T›p Sanat› | State of the Art doi:10.2399/tahd.08.108 Türk Aile Hek Derg 2008; 12(2): 108-109 www.turkailehekderg.org Medikal ve cerrahi uygulamalarla ilgili pratik bilgiler: Omuz artroplastisi Practical information on medical and surgical procedures: shoulder arthroplasty T›p Sanat› Hakan Gürbüz1 Artroplasti günümüzde yafllanan ama konforlu yaflamak isteyen insan say›s›n›n art›fl›na paralel olarak artan cerrahi bir yöntemdir. Omuz artroplastisi de bundan nasibini alm›flt›r. Omuz artroplastisini kavraman›n ilk ad›m›, bölgedeki yumuflak doku fonksiyonlar›n› irdelemekten geçer. Omuz fonksiyonel olarak 4 eklemden meydana gelmifl olsa da (gleno-humeral, skapula-torasik, akromio-klavikular, sternoklavikular) omuz artroplastisi klasik anlamda saMetal dece glenohumeral ekleyuva mi kapsamaktad›r. Bu da olay›n ne kadar dikkatli de¤erlendirilmesi gereklili¤ini gösterir. va ile glenoide tutturulsa da s›kl›kla polietilen kemik çimentosu yard›m› ile os glenoide tutturulur. Yap›s› humerus bafl›na yatak olacak flekildedir. b. Humeral komponent: Çeflitli metallerden imal edilebilmektedir. Bafl ve gövdeden (humerus kemi¤i içerisine kemik çimentosu yard›m› ile tutturulan) meydana gelir. Bafl hastaya uygun ölçüleri sa¤layabilmek ad›na çeflitli kal›nl›k ve genifllikte imal edilmifltir. Gövdede de ayn› çeflitlilik mevcuttur. 2. Parsiyel omuz protezi: Sadece bafl ve humeral gövde komponentlerinden ibarettir. Endikasyonlar Seçenekler Gerçekte çok çeflitlilik mevcut olsa da biz omuz artroplastisini 2 ana bafll›kta toplayabiliriz. 1. Total omuz artroplastisi: ‹ki temel komponenti vard›r: a. Glenoid komponent: Glenoid komponenti y›pranm›fl glenoid yüzey varl›¤›nda kullan›l›r. Polietilen temel yap›s›nda olup, baz› protez çeflitlerinde metal yu- Omuz artroplastisinin kullan›m endikasyonlar› flunlard›r: a. Artrozlar: ‹diyopatik, posttravmatik, romatoid omuz artropatileri, rotator manflet y›rt›¤› artropatisi ve redükte edilmemifl eski ç›k›klar. Bu endikasyonlarda s›kl›kla os glenoidde de ciddi hasar oldu¤undan total omuz artroplastisi tercih edilir. b. K›r›klar: 3-4 parçal› humerus bafl› k›r›klar›. S›kl›kla parsiyel omuz protezi ile tedavi edilirler. 1) 108 Vak›f Gureba E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i, Klinik fiefi, Prof. Dr., ‹stanbul Çizimler © Dr. Levent Efe, CMI 2008 © Yay›n haklar› Türkiye Aile Hekimli¤i Uzmanl›k Derne¤i (TAHUD)'a aittir. Her hakk› sakl›d›r. Deomed Medikal Yay›nc›l›k taraf›ndan yay›mlanmaktad›r. Copyright © 2008 Turkish Society of Family Practice. All rights reserved. Published by Deomed Medical Publishing, Istanbul. Kontrendikasyonlar omuz hareket ark›n› oluflturmak ve omuz çevresi kaslar› Kontrendikasyonlar aktif enfeksiyon, omuz kas yap›s›nda güçsüzlü¤e neden olan çeflitli hastal›klar ve yap›sal sorunlar. Hasta yafl› kalça ve diz protezlerindeki gibi belirleyici de¤ildir. güçlendirmek amac› ile omuz rehabilitasyonuna bafllan›r. 2 ayl›k bir süre içerisinde hasta omzunu sa¤l›kl› bir flekilde kullanmaya bafllar. Komplikasyonlar Teknik Aksiler sinir lezyonu, di¤er brakial pleksus lezyonlar›, emboli, Sudeck atrofisi, enfeksiyon, uygun boyutta ko- Hasta genel (s›kl›k- nulmam›fl protezlerdeki kullan›m sorunlar›d›r. Duygusal anestezi ile ameliyat olarak iyi haz›rlanmam›fl ve irdelenmemifl hastalarda ise edilir. Yar› oturur ameliyat sonras› rehabilitasyon sorunlar› gözlenebilir; bu pozisyonda ameli- da sonuca ciddi olarak yans›r. yat gerçeklefltirilir. Omuz anteriorun- Sonuç da delto-pektoral Sonuç olarak omuz artroplastisi yukar›da çok k›sa bir aral›¤› kullanacak T›p Sanat› la) ya da bölgesel flekilde özetlenmeye çal›fl›ld›¤› gibi çeflitli sorunlara sahip flekilde 15-20 cm’lik bir insizyonla olsa da kiflisel olarak söylemek istedi¤im hastalara olduk- ameliyat yap›l›r. Glenoid-humerus bafl› ve ça rahatl›k ve konfor sunan bir cerrahi seçenektir. Ehil gövde hastaya uygun olarak de¤ifltirilir. Polietilen glenoid parça ve humeral gövde ellerde yap›lmas› sonucu her fleyde oldu¤u gibi oldukça kemik çimentosu sayesinde hastaya tespit da iyi sonuçlara sahiptir. edilir. Bafl ise humeral gövdede parças›ndaki ç›k›nt›ya oturtulur. Yumuflak doku balans›n›n Kaynaklar sa¤lanmas› ameliyat›n belki de en önemli afla- 1. Azar FM, Wright II PE. Artroplasty of shoulder and elbow. Campbell's mas›d›r. Aksiller sinir korunmal›, rotator man- Operative Orthopaedics içinde. Canale ST, ed. Cilt 1. Philadelphia, flet uygun gerginlikte olmal›d›r. 1-2 ünite kan gereksini- Mosby, 2003. Bölüm 8. Sayfa 483-533. mi ortaya ç›kabilir. Ameliyat 1-1.5 saat civar› sürer. Ameliyat sonras› 2-3 gün omuz tespitini takiben hemen, 2. Cofield RH. Degenerative and arthritic problems of the glenohumeral joint. In, The Shoulder içinde. Rockwood C, Matsen FA, ed. Cilt 2. Philadelphia, W.B. Saunders Company, 1990. Bölüm 17. Sayfa 678-749. Gelifl tarihi: 10.02.2008 Kabul tarihi: 15.03.2008 Çıkar çakıflması: Çıkar çakıflması bildirilmemifltir. ‹letiflim adresi: Prof. Dr. Hakan Gürbüz Vak›f Gureba E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Klini¤i Menderes Bulvar› Fatih ‹stanbul Tel: (0212) 453 17 00 e-posta: [email protected] Türkiye Aile Hekimli¤i Dergisi | Turkish Journal of Family Practice | Cilt 12 | Say› 2 | 2008 109