HABER YAZISI ALP AKIS VE ARI BARAHYA GECMIŞTEN GUNÜMUZE HABER YAZILARI Halka günlük olayları haber verme geleneğinin şimdilik Atina’da başladığı sanılmaktadır. Eski Atina’da, halk günün belirli saatinde, bir meydanda toplanır, hatip kendilerine o günün haberlerini yüksek sesle söylerdi. Eski Osmanlı’daki “tellâl çağırmak”, “tellâl çıkartmak” işi de, halka duyurulması gerekli haberleri ulaştırmak için haberci göndermekten başka bir şey değildi. Tellâl mahalle aralarına girer, sokak sokak gezer, böylece haberi vatandaşın ayağına götürürdü. Günümüzde aynı işi belediyeler; acil durumlarda, haberin hemen iletilmesi için resmi daireler en çok da pazarlamacılar uygarlığın teknik olanaklarını da kullanarak hâlâ yapmaktadırlar. OSMANLI’DA TARIHI GELIŞIMI Türkçe ilk gazete 1828'de Kahire'de yayınlanmaya başlayan Vekdyi-i Misriye'dir. Bugünkü Türkiye sınırları içinde çıkmış ilk Türkçe gazete ise 1831'de yayimlanan Takvim-i Vekayi'dir. Takvim-i Vekayi, 11. Mahmud'un isteği üzerine çıkarılmıştı ve devletin resmi sözcülüğünü yapıyordu. Kısa bir süre sonra, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki azınlıkkların dillerinde, örnegin Arapça, Farsça, Rumca, Ermenice, Bulgarca, Fransızca olarak da basıldı. 1840'ta yayımlanmaya başlayan Ceride-i Havadis de yarı resmi bir gazeteydi. Özel girişimce çıkarılan ilk gazete Terciiman-i Ahval'dir. 1860'ta Şinasi ve Agah Efendi yönetiminde yayımlandı. Tercuman-i Ahval'in yayına başlamasından iki yıl sonra, Osmanlı yönetiminde yenileşmeyi savunan Yeni Osmanlılar hareketinin önderlerinden Şinasi Tasvir-i Efkar gazetesini çıkardı. Gazetenin yayımını daha sonraları Namık Kemal ve Recaizade Ekrem sürdürdü. 1867'de Ali Suavi, yönetimi sert bir biçimde eleştiren Muhbir gazetesini yayımladı. Ali Suavi'nin yönetimin baskısı sonucu Avrupa'ya gitmesinden sonra Muhbir gazetesi Londra'da yayımlanmaya başladı ve yurtdışında Türkçe yayımlanan ilk gazete oldu. Bu dönemde Osmanlı topraklarında yabancı dilde çok sayıda gazete basılıyordu. Ayrıca yalnız gocuklar için 1869'da Mumeyyiz adlı bir gazete yayımlanmaya başlamıştı. ÖNEMLI TEMSILCILERI u Namık Kemal u Ziya Paşa u Recaizade Mahmut Ekrem u Şinasi ÖRNEKLERI u “çocuk gelin ölu bulundu” –Uğur Mart u “kravatlarinizi gevşetin acil denize iniyoruz!” –Faik Kaptan u “Kocaya başka kadin bıçagi” – Hasan Donmez u “Yoneticiler Davalik” –Eyup Serbest u “Barbaros’a karsi AB’de Rum vetosu” –Ömer Bilge u “’Koca Bıyık’ın Şüpheli Ölümü” – Merve Erdil HABER YAZISI TÜRLERI 1. Resmî haberler : En etkili kisilerden öğrenilir. 2. Özel haberler : Halk arasındaki olayların halk tarafından muhabirlere bildirilmesiyle elde edilir. 3. Ajans haberleri : Dünya olaylarını toplayıp her yana bildiren kurumların verdikleri haberlerdir. TÜR ÖZELLIKLERI u Haber yazılarının günlük ve önemli olması gerekir. u Kolay anlasılır; akıcı, açık ve duru olmalıdır. u Haber yazıları toplumun büyük bir kısmını ilgilendirmelidir. u Yazan kisi anlattıkları karsısında tarafsız kalmalı, yorumdan kaçınmalıdır. u Yanlıs anlasılmalara yer verecek cümlelerden uzak durmalıdır. u Anlatılanlar ilgi çekici olmalıdır. Haber planı, tersine dönmüs piramit diye bilinir. Tersine dönmüş piramitte, haberin giris bölümünde olay birkaç cümle ile özetlenir. Geli㶆me bölümünde sözü uzatmadan gerekli ayrıntılar verilir. Sonuç bölümünde ise olayın etkisi, olaya el koyma anlatılır. ÖRNEK METIN Devler Ligi'nde rekorlar gecesi (Doğa Kırmızıoğlu) 22 Ekim 2014 07:55 (Son güncelleme 22 Ekim 2014 08:38) Maçlarını farklı skorlarla kazanan Shakhtar Donetsk ve Bayern Münih, Devler Ligi'nde yeni rekorlar kırdı. ANKARA/ROMA UEFA Şampiyonlar Ligi'nde E, F, G ve H gruplarında oynanan ve toplamda 40 golün atıldığı üçüncü maçlar, birçok rekoru da beraberinde getirdi. H Grubu'nda Ukrayna temsilcisi Shakhtar Donetsk'in deplasmanda Bate Barisov'u 7-0 yendiği karşılaşmada ilk defa bir Şampiyonlar Ligi takımı bir devrede 6 gol attı. Shakhtar Donetskli Luiz Adriano ise Belarus ekibi karşısında 5 kez fileleri havalandırarak Lionel Messi'nin "Şampiyonlar Ligi'nde bir maçta en çok gol atan oyuncu" rekorunu egale etti. Brezilyalı golcü, ilk yarıda 17 dakika içinde 4 kez (28, 36, 40, 44) fileleri havalandırarak bu gol sayısına en kısa sürede ulaşan futbolcu oldu. Ayrıca, turnuvada bir maçta 4 ve üstü gol atan 12. futbolcu olmayı da başardı. Bayern Münih'in deplasmanda Roma'yı 7-1 yendiği maçta Bavyera temsilcisi, ilk yarıda rakibinin filelerini 5 kez havalandırarak "bir devrede en çok fileleri havalandıran deplasman takımı" unvanını ele geçirdi. Muhabir: Doğa Kırmızıoğlu, Ömer Hakan Kibar, Barış Seçkin METIN INCELEMESI Devler Ligi'nde rekorlar gecesi (Doğa Kırmızıoğlu) 22 Ekim 2014 07:55 (Son güncelleme 22 Ekim 2014 08:38) Maçlarını farklı skorlarla kazanan Shakhtar Donetsk ve Bayern Münih, Devler Ligi'nde yeni rekorlar kırdı. ANKARA/ROMA UEFA Şampiyonlar Ligi'nde E, F, G ve H gruplarında oynanan ve toplamda 40 golün atıldığı üçüncü maçlar, birçok rekoru da beraberinde getirdi. H Grubu'nda Ukrayna temsilcisi Shakhtar Donetsk'in deplasmanda Bate Barisov'u 7-0 yendiği karşılaşmada ilk defa bir Şampiyonlar Ligi takımı bir devrede 6 gol attı. Shakhtar Donetskli Luiz Adriano ise Belarus ekibi karşısında 5 kez fileleri havalandırarak Lionel Messi'nin "Şampiyonlar Ligi'nde bir maçta en çok gol atan oyuncu" rekorunu egale etti. Brezilyalı golcü, ilk yarıda 17 dakika içinde 4 kez (28, 36, 40, 44) fileleri havalandırarak bu gol sayısına en kısa sürede ulaşan futbolcu oldu. Ayrıca, turnuvada bir maçta 4 ve üstü gol atan 12. futbolcu olmayı da başardı. Bayern Münih'in deplasmanda Roma'yı 7-1 yendiği maçta Bavyera temsilcisi, ilk yarıda rakibinin filelerini 5 kez havalandırarak "bir devrede en çok fileleri havalandıran deplasman takımı" unvanını ele geçirdi. Muhabir: Doğa Kırmızıoğlu, Ömer Hakan Kibar, Barış Seçkin KAYNAKCA Bibliography Doğa Kırmızıoğlu, Ömer Hakan Kibar, Barış Seçkin. http:// www.aa.com.tr. 22 10 2014. 22 10 2014 <http://www.aa.com.tr/tr/ s/408243--devler-liginde-rekorlar-gecesi>. http://haber-yazisi.nedirogren.com/. 15 10 2014 <http://haberyazisi.nedirogren.com/>. http://www.edebiyatogretmeni.org/. 2 1 2013. 15 10 2014 <http:// www.edebiyatogretmeni.org/haber-yazilari/>. Mart, Ugur. "Cocuk Gelin Olu Bulundu." Hurriyet (2014): 5. http://talsayak.wordpress.com/2008/01/07/haber-yazisi-turununtanimi-terimleri-ozellikleri-tarihi- gelisimi-ve-temsilcileri/ http://www.lahana.org/turk%20gazeteleri.htm
© Copyright 2024 Paperzz
