elektrik motorları ve sürücüleri 4 (İndirme : 5)

MOTORLAR
• İçinden elektrik akımı geçen bir
tel bir pusulaya yaklaştırılırsa,
• pusulanın normal olarak kuzeygüney doğrultusunu gösteren
mıknatıslanmış iğnesi
• bu doğrultudan sapar
• Elektrik motorunun çalışma ilkesi
de bu olguya dayanır;
• elektrik ile manyetizma
(mıknatıslık) arasındaki bu
ilişkiden yararlanarak
• elektrik akımı mekanik enerjiye,
• yani bir motorun hareketine
dönüştürülebilir.
DA Seri Motoru
• Bu motorlarda uyartım sargısı
endüvi ile seri bağlanmıştır.
• Seri motorlarda endüvi akımının
tümü uyartım sargısından geçer.
Bu nedenle endüvi akımı
yükseldikçe uyartım akımı da
yükselir ve
• özellikle motorun yol alması
sırasında devir sayısı sonsuza
yükselmek ister.
ÜNİVERSAL (SERİ) MOTORLAR
• Üniversal motor doğru akım seri
motoruna benzer.
• Statoru saç paketlerinden
çıkıntılı kutuplu olarak yapılmış
• kutuplara kutup bobinleri
yerleştirilmiştir.
• Rotor doğru akım makinası
endüvisi gibidir.
• Rotor oluklarına yerleştirilen
sargılar D.A endüvi sargılarının
aynıdır.
• Yapısı nedeniyle hem D.A hem
de A.A.da kullanılır.
• Her iki akımda da kullanıldığı için
bu motorlara üniversal motor
denilmektedir.
ÜNİVERSAL (SERİ) MOTORLAR
Çalışma prensibi:
• Üniversal motora bir fazlı
alternatif gerilim
uyguladığımızda ;
• Kutup bobinlerinden geçen akım
manyetik alan meydana getirir.
• Yani N ve S kutupları oluşur.
• Endüvi yani içerisinden akım
geçen iletken manyetik alanın
dışına doğru itilir.
• Oluşan bu kuvvet
endüvinin(rotorun) dönmesini
sağlar.
Özellikleri:
• Üniversal motorların devirleri
• Yük altında çalışan seri motorun
D.A seri motorlarında olduğu gibi
devir sayısı motora uygulanan
yükle değişir.
gerilimi değiştirerek ayarlanır.
• Boştaki devir sayıları çok
•
yüksektir.
• devirleri 15000-20000 d/d ’ya
kadar çıkar.
• Boşta devir sayısını sınırlayan
sürtünme ve vantilasyon
kayıplarıdır.
Devir Yönünün Değiştirilmesi
• Bir üniversal motorun endüvi
sargı uçlarını
• veya kutup sargı uçlarından
herhangi birini değiştirerek
• devir yönü değiştirilebilir.
• Ya akım yönünü yada manyetik
alan yönünü değiştirmeliyiz.
• İkisi aynı anda değil ya onu ya
onu.
Üniversal Motorun Hız Kontrolü
seri motor hız kontrol devresi
R1
+88.8
1k
RV1
220V
50%
• Seri motorun devir sayısı motora
uygulanan gerilimi değiştirerek
ayarlanır.
• Triyakın tetikleme açısı ayarlanıp
• A2-A1 arasından geçen akım
• yani motor üzerinden geçen
akım ayar edilirse
• devir ayarı yapılır.
100k
D1
50Hz
DIAC
C1
100uF
U1
TRIAC
Üniversal Motorların Kullanıldıkları Yerler
• Blender, mikser,elektrikli
süpürge motoru
• ve potansiyometre ile devir ayarı
yapılabilen çoğu elektrikli
aletlerin motoru
• Üniversal motordur.