İÇİNDEKİLER - Sağlık Bakanlığı

İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER………………………………………………….…….…….........IV
TABLO, GRAFİK VE
HARİTALAR….……………………………………..……......................……...VI
KISALTMALAR…………………………………………..………...……….….VIII
1.
AMAÇ .................................................................................................. 1
2.
MATERYAL VE METOD ..................................................................... 1
3.
BULGULAR ......................................................................................... 3
3.1. Servis Özellikleri ............................................................................... 3
3.1.1. Yatak ......................................................................................... 3
3.1.2. Uzman ....................................................................................... 4
3.1.3. Hemşire ..................................................................................... 4
3.2. Hasta Özellikleri................................................................................ 5
3.3. Hastalık ağırlığı................................................................................. 7
3.4. Yatış yeri uygunluğu ......................................................................... 9
3.5. Mortalite oranları............................................................................. 10
TARTIŞMA ........................................................................................ 12
4.
4.1. ÇYB ünite ve yatak durumu ............................................................ 12
4.2. ÇYB uzman durumu ....................................................................... 13
4.3. ÇYB hemşire durumu ..................................................................... 15
4.4. ÇYB hasta popülasyonu ................................................................. 16
4.5. ÇYB kapasite kullanımı .................................................................. 17
4.6. ÇYB mortalite durumu .................................................................... 18
5.
SONUÇ ............................................................................................. 20
6.
ÖNERİLER ........................................................................................ 21
7.
TABLOLAR........................................................................................ 29
8.
HARİTALAR ...................................................................................... 31
9.
GRAFİKLER ...................................................................................... 33
10.
EKLER .......................................................................................... 36
11.
KAYNAKLAR ................................................................................. 37
IV
V
TABLO, GRAFİK VE HARİTALAR
Tablolar
Tablo 1 Merkezlere göre yatak sayıları, doluluk oranları, izlenen hasta
özellikleri, gereksiz yatış ve mortalite oranları ................................... 29
Tablo 2 Sağlık hizmet bölgelerine göre çocuk nüfusu, merkez, uzman,
yatak, yatak başına düşen birey, hedef yatak ve gerekli yeni yatak
sayısı ................................................................................................. 29
Tablo 3 Bölgesel merkez hedefli yeni yatak ihtiyacı planlaması ................ 30
Grafikler
Grafik 1 2. Basamak, 3. basamak uzman olan ve 3. basamak uzman
olmayan yatak dağılımı ..................................................................... 33
Grafik 2 Hastaların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı .................................... 34
Grafik 3 Hastaların Yatış Günlerine Göre Dağılımı.................................... 34
Grafik 4 Hastaların Tanı Gruplarına Göre Dağılımı ................................... 35
Haritalar
Harita 1 Türkiye’deki çocuk yoğun bakım üniteleri .................................... 31
Harita 2 Hizmet Basamaklarına Göre Merkezlerin Dağılımı ...................... 31
Harita 3 Merkezlerin Sağlık Bakanlığında ve Üniversite Hastanelerinde
Olmalarına Göre Dağılımı ................................................................. 32
Harita 4 Çocuk Yoğun Bakım Uzmanı Olan ve Olmayan Merkezlerin
Dağılımı ............................................................................................. 32
Harita 5 Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Bölgeleri ve Çocuk Yoğun
Bakım Uzmanı Olan Merkezler ......................................................... 33
VI
VII
KISALTMALAR
ÇYB
: Çocuk yoğun bakım
PRISM
: Pediatric Risk of Mortality
SMR
: Standart mortalite hızı
SPSS
: Statistical Package for the Social Sciences
YDUS
: Yan Dal Uzmanlık Sınavı
ABD
: Amerika Birleşik Devletleri
SB
: Sağlık Bakanlığı
Ü
: Üniversite
ÜTF
: Üniversite Tıp Fakültesi
İD
: İhsan Doğramacı
VIII
IX
ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİ TIBBİ DENETİM RAPORU
1. AMAÇ
Bu
çalışmada
çocuk
yoğun
bakım
(ÇYB)
ünitelerinin
yeniden
yapılandırılmasına ışık tutmak üzere; yoğun bakım ünitelerinin alt yapı ve
mortalite oranlarının değerlendirilmesi, hasta yatışlarının endikasyona uygun
yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesi, yoğun bakım ünitelerinin yatak
sayısı ve yatak dağılımının kullanım şartlarına göre uygunluğunun gözden
geçirilmesi amacıyla ülke genelinde yapılan denetim sonucu elde edilen
verilerin değerlendirilmesi ve ortaya çıkan sonuçlar kullanılarak kısa vadeli
acil eylem planı ve uzun vadeli stratejik plan taslağı oluşturulması
amaçlanmıştır.
2. MATERYAL VE METOD
Çocuk Yoğun Bakım Üniteleri 17’si ÇYB uzmanı, 9 ÇYB yan dal uzmanlık
eğitimi almakta olan pediatri uzmanı ve 9 ÇYB’da çalışmakta olan pediatri
uzmanı olmak üzere toplam 35 uzman tarafından 07-30.06.2012 tarihleri
arasında denetlenmiştir. Denetlemelerde standardizasyon için iki ayrı form
oluşturulmuş, denetlemeler bu formlar üzerinden yapılmıştır. Denetleme
sonunda formlar Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Denetim
ve Değerlendirme Daire Başkanlığı’nda toplanmıştır.
Birinci form ünitelerin yapısını belirlemek için geliştirilmiştir. Bu form ile yoğun
bakım yatak sayısı ve seviyesi, merkezde bulunan toplam çocuk yatak sayısı,
yoğun bakım ve merkezdeki dolu yatak sayısı, ÇYB uzman sayısı, hastanede
ve ünitede bulunan toplam hemşire sayısı, ÇYB’de hemşire başına düşen
yatak sayısı sorgulanmıştır.
İkinci form hasta bilgilerini sorgulamaktadır. Denetleyiciler ünitede yatmakta
olan tüm hastaların ve yatak sayısının yarısı kadar da rastgele seçilen
hastanın, geriye dönük dosya incelenmesini yapmıştır. Hastaların yaşı,
1
ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİ TIBBİ DENETİM RAPORU
cinsiyeti, tanısı, yatış süresi, yoğun bakım seviyesi, üniteye kabul edildiği yer,
Pediatric Risk of Mortality (PRISM) 24 skoru, mekanik ventilatörde olup
olmadığı, devamlı intravenöz ilaç infüzyonu alıp almadığı, hayatı tehdit eden
vital bulgu, bilinç değişikliği, organ yetmezliği varlığı, zehirlenme durumu,
terminal dönemde olup olmadığı, bakım hastası olup olmadığı, genel
durumuna göre yatması gereken yoğun bakım seviyesi ve bulunduğu yoğun
bakım seviyesi uygun değilse bunun nedeni sorgulanmıştır. Ayrıca denetimin
tamamlanmasından 45 gün sonra denetimde incelenen hastaların eksitus
olup olmadıkları, eksitus nedenleri ve tarihleri öğrenilerek not edilmiştir.
Denetlenen hastaların 647’sinin bilgilerine ulaşılmış ve kaba mortalite hızı
hesaplanmıştır. Bilgilerine ulaşılan hastaların PRISM 24 skoru kaydedilmiş
448’inde standart mortalite hızı (SMR) hesaplanmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu’ndan coçuk nüfus verileri elde edilerek nüfusa oranla
ÇYB yatak sayısı, ÇYB uzman sayısı, ÇYB’de çalışan hemşire sayısı
hesaplanmıştır. Denetlenen merkezler
Sağlık
Bakanlığı ve üniversite
hastanelerinde bulunmalarına göre ve ünitede ÇYB uzmanı olup olmamasına
göre gruplanmıştır. Gruplar ÇYB yatak sayıları, doluluk oranları, hasta kabul
yerleri, ventilatörde hasta izleme oranları, devamlı infüzyon alma oranları,
hayatı tehdit eden vital bulgusu olan hasta oranları, organ yetmezliği olan
hasta oranları, terminal dönem hasta yatış oranı, bakım hastası yatış oranı,
uygunsuz yatış oranı açısından karşılaştırılmıştır. İstatistiksel analizler Sağlık
Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Denetim ve Değerlendirme
Daire Başkanlığı istatistikçileri tarafından Statistical Package for the Social
Sciences (SPSS) programı kullanılarak yapılmıştır.
2