bosna hersek ülke raporu 23.06.2014

BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
23.06.2014
[Type the document subtitle]
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
23.06.2014
YÖNETİCİ ÖZETİ
 BTSO Dış Ticaret Müdürlüğü’nün kayıtlarına göre, Bursa’dan Bosna Hersek’ e ihracat yapan
42 firma bulunmaktadır.
 03.03.2013 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı’nın Türkiye'de Faaliyette Bulunan Yabancı
Sermayeli Firmalar Listesi’ne göre Bursa’da Bosna Hersek sermayeli firma faaliyet
göstermemektedir.
 Türkiye’nin 2013 yılı itibariyle Bosna Hersek’ e ihracatı 251 milyon dolardır. İthalatımız ise
23.06.2014 | [Pick the date]
113 milyon dolardır.
 Bursa ve Bosna Hersek arasında gerçekleşen ticarete baktığımızda, ihracatımız 2013 yılı
itibariyle 9 milyon dolar iken, ithalatımız 150 bin dolar olarak seyretmektedir.
 Türkiye ile Bosna Hersek arasında önemli olan başlıca sektörlerimiz; otomotiv, madencilik
ve tarım sektörüdür.
 İki ülke arasında ticarette yaşanan başlıca sorunlara baktığımızda; karmaşık bir idari yapının
varlığı bürokratik işlemleri artırmakta birbiriyle çelişen uygulamalara neden olabilmektedir.
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
 Bosna Hersek’in yatırım yapılabilecek sektörleri şöyle sıralayabiliriz:
1
- Tarım ve gıda işleme,
- Otomotiv
- Bankacılık ve finans
- İnşaat
- Enerji
- Ormancılık ve orman ürünleri
- Bilişim ve iletişim teknikleri
- Maden ve metal işleme
- Turizm
- Tekstil
1) BURSA İLE BOSNA HERSEK DIŞ TİCARETİ
Bursa-Bosna Hersek Dış Ticaret Değerleri $
YIL
2011
2012
2013
İHRACAT
16.979.280
11.095.402
9.933.594
İTHALAT
2.107.724
693.555
150.504
HACİM
19.087.004
11.788.957
10.084.098
DENGE
14.871.556
10.401.847
9.783.090
Kaynak: TÜİK
2) TÜRKİYE İLE BOSNA HERSEK DIŞ TİCARETİ
Türkiye-Bosna Hersek Dış Ticaret Değerleri (1.000 Dolar)
YIL
2011
2012
2013
İHRACAT
268.942
251.523
251.135
İTHALAT
90.252
111.649
113.575
HACİM
359.194
363.172
364.710
DENGE
178.690
139.874
137.560
ülkeleri de içine alan bir pazardır. Bosna Hersek ile imzalanmış olan Serbest Ticaret
Anlaşması bu ülke ile olan karşılıklı ticaretimizi artırmamız açısından çok önemli bir
vasıtadır.
 Bosna Hersek Dış Ticaret ve Ekonomi Bakanlığı verilerine göre ülkeye Türkiye’den gelen en
önemli yatırımlar (Bosna-Hersek Merkez Bankası-BHMB);
- Kastomonu Entegre (Natron-Hayat d.o.o. Maglaj, imalat),
- Sodasan (Şişecam Soda Lukavac“ d.o.o. , imalat),
- Ziraat Bankası (Turkish Ziraat Bank Bosnia" d.d. ,bankacılık, finans),
- Seha Sanayi, Yatırım, Dış Ticaret (Seha Sana“ Sanski Most, imalat),
- Elit Dış Ticaret (Elit Foreign Trade" d.o.o. Sarajevo, "DURU" d.o.o. Visoko, ticaret, imalat),
- Nobel Dış Ticaret (Nobel Lijek“ d.o.o. Sarajevo, ticaret),
- Tema Holding (Tema Ritail BA d.o.o. Sarajevo, ticaret)
- Jinemed (Euromedica“ Sarajevo, hizmet)
3) BURSA’DA BOSNA HERSEK SERMAYELİ FİRMALAR
03.03.2013 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı’nın Türkiye'de Faaliyette Bulunan Yabancı
Sermayeli Firmalar Listesi’ne göre Bursa’da Bosna Hersek sermayeli firma faaliyet
göstermemektedir.
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
 Türkiye’den gelen yatırımların çoğu imalat sektörüne ilişkindir.
 Bosna Hersek uygun kalitede ve uygun fiyatlı bütün ürünler için kendisiyle birlikte komşu
23.06.2014 | [Pick the date]
Kaynak: TÜİK
2
4) İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TİCARETTE YAŞANAN SORUNLAR
Bosna Hersek Devleti, Bosna Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti olarak ikiye bölünmüş
Bosna Hersek Federasyonu da kendi içerisinde etnik yapı esas alınarak 10 Kantona ayrılmış
durumdadır. Karmaşık bir idari yapının varlığı bürokratik işlemleri artırmakta birbiriyle çelişen
uygulamalara neden olabilmektedir. Türk firmaları özelleştirme sırasında hantal kuruluşların
personelleriyle birlikte alımının da yatırımcıyı olumsuz etkilediğini ifade etmektedirler.
Firmalarımızın aşağıda belirtilen hususları da dikkate alarak hareket etmelerinde, yapacakları
ticari ve yatırım faaliyetlerinde mutlaka SARAYBOSNA Ticaret Müşavirliği ile temasa
geçmelerinde fayda görülmektedir.
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
23.06.2014 | [Pick the date]
Ülkede, diğer Bölge ülkelerinde de görülebilen;
3
- Bürokrasinin yavaşlığı ve karmaşıklığı,
- Zayıf hukuksal sistem ve dolayısıyla davaların uzun sürmesi,
- Rüşvet olayları,
- Ülkenin mevzuatında yaşanan belirsizlikler,
- Sıkça değişen mevzuattan zamanında haberdar olamama; özellikle vergi uygulamaları ile ilgili
güncel bilgiye gereksinim,
- Ülkede standartlar ve teknik düzenlemeler, test ve sertifikalandırma işlemleri gibi konulardan
sorumlu olan kuruluşların altyapı ve idari kapasitelerinin yetersizliği,
- Yatırım teşviklerinin yetersiz olması; özellikle, üretimde temel girdi olan elektrik, su, gaz
fiyatlarında teşviklerin yetersiz olması,
5) BOSNA HERSEK EKONOMİK VE SOSYAL GÖSTERGELER
6) BURSA’DAN BOSNA HERSEK’E İHRACAT YAPAN FİRMALAR
Tarım ve Hayvancılık
Tarihsel açıdan Bosna Hersek ekonomisi tarıma dayanmış olsa da bugün ülkenin gıda ihtiyacının
yarısı karşılanabilmektedir. Buğday, mısır, yulaf, arpa Bosna Bölgesinin, tütün, pamuk, üzüm ve
diğer meyveler ise Hersek Bölgesinin başlıca tarım ürünleridir.
Sanayi
Savaş sonrasında sanayi kuruluşları özelleştirmeye açılmış, sanayi tesislerinin çoğu
özelleştirmeler yoluyla yerli ve yabancı girişimciler tarafından satın alınmıştır. Özelleştirmeler
sonrası yapılan yatırımlarla sanayi tesislerinin verimlilik ve kapasiteleri artırılmıştır. Sanayi daha
çok ham madde ya da ara malı ağırlıklı üretime yönelmiştir.
Bugün Bosna Hersek’in ihraç ürünlerine bakıldığında toplam ihracatın büyük kısmını hammadde
ve ara malı ürünleri oluşturmaktadır. Ülkenin tüketim ve yatırım mallarında diğer ülkelerle
rekabet edebilecek düzeyde üretimi bulunmamaktadır.
Otomotiv Sektörü
Bosna Hersek’te otomotiv sektörünün başlangıcı 50 sene öncesine dayanır. Mercedes gibi
firmalar ile işbirliği yapılarak kamyon, traktör, askeri araç üretimi, motor, aktarma organları ve
diğer oto parçaları üretimi ile sektör faaliyete geçmiştir.
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
7) SEKTÖRLER
23.06.2014 | [Pick the date]
BTSO Dış Ticaret Müdürlüğü’nün kayıtlarına göre, Bursa’dan Bosna Hersek’ e ihracat yapan 42
firma bulunmaktadır.
4
Bugün itibariyle Asa Prevent Group’un Saraybosna fabrikasında VW Grubu için Skoda ve VW
otomobillerin montajını yapmaktadır. Ayrıca Grubun bir üyesi olan Prevent; Golf, Polo ve Lupo
modellerinin yanı sıra Renault ve Peugeut markaları için koltuk kılıfları üretmektedir.
Madencilik
Bosna Hersek kömür, çelik, çinko, boksit, kurşun, tuz ve kil gibi madenler açısından zengin
rezervlere sahiptir. Kömür rezervlerinin 3,8 milyar ton olduğu tahmin edilmektedir. Kömür
rezervinin %60’ını linyit oluşturmaktadır.
Ülkenin en eski ve ünlü maden alanları Bosna’nın merkezinde, Vranica Dağı çevresinde
(Kamenica, Olovo, Dusina, Dezevice) ve doğusunda (Srebrenica ve çevresinde) yer almaktadır.
Bilişim ve İletişim Teknolojileri
Bosna Hersek’te bilişim ve iletişim teknolojileri, ülke ekonomisinin büyümesinde gittikçe daha
fazla itici güç olmaktadır. 2010 yılında bu konuda hizmet veren firma sayısında patlama
yaşanmış, 2003 yılındaki rakam 300 iken bu sayı 2000’e çıkmıştır.
BOSNA HERSEK ÜLKE RAPORU
23.06.2014 | [Pick the date]
Yine 2003 yılında ortalama 10 kişi çalıştıran küçük işletmeler halindeyken bu firmalar, 2010’da
bu sayı ortalama 26 kişiye yükselmiştir.
5
Bosna Hersek, yetişmiş insan kalitesi, rekabet edilebilir maliyetler, Güneydoğu Avrupa’ya
açılım, AB ile uyumlaşma çabaları dikkate alındığında, yatırımcılar için bu sektör büyük
potansiyel taşımaktadır.
Bosna-Hersek’in yatırım yapılabilecek sektörleri şöyle sıralayabiliriz:
- Tarım ve gıda işleme
- Otomotiv
- Bankacılık ve finans
- İnşaat
- Enerji
- Ormancılık ve orman ürünleri
- Bilişim ve iletişim teknikleri
- Maden ve metal işleme
- Turizm
- Tekstil