Kamuda Çalisan Istatistikçilerin sorunlari

KAMU PERSONELİ İSTATİSTİKÇİLERİN SORUNLARI
Kamuda çalışan istatistikçiler mağdur edilmektedirler; kamu kurumlarına
Uzman ve Uzman yardımcısı alınırken, görevde yükselme ve unvan değişikliği
sınavlarına alınmalarında, kurumlarda döner sermaye paylarının dağıtımında
elde ettikleri haklarını kaybetmektedirler.
Ayrıca emekli olduklarında ek göstergelerinin düşüklüğü nedeniyle tazminat
ve maaşları düşüktür, çalışırken de, bağlı oldukları bakanlıkta çalışan aynı
unvanlı personelden maaşları düşüktür.
1. Ek Gösterge Durumları
Türkiye’de 1965 yıllında kabul edilen 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu
(DMK) ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Üniversitelerin Mühendislik, Fizik,
Kimya, Matematik, İstatistik, vb bölümleri mezunları Teknik Hizmetler
Sınıfında öğrenim durumlarına bağlı ünvanlarla çalıştırılmaları yasal olarak
düzenlenmiştir.
25.05.1975 tarihinde yapılan düzenlemeyle 657 Sayılı Devlet Memurları
Kanununda “TEKNİK HİZMETLER SINIFI” nın kesin tanımı yapılmış
(madde 36) ve bu sınıfta yer alan meslekler; “Yüksek Mühendis, Yüksek
Mimar, Mühendis, Mimar, Jeolog, Hidrojeolog, Jeofizikçi, Fizikçi,
Kimyager, Matematikçi, İstatistikçi, Yöneylemci, Şehir Plancısı, Bölge
plancısı… “ olarak belirlenmiş ve ek gösterge (madde 43) ve diğer
kanuni haklardan eşit olarak yararlanmışlardır. 1990 yılına kadar
üniversite mezunu teknik memurlar, ayrıldıkları gruplara bakılmaksızın
3600 ek gösterge rakamı üzerinden maaş almaktaydılar.
09.04.1990 tarihinde çıkarılan 418, 527, 562 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameler (KHK) ile TEKNİK HİZMETLER SINIFI (a), (b) ve (c)
grubu olmak üzere üç gruba ayrılmıştır. Daha önce hepsi bir olan ve
3600 ek gösterge üzerinden maaş alan memurların İstatistikçi, Jeofizikçi,
Fizikçi, Matematikçi, Kimyagerler b) grubuna alınarak ek göstergeleri
3000’e indirilmiştir. Bu hak kaybının düzeltilmesi ne kadar talep edilse
de bir türlü düzeltilememiştir.
1
Sağlık Hizmetleri sınıfında, Doktor, Diş hekimi, Eczacı, Veteriner ve
özellikle fen fakültesi lisansiyerlerinden olan Biyolog aynı ek
göstergeden yararlandırılmaktadır. Aynı şekilde Üniversitelerdeki
Doçentlik ünvanına kadar olan akademik personel ve öğretim görevlileri
ile Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretmenler arasında da ek gösterge
bakımından herhangi bir ayırım yapılmamıştır.1
2001 yılında Anayasa Mahkemesi 418, 527 ve 562 sayılı KHK’ler ile
Matematikçi, Fizikçi, İstatistikçi ve diğer Fen Bilimleri Lisans
mezunlarının TEKNİK HİZMETLER SINIFI’nın b) grubuna alınmasını
ayrı ayrı iptal etmiştir. Anayasa Mahkemesi bu düzenlemenin Kanun
Hükmünde Kararname ile değil ancak yasayla yapılabileceği hükmünü
getirmiş ve Yasama Organına bir yıl içerisinde bu düzenlemenin
yapılması için süre tanımıştır. Geçmiş yasama dönemlerinde de defalarca
yasa teklifi verilmesine rağmen bu teklifler yasalaşmadığı için bu
mağduriyet bir türlü giderilememiştir.2
Şehir Plancı ve Bölge Plancıların durumunu Anayasa Mahkemesi 527
sayılı KHK’yi iptal kararından sonra 04.03.1998 tarih ve 4359 sayılı
kanuna göre yapılan düzenlemeyle b) grubundan a) grubuna getirilerek
mağduriyetleri giderilmiştir.3
Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarına uygun kanunlaşma beklenirken
01.05.2003 tarih ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve
Görevleri hakkındaki kanuna eklenen bir madde ile 657 S. DMK‘nun ek
gösterge ve özel hizmet tazminatlarını düzenleyen 43. maddesi yukarıda
bahsedilen Anayasa Mahkemesinin iptal öncesi haline getirilerek
yeniden b) ve c) grubundaki TEKNİK HİZMETLER SINIFI’nın
mağduriyeti devam ettirilmiştir.4
2003 yılında AK Parti tarafından 2007 yılında CHP tarafından ve 2008
yılında da MHP tarafından yasa değişikliği teklifi verilmesine rağmen
Devlet Memuru olarak çalışan İstatistikçilerin mağduriyetleri
giderilememiştir.
1
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 36.,43. maddeleri ile ekli I sayılı cetvel (hizmet sınıfları itibariyle unvan veya aylık alınan
derecelere göre ek göstergeler)
2
3
4
Anayasa Mahkemesi Kararı ile 3990 sayılı yetki kanuna dayanılarak çıkarılan 527 sayılı KHK’nin iptali
4359 sayılı kanunun 4. maddesi ile Şehir Plancı ve Bölge Plancılarının maduriyetleri giderilmiştir.
4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilât ve Görevleri hakkında kanunun 42. maddesinin (d) bendi
2
Çalışan İstatistikçilere şu aşamada 3600 ek göstergenin çok fazla faydası yoktur.
Ancak, emekli olduklarında emeklilik ikramiyesi ve maaşlarında yaklaşık %25
iyileştirme yaşanacaktır.
İstatistikçiler Derneği’nin Devlet Personel Başkanlığı’ndan edindiği bilgiye göre
kamuda Temmuz 2008 tarihinde 636 adet İstatistikçi, bu günde yaklaşık 1200
İstatistikçi personel çalışmaktadır. Dolayısıyla bu personelin TEKNİK
HİZMETLER SINIFI’nın b) grubundan a) grubuna alınmasıyla bütçeyede çok
fazla bir yük getirmeyeceği düşünülmektedir.
İstatistikçiler Derneği ve Matematikçiler Derneği olarak, konuyla ilgili Ekim
2009 tarihinde;
Sayın Mustafa ELİTAŞ (Grup Başkanvekili, AK Parti Konya Milletvekili)
Sayın Ali ER (Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi, AK Parti Mersin Milletvekili)
Sayın Saadettin AYDIN (AK Parti Erzurum Milletvekili)
Sayın Naci AĞBAL (Maliye Bakanlığı Müsteşarı) ile görüşülmüş ve konuyla
ilgili teknik dokümanlar takdim edilmiştir.
Toplantılarda Sayın Milletvekillerinden gerekli yasal düzenlemenin yapılması
için yasa teklifi verilmesi talebinde bulunulmuştur. Sayın Müsteşarımızdan ise
memurlar lehine bir yasa teklifi olduğunda bu doğrultuda bir maddenin
konmasına çalışılması ve yasa teklifi TBMM’de görüşülürken, Maliye
Bakanlığının görüşü alındığında bütçeye ek yük getirmeyeceği yönünde bir
ifadelerinin olması yönündeki taleplerimiz iletilmiştir.
Türk İstatistik Derneği olarak, konuyla ilgili 29 Haziran 2010 tarihinde; Devlet
Bakanı Sayın Dr. Cevdet YILMAZ ile görüşülmüş ve konuyla ilgili teknik
dokümanlar takdim edilmiştir.
Toplantılarda Sayın Bakandan gerekli yasal düzenlemenin yapılması için;
Hükümet tarafından Meclise sunulan bir torba yasa tasarısıyla bu mağduriyetin
giderilebileceği, ya da Hükümet tarafından Meclise sunulacak olan her hangi
bir kamu kurumunun teşkilat yasasına eklenecek bir madde ile hak
kayıplarının giderilebileceği bildirilmiştir.
Sayın Bakan da İstatistikçilerin İstatistik üretim süreçlerindeki katkılarının
küçümsenemeyeceğini, veri analiz ve yorumlamalardaki başarılarının çok
önemli olduğunu, özellikle bakanlığına bağlı Devlet Planlama Teşkilatın’da
uzman yardımcısı olarak daha çok İstatistikçi çalıştırılmasının etkili olacağını
düşündüğünü, kendisine iletilen konuyla ilgileneceğini, sunulan dosyayı
inceleteceğini belirtmişlerdir.
3
Türk İstatistik Derneği olarak, konuyla ilgili 14 Temmuz 2010 tarihinde; Maliye
Bakanı Sayın Mehmet ŞİMŞEK ile görüşülmüş ve konuyla ilgili teknik
dokümanlar takdim edilmiştir.
Toplantılarda Sayın Bakana İstatistikçilerin aynı işi yapan mühendislerden
farklı bir uygulamayla karşılaşmalarının haksızlığı ile istatistiklerin bir ülke için
gerekliliğine ve dolayısıyla istatistikçilerin kamu için önemine vurgu yapmış ve
istatistikçilerin özlük haklarının iyileştirilmesi talepleri iletilmiştir.
Sayın Bakan da ekgöstergelerdeki iyileştirme için tüm kamu çalışanlarının
taleplerinin olduğunu özlük haklarının iyleştirilmesinin ise getireceği mali
yükten dolayı mümkün olmadığını, bu tür düzenlemelerin torba yasayla
yapılmasına sıcak bakmadıklarını ancak bir teşkilat yasasıyla yapılmasına ve
dar kapsamda tutulması kaydıyla olumlu görüş bildirebileceklerini, bu tür
yasal düzenlemenin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun bazı
maddelerinde değişiklik öngeren yasa teklifi ile yapıldığı taktirde, Devlet
Bakanı Sayın YAZICI’yla görüşülmesini ve dar kapsamda tutulması kaydıyla
yine olumlu görüş bildireceklerini, belirtmişlerdir.
Türk İstatistik Derneği ve Matematikçiler Derneği olarak, konuyla ilgili 7 Ekim
2010 tarihinde; Ak Parti - Ankara Milletvekili ve Arge Başkanı Sayın Reha
DENEMEÇ ile görüşülmüş ve konuyla ilgili teknik dokümanlar takdim
edilmiştir.
Toplantılarda Sayın Milletvekiline, İstatistikçilerin ve Matematikçilerin 1975
yılında yapılan tanımlamayla 3600 ek gösterge rakamı üzerinden maaş almaya
başladıkları ancak 1990 yılında bu haklarını kaybettikleri iletilmiştir.
Sayın Milletvekili de Matematikçi ve İstatistikçilerin bu hak kayıplarının
düzeltilmesi için gerekli olan yasal düzenlemenin TBMM’si tarafından ayrı bir
yasa teklifi olarak verilmesinin çok fazla tercih edilen yöntem olmadığını, 657
sayılı Devlet Memurları Kanunda yapılacak yasal düzenlemenin Kamu
Kurumlarının Teşkilat Kanun Tasarısı ile yapılmasının hükümetin desteğini
alması açısından daha önemli olduğunu, özellikle daha fazla İstatistikçinin
çalıştığı TÜİK’in bağlı olduğu Devlet Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ile
görüşeceklerini, kendisine iletilen konuyla ilgileneceğini belirtmişlerdir.
İstatistikçi ve Yöneylemci-Endüstri Mühendisi, Kimyager-Kimya Mühendisi,
Matematikçi-Matematik Mühendisi gibi aralarında öğrenim süresi içinde
görülen dersler ve kariyerleri itibariyle aynı konumda olan ve çalışma hayatı
içinde de aynı görev ve sorumlulukları paylaşan meslek ünvanları arasında
4
özlük hakları yönünden sun’i bir farklılık meydana getiren 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunun 43. maddesinin B bendi gereği bu kanuna ekli I sayılı
cetvelde gösterilen Teknik Hizmetler Sınıfının (a) ve (b) gruplarına ayrılmasını,
bilimsel gerçeklerden uzak ve adaletsiz bir yaklaşım olduğunu düşünüyoruz.
Ayrıca ek gösterge sorunu Bakanlar Kurulu Kararıyla da giderilebilir.
27781 sayı ve 10/12/2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren 2010/1092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de Folklor araştırmacısı,
kütüphaneci, arşivci, kitap patologu ve sosyolog ünvanlarının 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin birinci fıkrasının
Teknik Hizmetler Sınıfı başlıklı II numaralı bendi kapsamına alınması;
Maliye ve Milli Eğitim Bakanlıkları ile Devlet Personel Başkanlığının
görüşlerine dayanan Adalet Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığının
teklifleri üzerine, adı geçen Kanunun 36 ncı maddesinin Ortak
Hükümler bölümünün (G) bendine göre, Genel İdari Hizmetler
sınıfından Teknik Hizmetler Sınıfına alınmış ve ek göstergeleri 2200’den
3000’e yükseltilmiştir.
Ayrıca, 21 Aralık 2013, 15 Nisan 2014 ve son olarak 4 Mayıs 2014
tarihlerini içine alan haftalarda defalarca basına yansıyan haberlere göre
polislerin ve öğretmenlerin ek göstergelerinin 3600 olması talep
edilmektedir.
Sonuç olarak; Kamuda TEKNİK HİZMETLER SINIFI”nın b) grubunda çalışan
İstatistikçilerin mağduriyetlerinin giderilmesi ancak yasal düzenleme ile
mümkün olduğundan 657 sayılı kanunana atıf yapılarak Kanun veya Kanun
Hükmündeki Kararnamelerin herhangi birinde;
Yasa tasarısının uygun bir bölümüne “657 Sayılı Kanunun 43. maddesindeki
I sayılı ek gösterge cetvelinin “II Teknik Hizmetler Sınıfı bölümünün (a)
bendine “Şehir Plancısı ve Bölge Plancısı” ibaresinden sonra gelmek üzere
İstatistikçi, ibaresi eklenmiştir.” hükmünün ilave edilmesini taktirlerinize arz
ederiz.
2. Çalışırken Maaş Durumları
Kalkınma Bakanlığına bağlı TÜİK ile Bakanlıkta çalışan aynı unvanlı
(İstatistikçi, Matematikçi, Mühendis, Programcı gibi) kadro karşılığı sözleşmeli
personelin maaşlarındaki farklılıklar nedeniyle yaşadıkları haksızlığın
giderilmesidir.
5
Ocak 2014 tarihli düzenlemeden sonra Kalkınma Bakanlığında 1. derece kadro
karşılığı sözleşmeli personelin sözleşme brütü 3.007,00 TL’dir. TÜİK’de çalışan 1.
derece kadro karşılığı sözleşmeli personelin sözleşme brüt ücreti ise
2.186,00 TL’dir. Aradaki brüt ücret farkı 821,00 TL’dir.
Ekonomi Bakanlığında aynı kadroda çalışan personelin ücretleri de Kalkınma
Bakanlığı ile eşittir. En düşük kadro karşılığı sözleşme brüt ücreti TÜİK’dedir.
Ayrıca Kalkınma Bakanlığındaki sözleşme ücretlerine ilişkin cetvele
bakıldığında, Planlama Uzman Yardımcıları kadro karşılığı sözleşmeli
İstatistikçi personelin altında yer almakta iken, TÜİK’de ise İstatistikçiler TÜİK
Uzman Yardımsının altında yer almaktadır.
666 sayılı KHK ile tüm kamuda çalışan aynı unvanlı personelin maaşlarının
eşitlenmesi beklenmiş olmasına rağmen, bu kararın geçici 10. maddesi ile hak
kaybı olmaması için kadro karşılığı sözleşmeli personelin maaşlarında
eşitlenme yapılmamış fakat kadro karşılığı sözleşmeli olmalarına rağmen
Uzman ve Uzman yardımcısı kadrolarındaki personellerin maaşları yukarıda
eşitlenmiştir.
5429 sayılı Türkiye İstatistik Yasası’nın 45. maddesi ile ilgili yasa ekindeki (III)
sayılı cetvel 666 sayılı KHK ile iptal edilmiştir. Bu nedenle kadro karşılığı
sözleşmeli İstatistikçi personelin maaş brütlerinin Kalkınma Bakanlığı ile
eşitlenmesi için yasal düzenlemeye gerek yoktur. Sadece halen yürürlükte olan
2006/10795 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın düzenlenmesi ile bu sorun
çözülebilecektir.
3. Kamu Personeli İstatistikçilerin Yaşadıkları Diğer Sorunlar
Bakanlıklar ve kamu kurumları daha çok karar alıcı ve denetleyici kurumlardır.
Bu nedenle tüm karar alma süreçlerini etkileyen istatistiklerin ve istatistikî
yöntemlerin Bakanlıklarda ve kamu kurumlarında kullanılması olmazsa olmaz
kuralıdır. İstatistikî bilgi olmadan kamunun gelecek planlaması, etki analizi,
denetleme görevi ve yatırım planlaması görevlerini yürütmesi düşünülemez.
• Kamuya personel alımlarında özellikle daha önceki yıllara nispeten,
İstatistikçilerin sayısı giderek azalmaktadır. Tüm kamu kurumlarına
Uzman ve Uzman yardımcısı alınırken daha çok İktisadi ve İdari İlimler
fakültesi mezunlarının daha çok istihdam edildikleri görülmektedir.
• Ayrıca Ulaştırma Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları’nda 2010 yılına kadar
İstatistikçiler döner sermayeden mühendislerle eşit pay alırken yeni bir
düzenleme ile mühendislerin payı arttırılırken İstatistikçilerin payı diğer
üniversite mezunu personelle aynı düzeyde kalmıştır.
6
• 21.05.2014 tarih ve 29006 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan
Değişikliği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 8.
maddesi ile İstatistikçiler mühendis, mimar, şehir plancısı, jeolog,
jeomorfolog, jeofizikçi, fizikçi, biolog, kimyager, veteriner hekimler ile
Teknik Müdür kadrolarına atanırlarken bu haklarını kaybetmişlerdir.
26.05.2014
TÜRK İSTATİSTİK DERNEĞİ
YÖNETİM KURULU
7