06.11.2014 BİLGİSAYAR DESTEKLİ GRAFİK TASARIM KİTABIN ÖYKÜSÜ 1 06.11.2014 İLETİŞİM NEDİR? 2 06.11.2014 İletişim Döngüsü Araç Alıcı Kaynak Mesaj Geri Bildirim Bir Kitabın Öyküsü Adını renkli bir kitap koyduk, ancak bu bir ansiklopedi, dergi, gazete, broşür, katalog, kurumsal kimlik çalışması, ambalaj, pul, afiş ya da aklınıza gelecek herhangi bir basılacak materyal olabilirdi. Kitabımız, matbaamıza çeşitli kanallardan gelmiş olabilir. Bu kanallardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz: 3 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü Yazarın Kendisi Yayınevi Ajans Sponsor kişi ya da kuruluş Ticari işletme Kamu Kuruluşu Bir Kitabın Öyküsü Müşterimiz bir yayınevi ya da ajans ise kitabımız muhtemelen baskıya hazır halde matbaamıza getirilecektir. Ancak, kitabın tasarımı ve üretimi basımevimiz bünyesinde yapılacaksa, geleneksel ofset baskı sistemiyle çalışan bir matbaada basılacaksa kitap; baskı öncesi, baskı baskı sonrası 4 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Baskı öncesi sürecinde; Kitabın taslak çalışması, Dizgisi, Grafik tasarımı, Tashihi PDF oluşturulması Montajlanması ve ihtiyaca göre film-kalıp pozlandırma ya da dijital baskı makinesine gönderme çalışmaları gerçekleştiriliyor. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Kitabın taslak çalışması Kitabın ebadı, kullanılacak kağıt cinsi, renk sayısı vb. özellikler kararlaştırıldıktan sonra, kitaba girecek yazılı ve görsel unsurların sırasını, yerini belirten ve tipografik öğelerin kullanımına ilişkin fikir verecek bir ön çalışma yapılması zorunludur. Bu ön çalışmalar kaba taslak diyebileceğimiz fikir taslaklarından, bilgisayar çıktıları üzerinde görülebilecek ayrıntılı taslaklara kadar bir dizi hazırlık aşamasını içerebilir. Taslak hazırlama süreci, tasarımın en önemli bölümlerinden birisidir. 5 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi 6 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Kitap tasarımında fikir taslakları, her hangi bir kağıt üzerine kitabın biçimsel özelliklerini çizmek şeklinde olabileceği gibi, daha iyisi minyatür forma kırımları üzerinde hangi bölümün nereye geleceğini formaları numaralandırarak belirtmek şeklinde hazırlanabilir. Ancak bilgisayar başında uygulamaya geçilmeden mutlaka bir ayrıntılı taslak hazırlanmalıdır. 7 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Bunun da yolu, kitabımızın olası sayfa sayısını tamamlayacak sayıda boş formayı hazırlamak ve 1. formadan başlayarak her bir sayfaya gelecek yazıları, başlıkları, resimleri ya da diğer öğeleri kurşun kalemle belirtmektir. Örneğin yaklaşık 160 sayfalık bir kitap tasarımı yapacaksak, 10 adet boş formaya ihtiyacımız olacaktır. Uygulayamaya başladığınızda göreceğiniz gibi taslak hazırlamak tasarımcıya sayısız kolaylıklar sağlar. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi FORMA NEDİR? 8 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi DİZGİ Taslak mizanpajı hazırlanmış kitabımız için bilgisayar ortamında oluşturulacak bir şablon sayfa üzerinde yazıların, dilbilgisi kurallarına uygun bir şekilde ve hedef kitlenin özelliklerine, kitabın türüne uygun tipografi kullanımıyla yeniden yazılması işlemine dizgi diyoruz. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Günümüzde yazarların çok büyük bir kısmı bilgisayara kullanıcısıdır. Bu nedenle eserlerini bir kelime işlemcide bilgisayarda yazmayı tercih eden yazar sayısı azımsanamayacak kadar çoktur. Ancak bazı yazarlar hala eski alışkanlıklarını koruyarak daktilo ya da elle yazma işini sürdürmektedirler. Bu tür durumlarda yayınevinin ya da matbaanın verileri bilgisayara girmesi zorunluluk olur. 9 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Bir de eski yıllarda basılmış kitapların yeni basımları için yeniden düzenlenmesi gerekebilir. Böyle bir durumda iki yol çıkar karşımıza: İlki kitabı klavye yoluyla yeniden dizmek, ki hem zor ve uzun zaman ister, hem de dizgi hataları kaçınılmaz olabilir. İkincisi ise kitap sayfalarını taramak, sonra da OCR adı verilen optik tarama yazılımlarını kullanarak uygun formatta kaydetmektir. OCR programlarını kullanmak, aslında son derece basittir; dokümanın taranması ve algılanacak olan metinlerin belirginleştirilmeleri yeterlidir. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Sayısal Dizgi Ayrıca günümüzde artık yayıncılığın önemli bir parçası haline gelen sayısal dizgi verilerine ilişkin çalışmalarında yapılması dizgi kapsamında değerlendirilmektedir. Sayısal dizgiyi de yaparken diğer grafik tasarım programlarında olduğu gibi paket bazı programlar kullanılır. Bu paket programları kullanacağımız masaüstü yayıncılık paket programları ile uyumlu ya da programın içinde çalışabilmektedir. 10 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Grafik Tasarım Dizgi aşamasının ardından gelen ve düz metinler, başlıklar, spotlar vb. yazılı unsurlar ile görsel unsurların (fotoğraf, resim, illüstrasyon, renk vb.) belli ilkeler gözetilerek birleştirilerek düzenlenmesi işini ise grafik tasarım olarak adlandırıyoruz. Zaten ilerleyen derslerimizde bu konu daha da ayrıntılandırılarak geniş bilgiler verilecektir. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Grafik tasarım uygulamasına başlanmadan, kullanılacak görsellerin çözünürlüklerini, dosya biçimlerini (formatlarını), ebatlarını ve baskıya/yayına uygunluk ile ilgili diğer özelliklerini kontrol etmek gerekir. Renkli baskıda en uygun sonuçları elde etmek için asgari görüntü dosyalarının 300 dpi çözünürlükte olması beklenir. 11 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Görüntüler, metinler ve diğer öğeler bir masa üstü yayıncılık programında düzenlendikten sonra çalışmanın PDF dosyası oluşturulur ve düzeltme için çıkış alınarak müşteriye gönderilir. Müşteriye gönderilmeden önce bir ön düzeltme için işletme içinde okunması ve gözden geçirilmesi, işyerinin prestiji açısından yararlıdır. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Tashih Tasarım işi bitmiş sayfaların kağıt üzerine alınmış çıkışlarında yapılan ve dizgi hatalarını, görsel düzenlemeye ilişkin yanlışlıkları düzeltme aşaması ise tashih adıyla anılıyor. Tashih aşamasında işin kağıt çıktıları genellikle müşteri temsilcisi ya da müşteri tarafından (yayınevlerinde düzeltmen) kontrol edilir, hatalar kalem ile belirtilir ve hatalı bölümler bilgisayar ortamında yeniden düzeltilir. 12 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Dizgisi, tasarımı tamamlanmış ve kontrol edilerek düzeltilmiş olan kitabımız artık baskıya hazırdır. Baskı için ise baskı makinesine bağlanıp zarar görmeden çalışacak bir baskı kalıbının hazırlanması gereklidir. Ancak kalıp aşamasından önce tek tek sayfaların baskı planının montaj yoluyla en ekonomik şekilde yapılması gerekir. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Montaj Dizgisi, tasarımı tamamlanmış ve kontrol edilerek düzeltilmiş olan kitabımız artık baskıya hazırdır. Baskı için ise baskı makinesine bağlanıp zarar görmeden çalışacak bir baskı kalıbının hazırlanması gereklidir. Ancak kalıp aşamasından önce tek tek sayfaların baskı planının montaj yoluyla en ekonomik şekilde yapılması gerekir. 13 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Kitabımız ofset matbaalarında sayfa sayfa değil, standart ebatlardaki tabaka kağıtlara basılır. Burada öyle bir düzenleme yapılır ki, tabaka halindeki bu kağıt uygun şekilde katlandığında birbirini takip eden sayfa numaraları ortaya çıkar. Burada en sık kullandığınız ölçü birimi formadır. 1 forma 16 sayfadan oluşur ve çok sayfalı (kitap, dergi gibi) işlerde planlama ve maliyet hesabı daima formalar üzerinden yapılır. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi 2000’li yıllara kadar baskı kalıbının hazırlanması için öncelikle sayfaların filmlerinin (şeffaf) görüntülerinin elde edilmesi gerekirdi. Fotoğraf baskısı gerektirmeyen yani tamamı yazılardan oluşan kitaplar için çoğu kez aydınger adı verilen şeffaf kağıtlara laser yazıcıdan ters çıkış alınır ve iş montaj ile birleştirilirdi. 14 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Günümüzde geleneksel montaj büyük ölçüde ortadan kalkmış, bilgisayarda montaj uygulamaları yaygınlaşmıştır. Grafik tasarım yazılımlarında PDF olarak üretilen baskıya hazır dosyalar, yine sayfa düzenleme yazılımlarında maunel (elle) olarak ya da çeşitli montaj yazılımlarında otomatik olarak montajlanmaktadır. Bilgisayarda montajı tamamlanmış iş, CTF (Computer to Film- Bilgisayardan Filme) veya CTP (Computer to Plate – Bilgisayardan Kalıba) sistemlerine gönderilmektedir. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi CTF (Computer to Film- Bilgisayardan Filme) 15 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi CTP (Computer to Plate – Bilgisayardan Kalıba) Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Prova Montajı biten kitabımızın montajlı sayfalarından bir ozalit prova ya da renkli prova alınmalıdır. Montajların çıktıları usulüne uygun olarak katlanmalı (kırım) sayfa numaraları başta olmak üzere baskı öncesinde son kontrolleri ciddi bir şekilde yapılmalıdır. Ozalit prova ya da renkli üzerine müşteri tarafından "basılabilir" onayı alındıktan sonra kalıp hazırlama işlemi başlar. 16 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Öncesi Prova Baskı Kalıp çekildikten sonra artık kitabımız basıma hazırdır. Ancak bazı müşteriler, seri üretime geçilmeden önce bir baskı provası görmek isterler. Böyle bir durumda, kalıplar baskı makinelerine bağlanır ve gerçek bir baskı yapılır. Baskı provası, bir işin basıldığı zaman nasıl görüneceğini kestirme yöntemidir. Prova, son çoğaltmada kullanılacak olan gerçek kağıt, mürekkep setleri ve görüntüler ile çalışan baskıdan alınan bir örnektir. Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Baskı Süreci Renk provası alınıp, renklerin uygunluğuna karar verildikten sonra kitabımızın seri baskısına geçilir. Baskı makinesinin özelliklerine bağlı olarak (tek renkli, iki renkli, dört renkli, altı renkli, ön arka baskılı gibi) baskının süresi ve kalitesi değişebilir. Bence ara için erken… Biraz daha çalıştıktan sonra ara vermek en iyisi olur. 17 06.11.2014 Bir Kitabın Öyküsü/Baskı Sonrası Baskı Sonrası Süreçler Baskısı tamamlanan formalar halindeki kitabımızın kitap haline gelebilmesi için bir dizi işlemden daha geçmesi gerekecektir. Öncelikle formalar özel kırım makinelerinde katlanacak ve elle ya da harman makinelerinde harmanlanacak, ardından iç sayfalar ile kapak birleştirilecek yani ciltlenecektir. Bu noktada kapak için bir baskı koruma uygulaması gerekebilir. Ciltleme işlemi biten kitabımız sayılarak paketlenir. Sayım ve paketleme için şirink makineleri kullanılır. BİLGİSAYAR DESTEKLİ GRAFİK TASARIM MÜY YAZILIMLARI 18 06.11.2014 MÜY Yazılımları • Kelime İşleme (Dizgi) Yazılımları Kelime işlem programları metinlerin yazılıp yayına hazırlanmasında kullanılır. Genellikle tez, rapor, resimsiz kitaplar gibi metin ağırlıklı sayfa düzenleme çalışmalarında kullanılan yazılımlardır. MÜY Yazılımları Kelime İşleme (Dizgi) Yazılımları (Programları) Örnek olarak Word, Notepad. Bu yazılımlardan sayfa düzenleme yazılımlarına metin transferi son derece kolaydır. Günümüzde özellikle profesyonel Microsoft Word uygulamasında metinler, görüntülerle bir araya getirilerek sayfa içinde düzenlemesi yapılabilmekte ve baskı ya da elektronik yayıncılık için PDF dosyaları oluşturulabilmektedir. • 19 06.11.2014 MÜY Yazılımları • Sayfa düzenleme (page layout) (Programları) • Metin, vektörel çizim ve nokta esaslı görüntülerin bir araya getirilip işlendiği programlardır. Gazete, dergi, katalog, broşür, renkli ve görsel destekli kitaplar gibi materyalin hazırlanmasında büyük kolaylıklar sunarlar. • Çok sayfalı çalışmalarda güvenle kullanılır. 100’lerce sayfa tek bir dosyada çalışılabilir. MÜY Yazılımları MASTER SAYFA Çok sayfalı çalışmalarda, çalışmanın daha hızlı ve pratik olarak tasarlanmasını Devamlılık gerektiren unsurların her sayfada aynı yerde kullanılmasına olanak verir. METİN DENETİMİ (Türkçe tireleme, har/satır/paragraf boşluklarını ayarlama, otomatik gömme harf vb. En sık kullanılanları; QuarkXPress, Indesign, Pagemaker, Framemaker 20 06.11.2014 MÜY Yazılımları Görüntü işleme (Bitmap/raster/nokta esaslı) yazılımları (Programları) Görüntü-işlem programları fotoğraf, illüstrasyon, simge desen vb. çalışmaların hazırlanmasında kullanılırlar. Nokta esaslı programlar yumuşak ve resimsel efektler için idealdir. Bu tür programlarda oluşturulan görüntüler "pixel" adı verilen noktacıklardan oluşur. • MÜY Yazılımları Piksel Görüntü 21 06.11.2014 MÜY Yazılımları Pixeller bir araya geldiklerinde; bellek, parlaklık, renk gibi verileri oluşturur ve bu verilere sayısal bir özellik kazandırırlar. Pixel, bir imgenin ekran üzerinde denetlenebilen en küçük parçasıdır. Bir görüntü alanında binlerce pixel yer alır ve her biri sayısal bir değere sahiptir. Tırrrr…. Bipppp. ara zamanı. Hadi bir kahve iç. Bir şeyler atıştır. Kendine gel. Hadi… Hadi… MÜY Yazılımları Önceden belirlenmiş bir pixel dizisi bir araya getirildiğinde, bir görüntü yeniden aynı kusursuzlukta oluşturulabilir. Nokta esaslı tasarım programları şöyle sıralanabilir: Adobe Photoshop, Fractal Design Painter, Fractal Design Color Studio, Aldus Super Paint, KETS Capture & Image Process 22 06.11.2014 MÜY Yazılımları Çizim (vektörel/nesne esaslı) yazılımları (Programları) Nesne esaslı programlarda ise; geometrik çizim, simge, logo ve diğer tipografik uygulamalar için gereken düzgün ve keskin kenarlı görüntüler üretilir. Bu programlar bütün imgeleri nokta yerine, çizgi ya da vektörler halinde depolarlar. Vektör dosyaları bilgisayar hafızasında çok az yer kaplar. Bazı tasarımcılar, vektörel programları sayfa düzenlemede de kullanırlar. Vektörel programlarda elemanlar istenildiği kadar büyütülebilir, döndürülebilir, renk değişikleri yapılabilir, alanların yerleri değiştirilebilir. MÜY Yazılımları Vektörel Görüntü 23 06.11.2014 MÜY Yazılımları Aslında sayfa düzenleme programları da vektör esaslıdır. Ancak, bir sayfaya piksel esaslı bir resim aldığınızda, pikseller piksel olarak, vektörel çizimler vektörel olarak çıkar. Adobe Illustrator, Corel Draw, Freehand (Aldus'tan Macromedia'ya ve oradan Adobe'ye) yaygın kullanılan nesne esaslı programlardır. MÜY Yazılımları ADOBE Acrobat Adobe® Acrobat®, PDF (Portable Document Format) formatındaki dosyaları oluşturmak, mevcut PDF dosyalar üzerinde ekleme, çıkarma vb. düzenlemeler yapmak ya da PDF dosyaları okuyabilmek için kullanılan bir programdır. Acrobat Reader PDF dosyaların okunabilmesi için gereklidir ve ücretsizdir. Ancak Acrobat Writer, Acrobat Distiller gibi yazılımlar ücretlidir. Yazılım yüklendikten sonra standart MS Office uygulamalarına Add-On gibi eklenir ve istenen dokümanın PDF formatına çevrilmesini sağlar. 24 06.11.2014 MÜY Yazılımları BİLGİSAYAR DESTEKLİ GRAFİK TASARIM GRAFİK TASARIMIN TEMELLERİ 25 06.11.2014 Grafik Tasarım Temeli Grafik Tasarım Okunan izlenen görüntülerin tasarımı şeklinde ifade edilir. Günümüzde baskı yoluyla çoğaltılacak her türlü materyalin üretiminde grafik tasarım ilke ve uygulamalarından yararlanılmakta ayrıca; televizyon ekranının etkili kullanım ilkelerini düzenleyen TV Grafik Tasarımı ile bilgisayar ekranından takip edilen Internet siteleri için WEB Grafik Tasarımı hızla gelişen yan grafik sanayileri olarak karşımıza çıkmaktadır. Grafik Tasarım Temeli Görsel İletişim Tasarımı Görsel iletişim ise görüntülerden oluşan bilgilerin değiş-tokuşu olarak açıklanabilir. Yazılar, resimler, fotoğraflar, renkler, çizgiler başlıca görsel iletişim unsurları olup, bunların belli bir plan ve bir dizi ilke gözetilerek düzenlenip hedef kitle ile buluşturulmasına görsel iletişim tasarımı denir. 26 06.11.2014 Grafik Tasarım Temeli Görsel İletişim Tasarımı Ana Amacı Bir mesajın açık, ekonomik ve estetik yollarla iletilmesi, görsel iletişimin başlıca amacıdır. Görsel iletişimin ekonomik olması iki anlama gelir. İlki, mümkün olan en az sayıda görsel imgenin, mümkün olan en yüksek sayıda bilgiyi aktarabilmesi; ikincisi ise, hedef kitleye en uygun mecradan en ucuza iletilebilmesidir. Grafik Tasarım Temeli Tasarım Süreci Tasarımın oluşabilmesi için belirli bir sürçten geçerek nihai sonuca ulaşması gerekir. Bu süreci şu şekilde sıralayabiliriz Problemin Tanımı Bilgi Toplama Yaratıcılık ve Buluş Çözüm Bulma Uygulama 27 06.11.2014 Grafik Tasarım Temeli Görsel İletişim Tasarımında Planlama Etkin tasarım işe geçmeden önce planlamayı gerektirir ve etkin planlama şu temel unsurları dikkate almayı zorunlu kılar: Topluluk (Hedef Kitle) Mesaj (Slogan) Çevre Rakipler Bütçe Gördüğünüz gibi, kolay bir ders. Biraz gayretle gayet iyi notlar alabilirsin. Yoksa iyi bir not alamaz mısın? 28
© Copyright 2024 Paperzz
