Baro Denetçilerinin ve Disiplin Kurulu Üyelerinin
Seçimi Üzerine
Sosyal medyanın web sayfalarında “Baro denetçilerinin ve disiplin kurulu üyelerinin ayrı
seçilmeleri” önerildi ve tartışmaya açıldı. Görüşün temelinde yatanın, denetçilerin ve disiplin kurulu
üyelerinin seçimi kazanacak liste dışından olma halinde görevlerini her hangi bir baskı altında olmaksızın yerine getireceklerine olan inanç olduğu sosyal medyada yazılanlardan anlaşılıyor. Belli ki
aynı listeden seçilen denetçilere ve disiplin kurulu üyelerine, belki şahıslarına değil ama aday oldukları liste nedeniyle bağımsız olamayacakları ve görevlerini hakkıyla yerine getiremeyecekleri
düşünüldüğü için, güvenilemiyor.
Kimi meslektaşlarımızın endişeleri anlaşılıyor, ama çözümü 1136 no’lu Avukatlık Kanunu
düzenlemesinde bulunmuyor. Çünkü her ne kadar 1136 no’lu kanunun ilk ve değişikliklerden sonraki güncel halinde her organın seçimi ayrı maddelerde belirtildiği için seçimlerin her organ için ayrı yapılması gerektiği düşünülebilir ise de, seçimlerin her organ için ayrı yapılmasını zorunlu kılan
bir düzenleme yasada bulunmuyor, ama yasaklayan bir düzenleme de yok. Yani, yasanın düzenlemesine dayanarak denetçilerin ve disiplin kurulu üyelerinin başkan ve yönetim kurulu üyelerinden
ayrı seçilmeleri gerçekleştirilemez. Seçmenin oyları ile tabii olabilir, yani engel yok.
1969 yılından sonraki Ankara Barosu seçimleri için adaylar, ya bir başkan adayının ya da bir
grubun listesinde önerilmiş. Yani Ankara Barosu seçimlerinde başkan adayının ya da grup adayının
listesi dışında Disiplin Kurulu aday listesi ya da denetçiler aday listesi uygulaması yok. Belki, birkaç seçimde olmuştur, ama benim elde edebildiğim belgelerde teyit eden bilgi yok.
Hatta dağıtılan listelerin zarflanıp sandığa atılmasının kabul edilmediği ve dağıtılan mühürlü
kâğıtlara adayların isimleri yazıldıktan sonra zarflanıp sandığa atıldığı oylamalarda dahi 1978 ve
1992 seçimlerinde en çok oy alan grubun listesi, bazı seçimlerde oylar yakın olsa da, delinmemiş.
1969’dan bu yana gerçekleştirilen Ankara Barosu seçimlerinde disiplin kurulu üyelerinin ve
denetçilerin yönetimin listesinden farklı olması gerektiği savunulmuş ve söylenilmiş olsa bile gerçekleşmesi için bir çabanın izine rastlanmıyor.
Kısaca, Ankara Barosu seçmeninin öğretisinde yok. Oy kullananların çoğunluğunun mevcut
durumu koruma ve yeniye karşı çıkma eğiliminde olduğu, öğretisinin bozulmasından ciddi endişe
duyduğu dikkate alınırsa seçilecek başkanın listesindekinden farklı disiplin kurulu adayları ile denetçi adaylarının seçilme şansının zayıf olduğunu kestirebilmek zor değil. Yine de, farklı disiplin
kurulu ve denetçi adayları listeleri önermenin yararlı olacağı kanısındayım. Sosyal medya dışında
da tartışılmasını sağlanabilir ki, esasen önceki kanundan farklı olmayan kanun tasarı ve/veya teklifleri için, ola ki, katkı sağlar.
Sitemizde yayınlanan “Baro Denetçilerinin Raporları, Genel Kurulun Değerlendirmesi Đçin
Elverişli Olmalı mı?”1 ve “Baroların ve Türkiye Barolar Birliğinin Denetimi”2 başlıklı yazılarımızın konusu baroların ve birliğin denetimleriydi. Her hangi bir değişiklik olmadığından yazılarımız
halen güncel sayılabilir. Yani barolar halen genel kurulca denetlenmemektedir. Tabii denetçilerin
her sene verdiği ve şablondan muhasebeciler tarafından üretilmiş raporu yeterli buluyor ve “budur
denetim” diyorsanız, söyleyecek sözümüz yok.
1
2
Bkz. http://www.inisiyatif.net/document/84_2008.asp
Bkz. http://www.inisiyatif.net/document/82_2008.asp
Sayfa 1 / 3
Denetçiler, disiplin kurulu üyeleri ve Türkiye Barolar Birliği delegelerinin seçimi için
D’Hondt yönteminin3 kabul edilmesi nispi temsili sağlayacağından meslektaşlarımızın çoğunun endişelerini çözebileceği gibi, genel kurulların da canlı geçmesine neden olabilir. Hatta mesleki sorunların tartışılması için toplanan olağanüstü genel kurulları bile görebiliriz. Meslek örgütümüzün yeniden yapılanmasını bile belki topluca konuşup tartışma olanağını bulabiliriz. Kim bilir?
Bilgi, belge ve kaynaklarla ilgilenmiyorsanız, yazının devamını okumanıza gerek yok. Đlgilenenler, yazının devamının ve dipnotların yanı sıra TBMM kaynağında sorgulatarak bulacakları
belgelere4 ve web sitesinin “avukatın tarihi” bölümüne5 bakabilir, Ankara Barosu seçimlerindeki
önceki uygulamalar hakkında bilgilere de6 erişebilirler.
1136 no’lu kanunun ilk halinin7 90.maddesinde (yönetim kurulu seçimi ile ilgilidir) “Oyların tasnifi, Baro Genel Kurulundan ad çekme ile ayrılan üç veya beş avukat tarafından açık olarak
yapılır. Adaylığını koymuş olanlar Tasnif Kuruluna ayrılamazlar” düzenlemesi yer almakta ise de
18.06.1997 tarihinde 4276 no’lu yasa ile kaldırılmıştır. Maddenin devamında “Yönetim Kurulu üyeleri gizli oy ile seçilirler. Oy pusulasına, seçilecek asıl üye tamsayısının yarısından en az bir fazla
isim yazılması zorunludur. Bundan noksan isim yazılmış oy pusulaları geçerli değildir. Oy pusulasına seçilecek asıl üye sayısından fazla ad yazıldığı takdirde, sondan başlanarak fazla adlar hesaba
katılmaz” ve “Yönetim Kurulu üyeleri gizli oy ile seçilirler. Oy puslasına, seçilecek asıl üye tam sayısının yarısından en az bir fazla isim yazılması zorunludur. Bundan noksan isim yazılmış oy
puslaları geçerli değildir. Oy puslasına seçilecek asıl üye sayısından fazla ad yazıldığı takdirde,
sondan başlanarak fazla adlar hesaba katılmaz” düzenlemeleri yer almaktadır. Sonuncusu da daha
sonra “Adayların aldıkları oyların sayısına göre sıralanır ve en çok ay alandan başlanmak üzere
önce asıl, sonra yedek üye seçilmiş olanlar bu sıraya göre tespit edilir. Adayların adlıkları oylarda
eşitlik halinde meslek kıdemi fazla olan, kıdemleri de eşitse, adayların yaşlısı sırada önalır. Yedek
üyeler aldıkları oy sayısına göre bulundukları sıra göz önünde tutularak Kurulda göreve çağrılır”
biçiminde yeniden düzenlenmiştir.
96.maddesinde (Baro başkanının seçimi ile ilgilidir) “Baro başkanı iki yıllık bir görev süresi
için seçilir. Yeniden seçilmek caizdir” düzenlemesi getirilmiştir.
104.maddesinde (disiplin kurulu üyelerinin seçimi ile ilgilidir) “Seçim sonucu, yönetim kurulu tarafından düzenlenen bir tutanak ile Türkiye Barolar Birliğine bildirilir” düzenlemesi getirilmiştir. Seçim sonucunun Türkiye Barolar Birliğine bildirilme zorunluluğu disiplin kurulu dışında
diğer organlar için bulunmamaktadır.
“Baro Denetleme Kurulu” başlığını taşıyan bölümün 108.maddesinde “Baro Genel Kurulu,
3
4
5
6
7
D'Hondt Yöntemi Nedir? DSA'nın 1 Temmuz Seçimlerinde Kullanılsa Sonuçlar Ne Olabilirdi? (20.07.2008)
http://www.inisiyatif.net/document/91_2008.asp
Cumhuriyet Dönemi Meclisleri Genel Kurul Tutanaklarına Erişim Sistemi
http://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/tutanak_sorgu.html
Avukatın Tarihi http://www.inisiyatif.net/avtarih
Ankara Barosu Tarihinden Bazı Belgeler http://www.inisiyatif.net/avtarih/baro_tarih/Ankara/AnkBaro.asp
1136 no’lu Avukatlık Kanununun ilk metni
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc052/kanuntbmmc052/kanuntbmmc05201136.pdf
1136 no’lu Avukatlık Kanununun Millet Meclisi 324 no’lu komisyon raporu
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c032/mm__02032041ss0324.pdf
1136 no’lu Avukatlık Kanununun Millet Meclisi 324Ek01 no’lu komisyon raporu
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c032/mm__02032041ss0324ek01.pdf
1136 no’lu Avukatlık Kanununun Cumhuriyet Senatosu 1217 no’lu komisyon raporu
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t08/c052/cs__08052039ss1217.pdf
Sayfa 2 / 3
baronun mali işlemlerini denetlemek üzere en çok üç kişiyi denetçi seçer; aynı sayıda da yedek denetçi seçilir” düzenlemesini getirmektedir.
08.05.1984 gün ve 3003 no’lu kanunla8 1136 no’lu kanuna getirilen Ek-3.madde ile Baro ve
Türkiye Barolar Birliği organlarının seçiminin ilçe seçim kurulu tarafından yapılacağı kabul edilmiştir. Öncesinde ise seçimler ve oyların tasnifi 90.madde düzenlemesine göre yapılmaktaydı.
Hemen akabinde 14.11.1984 gün ve 3079 no’lu kanunla 1136 no’lu kanunun “Yönetim kurulu üyelerinin görev süresi iki yıldır. Süresi dolan üye yeniden seçilebilir. Şu kadar ki, asıl ve yedek üyelerin yarısı her yıl yenilenir. Đlk seçimden bir yıl sonra ayrılacak üyeler ad çekme ile belli
olur” biçimindeki madde 91’in birinci fıkrası değiştirildi ve “Yönetim Kurulunun görev süresi iki
yıldır. Süresi dolan Yönetim Kuruluna mensup üyeler yeniden seçilebilirler” düzenlemesi getirildi.
“Yeni seçilen yedek üyeler aldıkları oy sayısına göre sıralanarak eski yedek üyelerin altına ilave
edilir” biçimindeki ikinci fıkrası ise kaldırıldı.
1969 yılı sonrasında kaynağımızda bulunan en eski iki liste 19749 yılına ait ve her iki listede
de tüm organlara adaylar sıralanmış. Ancak, o yıllarda dağıtılan listelerin oylamada kullanılamadığı
ve üyelerin seçimlerini dağıtılan mühürlü kâğıtlara yazmak zorunda olduğu, listelerin altındaki notlardan anlaşılıyor. Nedeni ise 25.12.1972 yılında Türkiye Barolar Birliği genel kurulunca kabul edilen ve 20.02.1973 günlü Resmi Gazetede yayınlanan Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu
Yönetmeliği10 (19.06.2002 gün ve 24790 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Aynı Adlı Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmıştır) madde 75 düzenlemesidir. Bu düzenlemenin uygulaması 3003
no’lu kanunla yapılan değişiklik ile seçimlerin ilçe seçim kurulları tarafından yapılacağının kabulüne kadar yani 1984 yılına kadar devam etti. Olasılıkla ilçe seçim kurullarınca da 2000’li yıllara kadar uygulandı. Yani ilçe seçim kurulları da mühürlü liste dağıtıp, seçmenlerin seçtiklerini yazmasını
istediler. Sonra, bu uygulamadan vazgeçildi ve bu günkü gibi seçmen, dağıtılan listeleri zarflayıp
sandığa atmaya başladı. Bu vazgeçilen uygulama aslında seçmenin kendi kabul ettiği liste dışında
bir adaya oy vermesini esasen sağlamamıştı. Sadece iki kez listeler delindi. Biri 1978 seçimlerinde11
başkan ve bir kısım organ üyeleri diğer listeden seçilmişti. Diğeri 1992 seçimlerinde12 başkan diğer
listeden seçildi ve fakat aday gösterilmiş olmasına rağmen Türkiye Barolar Birliği delegesi seçilemedi.
Ankara, 23.09.2014
Av. Hasan Aydın Tansu
Yazarın diğer yazıları için bkz. http://www.inisiyatif.net/arsiv/web/filtre/yHAT.asp
http://www.inisiyatif.net/arsiv/web/filtre/yinisiyatif.asp adresinde ise inisiyatif.net yazılarını bulabilirsiniz
“Avukat” konulu yazılara http://www.inisiyatif.net/arsiv/web/filtre/Avukat.asp adresinden ulaşabilirsiniz.
“Baro Seçimi Hakkında” yazılara http://www.inisiyatif.net/arsiv/web/filtre/BaroSecim.asp adresinden ulaşabilirsiniz.
8
9
10
11
12
3003 no’lu kanun metni
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc067/kanuntbmmc067/kanuntbmmc06703003.pdf
TBMM 43 no’lu Komisyon Raporu
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d17/c003/tbmm17003062ss0043.pdf
1974 seçimlerinde Đlerici Avukatlar Grubu Listesi
http://www.inisiyatif.net/avtarih/baro_tarih/Ankara/1974/1974IAGliste.pdf
1974 seçimlerinde Av. Nejat Oğuz Listesi
http://www.inisiyatif.net/avtarih/baro_tarih/Ankara/1974/1974NOliste.pdf
Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Kanunu Yönetmeliği 1972
http://www.inisiyatif.net/avtarih/tarihte_mevzuat/y_av_1973.htm
1978 seçim sonuçları http://www.inisiyatif.net/avtarih/baro_tarih/Ankara/1978/1978AnkSonuc.pdf
1992 seçim sonuçları http://www.inisiyatif.net/avtarih/baro_tarih/Ankara/1992/1992SecimSonucKazanan.pdf
Sayfa 3 / 3

Metni görelim

Tamamını okuyalım