BİLİM ve İNSAN VAKFI ELMALILI HAMDİ YAZIR KUR’AN AKADEMİSİ KUR’ÂN-I KERÎM EĞİTİM ve ÖĞRETİM PROGRAMLARI TASHÎH-İ HURÛF DERSLERİ AÇIKLAMALI SÛRE MEÂLLERİ Hazırlayan : Yrd. Doç. Dr. Fatih Çollak 1 ÂYETLERİN AÇIKLAMALI MEÂLİ : ﴾09﴿ طيعۤوا اَْمري ٰ ْ ال ََلُ ْم ٰهُرو ُن ِم ْن قَ ْب ُل يَا قَ ْوِم اِمَّنَا فُتِنْتُ ْم بِه َواِ من َربم ُك ُم المر َ ََولَ َق ْد ق ُ َْح ُن فَاتمبِعُوين َوا 90. Yemin olsun ki Hârûn onlara daha önce şöyle demişti : “Ey Kavmim! Şüphesiz siz bununla imtihan olundunuz. Ve muhakkak ki sizin rabbiniz ancak Rahman’dır. Siz bana tâbi’ olun ve emrime itaat edin”. Hz. Mûsâ rabbiyle buluşmak üzere gittiği Tûr dağından onların yanına dönmeden önce Hârûn onlara demişti ki : “ Ey Kavmim ! Siz bu buzağı ile sınandınız, böyle bir heykele tapma fitnesiyle imanınızı korumaktaki sabır ve sebatınız denendi. Gerçek şu ki sizin rabbiniz buzağı değil, Rahman olan Allah’tır. O halde Allah’a ibadet hususunda bana tâbi’ olun ve Sâmirî’nin emirlerine değil, benim emirlerime itaat edip yasakladığım şeyleri terkedin1. ِ ِ ﴾09﴿ وسى ٰ ي َح ّٰت يَْرِج َع اِلَْي نَا ُم َ قَالُوا لَ ْن نَْب َر َح َعلَْيه َعاكف 91. Dediler ki : “Mûsâ bize dönünceye kadar tapanlar olarak ondan asla ayrılmayacağız/vazgeçmeyeceğiz”. Dediler ki : “Mûsâ yanımıza dönünceye kadar buzağıya tapınmaktan asla vazgeçmeyeceğiz, ona ibadet etmeye devam edeceğiz. Biz senin ileri sürdüğün delilleri kabul etmiyoruz. 1 Biz Mûsâ’nın sözünü kabul ediyoruz. O el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI ( XI. Cüz), s. 157; Tefsîrü’l-münîr, VIII, 492. 2 bakımdan Mûsâ burada bulunmadığı sürece buzağıya ibadetten vazgeçmeyeceğiz2”. ِ ال يا ٰهرون ما من ع ﴾09﴿ ضلُّوا َ َ َ َ َ ُ ُ َ َ َق َ ك ا ْذ َراَيْتَ ُه ْم 92. Dedi ki : Ey Hârûn ! Onların saptıklarını gördüğünde sana engel olan şey nedir ? Mîkatta rabbi ile konuştuktan sonra kavminin yanına döndüğünde şöyle demişti : “Ey Hârûn! Onların saptıklarını, sapıklığa düştüklerini gördüğünde (gerekeni yapmana) engel olan ne oldu ?” ﴾09﴿ ت اَْمري َ صْي َ اَمَّل تَتمبِ َع ِن اَفَ َع 93. Bana tâbi’ olmana. Sen benim emrime isyan mı ettin ? Fiilin başındaki ( ) الnın zâid olduğu görüşünden hareketle3 anlam ‘bana tâbi’ olman’ şeklinde olmuştur. “Tur dağına kadar arkamdan gelip geriye kalan müminlerle birlikte bana katılmana ve böylelikle bu iş ortaya ilk çıktığı anda bana haber vermene mâni olan neydi4 ? Allah için ayağa kalkma ve onun dinine muhalefet edenlerle ilişkiyi kesme emrime nasıl muhalefet ettin de şu buzağı heykelini ilâh edinenler arasında ikâmete dev am ettin ? Ben sana : “ Kavmimin arasında benim yerime geç, Tefsîrü’l-münîr, VIII, 493. el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI ( XI. Cüz), s. 157. 4 Tefsîrü’l-münîr, VIII, 493. 2 3 3 ıslah et ve fesatçıların yoluna uyma5 !” diye tenbih etmemiş miydim6. ِ ول ف رقْت ب ي ب ِ ِ ب قَ ْويل َ َق ُ ال يَْب نَ ُؤم ََّل تَاْ ُخ ْذ بِل ْحيَيت َوََّل بَِراْسي ا ّين َخ ْ ُءيل َوَلْ تَ ْرق ۤ َ َ ْ َ َ شيت اَ ْن تَ ُق َ َ م َ ۤن ا ْسَرا ﴾09﴿ 94. Dedi ki : Ey Anamın oğlu ! Sakalımı ve başımı tutma. Şüphesiz ben senin “ İsrâiloğulları arasında ayrılık çıkardın, sözüme bakmadın” demenden korktum. Hârun dedi ki : “Beni cezalandırmak için saçımdan ve sakalımdan asılma! Ben onları terk edip aralarından ayrılsaydım, beni öldürmelerinden ve ayrılığa düşmelerinden, senin de ‘Sen onların birliğini parçaladın ve onlarla ilgili tavsiye sözüme7 uymadın; seni yerime vekil tayin ettiğim halde sana verdiğim emirlere riâyet etmedin’ demenden korktum8”. ﴾09﴿ ي َ َق ُّ ك يَا َس ِام ِر َ ُال فَ َما َخطْب 95. “Ey Sâmirî ! Senin halin nedir ?” dedi. Mûsâ daha sonra fitnenin sebebi olan Sâmirî’ye dönerek : “ Senin derdin neydi, sen neden yaptın bunu Ey Sâmirî !” dedi. 5 6 7 8 A’râf, 142. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 493. ‘Kavmimin arasında benim yerime geç, ıslah et ve fesatçıların yoluna uyma’ Tefsîrü’l-münîr, VIII, 493. 4 ِ ِ ال بصر ِ ضة ِمن اَثَِر المرس ﴾09﴿ ت يل نَ ْفسي ْ َصُروا بِه فَ َقب َ ول فَنَبَ ْذتُ َها َوَك ٰذل ْ َك َس مول ُ ْ ُ َ َ َق ُض ُ ت ِبَا َلْ يَْب ُ ْ َ ت قَ ْب 96. Dedi ki : “Ben onların görmediklerini/sizin görmediklerinizi gördüm. Bunun üzerine elçinin izinden bir avuç avuçladım ve onu attım. Nefsim bunu bana böyle hoş gösterdi. (Bu âyetle ilgili tefsir kaynaklarında yer alan rivâyetler genel anlamda İsrâiliyat vasıflıdır. Kurtubî ve Vehbe Zuhaylî’nin yer verdiği aşağıdaki rivâyet te bunlardan biridir.) Sâmirî de şöyle cevap verdi : “Ben onların görmediği/sizin görmediğiniz Cebrâil’i hayat atı üzerinde gördüm. İçimden onun atının izinden bir avuç toprak almak geçti. Aldığım bu bir avuç toprağı neye atsam mutlaka onun canı, eti ve kanı olur. Onlar senden kendilerine bir tanrı yapmanı istediklerinde nefsim bana bu işi yapmayı güzel ve süslü gösterdi.9 Avucumdaki toprağı buzağı suretinde dökülmüş altın heykelin ağzına koydum ve bir tanrı heykeli yaptım10. ِ ِ ٰ ِول ََّل ِمساس واِ من لَك مو ِعدا لَن ُُتْلَ َفه وانْظُر ا ِ ال فَا ْذه ت ْ ك ِِف َ اْلَٰيوةِ اَ ْن تَ ُق َ ٰل ا َٰل َ َب فَا من ل َ ك المذي ظَْل ۤ ْ َُ ْ ْ َ َ َق َْ َ َ َ َ ﴾09﴿ َعلَْي ِه َعاكِفا لَنُ َحِّرقَنمهُ ثُم لَنَ ْن ِس َفنمهُ ِِف الْيَ ِّم نَ ْسفا 9 10 el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI ( XI. Cüz), s. 159. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 494. 5 97. Dedi ki : “Git. Şüphesiz senin için hayatta ‘temas yok’ demen vardır. Ve yine şüphesiz senin için asla itiraz edilemeyecek bir va’d vardır. Taparak üzerine düştüğün tanrına bak ! Yemin olsun ki biz onu mutlaka yakarız ve sonra onu denize savurup darmadağın ederiz”. Mûsâ (as) dedi ki : “ Haydi, aramızdan çek git. Çünkü bundan sonra sen hayatta olduğun sürece diyeceksin ki ‘Ne siz bana dokunun, ne ben size dokunayım11’. Sana dünyada verilecek ceza aramızdan çekip gitmen, hayatta olduğun sürece 'Ban kimse dokunmasın’ demen ve kimsenin de sana dokunmamasıdır12. Şüphesiz sana verilecek ve asla geri bırakılmayacak bir va’de (süre) de vardır ki o da âhiret cezasıdır. Azap göreceğin bu va’deyi Allah değiştirmeyecek ve onu kıyamet gününde gerçekleştirecektir13. Bir de şu taptığın şu tanrıya bak ! Biz onu elbette yakacak, sonra denizde savurup darmadağın edeceğiz. O heykel buzağıyı ateşte iyice yakacak, sonra rüzgar alıp götürsün diye denize savuracağız14”. 11 el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI (XI. Cüz), s.160. Hz. Mûsâ onu kavminin arasından sürüp uzaklaştırdı. İsrailoğullarına onunla oturup kalkmamalarını, ona yaklaşmamalarını ve onunla konuşmamalarını bir ceza olmak üzere emretmişti. Bak., el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI (XI. Cüz), s.160. Mûsâ (as)’nın Sâmirî’ye uyguladığı bu müeyyide bir tür sürgün ve toplumdan dışlama cezasıdır. 12 13 14 Tefsîrü’l-münîr, VIII, 494. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 494. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 494. 6 ﴾09﴿ اِمَّنَاۤ اِ َٰلُ ُك ُم ال ٰلّهُ المذي ََّلۤ اِٰلهَ اِمَّل ُه َو َو ِس َع ُك مل َش ْيء عِ ْلما 98. Şüphesiz ki sizin ilâhınız kendisinden başka ilâh olmayan Allah’tır. Ve O’nun ilmi de her şeyi kuşatmıştır. ِ ﴾00﴿ اك ِم ْن لَ ُدنما ِذ ْكرا َ َك ِم ْن اَنْبَا ِۤء َما قَ ْد َسبَ َق َوقَ ْد اٰتَْي ن ُّ ك نَ ُق َ ص َعلَْي َ َك ٰذل 99. Geçmişlerin haberlerinden bir kısmını işte böylece sana anlatıyoruz. Ve şüphesiz katımızdan sana da bir zikir verdik. Ey Muhammed ! Mûsâ kıssasında olduğu gibi geçmiş ümmetlerden bir kısmıyla ilgili haberleri sana anlatıyoruz ki bunlar sana bir teselli olsun ve senin doğruluğuna delil teşkil etsin. Sana da katımızdan Kur’ân’ı verdik. Kur’an zikirdir. Çünkü onun içinde nice öğütler ve hatırlatmalar vardır15. ﴾999﴿ ض َعْنهُ فَاِنمهُ ََْي ِم ُل يَ ْوَم الْ ِقٰي َم ِة ِوْزرا َ َم ْن اَ ْعَر 100. Kim ondan yüz çevirirse artık o kıyamet günü bir yük taşır. Kim Kur’an’dan yüz çevirirse; onu yalanlar, ona uymayı kabul etmez, hükümleriyle amel etmez ve gerçeği onun dışında ararsa kıyamet günü büyük bir günah ve ağır bir vebal yükünü yüklenmiş olarak ilâhi huzura gelir. 15 el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, VI (XI. Cüz), s.162. 7 ِ ﴾999﴿ ين ف ِيه َو َساۤءَ ََلُ ْم يَ ْوَم الْ ِقٰي َم ِة ِْحْل َ َخالد 101. Onun içinde ebedi kalıcıdırlar. Kıyamet gününde onlar için kötü bir yük oldu. O günah yükünün altında (cezası içinde, cehennem ateşinde) ebedi kalacaklardır. Asla ondan kurtulamayacak, onun sonu gelmeyecektir. Yüz çevirmelerinin bir cezası olarak taşıdıkları bu yük ne kadar kötü bir yüktür16. ﴾999﴿ ي يَ ْوَمئِذ ُزْرقا ُّ يَ ْوَم يُْن َف ُخ ِِف َ الصوِر َوََْن ُشُر الْ ُم ْج ِرم 102. Sûr’a üflendiği günde, o gün biz mücrimleri morarmış (göğermiş) olarak haşrediriz. İnsanların hesap için diriltileceği üfürüş olan ikinci defa üfürüleceği o kıyamet gününde müşrikler, Allah’ın kendilerini bağışlamayacağı, günahları sebebiyle sorumlu tutulacak isyankârlar o günün dehşetinden, öfke ve pişmanlığın aşırılığından dolayı yüzleri ve gözleri morarmış halde hasredileceklerdir17. ﴾999﴿ يَتَ َخافَتُو َن بَْي نَ ُه ْم اِ ْن لَبِثْتُ ْم اِمَّل َع ْشرا 103. Aralarında “Siz ancak on gün eyleştiniz” diye gizli gizli konuşurlar. 16 17 Tefsîrü’l-münîr, VIII, 501. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 501. 8 Aralarında gizli gizli konuşarak derler ki : “ Sizler dünya hayatında ancak on gün kadar, yahut ona yakın bir süre veya daha az bir müddet kaldınız18. Dünya hayatıyla kabirde kaldıkları günlerini âhiretteki günlerine ve ömürlerine kıyasla çok az bulacaklardır. ﴾999﴿ ول اَْمثَلُ ُه ْم طَري َقة اِ ْن لَبِثْتُ ْم اِمَّل يَ ْوما ُ ََْن ُن اَ ْعلَ ُم ِِبَا يَ ُقولُو َن اِ ْذ يَ ُق 104. İçlerinde gidişatı daha iyi olanın : “Siz sadece bir gün kaldınız” dediği o vakitte söylediklerini en iyi biz biliriz. Kendince sözü en dengeli, görüş ve aklı en olgun ve en bilgili olanlarının : “Siz ancak tek bir gün kaldınız” diye söylediğinde onların kendi aralarında neler fısıldaşıp neler söylediklerini yine en iyi bilen biziz19. 18 19 Tefsîrü’l-münîr, VIII, 501. Tefsîrü’l-münîr, VIII, 502. 9
© Copyright 2024 Paperzz
