DİJİTAL HARİTALAR
TÜRKİYE
RUSYA
Türkiye ve Rusya yüzyıllardır birbirlerine komşu iki ülke. Tarihi, coğrafi ve ekonomik anlamda ciddi bir
bağları bulunuyor. Son yıllarda iki ülkenin de büyümesi dünyanın ilgisini çekiyor, yatırımcıları bu
ülkeleri daha yakından takip etmeye zorluyor. Dijital endustri de Rusya ve Türkiye'ye benziyor.
Dinamizmi ve potansiyeli o kadar büyük ki yatırımcılardan, trendleri takip etmeyi seven sıradan
kullanıcıya kadar her yaştan ve ırktan tüm insanları cezbediyor. Yayıncılık, reklamcılık ve ticarette
sağladığı kolaylık ve yarattığı dönüşümler, temponun çağı olan 21. yy'ın rüzgarı oldu.
Gemius, uzun yıllardan beri hizmet verdiği stratejik önemdeki bu iki ülkeyi mercek altına alarak,
2013 verileriyle 2014 trendlerine ışık tutuyor.
Gemius'un ölçümlerine göre Türkiye ve Rusya, internet nüfusu bakımından en büyük iki pazarı
oluşturuyor: Sırasıyla, 18 - 69 yaş arasında Rusya'da 66.4 milyon ve Türkiye'de 21.3 milyon çevrimiçi
kullanıcı bulunuyor. Erişim oranlarının bölgenin en düşükleri arasında yer alıyor olması (Rusya'da
63% ve Türkiye'de yalnızca 42%), bu iki pazarın çok büyük bir büyüme potansiyeline sahip
olduğunu gerçeğini de beraber getiriyor.
Yaş
Grafik 1. Orta
ve Doğu Avrupa bölgelerinde internete girme oranları (18-69 yaş arası).
Çek Cumhuriyeti
Estonya
Letonya
Litvanya
Macaristan
Slovenya
Slovakya
Bulgaristan
Polonya
Makedonya
Rusya
Kaynak:
Belarus
Moldovya
Sırbistan
Hırvatistan
Kazakistan
Romanya
Ukrayna
Bosna Hersek
Türkiye
gemiusAudiencearaştırması, farklı ülkelerde ve farklı yaş aralıklarındaki gruplar içinde yürütülüyor. Orta ve Doğu
Avrupa bölgesindeki internet kullanım oranlarının kıyaslanması için yaş grupları uyumlu hale getirildi.
Yandex Konumunu Güçlendiriyor!
Yandex, Orta ve Doğu Avrupa'da konumunu giderek güçlendiriyor. Ukrayna ve Belarus'ta en popüler
siteler içerisinde yer alıyor. Rusya'da ise %84'lük erişim oranıyla Yandex en gözde internet sitesi.
Şimdilerde ise Rus arama motorunun başka bir pazarı fethettiğini görüyoruz: Türkiye. Yalnızca
2013'te Türk dijital pazarında 1.9 milyon yeni kullanıcı kazanmış durumda.
Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius
Rusya ve Türkiye'deki kullanıcılar sosyal ağları çok seviyorlar.
Hem Türk, hem de Rus kullanıcıların benzer bir özelliği var: Sosyal ağlara olan bağlılık. Rusya'da en
popüler sosyal mecra yerel bir marka olan VK.com iken Türkiye'de başı bir internet devi çekiyor:
Facebook. Bununla birlikte, 2013'te Twitter Türkiye'de 11.5 milyon gerçek kişi rakamına ulaşarak
oldukça önemli bir oyuncu haline geldi.
Gemius araştırmaları, Türkiye'de ve Rusya'da mobil cihazlar üzerinden sayfa görüntüleme rakamının
giderek büyüdüğüne işaret ediyor. Artık internetin kullanıldığı tüm mecralarda hedef kitleye ulaşmak
pazarlamacılar için çok daha kolay. Mobil ve aplikasyon reklamcılığı, mobil sadakat programları ya
da mobil üzerinden yapılan sosyal medya kampanyaları gibi farklı araçlara daha fazla rastlıyoruz.
Tüm bu saydığımız nedenlerle mobil reklamcılığın dijitalin geleceği olduğuna inanıyoruz.
İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye
RTB popülerlik kazanıyor ama piyasa bundan nasıl yararlanacağını öğrenmeli.
Gerçek Zamanlı Programlama (RTB), Batı piyasalarında dijital pazarlamanın en büyük alanlarından
birisiyken Türkiye ve Rusya'da gerçek bir pazarlama platformundan ziyade, lafta kalan bir uygulama
düzeyinde. Çözüm RTB piyasasının büyümesinde yatıyor. Yine de RTB'nin ne olduğunu anlamak ve
onu verimli bir şekildekullanmayı öğrenmek için biraz daha zamana ihtiyaç var. Buna rağmen RTB'nin
iyi yapılandırılmışdisplay bir satın alma yöntemi olmasını bekliyoruz.
Anton Melekhov, Ülke Müdürü,Gemius Rusya
DataXu, Türk ve Rus dijital pazarlarında bir kaç aydır aktif durumda. Gelişmekte olan her pazar gibi,
RTB ve program pazarlarında da bilgiler değişiklik gösterebiliyor. Bazı pazarlamacılar bunun
farkında değil fakat pazarda daha eski olanlar farkına varıyor. Bu açıdan onların kendilerini RTB
uzmanları olarak tanımlamaları mümkün.
2
Rusya ve Türkiye, sırasıyla %26.8 ve %24.3 'lük oranlarla Avrupa'da en hızlı büyüyen pazarlar
arasında. Reklama ayrılan bütce büyük ölçüde dijitale doğru kaydırılıyor. DataXu, markalara ve
ajanslara programlama pazarı hakkında yardım etme amacıyla bu yeni pazarlara ilk girenlerden
birisi oldu. Mobil ve özellikle akıllı telefon alımlarının artışı, ilerideki reklam harcamalarına yol gösterici
olabilir. Bu anlamda Rusya'da büyük bir potansiyel görüyoruz. Mobil cihaz kullanıcılarının sayısı
3
oldukca yüksek ve bu cihazlardan internete girme oranı %184. Pazarlamacılar mobil program
reklamcılığı ile müşterilerine gerçek zamanlı olarak daha kisisel ve amaca yönelik deneyimler
sunabilirler. Hem arz hem talep tarafında gelişen teknolojiyi göz önüne alırsak, programlı satıs
ve alım icin 2015 yılında hızlı bir atılım olmasını bekliyoruz. Mobil ve videodaki büyüme display
pazarındaki büyümeyi şimdiye kadar hiçbir pazarda olmadığı ölçüde takip edecek.
Jost Löhnenbach, Avrupa Satış Müdürü, DataXu
2
Kaynak: IAB Avrupa ADEX Benchmark 2013 Raporu
3
Kaynak:We are Social, European Digital Landscape 2014
3
TÜRKIYE
Gemius'ın ölçüm yaptığı ülkeler arasındainternet nüfusu bakımından Türkiye Rusya'nın hemen
ardından en büyük ikinci pazarı oluşturuyor. Aralık 2013 IAB Türkiye İnternet Ölçümleme
Araştırması raporunda 12 yaş üstüinternet kullanıcılarının sayısı yaklaşık olarak 28 milyon olarak
raporlandı. Erişim oranı ise, %46 'ydı.
Türkiye'de dijital hızla büyümeye devam ediyor.
IAB Türkiye AdEx-TR 2013 raporuna göre, dijital Türkiye'de ikinci büyük mecra konumuna ulaştı.
Her sene reklam sektörü genel ortalamasının üstünde gelişen dijital reklam yatırımları, 2013
yılında %24 oranında büyüdü. Büyümeyi tetikleyen pek çok unsur var. Teknoloji ucuzluyor ve
yaygınlaşıyor, internet gençlerin vakit geçirdiği bir ortam olmaktan çıkıyor, daha ileri yaştaki
kullanıcıların sayısı artıyor ve böylece %46 olan penetrasyon oranı her geçen gün yükseliyor.
Türkiye'de gidilecek çok yol olduğu kesin. IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması'nın demografik
verileri bu yolun henüz başlarında olduğumuzu ortaya koyuyor. Örneğin, Türkiye'de 12 yaş üstü
erkek nüfusunun yarısından fazlası interneti kullanırken bu oran kadınlarda sadece %40 seviyesinde.
Kadınların bu mecraya daha fazla ilgi duymasını sağlamak önümüzdeki dönemde sektörün
büyümesine önemli derecede katkıda bulunacak. Aynı şekilde, internet kullanım oranının %30'un
altında olduğu kırsal bölgeler ile ilkokul mezunu veya daha düşük eğitim seviyeli kitle, mecranın
gelişimi adına büyük bir potansiyel barındırıyor. İnternet altyapısının gelişmesi, her geçen gün artan
akıllı telefon ve tablet kullanımı ve internet erişiminin kolaylaşması önümüzdeki dönemlerde dijital
reklam yatırımlarını arttıracak unsurlar olarak gözüküyor.
Dr. Mahmut Kurşun, IAB Türkiye, Başkan Yardımcısı
Online kadınlar…
İnternete bağlanan kadınlar dijital dünya için büyük bir hedef kitle konumunda. Kadınlarla yapılan
marka iletişiminde başarılı olabilmek için bu kitleyi iyi çözümlemek gerekiyor. Türkiye'de yaşayan 12 yaş
üstü 12,5 milyon kadın internete bağlanıyor ve bir ayda ortalama 32 saatlerini online geçiriyorlar. Kadın
internet kullanıcılarının yaklaşık %80' i 35 yaş altı bireylerden oluşuyor; yarısından fazlası aile için yapılan
alışverişlerde karar verici role sahip, yarısından fazlası lise ve üzeri eğitimli; beşte biri ise çocuk sahibi.
Kadınların ilgi duyduğu site kategorilerine bakıldığında genel online nüfusa paralel olarak ilk 3 sırayı
arama motorları (%95), sosyal ağlar (%92) ve video siteleri (%77) alıyor. Online kadınların yarısı e-ticaret
sitelerini ziyaret ediyor. Bu durum alışverişlerin büyük oranda dijital ortama taşındığına kanıt
oluşturuyor. Bu sebeple kadınlara dijital ortamda ulaşmak büyük önem taşıyor. Kadınlara ulaşmak
içinse özellikle sosyal medya ve video siteleri doğru kaynaklar. Ayrıca arama motoru reklamcılığı da
kullanılması gereken yöntemler arasında.
Rima Erdemir, IAB Türkiye, YK Üyesi, Pazarlama Yürütme Kurulu Başkanı
Gençlere Ulaşabilmek için Doğru Adres: İnternet
Türkiye'de 12 - 34 yaş arası toplam nüfusun %70'e yakını internete bağlanıyor. Özellikle 18-24 yaş
arası gençlerde bu oran %76'ya yükseliyor. Hal böyle olunca da genç hedef kitleye ulaşmanın yolu
dijital mecradan geçiyor. İnternetle birlikte yaşayan bu genç nüfus alışverişlerde karar verici hale
geldikçe reklamverenler ve medya şirketleri yatırım eksenlerini dijitale doğru döndürüyorlar.
Bu değişimin uzun bir süre daha hızını kaybetmeden devam etmesi bekleniyor.
İnternette gençlere ulaşabilmek ve doğru mesajı verebilmek için onların bu dünyada neler
yaptıklarını ve nasıl zaman geçirdiklerini iyi incelemek gerekiyor. Genel olarak bakıldığında
çevrimiçi oldukları sürenin önemli bir bölümünü sosyal medya kanallarında geçiriyorlar. Ya bir
şeyler arıyorlar ya da video izliyorlar. 12 – 34 yaş arası bireylerin yoğunlukla tercih ettiği site
kategorileri arasında en yüksek erişimi arama motorları (%96), sosyal ağlar (%93) ve video
siteleri (%76) alıyor. Bu yaş grubundaki bir internet kullanıcısı sosyal ağlarda ayda ortalama 10 saatten
fazla, arama motorlarında 7 saatten fazla zaman geçirirken, video sitelerine 3 saatini ayırıyor.
Tuncay Yavuz, IAB Türkiye, Teknik Yürütme Kurulu Üyesi
4
TÜRKIYE
Türkiye'nin Potansiyeli Büyük.
Türkiye'de online pazarın oldukça büyük bir potansiyeli var. İnternet kullanım oranları düşük
görünse de online nüfusun yoğunluğu göz önüne alındığında gelecek yıllarda kullanıcı sayısında
ciddi bir artış beklemek mümkün. Üstelik, nüfusun online aktivitelere katılım süreleri de oldukça fazla
(Ortalama bir Türk kullanıcı ayda yaklaşık 41 saatini internette geçiriyor ve 1800 sayfa görüntülüyor.).
Yüksek düzeydeki bu internet düşkünlüğü reklamcıları cezbediyor. Her geçen gün dijital pazarlamaya
daha fazla pay ayrıldığını görüyoruz. Yine de gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında, Türk internet
ekonomisinin hala kat etmesi gereken yol var. 2013 yılında dijital medyaya yapılan yatırımlar en az
bir önceki yıl kadar dikkat çekiciydi. 2014 yılında ise daha da büyük başarılar bekliyoruz. Arama
motoru, rich medya reklamcılığı, mobil alanlara ve e-ticarete yapılan yatırımların artacağı bir yıl
görmeyi bekliyoruz.
İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye
Grafik 2. Türkiye'de
internete girme oranları
Yaş
Kaynak: IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması (yaş aralığı: 12+), III.2012-III.2013
Dijital pazarlamaya talep arttı fakat pazarın internetten nasıl yararlanacağını
öğrenmesi hala bir gereklilik…
Dijital pazarlamaya talep artmış durumda. Şirketler dijital pazarlamaya daha fazla yatırım yapma
konusunda istekliler. Ancak pek çok şirketin yatırıma nereden başlayacağına ya da online
platformlarda markalarını nasıl kontrol edeceklerine dair eğitimleri yetersiz. Dijital ajansların
çoğalması ve gelişmesi bu teraziyi dengeliyor. Ben şirketlere, dijital stratejilerini belirlemeleri
konusunda yardımcı olmak için, eğitim ve danışmanlık hizmetleri veriyorum. Böylece, hem
marka, hem de ajans taraflarıyla birlikte çalışıp, direkt olarak pazar içindeki büyük bir ihtiyaca
cevap veriyorum. Bu durum aynı zamanda, değişen market dinamiklerini yakından
gözlemleyebilmemi de sağlıyor.
Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü
5
TÜRKIYE
Arama motoru reklamcılığı: En çok tercih edilen reklamcılık metodu.
Arama motoru reklamcılığı hâlâ en çok tercih edilen reklamcılık yöntemi. SEM içinde mobil
mecrapayı küresel trendlere koşut olarak artıyor, ancak şu anda göreceli olaraksınırlı olduğu
söylenilebilir. Bunun bir nedeni, birçok internet sitesinin henüz iyi bir mobil deneyim sağlayamıyor
oluşu. Diğer bir neden ise, sosyal medya platformlarında reklamların ve promosyoniletilerinin
artışı.
Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü
2014 - RTB'nin yılı.
2014 yılının, Türkiye'de RTB'nin yılı olması bekleniyor. RTB, Batı pazarlarında oldukça popüler
-eMarketer RTB Digital Display Raporu'na göre reklam harcamaları ABD'de 2012'de 1.38 milyar
EURO düzeyindeydi, 2017'de 6.17 milyar EURO'ya çıkması bekleniyor. Ülkemizde de bu alana ilgi
giderek artıyor. RTB direkt olarak, display ve mobil reklamların satışını etkiliyor. RTB'nin yardımıyla
gelecek yıl daha verimli satışların yılı olacak.
İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye
KULLANICILARIN ONLINE AKTİVİTELERE KATILIM ORANLARI
Rusya ile karşılaştırıldığında, Türk internet kullanıcılarının online olarak geçirdiklerisüre daha kısa:
Türkiye'de kullanıcı başına ayda 40 saat 54 dakika düşerken, Rusya'da 43 saat 36 dakika düşüyor.
Öte yandan, Türk kullanıcılar daha fazla sayfa görüntülüyor. Türkiye'de kullanıcı başına görüntülenen
sayfa sayısı 1791 iken, Rusya için bu rakam 1592 olarak datalara yansıyor.
Mobil cihazlar ve tabletler piyasanın yükselen yıldızları.
Türkiye yıllardır bir televizyon ülkesi. Reklam bütçesinin büyük çoğunluğunun televizyona yatırdığını
görüyoruz. Yazılı basının reklam bütçelerinden aldığı pay büyük. Öte yandan reklamcılık trendlerine
bakıldığında, dijital alanların hemen hepsinde ama özellikle videoda bir yükseliş görülüyor.
Mobil cihazlar ve tabletler de yıldızı parlayanlar arasında. Gemius verilerine göre, Türkiye'deki
mobil trafik 2011 ve 2013'ün Aralık ayları arasındaki süreçte %1'den %9'ayükselmiş. Gemius'ın
multi platform yaklaşımıyla toplanan veriler tüm cihazlar için kitlelere ait rakamları ve davranış
biçimlerini ortaya koyuyor. Bu sayede mobil reklamcılık 2014'te bir patlama yaşayabilir.
Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius
6
TÜRKIYE
Grafik 3. Kullanıcı
katılımı
Kuallnıcı başına ortalama vakit harcama
Kullanıcı başına ortalama sayfa görüntüleme sayısı
XII.2013
XII.2012
Yaş
Kaynak: IAB Türkiye İnternet Kullanıcıları Ölçüm Çalışması (yaş aralığı: 12+), XII.2012, XII.2013,
masaüstü kullanıcıları
İnternet kullanımını yönlendiren öğeler : Kaliteli içerik, sosyal platformlar ve bilgi
alışverişi.
Kullanıcıların internetle ilişkilerini yönlendiren bir çok etken var. Bir numarada içerik yer alıyor.
Türkiye piyasası da yerel içerikli kaynaklar, markaların yapacağıyatırımlar ve uzmanlaşmış bir
içerik arayışı açısından yükselişe geçmiş durumda. İkinci etken ise iletişimi, paylaşımı ve yaratıcılığı
seven bir jenerasyon ile birlikte gelen gelişmeler. Sosyal platformların kullanımındaki artış dabu
eğilimi destekler nitelikte. Üçüncü olarak bilgi alışverişi geliyor. Spesifik içeriklerden genel haberlere
kadar, internetteki tüm sosyal linkler giderek daha güvenilir bilgi kaynakları olarak görülüyorlar.
Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü
TÜRK İNTERNET KULLANICILARI KİMLER?
Türk internet dünyasında, Rusya ile karşıtlık sergiler biçimde, erkek nüfus daha fazla (%55) ve
kadınlar azınlıkta (%45). Ayrıca erkeklerin internette daha aktif olduğu da görülüyor : Ortalama bir
Türk erkek kullanıcı bir ayda, bir kadın kullanıcıya kıyasla 4 saat 48 dakika daha fazla online oluyor
ve kadın kullanıcıların görüntülediğinden 418 adet daha fazla sayfa görüntülüyor.
7
TÜRKIYE
Tüm Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında Türkiye en genç internet nüfusuna sahip.
Sadece Rusya'ya kıyasla değil, tüm Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında da Türkiye en genç
internet popülasyonunun sahibi. Gençler (35 yaşın altındakiler) Türkiye'de online nüfusun %71'ini
oluşturuyor. 25 ile 34 yaş arası kullanıcılar iseen aktif olanlar. Bu grup içinden ortalama bir kullanıcı
ayda 49 saat 48 dakika online oluyor ve 1189 adet sayfa görüntülüyor. En küçük grup ise yaşlı
kullanıcılara ait (55+). Buradan yola çıkarak, hedef kitlesi gençler olan şirketlerin dijital stratejiler
belirlemesi şartdeninebilir. Çünkü internetbu kitlenin en aktif olduğu alan.
Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius
Grafik 4. Türk
internet kullanıcılarının sosyo-demografik profilleri
cinsiyet
yaş
kadın
Oyun oynuyor,
sporla ilgileniyor
Süs, moda, güzellikle
ilgili okumalar
yaş
yaş
yaş
Online alışveriş
yapıyor, video izliyor
yaş
yaş
Bilgi hizmetlerini
ziyaret ediyor
yaş
yaş
Sorulmadı
İlkokul ya da
ilkokul terk
Eğlence arıyor
(TV, müzik)
erkek
Sporla ilgileniyor,
araba bakıyor
Kırsal Bölge
erkek
Ortaokul
kadın
Kent Bölgesi
Lise
Bilgi hizmetlerini ziyaret
ediyor, modaya ilgi duyuyor
Üniversite
ve üstü
Ekonomi, finans ve
hukukla ilgileniyor
eğitim
kadın
Yaşam tarzı içeriği
araştırıyor
yaşanılan yer
Yaş
Kaynak: IAB Türkiye İnternet Kullanıcıları Ölçüm Çalışması (yaş aralığı: 12+), XII.2013
8
TÜRKIYE
TÜRK PİYASASINDA EN POPÜLER İNTERNET İÇERİKLERİ
Google ve Facebook Türk pazarının liderleri, Yandex ise konumunu güçlendiriyor.
Türk internet kullanıcıları arasında en popüler internet siteleri Google ve Facebook. Bir arama motoru
olan Google.com %91'lik erişim oranı ile tartışmasız lider. Facebook ise %78'lik oranla ikinci sırada.
Aynı zamanda online videolara ciddi bir ilgi olduğunu da gözlemliyoruz: Türk kullanıcıların %69'u
Youtube'u ziyaret ediyor, yerel video sitesi İzlesene.com ise Youtube'a ciddi bir rakip. Rusya kökenli
bir portal olan Yandex, 2013 yılında 1.9 milyon kullanıcıyı bünyesine katarak, Türkiye'de konumunu
güçlendirme yolunda.
Türkiye'de dijital dünyanın merkezi: Sosyal medya.
Genç internet kullanıcı sayısının çok fazla olduğu Türkiye'de sosyal medya, dijital dünyanın
merkezinde yer alıyor. GemiusAudiencearaştırmalarının sonuçlarına göre, Facebook ve Youtube
ilk sırada yer alıyor. Türkiye'de ortalama bir internet kullanıcısı ayda 12 saat 48 dakikasını
Facebook'ta geçiriyor. Öte yandanTwitter önemli bir rakip haline gelmiş durumda. 2013 yılı verilerine
göre, 36.5 milyon Türk internet kullanıcısının 11.5 milyonu Twitter kullanıyor. Türkiye'nin birçok
gelişmiş dijital ülkeye kıyasla daha aktifTwitter kullanıcılarına sahip olduğunu söyleyebiliriz.
New York Üniversitesi tarafından yürütülen araştırmalara göre toplumsal gelişmeler ile ilgili konularda
Türkiye'deki Twitter kullanımının yoğunluğu ciddi bir artış gösteriyor.
İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye
E-ticaretin Yükselişi.
Türkiye'de e-ticaret oldukça dinamik. Geçen birkaç yılda bu alana hem yurtdışından, hem de
Türkiye'den önemli yatırımlar yapıldığını gözlemledik. Amerikan devi Amazon.com Aralık 2011'de,
bir e-çiçek sipariş sitesi olan Çiçek Sepeti'nin hisselerinin büyük bir kısmını satın alarak Türkiye
piyasasına girdi. 2013'te ise 1.1 milyon yeni kullanıcı kazandı. Yine de talepler, arz karşısında yetersiz
kalmakta. Yatırımcılar, hâlâ büyük bir potensiyel olduğuna inanıyor ve katılımın artmasıyla beraber
aşama kaydedileceğini umut ediyor.
Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius
9
RUSYA
İnternet kullanıcı sayısı açısından değerlendirildiğinde Rusya'nın yalnızca Rusça konuşulan
ülkeler arasında değil, tüm Orta ve Doğu Avrupa'nın en büyük pazarı olduğu görülüyor. Gemius
Audience Aralık 2013 verilerine gore 18 yaşından büyük 67 milyon internet kullanıcısı bulunuyor.
Grafik 5. Rusya'da
internete girme oranları
Yaş
Kaynak: FOM (yaş aralığı: 18+), III.2012-XII.2013
Öte yandan Rusya'daki reklamcılar için televizyon hâlâ en popüler araç, internet ise en hızlı gelişen
kanal.
Medyadaki bölünmeyle birlikte internet, televizyonun ardından ikinci sıraya yerleşti.
ACVI'den Sergey Veselov'un araştırmasını baz alarak medya pazarı büyüklüğüne baktığımızda %10
civarında büyüme ile 7.6 milyon Euro'ya ulaşıldığı görülüyor. Ilginç bir biçimde, bu rakamın 2008
yılındaki değerlerle hemen hemen aynı olduğuna şaşırıyoruz. Bu da bizlere geçtiğimiz yıllarda karşı
karşıya kaldığımız ekonomik krizin etkisinin yavaşladığını gösteriyor. Dijital, 2012'ye kıyasla 2013'te
%27 büyüme ile en hızlı büyüyen alan oldu. Medyanın bileşenlerinin birbirinden ayrılmasına bağlı
olarak bugün Rusya'da internet televizyonun ardından ikinci en popüler mecra.
Adindex.ru'nun Kommersant için yaptığı araştırmaya göre en yüksek bütçeli top 20 reklam veren
arasında otomotiv, telekom, hızlı tüketim malları, e-ticaret (moda), ev ve finans endüstrisi şirketleri
yer alıyor.
Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya
10
RUSYA
KULLANICILARIN ONLINE AKTIVITELERE KATILIMI
Rusya'da çevrimiçi nüfusun istikrarlı artışı sürerken kullanıcıların ağlara katılımlarında kademeli bir
düşüş yaşandığı gözlemleniyor. 2012'ye kıyasla 2013'te ortalama Rus internet kullanıcısı online
platformlarda 39 dakika daha az zaman geçirmiş. Geçirilen süredeki azalma, açılan sayfa oranına da
yansımış. Ruslar 2013 yılında 94 adet daha az sayfa görüntüledi. Bunun sebebi ise Rusya'daki
mobil telefon kullanımında yaşanan artış olarak açıklanabilir.
Grafik 6. Kullanıcı
katılımları
Kullanıcı başına ortalama harcanan vakit
43:36
Kullanıcı başına ortalama sayfa görüntüleme
XII.2013
44:15
1592
1686
XII.2012
Yaş
Kaynak: gemiusAudience ( yaş aralığı: 18+), XII.2012, XII.2013, masaüstü kullanıcıları
Mobil cihazlara rağbet artıyor
Rusya'daki internet kullanıcılarının sosyal ağlara bağlanmasında gözlenen düşüşü açıklarken,
mobil cihazlar üzerinden gerçekleşen internet kullanımını gözönünde bulundurmak önemli.
Rusya'daki kullanıcılar mobil cihazlar aracılığıyla yaptıkları internet gezintilerine giderek daha fazla
zaman ayırıyorlar. Bu durum, masaüstü bilgisayarların kullanım oranını etkiliyor. Rus internet
kullanıcıları günlerinin 1 saat 26 dakikasını mobil cihazlarından, 4 saat 45 dakikasını ise masaüstü
bilgisayarlardan internete bağlanarak geçiriyor.
Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius
Grafik 7. Rusya'da
Mobil Trafik
8%
7%
7%
6%
5%
4%
Kaynak: gemiusRanking, I.2011 - I.2014
2013.11
2013.09
2013.07
2013.05
2013.03
2013.01
2012.11
2012.09
2012.07
2012.05
2012.03
2012.01
2011.11
2011.09
2011.07
0%
2011.05
1%
2%
2011.03
2%
2011.01
3%
RUSYA
Gelecek, mobil reklamcılıkta
Norveçli bir araştırmasının firmasının hazırladığı Q2 2013 Mobil Reklamcılığın Konumu raporuna
göre 2013'ün ikinci çeyreğinde Rusya, Opera Mediaworks platformu üzerinde mobil reklamcılık
talebi ve görüntülenme oranı bakımından en dinamik altıncı pazardı. J'Son and Partners isimli
danışmanlık şirketinin verilerine göre ise mobil pazarın 2015'te 2013'e oranla %200'den fazla
büyüyerek 302.7 milyon euro'ya ulaşması bekleniyor. Mobil reklamcılık, uygulama reklamcılığı,
mobil sadakat programları ya da mobil sosyal medya pazarlama gibi mobil pazarlama biçimleri
Rusya'da reklamcılar arasında giderek popülerlik kazanıyor.
Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius
RUS İNTERNET KULLANICILARI KİMLER?
Reklamcıların ihtiyacı, kampanyaların verimi hakkında detaylı veri
Rus reklamcılarının davranışlarında dikkate değer bir değişim gözlemleniyor. Kampanyaların
verimliliğini ölçümleme konusunda artık daha istekliler. Dijital kampanyalara harcadıkları her kuruş
için detaylı sonuç raporları edinerek, performansını kontrol ediyorlar. Konu ile ilgili ilginç vaka
çalışmaların çoğalması ve araştırma servislerine gösterilen talep artışıyı da bu çıkarımı destekliyor.
Gelecekte ,daha kapsamlı ölçüm yöntemlerinin popülerleşeceğine kesin gözüyle bakabiliriz.
Geleneksel ölçümünün temelinde yer alan erişim ve sıklık, kampanya kapsamında erişilen kullanıcı
hakkında veri sağlayamadığı için artık yeterli bulunmuyor. Reklamcıların performanslarını analiz
etmek ve gelecek hamleler için sonuç çıkartabilmek için kullanıcıların sosyo-demografik profillerini
ölçümlemeye duyulan ihtiyaç giderek artıyor.
RUSYA
Grafik 8. Rusya'daki
internet kullancılarının sosyo-demografik profilleri
cinsiyet
yaş
Yabancı dil öğreniyor
ve eğitim hizmetlerini
ziyaret ediyor
Oyun oynuyor,
Bilişim ve sporla
ilgileniyor
Yemek pişirmeyle ilgileniyor,
ebeveynlik içeriklerini araştırıyor
kadın
yaş
yaş
Online alışveriş yapıyor,
özellikle kozmetik
erkek
Oyun oynuyor, finans
ve elektronik hakkında
okuyor
yaş
yaş
Bilgi hizmetlerini
ziyaret ediyor
yaş
Ortaöğretim
terk
Merkez Federal Bölge
Güney Federal Bölge
Ortaöğretim
Meslekî
Sibirya Federal Bölgesi
Yü
k
ter sekö
k
Meslekî
ğre
nim
Volga Federal Bölgesi
Moskova
Yükseköğrenim
Online alışveriş yapıyor,
eğlence arıyor
erkek
Kuzeybatı Federal
Bölgesi
Ural Federal Bölgesi
Uzak Doğu Federal Bölgesi
eğitim
Yaş
Kaynak: gemiusAudience (yaş aralığı: 18+), XII.2013
Facebook'ta vakit geçiriyor
ve online alışveriş yapıyor
Yerel forumları ve bilgi
hizmetlerini ziyaret ediyor,
vk.com'da vakit geçiriyor
yaşanılan yer
RUSYA
Piyasanın hâlâ, RTB'den nasıl yararlanacağını öğrenmeye ihtiyacı var.
Her bir internet kullanıcısına gerçek zamanlı erişebilmek için kapsamlı veri toplamayı olanaklı
hale getiren RTB, Rusya'da giderek popülerlik kazanıyor. Pazara yeni oyuncular giriyor, hatta
ajanslar da kendi RTB bölümlerini inşa etmekte bir hayli aktifler. Ama, buradaki teknolojiler hâlâ
"kapalı kutu" ve genellikle sadece Google AdExchange platformu ile ajansların kendi arayüzlerini
birleştirmek için kullanılıyorlar. Bu nedenle henüz RTB'nin gerçek anlamda kullanımından
bahsedemiyoruz. Piyasanın hala RTB'nin ne olduğunu ve etkili kullanımının nasıl olacağını iyice
anlamak için zamana ihtiyacı var. Yine de P&G ve Unilever gibi, pazarın büyük oyuncuları yalnızca
display için değil aynı zamanda daha geniş bir alanda video ve mobil reklam için de odaklarını
RTB'ye yöneltmiş durumdalar.
Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya
RUSYA'DA EN POPÜLER İNTERNET SİTELERİ
2012'ye kıyasla RuNet'teki en popüler 5 sitenin sıralamasında bir değişiklik yok. Yerel portallar
zirvenin tartışmasız sahipleri: %84 ile Yandex ve %82 ile Mail.ru. Yandex, kullanıcı bağlılığı bakımından
da lider konumda. Ortalama bir kullanıcı 8 saat 10 dakikasını bu portalda geçiriyor ve 206 sayfa
görüntülüyor.
Rus internet kullanıcılarının %93'ünün en az bir sosyal medya hesabı var.
We Are Social tarafından hazırlanan The European Digital Landscape 2014 Raporu, internet
kullanıcılarının %93'ünün herhangi bir sosyal ağ sitesinde en az bir hesaba sahip olduklarını ortaya
koydu (Vkontakte'te %74, Facebook'ta %66 ve Odnoklassniki'de %65).
Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius
RUSYA
Tablo 1. Rusya'da
ilk 10 sıradaki internet siteleri
Gerçek kullanıcıların Sayfa görüntüleme
sayısı (milyon)
sayısı(milyar)
Kullanıcı
Kullanıcı
başına sayfa başına ortalama
görüntüleme zaman
Erişim
Yaş
Kaynak: gemiusAudience (yaş aralığı: 18+), XII.2013
RUSYA'DA EN HIZLI BÜYÜYEN İNTERNET SİTELERİ - GERÇEK KULLANICI KATILIMI İLE
Sberbank.ru 2012'ye kıyasla 2013'te 4.8 milyon yeni kullanıcı kazandı
2012 ile karşılaştırıldığında 2013 yılında en büyük gelişimi kaydeden on internet sitesinden yedisi
kullanıcı sayısı sıralamasına gore bakıldığında ilk 10 içerisinde yer almıyor. Bu siteler sırasıyla:
sberbank.ru, ebay.com, rambler.ru, rg.ru, instagram.com, zoomby.ru, tiu.ru.
Sberbank.ru 4.8 milyon yeni kullanıcı kazanarak bu durumun tek istisnası olmayı başarıyor.
Sberbank, Rusya'nın en eski ve büyük bankası ve internet uygulamaları alanında da oldukça aktif.
AdIndex'in Top 500 Reklamveren listesine göre şirketin dijital reklam bütçesi geçen yıl 5.28 milyon
euro olarak açıklandı.
Ruslar, e-ticarete oldukça meraklılar.
Rusya'da, dünyadaki trende benzer olarak e-ticaret'in her geçen gün daha popüler hale geldiğini
görüyoruz. 2013 yılında, Amerkan devi Ebay.com 4.6 milyon yeni kullanıcı kazandı. Ama tek büyüyen
e-ticaret sitesi Ebay değil. Orta ve Doğu Avrupa'daki en büyük e-ticaret yatırımcılarından birisi olan
Allegro'ya ait TİU.com'un yükselişinin de dikkat çekici olduğunu söylemeden geçmek olmaz.
Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius
RUSYA
Tablo 2. .
Gerçek Kullanıcı Kazanımına Dayanan Rusya'nın En Büyük 10 İnternet Sitesi
Gerçek Kullanıcı
büyümesi, XII 2012,
XII 2013 (milyon)
Yaş
Kaynak: gemiusAudience (yaş aralığı: 18+), XII.2012, XII.2013
Video sitelerin kullanıcı sayısı artıyor.
Türkiye ve Rusya yüzyıllardır birbirlerine komşu iki ülke. Tarihi, coğrafi ve ekonomik anlamda ciddi
bir bağları bulunuyor. Son yıllarda iki ülkenin de büyümesi dünyanın ilgisini çekiyor, yatırımcıları bu
ülkeleri daha yakından takip etmeye zorluyor. Dijital endustri de Rusya ve Türkiye'ye benziyor.
Dinamizmi ve potansiyeli o kadar büyük ki yatırımcılardan, trendleri takip etmeyi seven sıradan
kullanıcıya kadar her yaştan ve ırktan tüm insanları cezbediyor. Yayıncılık, reklamcılık ve ticarette
sağladığı kolaylık ve yarattığı dönüşümler, temponun çağı olan 21. yy'ın rüzgarı oldu.
Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius
Video sitelerin kullanıcı sayısı artıyor.
Medya reklamcılığı pazarının en hızlı gelişen alanı video.Bizce bu büyümeyi sağlayan şey,
videonun legal olarak bütün platformlardan izlenebiliyor olması ve videoyu destekleyen ürünlerdeki
gelişim.Kitle açısından video, internetteki ikinci en popüler aktivite (video sitelerinde online
geçirilen zaman baz alındığında); sosyal ağlarda da hemen ikinci sırada geliyor.
Dmitry Pashutin, Araştırma Direktörü, IVI.ru
METODOLOJİK NOT
Piyasanın durumuna bu genel bakış raporu, Gemius tarafından yürütülen ve 30'dan fazla ülke baz
alınırak yapılan uluslararası internet araştırmaları ölçümlemesi (gemiusAudience) verilerine
dayanıyor. İnternet kullanıcılarının demografik profillerini ve internetten nasıl yararlandıklarını
göstermek amaçlandı. Bu araştırma, ICC/ESOMAR uluslararası ticaret yasaları dahilinde
ve Gemius'ın tescillihibrid metodolojisiile yürütüldü.
gemiusRanking'in Gemius internet siteleri trafik ölçümüne dayalı seçilmiş 22 internet sitesinin temsil
ettiği diğer bir veri kaynağı da Belarus, Bosna&Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti,
Danimarka, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Polonya, Portekiz,
Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, ve ilaveten MENA bölgesinde
yürütülmüştür. Bu çalışma tarayıcı sıralamaları, arama motorları, işletim sistemleri, mobil cihazlar
ve internet araştırmaları sırasında kullandıkları araçların teknik parametreleri bağlamındaki
çevrimiçi popülasyon tercihlerini içeriyor.
YAZARLAR
Natalia Plominska, Patryk Waledziak
GEMİUS UZMANLARI
Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya
İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye
Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius
Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius
Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius
Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius
PAZAR UZMANLARI
Dr. Mahmut Kurşun, IAB Türkiye, Başkan Yardımcısı
Rima Erdemir, IAB Türkiye, YK Üyesi, Pazarlama Yürütme Kurulu Başkanı
Tuncay Yavuz, IAB Türkiye, Teknik Yürütme Kurulu Üyesi
Dmitry Pashutin, Araştırma Direktörü, IVI.ru
Mustafa İçil, eski Google MEA Bölge Direktörü
İNTERNET DÜNYASI HAKKINDA DAHA FAZLA BİLGİ SAHİBİ OLMAK
İSTER MİSİNİZ?
BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN!
Gemius HQ
ul. Postepu 18B
02- 676 Varşova
Polonya
[email protected]
Tel: +48 22 378 30 59
Gemius Rusya
st. Druzhinnikovskaya, 15
123242, Moskova
Rusya
[email protected]
Tel: +7 (495) 626-2-72
Gemius Türkiye
Büyükdere Cad. Maya Akar Center 100-102 C Blok No:4
34394, Esentepe-Şişli, İstanbul
Türkiye
[email protected]
Tel: +90 (212) 318 91 42/43

Tüketim Gücü Yüksek Kitlenin Online Davranışları