Ana Arı Yetiştiriciliği

10.03.2014
Ana Arı Yetiştiriciliği
Dünya Koloni Varlığı
Ülkeler
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Hindistan
9.800.000
9.800.000 9.800.000 9.823.498 9.837.694 9.837.694
2007
2008
9.800.000
9.800.000
Çin
7.598.410
7.699.630 7.900.720 8.101.530 8.338.930 8.480.750
8.573.050
8.771.200
Türkiye
4.115.353
4.161.000 4.288.853 4.399.725 4.590.013 4.851.683
4.825.596
4.888.960
Etyopya
3.327.370
4.399.580 4.200.000 4.546.245 4.020.410 4.884.468
4.800.000
4.800.000
Iran
3.500.000
3.500.000 3.500.000 3.500.000 3.500.000 3.500.000
3.500.000
3.500.000
Rusya
3.499.000
3.441.000 3.409.000 3.350.000 3.307.432 3.234.726
3.155.164
3.131.468
Arjantin
2.800.000
2.900.000 2.900.000 2.900.000 2.900.000 2.950.000
2.970.000
2.970.000
Tanzanya
2.650.000
2.650.000 2.700.000 2.700.000 2.700.000 2.700.000
2.700.000
2.700.000
Kenya
2.490.000
2.490.000 2.490.000 2.490.000 2.490.000 2.490.000
2.500.000
2.500.000
ABD
2.513.000
2.574.000 2.590.000 2.556.000 2.413.000 2.392.000
2.400.000
2.400.000
2.227.380 2.315.980 2.378.960 2.400.000 2.400.000
2.500.000
2.500.000
İspanya
2.298.110
Diğerleri
15.741.861
15.875.377 15.843.529 16.562.371 17.083.073 17.418.514 16.925.218 16.501.388
Toplam
60.333.104
61.717.967 61.938.082 63.308.329 63.580.552 65.139.835 64.649.028 64.463.016
2
1
10.03.2014
Dünya Bal Üretimi (1.000 ton)
Ülkeler
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Çin
254.359
267.830
294.721
297.987
299.527
337.578
357.220
367.219
Türkiye
60.190
74.555
69.540
73.929
82.336
83.842
73.935
81.364
Arjantin
80.000
83.000
75.000
80.000
110.000
105.000
81.000
81.000
ABD
84.335
77.890
82.431
83.272
72.927
70.238
67.286
72.965
Ukrayna
60.043
51.144
53.550
57.878
71.462
75.600
67.700
74.900
Rusya
52.659
49.400
48.048
52.666
52.123
55.678
53.655
57.440
Hindistan
52.000
52.000
52.000
52.000
52.000
52.000
52.000
52.000
Meksika
59.069
58.890
57.045
56.917
50.631
55.970
55.459
55.271
Etiyopya
29.000
39.600
37.800
40.900
36.000
44.000
44.000
44.000
İspanya
31.617
35.722
35.279
36.695
27.230
30.661
31.250
31.250
Diğer Ülkeler
501.333
493.678
528.749
537.544
556.081
600.993
582.129
579.007
Dünya
1.264.605
1.283.709 1.334.163 1.369.788 1.410.317 1.511.560 1.465.634 1.496.416
Türkiye Arıcılığında Değişim
Yıl
Köy Sayısı
(adet)
Toplam Kovan
Sayısı (adet)
Bal Üretimi
(ton)
Verim
(kg/kovan)
1999
22.447
4.321.696
67.259
15,56
2000
22.571
4.267.123
61.091
14,32
2001
22.606
4.115.353
60.190
14,62
2002
22.423
4.160.892
74.554
17,91
2003
22.110
4.288.853
69.540
16,21
2004
22.133
4.399.725
73.929
16,80
2005
22.550
4.590.013
82.336
17,93
2006
22.305
4.851.683
83.842
17,30
2007
21.560
4.825.596
73.935
15,30
2008
21.093
4.888.960
81.364
16,42
4
2
10.03.2014
Verim Düşüklüğünün Nedenleri
Flora takibi eksikliği
Uygunsuz bakım ve besleme
Hatalı ve yanlış ilaç uygulama
Yaşlı ve verimsiz ana arı kullanımı
Başarılı Arıcılığın İlk Koşulu : Ana Değiştirme
Mümkünse her yıl,
değilse en fazla 2
yılda bir ana arı
değiştirilmelidir.
3
10.03.2014
Ülkemizde Ana Arı İhtiyacı
Her 2 yılda 1 ana arı
değiştirilmesi dikkate
alındığında, her yıl
2.500.000 adet ana
arıya ihtiyaç vardır.
Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği
Türkiye’de ticari
ana arı üretimi 1979’da
başladı. Ülkemizde ana
arı üretimi 200.000 adet,
ana arı işletmeleri 150’nin
üzerindedir. Ancak
üretilen ana arılar
ihtiyacın sadece 1/10’u
oranındadır. Ayrıca
üretilen ana arıların
kalitesi tartışılmaktadır.
4
10.03.2014
Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği
Ülkemizde damızlık
koloni olarak Kafkas ırkı
kullanılmaktadır. Üretilen
ana arılar ırk özellikleri
bilinmeyen erkek arıları
ile döllenmektedirler. Bu
dölleyici koloniler genelde
melez kolonilerdir.
Damızlık kullanmayan
ana arı üretim işletmeleri
de bulunmaktadır.
Ana Arı
5
10.03.2014
Arıcılıkta Amaç
En az girdi ile bal arısı
kolonilerinin, mevcut bitki ve salgı
kaynaklarından en yüksek düzeyde
nektar, salgı, polen ve propolis gibi
maddeleri toplayarak bunların değişik
arı ürünlerine dönüştürülmesi ve
bitkisel üretimde yeterli polinasyonun
sağlanmasıdır.
Koloni Yapısı
 Bal arıları sosyal böcekler olup topluluk halinde
yaşamlarını sürdürürler.
 Bal arısı kolonisi; morfolojik ve fizyolojik özellikleri
bakımından farklılıklar gösteren bir ana arı ile sayıları
mevsimlere göre değişen miktarlarda işçi ve erkek
arılardan oluşur.
 Kolonideki tüm bireyler ana arının yumurtladığı
yumurtalardan gelişirler.
 Ana arılar koloni içerisinde 3-4 yıl gibi uzun süre
yaşayabilen; yumurta döneminden hayatının sonuna
kadar arı sütü ile beslenen tek bireydir.
6
10.03.2014
Koloni
Koloni Bireyleri
Bireyleri
Ana Arı
Bir Kolonide
Erkek Arı
İşçi Arı
Bulunur...
Bir Arının Yaşam Evreleri
Ana Arı
İşçi Arı
Erkek Arı
Yumurta
3
3
3
Larva
5
6
7
Pupa
8
12
14
Toplam (gün)
16
21
24
Açık Dönem
8
9
10
Kapalı Dönem
8
16
12
21
14
24
Toplam (gün)
7
10.03.2014
Arıların Yumurta Dönemi
Arıların Larva Dönemi
8
10.03.2014
Arıların Pupa Dönemi
İşçi Arının Gözden Çıkışı
9
10.03.2014
İşçi Arının Davranışsal Gelişimi
İşçi Arının Yaşamı
Gün
0-3
4-6
7-12
13-18
19-21
22-
Yaptıkları İşler
Petek gözlerini temizleme.
Yaşlı larvaları nektar ve polenle besleme.
Genç larvaları arı sütüyle besler.
Balmumu salgılama ve petek örme.
Kovanın savunması, havalandırılması,
temizliği, nektarın tarlacı arılardan
alınması ve olgunlaştırılması, polenin
petek gözlerine depolanması.
Nektar, polen, propolis ve su toplanması.
10
10.03.2014
Erkek Arının Görevi
Ana Arının Önemi
Ana arı çiftleşme sırasında
erkek arılardan aldığı kalıtsal
özellikleri, kendi kalıtsal
özellikleri ile kombine ederek
koloniye aktarır.
Verim = Genotip + Çevre
11
10.03.2014
Kısaca Ana Arı
Koloninin
Sakinlik
Gelişme Hızı
Kışlama Yeteneği
Oğul Eğilimi
Ömür Uzunluğu
Hastalıklara Direnç
Propolis Toplama
...
Özelliklerini belirler
Niçin Ana Arı Yetiştiriciliği
 Ana arı yılda 300.000 yumurta atar.
 Bir yumurta için 5-30 sperm harcanır.
 Ana arı 5.000.000-8.000.000 sperm
depolar.
 Erkek arıda 7.000.000 sperm bulunur.
Ana arı yılda yaklaşık 3.000.000 sperm harcar.
12
10.03.2014
Bu yüzden;
Mümkünse her yıl,
değilse en fazla 2
yılda bir ana arı
değiştirilmelidir.
Kaliteli Ana Arı İçin
İsabetli damızlık seçimi
Uygun üretim yöntemi
13
10.03.2014
Ana Arı
Döllenmiş yumurtadan oluşur.
Gelişmesini 16 günde tamamlayarak
ergin hale gelir.
7-10 günlük yaşta çiftleşme uçuşuna
çıkarak havada 10-20 erkek arı ile
çiftleşir.
Kaliteli bir ana arı, başarılı çiftleşme
sonucu 5-8 milyon adet spermatozoayı
spermatekasında depolayabilir.
Ana Arı
İklim, vejetasyon ve koloni şartlarına
göre günde 1500-2000 adet yumurta
bırakabilir.
Her kolonide (oğul dönemi ve ana
yenileme hariç) bir tanedir.
Feromonları ile koloninin düzenini
sağlar.
3-4 yıl yaşayabilir.
14
10.03.2014
Apis mellifera caucasica
Kafkas Arısı
Sakindir
Dili uzundur
Soğuğa adapte olmuştur
Geç uyanır, geç gelişir
Güçlü populasyona ulaşır
Bazı hastalıklara duyarlıdır
Fazla propolis toplar
Apis mellifera carnica
Karniyol Arısı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Oğul eğilimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaygın bir ırktır
15
10.03.2014
Apis mellifera ligustica
İtalyan Arısı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Arı sütü verimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaşama gücü yüksektir
Dünyada en yaygın ırktır
16
10.03.2014
Arı Kolonisi : Süper Aile
YARIM KIZKARDEŞLER
YARIM KIZKARDEŞLER
SÜPER KIZKARDEŞLER
S
Ü
P
E
R
Erkek 3
x
Erkek 1 x Ana Arı x Erkek 2
x
Erkek 4
K
I
Z
K
A
R
D
E
Ş
L
E
R
SÜPER KIZKARDEŞLER
YARIM KIZKARDEŞLER
YARIM KIZKARDEŞLER
Birden Fazla Erkek Arıyla Çiftleşme
ve Genetik Varyasyon
Ana arı 10-20
erkekle çiftleşir
Olası binlerce gen kombinasyonundan bazıları
17
10.03.2014
Ana Arıların Karşılaştırılması
Ana Arı Kalitesini Etkileyen Faktörler
Ana arı yetiştirilen damızlık koloninin özellikleri
Aşılanan larvanın yaşı
Ana arının yetiştirilme yöntemi
Başlatıcı ve bitirici kolonilerin populasyonu
Bir koloniye transfer edilen larva sayısı
Ana arı yetiştirme mevsimi
Erkek arı populasyon varlığı
Kolonilerin beslenmesi
18
10.03.2014
Ana Arı Kalitesi
Yaş
Yumurta
1
2
3
4
günlük günlük günlük günlük
Canlı Ağırlığı (mg)
209
189
172
147
119
Ovariol Sayısı (ad)
317
308
292
272
224
Spermateka Çapı (mm)
1.31
1.27
1.21
1.15
1.03
Spermateka Hacmi
(mm3)
1.18
1.09
0.93
0.82
0.58
Ana Arı Kalitesi
Canlı Ağırlığı (mg)
350,00
Ovariol Sayısı (ad)
300,00
250,00
200,00
150,00
100,00
50,00
0,00
Yumurta
1 günlük
2 günlük
3 günlük
4 günlük
19
10.03.2014
Ana Arı Kalitesi
1,40
Spermateka Çapı (mm)
Spermateka Hacmi (mm3)
1,20
1,00
0,80
0,60
0,40
0,20
0,00
Yumurta
1 günlük
2 günlük
3 günlük
4 günlük
Ana Arı Yetiştirme Mevsimi
NİSAN-MAYIS
MAYIS HAZİRAN
HAZİRAN-TEMMUZ
20
10.03.2014
Ana Arı Yumurtlamasına Etki Eden Faktörler
Ana arının ırkı
Ana arının yaşı
Koloni populasyon miktarı
Yetiştirme mevsimi
Yöre florasının durumu
Kuluçkalıktaki peteklerin özellikleri
Yumurtlama alanının varlığı
Ana arının yetiştirilme şekli
Ana arının fiziksel durumu
Kolonideki parazit bulaşıklığı
21
10.03.2014
Ana Arı Yetiştiriciliği
Doğal yollarla koloni tarafından
ana arı yetiştirilmesi;
ana arı kaybı
oğul verme
ana yenileme
nedeniyle olmaktadır.
Doğal Ana Arı Yüksüklerinin Nedeni
Oğul Verme : Hayatta kalabilmek için işçi arılar
bulabildikleri her yaşta larvadan çok fazla meme yaparlar.
Memeler "çerçeve kenarlarında" olur.
Ana Yenileme Amacıyla : Yaşlı anaların genç bir ana arıyla
değiştirilmesi amacıyla "peteklerin ortasına" bir kaç tane
aynı yaşta larvalardan yapılmış memeler bulunur.
Aynı zamanda çerçevelerde günlük yumurtada vardır.
Anasızlık Amacıyla: Herhangi bir nedenle ana arısı kaybolan
kovanda, çerçeve üzerinde bulunan her yaştaki larvadan
"çerçevenin her hangi bir yerinde" ana memeleri
yaparlar.
22
10.03.2014
Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)
Bu yöntem tamamen arıların kontrolünde ana arı
yetiştirmeye dayanmaktadır. Farklı yöntemleri
olmakla birlikte en yaygını, doğal yolla alınan
oğulun anasızlık hissine bağlı olarak ana arı
yetiştirmesidir.
İçerisinde günlük yumurta veya larva bulunan petek
ile birkaç petek bir kovana konulur. Şurupla besleme
yapılır. Bir gün sonra anasızlığını anlayan işçi arılar
petekte bulunan yumurta veya larvalardan
kendilerine birçok ana arı yüksüğü hazırlarlar.
Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)
 Daha sonra bu yüksüklerden çıkan ana arılardan biri
koloniye hakim olur.
 Bu sistemin sakıncaları;
• İşçi arılar tarafından seçilen larvanın
özellikleri kontrol edilememektedir.
• Bir ana arı yetiştirmek için birden fazla ana arı
yetiştirilerek zaman ve enerji harcanmaktadır.
• Ana arı yetiştirme süresince koloni sürekli
olarak populasyon kaybına uğramaktadır.
23
10.03.2014
En İyi Ana Arı ?
Amatör Ana Arı Yetiştiriciliği
 İyi özelliklere sahip arılı kovanın ana arısı 2-3 çerçeve ile
alınıp bir bölme yapılır.
 Anasız kalan arılar 3 gün süreyle şeker şurubuyla beslenir.
 Bir çok ana arı memesi yapan kovana 8 veya 10. günü
bakılır.
 Çok düzgün ve boyu uzun olan ana arı memeleri bırakılır.
Zayıf, eğri, çıtaya değen ana arı memeleri bozulur.
 Ana arı çıkışı gerçekleşmeden ana arı memeleri kesilerek
alınır.
 Yüksükler ana arı yetiştirilecek olan kovana takılır.
24
10.03.2014
Yalancı Analı Kovanı Kurtarma (1/3)
 Yalancı analı koloninin bulunduğu kovan
yerinden kaldırılarak 50 metre uzaklığında bir
yere götürülüp tüm arılar silkelenir.
 Yerine boş ve temiz bir kovan konulur.
 Bu kovana silkelenen arıların girişi takip edilir
ve kovan üst tahtasına oğul gibi asılı olduğu
görülür.
 Varroa için mücadele hemen yapılır.
 1 gün bu şekilde kalmaları sağlanır ve aç kalıp
kovanı terk etmemeleri için şurup verilir.
Yalancı Analı Kovan Kurtarma (2/3)
2. gün arıların üzerlerine biraz şurup
püskürtülür, yeni ana arı kovan giriş
deliğinden içeri bırakılır.
Ana arı bırakıldığının ertesi günü ana
arının kabul edilip edilmediği kontrol
edilir.
Yeni örülmüş petekler koloniye verilir.
Kovan; ballı petek, polenli petek ve
kabarmış petek şeklinde düzenlenir.
25
10.03.2014
Yalancı Analı Kovan Kurtarma (3/3)






Elde ana arı yok ise;
Eldeki güçlü bir koloniden pupalı bir çerçeve ve günlük
yumurtalı bir çerçeve alınarak koloni bölmek suretiyle yeni
bir koloni hazırlanır.
Bölme yaptığımız kolonide 2 gün sonra ana arı memesi
yapıldığı görülür.
3. gün yalancı analı koloniye ve yeni koloniye gülsuyu
serpilir ve yalancı ana arılı koloni arılıktan biraz uzağa silkilir.
Yeni hazırlanan koloni, yalancı analı koloninin yerine konur.
Yalancı analı koloninin işçi arıları bu yeni koloniye dahil olur
ve iki koloni birleştirilmiş olur.
Şurupla beslemeye devam edilir.
Doğal Ana Arı Yüksükleri
26
10.03.2014
Doğal Ana Arı Yüksükleri
Doğal Ana Arı Yüksükleri
27
10.03.2014
Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)
Arılar kovanlarında ana arı bulunduğu
halde, çoğalma içgüdüsü ile sayıları
ırka göre değişmekle birlikte peteğin
gizli ve ana arının erişemeyeceği
yerlerinde 10-100 arasında ana arı
yüksüğü yaparlar.
Eski ana arı oğulla birlikte kovanı terk
eder.
Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)
Geleneksel yöntemle arıcılık yapanlar
kovanlarını çoğaltmak amacıyla
kolonilerinin oğul vermesini beklerler.
Çıkan oğul ile birlikte iki koloniye
sahip olurlar.
Çıkan oğulu yakalayamadıkları
takdirde ise ekonomik kayıp yaşarlar.
28
10.03.2014
Ana Yenileme ile Ana Arı Yetiştirme
Kovanda sakat, yaşlı veya yetersiz
çiftleşmiş ana arı bulunması durumunda
arılar 1-4 adet arasında ana arı yüksüğü
oluştururlar.
Yüksükler peteğin ortasında ve
yüzeyindedir.
Yeni çıkan ana arı yumurtlamaya
başladıktan sonra eski ana arı işçi arılar
tarafından öldürülür.
Yalancı Analı Kolonide Ana Arı Yüksüğü
 Döllü yumurtalardan erkek bireylerin çıkmasına paralel
olarak dölsüz yumurtalardan da dişiler çıkabilir.
 Döllenmemiş yumurtanın gelişimi sırasında dokular
oluşurken kararsız olan bu hücreler sanki dölleniyormuş gibi
birbirine kenetlenir. Doku hücrelerinde ikili eşleşme yani
'diploidy' çoğunlukta olduğundan birey dişi olarak gelişir.
 Bunun sonucunda uzun süre anasız kalmış ve
yumurtlamayan işçilerin ve yalancı anaların olduğu
kovanlarda bu tip bireylerden ana arı dahi üretilebilir.
 Bu durum Güney Afrika Arısı (A.m. capensis)'nda %5'e
varan oranlarda görülebilmektedir.
29
10.03.2014
Kontrollü Ana Arı Yetiştiriciliği
Ana arı doğal yollarla yetiştirilebileceği gibi
Miller, Smith, Hopkins, Alley, Jenter,
Doolittle, Zımbalama vs yöntemleriyle
yetiştirilir.
Günümüzde teknik arıcılıkta, en kolay, en iyi
ve en yaygın ana arı yetiştirme yöntemi,
Doolittle Yöntemidir.
(Doolittle, Gilbert M., 1846-1918)
Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/3)
Ana arının bulunduğu koloniye boş bir petek
verilerek ana arının peteğe yumurtlaması sağlanır.
Uygun yaşta larva içeren bu çerçeve alınarak orta
kısmında bir sıra halinde petek gözleri bulunacak
şekilde ince şeritler kesilir.
Alınan bu şeritler ana arı yetiştiriciliğinde
kullanılmak üzere önceden hazırlanmış ve üç sıra
halinde kendi ekseni etrafında dönen çıtalara sahip
olan çerçevedeki çıtalar üzerine yapıştırılırlar.
30
10.03.2014
Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (2/3)
Şeritler üzerinde bir sıra halinde bulunan petek gözlerinden
biri bırakılıp ikisi bozulmak kaydıyla tüm şeritler
düzenlenir.
Hazırlanmış olan bu şeritler yapıştırıldığı çıtalar
döndürülmek suretiyle yönü aşağıya bakacak şekilde, ana
arısız ana arı üretim kolonilerine yerleştirilirler.
Kolonide bulunan işçi arılar verilen bu petek gözlerine
hemen ilgi göstererek onlardan ana arı yetiştirmeye
başlarlar.
Bu yüksükler çıkmaya yakın dönemde alınarak gereksinim
duyulan kolonilere, peteklerine yapıştırılarak verilir.
Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (3/3)
31
10.03.2014
Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/4)
 Temel petek, 5-8 cm genişliğinde ve çerçeve derinliğine yakın
bir şekilde 3-4 adet parçalara bölünerek hazırlanır.
 Petek parçaları bir tarafından boş çerçevenin üst kısmından
tutturularak aşağı doğru sarkıtılır.
 Hazırlanan bu çerçeve, seçilen damızlık koloninin kuluçkalığına
konulur. Bir hafta sonra arılar temel peteği kabartırlar ve petek
yavru, yumurta ve kenarlarda da genç larvaları içerir. Bu
durumda petek yüksük yapım kolonileri için hazırdır.
 Kullanılmadan 1-2 saat önce yüksük yapıcı koloni, kuvvetli bir
koloniden alınan peteklerle üzerindeki arılarla ve en genç
yavrularla transfer edilerek hazırlanır. Böylece anasız fakat
genç, kuvvetli yavruları barındıran, ortasında boşluk bulunan bir
kovan hazırlanmış olur.
Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (2/4)
 Bu kolonide bulunan işçi arılar ana arılarının kaybolduğunu fark
ettiklerinde koloniye verilmiş olan ve genç larva içermekle
birlikte aşağıya doğru sarkan ve uç kısmında genç larva bulunan
peteklerde ana arı yüksüğünü oluşturmaya başlarlar.
 10 gün sonra çok sayıda ana arı yüksüğü ruşete veya önceki gün
anasızlaştırılmış olan anasız kolonilere dağıtım için hazırdır.
 Yüksükler, etrafında yeterli miktarda bir parça mumla petekten
dikkatle kesilip alınarak mümkün olduğu kadar en kısa zamanda
ruşetlere veya anasız kolonilere verilmelidirler.
 Kovana verileceği zaman yavrulu petek yüzüne dikkatli bir
şekilde yapıştırılmalıdır. Balla doldurulmuş olan peteklere
üşüme tehlikesi olduğundan dolayı yapıştırılmamalıdırlar.
32
10.03.2014
Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (3/4)
Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (4/4)
33
10.03.2014
Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme
 Temel petek takılı olan çerçeve önce damızlık koloniye verilir ve
ana arının bu peteğe yumurtlaması sağlanır.
 Larvalar uygun yaşa geldiğinde petek üç sıra petek gözü
içerecek şekilde ince şeritlere bölünür.
 Daha sonra ortadaki larva içeren petek gözü kalacak şekilde
çevresinde bulunan diğer larva ve petek gözleri imha edilir.
 Birbirinden bağımsız olan her bir petek gözü hücre alınarak tıpkı
Alley yönteminde kullanılan aşılama çerçevesinde olduğu gibi
yapıştırılarak yüksük yapıcı koloniye verilir.
 Yüksükler çıkmaya yakın kesilip alınarak anasız kolonilere
verilir.
Doolittle Yöntemi ile
Ana Arı Yetiştirme
34
10.03.2014
Yöntemin Aşamaları
 Erkek Arı Kolonilerinin Hazırlanması
 Aşılama Yüksükleri ve Çerçevesinin Hazırlanması
 Transfer Edilecek Larvaların Yetiştirilmesi
 Başlatıcı Koloninin Hazırlanması
 Larva Transferinin Yapılması
 Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi
 Bitirici Koloninin Hazırlanması
 Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması
 Ana Arı Çiftleşmesi ve Yumurtlamaya Başlaması
 Ana Arının Satışa Sunulması
 Ana Arının Kovana Verilmesi
 Ana Arının Yapay Tohumlanması
Erkek Arı Kolonilerinin
Hazırlanması
35
10.03.2014
Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (1/2)
• Ana arı üretimi için larva transferie
başlamadan 25 gün önce, seçilen koloniler
önceden hazırlanan ana arı ızgarasıyla
bölünmüş kovanlara aktarılırlar.
• Izgaranın bir tarafına 1 adet ballı, 1 adet
önceden hazırlanan erkek arı gözlü petekle
ana arı konulur.
Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (2/2)
• Yumurtlamayı teşvik amacıyla
şuruplama yapılır.
• Yumurtalar larvaya dönüşünce erkek
gözlü petekler diğer kolonilere verilir.
• Alınan petek yerine erkek arı gözlü boş
petek verilir.
36
10.03.2014
Aşılama Yüksükleri ve
Çerçevesinin Hazırlanması
Çeşitli Yüksük Kalıpları
37
10.03.2014
Yüksük Kalıbının Özellikleri
Aşılama Çerçevesinin Özellikleri
38
10.03.2014
Aşılama Çıtalarının Hazırlanması
Aşılama Çıtalarının Hazırlanması
39
10.03.2014
Aşılama Çıtalarının Hazırlanması
Aşılama Çıtalarının Hazırlanması
40
10.03.2014
Aşılama Çıtalarının Hazırlanması
Aşılama Çerçevelerinin Hazırlanması
41
10.03.2014
Transfer Edilecek
Larvaların Yetiştirilmesi
Damızlık Koloninin Hazırlanması
• Damızlık olarak kullanılacak koloni ana arı
ızgarası ile bölünmüş kovanlara aktarılır.
• Transferden 5 gün önce ana arı bir yavrulu ve
bir adet hafif esmer boş bir petek ile ızgaralı
yere hapsedilerek verilen boş peteğe
yumurtlaması sağlanır.
• Ana arı transfer gününden 4-5 gün önce bu
peteğe yumurtlamış ve yumurtalar transfer
gününde istenilen yaşa ulaşmış olacaktır.
42
10.03.2014
Aşılamaya Uygun Yaştaki Larvalar
Başlatıcı Koloninin
Hazırlanması
43
10.03.2014
Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (1/3)
• 9-10 çerçeve ergin arıya sahip koloninin
transferden 6-7 gün önce ana arısı 1 çerçeve
arısı ile birlikte boş ruşet kovana alınır.
• Başlatıcı olarak hazırlanan kolonideki açık
gözlü yavrulu petekler alınarak diğer
kovanlardaki kapalı yavru içeren peteklerle
değiştirilir. Böylece 6-12 günlük yaşta genç
işçi arılara sahip başlatıcı koloni elde edilmiş
olur.
Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (2/3)
• 5-6 gün sonra başlatıcı kolonide varsa ana arı
gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da
bırakılmamış olunur. Böylece başlatıcı koloniler
larva transferinde kullanılabilecek düzeye
getirilir.
• Transfere başlamadan önce başlatıcı kolonilerde
fazla petekler alınarak bölme tahtası ile boş
kısım kapatılır.
44
10.03.2014
Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (3/3)
• 6-12 günlük genç işçi arı devamlılığı için 4-5
günde bir, çıkmak üzere yavru içeren, ancak
açık gözlü larva içermeyen petek takviye edilir.
Boş petek dışarıya alınır.
• Başlatıcı koloniye 45-60 adet larva transferi
yapılmış aşılama çerçevesi verilebilir.
• Transferde verilen larva sayısı arttıkça larvalara
verilen arı sütü düzeyine bağlı olarak ana arı
kalitesi de düşecektir.
• Başlatıcı koloniler şurup ve polen ikame
yemlerle beslenmelidirler.
Başlatıcı Koloni
45
10.03.2014
Başlatıcı Koloni
Larva Transferinin Yapılması
46
10.03.2014
Larva Transferinin Yapılması
• Damızlık kovana önceden bırakılan
boş petek 1-2 günlük larva içermiş
şekliyle transfer için alınır.
• Transfer işlemi, rüzgar ve doğrudan
güneş almayan kapalı ortamlarda
yapılmalıdır.
• Ortam sıcaklığı 25ºC, nem %50
olmalıdır.
Larva Transferinin Yapılması
• Aşılama yapılacak olan ana arı
gözlerinin içerisine 1:1 oranında
su ve arı sütü karışımından 1
damla konulur.
• Larva transferi için petekteki
larva, sırtının altından kaşığın
ucuna alınır ve ana arı gözünün
tabanının tam ortasına bırakılır.
47
10.03.2014
Larva Transferi
Larva Transferi
48
10.03.2014
Larva Transferi
Larva Transferi
49
10.03.2014
Transfer Edilmiş Larva
Transfer Edilmiş Larva
50
10.03.2014
Hazır Aşılama Çerçevesi
Aşılama Çerçevesinin
Başlatıcıya Verilmesi
51
10.03.2014
Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (1/2)
• Başlatıcı koloniye aşılama çerçevesi
verilmeden önce gerekli kontroller
yapılarak kolonide varsa ana arı
gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da
bırakılmamış olunur.
• Başlatıcı koloniler şurup ve polen
ikame yemleriyle beslenir.
Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (2/2)
• Larva transferi yapılmış olan aşılama
çerçevesi, önceden hazırlanmış olan ana
arısız başlatıcı kolonide boş olan yere ve
peteklerin ortasına yerleştirilir.
• 24-48 saat süreyle başlatıcı kolonide
bırakılarak larvaların kabul edilmesi ve
ana arı gözü olarak geliştirilmeye
başlanması sağlanır.
52
10.03.2014
Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi
Kabul Edilmiş Larvalar
53
10.03.2014
Kabul Edilmiş Larvalar
Kabul Edilmiş Larvalar
54
10.03.2014
Kabul Edilmiş Larvalar
Bitirici Koloninin
Hazırlanması
55
10.03.2014
Bitirici Koloninin Hazırlanması (1/3)
• Bitirici koloni; başlatıcı kolonide 2448 saat süreyle ana arı gözü olarak
kabullenilmiş larvaların pupa devresi
sonuna kadar besleme ve kuluçka
işlemlerinin yapıldığı 2 katlı ve ana
arı ızgaralı kolonilerdir.
• Ana arı kuluçkalıkta faaliyetine
devam etmektedir.
Bitirici Koloninin Hazırlanması (2/3)
• Bitirici koloniler, güçlü koloniler
olmalı ve en az 16-18 çerçeve
ergin arıya sahip olmalıdırlar.
• Bitirici koloniler, kabullenmiş
ana arı gözleri verilmeden 2-3
gün önce hazırlanmalıdırlar.
56
10.03.2014
Bitirici Koloninin Hazırlanması (3/3)
• Kabul edilmiş ana arı gözleri bitirici kolonilere
verilmeden önce, açık gözlü yavru içeren petekler
aşılama çıtasının sağına ve soluna gelecek şekilde
yerleştirilmelidir.
• Bitirici koloniler 7-8 günde bir kontrol edilerek
kuluçkalık ve ballık arasında yavrulu ve yavrusuz
petek değişimi yapılmalıdır.
• Koloni şurup ve polen ikame yemleriyle
beslenmelidir.
Bitirici Koloni
57
10.03.2014
Bitirici Koloni
Bitirici Koloni
58
10.03.2014
Kapalı Ana Arı Yüksükleri
Ana Arı Yüksükleri
59
10.03.2014
Ana Arı Yüksükleri
Kapalı Yüksükte Ana Arı Larvası
60
10.03.2014
Kapalı Yüksüklerin Korunması
Çiftleştirme Kovanının
Hazırlanması
61
10.03.2014
Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (1/3)
• Standart Langstroth kovan 3-4’e bölünerek farklı
yerlerden uçma deliği açılması suretiyle
çiftleştirme kovanı hazırlanabileceği gibi 5
çerçeveli ruşet kovan da kullanılabilir
• Ana arılar yüksükten çıkmadan 5-6 gün önce
çiftleştirme kolonileri oluşturulur. Bunun için
diğer anaç kovanlardan alınan 1 adet yavrulu ve
arılı petek, 1 adet temel petek ruşet kovana
konulur.
• Erkek arı kolonileri ile ruşet kovanlar arılıktan 5
km uzağa çiftleştirme sahasına yerleştirilir.
Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (2/3)
• Çiftleştirme sahasına ruşet kovanların
yerleştirilmesini takiben çıkmak üzere olan
ana arı gözlerinden her koloniye 1’er adet
verilir.
• Çıkmak üzere olan ana arı gözlerinin
takılmasını izleyen 4 gün sonra koloniler
kontrol edilerek, çeşitli nedenlerle sakat çıkan,
ölen veya kaybolan ana arıların yerine tekrar
çıkmak üzere olan ana arı gözü takılır.
• Kek veya şurupla besleme yapılır.
62
10.03.2014
Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (3/3)
• Çiftleşen ana arı satıldıktan sonra anasız
kalan ruşete elimizde ana arı yüksüğü varsa
akşam verilebilir. Ancak kabul oranı düşük
olabilir.
• Bu durumda kontroller yapılarak izleyen
günlerde yeni ana arı yüksüğü verilebilir.
• Ana arı satıldıktan 3 gün sonra verilmesi
durumunda ise yüksük daha kolay bir
şekilde kabul edilir.
Strafor Çiftleştirme Kovanı (1/3)
• Ana arı üretim maliyetini ve işgücünü
düşürmek amacıyla kullanılan, strafordan
yapılma, küçük ebatta 4 çerçeveye sahip olan
kovanlardır.
• Kovanlar önceki yıldan kalma kabartılmış
peteklere sahip olan küçük çerçevelerden 2 adet
konularak boş olarak hazırlanır.
• Çiftleştirme kovanı oluşturulacak olan ana
kovanın ergin arılarının kovan yerini
unutmalarını sağlamak amacıyla uçma deliği
kapatılarak 3 gün bekletilir.
63
10.03.2014
Strafor Çiftleştirme Kovanı (2/3)
• 3 gün sonra kovanın tüm ergin arıları, şurup
püskürtme veya bayıltma yöntemi uygulanarak
bir yere toplanır.
• Bayılan veya hareket kabiliyeti azalan arılar orta
boy bir maşrapa ile alınarak çiftleştirme
kutularına birer maşrapa olarak konulurlar.
• Peteklerin birine çıkmaya yakın olan ana arı
yüksüğü takılır.
• Yemlik şurup veya kek ile doldurulur.
• Kovanın uçma deliği kapatılarak serin bir
ortamda ½-1 gün bekletilir.
Strafor Çiftleştirme Kovanı (3/3)
• Akşam üzeri kovan uçma deliği açılır.
• Ertesi gün ilk kontroller yapılır ve duruma göre
kovan 3-4 çerçeveye tamamlanır.
• Strafor kovanda çiftleşme ve yumurtlamayı
takiben ana arı satılır.
• Ana arının satışını izleyen gün kabul etmeme
riski bulunmakla birlikte, ana arı işletmesinde
ana arı yüksük problemi olmadığı için hemen
yüksük takılabilir.
• Sorun olduğu durumlarda 6 gün sonra verilen
yüksüğü kabul etme olasılığı çok yüksektir.
64
10.03.2014
Strafor Çiftleştirme Kovanı
Ruşet Kovan
65
10.03.2014
Kovanların Kontrolü
Ana Arı Yüksüklerinin Toplanması
66
10.03.2014
Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması
Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması
67
10.03.2014
Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması
Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması
Yüksük
Koruyucu
68
10.03.2014
Ana Arının Yüksükten Çıkışı
Ana Arının Yüksükten Çıkışı
69
10.03.2014
Ana Arının Yüksükleri Bozması
Ana Arıların Kavgası
70
10.03.2014
Ana Arıların Kavgası
Ana Arının Çiftleşmesi ve
Yumurtlamaya Başlaması
71
10.03.2014
En Uygun Çiftleşme Koşulları
Sağlıklı bir ana arı
Sağlıklı erkek arı populasyonu
10-30 dakika zaman
Öğleden sonra saat 13:00-17:00
200C üzerinde sıcaklık
19.3 km/h şiddetinden daha az rüzgar
Ana Arının Çiftleşme Uçuşu
72
10.03.2014
Ana Arının Çiftleşmesi
Ana Arının Çiftleşmesi
73
10.03.2014
Doğal Çiftleşme
Doğal Döllenmiş Ana Arı
Çiftleşme İşareti
74
10.03.2014
Yumurtlama Etkinliği
• Ana arı yumurtlamak istediği gözü
kontrol eder ve sonra yumurta atar.
• 9-12 saniyede bir yumurta bırakır
• 75-100 yumurtadan sonra dinlenir.
• Günde 1500-2000 yumurta atar.
• Yılda 300.000 yumurta atar.
Ana Arının Petek Gözünü Kontrolü
75
10.03.2014
Ana Arının Yumurtlaması
Ana Arının Satışa Sunulması
76
10.03.2014
Ana Arı İşaretleme Diskleri
Ana Arı İşaretleme
77
10.03.2014
İşaretlenmiş Ana Arı
Ana Arıyı Boya İle İşaretleme
78
10.03.2014
Ana Arı Boyaları
Ana Arının Kafeslenmesi
79
10.03.2014
Satışa Hazır Ana Arı
Ana Arının Kovana Verilmesi
80
10.03.2014
Ana Arı Kabullendirme (1/2)
5-6 çerçevelik orta kuvvetteki bir koloniye ana arı
vermek için önce eski ana arı öldürülür.
6 gün anasız bir şekilde bekletilir. 6. gün sonunda
kontrol yapılarak tüm yüksükler bozulur.
Kafes içerisindeki refakatçi işçi arılar çıkarılarak
peteklerin ortasına kafeste ana arı verilir.
1 gün sonra ana arı salınır. Eğer kabul etmedilerse
tekrar kafese konularak bir gün daha beklenir ve
sonra salınır.
Ana Arı Kabullendirme (2/2)
Güçlü kolonilere yeni ana arı
kabullendirmek ise çok zordur.
Bu durumda koloni ikiye bölünerek
anasız kalan kısma 6 gün sonra kafeste
ana arı verilerek kabullendirilir.
Daha sonra eski ana arı öldürülerek,
bölünen iki koloni birleştirilir.
81
10.03.2014
Ana Arı Verirken Dikkat!
•
•
•
•
•
Kovanda
Ana arı olmamalı
Yalancı ana olmamalı
Ana memesi olmamalı
Günlük yumurta olmamalı
Kovan oğula yatmış olmamalı
Kafeste Ana Arı Verilmesi
82
10.03.2014
Kafeste Ana Arı Verilmesi
Kafeste Ana Arı Verilmesi
83
10.03.2014
Ana Arının Salınması
Ana Arının Yumurtlaması
84
10.03.2014
Ana Arının Yapay Tohumlanması
Erkek Arıdan Semen Alınması
85
10.03.2014
Erkek Arıdan Semen Alınması
Yapay Tohumlama
86
10.03.2014
Ana Arının Yapay Tohumlanması
Ana Arı Yumurtalığı
87
10.03.2014
Döllenmiş Ana Arı Yumurtalığı
Döllenmiş Ana Arı Spermatekası
Trakesi Alınmış Ana Arı Spermatekası
Trakeli Ana Arı Spermatekası
88
10.03.2014
Spermateka
Çiftleşmiş Ana Arı Spermatekası
Çiftleşmemiş Ana Arı Spermatekası
Spermateka
89
10.03.2014
Jenter Yöntemi
90
10.03.2014
Jenter Yöntemi
Jenter Yöntemi
91
10.03.2014
Jenter Yöntemi
Jenter Yöntemi
92
10.03.2014
Jenter Yöntemi
Jenter Yöntemi
93
10.03.2014
Jenter Yöntemi
Jenter Yöntemi
94
10.03.2014
Jenter Yöntemi
Jenter Yöntemi
95
10.03.2014
Ana Arı Yetiştiriciliği
İşletmesi Fiziksel Altyapısı
3.000 adet/yıl ana arı üretimi için
10 adet damızlık koloni,
1000 adet çiftleştirme kutusu,
150 koloni,
- 6 adet başlatıcı koloni,
- 20 adet bitirici (besleyici) koloni,
- 20 adet destek koloni,
- 74 adet çiftleştirme kutularını arılandırmak için koloni,
- 30 adet erkek arı üretimi çalışması yapılan koloni.
Bir çiftleştirme kutusu başına
üretilecek ana arı, en fazla 3
adet/yıl olarak hesaplanır.
96
10.03.2014
97

Download Report