İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ Anayasa Hukuku Pratik Çalışma Metni V 11 Mart 2014 - II. Öğretim I. 1961 Anayasası’na göre Türkiye’de geçerli olan siyasi rejimi aşağıda aktarılan maddeyi de göz önünde bulundurarak açıklayınız. “1961 Anayasası VI. Millet Meclisi Seçimlerinin Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi Madde 108- Anayasanın 89 uncu ve 104 üncü maddeleri uyarınca verilen güvensizlik oyu sebebiyle, onsekiz aylık bir süre içinde, Bakanlar Kurulu iki defa düşmüş ve üçüncü defa güvensizlik oyu verilmiş olursa, Başbakan, Cumhurbaşkanından, Millet Meclisi seçimlerinin yenilenmesini istiyebilir. Bu istek üzerine, Cumhurbaşkanı, Meclislerin Başkanlarına danışarak, seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Yenilenme kararı Resmi Gazetede yayınlanır ve hemen seçime gidilir.” II. Hukuk devletinin unsurlarını sayarak aşağıdaki alıntıları değerlendiriniz. “Raz’a göre: ‘İnsan haklarının reddine, yaygın yoksulluğa, ırk ayrımına, cinsiyet eşitsizliğine, ırk temelli zulme dayanan, demokratik olmayan bir hukuk sistemi, kural olarak, hukuk devleti gereklerine, gelişmiş Batı demokrasilerinin hukuk sisteminden daha fazla uygunluk gösterebilir. Bu ölçüsüz derecede kötü bir hukuk sistemi olacaktır, ancak bir hususta başarı gösterecektir: hukuk devletine uygunluk… Hukuk, … hukuk devletini ihlal etmeden, köleliği tesis edebilir.’” (Joseph Raz, “The Rule of Law and its Virtue”, The Authority of Law, Oxford, 1979, s. 211, 221; aktaran Lord Bingham, “Hukuk Devleti”, Küresel Bakış, Çev. Halil Altındağ, Yıl: 1, Cilt:1, Sayı: 3, Ekim 2011, s. 50.) “Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına saygılı, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.” (Anayasa Mahkemesi, 2011/58 E., 2012/70 K., K.t. 17.05.2012) III. Alıntılarda bahsedilen devletin niteliğini tespit ederek özelliklerini sayınız ve kararları değerlendiriniz. A. “(…) 5. maddesinde de kişilerin ve toplumun refah huzur ve mutluluğunu sağlamak üzere siyasal, ekonomik ve sosyal engellerin kaldırılması devletin temel görevleri arasında sayılmıştır. (…) devlet, sosyal adaletin, sosyal refahın ve sosyal güvenliğin gerçekleşmesini sağlayan devlettir. Ekonomik ve mali politikalar (…) devletin gerçekleşmesini sağlayan araçlardır. (…)ferdin huzur ve refahını gerçekleştiren ve güvence altına alan, kişiyle toplum arasında denge kuran, özel teşebbüsün güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayan, çalışma hayatının gelişmesi için sosyal, iktisadi ve mali önlemler alarak çalışanları koruyan, milli gelirin adil biçimde dağılmasını temin eden, (…) devlettir.” (Anayasa Mahkemesi, 2011/150 E., 2013/30 K., K.t. 14.02.2013) B. “Anayasa’nın 2. maddesinde yer alan (…) devlet ise “insan onuru”nun korunmasını amaçlar ve bunun için sosyal adaleti tesis etmeye çalışır. Vatandaşlarına asgari bir yaşam standardı sağlamayı kendisine görev bilen (…) kişi ve toplum yararı arasında denge kuran, toplumsal dayanışmayı üst düzeyde gerçekleştiren, sosyal ve ekonomik açıdan dezavantajlı olanları gözeterek sosyal adaleti sağlayan devlettir. Ancak, (…) devlet anlayışı bireylerin her türlü ihtiyacının bedelsiz olarak karşılanmasını gerektirmemektedir. Devlet tarafından su ve elektrik gibi bazı temel ihtiyaçların bedeli karşılığında vatandaşlara sunulmasının, yasal olmayan tarzda elektrik kullanılması halinde de bir takım yaptırımlar uygulanmasının (…) devlet anlayışına aykırılık oluşturmadığı açıktır.” (Anayasa Mahkemesi, 2011/132 E., 2012/82 K., K.t. 24.05.2012) IV. Varsayımsal Olay: Başbakan B, TBMM Genel Kurulu’nda çıkan tartışma sırasında milletvekili M’nin ölümüne neden olmuştur. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının, Başbakan B’nin yasama dokunulmazlığının kaldırılması istemi TBMM’ye iletmiştir. Genel Kurul’da yapılan oylama sonucunda Başbakan B’nin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına karar verilmiştir. Ankara Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada B’nin kasten öldürme suçunu işlediğine ve müebbet hapis cezasına hükmedilmiş ve karar kesinleşmiştir. Sorular: 1. Yukarıdaki olayı yasama dokunulmazlığının kapsamı çerçevesinde değerlendiriniz. 2. Başbakan B’nin yargılama sonunda kasten öldürme suçundan mahkum olmasının sonuçları nelerdir? V. Varsayımsal Olay: Milletvekili A, okullarda artan şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla ne tür önlemlerin alındığını öğrenmek amacıyla Milli Eğitim Bakanı B’ye yönelik bir sözlü soru önergesi vermiştir. Bakan B’nin meclisteki cevabının ardından Milletvekili A, gerekli önlemlerin alınmıyor olduğu ve Bakan B’nin görevini yerine getirmediği kanaatine varmıştır. Ayrıca medyada, ilk ve ortaöğretim okullarına yapılan öğretmen atamaları sırasında Bakan B ve bakanlık çalışanlarının rüşvet aldığı yönünde haberler yer almıştır. Sorular: 1. 1982 Anayasası’na göre TBMM’nin hükümeti denetleme yolları nelerdir? Açıklayınız. 2. Yukarıdaki varsayımsal kullanabileceğini belirtiniz. olayı değerlendirerek, hangi denetim yollarının
© Copyright 2024 Paperzz
