BB - BİTKİ BİYOLOJİSİ (POSTER SUNUM) BB-P1-11 Türkiye’de yetişen Stachys kurdica var. kurdica ve S. kurdica var. brevidens (Lamiaceae) Varyetelerinin Karşılaştırmalı Karyotip Analizleri Özal Güner1, Fahim Altınordu2, Esra Martin2, Ekrem Akçiçek1 Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Biyoloji Anabilim Dalı, Balıkesir 2 Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoteknoloji Bölümü, Konya Sorumlu yazar e-posta: [email protected] 1 Giriş: Stachys cinsi Lamiaceae familyasının en büyük cinsleri arasındadır. Bu cins Dünya’da 300 civarında Türkiye’de ise 116 taksona sahiptir. Stachys kurdica taksonu bu cins içinde Fragilicaulis seksiyonuna aittir. Bu seksiyon 15’i endemik olmak üzere ülkemizde 21 taksona sahiptir. Bu çalışma ile Stachys kurdica Boiss. & Hohen. var. kurdica ve Stachys kurdica Boiss. & Hohen. var. brevidens Bornm. ex R.Bhattacharjee taksonlarının mitotik kromozom sayıları, karyotip analizleri ve asimetri indeksleri ilk kez belirlenmiştir. Gereçler ve Yöntemler: Çalışmada yer alan taksonların mitotik kromozom sayı ve morfolojisinin belirlenebilmesi için araziden toplanan tohumlar, laboratuvar ortamında çimlendirilerek ilk işlem için αmonobromonaftaline konularak ve 16 saat 4°C’de bekletilmiştir. Daha sonra kök uçları 3:1 absolü alkol: glasiyal asetik asit karışımında tespit edilerek ve %70’lik alkolde buzdolabında depolanmıştır. Sonrasında oda sıcaklığında 1N HCl’de 11 dakika hidroliz edildi ve %2’lik aseto-orsein boyası ile 2 saat boyanmıştır. Yapılan preparatlar araştırma mikroskobunda incelemiş ve hücrelerin yerleri belirlendikten sonra kamera ataçmanı aracılığıyla 10x100 büyütmede fotoğrafları çekilmiş ve bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Görüntü Analiz Sistemi (Bs200Pro) kullanılarak karyotip analizi yapılarak ve asimetri indeksleri hesaplanmıştır. Bulgular: Taksonların kromozom sayıları 2n=34 olarak tespit edilmiş olup var. kurdica taksonunun karyotip formülü 12m+5sm şeklinde iken var. brevidens taksonunun karyotip formülü 15m+2sm şeklindedir. En küçük kromozom uzunluğu 0.95 μm olarak var. kurdica taksonunda, en büyük kromozom uzunluğu ise her iki varyetede eşit ve 1.51 μm olarak belirlenmiştir. Toplam haploid kromozom uzunluğuna göre karşılaştırma yapıldığında var. brevidens 20.14 μm iken var. kurdica 19.73 μm olarak belirlenmiştir. En küçük ve en büyük nispi boylar var. kurdica taksonunda ölçülmüştür (4.79-7.66). Taksonları karyotip asimetrilerine göre karşılaştırdığımızda var. brevidens taksonunun daha simetrik karyotipe sahip olduğu TF %, As K %, Syi, Rec, A, A1 ve A2 indeksleri hesaplanarak bulunmuştur. Sonuç ve Tartışma: Ülkemizde doğal olarak yetişen ve birbirine morfolojik olarak oldukça yakın olan bu iki varyete üzerinde yapılan sitogenetik incelemeler sonucunda mitotik kromozom sayısı ve karyotip analizi ilk kez belirlenmiştir. Kromozom morfolojisi ve karyotip asimetrisi bakımından karşılaştırdığımızda büyük farklar tespit edilememiştir ve kromozom sayıları da eşittir. Araştırma sonuçları cinsin karyolojisine katkıda bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Karyotip Asimetri, Kromozom, Stachys, Türkiye Teşekkür: Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından 112T139’nolu proje ile desteklenmiştir. 22. Ulusal Biyoloji Kongresi, 23-27 Haziran 2014, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye http://ubk2014.ogu.edu.tr 395