Etik Karar Alma Modeli

Etik Karar Alma Modeli
Etik Karar Alma Modeli
General Dynamics'te, neredeyse her gün iş etiğiyle ilgili kararlarla karşı karşıya geliyoruz. Bunların
birçoğu çok açık ve çözüm için fazla düşünmek gerekmiyor: doğal bir tepki olarak doğru olanı yapıyoruz.
Öte yandan, bazıları karmaşık ve çok zorlayıcı olabiliyor. Hepimiz neyin doğru neyin yanlış olduğunu
bilsek de, doğru kararlar verme ve doğru olanı yapma süreci her zaman açıkça belli olmuyor. Gerçekten
de, etik kararlar çoğunlukla işletmede en zor verdiğimiz kararlar oluyor. Bunlar, en önemli sonuçların
bazılarını da beraberinde getiriyor.
Bu Etik Karar Alma Modeli, yanıtın her zaman açık olmadığı karmaşık etik kararlarda size yol göstermeye
yardımcı olması için sağlandı. Sizin de göreceğiniz gibi, Model karar alma sürecini yedi farklı soru öğesine
ayırıyor. Her öğe için, yanıtınız "evet" olduğunda bir sonraki öğeye ilerliyorsunuz. Öte yandan, herhangi
bir öğeye verdiğiniz yanıt "hayır" olduğunda, ilerlemeden önce durmanız ve bu öğeyle ilgili
çözümlemenizi yeniden gözden geçirmeniz gerekiyor.
Yedi öğenin tümüne de "evet" yanıtını vermeyi başardığınızda, Modeli tamamlamış oluyorsunuz. Bu
süreci özenli ve samimi bir şekilde izlerseniz, büyük olasılıkla anlamlı bir etik karara varacaksınız.
Model, ekteki akış çizelgesinde akış şeması haline getirilmiştir. Şemayı izleyen sayfalarda, çözümlemenizi
geliştirmeye yardımcı olmak için tasarlanmış özenli sorular ve önerilerle yedi öğenin her biri daha ayrıntılı
olarak inceleniyor.
Bu model, etik ikilemlerinize sizin yerinize çözüm getirmeyecektir. Ancak, disiplinli ve yapılandırılmış bir
yaklaşım benimsemenize olanak tanıyacak ve eylemlerinizde size yol gösterebilecek bir araç olması
hedeflenmiştir.
Etik Karar Alma Modeli Akış Şeması
ESASLAR: Esasları dikkatle gözden geçirdim mi?
HAYIR
EVET
HAYIR
KAYNAKLAR: Elimdeki kaynakları kullandım mı?
DURUN:
EVET
HAYIR
SORUNLAR: Tüm sorunları gözden geçirdim mi?
EVET
SEÇENEKLER: Seçeneklerim üzerine dikkatle düşündüm mü?
HAYIR
Devam
etmeden önce
bu öğeyi
dikkatlice
tekrar gözden
geçirin
EVET
SONUÇLAR: Seçimlerimin sonuçlarını dikkate aldım mı?
HAYIR
EVET
HAYIR
ZAMAN TESTİ: Kararım zamana dayanabilecek mi?
EVET
Kararım etik açıdan anlamlı bir karar
Etik Karar Alma Modeli
ESASLAR: Esasları dikkatle gözden geçirdim mi?
Esasların tümünü göz önünde bulundurmadan anlamlı bir etik karar alamazsınız.
S
O
R
U
N
• İyi bir karar için gereken tüm esasları bir araya getirdim mi?
• Hiç kanıtı olmayan esasların, motivasyonların veya eylemlerin doğru olduğunu varsayıyor
muyum?
• Konuya dahil olan tüm taraflara, çıkar sağlama konusunda makul bir kuşkuyla yaklaşıyor
muyum?
• Doğrudan sonuca geçmek yerine esaslar hakkında dikkatle düşünmek için kendime zaman
tanıyor muyum?
Anlamlı etik kararlar alınması, ilgili tüm esasların kapsamlı biçimde
değerlendirilmesine bağlıdır.
Etik Karar Alma Modeli
KAYNAKLAR: Elimdeki kaynakları kullandım mı?
Etik karar alma sürecinde yalnız değilsiniz.
S
O
R
U
N
• Bu sorunu amirimle konuştum mu?
• Bu sorunu çözmek için hukuk, etik, İK uzmanlarından veya başka uzmanlardan yardım almaya
ihtiyacım var mı?
• Mavi Kitap‘ı veya ilgili tüm politikaları araştırdım mı?
• Gerekiyorsa, Etik Yardım Hattı'na başvurdum mu?
Elinizdeki araçları kullanın: General Dynamics'te size yardımcı
olabilecek birçok kaynak vardır.
Etik Karar Alma Modeli
SORUNLAR: Tüm sorunları gözden geçirdim mi?
Birçok etik karar karmaşık sorunlar içerir.
S
O
R
U
N
• Kararımı etkileyecek sorunların tümünü belirlediğim konusunda kendime güveniyor muyum?
• Sorunların tümünü tamamen anlamış durumda mıyım?
• Sorunları tüm yönleriyle ve tarafların her birinin gözünden bakarak inceledim mi?
• Sorunları anlamak için konunun uzmanından yardım almaya ihtiyacım var mı?
Etik bir karar almadan önce ilgili tüm sorunları dikkatle düşünün.
Etik Karar Alma Modeli
SEÇENEKLER: Seçeneklerim üzerine dikkatle düşündüm mü?
Çoğunlukla, etik kararların birden fazla doğru yanıtı vardır.
S
O
R
U
N
• Alabileceğim farklı önlemlerin tümünü dikkate aldım mı?
• Hızlı harekete geçme gereksinimi ile kapsamlı düşünme gereksinimini dengeledim mi?
• Kullanabileceklerim arasında en iyi hareket tarzını seçtiğimden emin miyim?
• Gerektiğinde konunun uzmanlarından yardım istedim mi?
Etik kararlar nadiren tek bir "doğru" yanıta varırlar.
Karar vermeden önce tüm olası seçenekleri ve sonuçları dikkate alın.
Etik Karar Alma Modeli
SONUÇLAR: Seçimlerimin sonuçlarını dikkate aldım mı?
Etik kararların her zaman belirli sonuçları vardır.
S
O
R
U
N
• Almayı planladığım önlemin sonuçlarını dikkatle düşündüm mü?
• Seçimlerimin, kararımda taraf olan herkesi nasıl etkileyeceğini dikkate aldım mı?
• Eylemlerimin başkalarının gözünde nasıl görüneceğini düşündüm mü?
• Ortaya çıkabilecek beklenmeyen sonuçlarla nasıl başa çıkacağımı düşündüm mü?
Etik kararlar iş kararlarıdır ve bunlara diğer iş kararlarıyla aynı düzeyde
özen göstererek ve plan yaparak yaklaşılmalıdır.
Etik Karar Alma Modeli
ZAMAN TESTİ: Kararım zamana dayanabilecek mi?
Etik kararlar zamana dayanmalıdır.
S
O
R
U
N
• Faaliyetlerim herkese duyurulduğunda, bunları rahatça açıklayabilir miyim?
• Kararım, etik olarak kabul edilebilme "sınırına fazla yakın" bir noktada mı?
• Kararımın temelinde, etkilenen tüm taraflara adil davranma yaklaşımı mı var?
• Gelecekte kararımı yeniden gözden geçirecek ve doğruyu yaptığıma inanacak mıyım?
Etik kararların uzun soluklu etkileri olabilir. Gelecekte pişman olmamak
için bugün yaptıklarınızı dikkatle gözden geçirin.

Download Report