XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu 2-5 Nisan 2014 KORUYUCU BAŞLIK ASTARLARI İÇİN ÖRGÜ YAPILARIN YANMA VE KONFOR ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA Daiva Mikučionienė, J. Baltušnikaitė, L. Milašiūtė, Rimvydas Milašius Kaunas University of Technology, Department of Textile Technology, Studentu str. 56, LT-51424 Kaunas, Litvanya [email protected] GİRİŞ Güç tutuşur, ısı bariyeri oluşturan ve konforlu olma fonksiyonları ile koruyucu giysinin yaratılması, itfaiyecilerin güvenliğini geliştirmek için en direk yoldur. Tüm fonksiyonu, itfaiyeciyi ısı, alev ve diğer zararlı çevre koşullarından yeterli koruma sağlamaktır. Bununla birlikte, bu koruma vücut ısı alış-verişi ile başarılmaktadır. Örgü kumaşlar belirgin konfor özellikleri sağlarlar ve uzun zamandır birçok giysi tipinde tercih edilmektedir. Yeni bir kumaşın tasarlanması, kumaşın üretiminden önce onun davranışını tahmin etmeyi gerektirmektedir. Bu nedenle kumaş özelliklerinin çeşitli parametrelerinin etkisinin incelenmesi ve belirlenen ilişkilerin karakteristiklerine göre bir kumaşın tasarlanması çok günceldir [1–3]. Araştırmamızın amacı, sadece örgü yapısını örneğin iplik kat sayısını değiştirerek daha düşük yanma özelliğine sahip ve aynı zamanda daha yüksek konforlu örgü kumaşlardan ürün üretme olanaklarını incelemektir. MATERYAL-METOT Araştırmalar için Nomex Delta TA 18 tex×2 ipliklerden üretilen örme kumaşlar kullanılmıştır. Kumaşlar süprem örgü yapısında E 14 inceliğinde tek yataklı yuvarlak örme makinesinde makine ayarları sabit tutularak (tüm tiplerde ilmek iplik uzunluğu 5.1 mm’dir) üretilmiştir. Üretilen 4 tip örme kumaş şunlardır: I. Tip tek katlı ipliklerden üretilmiş kumaş, II: Tip çift katlı ipliklerden üretilen kumaş, III: Tip üç katlı ipliklerden üretilen kumaş, IV. Tip dört katlı ipliklerden üretilen kumaştır. Çalışmada, I. Tip kumaştan 4 farklı kombinasyonda (tek kat kumaş, çift kat kumaş, üç kat kumaş, dört kat kumaş), II. Tip kumaştan 2 farklı kombinasyonda (tek kat kumaş ve çift kat kumaş), III. Tip kumaştan tek kat kumaş olarak ve IV. Tip kumaştan ise yine tek kat kumaş olarak cep üretimi gerçekleştirilmiştir. Yatay yanma testi kullanılmıştır ve tutuşma süresi cebin üst katmanında veya kumaşta kırılma meydana gelmesine kadar geçen süre olarak belirlenmiştir. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Örme kumaşların tutuşma süresi, kumaş kat sayısı ve iplik katsayısı arttıkça artmaktadır. İplik kat sayısının kumaş kat sayısına göre yanabilirlik üzerine daha fazla etkisi bulunmaktadır. Çok katmanlı cep kullanımı sadece 3,8 kata kadar (tek kat kumaş için 59,4 s ve tek katlı ipliklerden üretilen dört örgü kumaştan üretilmiş cep için 226,8 s) yanabilirliği arttırırken, dört katlı iplik kullanımı 5.2 kata kadar (tek katlı iplikten üretilmiş kumaş için 59,4 s, dört 109 XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu 2-5 Nisan 2014 katlı iplikten üretilmiş kumaş için 310 s) yanabilirliği arttırmaktadır. Tutuşma süresi yüzey yoğunluğu ve hava geçirgenliği ile normal bir korelasyona sahiptir. Bununla birlikte, benzer tutuşma süresine ve çok farklı hava geçirgenliği veya yüzey yoğunluğuna sahip iki alan bulunmuştur. Burada çok farklı yüzey yoğunluğu ve hava geçirgenliği değerleri ile aynı yanabilirlik özellikleri elde etmek mümkündür. Hava geçirgenliği veya yüzey yoğunluğuna göre giysinin yanabilirliğini tasarlama ve tahminlemenin etkisi mümkün değildir. Bunun anlamı, tutuşma süresini azaltmadan, giysinin konforunu yükseltmek ve düşük yüzey yoğunluğu ve/veya yüksek hava geçirgenliği ile giysiyi tasarlamak mümkün demektir. Tüm sonuçlar farklı kat sayısına sahip iplik kullanarak cepteki tek katlı iplikten üretilen örme katman sayısını aynı tutarak benzer yüzey yoğunluğuna sahip örme kumaşları ya da bu özellikleri değiştirerek bu kumaşları karşılaştırarak analiz edilmiştir. Çok daha yüksek tutuşma süresi, cepte aynı tabaka sayısı içeren kumaşa göre katlı iplikler kullanılarak üretilen kumaşlarda sağlanmıştır; özellikle iki tabakadan veya iki katlı iplikten daha fazla tabaka ve kat sayısına sahip kumaş ve ipliklerde çift tabakalı örgü kumaşlarda elde etmek mümkündür. Tek katlı ipliklerden örülen iki tabakalı ceplerin tutuşma süresi, iki katlı iplikten örülen kumaşın tutuşma süresine göre sadece %5,5 daha düşüktür; diğer yandan aynı fark üç tabakalı ve dört tabakalı kumaşların tutuşma süresi % 25÷30’dur. İki tabakalı cebin tutuşma süresi, tek tabakalı kumaşa göre 2,6 kat daha fazladır. Üç ve dört tabakalı ceplerde tutuşma süresi sırasıyla iki ve üç tabakalı ceplere göre yaklaşık %12 daha yüksektir. Ayrıca, iki tabakalı cepler ile iki katlı iplik kullanılarak üretilen kumaşlardan yapılan ceplerin benzer yanabilirlik özelliğine sahip olduğu unutulmamalıdır. SONUÇ Çok tabakalı ceplerde tabaka sayısı arttıkça ve iplik kat sayısı arttıkça tutuşma süresi de lineer olarak artmaktadır. Farklı kat sayılarına sahip ipliklerin kullanımının, cepteki aynı tabakada kumaş kullanımına göre tutuşma süresini arttırması mümkündür. Diğer yandan, bu tip örgü yapıları daha düşük hava geçirgenliği ve daha yüksek rijitliğe sahip olacaktır. Rijitliğin çok önemli özellik olmadığı giysiler için, çok tabakalı cepler yerine daha fazla kat sayısına sahip iplikleri kullanmak daha iyidir. Böyle bir çözümün ekonomik avantajları da bulunmaktadır – bir örgünün daha fazla kat sayısına sahip ipliklerle üretilmesi, tek katlı ipliklerden çok tabakalı ceplerin üretiminden daha ucuzdur. Anahtar Kelimeler: Güç tutuşurluk, konfor, örme kumaşlar KAYNAKLAR [1] HOLMER, I,., Industrial Health 44 (2006) 404-413. [2] SUN, G. et al., Textile Research Journal 7 (2000) 567-573. [3] MIKUCIONIENE, D. et al., Fibres&Textiles in Eastern Europe 6 (2011) 71–74. 110
© Copyright 2024 Paperzz
