ACİLDE HAVA YOLU YÖNETİMİ

 Akut olarak yaralanmış hastaların veya bazı ciddi
olguların resüsitasyonunda birincil öncelik yeterli
solunumun temini ve havayolu güvenliğinin
sağlanmasıdır
 Hava yolu yönetiminde oksijenizasyon ve
ventilasyon önemlidir.
Havayolunu korumak
 Spontan yutması olmayan hastalarda havayolu
tehlikeye düşerse aspirasyon riski artar.
 Havayolu obstrüksiyon bulguları; aşırı anksiyete,
wheezing, stridor ve öksürük.
 Havayolu obstrüksiyonu tam olursasolunumsesleri
duyulmayacaktır.
• Orofarinksten kusmuk,kan veya sekresyonların
uzaklaştırılması için aspirasyon katateri ile hava
yolunu temizlemeli.
• Çene kaldırma veya çene itme manevraları ile hava
yolunu açmak gerekir.
• Eğer servikal yaralanma yoksa başı koklama
pozisyonuna getirmeli. (Çeneyi yukarı,boynu
fleksiyona,başı ekstansiyona)
• Servikal yaralanma varsa çeneyi anguluslardan öne
ve yukarı itmeli.
 Eğer hastada apne devam ediyorsa ventilasyonu
desteklemeli, derhal endotrakeal entübasyon
gerçekleştirilmeli. Yüksek akımlı oksijen
uygulanmalı.
 Hastanın solunum çabasının etkinliğini
değerlendirmeli. Solunum hızı, tidal volüm, bilinç
düzeyi, deri rengi, üst hava yollarına ait sesler ve
AC oskültasyon sesleri değerlendirmede yardımcı
bulgulardır.
 Eğer entübasyon endikasyonu varsa yüksek akımlı
oksijene devam edilmeli.
Oksijen
Zor hava yolu veya solunum yetersizliği olan
hastalara nazal kanül yardımı ile 6 lt/dk akım
hızında oksijen, hastada %20-40 inspire oksijen
konsantrasyonu sağlar.
• Entübasyona başlamadan önce 2-3 dk süreyle
%100 oksijen verilmeli.Bu işlem soluyan bir
hastada apne gelişirse hipoksiye karşı 6-7 dk
süreyle koruma sağlar.
• Başarısız entübasyon girişimleri 30 saniye
içinde sonlandırılmalı ve hasta yeniden
oksijenlendirilmeli.
 Hava yolundaki kan ve sekresyonların temizlenmesi
için her zaman sert tipte aspirasyon kataterlerin
bulunması gereklidir.
 Çene kaldırma ve itme manevraları havayolunun
açılmasında etkisiz ise oral veya nazal havayolu
açılmalıdır.Oral hava yolu en iyi bilinci kapalı
hastada kullanılır.Dil basacağının yardımıyla ya da
ağzın içerisine itilerek dil görüldükten sonra
çevrilmek suretiyle yerleştirilebilir
 Oral havayolu ;S şeklinde sert öğürme refleksi
olmayan hastalarda kullanılır.
 Dilin üzerine konkav kısmı başa gelecek şekilde
yerleştirilir.daha sonra 180 derece döndürülür.
 Nazal havayolu;öğürme refleksi olan hastaya
yerleştirilebilir.esnektir.ucu lidokainli jel ile
kayganlaştırılır.
 Havayolunun açılmasını takiben, entübasyondan
önce hastanın preoksijenize edilmesi için pozitif
basınçlı ventilasyon kullanılabilir
 Havayolu korunmamış hastalarda Sellick Manevrası
önerilir.Krikoid kıkırdak üzerine uygulanan sert bir
basınç özefagusa bası yaparak,havayolu refleksleri
kaybolduğu zaman mide içeriğinin aspire edilmesini
önler.
 Gastrik dekompresyon yapmak için nazogastrik
tüpün geçişine izin verecek içi boş bir
özefageal tüp içerir.
• Orofarengeal havayolunun büyük distal şişirilebilir
kaflı modifiye bir şeklidir. Kaf supraglottik alanda
şişirilir.
• Yerleştirme kolaylığı nedeniyle resüsitasyonda
kullanılır.
Entübasyon
 İleri havayolu kontrolünde, herhangi bir girişimden
önce havayolu pozisyonu, aspirasyon ve %100
oksijen verilmelidir.
 Hastaların çoğu, kordların izlenebildiği direkt
laringoskop aracılığı ile oral yol ile entübe
edilebilir.Bu yolun tercih edilmesinin sebebi,tüpün
kordlardan geçerek trakeaya girdiğinin
görülmesidir.
 Endotakeal tüpler yetişkin erkeklerde8.0-8.5 mm
iç çap,kadınlarda 7.5- 8 mm iç çap tercih edilir.
 Kavisli bıçaklar daha az travma yaptıklarından
daha fazla tercih edilirler.
Entübasyon endikasyonları
 Solunum yetmezliği (apne, hipoksi, hipoventilasyon)
 Hava yolu tıkanıklığı (yabancı cisim, fikse kitle,
travmatik deformite, sekresyonlar)
 Hiperventilasyon ihtiyacı (kafa travması, kritik
hastalar veya ciddi yaralanması olan hastalarda
metabolik asidoz varlığı)
 Havayolu açıklığını korumada yetersizlik (bilinç
durumunda değişiklik, normal hava yolu
reflekslerinin kaybı)
 Havayolu baskılanmasının tehdidi veya beklentisi
(şok, çoklu travma, sedasyon veya paralizi ihtiyacı)
• OROTRAKEAL ENTÜBASYON
KONTRENDİKASYONLARI
-Kordlarda veya hipofarinkste mekanik
obstrüksiyon
-Ciddi larinks/trakea travması
-Beklenmeyen anatomik özellikler
Komplikasyonları
 En erken komplikasyonları özefagial entübasyon ve
ana bronş entübasyonu
 Tüpün yerinden çıkması
 Arytenoid kıkırdak avülsiyonu,kayması,
 Özefagial perforasyon
 Subglottik stenoz.
 Geç komplikasyonlar ise yumuşak doku
enfeksiyonları, mediastinit, trakea stenozu ve
disfonidir.
• Entübasyondan sonra,göğüs duvarının
ekspansiyonunu gözlemleyerek endotrakeal tüpün
pozisyonunu değerlendirmek gerekir.
• Ventilasyon sırasında her iki AC sahasını ve karnı
oskülte etmek gerekir.AC seslerinin duyulmaması
ya da abdominal seslerin bulunması özefageal
yerleşimi düşündürür.
• Eğer solunum sesleri sağda soldan daha fazla
ise,sağ ana bronş entübasyonundan şüphelenmek
gerekir.
Hızlı ardışık entübasyon
 Trakeal entübasyonu kolaylaştırmak için bir
indüksiyon ve bir nöromüsküler blokör ajanın eş
zamanlı uygulanmasıdır .
 İndüksiyon ajanları;
 Etomidat;nonbarbitürat hipnotik,myokardiyal ve
serebral iskemiden koruması açısından tercih
edilir.uyanık hastalarda bulantı kusmaya neden
olabilirler.
 Propofol;lipofilik ,hızlı etkili sedatiftir
hipotansiyona neden olabilir.
LARİNGEAL MASKELİ HAVA YOLU
• Zor havayolu yönetiminde kurtarıcı bir
seçenektir. LMA distalinde şişirilebilir bir maske
içeren ve hipofarinkse körlemesine yerleştirilen
yarı sert bir tüptür.
• Maske larinksin üzerine yerleşir ve glottik
açıklığın etrafını kapatır.vokal kordların
görülemediğinde tercih edilirler.
• Mide içeriğinin aspirasyonlarına karşı korumada
yetersizdirler.
Fiberoptik bronkoskopi
 Direkt laringoskopların kullanılamadığı ya da
başarısız olduğu durumlarda glottis açıklığını
lokalize etmek için kullanılabilir. Böylece
endotrakeal tüp endoskobun üzerinden trakeaya
doğru ilerletilebilir.
 Hipofarinks kanla ve sekresyonla dolu iken bu
yöntem zaman kaybı olabilir.
İğne krikotirotomi
 Acil cerrahi hava yolu oluşturulmasında standart
yaklaşımdır.
 Krikotiroid membran krikoid kıkırdak tarafında
kaudal olarak çevrelenmiştir. Sternal çentiğin
yaklaşık olarak dört parmak üzerinde bulunur.
 Krikotiroid membranın üst üçte birlik kısmından
transvers olarak geçen süperior krikotiroid
damarların yaralanmasını önlemek için , bu
membranın alt üçte birlik bölümünden iğne
yerleştirilir.
Cerrahi trakeostomi
 Kesin endikasyonu; krikotiroid membrana girişi
engelleyen tiroid veya krikoid kıkırdakta kırıkla
sonuçlanan künt boyun travmasıdır.
 Damar, sinir ve visseral dokulara yakınlığı
nedeniyle komplikasyon riski yüksektir , cerrahi
tecrübe gerektirir.