Devre : XI îetima: 2 S. SAYISI : 351 6623 sayılı Türk Havayolları Ortaklığı Kanununun 6 ncı maddesinin tadili hakkında kanun lâyihası ve Münakalât, Maliye ve Bütçe encümenleri mazbataları ( 1 / 3 7 6 ) T. C. • Başvekâlet Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi Sayı: 71 - 915/1301 ' " ,.....-- '""' v v 5. VI. 1959 ' Türkiye Büyük Millet Meclisi Yüksek Reisliğine Münakalât Vekâletince hazırlanan ve Yüksek Meclise takdimi îcra Vekilleri Heyetince 29. V. 1959 tarihinde kararlaştırılan 6623 sayılı Türk Havayolları Anonim Ortaklığı Kanunu nun 6 ncı maddesinin tadili hakkında kanun lâyihasının, esbabı mucibesiyle birlikte, sunulduğu nu saygılarımla arz ederim. Başvekil A. Menderes ESBABI MUCÎBB Türk Havayolları Anonim Ortaklığı hakkındaki 6623 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre, bu ortaklığın akdedeceği kısa ve uzun vadeli istikraz ve krediler yekûnunun ödenmiş sermayeyi teca vüz etmemesi şarttır. Bu hüküm, 31. X I I . 1958 tarihinde ödenmiş sermayesi 34 635 668,87 Türk lirasından ibaret bu lunan Türk Havayolları Anonim Ortaklığının geniş mikyasta yatırım yapmasına imkân vermemek tedir. Halbuki, bu ortaklık da emsali teşekküller gibi uçak satmalmak, atelyelerini tevsi etmek için büyük yatırımlara girişmek mecburiyetindedir. Aynı zamanda hava yolculuğunda aranan iki mühim unsur vardır. Birisi sürat, diğeri de em niyettir. Dünya havacılığı; hem sürat hem de emniyeti sağlamaya matuf pek büyük ilerlemeler kaydetmektedir. Ortaklık; bu ilerlemeye ayak uydurabilmek ve açılması karar altına alınan dış seferlerin rağbet ve selâmetini sağlamak için teknik imkânları artırmak zorundadır. Beynelmilel havayolu şirketlerinin 1957 yılı resmî bilançoları üzerinde yapılan tetkikat netice sinde; bütün şirketlerin ödenmiş sermayelerinin beş misline kadar borçlu oldukları anlaşılmıştır. Bu da inkişaf halinde bulunan dünya havacılığının, havayolu şirketlerini uzun vadeli yatırımlar yap mak mecburiyetinde bıraktığını ve bınnetice borçlarının yüksek miktarlara baliğ olduğunu tebarüz ettirmektedir. Malzeme standardının her zaman en üstün seviyede bulunması lâzımgelen havayolu şirketlerin de, borçlanma miktarının tehdidedilmemesi ve müstakbel inkişaflara uygun bir seyyaliyet gösterme si prensibi bütün dünya memleketleri tarafından kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu sebeple mezkûr prensibe aykırı olan ve Türk Havayolları Anonim Ortaklığının akdedeceği istikraz ve kredilerin miktarını asgari bir şekilde tahdideden 6 ncı maddenin tadili zaruri görül mektedir. 6623 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde yapılan değişiklikte, meri birinci fıkra hükmü lâyihaya aynen alınmış, ortaklığın akdedeceği istikraz ve krediler yekûnunun ödenmiş sermaye miktarını geçemiyeceğine dair olan ikinci fıkra ise «İtibari sermayesini tecavüz edemez» şeklinde değiştirilmiş tir. Yukarda arz edildiği üzere katî bir tahdit hükmünün mahzurlu neticeler tevlidedeceği nazara alınarak ve müstakbel inkişaflara uygun bir seyyaliyet temin olunması maksadiyle fıkranın sonuna bu miktarın icra Vekilleri Heyeti kararı ile artırılabileceği hakkında bir hüküm ilâve edilmesi lü zumlu görülmüştür. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 42? nci maddesi, Anonim Ortaklıkların çıkaracakları tah villerin ödenmiş sermayeleri mikdarım tecavüz edemiyeceğini hükme bağladığı cihetle 6 ncı madde nin ikinci fıkrasındaki «tahvil» kelimesi metinden çıkarılmış olup bu hususta halen mevcut tahdida tın mezkûr madde hükmü muvacehesinde aynen baki kalacağı tabiî bulunmuştur. Yukarda mânız sebeplerle hazırlanan kanun lâyihası Büyük Millet Meclisinin yüksek tasvibine arz olunur. Münakalât Encümeni masbataeı T. B. M. M. Münakalât Encümeni Esas No : 1/376 Karar No : 6 8. VI. 1950 Yüksek Reisliğe 6623 sayılı Türk HavayolLarir Ananim Ortaklığı Kanununun 6 ncı maddesinin tadili hakkın da kanun lâyihası, encümenimizde Hükümet temsilcilerinin de iştirakiyle tetkik ve müzakere edildi. Hükümet esbabı uıucib esinde serd edilen hu suslar encümenimizce de yerinde ve uygun mü talâa edilerek kanun lâyihası aynen kalbulı edil miştir. Tercihan ve tmü&tacelen görüşülmesi temen nisiyle Maliye Encümenine tevdi buyuru'lanajk. üzere Yüksek Riyasete arz olunur. Münakalât En. Reisi (Bilecik Y. Üresin M. M. ©alıkesir M. Iştın Çorum C. Köstekçi Giresun A. N. Duyduk Erzincan H. Şahin Muğla 8. Pekin Yozgad F, Nizamoğlu Maliye Encümeni mazbatası T. B. M. M. Maliye Encümeni Esat No. : 1/376 Karar No. : 59 10 . VI . 1959 Yüksek Reisliğe 6623 sayılı Türk Havayolları Anonim Or taklığı Kanununun 6 ncı maddesinin tadili hakkındaki kanun lâyihası encümenimizde alâ kalı Hükümet temsilcilerinin de iştirakleriyle tetkik ve müzakere edildi. Hükümet. Lâyihasının esbabı m acibesinde serd edilen hususlar encümenimizce de yerinde mütalâa edilerek kanun lâyihası aynen kabul edilmiştir. Havalesi gereğince Bütçe Encümenine t ev-. (S. Sayısı : 361 ) —3 di edilmek üzere Yüksek Riyasete sunulur. Maliye Encümeni Reisi Bursa K. Yılmaz //. Bursa Bayrı M. Muharriri Bursa M. Kayalar Bursa V. T eksel Çorum Kırklareli C. Köstekçi A. Sakınan İmzada bulunamadı Konya Samsun Zonguldak H. A. Keymen A. Saraçoğlu A. Alcın Kocaeli D. Erol Bütçe Encümeni mazbatası T. B. M. M. Bütçe Encümeni Esas No. 1/376 Karar No-. 146 11. VI . 1959 Yüksek Reisliğe 6623 sayılı Türk Havayolları Anonim Or taklığı Kanununun 6 ncı maddesinin tadili hak kında Münakalât Vekâletince hazırlanan ve Meclisi Âliye arzı îcra Vekilleri Heyetince ka rarlaştırılıp Başvekâletin 5 Haziran 1959 ta rihli ve 71 - 915/1301 sayılı tezkeresiyle gönde rilen kanun lâyihası. Maliye ve Münakalât en cümenleri mazbatalariyle birlikte encümenimize havale edilmiş olmakla salahiyetli mümessiller hazır oldukları halde tetkik ve müzakere edildi. Kanun lâyihası, esbabı mucibesinde de be lirtildiği üzere bahsi gecen kanunun 6 ncı mad desi hükmü ödenmiş sermayeden fazla kısa ve uzun vadeli kredi ve istikraz akdine imkân ver mediğinden emsali havayolu şirketleri seviye sine ulaşmak mecburiyetinde bulunan Türk Ha vayollarının uçak satmalmak ve uçak bakım atelyelerini tevsi etmek ve gerekli malzeme ve teçhizata sahibolabilmek için uzun vadeli yatı rım taahhütlerine girişemediği cihetle bu mah zuru önlemek üzere Anonim Ortaklığın itibari sermayesi miktarına kadar kısa ve uzun vadeli istikraz ve krediler akdine ve ilerde hâsıl ola cak ihtiyaca göre bu miktarın îcra Vekilleri Heyeti karariyle artırılabileceğine imkân veril mesini teminen ihzar olunmuştur. Lâyiha üzerinde encümenimizde cereyan eden müzakerelerde birinci maddenin son fık rası hükmüne tevfikan ihtiyaca göre İcra Ve killeri Heyetince artırılacak miktarın tahdidi uygun görülmüş ve bu miktar itibari sermaye nin iki misli olarak tesbit edilmek suretiyle bi rinci madde tadilen ve mütaakıp maddeler Hü kümetin teklifi veçhile aynen kabul edilmiştir. Kanun lâyihası, Umumi Heyetin tasvibine arz edilmek üzere Yüksek Reisliğe sunulur. Reis V. Muğla N. özsan Mazbata M. İzmir 3. Bilgin Kâtip Diyarbakır M. ff. Ünal Afyon K. R. Çerçel Afyon K. N. Topcuoğlu Afyon K. M. Â. Ülgen Antalya K. Akmantar Bolu S. Bilir Çorum H. Bulgurlu Çorum y. Gürsel Denizli A. R. Karaca Diyarbakır H. Turgut Eskişehir M. Başkurt İsparta T. Tığlı İzmir D. Akbel İstanbul N. Kırşan Kastamonu M. tslâmoğlu Rize H. Agun Yozgad T. Alpay Sinob İstanbul N. N. Yücel Nevşehir N. önder Trabzon /. Şener ( S . Sayısı : 351) ö. özen Zonguldak H. Timur BÜTÇE ENCÜMENİNİN TADİLİ HÜKÜMETİN TEKLİFİ 6623 sayılı Türk Havayolları Anonim Kanununun 6 ncı maddesinin tadili kanun lâyihası Ortaklığı hakkında 6623 sayılı Türk Havayolları Anonim Kanununun 6 ncı maddesinin kdili kanun. lâyihası Ortaklığı hakkında MADDE J. — 6623 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde tadil edilmiştir. MADDE 1. — 6623 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde tadil edilmiştir: Madde 6. — Anonim ortaklık, Hazine kefa letiyle tahvil çıkarabilir. Tahvillerin ihraç şekil, müddet ve şartları Maliye Vekâletinin muvafa katiyle tesbit olunur. Anonim Ortaklığın akdedeceği kısa ve uzun vadeli istikraz ve kredilerden dış istikraz ve kre dilere Maliye Vekâleti kefalet etmeye salahiyet lidir. Ancak kısa ve uzun vadeli istikraz ve kre dilerin yekûnu Anonim Ortaklığın itibari serma yesini tecavüz edemez. Bu miktar tera Vekilleri Heyeti karariyle arttırılabilir. Madde 6. — Anonim Ortaklık, Hazine kefa letiyle tahvil çıkarabilir. Tahvillerin ihraç şe kil, müddet ve şartları Maliye Vekâletinin mu vafakatiyle tesbit olunur. Anonim ortaklığın akdedeceği kısa ve uzun vadeli istikraz ve kredilerden dış istikraz ve kredilere Maliye Vekâleti kefalet etmeye sala hiyetlidir. Ancak, kısa ve uzun vadeli istikraz ve kredilerin yekûnu Anonim ortaklığın itibari sermayesini tecavüz edemez. Bu miktar İcra Vekilleri Heyeti karariyle itibari sermayesinin iki misline kadar artırılabilir. MADDE 2. riyete girer. Bu kanım neşri tarihinde rne- MADDE 2. — Hükümetin 2 nci maddesi ay nen kabul edilmiştir. MADDE 3. — Bu kanunun hükümlerini icra ya İcra Vekilleri Heyeti memurdur. 29 . V . 1959 MADDE 3. — Hükümetin 3 ncü maddesi ay nen kabul edilmiştir. Başvekil A. Menderes Devlet Vekili Devlet Vekili ve Bas. - Yay. ve Tıırz. V. V. A. Aker Devlet Vekili ve Münakalât V. V. M. Kurbanoğlu Devlet Vekili ve Çalışma V. V. H. Şamam Adliye Vekili E. Budakoğlu Maarif Vekili Ticaret Vekili H. Erkmen Güm. ve İnh. Vekili H. Hüsman Münakalât Vekili Milli Müdafaa Vekili E. Menderes Dahiliye Vekili ve Hariciye V. V. N. Gedik Hariciye Vekili Maliye Vekili E. Polatkan Sanayi Vekili İmar ve İskân Vekili M. Berk >>«« ( S . Sayısı : 3öl ) Nafıa Vekili ve Maarif V. V. T. İleri Sıh. ve İç. Mua. Vekili Dr. Lûtfi Kırdar Ziraat Vekili N. ökmen Çalışma Vekili Bas. - Yay. ve Turz Vekili Koordinasyon Vekili ve Sanayi V. V. 8. Ataman