Elektronik Devre Tasarım Laboratuarı I BJT Eleman Davranışının

10.11.2014
Elektronik Devre Tasarım Laboratuarı I
BJT Eleman Davranışının İncelenmesi Deneyi Kuralları ve Örnek Kısa Sınav
Soruları
 Kısa Sınav ( %30 ), Deney ( %60 ), Benzetim (Simülasyon) ( %10 )
 Kısa sınav notunuz 40’ın altındaysa deney ve benzetim notlarınız 0,5 katsayısı ile çarpılacaktır.
 Deneye ve kısa sınava hazırlık için teorik çözümlerin yapılması tavsiye edilir.
 Kısa sınavda sorulacak sorular için aşağıda çalışma soruları verilmiştir.
 Deneye gelirken benzetim çıktısını getirmeyi unutmayınız. Aksi halde deney notunuz ‘0’ olarak
değerlendirilecektir.
 İletişim için [email protected] adresini kullanabilirsiniz.
Deney kuralları:
A. Deney kapsamında her grup için ilgili Deney Görevlisi olacaktır. Bu görevdeki araştırma
görevlisi deney başında ilan edilecektir. Gruplar biten her ara adım sonrası Deney Görevlisi’ni
çağırarak işlemi gösterecek ve adımlarını onaylatacaktır.
B. Deney Sorumlusu deneyin genel yetkilisi olup tüm deney notları Deney Sorumlusu tarafından
verilecektir. 2. deney için toplam 3 adet uygulama devresi olup her uygulama sonrası gruplar
Deney Sorumlusunu çağıracaklardır. Deney Sorumlusunun çağrılması için onayların eksiksiz
olması gerekmektedir.
C. Deney esnasında hiç kimse grubunun dışında diğer grup öğrencileri ile konuşmayacak,
masalarını izinsiz olarak terk etmeyeceklerdir. Deney elemanı ihtiyacı olanlar deney
görevlisine bildireceklerdir.
D. Deneyde kullanılan teçhizat ile ilgili hiçbir soru kabul edilmeyecektir.
E. Laboratuvar deney saati başladığı an kilitlenecek ve geç kalan öğrenci hiçbir sebeple deneye
alınmayacaktır.
F. Board üzerine kurulu olarak getirilen devreler gözlem sonrası sökülecektir. İhtiyaç
hissedilmesi halinde herhangi bir grup üyesinden devreyi tekrar kurması istenebilir.
G. Deney sırasında deney görevlisi tarafından kesinlikle arıza tespiti yapılmayacaktır.
Arızalı olduğu iddia edilen malzemenin arızalı olduğunu göstermek, ispatlamak
öğrencinin sorumluluğundadır.
Çalışma Soruları
1.
BJT’ nin kuvvetlendirici olarak çalışabilmesi için BE ve BC jonksiyonlarının kutuplanması nasıl
olmalıdır, bu çalışma bölgesine ne ad verilir?
2.
hFE nedir, ortak emetörlü devrede nasıl ifade edilir, ölçü aletiyle ölçülebilir mi, sabit midir yoksa
değişken midir, açıklayınız?
3.
VCE(sat) ve Ic(sat) nedir, açıklayınız?
4.
VT eşik gerilimi bir BJT için ne anlama gelmektedir?
5.
Transistörlere ait parametreler arasındaki ilişkinin gösterildiği karakteristikler nelerdir, hangi
parametreler arasındaki ilişkiyi göstermektedirler?
<2014-2015 Güz Yarıyılı> <Elektronik I Laboratuarı “BJT Eleman Davranışının İncelenmesi”>
10.11.2014
6.
VCE, IC akımını idealde ve gerçekte nasıl etkiler?
7.
VCEQ, ICQ, VCEO ve VBE neyi ifade etmektedirler?
8.
BJT’ nin çalışma bölgeleri nelerdir, çalışma bölgeleri nasıl seçilir, kısaca açıklayınız?
9.
BJT’ nin kuvvetlendirici olarak çalışabilmesi için BJT hangi çalışma bölgesinde çalıştırılmalıdır, bu
bölgede jonksiyonların kutuplanması nasıl olmalıdır?
10.
hFE’ nin değişmesine neden olan faktörler nelerdir?
11.
IB akımı nedir ve VBE, VCE, VCE(sat) ve Ic(sat) gerilim ve akımlarını nasıl etkiler?
12.
Transistörlere ait parametreler arasındaki ilişkinin gösterildiği öz eğriler kaç tanedir, isimleri
nelerdir, hangi parametreler arasındaki ilişkiyi göstermektedirler?
13.
BJT’ nin çalıştırıldığı esnada ısı yayması ve bozulma esnasında bu ısının aşırı yükselmesi nasıl
açıklanır?
14.
BJT’ nin şeçilmiş olan çalışma noktasının kaymaması için neler yapılabilir?
15.
BJT’nin bozulması nasıl olur, bozulma durumunda I c ve VCE nasıl etkilenir?
16.
BJT anahtarlama için hangi bölgelerde, yükseltme için hangi bölgede çalıştırılır?
17.
Bir BJT’ nin sağlamlık testi nasıl yapılır, kısaca anlatınız?
18.
Bir BJT’ nin türü ölçü aleti yardımıyla belirlenebilir mi, açıklayınız?
19.
Kesim bölgesinde çalıştırmak istediğimiz bir BJT’nin jonksiyonlarının kutuplanma şekli hakkında
bilgi veriniz.
20.
Doyma bölgesinde çalıştırmak istediğimiz bir BJT’nin jonksiyonlarının kutuplanma şekli hakkında
bilgi veriniz.
21.
Aktif çalışma bölgesinde çalıştırmak istediğimiz bir BJT’nin jonksiyonlarının kutuplanma şekli
hakkında bilgi veriniz.
22.
Ortak emetörlü devre için ortak kelimesi neyi ifade etmektedir.
23.
Yapılacak deneylerin(3 deney) amaçları nelerdir?
24.
Akım kazancı 120 olan NPN transistorlu aşağıdaki devrenin çıkış akımının 23,312 mA olması
isteniyor. Bu devre kuvvetlendirici olarak çalıştırılabilir mi, çalıştırılabilirse besleme değerlerini
belirleyiniz. IB, IC, IE, VBE, VCE, VBC değerlerini hesaplayınız, Q çalışma noktası akımını ve gerilimini
yazınız. ( IS=20x10-16 A, VT=25,9 mV, R1=10k Ω, R2=10k Ω)
25.
Akım kazancı 120 olan NPN transistorlu aşağıdaki devrenin çıkış akımının 23,312 mA olması
isteniyor. Bu devre doymada çalıştırılabilir mi, çalıştırılabilirse besleme değerlerini belirleyiniz. I B,
IC, IE, VBE, VCE, VBC değerlerini hesaplayınız, Q çalışma noktası akımını ve gerilimini yazınız. (
IS=20x10-16 A, VT=25,9 mV, R1=10k Ω, R2=10k Ω, R3=200Ω)
<2014-2015 Güz Yarıyılı> <Elektronik I Laboratuarı “BJT Eleman Davranışının İncelenmesi”>
10.11.2014
26.
Akım kazancı 120 olan NPN transistorlu aşağıdaki devrenin çıkış akımının 6,786x10-27 A
ölçüldüğünü varsayarak bu devredeki transistörün çalıma bölgesi hakkında bilgi veriniz. Bu
çalışma bölgesi şartını sağlayacak şekilde besleme gerilimlerini belirleyiniz. I B, IC, IE, VBE, VCE, VBC
değerlerini
hesaplayınız.
(IS=20x10-16
A,
VT=25,9
mV,
R1=200kΩ,
R2=10kΩ,
R3=200Ω)
27.
IS, IB, IC, IE, VBE, VCE, VBC, VCC, VC, VBB, VB, hFE, β kısaltmalarının karşılığı nedir?
28.
VBE, VCE, VBC gerilimlerini birbiri cinsinden yazınız.
29.
IB, IC, IE akımlarını birbiri cinsinden yazınız.
30.
IS, IC, IE akımlarını birbiri cinsinden yazınız.
31.
PNP tipi bir transistörün giriş karakteristiğini çıkarabileceğiniz basit bir devre tasarlayınız.
Kullandığınız elemanların değerlerini yazınız. Tasarladığınız devre üzerinde giriş karakteristiğini
nasıl çıkarabileceğinizi kısaca anlatınız.
32.
PNP tipi bir transistörün giriş karakteristiğini çıkarabileceğiniz basit bir devre tasarlayınız.
Kullandığınız elemanların değerlerini yazınız. Tasarladığınız devre üzerinde çıkış karakteristiğini
nasıl çıkarabileceğinizi kısaca anlatınız.
33.
PNP tipi bir transistörün giriş karakteristiğini çıkarabileceğiniz basit bir devre tasarlayınız.
Kullandığınız elemanların değerlerini yazınız. Tasarladığınız devre üzerinde geçiş karakteristiğini
nasıl çıkarabileceğinizi kısaca anlatınız.
34.
NPN bir transistöre ait ideal, gerçek ve pratik geçiş öz eğrilerini çiziniz. Ve kısaca açıklayınız.
Deney Sorumlusu
Arş. Gör. EKY
[email protected]
Oda: 6416
<2014-2015 Güz Yarıyılı> <Elektronik I Laboratuarı “BJT Eleman Davranışının İncelenmesi”>