603 TÜRK DESTAN, EFSANE VE MASALLARININ PLASTİK (GÖRSEL) SANATLARA YANSIMASI VE ÖNEMİ GÜLENSOY, Hatice TÜRKİYE/ТУРЦИЯ ÖZET Artık günümüzde savaşlar, istila ve sömürgeleşmeler topla tüfekle değil, genelde sinsice, planlı programlı, uzun nefesli devlet politikaları olarak yapılmaktadır. Kendi değerlerinden hiç taviz vermeyen ve kendi kültürlerini çeşitli yollarla dayatan, ısrarla sizi kendine benzetmek isteyen bir tür kültür emperyalizmi de ‘globalleşme’dir. Globalleşmenin en etkili silahı ise uydular aracı ile en ücra köşelere bile ulaşan görsel yayın aracı TV’ dir. TV yayınlarını durdurma lüksüne sahip olamadığımıza göre, milletlerin kendi kimliklerini oluşturan kültürlerini koruma sorumluluğu da bilhassa plastik sanat ve görsel sanat ile uğraşan sanatçılarımıza düşer. Gelecekte kimliğimizi yaşatacak ve devam ettirecek olan çocuklarımıza, gençliğimize yönelik, bizi biz yapan, kendi değerlerimizi yansıtan Destan, Efsane ve Masallarımızı, görsel sanatlarla yansıtarak, yabancı yayınlara tercih edilecek nitelikte albenisi güçlü, çizgi filimler, diziler, çizgi romanlar yapılmalıdır. Çocuklarımız, bizim kültürümüze yabancı hayal ürünü (örümcek adam gibi) uyduruk kahramanlar yerine, plastik sanatlarla yeniden hayat bulacak olan Dede Korkut, Alp Manas, Oğuz Kağan, Yunus Emre gibi kendi kahramanlarımızı daha fazla seveceklerine inanıyorum. Belki pek çoğumuza bir lüks gibi gereksiz görünen bu projeler için Avrupa, Japonya, Amerika ve diğer pek çok ülke, milyonlarca dolar harcamakta, maalesef çok da başarılı olmaktadırlar. Çocuklarımız da, biz de Noel Baba’yı Nasrettin Hoca’dan daha fazla tanıyor ve anmıyor muyuz?. Ben bu bildirimde, yazdığım ve renklendirerek çizdiğim Türk destan (Boğaç Han), efsane (Munzur efsanesi, Buyur Baba efsanesi, Gelin Pınarı efsanesi) ve masal (Keloğlan, Nasrettin Hoca)larında, yaşanan zamana göre giyilen tarihî kıyafetleri, yaşanan coğrafi yapıyı ve sosyal hayatı, görsel yansımalarıyla sunmaya çalışarak, çizgi film ve çizgi romanın ço- tap eler suna plarn ini, acak 604 cuklarımızın geleceği üzerindeki önemini belirtmeye gayret edeceğim. Anahtar Kelimeler: Destan, efsane, masal, plastik, (görsel) sanatlar. ----- • Artık günümüzde savaşlar, istilâ ve sömürgeleşmeler topla tüfekle değil, genelde sinsice, planlı programlı, uzun nefesli devlet politikaları olarak yapılmaktadır. • Kendi değerlerinden hiç taviz vermeyen ve üstün saydıkları kendi kültürlerini çeşitli yollarla dayatan, ısrarla sizi kendine benzetmek isteyen bir tür kültür emperyalizminin yeni adı ise ‘globalleşme’dir. • İnançlarını,kendi kültür değerlerini; “insan hakları”, “ medeniyet”, “dünya kardeşliği” adı altında süsleyerek, beyinleri yıkayan, zamanımızın tahrip gücü yüksek en korkunç silahı olan T.V.in ne olup olmadığını tartışırken şimdi de ondan da korkunç bir silah daha yaygınlaştı. “İnternet”. • Bir zamanlar “çocuklarımızın kitap okumalarını sevdirmek için neler yapılmalı?” sorusuna cevap olarak • Çok resimli kitapların olması gerekliliğini, çocukları yormayacak yazı ebatlarını kararlaştırırken, ben, bunların yeterli olmadığını, artık en, p an ya • Çocukların; kitap yerine çizgi roman tercih ettiklerini defalarca anlatmaya çalıştım. • Bu gün ise geç kalınmış bir gerçekle karşı karşıya olduğumuzdur. • Artık çocuklar, internette sörf yapıyorlar. • Bizim hiçbir hazırlığımız yok. Bu gün ise geç kalnm bir gerçekle kar karya olduumuzdur. • Artk çocuklar, internette sörf yapyorlar • ve bizim hiçbir hazrlmz yok. . • • Bütün dünyann kendi kültür Bütün dünyanın kendi yaynlarndan baka her türlü kültür yayınlarından başhasta ruhlarn meydana getirdii çirkin, dejenere olmu, hatta ka her türlü hasta ruhlakendilerinin programdan kaldrdklar iddet içeren rın meydana getirdiği yaynlar bizim T.V.’lerimizde ve çirkin,cirit dejenere internette atmakta. olmuş, • Bizim ise,kendilerinin çocuklarmz bu hatta progyaynlardan koruyacak, ramdanolarak kaldırdıkları şidalternatif kullanacamz, kendi kültür det içeren yayınlar bizim ve ahlâk deerlerimizi ne sunacak ne çizgi roman TV’lerimizde ve interde çizgi filmlerimiz var. nette cirit atmakta. • Arada srada yaynlanmak ansn yakalayabilenler de, ne • hikmetse Bizim 2.ise, çocuklarımızı veya 3. gün hiçbir bilgi yayndan buverilmeden yayınlardan koruyakaldrlmakta. • 605 cak, alternatif olarak kullanacağımız, kendi kültür ve ahlâk değerlerimizi sunacak ne çizgi roman ne de çizgi filmlerimiz var. • Arada sırada yayınlanmak şansını yakalayabilenler de, ne hikmetse 2. veya 3. gün hiçbir bilgi verilmeden yayından kaldırılmakta. • “TV” ve “internet” yayınlarını durdurma lüksüne sahip olamadığımıza göre, • Gelecekte kimliğimizi yaşatacak ve devletimizi devam ettirecek olan çocuklarımıza, • “TV” ve “internet” gençliğimize yönelik, yaynlarn durdurma lüksüne sahip olamadmza • Bizi biz yapan, kendi göre, • gelecekte değerlerimizi yansıtan kimliimizi devletimizi devam • Destan, Efsane ettirecekve olan Maçocuklarmza, gençliimize sal kahramanlarımızı yönelik, • bizi biz yapan, canlandıracak, • kendi yaatacak ve yanstan • Yabancı yayınlara “ter• Destan, Efsane ve cih” edilecekMasal nitelikte, kahramanlarmz deerlerimizi canlandracak, yabanc yaynlara “tercih” edilecek nitelikte, “albenisi güçlü” “çizgi filimler”, “çizgi romanlar” yaplarak devaml yaynlanmaldr • “Albenisi güçlü” “çizgi • filimler”, “çizgi roman• lar” yapılarak devamlı yayınlanmalıdır. • • Şimdi diyeceksiniz ki; neden çizgi film? 606 • Çizgi filmlerin geçmişi pek çoğumuzun da bildiği gibi Çizgi Romanlardır. • Çizgi Romanlar: 1950lerin sonunda İngiltere’de daha sonra Avrupa ve Amerika’ya yayılan, Pop Art adı ile yeni bir dönemi başlatan imdi diyeceksiniz ki; neden çizgi film? sanat akımının bir tekniği olarak ortaya çıktı.1935’li yıllarda çocukları neşelendirmek için, sadece güldürmeyi amaçlayan ve rin geçmii uzun da Çizgi r. anlar: onunda daha sonra Amerika’ya p Art ad ile nemi balatan nn bir tekni i ya çkt.1935’li uklar mek için, dürmeyi ve ford e” de; Çocuklar üzere yayn “ en bir çizgi” ürünü • 1965 “Oxford sözlüğünde” de; (comics) “Çocukları güldürmek üzere tasarlanmış yayın “ olarak geçen bir “komediçizgi” ürünü idi. • Çizgiler, yöntemler geliştikçe, geniş kitlelere yayıldıkça • Çizgi Romanlar ve • Çizgi Filmler, • Konularında artık sadece çocukları değil, gençleri de • Hedef almaya başladı. • Hattâ, daha da ileri giderek toplum değerleri ile alay ediliyordu. • Çizgiler, yöntemler gelitikçe, geni kitlelere yayldkça • Sonuçta “comics” çizgi• Çizgi Romanlar ve ler 1950• ortalarında sanÇizgi Filmler, • konularnda artk sadece sür edilerek dizginlemek çocuklar deil, gençleri de mecburiyetinde kalınıyor• hedef almaya balad. • Hattâ, daha da ileri giderek du. toplum deerleri ile alay • 1954 •yılında çocuklar Sonuçta “comics” çizgiler 1950 ortalarnda arasında suç oranının çok sansür edilerek dizginlemek sonucu; fazla yükselmesi ediliyordu. mecburiyetinde kalnyordu. • A.B.D.’nin pek çok kasaba ve şehirlerinde meydanlarda çizgi romanlar yakılmış; • “Sansür Kurulları” kurularak “Çocukları Zararlı Yayınlardan 607 Koruma” Kanunları çıkartılmıştı. • Bu arada Çizgi Film Kah 1954 ylnda çocuklar arasnda suç ramanları da çoğalmış, orannn çok fazla 1960 Kadın yükselmesi Haklarısonucu; hare A.B.D.’nin pek çok ketleri ile çizgi kasabaromanlara ve ehirlerinde meydanlarda çizgi “Kadın Kahramanlar” romanlar yaklm;ile “Sansür beraber cinsellik de girKurullar” kurularak “Çocuklar Zararl mişti. Yaynlardan • 1960 Kadın çkartlmt. Hakları hare Bu arada Çizgi ketleri ile çizgi romanlara Film Kahramanlar da çoalm, “Kadın Kahramanlar” ile beraber cinsellik de girmişti. Koruma” Kanunlar • Aslında bugün bile bizde olduğu gibi A. B. D.’de “çizgi roman”ı, – “çizgi film”i bir eğlence unsuru hattâ, aptalca ve gayri ciddi bulanlar olsa da 1980’li yıllarda 608 bu sanat dalı üzerinde bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Haklar ile çizgi “Kadn lar” ile nsellik de • Bu çalışmalar sonucunda; da bugün lduu gibi A. zgi roman”, ”i bir elence â, aptalca ve bulanlar olsa llarda bu üzerinde malar • “ çizgi romanların, düşünceleri iletmede kendine has bir dili olan ve hiçbir sanatın ulaşamadığı büyük bir güce sahip olduğu sonucuna.” varılmıştır. alar ; manlarn, ri iletmede as bir dili çbir sanatn büyük bir p olduu ” varlmtr. heyecan ve etkiyi yaratabiliyordu. • Bir çizgi roman sanatçısı, yarattığı imgeler, kurgu ve çizgi yöntemleri ile başka hiçbir iletişim aracında yakalayamadığı • Bu âdeta bir büyü idi. • • Bu gün, “çizgi roman” (görünmez sanat), “çizgi film” dendiğinde pek çoğumuzun küçümseyip, bıyık altından güldüğü bu sanat dalı, • Bir çizgi roman imgeler, kurgu ve 1960lı yıllarda siyasî çizgi yöntemleri ile baka bir güç olarak dahiçbir kullailetiim aracnda yakalayamad nılmaya başlanan korheyecan ve etkiyi yaratabiliyordu. kunç bir silaha dönüşadeta bir büyü müştür. • Bu idi. sanatçs, yaratt • Bu gün, “çizgi roman” • Pek çoğumuza bir lüks (görünmez sanat), “çizgi film” gibi gereksiz görünen, dendiinde pek çoumuzun aslında başlı küçümseyip, başına bambyk altndan güldüü başka bir dünya olan bu bu sanat dal, sanat dünyası; şimdi • 1960l yllarda siyasî bir güç da • Çizgi romanolarak kahramankullanlmaya korkunç larını Beyaz balanan perdeye de bir silâha dönümütür. taşıyarak dev bir sektör halinde milyonları başına toplamaktadır. • Avrupa, Japonya, Amerika ve diğer pek çok ülke için son derece önemli,hatta “Millî bir politika” niteliğine sahip olması dışında, • Büyük bir kazanç kapısı, adeta “altın yumurtlayan bir kaz”dır. • Milyarlarca dolar harcanmakta olan bu sektörler ülkelerine milyar- 609 lar, trilyonlar, kazandırmaktadır k çoumuza bir lüks gereksiz görünen, nda bal bana mbaka bir dünya n bu sanat nyas;imdi gi roman ramanlarn Beyaz deye de tayarak bir sektör halinde yonlar bana lamaktadr. Avrupa, Japonya, erika ve dier pek ülke için son derece mli,hatta “Millî bir itika” niteliine sahip as dnda , üyük bir kazanç s, adeta “altn murtlayan bir kaz”dr. ilyarlarca dolar canmakta olan bu törler ülkelerine yarlar, trilyonlar, andrmaktadr ani “bir tala iki ”. • Yani “bir taşla iki kuş”. • Bir düşünecek olursak çocuklarımız da, biz de, “Örümcek Adam”ı, “Boğaç Han”dan, • “Batman”i • “Oğuz Han”dan • “Noel Baba”yı • “Nasrettin Hoca”dan • Daha fazla tanıyor ve anmıyor muyuz? • Yabancı ülkelerdeki gibi bir hayal ürünü değil, ette kemikten, gerçekten yaşamış; bizi biz yapan kendi değerlerimizi, binlerce yıl yaşatmış, bu günlere ulaşması için canını en aziz bildiği su gibi akıtmış, • Birkaç tane değil, yüzlerce, binlerce olan kahramanlarımızın çizgi filmler ile hayat bulması geleceğimiz için çok mu büyük• • bir lüks olur? Bir düünecek olursak çocuklarmz da, biz de, “Örümcek • Adam”, “Boaç Han”dan, “Batman”i “Ouz • • Ya çocuklarımız! • • Böylesine güzel, değerli çalışmaları hiç mi hak etmiyorlar. • Han”dan “ Noel Baba”y “ Nasrettin Hoca”dan daha fazla tanyor ve anmyor muyuz? • Çocuklarımızın, bizim kültürümüze yabancı, hayal ürünü (örümcek adam gibi) uyduruk kahramanlar yerine, • Çizgi filmlerle yeniden hayat bulacak olan • Dede Korkut, 610 elerdeki al ürünü • Alp Manas, aam; an kendi zi, • Oğuz Kağan gibi yüzlerce • Destan kahramanımızı; u mas n aziz bi • Yunus Emre, • Nasrettin Hoca ve Keloğlan’ı daha fazla seveceklerine inanıyorum. deil, nlerce rmzn ile s için ük bir • Yeter ki devletimiz bu sektöre ciddi olarak el atsın, yapılmış olan çizgi roman ve çizgi filmler çoğaltılsın, tarihimizi bizi anlatan yeni yapımlar, projeler için yarışmalar düzenlensin; mz! üzel, malar • En önemlisi, yapılan ve yayınlanan • çizgi filmler ikinci gün • denilip Çocuklarmzn, “siyasîdir” yayınÇocuklarmzn, bizim bizim kültürümüze dan kaldırılmasın. yabanc, hayal kültürümüze (örümcek hayal ürünü •yabanc, Çocuklarımız için gibi) yapıürünü (örümcek adam uyduruk lacak aynı adam gibi)bu çalışmalar kahramanlar uyduruk yerine, zamanda tarihi ve sosyal kahramanlar belgeler niteliğini taşıyerine, yacağı için, bu eserlerde; konular gibi, olayların geçtiği yerlerin, kişilerin kıyafetlerinin, olayların geçtiği zamana ve coğrafyasına uygun, eşya, tabiat, bitki, özellikleri dikkatle ele alınması son derecede önemli unsurlardır. • Yabancı çizgi filmleri izlediğimizde bunların üzerinde titizlikle durulduğu görülür: (Uçan Kaz’daki Nilsin’ın ayaklarındaki 611 tahta ayakkabılar v.s. gibi). Ben bu bildirimde, yazdığım ve renklendirerek çizdiğim Türk destan: (Boğaç Han), efsane: (Munzur Efsanesi, Buyur Baba Efsanesi, Gelin Pınarı Efsanesi) ve masal: (Keloğlan,Nasrettin Hoca) isimli kitaplarımda, yaşanan zamana göre giyilen kıyafetleri, coğrafi yapıyı ve sosyal Yeter ki devletimiz bu hayatı, görsel yansımalarıyla sunmaya çalıştım. sektöre ciddi olarak el atsn, yaplm olan çizgi roman ve çizgi filmler çoaltlsn, arihimizi bizi anlatan yeni yapmlar, projeler için yarmalar düzenlensin; en önemlisi, yaplan ve yaynlanan çizgi filmler ikinci gün “siyasîdir” denilip yayndan kaldrlmasn. Çocuklarmz için yaplacak bu çalmalar ayn zamanda tarihi ve sosyal belgeler niteliini tayaca için, bu eserlerde; konular gibi, olaylarn geçtii yerlerin, kiilerin kyafetlerinin, olaylarn geçtii zamana ve corafyasna uygun, eya, abiat, bitki, özellikleri dikkatle ele alnmas son derecede önemli unsurlardr. • Yabanc çizgi filmleri izlediimizde bunlarn üzerinde titizlikle durulduu görülür: (Uçan Kaz’daki Nilsin’n ayaklarndaki tahta ayakkablar v.s. gibi). Ben bu bildirimde, yazdm ve renklendirerek çizdiim Türk destan :( Boaç Han), efsane: (Munzur Efsanesi, Buyur Baba Efsanesi, Gelin Pnar Efsanesi) ve masal: (Kelolan,Nasrettin Hoca) isimli kitaplarmda, yaanan zamana göre giyilen kyafetleri, corafi yapy ve sosyal hayat, görsel yansmalaryla sunmaya çaltm. 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622
© Copyright 2024 Paperzz
