‘Turizm Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Güncel Sorunlar ve Çözüm Yolları’ Bilal ÇİLKAYA Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Sosyal Güvenlik Programı Çalışmanın Amacı Turizm sektöründe iş kazası ve meslek hastalıkları konusunda güncel yaşanan sorunlara, psikososyal ve ergonomik risklerin yüksekliği, çalışma şartları, işgücünün yapısı ve artan istihdam sonucunda iş sağlığı ve güvenliği konularına dikkat çekmek ve çözüm yolları üretmek. Turizm Sektörü Turizm sektörü geleneksel tarımsal üretimin gerilediği çoğu gelişmekte olan ülkede en önemli endüstri konumundadır. Turizm sektörü, dünyadaki genel ekonomik durgunluğa rağmen büyüyen ve istihdam alanı sürekli olarak artan bir sektör konumundadır. Turizm sektöründeki bu gelişme özellikle bölgesel olarak istihdam olanaklarının artmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla bir ülkede turizm sektörünün gelişmesi, söz konusu ülke insanlarının bu sektörde istihdam edilmelerine imkan verebilmektedir. Turizm Sektöründe İstihdam Verileri Turizmde istihdam Nisan ayı itibari ile, 838 bin kişi, Mayıs verileri ile 902 bin kişi. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından açıklanan 2013 yılı Nisan ayı verilerine göre; turizmle ilgili 5 ana faaliyet kolunda, sigortalı olarak çalışanların sayısı % 17 dolayında arttığını görmekteyiz. 2012 yılında 715 bin olan çalışan sayısı, bu yıl 838 bine yükselmiş olup. 2013 yılı değerlerine göre; turizmin ülke istihdamındaki payı % 6,2’den % 6,8’e çıkmıştır. Turizm şirketlerinin toplam kayıtlı şirket içindeki payı da % 6,8’den % 7,3’e yükselmiştir. Ülke genelindeki sigortalı sayısındaki artışın % 16,2’si turizmden kaynaklanmıştır. Turizm bu performans ise ilk sırada yer alırken onu, % 12,4 ile bina inşaatı ve % 10,9 ile perakende ticaret izlemektedir. Ülke istihdamındaki artışa; yiyecek-içecek sektörü % 9, konaklama sektörü de % 6 dolayında katkı yapmıştır. Son bir yılda, en fazla sigortalının yer aldığı yiyecek içecek hizmetlerinde 394 bin olan çalışan sayısı 457 bine çıkmış. Aynı dönemde, 222 bin olan konaklama sektörü çalışanları sayısı da 257 bine çıktı. Geçmişe göre daha fazla şirketin kapsama alındığı havayolu taşımacılığında çalışanların sayısı da buna paralel olarak 6 bin 723’ten 18 bin 395 dolayına yükselmiştir Turizmde İstihdam Verileri, Sigortalı Sayısı 2012 2013 Değişim Yiyecek İçecek Hizmetleri 394.806 457.999 16,0 Konaklama 222.809 257.979 15,8 45.092 46.210 53.828 49.998 19,4 8,2 6.723 18.395 173,6 Turizm Toplamı 715.640 838.199 17,1 Türkiye Toplam 11.521.869 12.262.422 6,4 Spor, Eğl.Dinl.Faal. Seyahat Ac.Tur Op.Hizm Havayolu http://www.tuyed.org.tr/ (Nisan 2012-2013: SGK 4A kapsamı) Öncelikli Riskler Çalışma sürelerinin uzunluğu Ara dinlenmelerinin ihlali Hafta tatili izni ihlali Ücret ödenmeden Ulusal Bayram ve genel tatil çalışması yaptırılması İzinsiz yabancı uyruklu işçi çalıştırılması Kayıt dışılık Ç.S.G.B. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Turizm Sektöründe Çalışma Sürelerinin İyileştirilmesi Programlı Teftiş Raporu Turizm Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Turizm işletmelerinde meydana gelen artış ile birlikte, istihdam ve rekabette meydana gelecek artış ile, çalışanların, bu sektörde çeşitli risk faktörleri ile karşı karşıya kaldığını görmekteyiz. Bu sebeplerden dolayı turizm sektörü iş kazası ve meslek hastalıkları açısından dikkate almak gerekir. Turizm sektörünün daha çok sezonluk dönemler ve yaz ayları gibi mevsimsel olarak iş yükünün arttığı dönemlerde yada vardiyalı çalışma sisteminin bulunduğu saatlerde çalışılması, sigortasız ve güvencesiz çalıştırılması, stajyer öğrencilerin yoğun olarak amaç dışı çalıştırılmaları, birbirinden oldukça farklı işlerin yapılmasının getirdiği iş çeşitliliğini doğurmaktadır. Bu sebeplerden dolayı turizm sektörü iş kazası ve meslek hastalıkları açısından dikkate almak gereken bir sektördür . Her ne kadar hizmet sektöründe yaşanan iş kazaları ve meslek hastalıkları sanayi sektöründen az olsa da turizm sektörü bu konuda özel bir alandır. Sektörde Meydana Gelen İş Kazalarını 2 gruba ayırabiliriz 1- Güvensiz iş koşulları: İş kazasını arttırıcı fiziksel çevre faktörleri ( İş yeri düzeni, araç ve teçhizatın yanlış kullanımı, aydınlatma ve havalandırma vb) 2. Güvensiz davranışlar: Çalışan bireylerin, özellikle deneyimsiz personellerin herhangi bir kaza olasılığını arttırıcı bilinçli ve bilinçsiz davranışları fiziksel ve psikolojik özellikleri Bununla birlikte, çalışanların özellikleri ( yaş, eğitim vb.) psikolojik özellikleri (tedirginlik endişe vb) çevre faktörleri, davranışlar üzerindeki olumsuz etkiler kaza risklerini arttırabilmektedir. KAZALARIN SEBEPLERİ GÜVENSİZ KOŞULLAR 10% NEDENİ SAPTANAMAYAN KAZALAR 2% GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR 88% KÜÇÜK İHMALLER BÜYÜK TEHLİKELER DOĞURUR Meydana Gelen İş Kazaları Elektrik çarpmaları ve yanık Yanma ve şoklara yol açabilir. Mutfak gibi çalışma alanlarında elektrik kablolarının ortadan geçmesi, tesisatların standartlara uygun olmaması, emniyetsiz prizlere fiş takılması, bilinçsizce tesisatla oynanması ve ıslak elle dokunulması gibi nedenler elektrik çarpmalarına yol açmaktadır. Yanık, ısı, ışın, elektrik veya kimyasal maddelere maruz kalma sonucunda deri ve derialtı dokularda meydana gelen yaralanmalar. DÜŞMELER Turizm sektöründe faaliyetlerde bulunan otel, restoran ve lokanta işletmelerinde yoğun olarak karşımıza çıkan düşmeler sonucunda ciddi yaralanmalar, hatta ölümlerin meydana geldiği görülmektedir. Özellikle temizlik yapılırken koruyucu tedbirler alınmadan bırakılan kaygan zemin, yağ ve yemek dökülmeleri ve hemen temizlenmemesinden kaynaklanmaktadır. Çalışma alanın yeterince aydınlatılmaması, merdiven yerine yanlış malzeme kullanımı, zemin yapısına uygun ayakkabı kullanılmaması diğer nedenler olarak sıralayabiliriz. ZEHİRLENMELER Çeşitli kimyasal maddeler, özellikle temizlik personellerinin önlemler almadan kimyasal maddelere maruz kalmaları ciltte ve akciğerde çeşitli zararlara yol açabilir. Dikkatsizce kullanılması sonucunda zehirlenmelere maruz kalınabilir. KESİKLER Otel ve restoran işletmelerinin mutfaklarında araç ve gereçlerin uygun şekilde kullanılmaması ve yerleştirilmemesi kesiklere sebep olabilmektedir. Bununla birlikte kesici ve delici aletlerin dikkatsizce kullanılması, dalgınlık sonucunda ortaya çıkan kesilmeler ile birlikte kan kaybı ve kanamalara neden olmaktadır. Bulaşık yıkamalarında meydana gelen kesilmelerde örnek olarak verilebilir. Koruyucu eldiven ve gerekli teçhizatın kullanılması gerekmektedir. MESLEK HASTALIKLARI - KAS VE İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARI Sektöre en çok görülen meslek hastalıkları kas ve iskelet sistemi ile ilgili hastalıklardır. Bel kaymaları, sırt kaslarının zedelenmesi, bileklerin burkulması ve boyun tutulması kapı görevlileri ve bavul taşıyan çalışanların başına sıkça gelir. Kas iskelet yaralanmaları çoğu zaman kayma ve düşme sonucunda ya da ağır kaldırmaktan kaynaklanır. Özellikle sezon yoğunluğunun fazla olduğu dönemlerde otellere yoğun olarak grupların gelmesi ve pek çok sayıda ağır bavulun hızlıca içeriye taşınacak olması, bu sıkıntılarla karşılaşılma riskini arttırmaktadır Psikolojik Baskılardan Kaynaklanan Hastalıklar Genellikle oteller ve lokantalarda yapılan işlerde, müşterilere doğrudan hizmet edildiği için özellikle işlerin yoğun olduğu saatlerde, yoğun stres yaşanmaktadır. Çoğu zaman müşterilerin sabırsızlanması, yeterli sayıda personelin olmaması ve işletme konusunda yaşanan sıkıntıların müşteri tarafından kendilerine hizmet eden personele yansıtılması işi çekilmez hale getirmektedir. Yoğun iş temposunda amirlerinden kaynaklanan baskılar, yoğun çalışma saatleri çalışanda psikolojik rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Mutfaklarda ve çamaşırhanelerde çalışma ortamı, yüksek ısı, nem ve kötü aydınlatmadan dolayı çoğu zaman kişiler üzerinde olumsuz etkiler bırakmaktadır. Bu nedenle, sektörde çalışma şartları ve işgücünün yapısı dikkate alındığında özellikle psikososyal ve ergonomik risklerin yüksekliği göze çarpmaktadır. Çözüm Yolları ve Alınabilecek Önlemler Tüm personel işe alınmadan önce sağlık kontrolünden geçirilmeli ve kontroller belirli periyotlarla yapılmalıdır. Sigortasız ve güvencesiz çalışma önlenmelidir. Kan testleri, portör muayeneleri belli dönemler de alınmalıdır. Personel için uygun yemek yeme ve dinlenme alanları belirlenmelidir. Lojmanlar temiz ve sağlıklı koşullarda olmalıdır. Personele ait soyunma odaların tuvalet ve duş imkânları sağlanmalı ve el yıkama vb. Genel temizlik kontrolleri yapılmalıdır. Personel üniformaları yedek bulundurulacak şekilde temiz olmalı. İş sağlığı ve güvenliği uzmanları tarafından personele eğitimler verilmeli, ramak kala kaza sisteminin oluşturularak kazaların önüne geçilmeli. İlk yardım konularında personeller bilgilendirilmeli. Yoğun çalışma koşulları yerine uygun vardiya sistemi ile personel çalıştırılmalı. Çeşitli iş kazalarını önleyici tedbirler alınmalı Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve kullanımdan sonra muhafaza yerine uygun şekilde geri koymaları sağlanmalı. Bu risklerin ve yol açtığı kayıpların önlenmesi, çalışanların sağlık ve güvenliklerinin geliştirilmesi için öncelikle şirket politikası içinde iş sağlığı ve güvenliği konusuna yer verilmelidir. Risk değerlendirmesi yapılarak şirkete özgü riskler tanımlanmalı, alınabilecek önlemler belirlenerek uygulanmalı ve değişiklikler izlenmelidir En Önemli Çözüm Yolları Güvenli bir işyeri Güvenli tesis, makine , alet Güvenli hammadde, malzeme Uygun işyeri ortamı Uygun Koruyucu malzeme Uygun personel seçimi Eğitim Gözetim, denetim sağlamaktır. Turizm Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetiminin – Pazarda fark yaratmak – Yasalara uygunluğun ispatı – Moral, motivasyon, verim artışı – Maliyetlerin azalması – Sigorta – Müşteri memnuniyeti – Tüm ilgili tarafların memnuniyeti – İmaj Gibi temel faydalarının sağlayacağı unutulmamalıdır Turizm sektöründe çalışan personelleri, alınacak önlemler ile, kaza ve hastalık şeklinde ortaya çıkan tehlikelerden korumak, zarar verici etkileri asgariye indirmek, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik halini hedefleyip yüksek nitelikte hayat sağlayıp dolayısıyla çalışanların mutlu olmalarını gerçekleştirmektir. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM
© Copyright 2024 Paperzz
