Bu PDF dosyasını indir

ÜSTÜN YETENEKLĠ EĞĠTĠME ĠLĠġKĠN
TUTUM ÖLÇEĞĠ UYARLAMA
ÇALIġMASI
ADAPTATION STUDY OF THE ATTITUDE SCALE
TOWARDS GIFTED EDUCATION
H. Said TORTOP
ÖZET
Bu çalışma, Üstün Yetenekli Eğitime İlişkin Tutum Ölçeği’nin (ÜYETÖ) Türkiye’deki geçerlik ve güvenilirliğini test etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, çalışma grubu olarak 2011-2012 öğretim yılında Zonguldak ve Isparta ilinde
ilköğretim okullarında görev yapan 347 öğretmen belirlenmiştir. Veriler kişisel bilgi
formu ve Üstün Yetenekli Eğitime İlişkin Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
ÜYETÖ geçerliliğine yönelik olarak dil, içerik ve yapı geçerliliği incelenmiştir.
İçerik geçerliliğine yönelik olarak üstün yetenekli eğitimle ilgili uzman 3 kişiden
görüş alınmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık Cronbach α katsayısının 0.69 olduğu bulunmuştur. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonucunda ölçekte bazı modifiksayonlara
gidilmiştir. Faktör analiz bulguları orijinal çalışmayı destekler niteliktedir. ÜYETÖ
Türkçe versiyonunun özellikleri, Türk öğretmenlerinin üstün yetenekli eğitime ilişkin
tutumlarını ölçmek için uygundur.
Anahtar kelimeler: Üstün yetenekli eğitimi, tutum, geçerlik, güvenirlik
ABSTRACT
This research was performed to test the validity and reliability of Attitude Scale
towards Gifted Education (ASGE) in Turkey. The research was conducted with 347
primary teachers who worked in Zonguldak and Isparta city at 2011-2012 educational term. The data were collected by demographic form and ASGE. Regarding the
ASGE validity, language, content and structure validity was examined. Regarding
the content validity, opinions of three experts on gifted education were taken and
factor analysis for structure validity was made. Regarding the scale structural validity, internal consistency was examined. Reliability internal consistency coefficient of
the scale was found to be α=0.69. As a result of confirmatory factor analysis (CFA)

BEÜ. Ereğli Eğitim Fak. Fen ve Tek. Öğrt. Bölümü
90
H. Said TORTOP
with the study group of participants some modifications were made. The fit indices
were deemed satisfactory as original scale. Therefore, the psychometric properties
of the Turkish version of ASGE were satisfactory and can be used to measure attitude towards gifted education of Turkish teachers.
Key words: Gifted education, attitude, validity, reliability
GĠRĠġ
Günümüzde eğitimde fırsat eşitliği perspektifinden bakılınca, her bireyin
yeteneklerinin maksimum düzeyde geliştirmesinin bireysel hakkı olduğu
söylemiyle tartışılan konular arasında üstün yetenekli eğitim meselesi gelmektedir. Ancak üstün yetenekli eğitimle ilgili çalışmalar gelişmiş ülkelerde
iyi bir noktaya gelmiş olmasına rağmen Türkiye‟de son yıllarda önemi anlaşılmaya başlanmıştır (Ataman, 1998; Levent, 2011). Üstün yetenekli bireyin
tanımı şu şekilde yapılabilir; zekâ, yaratıcılık, liderlik kapasitesi veya özel
alanlarda yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği uzmanlar
tarafından belirlenen IQ puanı 130 ve üstü olan öğrencilerdir (MEB, 2012).
Bir çok araştırmacı tarafında üstün yetenekli bireylerin normal eğitim olanaklarında, eğitim ihtiyaçlarını karşılayamadıkları belirlenmiştir. Bu yüzden
bir çok ülkede üstün yetenekli bireylerin eğitim gereksinimleri ihmal edilmektedir (Abram, 1982; Gallagher, 2003; Mönks & Pflüger, 2005; Renzulli
& Reis, 1985; Sak, 2011; VanTassel-Baska, 1997). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde öğrenciyi aktif kılan, ilk elden deneyim sağlayan yöntem ve
tekniklerle zenginleştirilmiş programlarla eğitim gereksinimleri karşılanabilir (Feldhussen, 1986; Hebert & Neumeister, 2000; Renzulli, 1999; Sak,
2011; Tomlinson, 1999). Bu eğitim programlarını uygulayabilecek eğitimcilere de ihtiyaç vardır. Ancak, üstün yetenekli çocuklara sunulan eğitim ve bu
eğitimin onların akademik ve duygusal gereksinimlerini karşılamaya etkileri
ile ilgili öğretmenlerin bilgi eksikliğinin olduğu birçok araştırmada vurgulanmaktadır (Gallagher, 1996; Gross, 1994; Sak, 2011). O yüzden ilk önce
yapılması gereken bu çocuklar için oluşturulan programlara ve üstün yetenekli eğitime ilişkin öğretmenlerin tutumlarının ne şekilde olduğunun belirlenmesidir (Davis & Rimm, 2004).
Üstün yetenekli eğitimle ilgili önemli çalışmaların ABD ve Kanada‟da başladığı görülmektedir (Gross, 1994; Renzulli & Reis, 1985; Gagne & Nedau,
1985). Bu çalışmalarla ilgili olarak toplumun bilhassa öğretmenlerin ve öğrenci velilerinin üstün yeteneklilik ve üstün yetenekli eğitimi ile ilgili tutumu
belirlemek için ölçek geliştirme çalışmasının Kanada‟da Nedau (1984) ve
Gagne ve Nedau (1985) tarafından yapıldığı görülmektedir. Bu ölçeğin
orjinali “Opinions about the Gifted and Their Education” olarak belirtilmek-
EÜSBED 2012 [V] 1
91
tedir. O zamandan bu zamana kadar birçok araştırmada kullanılan bu ölçeğin
ülkemizdeki üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili çalışmalarda kullanılması
oldukça önemlidir. Lassig (2003) yaptığı çalışmada Avustralya‟daki öğretmenlerin üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili tutumlarının belirlenmesinde
bu ölçeği kullanmıştır. Ayrıca, McCoach, D. & Siegle, D. (2007) yaptıkları
çalışmada öğretmenlerin üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin tutumlarının
kendilerini üstün yetenekli olarak algılama durumlarına gore nasıl farklılaştığını yine bu ölçeğe bir tane daha alt boyut ekleyerek yapmışlardır. Bu açıdan ÜYETÖ‟nün adaptasyon çalışmasının yapılması amaçlanmıştır.
Bu çalışmada, ÜYETÖ‟nin adaptasyon çalışması yapılan Türkçe versiyonunun geçerli ve güvenilir olup olmadığı araştırma sorularına cevap aranmıştır.
YÖNTEM VE MATERYAL
AraĢtırma Modeli
Bu araştırmada, öğretmenlerin üstün yeteneklilik ve üstün yetenekli eğitime
ilişkin tutumların belirlenmesinde tarama modeli kullanılmıştır. Tarama
modelleri, daha çok kişilerin inanç, görüş, tutum gibi özelliklerinin betimlenmesinde kullanılır (Büyüköztürk vd. 2011).
ÇalıĢma Grubu
Literatürde, geçerlik ve güvenirliği yapılacak ölçekte var olan madde sayısının 10 katı kadar bir örneklemin çalışma için ideal olduğu belirtilmektedir
(Tezbaşaran, 1997; Tavşancıl, 2002). Bu çalışmada uyarlaması yapılacak
ölçek olan ÜYETÖ toplam 34 maddeden oluştuğu için çalışmaya Zonguldak
ilinde 2011-2012 öğretim yılında ilköğretim okullarında görev yapan 347
öğretmen çalışma grubu olarak alınmıştır. Öğretmenler belirlenirken üstün
yetenekli öğrencilerin yetenek alanlarının ortaya çıkmasında etkili olan
branşlar olan, müzik, resim, matematik, fen, sınıf öğretmenliği (2. ve 3. sınıfı
okutan) ve okul öncesi belirlenmiştir. Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM)
yönergesine gore üstün yetenekli öğrencilerin tanılanmasında 2 ve 3. sınıf
öğretmenlerinin önerisi dikkate alınmaktadır. Aşağıda çalışma grubuna
dikkat edilen öğretmenlerin demografik özellikleri verilmiştir (Tablo 1).
92
H. Said TORTOP
Tablo 1: Araştırma kapsamında yer alan ilköğretim öğretmenlerinin sosyodemografik özellikleri
Cinsiyet (N=347)
f
%
Erkek
135
38,9
Kadın
212
61,1
Branş (N=347)
Fen ve Teknoloji
44
12,7
Matematik
48
13,8
Müzik
17
4,9
Görsel Sanatlar
16
4,6
Teknoloji Tasarım
28
8,1
Sınıf
154
44,4
Türkçe
40
11,5
Yaş (N=347)
20-25 yıl
22
6,3
26-30 yıl
71
20,5
31-35 yıl
98
28,2
36-40 yıl
67
19,3
41-45 yıl
43
12,4
46-50 yıl
20
5,8
51 + yıl
26
7,5
Kıdem (N=347)
20-25 yıl
48
13,8
26-30 yıl
88
25,4
31-35 yıl
71
20,5
36-40 yıl
66
19,0
41-45 yıl
36
10,4
46-50 yıl
14
4,0
51 + yıl
24
6,9
Mezun
olunan
okul
(N=347)
Eğitim Enstitüsü
28
8,1
Eğitim Fakültesi
309
89,0
Yüksek Lisans
10
2,9
EÜSBED 2012 [V] 1
93
Veri toplama araçları
Araştırmanın verileri, demografik veri toplama formu ve 34 maddeden oluşan ÜYETÖ ile toplanmıştır.
Üstün Yeteneklilik ve Üstün Yetenekli Eğitime İlişkin Tutum Ölçeği:
ÜYETÖ, ilk defa Nadeau (1984) ve Gagne ve Nadeau (1985) tarafından
geliştirilen (Opinions about the gifted and their education) ölçeğin orjinali 34
maddedir. ÜYETÖ orijinal ölçekte, Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu (ÜYİDB), Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma
(ÜYÖHKOB), Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu (ÜYTDB),
Üstün Yeteneklilerin Dışlanması ve İzolasyonu Boyutu (ÜYDİB), Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu (ÖYSOB), Sınıf Atlatma Boyutu (SAB)
olmak üzere 6 boyut bulunmaktadır. ÜYETÖ orjinal ölçeği altboyutları;
ÜYİDB; 1., 9., 11., 14., 15., 16., 30., 32., ÜYÖHKOB; 3., 4., 5., 12., 18.,
23., 26., 27., 28., ÜYTDB; 13., 17., 24., 25., 33., ÜYDİB; 19., 22., 31.,
ÖYSOB; 2., 6., 20., 21., SAB; 7., 8., 10., 29., 34., maddelerden oluşmaktadır
(Gagne & Nedau, 1985).
AraĢtırmanın Etiği
ÜYETÖ‟ni geliştiren araştırmacılardan biri olan Francouis Gagne‟den ölçeğin Türkçeye uyarlanması için e-posta ile yazılı izin alınmıştır.
BULGULAR
ÜYETÖ Türkçe formunun geçerliliği
Dil ve anlam geçerliliğine yönelik olarak ÜYETÖ 10 dil bilimcisi tarafından
İngilizce‟den Türkçe‟ye çevrilmiştir. Tüm çeviri metinleri araştırmacılar
tarafından tek tek incelenerek her bir maddeyi en iyi temsil eden Türkçe
metin hazırlanmıştır. Ölçek uyarlama çalışmalarında orjinal formla çeviri
yapılan formdaki maddelerin eşdeğer olduğunun saptanması için üstün yetenekli eğitim alanında uzman ve iyi ingilizce bilen 5 uzmandan görüş alınmıştır. Uzmanlara ölçeğin orijinali ve çevirisi birlikte verilmiştir, ölçeğin maddelerinin uygunluğunu değerlendirmeleri için 0-10 arasında (0= hiç uygun
değil, 10 = tamamen uygun) bir puan vermeleri istenmiştir. Uzmanların görüşleri arasında % 91 oranında uyum olduğu görülmüştür. Daha sonra Türkçe form her iki dili iyi bilen iki dilbilimci tarafından tekrar İngilizceye çevrilmiş ve bu çevirinin orijinal ölçek ile benzer olup olmadığı değerlendirilmiştir. Uzman değerlendirmeleri sonrasında birkaç maddesinde ifade değişikliği yapıldıktan sonra kullanımının uygun olacağı düşünülen bu ölçek, 20
tane ilköğretim öğretmenine uygulanmıştır. Olumsuz geri bildirimler olmadığından geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için yeterli büyüklükteki örnekleme uygulanmasına karar verilmiştir. Verilerin toplanacağı Zonguldak ve
94
H. Said TORTOP
Isparta İl Milli Eğitim Müdürlüklerinden izin alınmıştır. Elde edilen veriler,
bilgisayar ortamında SPSS programınaa girilmiştir. Ayrıca doğrulayıcı faktör analizi için AMOS programı kullanılmıştır.
Doğrulayıcı Faktör Analizi
Bu çalışmada Gagne & Nedau (1985) tarafından geliştirilen ÜYETÖ‟nün 6
faktörlü yapıda olduğunun doğruluğunun sınanması amacıyla alan yazında
son yıllarda sıklıkla karşılaşılan doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sürecine
yer verilmiştir (Barrett, 2007). Doğrulayıcı faktör analizi için Amos programından yararlanılmıştır. Sınanan model için kovaryans matrisleri kullanılmış
ve yapılan DFA uyum istatistikleri ve modifikasyon sonuçları incelenmiştir
(Byrne, 2011). DFA sürecinde Ki-Kare uyum testi (χ2), İyilik Uyum Testi
(GFI), Karşılaştırmalı Uyum Testi (CFI), Normlaştırılmış Uyum Testi
(NFI), ve Yaklaşık Hataların Ortalama Karakökü (RMSEA) değerleri hesaplanmıştır (Byrne, 2011). χ2/df oranının 3 ya da daha düşük olması, CFI,
NNFI, NFI, GFI, AGFI değerlerinin .90‟dan yüksek olması, RMSEA anlamlılık düzeyinin .06‟dan düşük olması genel olarak faktör yapısının uyumlu
olduğunun bir göstergesidir (Kline, 1998; Kahn, 2006; Hoe, 2008). Genel
olarak GFI, AGFI ve CFI değerlerinin .80 ve .90 arasında olması yapının iyi
uyuma elverişli olmasını temsil eder; .90 ve üzeri değerler ise yeterli iyi
uyumu yansıtır (Arbuckle, 2011). RMSEA değerinin ise .05‟ten düşük olması mükemmel uyuma, .05-.08 arası değer alması kabul edilebilir uyuma .08
ile .10 arası değer alması vasat uyuma işaret etmektedir (Hoe, 2008). DFA
sonucunda ilk model şu şekildedir.
EÜSBED 2012 [V] 1
95
ÜYĠDB: Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu, ÜYÖHKOB:
Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma, ÜYTDB: Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu, ÜYDĠB: Üstün Yeteneklilerin Dışlanması
ve İzolasyonu Boyutu ÖYSOB: Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu,
SAB: Sınıf Atlatma Boyutu
ġekil 1. Model 1‟ in gösterimi
χ2=1274.9, df=512, p=.000; RMSEA, 0.066; χ2/df=2.49; NFI=.549;
CFI=.664; GFI=.810; PCLOSE= .000 olarak bulunmuştur.
Şekil 1‟de gösterilen modelde, boyutlar arasındaki kovaryanslarının anlamlılık düzeyleri incelenmiştir. p değerlerinin .05 den büyük olan gruplar belirlenmiştir. Bu alt boyutlar, ÜYİDB-ÜYDİB arasında (.211), ÜYİDB-SAB
arasında (.538), ÜYÖHKOB-ÜYTDB arasında (.277), ÜYTDB-ÜYDİB
96
H. Said TORTOP
arasında (.221) anlamlılık görülmüştür. Modelin daha uyumlu olması için p
değerinin 0.05 den büyük olduğu ilişkilerin yeniden kurularak model oluşturulması önerilmektedir (Hoe, 2008; Arbuckle, 2011). Bu yüzden Model 2
oluşturularak DFA yeniden yapılmıştır (Bkz.Şekil 2).
ÜYĠDB: Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu, ÜYÖHKOB:
Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma, ÜYTDB: Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu, ÜYDĠB: Üstün Yeteneklilerin Dışlanması
ve İzolasyonu Boyutu ÖYSOB: Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu,
SAB: Sınıf Atlatma Boyutu
ġekil 2. Model 2‟nin gösterimi
χ2=1283.2, df=517, p=.000; RMSEA, 0.065; χ2/df=2.48; NFI=.546;
CFI=.662; GFI=.807; PCLOSE= .000 olarak bulunmuştur.
Burada RMSEA değerinde çok az da olsa düşüş görülmüştür. Ancak Model
2‟de maddeleri regresyon ağırlıkları indeksine bakılmıştır. Bazı maddeleri
EÜSBED 2012 [V] 1
97
farklı boyutlara girmesi halinde daha uyumlu bir modelin olabileceği DFA
analizinde gözükmektedir (Hoe, 2008; Arbuckle, 2011). M.I. değerleri yüksek olan bu maddeler sırasıyla Madde 24 (M.I.=6.802) ve Madde16 (M.I.=
31.802) şeklindedir. Ayrıca, Madde 11 ve Madde 21 inde benzer şekilde
yüksek M.I değerleri bulunmaktadır. Bunların DFA da gözüken şekilde alt
boyutlara yönlendirilmesiyle oluşturulan modelin uyumunda düşme meydana gelmiştir. Bu maddelerin ölçeğin teorik temellerini etkilemeyecek şekilde
modelin oluşturulmasına dikkat edilmiştir. Örneğin, “Madde24: Bir toplum
ilerlemek için üstün yetenekli bireylerin yeteneklerini en üst düzeyde geliştirmelidir.” Gagne‟nin (1991) orijinal ölçeğinde Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu (ÜYİDB) boyutu altında olan bu maddenin, yapılan DFA‟ inde çıkan sonuçlara göre Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri
Boyutu (ÜYTDB), boyutuna girmesi daha uygun görülmüştür.
“Madde 16:Okullarımız üstün yetenekli öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçlarını
karşılamada zaten yeterlidir” Gagne (1991) orjinal ölçekte yani Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma (ÜYÖHKOB) boyutu altında olan bu
maddenin, yapılan DFA‟ inde çıkan sonuçlara göre Üstün Yeteneklilerin
İhtiyaçları ve Destek Boyutu (ÜYİDB) alınmasının daha uygun olacağı görülmüştür.
Yapısal eşitlik modellemelerinde, uyum indekslerinden sonra modifikasyon
indekslerine (MI) bakılabilir. MI, gözlenen değişken ile gizil değişkenler
arasında kovaryansa bakarak modele ilişkin modifikasyonlar önermektedir.
Bu modifikasyonlar hata terimleri temelinde oluşturulur. Önerilen modifikasyonlara bakıldığında, 18-15, 17-16, 21-19, 29-27, 30-33, 31-32 numaralı
hata terimlerinin birbirine bağlanmasıyla modelin ki-kare değerinde önemli
düzelme olacağı görülmüştür. “İki hata teriminin birbirine bağlanması, her
iki gözlemlenen değişkenin kovaryans matrisinin eşitlenmesi anlamına gelmektedir”(Meydan ve Şeşen, 2011). Bu yüzden kuramsal olarak aynı faktör
altındaki hata terimlerinin birleştirilmesi sağlanmıştır. Bu düzeltmeler ardından model tekrar test edilmiştir (Bkz. Şekil 3). Uyum indeksleri şu şekilde bulunmuştur. χ2=1123.9, df=511, p=.000; RMSEA, 0.059; χ2/df=2.19;
NFI=.603; CFI=.73; GFI=.830; PCLOSE= .000 olarak bulunmuştur.
98
H. Said TORTOP
ÜYĠDB: Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu, ÜYÖHKOB:
Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma, ÜYTDB: Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu, ÜYDĠB: Üstün Yeteneklilerin Dışlanması
ve İzolasyonu Boyutu ÖYSOB: Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu,
SAB: Sınıf Atlatma Boyutu
ġekil 3. Model 3‟ün gösterimi
Bunun dışında, ayrıca sekonder DFA modeli yapılarak modelin uyum durumu incelenmiştir. Bu model Şekil 4‟te gösterilmiştir.
EÜSBED 2012 [V] 1
99
ÜYĠDB: Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu, ÜYÖHKOB:
Üstün Yeteneklilere Özel Hizmetlere Karşı Olma, ÜYTDB: Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu, ÜYDĠB: Üstün Yeteneklilerin Dışlanması
ve İzolasyonu Boyutu ÖYSOB: Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu,
SAB: Sınıf Atlatma Boyutu
ġekil 4. Model 4‟ün gösterimi
100
H. Said TORTOP
χ2=1370.0, df=521, p=.000; RMSEA, 0.069; χ2/df=2.37; NFI=.516;
CFI=.626; GFI=.794; PCLOSE= .000 olarak bulunmuştur.
Model 4 incelendiğinde Model 3‟teki uyum indekslerinde düşüşler görülmektedir. Yapısal Eşitlik Modeli ve DFA ile ilgili alan yazında belirtilen
duruma göre en uygun modelin Model 3 olduğu görülmektedir (Hoe, 2008;
Arbuckle, 2012).
Güvenilirliğe ĠliĢkin Bulgular
ÜYETÖ güvenilir olup olmadığının araştırılması için cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı incelenmiştir.ÜYETÖ cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ise .69
bulunmuştur. Bu açıdan bakıldığında güvenilirlik katsayısı arzu edilen düzeye oldukça yakındır (Tavşancıl, 2002, Büyüköztürk, 2007).
TARTIġMA ve SONUÇ
Yapılan çalışma sonucunda Gagne ve Nadeau (1985) tarafından geliştirilen
(Opinions about the gifted and their education) adlı ölçeğin Türkçe uyarlama
çalışması sonucunda geçerlilik ve güvenilirliği sağladığı görülmektedir. Yapılan DFA sonucunda en uygun modelin araştırmada Model3 olarak belirtilen model olduğu χ2=1123.9, df=511, p=.000; RMSEA, 0.059; χ2/df=2.19;
NFI=.603; CFI=.73; GFI=.830; PCLOSE= .000 olarak bulunmuştur. Bu
bulgular ışığında modelin uyumlu bir model olduğu söylenebilir (Byrne,
2011). Ardından yapılan güvenilirlik ve toplam-madde korelâsyonu analizleri sonucunda da güvenilir bir ölçek de olduğu söylenebilir (Büyüköztürk,
2007).
Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlara göre ÜYETÖ‟nin ülkemizdeki
üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili araştırmalarda kullanıma uygun olduğu
görülmüştür. ÜYETÖ‟nin Türkçe formu elde edilen şekliyle eklere konulmuştur. Üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili araştırmalar açısından ülkemizin eksikliği bulunmaktadır (Sak, 2011). Bu alandaki araştırmaların çoğalması için üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili ölçek geliştirme ve uyarlama
çalışmalarına önem verilmelidir.
EÜSBED 2012 [V] 1
101
KAYNAKLAR
Abram, G.C. (1982). Gifted education: the recruitment/selection process of
teachers for gifted elementary programs and the perceptions of
teachers and principals. Doctoral Thesis, University of Southern
California, USA.
Arbuckle, J.L. (2012). IBM SPSS Amos 19 User‟s Guide.
www.amosdevelopment.com/download/amos.pdf
Ataman A., (1998). Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 183-185.
Barrett, P. (2007). Structural equation modelling: adjudging model fit.
Personality and Individual Differences. 42. 815-824
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (8. baskı), Ankara: PegemA Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.,K., Akgün, Ö.,E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.
(2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, PegemA yayıncılık, 8. baskı,
Ankara.
Byrne, B.M., (2011), Structural Equation Modeling with AMOS: Basic
Concepts, Applications, and Programming. Second Edition.
Mahwah, NJ: LEA, London.
Davis, G., & Rimm, S. (2004). Education of the gifted and talented (5th ed.).
Boston: Allyn and Bacon.
Feldhussen, J. F. (1986). A conception of giftedness: conception of
giftedness. In RJ. Steinberg, J.E Davidson (Eds), Conception of
Giftedness. New York: Cambridge University press.
Gagné, F., & Nadeau, L. (1985). Dimensions of attitudes toward giftedness.
In A. H. Roldan, (ed.), Gifted and talented children, youth and
adults: Their social perspective and culture (pp. 148-170). NY:
Trillium Press.
Gagné, F. (1991). Brief presentation of Gagné and Nadeau„s attitude scale:
Opinions about the gifted and their education. Montreal: University
of Québec.
Gallagher, J. J. (1996). Educational research and educational policy: The
strange case of acceleration. In C. P. Benbow & D. Lubinski (Eds.),
Intellectual talent: Psychometric and social issues (pp. 83-92). Baltimore: The John Hopkins University Press.
Gallagher, J. J. (2003). Issues and challenges in the education of gifted
students. In N. Colangelo & G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted
education (3rd ed.) (pp. 11-23). Boston: Pearson Education.
102
H. Said TORTOP
Gross, M. U. M. (1994). Changing teacher attitudes to gifted students
through inservice training. Gifted and Talented International, 9(1),
15-21.
Hébert, T. P., & Neumeister, K. L. S. (2000). University mentors in the
elementary classroom: supporting the intellectual, motivational, and
emotional needs of high-ability students. Journal for the education of
the gifted, 24, 122-148.
Hoe, S.L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation
modeling Technique. Journal of Applied Quantitative Methods. 3(1).
76-83.
Kahn, J. H. (2006). Factor analysis in counseling pyschology research,
training, and practice: Principles, advances, and applications. The
Counseling Psychologist, 34, 684-718.
Kline, R. B. (1998). Principal and Practice of Structural Equation
Modeling. New York: The Guilford Press.
Lassig, C J. (2003) Gifted and talented education reforms: Effects on
teachers' attitudes. In B. Bartlett, & F. Bryer, and D. Roebuck (Eds.),
Proceedings 1st Annual International Conference on Cognition,
Language, and Special Education Research: Reimagining Practice:
Researching Change (pp. 141-152).
Levent, F. (2011). Üstün yenekli çocukların hakları el kitabı, anne baba ve
öğretmenler için. Çocuk vakfı yayınları, İstanbul.
MEB,
Bilim
Sanat
Merkezi
Yönergesi
(2012).
http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593_0.html
Meydan, C.H., Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulaması. Ankara: Detay Yayıncılık
McCoach, D. & Siegle, D. (2007). What predicts teachers‟ attitudes toward
the gifted? Gifted Child Quarterly, 51, 246.
Mönks, F.J. & Pflüger, R. (2005). Gifted Education in 21 European
Countries: Inventory and Perspective. Retrieved July 18, 2012, from
www.bmbf.de/pub/gifted_education_21_eu_countries.pdf
Nadeau, L. (1984). Construction d'une echelle rfattitude face a la douance
(enfants doues)
[Construction of an attitude scale toward giftedness (gifted children)].
Unpublished master's thesis,University du Quebec a Montreal, Montreal.
Renzulli, J. S. & Reis, S. M. (1985). The schoolwide enrichment model: A
comprehensive plan for educational excellence. Mansfield Center,
CT: Creative Learning Press.
EÜSBED 2012 [V] 1
103
Renzulli, J.S., (1999). What is thing called giftedness and how do we
develop it? A twenty- five year perspective, Journal for the
education of gifted, 23(1), 3-54
Sak, U. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programları modeli (ÜYEP) ve
sosyal geçerliliği. Eğitim ve Bilim. 36(161), 1-17.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara.
Nobel Yayıncılık.
Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. İkinci baskı.
Ankara: Türk Psikologlar derneği yayınları.
Tomlinson, C. A. (1999). The differentiated classroom: Responding to the
needs of all learners. Alexandria, VA: Association for Supervision
and Curriculum Development.
VanTassel-Baska, J. (1997). Excellence as a standard for all education.
Roeper Review, 20(1), 9-12
104
H. Said TORTOP
Ek1. Üstün Yetenekli Eğitimi Tutum Ölçeği (ÜYETÖ)
1.Okullarımız üstün yetenekli öğrencilere özel eğitim hizmetlerini sunmalıdır.
2.Üstün yetenekli öğrencilerin eğitim gereksinimlerinin karşılanmasının en iyi yolu
onları özel sınıflara koymaktır.
3.Özel eğitim hizmetlerine en fazla ihtiyaç duyan öğrenciler öğrenme güçlüğü olan
öğrencilerdir.*
4.Üstün yetenekli öğrenciler için yapılan özel programlar seçkincilik (elitizm) oluşturacağı için sakıncalıdır.*
5. Üstün yetenekli öğrenciler için yapılan özel eğitim hizmetleri ayrımcılığı gösteren
bir işarettir.*
6.Üstün yetenekli öğrenciler için özel sınıflar oluşturulması, diğer öğrencilerin kendilerini değersiz hissetmesine neden olur.*
7.Sınıf atlayan üstün yetenekli öğrencilerin çoğu, kendilerinden yaşça büyük olan
gruba sosyal uyum sağlamada zorluk çekerler.*
8.Üstün yetenekli öğrenci açısından bulunduğu sınıfta zaman kaybetmesi, atlanılan
bir üst sınıfa uyum sağlamasından daha fazla zarar verir.
9.Üstün yetenekli çocuklar eğitim ihtiyaçları yeterince karşılanmadığı için okullarında genelde sıkılırlar.
10.Üstün yetenekli çocukların aileleri çocuklarının sınıf atlaması için devamlı baskı
yapar.*
11.Üstün yetenekli öğrenciler eğitim ihtiyaçları yeterince karşılanmadığı için normal
sınıflarda zamanlarını boşa harcarlar.
12.Bizler üstün yetenekli öğrencilerden çok öğrenme güçlüğü olan öğrencilere özel
destek vermekle sorumluyuz.*
13.Üstün yetenekli kişiler toplumumuz için çok değerli bir hazinedir.
14.Okullarımızda üstün yetenekli öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçları sıkça ihmal
edilmektedir.
15.Üstün yetenekli bireylerin, yeteneklerini tam olarak geliştirmek için özel ilgi ve
desteğe ihtiyaçları vardır.
16.Okullarımız üstün yetenekli öğrencilerin özel eğitim ihtiyaçlarını karşılamada
zaten yeterlidir.*
17.Toplumun üstün yetenekli bir bireyi olarak düşünülmeyi çok istiyorum.
18.Üstün öğrencilerin yeteneklerinin geliştirilmesinde büyük sorumluluk ailelerinindir.*
19.Bir çocuk üstün yetenekli olarak etiketlenirse arkadaş edinmede daha fazla zorluk
çeker.
20.Üstün yetenekli öğrencilerin normal sınıflarda öğrenim görmeleri sağlanmalıdır,
çünkü üstün yetenekli öğrenciler diğer öğrencilerin için bir entellektüel uyarıcı rolü
üstlenirler.*
EÜSBED 2012 [V] 1
105
21.Öğrencileri üstün yetenekli ve diğerleri diye ayırırsak, daha birçok etiketlemeleri
de artırırız örneğin güçlü-zayıf, yeterli-yetersiz gibi.*
22.Bazı öğretmenler, üstün yetenekli öğrenciler tarafından otoritelerinin sarsıldığı
hissederler.
23.Okullarımızda üstün yetenekli öğrencilerimiz zaten ayrıcalıklı konumdadır.*
24.Bir toplum ilerlemek için üstün yetenekli bireylerin yeteneklerini en üst düzeyde
geliştirmelidir.
25.Biz üstün yetenekli öğrencilere özel eğitim hizmeti sunmakla geleceğimizin söz
sahibi sınıfını oluşturmaktayız.*
26.Vergi mükellefleri, küçük bir azınlık olan üstün yeteneklilerin özel eğitim ihtiyaçların için vergi vermek zorunda olmamalılar.*
27.Normal düzeydeki çocuklar toplumumuzun ana kaynağıdır, bu yüzden onlar ilgi
odağımızda asıl onlar olmalılar.*
28.Eğer üstün yetenekli çocuklara özel destek ve ilgi verilirse kibirli veya bencil
olabilirler.*
29.Üstün yetenekli öğrenciler sınıf atlatılırsa, önemli fikirlerini yitirirler (bilgilerinde
boşluklar oluşur).*
30.Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler için ayrılan yatırımların aynısını üstün öğrenciler için de yapmalıyız.
31.İnsanlar tarafından kıskanıldıkları için üstün çocuklar genelde dışlanırlar.
32.Okulların normal programları üstün öğrencilerin entellektüel merakını söndürür.
33.Yarının toplumunun liderleri çoğunlukla günümüzün üstünlerinden meydana
gelecektir.
34.Üstün çocukların büyük çoğunluğuna sınıf atlaması için izin verilmelidir.
* olumsuz ifadeler
ÜYETÖ Altboyutları (Modifiye edilmiş Model 3‟e göre)
Üstün Yeteneklilerin İhtiyaçları ve Destek Boyutu (ÜYİDB): 1,9,11,14,15,16,30,32
Üstün
Yeteneklilere
Özel
(ÜYÖKOB):3,4,5,12,18,23,26,27,28
Hizmetlere
Karşı
Olma
Üstün Yeteneklilerin Toplumsal Değeri Boyutu (ÜYTDB):13,17,24,25,33
Üstün Yeteneklilerin Dışlanması ve İzolasyon Boyutu(ÜYDİB): 19,22,31
Özel Yetenek Sınıfları Oluşturma Boyutu (ÖYSOB):2,6,20,21
Sınıf Atlatma Boyutu (SAB): 7,8,10,29,34
Boyutu

Download Report