— m —

Meclisi Ayan
İ : 39
25 Şubat 1331 (1915)
Mademki resmen bütçede 16 milyon açık gösteri­
liyor, geçen günkü zât-ı alileri burada bulundukları
esnada Makam-ı Riyasete arz ettiğim veçhile bun­
ları Devletin hesabâtına ilâve edecek olursak belki de
60,70 milyon hatta diğer devletlerin sarfiyatına göre
belki de 100 milyonu geçecek. Tabiî Devletin bu
kadar açık b'ir bütçesi ile muttasıl İlâvat teklif etmek
mümkün müdür? Ve belki teklif ettiğiniz ilâvatı o
masarifatı ifâ edebilecek misiniz, onlar tediye oluna­
cak mıdır?
MALİYE MÜSTEŞARI — Şimdi okunan lâyiha-i
kanuniyye 1331 senesi bütçesine ilâve edilmek üzere
yapılmıştır. Paşa hazretlerinin buyurdukları 16 mil­
yon açık, 1332 senesi bütçesi hakkındadır. Binaen­
aleyh, ikiye tefrik etmekliğimiz lâzım. Bir kerre 1331
senesi için bir tahsisatı munzamma istiyoruz, çünkü
haliharbin devamı birtakım kimselerin şahadetini bâdi
olduğu gibi, onların kalan efrad-ı ailelerini de muh­
taç halde bırakmıştır. Şimdi elimizde bir kanun var
ki Heyet-i Celllenizden tasdik edilmiştir. Onun İçin
şühedanın evlâdına, eytâm ve erâmile maaş tahsisi za­
rurîdir. Tahsisat yoktur, kanunu icra etmemek de­
mek olduğu gib'i harb-i hazırda müdafaa-i vatan için
uğraşanların üzerindeki tesiratı malûmdur.
Biz bu kanunla 1331 senesi için muktezî mebâliği Heyet-i Teşriyyeden istiyoruz. 1332 senesi bütçe­
sinde şühedâ eytâm ve erâmili için tahsisat-ı kâfiye
konmuştur fakat harbin devamı ile daha ziyade tah­
sisat lâzım gelirse yine tahsisatı munzamma isteye­
ceğiz. Bütçe açığının ne suretle kapatılacağı mese­
lesine gelince; bütçenin heyet-i umûmiyyesin'in müza­
keresi esnasında bu husus arz ve izah edilmişti. Filhaki­
ka maatteessüf bütçemizde bir hayli açık vardır fakat
biz bütçede tasarruf edilebilecek bir para yoktur ka­
naatindeyiz, fazla masarif ihtiyat edilmemiştir. Ve
ihtiyar olunan masarif te gayet zaruridir. Şimdi bu
tahsisat kifayet etmediği cihetle Heyet-i Teşriyyeden
bu kanunla tahsisat-ı munzamma alıyoruz. 1332 se­
nesi için de tahsisatımız yetişmediği takdirde tahsi­
sat-ı munzamma isteyeceğiz.
'REİS —Birinci maddeyi tekrar okutuyorum.
(Madde 1. — 1331 senesi Düyûn-u Umûmiyye büt­
çesinin 48 inci mütekaidin-i mülkiyye ve eytam ve
erâmili maaşat ve ikramiyeleri faslına 3 milyon ku­
ruş ve 49 uncu mütekaidin-i ilmiyye eytâm ve erâ­
mili maaşat ve ikramiyyeleri faslına 250 bin kuruş ve
50 nci faslın birinci mütekaidin-i askeriyye eytâm ve
erâmili maaşat ve ikramiyeleri maddesine 32 milyon
kuruş tahsisat ilâve olunmuştur.
C: 1
AHMET RIZA BEY — Reis Beyefendi bir şey
sormak isterim. Hizmetleri 25 seneyi tecavüz eden
bilumum mâzûiin deniyor. Bunlar hakkında bir ka­
nun varmış, o kanun.Ayandan geçti mi?
REİS — Hayır.
AHMET RIZA BEY — O halde bunu nasıl mü­
zakere ediyoruz? Bu kanunun kabulü ile onu tasdik
etmiş olmuyor muyuz? Bu nasıl oluyor, böyle şey mi
olur?
HALİM BEY — Efradı aç mı bırakmalı?
AHMET RIZA BEY — Aç bırakılsın demiyorum,
yapılan şeyler kanun olsun diyorum, vatanı müdafa
etmek, evlâd-ı şühedâyı düşünmek, onları beslemek
lazımmış, 'bunu ben hiçbir vakit inkâr etmiyorum fa­
kat bunlar kanunî olsun. Kanuna muhalif olarak
bir şey yapılmasın diyorum, sıkışıldı mı bunlar aç mı
kalsın deniyor. Biz de hamiyyet, vicdan yokmu? Ya­
pılan şey kanunî 'olsun. Şimdi biz bunun kabulü ile
o kanunu da tercih tatbik etmiş oluruz
diyorum.
Hükümet yarın bize siz filan tarihte kabul ettiğiniz
kanunda bunu tasdik ettiniz diyecek.
MALİYE MÜSTEŞARI — 25 sene müddet-i me­
muriyeti ikmal etmiş olanların tekaütleri hakkında
bir Kanun-u Muvakkat vardır. Bu kanun daha Mec­
lis-i Mebusandadır, oraca müzakere edilip buraya
gelecek, burada da kabul edildikten sonra o suretle
tatbik edilecektir. Bu Kanunu Muvakkat Meclis-i
Teşriiyyece ne suretle kabul edilirse tabiî o suretle
tatbik ve icra edilecektir. Müzakeresi icra edilen ka­
nun bu arz ettiğim konunun bir netiee-i tabiiyyesidir.
Evvelce aldığımız tahsisat kifayet etmediği cihetle yeni
bir tahsisat istiyoruz. Binaenaleyh bu kanun kabul
edilmekle o kanunun tasdiki icabetmez. Bu tahsisatı
kabul etmeyecek olur iseniz kırk sene ifâ-yı hizmet
etmiş ve tekaüt maaşı almakta bulunmuş olan kim­
selere muhassasatın fikdânından dolayı verilen para­
nın kesilmesi lâzım gelir, bunlar içinde kırk sene hiz­
m e t eden adamlar vardır.
AHMET RIZA BEY — 25 sene hizmeti ikmâl
edenler hakkında yapılan kanun el'an buraya gelme­
miştir diyoruz, bunlara tahsisat verilmesin demiyo­
ruz.
ABDURRAHMAN ŞEREF EFENDİ — Müsaa­
de buyurur musunuz? 25 sene hizmet etmiş memurin
niçin tekaüde sevkediîiyor? Bu bir mesele-i esâsiyye
fakat öyle olmuş ve böyle olduğu için bu tahsisat ve­
riliyor, bu esasa taalluk eden bir şey değil.
MAHMUT PAŞA — O kanun hakkında bir kay­
dı ihtirâzi dernıâniyle bunu tasdik etmeli.
—m —
T B M M KÜTÜPHANESİ