Vodič kroz Muzej

Uvod
Zavičajni muzej u Rožajama osnovan je
1991. godine, iako je sakupljanje muzejskih predmeta
otpočelo znatno ranije. Nalazi se u neposrednoj blizini
gradskog trga, u dijelu zvanom Stara čaršija.
Aktivnost na rekonstrukciji i adaptaciji novog
objekta za potrebe Muzeja otpočela je 2001. godine,
po uzoru na nekadašnju ‘’Ganića kulu’’ iz 1798. godine,
spomenik tradicionalnog graditeljstva rožajskog kraja,
Direktor, Sadik Dacić
koji je bio u funkciji stanovanja i odbrane u prošlosti.
Kula Ganića je jedna od najstarijih građevina u rožajskoj opštini, simbol grada zbog svoje karakteristične arhitekture nalazi se na zvaničnom grbu
opštine Rožaje.
Muzej je koncipiran kao ustanova kompleksnog tipa sa zadatkom da
čuva, prikuplja, valorizuje, publikuje i prezentuje kulturna dobra sa teritorije
rožajske opštine. Muzejski fond je sistematizovan u zbirke: oružja, numizmatike, etnografije i zbirku pismenosti i obrazovanja. Izložbena djelatnost
iskazana je kroz galerijsku i stalnu postavku, koja pruža uvid u kulturno istorijsku prošlost rožajskog kraja.
U Zavičajnom muzeju se baštini izuzetno vrijedan muzejski materijal
koji obuhvata period od XVIII do prvih decenija XX vijeka, sa područja Rožaja
i rožajskog kraja, koji ilustruje i dočarava bogatstvo materijalne i duhovne
kulture naroda koji žive na ovoj teritoriji.
Cjelokupan muzejski fond je veoma očuvan, izuzetne i bogate izrade,
kako po tehnici tako i po materijalu. Njime je predstavljen narodni život,
kultura stanovanja, odijevanja, umjetnosti, zanati rožajskog podneblja, u
duhu islamske tradicije.
Oblici, ornamentika i imena muzejskih predmeta uglavnom su orijentalni. Na materijalima najčešće su rađeni vegetabilni i geometrijski motivi,
koji se javljaju gotovo na svim predmetima.
Prisutni su uticaji drugih kultura i civilizacija, koje su dopirale do ovih
prostora.
U Zavičajnom muzeju “Ganića kula” ima pet zaposlenih radnika od
kojih je jedan pripravnik.
Rad “Ganića kule” je podijeljen u tri kategorije:
- Administrativni dio
- Stručni dio
- Terenski rad
1. Galerija
U ulaznom holu - prizemlju zgrade muzeja nalazi se Galerija za tematske
izložbe. U galeriji od 2009. godine izlažu umjetnici sa područja Rožaja i srodne institucije.
2. Oružje i numizmatika
U ovoj prostoriji u 4 vitrine prikazano je hladno i vatreno
oružje u razdoblju od XVIII – XX vijeka, kao i numizmatička
zbirka Muzeja. U zbirci oružja ističu se:
I vitrina - sablje, jatagani, mačevi i noževi (XVIII – XX vijek)
II vitrina – obične,vojničke puške kremenjače,puške na kapislu (XIX vijek)
III vitrina - male puške koje se nose za pojas, tzv.’’kubure’’(XVIII vijek), i pištolji
’’Gaseri’’ austrijskog tipa(XIX vijek).
U numizmatičkoj zbirci nalazi se:
IV vitrina - numizmatičku zbirku predstavlja vrijedan papirni i metalni novac koji
je hronološki prikazan i bio u opticaju na teritoriji opštine Rožaje.
3. Etnografija
Etnografsko odjeljenje posjeduje nekoliko zbirki koje se odnose na bogatu i
raznovrsnu materijalnu i duhovnu kulturu lokalnog stanovništva.
U etnografskom odjeljenju su izloženi veoma rijetki i vrijedni primjerci
narodnih nošnji stanovnika Rožaja; nakit, predmeti za svakodnevnu upotrebu kao i
vezeni i tkani predmeti.
1. Ženske i muške nošnje Rožaja - urbana i ruralna narodna nošnja i djelovi nošnje.
2. U vitrinama su izloženi primjerci starog nakita i ukrasni predmeti:
pafte, kolani, satovi...
Od upotrebnih predmeta su izloženi: avani, ćase, terezije, ibrici, leđeni, sehare...
Odabrani predmeti veza i tkanja su: jagluk, čevre, jastučnice...
Ova prostorija prikazuje domaći život sa predmetime za jelo, kafu, pušenje kao i
djelove namještaja.
Na zidu lijevo od ulaznih vrata izložen je portret Nedžib bega Hankušića, kao i fotografija ’’Prvaci opštine Ibarske’’ iz 1929.godine.
Na suprotnom zidu je fotografija’’Mekteb u Seošnici’’ iz 1935.godine.
1. Anterija, XIX vijek
2. Tradicionalna narodna nošnja, XX vijek
3. Ženski jelek, Rožaje početak XX vijeka
4. Jagluk (fotografisao Lazar Pejović), XIX vijek
5. Jelek, zadnja strana
6. Čevre, XIX vijek
3
1
2
4
5
6
1
2
4
3
1. Drveno posuđe (sepet, džban, debe)
2. Detalj sa vrata
3. Sehara, XIX vijek
4
5
6
4. Detalj kolana
5. Čibuk, XIX vijek
6. Narukvica, XIX vijek
7. Ženski prsten
8. Detalj sa ogrlice
9. Kutija za nakit
10. Tradicionalno metalno posuđe
(ibrik, leđen, tuzluk i čaša)
9
7
8
10
4. Pismenost
Razvoj pismenosti i školstva, od prvih rukopisnih knjiga i udžbenika za
Iptidaiju do modernih škola.
U vitrinama se nalaze:
1. Udžbenici za „Iptidaiju“, XIX - XX vijek.
2. Knjige štampane na osmanskom jeziku, XIX - XX vijek.
3. Sudski ugovori, dvojezični staroslovensko - staroturski(osmanski), iz 1863.g.
4. Razni spisi i dokumenti pisani na osmanskom jeziku, XIX - XX vijek.
Na zidu se nalaze diplome osnovne škole“Iptidaije“.
U holu na zidu umjetničke fotografije’’Staro Rožaje’’ iz 1926.god. i fotografije sa detaljima eksterijera stare rožajske ambijentalne kuće .
2
1
3
1. Pribor za pisanje (divit sa pernicom, geografija na francuskom i osmanskom jeziku)
2. Detalj sa sudske isprave
3. Knjiga anatomija na osmanskom jeziku
5. Gradska soba
Gradska soba dočarava način življenja i uticaje na domaću kulturu starih
porodica.
1. Mangal (posuda za žar koja je
bila u upotrebi za zagrijavanje
prostorije), XIX vijek
2. Bešik, XIX vijek
3. Dušekluk sa dolapima, XIX
vijek
2
1
3
1
Ovu publikaciju je finansiralo Ministarstvo kulture Crne Gore
Adresa: Trg IX Crnogorske brigade bb, Rožaje
Telefon: + 382(0)51/272-050
Mobilni telefon: + 382(0)67/566-864
E- mail: [email protected]
Web adresa: www.muzejrozaje.me
Izdavač
JU Zavičajni muzej “Ganića kula” Rožaje
Za izdavača
Sadik Dacić, direktor
Lektura
Samira Rastoder, prof.
Grafički dizajn
SCD Studio - Damir Skarep
Fotografije
Damir Skarep, Lazar Pejović
Tiraž
700
Štampa
Merkator Bijelo Polje
Rožaje, april 2012. godine

Download Report