Haberin devamı

@Ekovitrin_haziran 2014-10:EKOVITRIN_
5/30/14
2:51 PM
Page 126
HABER GÜNDEM / MADEN KAZALARI
Maden Kazalarında
DÜNYA
DEVLERİNİ
GERİDE
BIRAKTIK!
Dünyanın ilk iki büyük kömür üreticisi
olan Çin ve ABD’de meydana gelen
maden kazaları incelendiğinde taş
kömürü için milyon ton üretim
başına ölüm oranlarının Türkiye’den
düşük olduğu görülüyor.
2008 yılında, Çin’de milyon ton
başına düşen ölüm sayısı 1.27
iken, aynı oranın Türkiye’de
5 kat daha fazla olması
dikkat çekiyor.
Manisa'nın Soma İlçesi'nde
301 madencinin yaşamını yitirdiği
facia, tüm gözleri madencilik sektörü ile
iş sağlığı ve iş güvenliğine çevirdi.
İstatistiklere göre Türkiye madenlerde
ölümlerde dünya sıralamasının
en üst sıralarında yer alıyor.
126 EKOV‹TR‹N HAZİRAN 2014
EKOV‹TR‹N HAZİRAN 2014 127
@Ekovitrin_haziran 2014-10:EKOVITRIN_
5/30/14
2:51 PM
Page 128
HABER GÜNDEM / MADEN KAZALARI
Manisa'nın Soma İlçesi'nde 301
madencinin yaşamını yitirdiği facia,
tüm gözleri madencilik sektörü ile iş
sağlığı ve iş güvenliğine çevirdi.
İstatistiklere göre Türkiye madenlerde ölümlerde dünya sıralamasının
en üst sıralarında yer alıyor.
Ekonomi Politikaları Araştırma
Vakfı’nın (TEPAV) raporuna göre,
100 milyon ton kömür üretimi başına düşen ölüm sayısı ABD’de 1 ile 6
arasında değişirken, Türkiye’de bu
sayı yıllara göre 900’ü dahi aşıyor.
TEPAV’ın 2010 tarihli "Madenlerde
Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları
Üzerine Bir Değerlendirme
Raporu"nda yer alan verilere göre,
Türkiye’de maden ocaklarındaki
ölümlerin kömür üretimine oranı
dünyanın en büyükleri arasında yer
alıyor.
ABD ve Çin’deki
kömür üretimi
başına düşen
ölüm oranları
Türkiye’nin çok
gerisinde
Buna göre, üretilen yüz milyon ton kömür başına en az ölüm
256 kişi ile 2006 yılında oldu. Bu
rakamın en yüksek olduğu yıl, 100
milyon ton üretime 923 kişinin öldüğü 2003 yılı oldu. Türkiye’de
yüz milyon ton üretimde 2000 yılında 710 kişi ölürken, 100 milyon
ton başına ölen madenciler 2008
yılında 722 kişiye çıktı.
Buna karşılık, dünyanın en
büyük kömür üreticileri ABD ve
Çin’deki kömür üretimi başına
düşen ölüm oranları Türkiye’nin
çok gerisinde kaldı. Çin’de yüz
milyon ton üretim başına düşen
ölüm oranları 2000-2008 yılları
arasında 150 ile 411 kişi arasında,
aynı dönemde ABD’de ise 1 ile 6
kişi arasında değişiyor.
128 EKOV‹TR‹N HAZİRAN 2014
Ölüm oranları taşkömürü
ve linyit ocaklarında farklı
Türkiye’de son yaşanan Soma’daki maden
kazası ve son yıllarda bu tür kazaların sıklıkla
tekrarlanması ve ölümlerin yaşanması maden
ocaklarının yapısı, işçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili
soruları gündeme getirdi.
Maden kazaları ile ilgili istatistikleri incelediğimizde kazalardaki
ölüm sayılarının taş kömürü ve linyit ocaklarında anlamlı şekilde farklılaştığı görüldü. Milyon ton başına
düşen ölüm sayısı 2007 yılında taş
kömürü ocaklarında linyitin 30 katı
kadar. Yıllara göre bakıldığında
aradaki fark değişmekle birlikte yine
de her yıl taş kömürü ocaklarındaki
ölüm oranı linyitin oldukça üzerinde.
TÜRKİYE MADENLERİNDE
ÖLÜMLER
TEPAV’ın raporunda yer alan
verilere göre, Türkiye kömür sektöründe, 1991-2008 döneminde iş
kazaları ve meslek hastalığı nedeniyle
toplam 2 bin 554 kişi yaşamını yitirdi. Bu kazalarda yaralanıp sürekli iş
göremez hale gelenlerin sayısı ise 13
bin kişiyi geçti. Türkiye’de 2000-2008
yılları arasında taş kömürü maden
kazaları sonucunda hayatını kaybedenlerin sayısı 135 oldu.
Madencilik sektörü iş kazaları ve
meslek hastalıklarının en fazla
görüldüğü sektörlerden biri.
Türkiye’de son yaşanan Zonguldak
maden kazası ve son yıllarda bu tür
kazaların sıklıkla tekrarlanması ve
ölümlerin yaşanması maden ocaklarının yapısı, işçi sağlığı ve güvenliği
ile ilgili soruları gündeme getirdi.
Sadece kömür sektöründe, 19912008 döneminde iş kazaları ve meslek
hastalığı nedeniyle toplam 2 bin 554
kişi hayatını kaybederken, sürekli iş
göremez hale gelenlerin sayısı ise 13
bin 87’e ulaştı.
ÖZEL İŞLETMELERDE
ÖLÜM ORANLARI
DAHA YÜKSEK
Taş kömürü üretiminin Türkiye
Taşkömürü Kurumu (TTK) ve
taşeronları tarafından yapılması
dışında 2000 yılı sonrasında özel
işletmeler tarafından da üretim
yapılıyor. Kazalar sonucu meydana
gelen ölüm sayılarına TTK ve özel
işletilen maden ocakları ayrımında
bakıldığında milyon ton üretim başına düşen ölüm sayısının özel işletmelerde daha fazla olduğu görülüyor. Özel işletmeli maden ocaklarında 2000 yılından itibaren üretim
yapılıyor fakat asıl üretim artışı
2005 yılından itibaren görülüyor.
Özel ocaklarda üretim başına düşen
ölüm sayısının 2003 yılında bir sıçrama göstermesinin nedeni ise 2002
yılına göre hem üretimin düşmesi
hem de kaza sonucu ölen kişi
sayısının iki katına çıkması olarak
gösteriliyor.
ABD VE ÇİN
MADENLERİNDEKİ
ÖLÜM ORANLARI
TÜRKİYE'YE GÖRE DÜŞÜK
Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği’nin (TMMOB) 2010
yılında hazırladığı 'Madenlerdeki İş
Kazaları'na ilişkin rapora göre
dünyanın en büyük kömür madeni
işleten ülkeleri ABD ve Çin’de ölüm
oranları, Türkiye’ye oranla düşük.
Rapora göre 2008 yılında işletmelerde üretilen milyon ton taş kömürü
başına düşen ölüm sayısı Türkiye
Taşkömürü Kurumu ‘unda (TTK)
yüzde 4, 41 iken, özel sektörde ise bu
Türkiye, ölümlü maden
kazalarında ilk sırada
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2013 iş kazalarını araştırma
sonuçlarına göre iş kazası oranının en yüksek olduğu sektör madencilik.
Madencilik ve taş ocakçılığı sektöründeki kazaların toplam kazalar içindeki payı yüzde 13,4. Maden işçileri yaptıkları iş ve çalışma şartlarından
dolayı genç yaşta sağlık sorunlarıyla boğuşmak zorunda kalıyor. Türkiye,
ölümlü maden kazalarında dünyada ilk sırada yer alıyor. 105 bin nüfuslu
Soma’da çalışan nüfusun yaklaşık 16 bini madende çalışıyor. Maden işçilerinin 14 bini özel sektörde, 2 bini kamu madenlerinde çalışıyor. Maden
çalışanlarının yaklaşık 12 bini de yer altında alın teri döküyor. 105 bin kişinin yaşadığı Soma’da, 2013 yılında, sadece Soma Devlet Hastanesi’nde
650 bin poliklinik, 150 bin acil yardım hizmeti verildi. Yine, 2013 yılında
Soma ilçesinde 5 bin iş kazası meydana geldi. Bu kazaların yüzde 90’ı maden
ocaklarında, maden sahalarında yaşandı.
oran 11,50 seviyesinde. Aynı rapora
göre; dünyanın önde taş kömürü
üreten ülkelerinden Çin’de ise bu oran 2008 yılında 1, 27, ABD’ ise
0,02 seviyesinde.
Madencilik sektörü iş kazaları
ve meslek hastalıklarının en fazla
görüldüğü sektörler arasında yer
alıyor.
TMMOB’nin 2010 yılındaki
madenlerdeki iş kazalarına ilişkin
raporuna göre işletmelerde üretilen
milyon ton taş kömürü başına düşen
ölüm sayısı 2000 yılında TTK çalışanlarının oranı 3,98 iken, özel sektörde yüzde 59,25’ti. 2008 yılında
ise oran TTK’da yüzde 4, 41’e yükseldi, özel sektörde ise bu oran
11,50’ye kadar geriledi.
ÖLÜM ORANI TÜRKİYE’YE
GÖRE DÜŞÜK SEVİYEDE
Dünyanın en büyük kömür
madeni işleten ülkeleri ABD ve
Çin’de ise ölüm oranları Türkiye’ye
göre oldukça düşük durumda.
Rapora göre, Çin’de milyon ton başına ölüm oranı 2000 yılında yüzde
4,8’iken; ABD’de aynı yıl bu oran
0,03. 2008 yılında ise Çin’de ise bu oran 1, 27’ye gerilerken ABD’ ise bu
oran 0,02’ye gerilemiş durumda.
EKOV‹TR‹N HAZİRAN 2014 129
@Ekovitrin_haziran 2014-10:EKOVITRIN_
5/30/14
2:51 PM
Page 130
HABER GÜNDEM / MADEN KAZALARI
“PATLAMALAR ÜRETİM
PLAN PROJESİNİN
OLMAMASINDAN
KAYNAKLANIYOR”
Rapora göre kazalar sonucu
meydana gelen ölümlerin iş sağlığı ve
güvenliği konusundaki eksik uygulamalardan kaynaklanıyor. Kazalar ve
ölümlerin nedenleri arasında havalandırma sistemlerindeki sorunlar,
kaçış yolları yetersizliği, kişisel koruyucu donanımların yetersizliği gibi
altyapı ve teknolojik sorunların yer
aldığı belirtilen raporda, “Bu tür
problemlerin önlenebilir olduğu ve iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili denetim
ve yaptırım yetersizliklerinden kaynaklandığı üzerinde önemle durulmaktadır. Türkiye’de maden ocaklarında meydana gelen patlamalar ve
yangınların nedenleri araştırıldığında; genel nedenlere benzer şekilde
üretim yönteminin gereklerinin tam
olarak yerine getirilmemesi, üretim
plan ve projesinin bulunmaması ve
havalandırmadaki eksiklik ve aksaklıklar ilk sıralarda yer almaktadır.”
deniliyor.
TÜRKİYE'DEKİ MADEN
KAZALARI
Türkiye'de, 1941 yılından bu yana
maden ocağı kazalarında 3 bini aşkın
kişi hayatını kaybetti. En fazla kayıp
verilen kaza, 1992'de 263 kişinin
öldüğü Zonguldak'ın Kozlu ilçesindeki grizu faciası oldu.
1941'den
bugüne
kadar
Türkiye'nin birçok bölgesinde yer
alan kömür ve diğer maden ocaklarında yaşanan, pek çoğu grizu patlaması, göçük ve yangından kaynaklı
olmak üzere iş kazalarında 3 binden
fazla işçi hayatını kaybetti. Bu
kazalarda 100 bini aşkın kişi ise yaralandı.
Ülkede en büyük maden faciası,
1992'de Zonguldak'ın Kozlu ilçesinde
130 EKOV‹TR‹N HAZİRAN 2014
TÜRKİYE'DE ŞİMDİYE KADAR YAŞANAN
BAZI MADEN OCAĞI KAZALARI:
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
7 Mart 1983: Armutçuk'ta grizu patlaması (103 ölü).
10 Nisan 1983: Kozlu'da grizu patlaması (10 ölü).
31 Ocak 1987: Kozlu'da göçük (8 ölü).
31 Ocak 1990: Bartın'ın Amasra ilçesinde grizu patlaması (5 ölü).
7 Şubat 1990: Amasya Yeni Çeltik'te grizu patlaması (68 ölü).
3 Mart 1992: Kozlu'da grizu patlaması (263 ölü).
26 Mart 1995: Yozgat'ın Sorgun ilçesinde grizu patlaması (37 ölü).
22 Kasım 2003: Karaman'ın Ermenek ilçesinde grizu
patlaması (10 ölü).
8 Eylül 2004: Kastamonu'nun Küre ilçesinde yangın (19 ölü).
2 Haziran 2006: Balıkesir'in Dursunbey ilçesinde grizu
patlaması (17 ölü).
10 Aralık 2009: Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde grizu
patlaması (19 ölü).
17 Mayıs 2010: Zonguldak'ta grizu patlaması (30 ölü).
8 Ocak 2013: Kozlu'da grizu patlaması (8 ölü).
yer alan Türkiye Taş Kömürü
İşletmesine bağlı kömür ocağında
meydana geldi. Buradaki grizu patlamasında 263 işçi hayatını kaybetmişti.
Türkiye İstatistik Kurumunca
geçen mart ayında yayınlanan ve iş
kazalarının sektörel dağılımının yer
aldığı rapora göre, Türkiye'de iş
kazalarının en fazla yaşandığı sektör,
"maden ve taş ocakçılığı" olarak belirlendi.
Geçen yıl iş kazalarının yüzde
10,4'ünün madencilik ve taş ocağı sektöründe görüldüğü tespit edildi.
Elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon sektöründe iş kazası geçirenlerin
oranı yüzde 5,2; inşaat sektöründe iş
kazası geçirenlerin oranı ise yüzde 4,3
olarak gerçekleşti.

Download Report