KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
İLETİŞİM FAKÜLTESİ
RADYO-TELEVİZYON VE SİNEMA BÖLÜMÜ
RTS 233 Sinema ve Edebiyat
Sunum Soruları
1. Ders kapsamında okumuş olduğunuz eserin (roman, kısa roman, hikâye, piyes, tiyatro
oyunu, vb.) künyesini (eserin adı, yazarının adı, eser çeviriyse çevirmeninin adı, eserin
yazım yılı, elinizdeki kitabın hangi yayınevi tarafından basıldığı, basım tarihi, kaçıncı
basım olduğu, kitabın fiyatı, kaç sayfa olduğu) yazınız.
2. Neden bu yazar ve bu eseri seçtiğinizi belirtiniz. (Okunması kolay, daha önce
okumuştum, vb. pragmatist sebepler dâhil).
3. İncelediğiniz roman uyarlamasının senaristi ve yönetmeni kimdir? (Filmin tam künyesini
yazmanıza gerek yoktur).
4. Hangi yıl filme çekilmiştir? (Uyarlama filmin birkaç versiyonu varsa, lütfen en başa
incelediğiniz uyarlamanın tarihini yazınız.)
5. Romanın yazıldığı tarih ile filmin çekildiği tarih arasında oldukça büyük bir zaman farkı
varsa sizce bu romanın filme aktarılma nedeni ne olabilir? (Öykünün teması mı
evrenseldir? Yoksa yönetmen/senaristin başka bir derdi vardır da iki olayı benzeştirerek
izleyicilerin günümüzle bir bağlantı kurmasını mı beklemektedir? Yoksa filmi çekmiş
olmak için mi çekmiştir? Bu konuda herhangi bir yerde yönetmenin ya da senaristin bir
görüş ve/veya düşüncesi varsa, röportaj vs. yapmışsa bundan bahsedebilirsiniz. Zaten
iki tarih birbirine yakın ise muhtemelen tek neden romanın best-seller (çok satmış)
olmasıdır. Aklınıza gelen başka neden varsa belirtiniz lütfen...)
6. Eserdeki ana olay nedir?
a) Varsa yan olaylardan birkaç örnek vererek ana hikâye ile arasındaki bağı belirtiniz.
b) Olay örgüsünü nasıl gelişmektedir?
c) Hikâye kronolojik sırayı mı takip ediyor yoksa geçmişe dönüş ve/veya ileriye atlama
yapılmış mıdır?
d) Olay örgüsü içinde hangi unsurlar merak uyandırıyor?
e) Eserdeki olaylar gerçek veya gerçekdışı olaylar mıdır?
f) Varsa eserdeki iç (karakterin kendi içindeki hesaplaşmalar, vs.) ve dış çatışmalar (iki
karakter arasındaki) nelerdir?
g) Ana çatışmaları yazınız. Çözümlenen çatışmalar ve çözümlenmeyen çatışmalar
nelerdir?
h) Hangi çatışmalar çözülmeden bırakılmıştır? Sizce nedeni nedir? Başkahramanın ve
hasmının (düşman/karşıt karakterin) nitelikleri (cimri, şüpheci, yalnız, vb.) nelerdir,
belirtiniz.
7. Romanın Olay Örgüsü ile Filmin Olay Örgüsü Benzer mi? Farklıysa neden farklıdır?
8. a) Eserdeki karakterler basit (düz-klişe tipler, uyuşuk koca, cimri, sahtekâr ikinci el araba
satıcısı, dalgın profesör, vb. ) yoksa karmaşık (pek çok kişisel özellik barındıran,
gerçek insanı andıran) karakterler mi?
b) Karakterler değişiyor mu? Karakterlerdeki değişimi hangi olay(lar) ortaya çıkartıyor?
c) Yazar karakterlerin özelliklerini nasıl ortaya koyuyor? (Yazar karakterin özelliklerini
doğrudan mı anlatıyor? Yoksa dolaylı yoldan mı anlatıyor? Yani karakterlerin birbirleri
hakkında söyledikleri sözlerle mi; dış özellikleriyle mi (kıyafet, duruşu, taşıdıkları, bakışları);
yoksa düşündükleri, söyledikleri ve edimleriyle (hareket, eylem) mi?
d) Ana karakterin/ana karakterlerden birinin karakter özelliklerini belirtiniz.
9. Romandaki Karakterler ile Filmdeki Karakterler benzer midir? Farklı mıdır?
Yönetmen/Senarist (her kim ise) senaryoya yeni karakter eklemiş midir? Anlatacağı
öykünün verimliliği açısından bazı karakterleri senaryodan çıkartmış mıdır?
10. Tema, bir eserdeki ana fikirdir. İnsanlık durumunu ortaya koyan yorumdur. İnsani
deneyimin 4 yönüyle ilgilenir: insanlığın doğası, toplumun doğası, insanoğlunun
dünyayla olan ilişkisinin doğası ve ahlâki sorumluluklarımızın doğası.
a) Eserin konusu/konuları ne(ler)dir (eser ne hakkında yazılmıştır) ?
b) Eserin teması/temaları ne(ler)dir (eser konu hakkında ne söylemektedir)?
c) Tema hangi karakterlerin hangi söylemiyle/konuşması ile ortaya konuyor?
d) Yazar eserde yukarıda belirtilen insani deneyimlerden hangisini işlemek
istemiştir? Yazarın bu deneyimlere yaklaşımını birkaç cümle ile tartışınız
(doğru bulup bulmadığınızı, vb.).
11. Romanın teması (ana fikir) ile film uyarlamasının teması (ana fikir) örtüşmekte midir?
12. Yazar mekâna dair hangi duyulara (ses, koku, doku, tat, vb.) hitap eden özellikleri
vermiştir?
a) Mekân tasviri canlı mıdır? Yoksa belli belirsiz midir? Mekân
b) Mekânın sizde uyandırdığı his nedir?
c) Karakterin ve temanın mekânla ilişkisi nedir?
13. Romandaki Zaman ile Filmdeki Zaman birbiriyle örtüşmekte midir? Yanıtınız hayırsa
nedenlerini belirtiniz.
13. Eser tarihin hangi döneminde geçiyor? (Geçmiş, günümüz, gelecek?)
a) Eylemin gerçekleşmesi ne kadar sürüyor? (Kaç saat, kaç gün, kaç hafta, kaç
yıl).
b) Okur zamanın geçişini nasıl algılıyor? (Hızlı, yavaş?)
c) Yazarın eserdeki zaman algımızı hızlandırmasının ya da yavaşlatmasının
nedeni sizce ne olabilir?
d) Karakterin zaman algısı karakterin hangi zihinsel durumunu veya iç
çatışmalarını ortaya koymaktadır?
14. Romandaki Mekân ile Filmdeki Mekân birbiriyle örtüşmekte midir? Yanıtınız hayırsa
nedenlerini belirtiniz.
15. Eserde nasıl bir sosyal ortam (gelenekler, görenekler, adetler, davranış
kalıpları/biçimleri) tasvir edilmiştir?
a) Yazarın bu sosyal ortama dair düşünceleri nelerdir? (Onaylıyor mu?
Karmaşık hisler mi besliyor? Onaylamıyor mu?)
b) Sosyal ortam karakterleri nasıl etkilemektedir?
16. Atmosfer; biz okuyucuların ve genellikle de eserdeki karakterlerin eserin zaman ve
mekânına karşı hissettikleri duygusal tepkilerdir. Atmosferi tanımlamak bazen zordur,
Edebiyat Uyarlamaları Değerlendirme Soruları - 2 / 3
ancak atmosfer sıklıkla zaman ve mekânın duygulara hitap eden niteliğidir. Örneğin
Edgar Allan Poe, yarattığı atmosferle bizi korkutmak ister. Dolayısıyla, okuduğunuz
eseri göz önünde bulundurarak yazarın bu eserdeki atmosferi yaratmak için hangi
yöntemleri kullandığını anlatınız?
a) Yazar bu atmosferi başarılı bir biçimde yaratmış mıdır?
b) Yazar neden bu belirli (korku ve baskı dolu, acılı, yorgunluk veren) atmosferi
yaratmıştır?
17. Eser hangi bakış açısıyla yazılmıştır? (Her Şeyi Bilen 3. Tekil Şahıs, Sınırlı 3. Tekil Şahıs,
1. Tekil Şahıs, Nesnel [Dramatik] Bakış Açısı?).
a) Eğer eser bir başka bakış açısından (3. Tekil Şahıs yerine 1. Tekil Şahıs ile)
yazılmış olsaydı, hikâye değişir miydi?
b) Eseri anlatan kişinin üslubu nedir? (Küstah? Alaycı? Şaşkın? Metanetli?
Pişkin?)
18. Eserdeki en bariz ironiler nelerdir? Eserdeki ironilerin önemi nedir? Neyi ima ederler
(dolaylı yoldan anlatırlar)? Eserde aşağıdaki ironi çeşitlerinden hangisi/hangileri yer
almaktadır?
a) Sözel İroni: İnsanlar söylemek istediklerinin tersini söylerler. Örneğin: Çok
berbat bir gün geçirmişsinizdir ama “Ne harika bir gündü değil mi ama?”
dersiniz.
b) Durumsal İroni: Durum sağduyunun belirttiğinden farklıdır. Örneğin: Dürüst
ve namuslu olmasını beklediğimiz kimselerin (bakan, din adamı, hâkim, vb.)
en kötü kimseler olması gibi.
c) Davranışsal İroni: Karakterlerin olayı nasıl gördüğü ve olayın gerçekte nasıl
olduğu arasındaki farkı anlatan ironidir. Örneğin: Edebi eserlerdeki saf
karakterler, herkesin dürüst olduğunu ve her şeyin yoluna gireceğini sanırlar,
ancak karşılaştıkları herkes tutarlı bir biçimde yozlaşmış ve başlarına gelen
şeyler de yıkıcı ve acı doludur.
d) Dramatik İroni: Tiyatro eserlerinde karakterlerin doğru olduklarına
inandıklarını belirttikleri şeyin seyirci tarafından yanlış olduğunun bilindiği
durumlardır. Örneğin: Kral Oedipus adlı tiyatro eseri tüm Yunan trajedileri
gibi seyircilerin bildiği bir miti sahneye uyarlamaktadır. Oedipus oyunun
başında Kral Laius’u öldüren namussuzu bizzat bulup kendi elleriyle
cezalandıracağına dair palavra sıkar. İzleyici bu palavrayı ironik bulur.
Çünkü Oedipus’un bilmediğini seyirci biliyordur, Oedipus’un bizzat kendisi
farkında olmadan Kral Laius’u öldürmüştür. (Daha çok tiyatro metinlerinde
bulunur, roman ve öykülerde bulunmayabilir).
19. Eserde (varsa) hangi simge(ler) kullanılmıştır? Her bir simgenin anlamını yazınız.
20. İncelediğiniz film hangi uyarlama kategorisine aittir? (Doğrudan aktarım; yorumlayıcı
aktarım; esinlenerek aktarım). Gerekçeleriyle belirtiniz. Okuduğunuz edebi metnin
senaristi ve/veya yönetmeni siz olsaydınız eseri filme nasıl aktarırdınız? (Örneğin:
Hangi uyarlama kategorisini seçerdiniz? Zaman, mekân ve karakterlerde ne tür
değişikler yapardınız?) Nedenini belirtiniz.
Edebiyat Uyarlamaları Değerlendirme Soruları - 3 / 3