazılarıdır. Eflani EFLANİ KÖY CAMİLERİ Elani köylerinin bazılarında tarihleri 700 yıldan önceye uzanan camiler bulunur. Bunlardan en bilineni Demirli köyündeki İsmail Bey (Küre-i Hadit) Camii’dir. Bu camiyi Candaroğullarından İsmail Bey 1453 yılında yaptırmış, Kastamonu Valisi Abdurrahman Paşa da 1888 yılında onartmıştır. Moloz taş kullanılarak inşa edilen caminin ön yüzü sıvanmıştır. Cami dikdörtgen planlıdır ve üzeri ahşap bir çatı ile kaplanmıştır. Caminin en ilgi çeken yeri ahşap tavanıdır. Duvarlarda kök boyası ile yapılan süslemeler bulunur. Değişik zamanlarda onarılan cami orijinal halini tam olarak koruyamamıştır. 83 Nüfusu: 3.321 Merkez İlçeye Uzaklığı: 48 km Ovacık 85 OVACIK K arabük ilinin doğa harikası ilçelerinden biri de Ovacık’tır. Bölgenin göz alıcı orman varlığı yüksek yaylaların yeşiliyle burada harmanlanır. Turizm açısından henüz çok değerlendirilmeyen yaylalar ilerisi için önemli bir yayla turizmi potansiyeli taşımaktadır. Boduroğlu Yaylası özellikle çadırlı kampçılık ve doğa yürüyüşleri için tercih edilmektedir. Her yıl Temmuz ayının ikinci haftası yapılan yayla şenlikleri kalabalık ve renkli geçer. Benzer biçimde Ganibeyoğlu Yaylası ile Çay Yayla Mevkii olarak bilinen alanlar yöre insanının özellikle bahar ve yaz aylarında kalabalıklar halinde ziyaret ederek piknik yaptığı doğa harikası alanlardır. Karabük Gezi Rehberi 86 TARİHİ ESERLER Ovacık, bölgenin diğer yerleşim yerleri gibi oldukça eski bir tarihe sahiptir. İlçe merkezi ve civar köylerde görülen birçok antik kalıntı, kaya mezarı, mağara ve höyük bu köklü tarihin mirasıdır. İlçe ve köylerde arkeolojik kazılar yapılmamakla birlikte, Pürçükören köyü Karakoyunlu Mahallesinde Lidya Uygarlığı’na kadar uzanan mağaralar, kurutma kayası ve gözetleme kulesi bulunmuştur. Pürçükören köyü Gerdek Boğazı Kaya Mezarlarının tarihinin 7. yüzyıla dayandığı tahmin edilmektedir. Pürçükören köyü Karakoyunlu Mahallesinin güney-batısında Karain Kaya Mezarları bulunur. Bunlar kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir. Mezarların yakın çevresinde yerleşim yeri kalıntılarına da rastlanmışır. 1071 yılından sonra Türk-İslam kültürünün hakim olduğu bölge bu kültürün izlerini de yoğun biçimde taşımaktadır. Abdullar köyünde, Anbarözü köyü Çevre Mahallesinde, Çatak köyü Şıhlar Mahallesinde ve Boyalı köyünde tarihi camiler vardır. Merkezde ve köylerde klasik Anadolu evlerine rastlamak da mümkündür. Ovacık Ovacık’ın tertemiz havasını soluyarak sağlıklı bir ortamda kamp yapmak isteyen sporcular için inşa edilen Sporcu Kamp Eğitim Merkezi. 87 88 Karabük Gezi Rehberi Ne? Nerede? 89 KONAKLAMA KARABÜK’TE KONAKLAMA Adı Türü Yatak Sayısı PELENKOĞLU OTEL SELVİ OTEL Yeri Tel Yenişehir 413 22 78 Hürriyet C. 424 24 24 NAZAR OTEL ÖGRETMEN EVİ Kızılay C. 412 87 20 PTT C. 424 77 01 POLİS EVİ 412 61 20 ORMAN İŞL. MİSAFİRHANESİ Esentepe YURTKUR 424 10 82 433 48 48 SAFRANBOLU’DA KONAKLAMA Safranbolu, konaklamak için misafirlerine birçok seçenek sunar. Uzun bir tarihin mirası olan bu kentte konaklamak için tercih edilen yerler çoğunlukla yine tarihi mekanlardır. Konaklar bu mekanların başında gelir. Çoğu butik otel tarzında düzenlenen ve konak yaşamını yansıtacak biçimde döşenen bu eski konaklar misafirlerini eskilere götürerek Safranbolu’nun tarihi havasını daha bir derinden solumalarını sağlar. Bunun yanında daha yakın zamanlarda inşa edilmiş oldukça konforlu otel ve pansiyonlar da mevcuttur. Adı Türü Yatak Sayısı Yeri Tel 60 Eski Çarşı 725 43 40 Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri ARPACIOĞLU OTEL B/K ASMALI KONAK B/K 24 Eski Çarşı 712 74 74 BAĞLAR SARAY OTEL *** 120 Bağlar 725 50 78 CİNCİ HANI B/K 25 Çarşı 712 06 80 ÇELİK PALAS OTEL *** 60 Kıranköy 712 71 72 DIOMAND PARK OTEL *** 65 Bağlar 712 80 88 EBRULU KONAK B/K 52 Eski Çarşı 712 07 14 GÖKÇÜOĞLU KONAĞI B/K 16 Bağlar 712 63 72 ** *** B/K K/O - İki yıldızlı otel - Üç yıldızlı otel - Butik / Konak - Konak / Otel O PN K/P B/P - Otel - Pansiyon - Konak / Pansiyon - Butik / Pansiyon Karabük Gezi Rehberi 90 Türü Yatak Sayısı Yeri Tel GÜMÜŞ KONAK B/K 20 Eski Çarşı 725 53 60 HATİCE HANIM KONAKLARI B/K 90 Eski Çarşı 712 75 45 İMREN LOKUM KONAK B/K 42 Eski Çarşı 725 23 24 KADIOĞLU ŞEHZADE KONAKLARI B/K 155 Eski Çarşı 725 27 62 Adı NERMİN HANIM KONAĞI B/K 33 Bağlar 712 68 50 PAŞA KONAĞI B/K 20 Eski Çarşı 725 35 72 RAŞİTLER BAĞ EVİ B/K 12 Bağlar 725 13 45 SAFİR KONAK B/K 21 Bağlar 712 70 60 UZ OTEL ** 65 Kıranköy 712 21 86 ZALİFRE OTEL *** 126 Kıranköy 725 47 20 K/P 16 Eski Çarşı 725 17 17 AHATLAR EVİ K/P 20 Çarşı 712 01 90 AKÇE KONAK K/O 51 Eski Çarşı 725 50 00 ALABEKİRLER EVİ K/P 9 Bağlar 712 13 08 Belediye Belgeli Konaklama Tesisleri AĞA ÇEŞMESİ OTEL AND. MES. LİS. UYG. KONUKEVİ K/O 13 Eski Çarşı 725 52 93 ARASNA HOTEL K/O 24 Eski Çarşı 712 41 70 ASLAN KONAK K/O 20 Eski Çarşı 712 50 80 ASMAZLAR BAĞ EVİ K/O 32 Bağlar 712 37 22 BASTONCU PANSİYON B/P 14 Eski Çarşı 712 34 11 CİMBEK PANSİYON K/P 10 Bağlar 712 41 54 ÇAKIROĞLU KONAK K/O 25 Eski Çarşı 712 38 36 ÇAMLICA KONAĞI PN 30 Bağlar 712 19 84 ÇARŞI PANSİYON PN 23 Eski Çarşı 725 10 79 ÇEŞMELİ KONAK K/O 61 Eski Çarşı 725 44 55 DEĞİRMENCİ KONAK K/O 18 Kıranköy 725 50 45 DELİGÖZLER BAĞ EVİ K/P 6 Bağlar 725 11 93 DİBEKÖNÜ PANSİYON K/P 27 Bağlar 712 13 63 DÜZCE PANSİYON K/P 10 Çarşı 712 06 36 EFE PANSİYON B/P 20 Eski Çarşı 725 26 88 GÖKGÖZOĞLU PANSİYON K/P 16 Eski Çarşı 712 53 44 GÜDÜKOĞLU APART PAN. K/P 20 Bağlar Ne? Nerede? 91 Türü Yatak Sayısı Yeri Tel GÜL EVİ K/O 20 Bağlar 725 46 45 GÜNEY KONAK K/P 24 Kıranköy 712 58 20 Adı HAVUZLU ASMAZLAR KONAĞI B/K 60 Eski Çarşı 725 28 83 HAVUZLU CİNOĞLU KONAĞI K/O 28 Kıranköy 712 22 22 HOTEL USLU O 42 Kıranköy 712 17 26 İPEKYOLU PANSİYON PN 17 Eski Çarşı 712 20 30 K.Ü. UYGULAMALI KONUK EVİ K/O 24 Eski Çarşı 712 32 55 KABAKÇILAR EVİ K/P 11 KAHVECİLER KONAĞI K/O 28 Eski Çarşı 725 11 93 725 54 53 KALAFATOĞLU KONAĞI K/O 24 Eski Çarşı 725 24 11 KARAGÖZLER EVİ K/P 6 Bağlar 725 17 15 KARDELEN KONAKLARI K/O 56 Kıranköy 725 22 45 KAVUŞTURUCULAR KONAĞI K/P 6 Bağlar 712 17 57 KEFCİ KONAĞI O 25 Bağlar 725 13 66 KIRIMLI OTEL O 26 Kıranköy 725 24 85 LONCA KONUKEVİ K/P 8 Çarşı 725 18 57 MEHVEŞ HANIM KONAĞI K/O 16 Eski Çarşı 712 87 87 MURATOĞLU KONAĞI K/P 20 Yörük K. 737 20 01 MUTAFLAR EVİ K/P 20 Kıranköy 712 36 74 NAZAR PANSİYON K/P 10 Kıranköy 712 71 40 OTEL SAFRAN PN 25 Kıranköy 725 43 70 ÖĞRETMENEVİ K/O 13 Kıranköy 725 42 77 O 70 Kıranköy 712 38 90 ÖZ SAFRANBOLU OTEL ÖZATA KONAKLARI K/O 28 Eski Çarşı 712 70 69 PALIŞOĞLU EVİ K/P 10 Bağlar 725 35 56 PAŞA MUSTAFA KONAĞI K/P 14 Eski Çarşı 725 17 48 RÜYA OTEL PN 42 Kıranköy 712 24 87 SAFA KÖŞK O 50 Bağlar 725 23 83 SAYINLAR HOTEL K/O 55 Eski Çarşı 725 42 62 SEFA PANSİYON PN 22 Kıranköy 712 28 23 SELVİLİ KÖŞK K/O 15 Eski Çarşı 712 86 46 O 60 Kıranköy 725 24 32 SULTAN SARAY OTEL Karabük Gezi Rehberi 92 Türü Yatak Sayısı Yeri Tel ŞADİYE HANIM KONAĞI K/O 24 Bağlar 712 49 97 TABAĞ AHMET BEY EVİ K/P 18 Çarşı 712 33 19 Adı TİFTİK PANSİYON K/P 6 Bağlar 712 32 22 TURGUT REİS KONAK OTEL K/O 23 Eski Çarşı 725 13 01 YAVUZLAR KONUKEVİ O 30 Kıranköy 712 00 63 YEDEKCİOĞLU KONAĞI K/O 23 Eski Çarşı 712 65 97 YILDIZ PANSİYON K/P 20 Çarşı 712 45 35 YORGANCI KONAK K/P 23 Kıranköy 712 23 03 YÖRÜK PANSİYON K/P 7 Yörük K. 737 21 53 YEME-İÇME SAFRANBOLU’DA YEME-İÇME Safranbolu gelişmiş bir yemek kültürüne sahiptir. Yöreye özgü yemeklerin tamamı kente yayılmış lokanta ve cafelerin pek çoğunda bulunabilir. Bunlardan birine girip menüye göz attığınızda siz de damak tadınıza uygun lezzetlerden bulabilirsiniz. Safranbolu’dan gözleme yemeden ayrılmak olmaz. Genelde çarşı bölgesinde bulunan mekanlarda Safranbolu’nun nefis gözlemelerinin tadına bakmanızı tavsiye ederiz. Adı Yeri Tel İçkili Lokantalar BAĞLAR SARAY Bağlar 725 50 78 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 2 Çarşı 725 42 33 HAVUZLU ASMAZLAR KONAĞI Çarşı 725 28 83 HAVUZLU KÖŞK ET LOKANTASI Bağlar 725 21 68 KADIOĞLU ŞEHZADE KONAĞI - 2 Çarşı 712 56 57 TAŞEV ZALİFRE OTEL Çarşı 725 53 00 Kıranköy 725 47 20 İçkisiz Lokantalar ÇEVRİK ÇAĞLAR TESİSLERİ Çevrikköprü 737 20 53 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 1 Çevrikköprü 737 24 61 ÇEVRİKKÖPRÜ RESTAURANT - 3 DÜRÜMCE Çarşı 725 42 33 Kıranköy 712 47 11 Ne? Nerede? 93 Adı Yeri Tel EFSANE KONARI GÖLÜ Konarı Köyü 737 21 12 EYVAN YÖRE MUTFAĞI Çarşı 712 87 52 GOURMET CAFE RESTAURANT GÖZÜ MAVİ RESTAURANT HOŞ SEFA KADIEFENDİ RESTAURANT KADIOĞLU ŞEHZADE SOFRASI - 1 KAZANOCAĞI KİLCİOĞLU PIDE KOMAGENE RESTAURANT MAVİ KONAK RESTAURANT MERKEZ LOKANTASI Bağlar 712 00 04 Kıranköy 725 36 87-88 Kale-Çarşı 725 45 20 Çevrikköprü 737 24 93 Çarşı 712 50 91 Çarşı 712 59 60 Kıranköy 712 34 34 Bağlar 725 10 45 Kıranköy 712 78 00 Çarşı 725 14 78 MERKEZ PİDE Kıranköy 725 47 12 OSMANOĞLU LAHMACUN Kıranköy 725 51 78 REYYAN CAFE EV YEMEKLERİ Kıranköy 712 82 05 RÜYA PİDE Kıranköy 712 58 69 Bağlar 725 20 11 SAFRAN KONAK Çarşı 712 14 51 SOĞUKSU TESİSLERİ SAFRANBOLU SOFRASI Soğuksu 733 20 12 URFA SOFRASI Kıranköy 712 80 73 YENİ BAHAR LOKANTASI Kıranköy 712 59 96 Çarşı 712 41 70 Barlar ARASNA CAFE-BAR HANGAR DİSKO Çarşı 712 41 76 HANIM BAR Çarşı 725 75 45 TÜRKÜ BAR Çarşı 725 11 10 Çarşı 712 20 65 Cafeler ARASTA KAHVESİ (BONCUK CAFE) ATRIUM CAFE Kıranköy 712 51 52 ATRIUM CAFE Kıranköy 712 51 52 BESTAMİ GÖZLEME EVİ Çarşı 712 05 96 BİZİM CAFE Çarşı 725 34 40 Karabük Gezi Rehberi 94 Adı Yeri Tel ÇİZGİ CAFE Çarşı 712 78 40 DEĞİRMEN CAFE Bağlar 712 62 95 ESRA CAFE Çarşı 725 30 15 EYVAN YÖRE MUTFAĞI Çarşı 712 87 52 GÜNEŞ SAATLİ DİNLENME BAHÇESİ Çarşı 712 67 26 HANIMELİ CAFETERYA Bağlar 725 43 27 HANIMSULTAN CAFETERYA Çarşı 712 37 30 Kıranköy 725 44 00 İMREN LOKUMLARI HAYAL KAHVESİ Çarşı 712 82 81 KAHVECİ HACI BABA Kıranköy 712 47 11 KAVAKLAR KAHVESİ Bağlar 712 69 62 KAYMAKAMLAR EVİ KAFETERYA Çarşı 712 69 10 KURŞUNTAŞI CAFETERYA Yörük Köyü 737 21 60 KÜÇÜK EV KAFETERYA Çarşı 712 65 47 LOKUM CAFE Çarşı 712 03 73 LONCA KAHVE Çarşı 712 64 70 MARMELAT CAFE Bağlar 712 81 53 MEYDAN CAFETERYA MIDTOWN CAFE & PATISSERIE MÜMTAZLAR KONAĞI KAFETERYA Çarşı 725 31 63 Kıranköy 712 12 50 Çarşı 712 63 59 ÖZER LOKUMLARI Çarşı 725 10 07 PASAPORT PİZZA Kıranköy 725 26 27 SADE KAHVE Çarşı 712 10 28 SAFİR CAFE Bağlar 712 70 60 SAFRANTAT Çarşı 712 45 40 SAKLI BAHÇE KAFETERYA SIPAHIOĞLU KONAĞI ŞEKERCİZADE YÖRÜK SOFRASI Çarşı 712 75 45 Yörük Köyü 737 21 62 Kıranköy 712 65 00 Yörük Köyü 737 24 63 Piknik Alanları YAZIKÖY DEĞİRMENİ TAŞKÖPRÜ DEĞİRMENİ Yazıköy 743 21 50 Konarı Köyü 737 24 38 Ne? Nerede? 95 YEREL ETKİNLİKLER Adı 3 Nisan Karabük’ün Kuruluş Yıldönümü Aladağ Şenlikleri Sanayi ve Ticaret Fuarı Eskipazar Yayla Şenlikleri Boduroğlu Yayla Şenlikleri Bahattin Gaziyi Anma Günü (Dede Yaylası Şenlikleri) Zümrüt Yenice Göktepe Şenlikleri Müzik ve Yağlı Güreş Festivali Uluyayla Şenlikleri Altın Safran Belgesel Film Festivali Yortanpazarı Kültür Şenlikleri Hindi Festivali Tarihi Düzenleyeni 3 Nisan Karabük Valiliği- KARDEMİR A.Ş 3 Haziran Kar-Der (Karabüklüler Derneği) 04-08 Haziran Temmuz 1. Haftası Karabük Belediye Başkanlığı Temmuz 1-4. Haftası Temmuz 4. Haftası Ağustos 1. Haftası Ağustos 2. Haftası Ağustos 2. Haftası Eylül’ün son haftası 20-21 Ekim Aralık 2. Haftası Eskipazar İlçesi Hamzalar ve Kabaarmut Köyleri Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği Ovacık Belediye Başkanlığı – Ovacık Kalkındırma ve Dayanışma Derneği Bahattin Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı Yenice Kaymakamlığı Yenice Belediye Başkanlığı Eskipazar Kaymakamlığı Eskipazar Belediye Başkanlığı Safranbolu - Elani İlçeleri Ulu Yayla Orman Köylerini Kalkındırma ve Koruma Derneği Safranbolu Belediye Başkanlığı Yortanpazarı Belediye Başkanlığı Elani Kaymakamlığı Elani Belediye Başkanlığı Karabük Gezi Rehberi 96 ÖNEMLİ TELEFONLAR Karabük Valilik 0370.424 31 56 İl Jandarma Alay Komutanlığı 0370.412 39 60 Belediye Başkanlığı 0370.412 89 93 İl Emniyet Müdürlüğü 0370.415 71 30 Cumhuriyet Başsavcılığı 0370.424 21 22 Sivil Savunma Müdürlüğü 0370.424 25 82 Devlet Hastanesi 0370.415 71 30 SSK Hastanesi 0370.415 50 70 İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 0370.415 68 18 İl Halk Kütüphanesi 0370.412 26 70 Safranbolu Kaymakamlık 0370.712 11 80 Yazı İşleri Müdürlüğü 0370.712 62 88 Belediye Başkanlığı 0370.712 41 14-15-16 İlçe Emniyet Müdürlüğü 0370.712 12 22 İlçe Jandarma Komutanlığı 0370.712 12 21 Kültür ve Turizm Bürosu 0370.712 41 83 Turizm Danışma 0370.712 38 63 Kent Tarihi Müzesi 0370.712 12 21 İlçe Halk Kütüphanesi 0370.712 12 13 Eskipazar Eskipazar Kaymakamlığı 0370.818 10 05 Eskipazar Belediye Başkanlığı 0370.818 10 04 Yenice Yenice Kaymakamlığı 0370.766 11 00 Yenice Belediye Başkanlığı 0370.766 11 11 Eflani Elani Kaymakamlığı 0370.461 20 15 Elani Belediye Başkanlığı 0370.461 20 12 Ovacık Ovacık Kaymakamlığı 0370.877 10 01 Ovacık Belediye Başkanlığı 0370.877 11 27
© Copyright 2024 Paperzz
