DÖRDÜNCÜ DÜNYA ORTADOĞU ÇALIŞMALARI KONGRESİ (WOCMES) 18-22 Ağustos 2014 / Ankara O rtadoğu ülkeleri üzerine en kapsamlı bilimsel etkinliklerden biri olan Dünya Ortadoğu Çalışmaları Kongresi’nin (WOCMES) dördüncüsü Türk Sosyal Bilimler Derneği ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) işbirliği ile 18-22 Ağustos 2014 tarihleri arasında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde düzenlenmiştir. Dünya Ortadoğu Çalışmaları Kongresi (WOCMES), yurt dışından ve yurt içinden pek çok akademisyen, araştırmacı ve öğrenci ağırlamıştır. Kongre’de Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Orta Asya alanlarında çalışan akademisyenleri, araştırmacıları, uzmanları ve öğrencilerinin katılımıyla Ortadoğu coğrafyasının çeşitli sorunları gündeme almıştır. Kongre’de Antik Ortadoğu, Tarihsel Yaklaşımlar, Geçmişte ve Günümüzde İslam, Hıristiyanlık ve İncil Çalışmaları, Kentsel Çalışmalar ve Mekan, Su ve Çevre, Ortadoğu İktisadı, Ortadoğu Siyaseti, Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Normatif Fenomen ve Hukuk Araştırmaları, Göç Çalışmaları, Medya ve Kültürel Çalışmalar, Dilbilim ve Edebiyat, Ulus Devlet ve Ulusçuluk, Kimlikler ve Etnisite ana temalarında 394 farklı oturum gerçekleştirilmiştir. Kongre 18 Ağustos 2014 tarihinde ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Acar ve WOCMES 2014’ün başkanı Doç. Dr. Galip Yalman tarafından yapılan açılış konuşmaları ile başlamıştır. ORSAM Hidropolitik araştırmacıları Dr. Seyfi Kılıç ve Dr. Tuğba Evrim Maden “Water Security in the Middle East (Ortadoğu’da Su Güvenliği)” başlıklı oturumla kongreye katılmıştır. Prof. Dr. Ayşegül Kibaroğlu’nun oturum başkanlığı yaptığı oturumda “Su Güvenliği Kavramı ve Ortadoğu’da Algılanışı” başlıklı ilk sunumu yapan Dr. Seyfi Kılıç, “güvenlik” kavramı ile çevre güvenliği ve su güvenliği kavramlarının tarihsel gelişimi ile başladığı sunumunda Ortadoğu’da su meselelerinin “güvenlilikleştirilmesini” anlatmıştır. Bu bağlamda Kılıç, Dünyada su ile ilgili anlaşmazlıklarda ve su güvenliği alanında işbirliği kavramı ön plana Eylül-Ekim Cilt: 6 Sayı: 64 çıkarken Ortadoğu’da su meselelerinin “ulusal güvenlik” konuları kapsamına alındığını ifade etmiştir. Dr. Vakur Sümer ise suyun kıt olduğu bölgelerde hem toprak hem de su kaynağını korumak için geliştirilen sürdürülebilir su yönetimi ve yeni bir kavram olan yeşil suyun kullanımı ve yöntemlerini anlatmıştır. Ortadoğu için uygulama örnekleri sunan Sümer yeşil suyun kullanımını Ortadoğu’da su kaynaklarının devamlılığı için bir çözüm yönetimi olarak karşımıza çıktığını ifade etmiştir. İklim değişikliğinin su güvenliğine etkisini FıratDicle nehir havzası örneği üzerinden anlatan İlhan Sağsen iklim değişikliğinin kuraklık olarak şimdiden Türkiye ve Ortadoğu’da bulunan su kaynaklarının varlığını olumsuz bir şekilde etkilediğini belirtmiştir. Üç ülkenin kıyıdaş olduğu ve Ortadoğu’nun önemli havzalarından biri olan Fırat-Dicle havzası içinse karamsar senaryolar üretildiğini söyleyen Sağsen özellikle Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde bulunan kar örtüsünün azalacağı öngörüsünden hareketle Fırat-Dicle nehri suları miktarının olumsuz bir şekilde etkileneceğini ifade etmiştir. Oturumun son konuşmacısı Dr. Tuğba Evrim Maden “Ortadoğu’da Su Güvenliği ve Yer Altı Sularının Kullanımı” başlıklı sunumunda yeraltı sularının Ortadoğu için stratejik bir kaynak olduğunu ve yarı kurak-kurak iklim kuşaklarında yüzeysularının yetersiz olduğu bölgelerde yeraltı sularının yoğun bir şekilde kullanıldığı ifade etmiştir. Günümüzde Ortadoğu’da yeraltı suları büyük oranda tarım amacıyla kullanıldığını belirten Maden, yeraltı sularının emniyetli verimlerinin üzerinde kullanılarak hem miktar hem de kalite açısından büyük zarar gördüğünü, yeraltı sularının sürdürülebilir kullanımı için devletlerin önlemler alması gerektiğini ve alternatif kaynaklara (deniz suyu arıtma, akifer besleme) yönelmenin elzem olduğunu vurgulamıştır. Nebahat TANRIVERDİ O YAŞAR 93