İYTE MALZEME ARAŞTIRMA MERKEZİ 2013 YILI FAALİYET RAPORU İÇİNDEKİLER Önsöz 1. MAM Yönetim Yapısı 2. MAM Yönetmeliği 3. Etkinlikler 4. Merkezin Kullanım İstatistikleri 5. Merkezin Gelir/Gider Bilgileri 6. Merkezi kullanan Akademik ve Ticari kuruluşlar 7. Ekler : Cihaz Kullanım İstatistikleri X-Işını Kırınım Cihazı (XRD) Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) Taramalı Uç Mikroskobu (SPM) Mekanik Test Cihazı (MTC) Termal Analiz Cihazı (TGA) Yüzey Alanı Ölçüm Cihazı (BET) X-Işını Floresans Spektrometresi (XRF) Sedigraf Cihazı Dilatometre Cihazı 2 Önsöz Değerli İYTE’liler, 2013 yılı içerisindeki faaliyetlerimizi raporladığımız bu dokümanda öğretim üyesi, bölüm ve fakülte bazında kullanım istatistiklerini bulacaksınız. Geçen yıl itibariyle Merkez altyapımızı 46’sı öğretim üyesi 169 İYTE’li araştırmacı ve 65 eğitim kurumu (24) ve sanayii kuruluşu (41) kullanmıştır. 2012 yılı ile karşılaştırıldığında merkezimizden yararlanan İYTE akademik personelinin sayısında belirgin bir değişiklik olmamakla beraber, İYTE dışındaki eğitim kurumlarının ve sanayii kuruluşlarının sayısında ciddi bir azalma gözlenmektedir. Bu azalmanın temel sebebinin sayıları giderek artan endüstriyel ARGE merkezleri ile çevre üniversitelerde kurulmuş olan İYTE-MAM benzeri merkezlerin altyapılarının hızla gelişmesi, donanım ve yetişmiş personel olarak İYTE-MAM ile rekabet edebilecek duruma gelmeleri olduğunu gözlemlemekteyiz. Bu nedenle merkezimizde kullanılan cihazların güncellenmesi, malzeme bilimi alanında son yıllarda vazgeçilmez olan yeni cihaz ve donanımların eklenmesi ve merkezimizde görev yapan uzmanların sayılarının bir an önce arttırılması ve uzmanların kendi alanlarında son teknolojileri takip edebilecek şekilde yurtiçi/yurtdışı eğitim, bilimsel konferans vb. etkinliklere katılımlarının teşvik edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Yar. Doç. Dr. Özgenç Ebil MAM Müdürü 3 1. MAM Yönetim Yapısı YÖNETİM KURULU İsim Soyad ve Unvanı Görevi Doktora derecesi Yrd. Doç. Dr. Özgenç Ebil Müdür Malzeme Bilimi ve Müh. Prof. Dr. Sedat Akkurt Üye Malzeme Bilimi ve Müh. Prof. Dr. Serdar Özçelik Üye Kimya Prof. Dr. Metin Tanoğlu Üye Malzeme Bilimi ve Müh. Prof. Dr. Seher Fehime Özkan Üye Kimya Müh. Doç. Dr. Mustafa Demir Üye Malzeme Bilimi ve Müh. Doç. Dr. Alper Taşdemirci Üye Makina Müh. Doç. Dr. Yusuf Selamet Üye Fizik Doç. Dr. Adile Avar Üye Şehir ve Bölge Planlama MAM PERSONELİ Duygu Oğuz Kılıç Uzman Kimya Y. Lisans Mine Bahçeci Uzman Fizik Müh. Y. Lisans. Işın Özçelik Uzman Kimya. Y. Lisans Zehra Sinem Hortooğlu Uzman Eczacılık Y. Lisans Canan Güney Teknisyen Kimya Meslek Lisesi Kadri Şenay İdari Koordinatör Halkla İlişkiler Önlisans Ercan Öztep Hizmetli 4 DANIŞMA KURULU Adı-Soyadı Kurum Görevi Adres ve Elektronik Posta M. Alptekin Aydın Üye Hipokrat A.Ş. 407/6 Sok.No:10 Pınarbaşı/İZMİR aaaydı[email protected] Ankara Asfaltı 26. Km 35170 Kemalpaşa/İZMİR [email protected] Can Tokman Üye Ege Vitrifiye Sağlık Gereçleri San. Tic. A.Ş. Ar-ge Müdürü Nafiz Gönen Üye Gönen Bilgi Teknolojileri İzmir A. Cumhur Büyükakıncı Üye Polinas Plastik San. Tic. A.Ş. Genel Müdürü Organize Sanayi Bölgesi 45030 MANİSA [email protected] Tamer Çakıcı Üye Politek A.Ş. 129/7 Sok. No: 13 4. Sanayi Sitesi Bornova/İZMİR Fikret Koçlular Üye TEBA Günkal Güneş Görece Beldesi Gülçırpı Enerjisi ve Klima San. Mevkii No: 575 35470 A.Ş. Menderes/ İZMİR [email protected] 5 2. MAM Yönetmeliği İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Malzeme Araştırma Merkezi (İYTE-MAM) Yönetmeliği Kuruluş Madde 1- İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Malzeme Araştırma Merkezi (İYTE-MAM), Rektörlüğe bağlı olarak 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 2880 sayılı Kanunla değişik 7/d-2 maddesi uyarınca kurulmuştur. Tanımlar Madde 2- Bu yönetmelikte kullanılan terimlerden; a) “Enstitü” :İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünü, b) “Merkez :İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Malzeme Araştırma Merkezini (İYTEMAM), c) “Rektör” :İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörünü, d) “Yönetim Kurulu” :İYTE-MAM Yönetim Kurulunu, e) “Müdür” : İYTE-MAM Müdürü ifade eder. Amaç Madde 3- Merkezin amacı, malzeme bilimi ve mühendisliği alanında araştırmalar yapmak, disiplinlerarası çalışmaları teşvik ve organize etmektir. Bu çalışmaların yürütülmesinde kullanılacak merkezi laboratuar olanaklarını sağlamaktır. Çalışma Alanı ve Faaliyetleri Madde 4- Merkez, belirtilen amacı doğrultusunda aşağıdaki işlevleri yerine getirir. a) Bilimsel ve teknolojik araştırma yapmak. b) Bölümler arası ortak araştırmaları desteklemek ve organize etmek. c) Yapılacak araştırmalar için bölümler tarafından ortaklaşa kullanılan ve kullanılması planlanan laboratuar ekipmanlarının bu merkez altında bir araya getirilerek daha etkin kullanımını sağlamak. d) Enstitüde yapılan yüksek lisans, doktora tez çalışmaları ve diğer araştırmalarda, araştırmacıların merkezin olanaklarından yararlanmasını sağlamak. e) Endüstrinin ihtiyaç duyduğu ve gelişmesine olanak sağlayacak araştırma ve uygulama projelerini yürütmek. f) Özel ve kamu kuruluşlarına danışmanlık ve eğitim hizmetleri vermek. Seminerler, çalıştaylar ve konferanslar düzenlemek. g) Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini sağlamak. 6 Organlar Madde 5- Merkezin organları şunlardır: a) Müdür ve Müdür Yardımcısı, b) Yönetim Kurulu, c) Danışma Kurulu, d) Araştırma ve Proje Grupları. Bunların belirlenmesi ve görevleri aşağıda belirtilmiştir. Müdür ve Müdür Yardımcısı Madde 6- Müdür, Merkez Yönetim Kuruluna seçilmiş ve başka bir birimde idari görevi bulunmayan öğretim üyeleri arasından üç yıllığına Enstitü Yönetim Kurulu görüşü de alınarak Rektör tarafından görevlendirilir. Süresi biten Müdür tekrar görevlendirilebilir. Müdür, malzeme anabilim dalında deneyimi olan enstitü öğretim üyelerinden birisini Müdür Yardımcısı olarak seçer. Müdür Yardımcısı, Müdürün yokluğunda yerine vekalet eder, vekalet 6 aydan fazla sürerse yeni Müdür görevlendirilir. Müdür Yardımcısı Yönetim Kurulu toplantılarına oy hakkı olmaksızın katılır. Müdürün Görevleri Madde 7- Müdürün görevleri aşağıdaki gibidir. a) Merkezi temsil eder. b) Merkez Yönetim Kuruluna Müdürlük eder. c) Merkeze bağlı personelin ve fiziki alt yapının düzenli bir şekilde, kuruluş ve gelişme amaçlarına uygun olarak çalışmasını sağlar. d) Yönetim Kurulu kararlarını uygular. e) Yurtiçinde ve yurtdışındaki kuruluşlarla işbirliği protokolleri hazırlayıp, onay için Rektöre sunar. f) Her yıl sonunda, Merkezin çalışmaları hakkında Yönetim Kuruluna faaliyet raporunu ve bir sonraki yıla ait çalışma programını sunar. Yönetim Kurulu Madde 8- Yönetim Kurulu, Enstitüde tam gün çalışan ve malzeme bilimi alanında yayın, araştırma, uygulama deneyimi ve birikimi bulunan: a) 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunun 13/b maddesi çerçevesinde Merkezde görevlendirilmiş, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği alanında eğitim ve araştırma birikimi bulunan, öğretim üyeleri arasından Rektör tarafından seçilecek üç, b) Mühendislik Fakültesi öğretim üyeleri arasından Mühendislik Fakültesi Dekanı tarafından Fakülte Kurulu görüşü alınarak önerilecek beş kişi arasından Rektör tarafından seçilecek üç, c) Fen Fakültesi öğretim üyeleri arasından Fen Fakültesi Dekanı tarafından Fakülte Kurulu görüşü alınarak önerilecek üç kişi arasından Rektör tarafından seçilecek iki, d) Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri arasından Mimarlık Fakültesi Dekanı tarafından Fakülte Kurulu görüşü alınarak önerilecek iki kişi arasından Rektör tarafından seçilecek bir, üyeden oluşur. 7 Yönetim Kurulunun oluşturulma prosedürü Rektörlüğün tüm öğretim üyelerine konuyu duyurması ve adayların ilgili bölüm başkanlıklarına müracaatı ile başlar. Yönetim Kurulu üyelerinin görevi 3 yıldır. Görev süresi dolmadan ayrılan veya üç aydan fazla bir süre üniversite dışında görevlendirilen bir üyenin yerine aynı yöntemle seçim ve görevlendirme yapılır. Görevi sona eren üyeler tekrar seçilebilirler. Yönetim Kurulunun Görevleri Madde 9- Yönetim Kurulu, Müdürün çağrısı üzerine en az iki ayda bir kez toplanır. Yönetim kurulunun görevleri; a) Merkezin faaliyeti ve yönetimi ile ilgili konularda karar almak, b) Proje gruplarının kuruluş ve çalışma ilkelerini belirleyen yönergeler hazırlamak. c) Merkeze bağlı laboratuarların ve cihazların kullanım ilkelerini belirleyen yönergeler hazırlamak, d) İYTE de bölümler arasında işbirliğini gerektiren çalışmaların yürütülmesini sağlamak amacı ile protokoller düzenlemek, e) Bir önceki yıla ait faaliyet raporunu ve bir sonraki yıla ait çalışma programını değerlendirir ve Rektörlüğe iletilmek üzere karara bağlamaktır. Danışma Kurulu ve Görevleri Madde 10- Danışma Kurulu, Merkez Yönetim Kurulu tarafından önerilen ve Rektörlükçe uygun görülen, İYTE içinden ve dışından konu ile ilgili bilim adamları, sanayiciler, kamu ve özel kuruluşların temsilcilerinden en fazla 12 üyeden oluşur. Danışma Kurulu üyelerinin görev süresi üç yıldır. Süresi biten üye yeniden görevlendirilebilir. Danışma Kurulu yılda en az bir kere toplanarak, merkezin çalışmaları konusunda görüşlerini bildirir ve yeni çalışma alanları üzerinde Yönetim Kuruluna önerilerde bulunur. Proje Grupları ve Merkez Birimleri Madde 11- Proje gruplarının ve Merkez Birimlerinin sayısı, çalışma konuları ve görev süreleri Merkez Yönetim Kurulunca belirlenir. Kadrolar Madde 12- Merkezin akademik, idari ve teknik personel ihtiyacı, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 13/b maddesi çerçevesinde yapılacak görevlendirmelerle sağlanır. Yürürlük Madde 13- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörü yürütür. 8 Etkinlikler Merkezimizde 2013 yılı içerisinde düzenlenen etkinlikler: Ziyaret Eden MAM personeli Gökhan Erdoğan Duygu Oğuz Kılıç Ziyaret Edilen İleri Ziyaretin Yapıldığı Araştırma Merkezi Tarih 21. Ulusal Elektron 28-31 Mayıs 2013 Mikroskobi Kongresi, Mersin 21. Ulusal Elektron 28-31 Mayıs 2013 Mikroskobi Kongresi, Mersin Ziyaretin Amacı Kongre Kongre Mine Bahçeci Bruker AXS, Almanya 01-05 Temmuz 2013 AFM Eğitimi Zehra Sinem Hortooğlu Graz Teknoloji Üniversitesi Elektron Mikroskopi Enstitüsü (FELMI), Avusturya 30 Eylül -04 Ekim 2013 SEM Eğitimi İYTE-MAM’a ziyaret eden konuşmacılar Hartmuth Schroettner Graz Teknoloji Üniversitesi Elektron Mikroskopi Enstitüsü (FELMI) Seminer Konusu Seminerin Yapıldığı Tarih Advanced Electron Microscopy in Materials Science 18 Nisan 2013 Merkez altyapısının lisans ve lisansüstü dersler kapsamında kullanım bilgileri: CHEM 402, RES 552, CHE511, İYTE-MAM SEM EĞİTİM, ME 507, MSE 501, CHE 411 (LAB3), CHE 101, ME 524, PHY 519 dersleri kapsamında kullanılmıştır. 9 3. Merkezin Kullanım İstatistikleri Merkez altyapısının yıllara göre kullanım istatistikleri Tablo 1 ve Tablo 2‘de verilmiştir. Tablo 1. Yıllara Göre Kullanım İstatistikleri (İYTE ve Döner Sermaye -DS) - 41 - 56 9 17 - 15 22 - 21 33 - - 158 - 169 - - 17 0 52 - 47 - 46 - 40 96 - 25 49 - 29 76 - 24 41 DS - İYTE - DS 205 2013 İYTE - 2012 DS 121 İYTE İYTE - - DS DS 2011 İYTE 2010 14 4 39 14 6 37 İYTE 2009 DS Araştırmac ı Öğretim Üyesi Üniversite Sanayi 2008 DS İYTE 2007 İYTE-MAM’da toplam 10 adet cihaz bulunmaktadır. Taramalı Elektron (2 adet) ve Taramalı Uç mikroskopları istatistikleri saat bazında; TGA, XRD, BET, XRF, Sedigraf, Dilatometre ve Mekanik Test Cihazı adet bazında tutulmaktadır. Aşağıda bu istatistiklerin hem İYTE içerisinde yapılan hem de Döner Sermaye kapsamında gerçekleştirilen ölçümlerin istatistikleri verilmektedir. Tablo 2. Cihazların İYTE Projelerinde Kullanımı (Adet) XRD MTC XRF SEDİGRAF DİLATOMETRE TGA BET 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 228 260 0 0 0 17 0 979 120,5 0 0 0 175 65 1494 233 95 0 0 310 65 1380 274 109 0 0 103 29 1226 205 67 4 0 139 26 1358 191 52 4 13 177 43 1406 328 224 0 13 153 59 1260 208 183 3 4 234 137 10 Şekil 1. İYTE araştımacıları tarafından örnek adedi bazında kullanılan cihazlar Tablo 3. Cihazların İYTE Projelerinde Kullanımı (Saat) SEM SPM 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 738 271 498,75 327 444 489 595 260 540 302 653 132 908,5 369 955 394 Şekil 2. İYTE araştımacıları tarafından saat bazında kullanılan cihazların istatistiği 11 Tablo 4. Cihazların Döner Sermaye kapsamında Kullanımı (Adet) XRD MTC XRF SEDİGRAF DİLATOMETRE TGA BET 2006 0 0 0 0 0 0 0 2007 519 186 0 0 0 1 0 2008 981 24 250 0 0 9 26 2009 1419 20 82 0 0 40 134 2010 1278 97 145 0 0 116 70 2011 1455 31 162 7 4 175 89 2012 737 21 139 7 0 102 87 2013 869 0 142 9 0 95 37 Şekil 3. Döner Sermaye kapsamında örnek adedi bazında kullanılan cihazlar Tablo 5. Cihazların Döner Sermaye kapsamında kullanımı (Saat) SEM SPM 2006 0 0 2007 95 12 2008 118 57 2009 206,5 26 2010 269,5 60 2011 392 25 2012 433 63,67 2013 355,50 56,50 12 Şekil 4. Döner Sermaye kapsamında ölçüm saati bazında kullanılan cihazlar 4. Merkezin Gelir/Gider Bilgileri Tablo 6. 2004-2013 Yılları Döner Sermaye Gelirlerinin Cihazlara Göre Dağılımı (TL) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 SEM 17.080 19.3271 30.024 39.630 59.513 85.795,00 71.632,505 XRD 11.200 21.519 38.226 36.642 64.874 38.918,00 39.494,00 SPM 2.308 7.877 4.747 9.868 4.6654 13.267,25 11.865,00 MTC 4.180 1.776 2.879 4.579 1.440 1.858,50 - BET 165 1.380 10.024 3.9203 4.958 16.404,00 6.140,00 TGA 157 9061 2.100 6.090 8.492 9.316,80 9.823,20 XRF - 11.685 7.224 14.313 14.6264 18.684,00 15.074,60 Sedigraf - - 4722 2363 317 586,00 1.062,00 Dilatometre - - - - - - - TOPLAM 35.090 64.470 95.696 115.278 158.885 184.829,55 165.154,30 1 2008 yılı içinde SEM cihazı 5,5 ay,TGA cihazı 5 ay bakım nedeniyle çalıştırılamamıştır. 2009 yılında Sedigraf cihazı parça değişimi nedeniyle kullanılamamıştır. 3 2010 yılı boyunca sıvı azot tedarik edilmemesi nedeni ile 4 ay süreyle BET cihazında analiz yapılamamıştır. 3 2010 yılı içinde Sedigraf cihazı arıza nedeniyle 6 ay çalıştırılamamıştır. 4 2011 yılında SPM cihazındaki 100 µm’lik scanner bozulduğundan dolayı 1,5 ay analiz yapılamamıştır. 4 2011 yılında XRF cihazının arızası nedeniyle için 4 ay analiz yapılamamaktadır. 5 2013 yılı içinde SEM cihazı yılın son 3 haftası bakım nedeniyle çalıştırılamamıştır. 2 13 Döner Sermaye Geliri 200000 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Şekil 5. MAM’ın Döner Sermaye Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı (TL) Giderler: 2013 yılı içerisinde MAM’ın gideri toplam 37.044,12 TL’dir. Harcama miktarı (TL) Harcama kalemi 3.740,60 XRF Kalibrasyon 10.095,20 XRF Platin Kroze 1.800,00 TAEK Lisans 2.124,00 BET Degas Ünite Parçaları 8.873,60 TGA Kefeleri 1.736,96 TGA Seramik Kroze 662,60 8.011,16 Sarf Malzeme Gaz 14 5. Döner Sermaye Kapsamında MAM Alt Yapısını Kullanan Akademik Kuruluşlar Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi Kafkas Üniversitesi Akdeniz Üniversitesi Katip Çelabi Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Balıkesir Üniversitesi Mersin Üniversitesi Bartın Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Celal Bayar Üniversitesi Selçuk Üniversitesi Cumhuriyet Üniversitesi Süleyman Demirel Üniversitesi Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Uludağ Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk Lisesi Ege Üniversitesi Vecdi Gönül Lisesi Gediz Üniversitesi Özel Fatih Koleji Döner Sermaye Kapsamında MAM Alt Yapısını Kullanan Ticari Kuruluşlar ACS End. Kimya Kani İnşaat Akdeniz Kimya Likya Minelco AKG Yalıtım Milli Saraylar Barış Öztekin MİNPRO Batel Elektrik Norm Cıvata Beşer A.Ş Oruçoğlu Bosch Polser Bozzetto Group PolyM Bronz Kimya Semerkant Plastik Cihan Ercan Sentes Bir A.Ş. 15 Cağ Plast Sentez Kimya Dikkan Şanlılar Tıbbi Cihaz DYO Teknoma Ltd. Ege Profil Tisan ELDOR Topuz Ahşap Kesici Takım İmalat Elsan TKF Metal Kaplama ENDA Tuzla Jeotermal FAPER Kimya Sa. Viking Kimya Genda Kimya Weber İnci Akü Yünsa İzeltaş 16 7. EKLER Aşağıda İYTE-MAM’da mevcut 10 cihazın öğretim üyesi, bölüm ve fakülte bazında ham istatistik verileri bulunmaktadır. Şekil 7. Bölümler ve Fakülteler Bazında XRD Cihazı Kullanım Yüzdeleri Şekil 6. Öğretim Üyesi Bazında XRD Cihazı Kullanım Adetleri 17 Şekil 7. Öğretim Üyesi Bazında XRD Cihazı Kullanım Adetleri 18 Şekil 8. Bölümler ve Fakülteler Bazında SEM Cihazı Kullanım Yüzdeleri 19 Şekil 9. Öğretim Üyesi Bazında SEM Cihazı Kullanım Saatleri 20 Şekil 10. Bölümler ve Fakülteler Bazında SPM Cihazı Kullanım Yüzdeleri Şekil 11. Öğretim Üyesi Bazında SPM Cihazı Kullanım Saatleri 21 Şekil 12. Bölümler Bazında MTC Cihazı Kullanım Yüzdeleri Şekil 13. Öğretim Üyeleri Bazında MTC Cihazı Kullanım Adetleri 22 Şekil 14. Bölümler ve Fakülteler Bazında TGA Cihazı Kullanım Yüzdeleri TGA Yusuf Selamet Tahir Kemal Erdem Şebnem Harsa Serdar Özçelik Selahattin Yılmaz Sedat Akkurt Oğuz Bayraktar Mustafa Güden Mustafa Demir Metin Tanoğlu Mehtap Eanes Emirdağ Hasan Böke Funda Tıhmınlıoğlu Ekrem Özdemir Devrim Balköse Ayben Top Ahmet Yemenicioğlu 0 20 40 60 80 100 Şekil 15. Öğretim Üyeleri Bazında TGA Cihazı Kullanım Adetleri 23 Şekil 16. Bölümler ve Fakülteler Bazında BET Cihazı Kullanım Yüzdeleri Şekil 17. Öğretim Üyeleri Bazında BET Cihazı Kullanım Adetleri 24 Şekil 18. Bölümler ve Fakülteler Bazında XRF Cihazı Kullanım Yüzdeleri Hasan Böke Mustafa Güden Handan Baysal Devrim Balköse T.Kemal Erdem Yusuf Selamaet Fehime Özkan Mustafa Demir Selahattin Yılmaz Engin Özçivici Sedat Akkurt Özgenç Ebil Mustafa Emrullahoğlu Alper Baba Serdar Özçelik 0 10 20 30 40 50 Şekil 19. Öğretim Üyeleri Bazında XRF Cihazı Kullanım Adetleri 25 Dilatometre Cihazı Dilatometre cihazında Kimya Bölümünden bir öğretim üyesi tarafından toplam 4 adet örnek analiz edilmiştir. Sedigraf 2013 yılı boyunca toplam 12 adet örnek analiz edilmiştir. 26
© Copyright 2024 Paperzz
