08.11.2014 EŞEY TAYİNİ • OCAK 2.HAFTA KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Memelilerde yavrunun eşeyi , spermin X ya da Y kromozomu taşıdığına bağlıdır.Çekirgelerde ve bazı böceklerde tek bir eşey kromozomu vardır.Dişiler XX erkekler ise X dir.Yavruların eşeyi spermin X kromozomu taşıyıp taşımamasına bağlıdır.Kuşlarda ,bazı balıklarda ,kelebeklerde eşeyi belirleyen değişken, yumurtada bulunan eşey kromozomudur.Erkekler ZZ iken dişiler ZW kromozomlarına sahiptir.Arı ve karınca türlerinin çoğunda eşey kromozomu yoktur.Dişiler döllenmiş yumurtadan geliştikleri için diployittir.Erkekler ise döllenmemiş yumurtalardan gelişir. • • • İnsanda , eşeyin anatomik belirtileri embriyo 2 aylıkken ortaya çıkmaya başlar.Embriyodaki hormona duruma göre gonatların öncü taslakları , testislere ya da ovaryumlara dönüşebilir.Bu iki seçenekten hangisinin olacağı Y kromozmu olup olmamasına bağlıdır.Y kromozomunun eşeyi belirleme geni SRY geni olarak adlandırılır.Y kromozomu üzerinde testislerin gelişmesi için başka genlerde vardır. SRY genin tetiklemesi ile embriyoda karmaşık biyokimyasal , fizyolojik ve anatomik süreçler peşisıra oluşmaya başlayarak eşeyin gelişmesi tamamlanır.Canlılarda erkek ve dişi üreme organlarına primer eşey organları denir.Primer eşey organlarına ilaveten canlılarda sekonder eşey karakterleri bulunur.Bunlar dişilerde süt bezlerinin gelişmesi , erkeklerde ise sesin kalınlaşması , sakal ve bıyık çıkması gibi özelliklerdir. • Örnek 1 40 kromozomlu bir zigotdan oluşan bir canlının sperm hücresinin kromozom formülü nedir ? • Zigot 2n=40 ( 38 + XY) • sperm n=20 (19 + X) , (19 + Y) Örnek 2: • Örnek 3: • 60 Kromozomlu bir dişi canlıyı oluşturabilecek yumurta ve sperm hücrelerinin kromozom formülleri nasıl olmalıdır ? • n=30 Yumurta n=30(Sperm) • (29 + X) (29 + X) 2n=60 Dişi canlı ( 58 +XX) 1 08.11.2014 • Eşey kromozomları üzerinde eşeyi belirleyen genlerden başka ,eşey belirlenmesinde hiçbir rolü olmayan fakat vücut fonksiyonları üzerine etki eden genlerde bulunabilir.Gonozomlarla sürekli olarak dölden döle taşınan bu genlerin meydana getirdiği karakterlere eşeye bağlı karakterler denir.Göz rengi geni sirke sineklerinde X kromozomu üzerinde taşınır ve kırmızı göz rengi geni beyaz üzerine dominantdır. 2
© Copyright 2024 Paperzz
