HİDROJEOLOJİ

HİDROJEOLOJİ
6.Hafta
Su Tablası ve Basınç Yüzeyi Haritaları
Kaynak Türleri
Akifer Özellikleri
Doç.Dr.N.Nur ÖZYURT
[email protected]
Serbest ve Basınçlı Akifer
Serbest Akifer, alttan geçirimsiz birim ile sınırlanan üst sınırı yeraltısu
tablası olan jeolojik birimdir.
Basınçlı Akifer, alttan ve üstten geçirimsiz birim ile sınırlı akiferdir.
Basınç yüzeyi (potansiyometrik
yada piyezometrik yüzey)
Su Tablası
Serbest Akifer
Geçirimsiz birim
Basınçlı Akifer
Geçirimsiz birim
1
Hidrolik Yük
Piezometre, dar çaplı, sadece üst ve altı
açık, dar bir alandan su alan akiferin
herhangi noktasındaki yükü ölçmek için
kullanılan kuyudur.
h= z+
P
ρg
Z: potansiyel enerji
P: akışkan basıncı
P = ρgh p
h = z + hp
Hidrolik Yük
Su seviyesi nasıl
ölçülür??
2
YAS Seviye Ölçümü
Hidrolik Yük-Hidrolik Gradyan
3
Yeraltısuyu akışı yoksa su tablası düzdür.
Su tablasının eğimli olması yeraltısuyu akışını
gösterir
Su tablası genellikle topografyayı takip eder.
Yeraltısuyu akışı topografik olarak düşük
noktalara yönelir.
Bir diğer deyişle yeraltısuyu topografik olarak
yüksek noktalardan düşük olan noktalara
doğru akar.
Aşağıdaki tabloda A, B, C kodlu piyezometrelerde deniz seviyesine göre gözlenmiş
verilerden hareketle sorulan soruları cevaplayınız. Piyezometreler arasında uzaklık 10
m ise A-B ve B-C piyezometreri arasındaki hidrolik eğimi hesaplayınız. Hesapladığınız
tüm yük bileşenlerini şekil üzerinde gösteriniz, ve piyezometreler arasında yeraltısuyu
akım yönünü belirtiniz.
A
B
Kuyu ağzı kotu (m)
350
350
C
350
Piyezometrenin derinliği (m)
115
80
40
Kuyu ağzı kotuna göre su derinliği (m)
37
28
21
Basınç yükü nedir?
Kotu yükü nedir?
Hidrolik yük nedir?
4
A
B
Kuyu ağzı kotu (m)
350
350
C
350
Piyezometrenin derinliği (m)
115
80
40
Kuyu ağzı kotuna göre su derinliği (m)
37
28
21
Basınç yükü nedir?
78
52
19
Kotu yükü nedir?
235
270
310
Hidrolik yük nedir?
313
322
329
Su Tablası-Basınç Yüzeyi Haritaları
Hidrolik gradyanın
değişimi
Yeraltısuyu-Akarsu
ilişkisi
5
Su Tablası-Basınç Yüzeyi Haritaları
6
Kaynak Nedir?
Kaynak, yeraştısuyunun doğal olara yüzeye çıktığı noktalardır.
Kaynak boşalımları zaman içinde sabit yada değişken olabilirler.
Kaynaklar sürekli yada mevsimlik olabilirler.
7
Kaynak Türleri
Kaynak Türleri
Çöküntü Kaynakları
Dokanak Kaynakları
Fay Kaynakları
Karstik Kaynaklar
Çatlak-kırık kaynakları
8
Akifer Özellikleri
•
•
•
•
İletimlilik
Depolama Katsayısı
Özgül Depolama
Özgül Verim
• Homojenlik ve izotropi
Homojen-Heterojen
Homojen bir birimin akifer özellikleri her yönde aynıdır.
Heterojen birimlerde akifer özellikleri her yönde değişkenlik gösterir.
9
İzotrop-Anizotrop
n
K mbm
b
m =1
K ort = ∑
10

Download Report