ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
Mühendislik Fakültesi
Makine Mühendisliği Bölümü
Makine Elemanları I Formül Kâğıdı
Mukavemet Esasları
Tek eksende gerilme  
F
 E.
A
Şekil Değiştirme  
l  lo l

lo
lo
Çekme gerilmesi  ç 
F
  ç.em
A
Çekme Halinde Uzama l 
Basma gerilmesi  b 
F
  b.em
A
Eğilme gerilmesi  e 
Makaslama (kesme) gerilmesi  k 
F
  k .em
A
F .l
E. A
M e F .L

  e.em
We
We
M
N 1
Burulma Gerilmesi  b  b  9550. .
  b.em
Wb
n Wb
Eş değer gerilme 𝜎𝑒ş = 𝜎𝑚𝑎𝑥 = 𝜎ç ± 𝜎𝑒
Düzlem gerilmelerin dönüşümü
Kırılma (Akma) Hipotezleri
Maksimum Normal Gerilme Kırılma Hipotezi
𝜎𝑒ş = 0.5𝜎 + 0.5√𝜎 2 + 4𝜏 2
𝑀𝑒ş = 0.5𝑀𝑒 + 0.5√𝑀𝑒2 + 𝑀𝑏2
Maksimum Kayma Gerilmesi (Tresca) Kırılma Hipotezi
𝜏1 =
|𝜎2 − 𝜎3 |
2
𝜎𝑒ş = √𝜎 2 + 4𝜏 2
𝜏2 =
|𝜎1 − 𝜎3 |
2
𝑀𝑒ş = √𝑀𝑒2 + 𝑀𝑏2
𝜏3 =
𝜏0 =
|𝜎1 − 𝜎2 |
2
𝜎0
2
Maksimum Biçim Şekil Değiştirme Enerjisi (Von Misses) Kırılma Hipotezi
1
𝜎𝑒ş = 2 √(𝜎1 − 𝜎2 )2 + (𝜎2 − 𝜎3 )2 + (𝜎3 − 𝜎1 )2
√
𝑀𝑒ş = √𝑀𝑒2 + 0.75𝑀𝑏2
𝜎𝑒ş = √𝜎 2 + 3𝜏 2
1
Yorulma
R
Gerilme oranı
 min
 miax
Ortalama Gerilme  ort 
 max   min
2
Eşdeğer Gerilme Genliği
 gd   ort 
 gd   ort 
 AK

  AK
*
s
D
Gerilme genliği  g 
 max   min
2
Çentik Faktörü
K ç  1  q( K t  1)
g
 AK

 g  AK
*
s
D
Mukavemet Sınırları
Statik Zorlanma
Sünek malzemelerde
 *  Kb ak
 *  K b ak
Dinamik Zorlanma
Çekme-basma
*
 ÇD

K y Kb
Kç
Gevrek malzemelerde
K
 *  b ak
Kç
K
 *  b ak
Kç
 ÇD
Eğilme
*
 ED

K y Kb
Kç
 ED
Burulma ve kesme
 D* 
K y Kb
Kç
D
2
Akslar ve Miller
Eşdeğer moment:
M eş 
(
Eşdeğer Gerilme:

/  D* )M e  0.75M b2
2
AK
Kritik özgül hız:
 eş 
(

/  D* ) e  3 2 
2
AK
 AK
s
Kritik Devir:
Bağlama Elemanları
Şekil bağlı kamalar:
Ezilme Kontrolü:
Kama ile mil:
Kesme konrölü:
Kama ile göbek:
Kuvvet bağlı kamalar:
Sürtünme momentl:
Yüzey basıncı:
Emniyet faktörü dikkate alındığında:
Çakma Kuvveti:
Sökme Kuvveti:
Otoblokaj şartı:
veya
3
4
Cıvata-Somun Bağlantısı
Vida helis açısı:
Otoblokaj şartı:
𝒉
𝒕𝒂𝒏𝜶 =
𝝅𝒅𝟐
𝜶≤𝝆
Sıkma Momenti:
Çözme Momenti:
Somun yüksekliği:
Diş dibinden kesilme:
F

zd1h
H  zh 
Fö h
d 2t1 Pem
Dişlerde eğilme:
3Ft
e 
  em
d1h 2
İşletme kuvveti:
5
Perçinler
Perçinlerde kesme
Perçinlerde ezilme
F
  em
znA
F
P
 Pem
zds

F1 
F
z
Kaynak
Kaynak dikişi emniyet gerilmesi
 kç 
F
  kem
alk
 ke 
Me
  kem
alk2 / 6
6

Makine Elemanları_Bağlama elemanları_01_2014

Bağlama Elemanları - Mehmet Adem Yıldız

Civata Somun Bağlantıları