01- KATHI 4-5_KATHI NEW 02/05/14 23:56 Page 1 ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 4 Μαΐου 2014 • Eτος 5ο • Aρ. φύλλου 290 Σ H M E PA www.k athimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη) Εσπαζαν το κούρεμα μέσω Ελβετίας Με εξαγορές εικονικών εταιρειών και προχρονολογημένα τιμολόγια φυγάδευσαν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ Μέσω Ελβετίας, όπου αγόραζαν εικονικές εταιρείες με εγγραφή σε «ειδικούς προορισμούς» όπως τον Παναμά ή τις Σεϋχέλλες, κατάφεραν ορισμένοι να παρακάμψουν εντελώς το κούρεμα και να γλιτώσουν τα λεφτά τους. Η «διαδικασία», στην οποία εμπλέκονται επιχειρηματίες αλλά και δικηγορικά γραφεία, αφορούσε σε χρήματα που ήταν εντός του συστήματος στις 15 Μαρτίου 2013, και θα κου- ρεύονταν μετά την απόφασης του Eurogroup. Ωστόσο, μέσα από συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία τεκμηριώνεται με μαρτυρίες που κατέχει η «Κ», κατάφεραν ορισμένοι να αποσύρουν το 70% των ανασφάλιστων καταθέσεων τους, έχοντας φυσικά πληρώσει και τις σχετικές «προμήθειες» για τις σχετικές υπηρεσίες. Το όλο κόλπο άρχισε στα τέλη του Μάη πέρυσι και η τελευταία διακριβωμένη απόπειρα για έξοδο χρημάτων έγινε στις αρχές του Δεκέμβρη 2013. Πάντως, αρκετές συναλλαγές δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, ολοκληρώθηκαν επιτυχώς. Οι αρχές ενημερώθηκαν για τα στοιχεία που κατέχει η «Κ», αλλά είχαν ήδη υπόψη τους τις σχετικές πληροφορίες και επιχειρούν να συλλέξουν ικανοποιητικό υλικό με το οποίο να φέρουν τους εμπλεκόμενους ενώπιον της δικαιοσύνης. Οικονομική, σελ. 4 Ερευνα Εισαγγελίας για λίστες Γιωρκάτζη Φόβοι ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία Ελέγχεται για την απόδοση των λιστών στη Βουλή Η ενέργεια της διοικήτριας της Κεντρικής Χρυστάλλας Γιωρκάτζη να δώσει στην Επιτροπή Θεσμών τις τέσσερις λίστες σχετικά με πράξεις στις τράπεζες, θα αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και γνωμάτευσης της Νομικής Υπη- ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ Νέο μικρό κοίτασμα στο οικόπεδο 12 Πολιτικό χρήμα ρέει από «τρύπες» στη Νομοθεσία ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΛΛΗΚΑΣ Δεν δέχομαι ότι «μαζί τα φάγαμε» Η ισοπέδωση και η γενίκευση ευνοεί τους ενόχους υποστηρίζει ο Γιώργος Λιλλήκας απορρίπτοντας την κατά Πάγκαλο δικαιολογία «μαζί τα φάγαμε». Ο Πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών και υποψήφιος ευρωβουλευτής καταγγέλλει ότι η λύση που διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος θα περιορίζει τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας και της ελεύθερης εγκατάστασης. Σελ. 7 ΕΙΡΕΝΑ ΙΩΑΝ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ Η νέα γενιά πληρώνει τα δικά μας λάθη H συγγραφέας Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου με αφορμή το νέο της βιβλίο «Με το άρωμα του Νείλου» μίλησε στην «Κ» για τη ζωή και το έργο, τους ανθρώπους που τη σημάδεψαν αλλά και τους νέους που σήμερα θέλουν να έχουν ελπίδα. Ζωή σελ. 1 ΑSSOCIATED PRESS Λίγη ποσότητα αλλά προσθέτει στην «Αφροδίτη» Το πιο κρίσιμο δεκαήμερο από την έναρξη της κρίσης που δίχασε τη χώρα διανύει η Ουκρανία, μετά τη σφοδρή επίθεση του κυβερνητικού στρατού εναντίον του Σλαβιάνσκ, ενός εκ των κυριοτέρων οχυρών της ένοπλης, φιλορωσικής εξέγερσης. Κάθε εικοσιτετράωρο που περνάει είναι κρίσιμο, καθώς ενισχύονται οι φόβοι για το ενδεχόμενο ρωσικής εισβολής και μετωπικής ρήξης Ρωσίας - Δύσης. Σελ. 23 Τις μισές ποσότητες από αυτές του Αφροδίτη υπολογίζεται ότι έχει νέο κοίτασμα εντός του οικοπέδου 12 για το οποίο η Noble έχει στοιχεία από τις έρευνες που διεξήγαγε. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» το επόμενο διάστημα αναμένεται Φόρμουλα μείωσης ελληνικού χρέους Boυτιά στο βυθό του Κυπριακού Επιμήκυνση στα 50 έτη και μακροχρόνιο «κλείδωμα» χαμηλού επιτοκίου Σωσίβιο από Ο.Η.Ε. Η επιμήκυνση των δανείων από την Ευρωζώνη στα 50 έτη και κυρίως το «κλείδωμα» του επιτοκίου τους σε χαμηλά επίπεδα για πολλά χρόνια είναι η φόρμουλα που προωθεί η Αθήνα για τη μείωση του χρέους. Ανάλογα με τα εναλλακτικά σενάρια, το όφελος για την Ελλάδα μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 25 δισ. ευρώ. Αύριο, ο υπουργός Οικο- Στη δεύτερη και καθοριστική φάση εισέρχονται αυτή τη βδομάδα οι συνομιλητές στο Κυπριακό, με τα Η.Ε. να στέλνουν σήμα κινδύνου για την τύχη της προσπάθειας. Ο βοηθός γ.γ. του Ο.Η.Ε. Τζέφρι Φέλτμαν θα επιχειρήσει να φέρει πιο κοντά τις δύο πλευρές και να αποτρέψει δυσμενείς εξελίξεις. Μέχρι και τον Ιούλιο, τα Ηνωμένα Έθνη και οι εν δυνάμει μεσολαβητές θα εμπλουτίσουν τη διαδικασία με ιδέες και προτάσεις. Σελ. 12 νομικών Γιάννης Στουρνάρας, στο τελευταίο ίσως Eurogroup στο οποίο θα συμμετάσχει, εάν αναλάβει τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, θα ζητήσει επισήμως από τους ομολόγους του να εφαρμόσουν την απόφαση που είχαν λάβει τον Νοέμβριο του 2012 για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους. Σελ. 18 Κρας τεστ για την Ευρώπη Κόκκινα δάνεια και «κακή» Λαϊκή στην ατζέντα HΠΑ μεταξύ Πεκίνου-Τόκιο Ερχεται η Τρόικα «Επιχείρηση γοητείας» Λεπτές ισορροπίες τηρεί η Ουάσιγκτον στη διένεξη μεταξύ Πεκίνου και Τόκιο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεσμεύτηκε να ολοκληρώσει τη μετατόπισή του στρατηγικού κέντρου βάρους των ΗΠΑ προς την κατεύθυνση της Ασίας. Το ταξίδι στην Ιαπωνία στιγματίστηκε από την αποτυχία ανακοίνωσης εμπορικής συμφωνίας, λόγω διαφωνιών. Σελ. 22 EPA Κενά και ασάφειες στο νόμο επιτρέπουν στα κόμματα να δέχονται ανώνυμες εισφορές ενώ παντελώς εκτός ελέγχου βρίσκονται οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι, δηλώνει στην «Κ» ο Γενικός Ελεγκτής κ. Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Αναγνωρίζει ότι έγιναν βήματα προς την ορθή κατεύθυνση αλλά πρέπει να γίνουν και άλλα. Με αφορμή την υπόθεση Focus κάνει λόγο για υποκρισία και αίσθημα ατιμωρησίας, ενώ ψέγει την κουλτούρα της διαφθοράς. Σελ. 6 ρεσίας. Ο Γενικός Εισαγγελέας ξεκαθαρίζει στην «Κ», ότι η δημοσιοποίηση ονομάτων και στοιχείων που αφορούν την έρευνα για την Oικονομία μπορεί να γίνει αφορμή να χαθούν σχετικές υποθέσεις στα δικαστήρια. Σελ. 4 Σε κρίσιμο τεστ για τις αντοχές της Ε.Ε. αναδει- κνύονται οι ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, καθώς παρά την έξοδο από την κρίση του ευρώ, η Ένωση αντιμετωπίζει σοβαρές πολιτικές προκλήσεις, λόγω της ανόδου των ευρωσκεπτικιστών. Σελ. 20 Την προσεχή Τρίτη, 6 Μαΐου ξεκινά από την Τρόικα η τετάρτη αξιολόγηση του κυπριακού μνημονίου. Στην ατζέντα δεν υπάρχει κάποιο ευαίσθητο πολιτικό θέμα, αλλά υπάρχουν ανοιχτά θέματα στην πορεία των μεταρρυθμίσεων, όπως η τήρηση του χρονοδιαγράμματος των αποκρατικοποιήσεων, οι νομοθεσίες για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η πορεία εκκαθάρισης της «κακής» Λαϊκής. Οικονομία. Σελ. 5 ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΪΟΥ Σελ. 24 Κοτόπουλο πανέ στο φούρνο ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΜΑΪΟΥ Ο ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΣΕΝΑ – ΣΟΥΜΑΧΕΡ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ Το πεπρωμένο των αθανάτων Τα συν και τα πλην του Χριστάκη Η Πρωτομαγιά σηματοδότησε 20 χρόνια από το χαμό του θρυλικού Άιρτον Σένα και ενώ ο Μίκαελ Σουμάχερ χαροπαλεύει, ο Δ. Γιόκκας στρέφει πίσω το ρολόι. Δύο σχολές σκέψης υπάρχουν σχετικά με το θέμα του προπονητή, όμως είναι η άποψη του προέδρου Νίκου Κίρζη που μετράει. ΑΠΟΕΛ ΑΕΛ Οι μεγάλες χαμένες ευκαιρίες Από τον Πενηντάεξ μέχρι σήμερα… Τη στιγμή που ο στόχος είναι το πρώτο «back to back» πρωτάθλημα μετά από 65 χρόνια και το πρώτο νταμπλ μετά το 1996, ανατρέξαμε στο παρελθόν. Η μοναδική φορά που η μια Λεμεσιανή ομάδα «έκοψε» τον τίτλο της άλλης ήταν τη σεζόν 1988-89 με θύμα τον Απόλλωνα και θύτη την ΑΕΛ. η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων ενώ μέχρι το τέλος το 2014 θα πραγματοποιηθεί η ερευνητική γεώτρηση. Η ενεργειακή συνεργασία Κύπρου-Γερμανίας θα είναι στις επαφές του Προέδρου Αναστασιάδη με την Μέρκελ. Σελ. 5 ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ Δέκα χρόνια στην Ε.Ε. H δέκατη επέτειος από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκει τη χώρα μας σε ένα μεταβατικό στάδιο μετά το οικονομικό και κοινωνικό σοκ που υπέστη από τις δραστικές λύσεις που επέβαλαν εταίροι μας. Χωρίς να παραγνωρίζουμε τα δικά μας δημοσιονομικά λάθη δεκαετιών και τα εγκλήματα στον τραπεζικό τομέα, ουδείς μπορεί να αρνηθεί ότι η μικρής κλίμακας κυπριακή οικονομία χρησιμοποιήθηκε ως δοκιμαστικό μοντέλο, ιδιαίτερα στο θέμα της διάσωσης τραπεζών με ίδια μέσα, κάτι που κλόνισε το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Μαζί όμως κλόνισε και τις προσδοκίες του κυπριακού λαού, ο οποίος επένδυσε -ίσως και υπερβολικά- στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η οποία δοκιμάζεται αφόρητα. Το μέλλον της Κύπρου βρίσκεται στην Ευρώπη αλλά η δεκαετής εμπειρία θα πρέπει να μας διδάξει ότι εκτός από δικαιώματα η ιδιότητα του μέλους έχει και αυξημένες υποχρεώσεις. 02-KATHI NEW_Master_cy 02/05/14 20:37 Page 2 2 l ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΛΙΔΑ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ Υ Ψ Ι Κ Α Μ Ι Ν Ο Σ / Γράφει ο ΜΙΧAΛΗΣ ΤΣΙΚΑΛAΣ Σοβαρευτείτε γιατί χανόμαστε Ζήσε τον μύθο σου στη Χρυστάλλα Γράφει ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ και να έχει στα χέρια της λίστες με πολλές χιλιάδες τραπεζικές πράξεις σε τέσσερεις περιόδους. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Δημήτρης Συλλούρης τις προάλλες εξέφρασε την πεποίθηση ότι, «είναι δυνατόν πλέον με τη νέα Διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας να πάρουμε όλες τις πληροφορίες για όλες τις εκροές για τις κρίσιμες περιόδους. Γιατί όμως με τη Διοίκηση Πανίκου Δημητριάδη δεν μπορούσαν να πάρουν τις πληροφορίες που ζητούσαν; Απλώς διότι ο τέως Διοικητής άνευ δικαστικού διατάγματος, ορθώς, δεν μπορούσε να παραβιάσει το τραπεζικό απόρρητο και να δώσει πληροφορίες έστω και για μια πράξη. Αντίθετα η κ. Χρυστάλλα Γιωρκάτζη εφοδίασε ένα πολυμελές, αναρμόδιο και άνευ της κατάλληλης κατάρτισης Σώμα, με δεκάδες χιλιάδες απόρρητες πληροφορίες. Επειδή όμως στην Επιτροπή αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορούσαν να επεξεργαστούν τα στοιχεία ζήτησαν από την Κεντρική να το πράξει ώστε περί τα τέλη Ιουνίου να ξανασυνέλθουνν ώστε να δημοσιοποιήσουν τις εκροές που σχετίζονται με πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα. Η κ. Γιωρκάτζη δεν δικαιολογείται να αγνοεί προειδοποιήσεις του Γ. Εισαγγελέα ότι, από δημοσιοποίηση στοιχείων τυχόν να χαθούν υποθέσεις στο δικαστήριο, ούτε να λησμονεί τη δική της διακήρυξης μόλις διορίστηκε Διοικητής, ότι «πρώτιστος στρατηγικός στόχος είναι η εμπέδωση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα». Ποιος ξένος να εμπιστευτεί την Κύπρο όταν ο κατ’ εξοχήν θεματοφύλακας του τραπεζικού απορρήτου με την μεγαλύτερη ευκολία βγάζει στο μεϊντάνι λίστες; Το κύριο που δεν αντιλήφθηκε η κ. Γιωρκάτζη, νομίζω, είναι ότι εκπροσωπεί έναν ευρωπαϊκό θεσμό… Γι’ αυτό σοβαρευτείτε όλοι, κάντε τη δουλειά σας κι άστε κατά μέρος τις δημόσιες σχέσεις και τον λαϊκισμό. Βλάφτουν σοβαρά την οικονομία. Όση μας έμεινε. Μάταια θέλησα να πουλήσω μούρη πως είμαι για τα μεγάλα, πως είμαι πάνω από το μικρά, τ’ ασήμαντα. Εγώ τουλάχιστον λέω ότι δεν είμαι. Δεν ανέλαβα μια θέση για να σας δείξω και καλά, ότι όλα τα ξέρω. Δεν βγήκα με τύμπανα και κρόταλα έξω από την Κεντρική για να φτάσω μέχρι τη βουλή και να σας πω: «Ορίστε, να τα 11.000 ονόματα που ζητήσατε. Δώστε τα βορά στα ΜΜΕ, στον κόσμο, στους πάντες». Δεν έκανα ό, τι με τόση ξαστοχιά έκανε η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη με τα ονόματα και τις λίστες. Δεν νομίζω να υπήρξε μεγαλύτερη αστοχία και συνάμα κοροϊδία από την παράσταση που στήθηκε γύρω από τις αποκαλύψεις των ονομάτων που έβγαλαν λεφτά από τις τράπεζες κατά την κλειστή περίοδο τον Μάρτιο του 2013. Καθίστε και εσείς σε μια πέτρα στην ίδια σπηλιά με εμένα και δείτε πως αφήσαμε τα μικρά αλλά και πως μας φύγανε και τα μεγάλα μέσα από τη σπηλιά της Επιτροπής Θεσμών που ονομάζεται και… strong room. Εκεί, μέσα σε αυτό το δωμάτιο (όντως έτσι το ονομάζουν) στο υπόγειο της Βουλής, έχουν αποθηκευτεί όλα τα στοιχεία που έχει λάβει η Επιτροπή Θεσμών, πλην αυτών που κόμισε και η Χρυστάλ- [email protected] ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Το δημόσιο αίτημα για την αποκάλυψη όλης της αλήθειας γύρω από το οικονομικό κραχ που καταπόντισε τη χώρα μας, είναι τόσο έντονο που έχει προκαλέσει πανικό στο πολιτικό εποικοδόμημα. Ο τρόμος για ενδεχόμενες νέες αποκαλύψεις και η μεγάλη αμηχανία σε κόμματα και κυβέρνηση όταν έρχονται αντιμέτωποι με τους πολίτες, οδηγεί σε κατά συρροή γκάφες αλλά και σε σοβαρά ολισθήματα με ανυπολόγιστες -αν και ορατές- συνέπειες. Περίπτωση γκάφας είναι η επίθεση του Προέδρου Αναστασιάδη κατά των ΜΜΕ την Τετάρτη και η προσπάθεια του να ανασκευάσει την Πέμπτη καλώντας μάλιστα όλους «να συνειδητοποιήσουμε ότι η δαιμονοποίηση της πολιτικής και των ΜΜΕ, θα ήταν καταστροφική για τη Δημοκρατία». Ευσεβάστως να υπομνήσω στον Πρόεδρο ότι σε μια χώρα που συνεπεία των πολιτικών της υπέστει πραξικόπημα, εισβολή, χρηματιστηριακό σκάνδαλο με πρωταγωνιστές κόμματα και πολιτικούς κι ένα κραχ όπως αυτό του Μαρτίου του 2013 κι όλοι έμειναν ατιμώρητοι, Δημοκρατία δεν υπάρχει. Ακριβώς για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συνθήκες δημοκρατίας, θα πρέπει έστω και την υστάτη να καταφύγουμε στην απονομή δικαιοσύνης, τουλάχιστον για το έγκλημα που βιώνουμε τώρα. Η δικαιοσύνη όμως που μπορεί να αποδοθεί μόνο μέσω του δικαιικού συστήματος κινδυνεύει να ευνουχιστεί από πολιτικούς αυτοσχεδιασμούς που θα τινάξουν στον αέρα το έργο που ανέλαβε να φέρει εις πέρας η Νομική Υπηρεσία. Φυσικά αν γίνει κάτι τέτοιο ίσως βολέψει κι ανακουφίσει πολλούς, μεταξύ των οποίων και πολιτικοί… Κι εξηγούμαι: 18 μήνες τώρα η Επιτροπή Θεσμών της Βουλής ανέλαβε να μελετήσει την κατάσταση που οδήγησε τη χώρα προ της χρεοκοπίας κι έφτασε σήμερα να έχει εκπονήσει μια έκθεση 600 σελίδων Με πιάνει μέσα μου και τα βάζω με τον αόρατο. Με το σύστημα που δεν το βλέπω αλλά που με κάνει ό, τι θέλει. Ή έτσι νομίζει. Πάω λοιπόν σαν τον βοσκό μέσα στο βουνό για βάλω σε τάξη τις σκέψεις μου που πετάνε από γεγονός σε γεγονός σαν αγριοκάτσικο. Κάτσε να κάτσω σε μια πέτρα. Μα ως μπήκα στη σπηλιά, να κι άλλες σκέψεις, πιο μεγάλες από εκείνες που έκανα εγώ. Και λέω: Θα αφήσω τις δικές μου τις απλές και θα καταπιαστώ με τις πιο μεγάλες, τις αποκαλυπτικές. Και να που, λίγο μετά, οι δικές μου σκέψεις δεν υπάρχουν και είμαι διπλά αφελής πλέον μα κι οι μεγαλύτερες που για εκείνες άφησα ό, τι δικό μου, με εγκαταλείπουν και αυτές και με κάνουν δυο φορές γελοίο. Μυθικό: ανάλογο της Ατλαντίδος και της Κεντρικής αντιστρόφως ανάλογο. λα. Από αυτά, ένας Θεός (ούτε καν ο Συλλούρης) ξέρει πόσα είναι αξιοποιήσιμα και για πόσα έχουν λάβει ενημέρωση τα μέλη της Επιτροπής. Ένα, δεύτερον: η κυρία νέα Διοικητής της Κεντρικής έκανε όντας πια Διοικητής Κεντρικής και όχι Γενική Ελέγκτρια, ό,τι δεν έκανε κανείς από τους προηγούμενους Διοικητές ποτέ, όχι στην Κύπρο αλλά στον κόσμο. «Έδωσε» κυριολεκτικά και μεταφορικά ονόματα και τραπεζικούς λογαριασμούς στην Επιτροπή Θεσμών καίγοντας τα ξερά μαζί με τα χλωρά. Ναι, μέσα στα 11.000 ονόματα που κόμισε η κυρία Χρυστάλλα θα υπάρχουν και εκείνων που έβγαλαν λεφτά. Υπάρχουν όμως και τα ονόματα εταιρειών που έβγαλαν λεφτά χωρίς όμως ούτε η κυρία Χρυστάλλα ούτε κανείς άλλος να μας λέει αν οι πράξεις έγιναν νομότυπα ή όχι. Με άλλα λόγια, η κυρία Χρυστάλλα παρέδωσε σύσσωμο το τραπεζικό απόρρητο στα μάτια της Επιτροπής Θεσμών. Είτε φταίνε είτε δεν φταίνε, πρόσωπα και εταιρείες εκτίθενται δίχως να έχουν σχέση με εκείνους που πράγματι έβγαλαν λεφτά στο εξωτερικό. Ή μήπως μέσα στις περιβόητες λίστες… λαμποκοπούν τα λαμόγια και δεν το ξέρουμε; Δεν ήθελε προεργασία ένα έργο όπως αυτό; Δεν ήθελαν σκέψη όλες οι μικρές λεπτομέρειες και ανάλογο χειρισμό; Δεν έπρεπε να είμαστε πιο προσεκτικοί ως λειτουργοί ώστε να μην πετάξουμε ακόμη ένα πυροτέχνημα, και εκεί που έχει απογειωθεί να καταφέρνουμε όπωςόπως να το προσγειώνουμε λαμβάνοντας απόφαση για μη δημοσιοποίηση ονομάτων και στη συνέχεια να το αφήνουμε να κάψει το φιτίλι μέχρι αρχές καλοκαιριού οπότε και θα δημοσιοποιήσουμε τα ονόματα που πρέπει; Είναι τόσο δύσκολο κυρία Χρυστάλλα να σκεφτείτε, σαν «μπούσουλας» πια εσείς των τραπεζών και όχι σαν Γενική Ελέγκτρια που έχει το άγχος της καλύτερης μαθήτριας, ότι μια εταιρεία που θα δει δημοσιοποιημένο το όνομα και τις κινήσεις των λογαριασμών της, θα φύγει την ίδια ώρα από την Κύπρο; Και δεν είναι μια, είναι χιλιάδες μέσα στις λίστες. Και θα το μάθουν και έξω από τη… σπηλιά μας κι άλλες εταιρείες και δεν πρόκειται να κοντέψουν όταν ακούσουν ότι μας αρέσει να δίνουμε το τραπεζικό απόρρητο όταν παράλληλα, κυνηγάμε την επένδυση από εταιρείες με το δίκαννο. Παράλογο; Οι σκέψεις οι μικρές φύγανε, πήγαμε για τις μεγάλες αποκαλύψεις, μας παράτησαν κι αυτές. Κι άντε τώρα εσύ να κάτσεις πάνω στην πέτρα του Αισώπου και να σκεφτείς με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω σου, «ότι δεν ζεις τον μύθο σου» στην Κύπρο, ότι δεν ζεις τον μύθο σου -όχι στην Ελλάδα- αλλά στη Χρυστάλλα. [email protected] E Ν Ω Ν Ο Υ Μ Ε Δ Υ Ν A Μ Ε Ι Σ / Γράφει Ο ΣΠΟΝΔΟΦOΡΟΣ Με άριστα το 10 @Anastasiadescy Ποιος έδιωξε τον Αβέρωφ από το Twitter; 1 Στη Γενική Ελέγκτρια. Ουπς, συγ- γνώμη, κάποιος να της πει πως έγινε Διοικήτρια της Κεντρικής και πως εκ της θέσεως της είναι θεματοφύλακας του τραπεζικού απορρήτου. Στον Healthy. Βρε Βίκτωρα δεν είπαμε πως ο πρόεδρος δεν μιλά σε μικρόφωνα μετά τις 9 το βράδυ; Δεν σας άφησε manual ο Στυλιανίδης; 3 Στο Healthy Προεδρικό. Πρό- εδρε, μάζεψε λίγο την αυλή γιατί πάει να γίνει τσίρκο, ειδικά στα ταξίδια στο εξωτερικό. Μην αρχίσουμε να γράφουμε ποιος παίρνει μαζί του ποιον (και ποιαν) γιατί θα χρειαστούμε ένα Beautiful People για να χωρέσει το κουτσομπολιό. 4 Στο ΑΚΕΛ. Κύριε Γ.Γ., νομίζω να οργανώσετε ένα κυνήγι θησαυρού μπας και βρεθούν τα λεφτά της FOCUS. Πρώτη στάση στις ψησταριές ΑΡΧΕΙΟ 2 Αυτό το παιδί ή θα βγει ή θα πατώσει. και τις φρουταρίες της Μακεδονίτισσας. 5 Στον POTUS. Οι Αμερικάνοι έχουν τον P(resident) O(f) T(he) U(nited) S(tates), έχουν την FLOTUS (First Lady Of The United States), έχουν και τον VPOTUS. Εμείς έχουμε τον FOCUS: Τον Ζολώτα που δεν τον ξέρει κανείς. 6 Στον Σταύρο. Αντιγράφω αυτού- σιο απόσπασμα από το άρθρο του κύριου Καθηγητού υπό τον τίτλο «Πολιτικός αμοραλισμός ή πολιτική με αξίες;»: « Όσο για μένα, νιώθω υπεύθυνος διότι ο Πρόεδρος, τον οποίο ψήφισα, και το κόμμα στου οποίου το ευρωψηφοδέλτιο συμμετέχω, εμφανίζουν ελλείμματα αξιών.» Ωχ! 7 Στο νοσοκομείο. Δεν πάμε μόνι- μα τις φυλακές στα Λατσιά, αφού έτσι κι αλλιώς εκεί μετακομίζουν κατά το δοκούν, να μην ξεφτιλιζόμαστε κιόλας; 8 Στον Ναύαρχο. Κάποτε η πραγ- ματικότητα ξεπερνά και την πιο τρελή φαντασία. Εσείς που τον προτιμάτε τον Ομήρου, στη Βουλή ή στις «Πατάτες»; 9 Στην Ευρώπη. Εξήντα ένας υπο- ψήφιοι για έξι θέσεις στην Ευρωβουλή. Λένε πως είναι ρεκόρ, εγώ λέω πως είναι λίγοι, αν σκεφτείτε πως θα έχουν μισθό και έσοδα 20,000 τον μήνα! Από πού πάνε για τις Βρυξέλες; 10 Στον Χρήστο. Ο μοναδικός που ήταν «βολεμένος» και τρέχει τώρα στους καφενέδες και τα εθνικόφρονα σωματεία είναι ο Στυλιανίδης. Ο κύριος αντι-βόλεμα. Πρόεδρος Δ.Σ.: ΚΩΣΤΑΣ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ • Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ • Αρχισυντάκτης: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Υπεύθυνος Οικονομικού: ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΡΣΙΑΝΗΣ • Υπεύθυνος Καλλιτεχνικού: MIXAΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ Iδιοκτησία «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ» Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε. Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπρος e-mail: [email protected] Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540 Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550 Διευθυντής: Α ΛΕΞΗΣ Π ΑΠΑΧΕΛΑΣ • ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Διεύθυνση συντάξεως: Ν ΙΚΟΣ Κ ΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ - Κ ΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - Γ ΙΩΡΓΟΣ Μ ΑΝΤΕΛΑΣ 03-ADV PEIREOS_Master_cy 02/05/14 20:01 Page 1 04 - POLITIKI_Master_cy 02/05/14 19:57 Page 4 4 l ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Σε τεντωμένο σχοινί η Διοικήτρια της ΚΤ Μελέτη και γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα του ενδεχομένου παραβίασης του νόμου περί τραπεζικού απορρήτου < < < < < < < Η αστυνομία δεν γνωρίζει Η ενέργεια της διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας να δώσει στη Βουλή τις τέσσερις λίστες θα αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και γνωμάτευσης της Νομικής Υπηρεσίας. πεζας Χρυστάλλας Γιωρκάτζη, να δώσει στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής τις λίστες με τις χιλιάδες τραπεζικές πράξεις σε τέσσερεις περιόδους. Αυτό προκύπτει από σχετικές δηλώσεις του Κώστα Κληρίδη στην «Κ». Σημειώνεται ότι υπάρχει μάλιστα και προηγούμενο, Οι περιβόητες λίστες με τα ονόματα φυσικών και νομικών προσώπων οι οποίες κατατέθηκαν στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής από τη διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη και αφορούν τις περιόδους -όπως τις απαρίθμησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Δημήτρης Συλλούρης- από την έγκριση του €1,8 δισ. προς τη Λαϊκή Τράπεζα, την περίοδο γύρω από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, την περίοδο από 1 -15 Μαρτίου πριν το Eurogroup και την περίοδο από 16 -17 Μαρτίου κατά την κλειστή περίοδο, ουδέποτε μέχρι στιγμής απασχόλησαν τις ανακριτικές αρχές και ούτε τέθηκαν ενώπιον τους, όπως είπε στην «Κ» ο Γενικός Εισαγγελέας. Ο Κώστας Κληρίδης ανέφερε ότι την ερχόμενη Πέμπτη 8 Μαΐου η Επιτροπή Θεσμών θα παραδώσει στη Νομική Υπηρεσία τόσο το πόρισμα της για την οικονομία όσο και οποιαδήποτε άλλα στοιχεία αφορούν την έρευνα στα οποία θα περιλαμβάνονται και οι τέσσερεις λίστες: «Με την παραλαβή του υλικού, καθηκόντως η ανακριτική ομάδα θα διερευνήσει τα πάντα, ενώ σε περίπτωση που κριθεί ότι το υλικό είναι ελλιπές θα ζητήσουμε συμπληρωματικά στοιχεία», σημείωσε ο Κ. Κληρίδης. Ο Γ. Εισαγγελέας τονίζει ότι η κατάθεση στοιχείων με ονόματα φυσικών και νομικών προσώπων μέσα από τις λίστες που δόθηκαν στη Βουλή ενδεχομένως να εμπίπτει στον νόμο που αφορά την προστασία προσωπικών δεδομένων, κάτι που θα εξεταστεί. Έρευνα και γνωμάτευση ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Οι νομοθεσίες περί προστασίας, του τραπεζικού απορρήτου, των προσωπικών δεδομένων και των ανθρώπινων δικαιωμάτων θα τεθούν κάτω από το μικροσκόπιο μελέτης του Γενικού Εισαγγελέα Κώστα Κληρίδη, ο οποίος θα εξετάσει και θα γνωματεύσει κατά πόσον παραβιάστηκαν από την ενέργεια της διοικήτριας της Κεντρικής Τρά- όταν η Κεντρική Τράπεζα επί θητείας Πανίκου Δημητριάδη είχε αρνηθεί με βάση το τραπεζικό απόρρητο, να παραδώσει στοιχεία στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων. Εξαιρετικής σημασίας πρέπει να θεωρείται και η προειδοποίηση Κληρίδη ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η γνωστοποίηση ή δημοσιοποίηση τέτοιων στοιχείων να γίνει αφορμή να χαθούν σχετικές υποθέσεις στα δικαστήρια. Του ΓΙΏΡΓΟΥ ΜΙΧΑΗΛΊΔΗ Ο Γενικός Εισαγγελέας ξεκαθαρίζει ότι η δημοσιοποίηση ονομάτων και στοιχείων που αφορούν την έρευνα για την οικονομία μπορεί να γίνει αφορμή να χαθούν σχετικές υποθέσεις στα δικαστήρια. Εν προκειμένω, ο Γενικός Εισαγγελέας κλήθηκε από την «Κ» να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσον η Διοικητής ως θεσμικό όργανο νομιμοποιείται να προχωρεί σε άρση του τραπεζικού απορρήτου και να δίνει στοιχεία και έγγραφα ακόμα και στη Βουλή. Ο Κληρίδης, σημείωσε με νόημα ότι: «είναι αδύνατο να προβώ σε σχόλιο επί τούτου εάν προηγουμένως δεν προβώ σε γνωμάτευση και ενδελεχή μελέτη». Η εισαγγελική μελέτη θα απαντήσει και στο ερώτημα κατά πόσον νομιμοποιείται η Κεντρική Τράπεζα να καταθέσει στη Βουλή υλικό από κλειστά κυκλώματα τραπεζών όπου καταγράφηκαν κινήσεις προσώπων και όπως μας είπε ο Κ. Κληρίδης, «η μελέτη θα καταδείξει εάν προκύπτουν και ποια είναι τα ποινικά αδικήματα που απορρέουν από τέτοιες ενέργειες». Η «Κ» ρώτησε ακόμα τον Γενικό Εισαγγελέα εάν η κατάθεση των λιστών και η ενδεχόμενη δημοσιοποίηση ονομάτων -έστω και εάν η Επιτροπή Θεσμών αποφάσισε προς το παρόν να μην δημοσιοποιήσει οτιδήποτε- προκαλεί πρόβλημα είτε στο ανακριτικό έργο είτε στην ποινική διαδικασία και ο κ. Κληρίδης τονίζει ότι ενδεχομένως κάποιες ενέργειες ή πράξεις να επηρεάζουν είτε τις έρευνες είτε τη δικαστική διαδικασία. Ξεκαθάρισε τέλος ότι η δημοσιοποίηση ονομάτων και στοιχείων που αφορούν την έρευνα μπορεί να γίνει αφορμή να χαθούν σχετικές υποθέσεις στα δικαστήρια. Ανάλαβε να ελέγξει τη λίστα αλλά χωρίς να δέχεται ευθύνη ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Η διοικήτρια θα προβεί σε έλεγχο 6.000 εκροών αλλά αποποιείται την ευθύνη της εγκυρότητας της λίστας της ΚΤ… Της ΜΑΡΊΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΔΟΥ Διαφορετικό ανάγνωσμα Στην τελική έκθεση, παρατίθενται τόσο τα κοινά συμπεράσματα, όσο και τα συμπεράσματα του κάθε κοινοβουλευτικού κόμματος ξεχωριστά αναφορικά με την οικονομική κατάρρευση. Το κάθε κόμμα, φαίνεται να ερμηνεύει και να ιεραρχεί διαφορετικά τους παράγοντες που οδήγησαν στην κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το ΑΚΕΛ, φαίνεται να επιρρίπτει βαρύτατες ευθύνες στις πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης Αναστασιάδη και στον πρώην Διοικητή Αναστάσιο Ορφανίδη. Την ίδια στιγμή σημειώνει τους κακούς χειρισμούς και του τέως Διοικητή Πανίκου Δημητριάδη. Ο ΔΗΣΥ στρέφει τα πυρά του στη διακυβέρνηση Χριστόφια και ειδικότερα στην αδυναμία λήψης μέτρων εγκαίρως. ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ, επιρρίπτουν ευθύνες και στις δύο κυβερνήσεις για καθυστέρηση λήψης μέτρων, στην απόφαση για κούρεμα του ελληνικού χρέους, στην απόφαση για κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο και πώληση υποκαταστημάτων στην Ελλάδα. Εντούτοις, στο περιθώριο της επι- « Έχουμε στα χέρια μας τέσσερις λίστες με 11.000 ονόματα και δεν μπορούμε να βγούμε από μέσα», έλεγε χαρακτηριστικά στην «Κ» μέλος της Επιτροπής Θεσμών, η οποία τελικά «φόρτωσε» το βάρος στην ΚΤ. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Ολοκληρώθηκε την περασμένη βδομάδα, το επίπονο έργο της Επιτροπής Θεσμών που αφορά τα αίτια της κατάρρευσης της κυπριακής οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην πολυσέλιδη έκθεσή της η Επιτροπή Θεσμών καταγράφει με λεπτομέρεια τις παθογένειες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τις πράξεις και παραλείψεις που οδήγησαν στην κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας. Παράλληλα φαίνεται να μεταθέτει το βάρος ελέγχου του καταλόγου εκροών στην Κεντρική Τράπεζα, η οποία είναι μεν πρόθυμη να βοηθήσει αλλά δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για την ορθότητα των καταλόγων. Γεννάται επίσης το εύλογο ερώτημα κατά πόσο από το πόρισμα της Θεσμών φαίνονται ξεκάθαρα οι αίτιοι της οικονομικής καταστροφής ή αν το κάθε πολιτικό κόμμα θα ερμηνεύσει το πόρισμα κατά το δοκούν. Στο τέλος του Ιούνη θα διαφανεί κατά πόσο ο δειγματοληπτικός έλεγχος του καταλόγου εκροών της Διοικήτριας της Κεντρικής, έναν χρόνο αργότερα θα βοηθήσει στη στοχοποίηση των ύποπτων εκροών ή αν ενδεχομένως θα οδηγήσει στη συγκάλυψη και στη συσκότισή τους. Η απόφαση της Χρυστάλλας Γιωρκάτζη να δώσει στην Επιτροπή Θεσμών τον κατάλογο χωρίς να προχωρήσει πρώτα σε αντιπαραβολή των πολυάριθμων πράξεων φαίνεται να προβληματίζει νομικούς και οικονομικούς κύκλους αφού εκτίθενται πράξεις καθόλα νόμιμες, άνευ λόγου. < < < < < < < Γεννάται το εύλογο ερώτημα κατά πόσο από το πόρισμα της Επιτροπής Θεσμών φαίνονται ξεκάθαρα οι αίτιοι της οικονομικής καταστροφής ή αν το κάθε πολιτικό κόμμα θα ερμηνεύσει το πόρισμα κατά το δοκούν. καιρότητας φαίνεται να μπήκαν οι λόγοι που οδήγησαν στην καταστροφή της οικονομίας ενώ τεράστιας προβολής τυγχάνει το ζήτημα της λίστας εκροών. Δειγματοληπτικός έλεγχος Η καυτή πατάτα της Επιτροπής Θεσμών, που αφορούσε τις χιλιάδες πράξεις εκροών, κατά την επίμαχη περίοδο, πέφτει στα χέρια της ηγεσίας της Κεντρικής Τράπεζας. Συγκεκριμένα η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, ανέλαβε να προβεί σε δειγματοληπτικό έλεγχο των 6.000 πράξεων εκροών, με στόχο να εντοπίσει κατά πόσο κρύβονται πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα πίσω από περιπτώσεις πράξεων εκροών και συνεπώς να έτυχαν ευνοϊκής πληροφόρησης. Ωστόσο, εγείρονται ερωτήματα και προβληματισμοί για την αποτελεσματικότητα αυτής της πρακτικής, αφού ο δειγματοληπτικός έλεγχος προνοεί μεμονωμένη εξέταση φυσικών και νομικών προσώπων. Την ίδια στιγμή η συμβολή και βοήθεια της ηγεσίας της Κεντρικής Τράπεζας, χάνει αμέσως τη δυναμική του αφού η διοικήτρια αποποιείται εκ των προτέρων των ευθυνών της, δηλώνοντας επιγραμματικά πως δεν αναλαμβάνει την ευθύνη της εγκυρότητας και πληρότητας των καταλόγων. Στο φως εκροές Τα μέλη της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, δεν παρέλειψαν -ομόφωνα- να χαιρετίσουν την προθυμία της Χρ. Γιωρκάτζη να δώσει τα στοιχεία των εκροών της κλειστής περιόδου. Πράξεις, που κατά πλειοψηφία αφορούσαν επιλεκτικές εξουσιοδοτήσεις από την Κεντρική Τράπεζα σε συνεννόηση με την Τρόικα για δημόσιες υπηρεσίες και ανθρωπιστικούς λόγους. Παρά το γεγονός ότι η διοικήτρια δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε αντιπαραβολή των πράξεων ούτως ώστε να διαχωριστούν οι νόμιμες πράξεις με την εξουσιοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας από τις παράνομες εκροές κεφαλαίων, η απόφαση της να δώσει τον κατάλογο χωρίς να προχωρήσει πρώτα σε αντιπαραβολή αυτών των πολυάριθμων πράξεων φαίνεται να προβληματίζει οικονομικούς κύκλους αφού εκτίθενται πράξεις καθόλα νόμιμες χωρίς λόγο. Μετατίθεται λοιπόν για το τέλος του Ιούνη, μετά και τον έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας, η πιθανότητα να διαφανεί κατά πόσο θα αποκαλυφθούν, τόσο οι παράνομες εκροές της κλειστής περιόδου, όσο και οι μεμονωμένες εκροές πριν από την απόφαση του κουρέματος, που συνδέονται με πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα και ενδεχομένως να έτυχαν προνομιακής πληροφόρησης. Στο ψυγείο οι λίστες για τις εκροές Αντιδράσεις σε πολιτικό, νομικό και κοινωνικό επίπεδο Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ Η αναβολή που πήρε την υστάτη η δημοσιοποίηση των λιστών που παρέδωσε στην Επιτροπή Θεσμών η διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη και αφορούν τραπεζικές συναλλαγές που έγιναν σε τέσσερεις κρίσιμες περιόδους της οικονομίας, προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί εύλογες απορίες και αντιδράσεις σε πολιτικό, νομικό αλλά κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο. Η απόφαση της Επιτροπής Θεσμών κατά πλειοψηφία (ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ) να μεταθέσει για αρχές του καλοκαιριού, το ενδεχόμενο δημοσιοποίησης ονομάτων, οι τραπεζικοί λογαριασμοί των οποίων παρουσίαζαν ύποπτη δραστηριότητα, έριξε λάδι στο πολιτικό σκηνικό και ενίσχυσε την καχυποψία των πολιτών ως προς το ζητούμενο που είναι η αποκάλυψη της αλήθειας. Τα μέλη της Επιτροπής που ενώ αρχικά είχαν αποφασίσει ομόφωνα να δημοσιοποιήσουν τα στοιχεία που τους παρέδωσε η Κεντρική Τράπεζα, όταν τα πήραν στα χέρια τους ανακάλυψαν ότι η υλοποίηση της απόφασής τους ενέχει κινδύνους στοχοποίησης εταιρειών και φυσικών προσώπων, που συμπεριλαμβάνονται στις λίστες και ιδιαίτερα αν η δραστηριότητα που παρουσίαζαν οι λογαριασμοί τους, σχετιζόταν πράγματι με το ζητούμενο της έρευνας που είναι ο εντοπισμός όσων «φυγάδευσαν» κεφάλαια για να αποφύγουν το κούρεμα καταθέσεων. Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί είναι τα όσα έλεγε μέλος της Επιτροπής στην «Κ»: «Έχουμε στα χέρια μας τέσσερις λίστες με περίπου 11 χιλιάδες ονόματα και δεν μπορούμε να βγούμε από μέσα». ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ που φρέναραν τη δημοσιοποίηση των ονομάτων για τέλη ερχόμενου Μαΐου φαίνεται να εστιάζουν τώρα την προσοχή τους σε ύποπτες περιπτώσεις αναζητώντας πίσω από αυτές πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα. Η κίνηση των δυο μεγαλύτερων κομμάτων δεν είναι άσχετη και με τους φόβους που είχαν εκφρασθεί στην Επιτροπή Θεσμών για επηρεασμό των ποινικών ερευνών που διεξάγονται αλλά και το βέβαιο ενδεχόμενο, όπως επεσήμαναν στην «Κ» αρμόδιες πηγές για δημιουργία αρνητικού κλίματος στην οικονομία από τη δημοσιοποίηση ονομάτων, οι συναλλαγές των οποίων δεν έχουν τύχει επεξεργασίας διά της οποίας να ξεκαθαρίζεται πέραν πάσης αμφιβολίας, ο χαρακτήρας των τραπεζικών τους συναλλαγών. Μουρμουρητά κατά της Κεντρικής Η παράδοση τραπεζικών δεδομένων από πλευράς Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία δεν είχαν υποστεί την επεξεργασία εκείνη που να καλύπτουν το έργο της Επιτροπής Θεσμών, αποτέλεσε αντικείμενο επικριτικών σχολίων ακόμα και από μέλη της Επιτροπής. Βουλευτές από όλα τα κόμματα, όταν είδαν τις λίστες, εξέφραζαν αδυναμία να σχηματίσουν σφαιρική εικόνα και να καταλήξουν σε ασφαλή συμπεράσματα. Ένα επιπλέον στοιχείο που προκαλεί εύλογες απορίες, είναι κατά πόσον η Κεντρική Τράπεζα μπορεί να παραδώσει επιπλέον στοιχεία χωρίς την άρση του τραπεζικού απορρήτου από δικαστήριο. Προς τούτο υπάρχει μάλιστα και προηγούμενο όπου η Κεντρική επί θητείας Πανίκου Δημητριάδη είχε αρνηθεί να παραδώσει στοιχεία στο Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων. Νουθεσίες από πλευράς Ανωτάτου Κύκλοι του Ανώτατου Δικαστηρίου εξέφρασαν στην «Κ» την ανησυχία τους για την τροπή που έχει πάρει η όλη διαδικασία. Εξέλιξη, που όπως μας ελέχθη, μπορεί να επηρεάσει την απονομή δικαιοσύνης, εάν και εφόσον οι ποινικοί ανακριτές καταχωρήσουν υποθέσεις ενώπιον δικαστηρίων. Οι ίδιοι κύκλοι με νόημα επισήμαναν ότι οι κινήσεις που γίνονται θα πρέπει να είναι προσεκτικές, ούτως ώστε να μην παρεμβάλλονται εμπόδια σε μια πιθανή μελλοντική δικαστική διαδικασία. Η δημοσιοποίηση στοιχείων, χωρίς να προηγηθεί προσεκτική επεξεργασία τους, όπως μας τονίστηκε, θα δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις στην κοινή γνώμη, που θα επηρεάσουν το ποινικό σκέλος των ερευνών, αλλά και το δικαστικό, κάτι που έγινε και στην περίπτωση της τραγωδίας του Μαρί όταν κάποιοι εκ των κατηγορουμένων επικαλέσθηκαν προπηλακισμό και μη δίκαια δίκη. 05 - POLITIKI_Master_cy 5/2/14 8:57 PM Page 5 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κυριακή 4 Maΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5 Νέο κοίτασμα αερίου δίπλα στο «Αφροδίτη» τα ευρήματα των οποίων, ωστόσο, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, δεν διαφοροποιούν δραστικά τα δεδομένα που έχουν δημιουργήσει οι επιβεβαιωμένες ποσότητες του κοιτάσματος Αφροδίτη. Με βάση τα στοιχεία των σεισμικών ερευνών οι τεχνοκράτες της Noble έχουν καταλήξει στο κατ΄αρχήν συμπέρασμα ότι το νέο κοίτασμα του οικοπέδου 12 που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το κοίτασμα Αφροδίτη θα είναι μικρότερο από τα 5tcf, που έχουν εντοπισθεί. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, το νέο κοίτασμα ποσοτικά προσ- Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ Στην ανακοίνωση των δεδομένων που άντλησε από τις σεισμογραφικές έρευνες που πραγματοποίησε εντός του οικοπέδου 12 είναι έτοιμη να προχωρήσει η Noble, οι τεχνοκράτες της οποίας έχουν ήδη στα χέρια τους τα αποτελέσματα των νέων ερευνών που πραγματοποίησαν στο οικόπεδο της Κυπριακής ΑΟΖ. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το επόμενο διάστημα υπουργείο Ενέργειας, Noble και Delek θα δημοσιοποιήσουν τα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών, Λευκωσία ΣΥΡΙ Α ΚΥΠΡΟ Σ 4 3 2 1 13 5 6 10 7 11 8 Λ Ι ΒΑ ΝΟΣ 9 Αφροδίτη 12 Tamar Leviathan Dalit Mari-B Noa ΙΣΡΑΗΛ To νέο κοίτασμα εντός του τεμαχίου 12 είναι μικρό σε ποσότητα αλλά σημαντικό γιατί προσθέτει στην ποσότητα του κοιτάσματος Αφροδίτη. διορίζεται περίπου στα 2 tcf, ποσότητα, που, αν επαληθευτεί, δεν μεταβάλει τα δεδομένα για το τερματικό υγροποίησης στο Βασιλικό, η υποστήριξη του οποίου απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες ΦΑ από αυτές που έχουν εντοπιστεί για να είναι οικονομικά βιώσιμη η επένδυση που απαιτείται. Όπως μας ελέχθη από πηγές που παρακολουθούν στενά τις κινήσεις που γίνονται στα οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ, η Noble με την επικείμενη ανακοίνωση των νέων σεισμογραφικών δεδομένων φαίνεται να έχει καλύψει από πλευράς σεισμικών ερευνών το σύνολο του οικοπέδου 12, προκειμένου να μην είναι εκπρόθεσμη στις υποχρεώσεις της, με βάση το συμβόλαιο που έχει υπογράψει με την Κυπριακή Δημοκρατία και να αναγκασθεί να επιστρέψει στην κυβέρνηση τις περιοχές που δεν ερεύνησε. Της ανακοίνωσης των αρχικών ενδείξεων για το νέο κοίτασμα του οικοπέδου 12 θα ακολουθήσει ερευνητική γεώτρηση, που, με βάση τις συμβατικές υποχρεώσεις της εταιρείας, τοποθετείται περί τα τέλη του 2014. Στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι αρχικές εκτιμήσεις για το νέο κοίτασμα, οι ποσότητές του θα ενισχύσουν σημαντικά το κοίτασμα Αφροδίτη, με το οποίο βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Το πιο πιθανό, όπως εκτιμάται από ειδικούς σε θέματα υδρογονανθράκων, είναι η ενοποίηση των επιβεβαιωμένων ποσοτήτων για μεταφορά, είτε σε χερσαίο είτε σε πλωτό τερματικό υγροποίησης. EPA Μικρή ποσότητα δείχνουν τα σεισμογραφικά στοιχεία Προγραμματίζεται ερευνητική γεώτρηση τέλος του 2014 Ώθηση στις προοπτικές συνεργασίας Κύπρου-Γερμανίας στον ενεργειακό τομέα αναμένεται να δώσουν Αναστασιάδης-Μέρκελ τόσο στις κατ’ ιδίαν επαφές όσο και στην κοινή συνέντευξη Τύπου. Το αέριο στην ατζέντα Αναστασιάδη-Μέρκελ Το μεγάλο, όπως λέγεται από κυβερνητικές πηγές, ενδιαφέρον που επιδεικνύεται από γερμανικής πλευράς για τους ενεργειακούς πόρους της περιοχής θα τεθεί στο επίκεντρο των επαφών που θα έχει στο Βερολίνο ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης από την προσεχή Τρίτη μέχρι την Πέμπτη. Κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία ανέφεραν στην «Κ» ότι το ενδεχόμενο συνεργασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Deutsche Bank στην ανέγερση του χερσαίου τερματικού υγροποίησης ΦΑ στο Βασιλικό θα είναι ένα από τα θέματα των συζητήσεων με τη Γερμανίδα Καγκελάριο, ενώ αναφορά ενδέχεται να γίνει από την κ. Μέρκελ και στην κοινή συνέντευξη Τύπου των ηγετών των δύο χωρών. Από κυπριακής πλευράς αναμένεται να τονισθεί η επιθυμία της Λευκωσίας να πάρουν σάρκα και οστά οι διαβουλεύσεις που άρχισαν μεταξύ του Υπουργείου Ενέργειας και του τραπεζικού κολοσσού. Επί γερμανικού εδάφους ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει σημαντικές επαφές κυρίως για οικονομικά θέματα. Θα επισκεφθεί επίσης το Γερμανικό Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής, στο οποίο θα μιλήσει, ενώ επαφές θα έχει και στο Αμβούργο, με το Ναυτιλιακό Συμβούλιο της πόλης. Η Λευκωσία τρέφει μεγάλες προσδοκίες ότι κάτι καλό θα προκύψει από τις επαφές με ναυτιλιακούς παράγοντες μιας και η πλειοψηφία των ναυτιλιακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο είναι γερμανικές, οι οποίες παρέμειναν στο νησί και μετά το κούρεμα των καταθέσεων. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εκφράσει τις ευχαριστίες της Κυπριακής Δημοκρατίας στους Γερμανούς εφοπλιστές για τη στήριξη που πρόσφεραν στην οικονομία του τόπου σε δύσκολες ώρες. Στο πλαίσιο αυτό θα διερευνηθεί και το ενδεχόμενο γερμανικής εμπλοκής στις διαδικασίες αποκρατικοποίησης υπηρεσιών της Αρχής Λιμένων στη Λεμεσό. Στην επίσημη επίσκεψή του στην γερμανική πρωτεύουσα από τις 6 έως τις 8 Μαΐου τον Νίκο Αναστασιάδη θα συνοδεύουν ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου Νίκος Χριστοδουλίδης και άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες. 06 - POLITIKI_Master_cy 02/05/14 21:11 Page 6 6 l ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΣΤΗΝ «Κ» «Τρύπα» στους νόμους για πολιτικό χρήμα Κενά στο θέμα των ανώνυμων εισφορών προς τα κόμματα - Εκτός ελέγχου οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Πρόβλημα διαδικασιών σε Ημικρατικούς Έγιναν βήματα προς τα εμπρός στο θέμα της χρηματοδότησης των κομμάτων αλλά υπάρχουν πολλά ακόμη που θα πρέπει να γίνουν υποδεικνύει ο νέος Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης με αφορμή το σάλο που προκάλεσε η υπόθεση Focus. Τονίζει συγκεκριμένα ότι υπάρχουν κενά που αφήνουν εκτός ελέγχου τους ανεξάρτητους υποψήφιους που μπορούν να δέχονται εισφορές από οπουδήποτε. Κενό εντοπίζει επίσης και στο θέμα των ανώνυμων εισφορών προς τα κόμματα. «Η πρόκληση για μένα είναι αν μπορέσω να αλλάξω την κουλτούρα που κινείται στη λογική ότι όποιος ασκεί δημόσια εξουσία είναι φυσιολογικό να βάζει το χέρι του στο μέλι και ότι περίπου εάν δεν βάλει θα πρέπει να εξηγήσει γιατί δεν το έβαλε!» τονίζει χαρακτηριστικά. - Πού εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα κακοδιαχείρισης και σπατάλης; - Υπάρχουν δύο ειδών λόγοι για τους οποίους υπάρχει απώλεια δημόσιου χρήματος. Το ένα είναι η καθαρή διαφθορά. Για παράδειγμα ένας οργανισμός προκηρύσσει διαγωνισμό για ένα κτίριο με φωτογραφικές προσφορές και αντί το κτίριο να στοιχίσει πέντε εκατομμύρια στοιχίζει επτά εκατομμύρια. Αυτή είναι μια τρύπα που υπάρχει στο κράτος. - Πού ακριβώς; - Παρά τις διαδικασίες, αυτό είναι ένα πρόβλημα που εντοπίζεται κυρίως σε Ημικρατικούς Οργανισμούς. Υπάρχει πεδίο βελτίωσης των διαδικασιών για να τερματιστεί αυτή η κατάσταση. - Ο άλλος λόγος που δημιουργεί απώλεια δημόσιου χρήματος; - O τρόπος με τον οποίο ενεργεί ο δημόσιος τομέας δημιουργεί τρύπες απώλειας δημόσιου χρήματος χωρίς να υπάρχει το στοιχείο της διαφθοράς. Και εδώ ακριβώς είναι το μεγάλο στοίχημα της μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας, για την οποία διορίστηκε και αρμόδιος Επίτροπος. Για παράδειγμα η γραφειοκρατία, οι υπεράριθμες υπηρεσίες, τυχόν ομάδες εργαζομένων που υποαπασχολούνται ή έχουν υπερπρονόμια. “ -Πόσο πίσω είμαστε σε σχέση με τη νομοθεσία που επικρατεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο; - Για να είμαστε αντικειμενικοί θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα τελευταία τρία χρόνια σίγουρα έχουν γίνει πάρα πολλά αφού προηγουμένως δεν υπήρχε τίποτα, με εξαίρεση τον θεωρητικό έλεγχο των δαπανών των κομμάτων και των υποψηφίων σε προεκλογικές περιόδους. Είχαμε την πρώτη νομοθεσία του 2011, η οποία αντικαταστάθηκε το 2012 από τον Νόμο περί Πολιτικών Κομμάτων. Αυτός ο νόμος σίγουρα ήταν ένα βήμα προς τα εμπρός. Περιλήφθηκε η έννοια της τήρησης οικονομικών καταστάσεων στη βάση διεθνών προτύπων, τέθηκαν όρια στη χρηματοδότηση κομμάτων από ιδιώτες και εισήχθη η έννοια του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων από τον Γενικό Ελεγκτή. Σίγουρα, για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να πούμε ότι αυτές οι ρυθμίσεις ήταν μεγάλα βήματα προς τα εμπρός. - Παραμένουν όμως πολλά που πρέπει να γίνουν; Είναι οι συστάσεις της ομάδας κρατών κατά τις διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης, γνωστής GRECO; -Παρά τα βήματα που έχουν γίνει υπάρχουν αρκετά κενά, όπως, όντως, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Και σήμερα εάν είχαμε προεδρικές εκλογές θα μπορούσαν οι υποψήφιοι να δεχθούν εισφορά οποιουδήποτε ύψους από κάποιο ιδιώτη, φτάνει η εισφορά να μην γίνει προς το κόμμα. Αυτή η εισφορά θα ήταν καθόλα νόμιμη και δεν θα υπήρχε τρόπος να ελεγχθεί ο ανεξάρτητος υποψήφιος. - Έχετε ρόλο γι’ αυτά τα ζητήματα; Είναι θέματα που χρονολογούνται. «Η αίσθηση των πολιτών ότι ουδείς τιμωρείται εκτός εάν έχει μπει σε ένα φούρνο για να κλέψει ένα ψωμί, θα πρέπει να αλλάξει», δηλώνει στην «Κ» ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης. οι συστάσεις της Ομάδας GRECO. Και για να είμαστε ειλικρινείς δεν θα έπρεπε να αναμένουμε την Ομάδα GRECO να μας τα υποδείξει. - Ποιό είναι το σοβαρότερο κενό; -Το πιο μεγάλο κενό που υπάρχει, το οποίο μπορεί κάποιος να πει ότι ουσιαστικά παροπλίζει τον Νόμο, είναι ότι οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι δεν υπόκεινται στα ανώτατα όρια των χρηματοδοτήσεων και ουσιαστικά δεν ελέγχονται με οποιοδήποτε τρόπο. Και σήμερα εάν είχαμε προεδρικές εκλογές θα μπορούσαν οι υποψήφιοι να δεχθούν εισφορά οποιουδήποτε ύψους από έναν ιδιώτη, φτάνει η εισφορά να μην γίνει προς το κόμμα. Αυτή η εισφορά θα ήταν καθόλα νόμιμη και δεν θα υπήρχε τρόπος να ελεγχθεί ο ανεξάρτητος υποψήφιος. Άρα, αυτό το στοιχείο, είναι ένα πολύ μεγάλο παράθυρο στον νόμο, μια μεγάλη τρύπα αν θέλετε, η οποία θα πρέπει να κλείσει, όπως ανέκαθεν ήταν η θέση μας. Και πρέπει να κλείσει άμεσα. Το άλλο κενό που υπάρχει, και το οποίο επίσης περιλαμβάνεται στις υποδείξεις της Ομάδας GRECO, είναι το θέμα της δημοσιοποίησης των οικονομικών στοιχείων των κομμάτων. - Από τη στιγμή που τα οικονομικά στοιχεία των κομμάτων ελέγχονται από τον Γενικό Ελεγκτή δεν διασφαλίζεται η διαφάνεια; - Είναι μια ασφαλιστική δικλείδα. Από την άλλη όμως, επειδή η διαφάνεια είναι το μόνο μέσο που έχου- - Θεωρούμε ότι έχουμε ρόλο όμως πιστεύουμε ότι η κύρια προσπάθεια θα καταβληθεί στο πλαίσιο της Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας, την οποία εμείς θα συνδράμουμε. Εμείς δεν ασκούμε πολιτική όμως σε αρκετές περιπτώσεις ο ρόλος μας μπορεί να είναι υποστηρικτικός. Όπως για παράδειγμα στον τομέα της Μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στον οποίο εντοπίζουμε αρκετά προβλήματα κακοδιαχείρισης. με για να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία μας γενικά ως σύστημα έναντι των πολιτών, η δημοσιότητα που ζητά η Ομάδα GRECO πιστεύουμε ότι είναι ένα πολύ καλό στοιχείο. Υπάρχει ακόμη κάτι, το οποίο δεν μας υπέδειξε η Ομάδα GRECO αλλά εμείς θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό και αφορά τις ανώνυμες εισφορές. - Δηλαδή; -Στον Νόμο καταγράφεται με ασαφή τρόπο ότι επιτρέπονται ανώνυμες εισφορές μέχρι 1.000 ευρώ χωρίς να είναι σαφές αυτό που κατ’ εμάς είναι αυτονόητο, ότι δεν μπορεί ένα κόμμα να έρθει να ισχυριστεί ότι ούτε το ίδιο γνωρίζει από πού προέρχεται η ανώνυμη εισφορά. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, ένα κόμμα να μας πει ότι παρέλαβε σε κλειστούς φακέλους χίλιες εισφορές των χιλίων ευρώ αλλά δεν γνωρίζει την προέλευσή τους. Εμείς θεωρούμε ότι είναι αυτονόητο πως, ακόμη και μια εισφορά που επιτρέπεται να μην δημοσιοποιηθεί, αφού είναι μέχρι 1.000 ευρώ, το κόμμα οφείλει να εκδίδει απόδειξη είσπραξης και όλες οι αποδείξεις να τίθενται προς έλεγχο ώστε να τηρηθεί η πρόνοια του Νόμου, η οποία απαιτεί ότι κανένας δεν μπορεί να κάνει δύο ανώνυμες εισφορές των χιλίων ευρώ τον ίδιο χρόνο. -Εννοείτε ότι η απόδειξη εισφοράς που εκδίδει ένα κόμμα θα πρέπει να είναι ονομαστική; - Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι ονομαστική παρόλο που δεν Η υποκρισία, η ατιμωρησία και... το μέλι - Όταν ξέσπασε η ιστορία με την υπόθεση της FOCUS οι ηγέτες των δύο μεγάλων κομμάτων έκαναν λόγο για υποκρισία. Δέχεστε ότι οι εισφορές ήταν κάτι που γινόταν και δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία; - Ο απλός πολίτης διερωτάται από που έως πού μια μη κυπριακή εταιρεία, που άρα δεν έχει σχέση με ένα κυπριακό κόμμα, θα θέλει να το χρηματοδοτήσει; Πράγματι, αλλά κακώς, ήταν αποδεκτό στην κοινωνία μας ότι μια μη κυπριακή εταιρεία ήταν δυνατό να χρηματοδοτεί ένα κυπριακό κόμμα. Όταν συζητείτο στη Βουλή το θέμα των ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων είχε αναπτυχθεί ο προβληματισμός κατά πόσο θα επιτρέπονται εισφορές από μη κυπριακές εταιρείες ή όχι. Από τη στιγμή που το συζητούσαμε και δεν το απαγορεύσαμε δεν πρέπει να μας ξενίζει ότι γινόταν. Υπό αυτή την έννοια, μπορεί κάποιος να πει ότι δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να ακουστεί σαν κεραυνός εν αιθρία. - Θέλω να πάμε στο ευρύτερο θέμα των ημερών, περί της έλλειψης διαφάνειας, της διαπλοκής και της διαφθοράς. Έχετε αναλάβει πρόσφατα αυτή τη νευραλγική θέση. Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα ποιάν ιεραρχείτε ως την πρώτη πρόκληση; - Η πρόκληση για μένα είναι αν μπορέσω να αλλάξω την «κουλτούρα» που υπάρχει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και η οποία κινείται στη λογική ότι, όποιος ασκεί δημόσια εξουσία, είναι φυσιολογικό να βάζει το χέρι του στο μέλι και ότι περίπου, εάν δεν βάλει, θα πρέπει να εξηγήσει γιατί δεν το έβαλε! Αυτή η «κουλτούρα», η οποία θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι δυ- στυχώς σε μεγάλο βαθμό επικρατεί και στην κοινωνία μας, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξει. Η δεύτερη πρόκληση, η οποία αποτελεί και αξίωση της κοινωνίας μας, είναι να ανατρέψουμε το αίσθημα της ατιμωρησίας που είναι έντονο στην κοινωνία μας. Η αίσθηση των πολιτών ότι ουδείς τιμωρείται εκτός εάν έχει μπει σε ένα φούρνο για να κλέψει ένα ψωμί, επίσης θα πρέπει να αλλάξει, γι’ αυτό νοιώθω ότι η κοινωνία ασκεί πάρα μεγάλη πίεση στα συντεταγμένα όργανα όπως είναι η κυβέρνηση, η Βουλή και άλλα. Το τελικό μου όραμα σίγουρα είναι να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τη διαφθορά. Διαφθορά υπάρχει σε όλα τα κράτη του κόσμου αλλά στο δικό μας είναι ακόμη σε μεγαλύτερο βαθμό. υπάρχει ρητή αναφορά του Νόμου σ’ αυτό το θέμα. Κατ’ εμάς η έκδοση απόδειξης είναι εκ των ων ουκ άνευ. - Υπάρχει ασάφεια στο Νόμο; - Ναι και ο μόνος που μπορεί να τον ερμηνεύσει είναι ο Γ. Εισαγγελέας. Εάν ο Γ. Εισαγγελέας γνωματεύσει ότι τα κόμματα δεν υποχρεούνται να εκδίδουν απόδειξη, τότε δημιουργείται η ανάγκη τροποποίησης του Νόμου ώστε να υπάρχει ρητή υποχρέωση των κομμάτων να εκδίδουν απόδειξη και να υπόκεινται στον έλεγχο του Γενικού Ελεγκτή, ώστε να τηρούνται οι άλλες πρόνοιες του Νόμου, για διαφάνεια και λογοδοσία. - Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει μεμονωμένα και για τους πολιτικούς; Τι γίνεται στις περιπτώσεις πολιτικών που λαμβάνουν χορηγίες; - Ασφαλέστατα θα πρέπει να ισχύει διότι μετά θα κάνουμε μια τρύπα στο νερό. Δεν νοείται ένας πολιτικός, είτε κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου είτε σε περίπτωση που δεν υποβάλλει τον εαυτό του σε εκλογική διαδικασία, π.χ. ένας υπουργός, να λαμβάνει χρηματοδότηση. Διότι αυτό είναι δωροδοκία. ‘Η σε κάθε περίπτωση αυτό είναι μεμπτό. Άρα όλα αυτά θα πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο και ουσιαστικά να απαγορεύονται. - Ζούμε στην Κύπρο κ. Μιχαηλίδη και γνωρίζουμε τι γίνεται. Ο Νόμος για τις προεκλογικές δαπάνες των υποψηφίων είναι αυστηρός και γι’ αυτό πολλοί υποψήφιοι δημιουργούν τις λεγόμενες ομάδες υποστηρικτών που ουσιαστικά λειτουργούν σαν βιτρίνα ώστε να δικαιολογούν τα ποσά που δαπανούν. Δεν είναι υποκριτικό αυτό; - Yπάρχει υποκρισία γι’ αυτό και υποστηρίζω ότι πρώτα θα πρέπει να θέσουμε πιο είναι το ζητούμενο και μετά να αναζητήσουμε το εργαλείο για να το πετύχουμε. Άρα, εάν το ζητούμενο είναι να βάλουμε όριο στα έξοδα, τότε θα πρέπει να εφαρμοστεί η σχετική πρόνοια του Νόμου περί Κομμάτων που λέει ότι για να ελεγχθεί μια εισφορά δεν πρέπει να είναι μόνο οικονομική. Συνεπώς, εάν κάποιος εισφορέας πει σε ένα κόμμα ότι δεν θα του δώσει εισφορά υπό χρηματική μορφή, αλλά θα αναλάβει για παράδειγμα όλο το διαφημιστικό του υλικό, αξίας ενός εκατομμυρίου ευρώ, ο Νόμος προβλέπει ότι τούτο είναι παράνομο. - Τι προβλέπει επ’ αυτού η Νομοθεσία; - Είναι σαφέστατος ο Νόμος. Εάν μια εισφορά δεν είναι χρηματική, το κόμμα οφείλει να την αποτιμήσει σε χρήματα για να ελέγξει ότι αυτή δεν υπερβαίνει το ανώτατο ποσό ιδιωτικής εισφοράς που καθορίζει ο νόμος. Με τον ίδιο τρόπο, εάν μια ομάδα πρωτοβουλίας ισχυριστεί ότι παίρνει εισφορές εξ ονόματος κάποιου υποψηφίου ή ενός κόμματος και αυτή η ομάδα κάνει την εισφορά στο κόμμα ή στον υποψήφιο τότε και εδώ υπάρχει θέμα αν η εισφορά υπερβαίνει τα όρια του νόμου. Το κενό, όπως σας είπα, εντοπίζεται στο θέμα των ανεξάρτητων υποψηφίων που δεν υπόκεινται σε έλεγχο. Αλλάζει η δομή και η έκταση της ετήσιας έκθεσης - Η κοινωνία είναι σε κατάσταση θυμού και οργής για το γεγονός ότι φθάσαμε εδώ που βρισκόμαστε. Πολλά από τα στρεβλά που είναι πιο έντονα σήμερα είναι καταγεγραμμένα εδώ και χρόνια στις εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Κανένας όμως δεν λογοδότησε. Kαι σε μεγάλο βαθμό οι εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας κατάντησαν εκθέσεις ιδεών. Γιατί; Πού είναι το πρόβλημα; - Σίγουρα υπήρχε πρόβλημα στην εφαρμογή των συστάσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Αυτό το πρόβλημα ευτυχώς έγινε αντιληπτό και από την κοινωνία των πολιτών, που δικαιολογημένα αισθάνονται θυμό, και από την κυβέρνηση αλλά και από τη Βουλή. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει ότι θα συστήσει ομάδες εσωτερικού ελέγχου σε κάθε υπουρ- γείο για υλοποίηση των συστάσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Η δε Βουλή, τον Νοέμβριο του 2013, ψήφισε νόμο ο οποίος υποχρεώνει κάθε οργανισμό που υποβάλλει στη Βουλή προϋπολογισμό, να υποβάλλει και έκθεση στην οποία θα εξηγεί με ποιό τρόπο έχει συμμορφωθεί με τις συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. - Άρα τα εργαλεία υπάρχουν. - Είναι καλό που εξασφαλίσαμε τα εργαλεία όμως έχουμε βάλει στους ώμους της Ελεγκτικής Υπηρεσίας περισσότερη ευθύνη. - Τι εννοείτε; - Εννοώ ότι όταν θα κατατεθεί ο ετήσιος προϋπολογισμός η Βουλή θα ζητήσει και έκθεση από τα υπουργεία για να διαπιστώσει εάν έχουν συμμορφωθεί με τις υποδείξεις μας. Όταν τα υπουργεία θα προσπαθή- < < < < < < < Καταγραφή υποδείξεων, έλεγχος συμμόρφωσης και πρόταση για ευθύνες. σουν να πείσουν τη Βουλή ότι έχουν συμμορφωθεί με μια έκθεση των χιλίων σελίδων, θα είναι πολύ εύκολο για τη Βουλή να απαντήσει ότι δεν έχει πεισθεί για τη συμμόρφωση ή και πολύ εύκολα ότι έχουν συμμορφωθεί. Δηλαδή ο έλεγχος δεν θα είναι εύκολος. - Συνεπώς θα πρέπει οι εκθέσεις σας να είναι λιγότερο εκτενείς και περισσότερο επί της ουσίας. - Ακριβώς, έχουμε διαπιστώσει ότι θα πρέπει να το αλλάξουμε. - Τι θα αλλάξετε; Έχετε κάποια ιδέα; - Ασφαλώς, έχουμε καταλήξει εσωτερικά σε δύο αλλαγές. Πρώτον θα πρέπει σίγουρα να μειώσουμε τον όγκο της έκθεσης. Η έκθεση για το 2012 είχε έκταση 1000 σελίδες και για το 2013 θα περιοριστεί κοντά στις 300 σελίδες. Η δεύτερη αλλαγή αφορά τη δομή της έκθεσης, δηλαδή να είναι γραμμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε πολύ εύκολα να ελεγχθεί κατά πόσον υπήρξε συμμόρφωση με τις υποδείξεις. Δηλαδή οι συστάσεις να είναι πιο σαφείς και πιο συγκεκριμένες. Έχουμε δει επί χάρτου κάποια παραδείγματα εδώ με τους συναδέλφους. Συνήθως η έκθεση αρχίζει να ετοιμάζεται τον Ιούνιο μετά που τελειώνουν οι εκθέσεις που δια νόμου υποβάλλονται στους Ημικρατικούς Οργανισμούς. Έχουμε κάνει κάποιες ασκήσεις επί χάρτου για το θέμα των συστάσεων. Το τι έχουμε δει είναι ότι θα πρέπει οι συστάσεις να είναι τριών ειδών. Η μία θα είναι καταγραφή γεγονότων για σκοπούς ενημέρωσης, χωρίς υποδείξεις για συμμόρφωση. Η δεύτερη θα είναι η καταγραφή υποδείξεων προς τον ελεγχόμενο για ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβεί προς αντιμετώπιση του προβλήματος. Και η τρίτη περίπτωση θα είναι οι διαπιστώσεις μας ότι ενδεχομένως για μια υπόθεση να υπάρχουν ευθύνες οι οποίες θα πρέπει να διερευνηθούν. Μέχρι σήμερα - πλην μερικών περιπτώσεων- δεν ήταν σαφές στην Έκθεση το θέμα της διερεύνησης τυχόν ευθυνών. Υπήρχε συνήθως μια στερεότυπη παράγραφος στις εκθέσεις που ετοίμαζαν τα Υπουργεία που έλεγε ότι «δεν προκύπτουν οποιεσδήποτε πειθαρχικές ευθύνες». Αυτό το πράγμα ουσιαστικά παροπλίζει τον έλεγχο ως προς την πτυχή της απόδοσης ευθυνών. Αυτό που εμείς έχουμε κατά νουν είναι ότι στις περιπτώσεις εκείνες, και δεν υπονοώ όλες, στις οποίες εκ πρώτης όψεως φαίνεται να υπάρχουν ευθύνες, εμείς θα ζητούμε να διεξάγεται έρευνα. Διοικητική ή και πειθαρχική. -Όπως την πρόσφατη που ζητήσατε για το θέμα του Ιδρύματος Πολιτισμού; - Ακριβώς. Εκεί ζητήσαμε διοικητική έρευνα ανεξάρτητη από τη διεύθυνση του αρμόδιου υπουργείου. -Μετά από την έρευνα τελειώνει ο δικός σας ρόλος; - Εάν διαβάζοντας το πόρισμα μιας έρευνας φαίνεται, για παράδειγμα, ότι υπήρξε προσπάθεια συγκάλυψης προφανώς δεν θα αφήνουμε το θέμα να σταματά εκεί. Από το πόρισμα της έρευνας θα προκύπτουν οι επόμενες ενέργειες. 07 - POLITIKI_Master_cy 02/05/14 19:56 Page 7 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κυριακή 4 Μαΐου2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7 Γιώργος Λιλλήκας, υποψήφιος ευρωβουλευτής, πρόεδρος της Συμμαχίας Πολιτών Αυτή η Ε.Ε. δεν μπορεί να έχει μέλλον Συνέντευξη στον ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΡΑΣΧΟ -Στο διάγγελμά του ο Τάσσος Παπαδόπουλος τόνιζε ότι «Ἂν ὁ κυρίαρχος λαὸς μὲ τὴν ψῆφο του ἀπορρίψει τὸ Σχέδιο, σὲ μία ἑβδομάδα ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία θὰ καταστεῖ πλῆρες καὶ ἰσότιμο μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης. Θὰ πετύχουμε ἕνα στρατηγικὸ στόχο ποὺ ἀπὸ κοινοῦ θέσαμε γιὰ νὰ ἀναβαθμίσουμε καὶ νὰ θωρακίσουμε πολιτικὰ τὴν Κυπριακὴ Δημοκρατία». Συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την ένταξη μας και βρισκόμαστε σε μια Ε.Ε. των μνημονίων, των εκατομμυρίων ανέργων, του Βορρά και του Νότου και της οικονομικής κρίσης. Πού λαθέψαμε; < < < < < < < Η λύση που διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος είναι Συνομοσπονδία και θα περιορίζει τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας και της ελεύθερης εγκατάστασης. -Δεν κάναμε λάθος. Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να μας απογοήτευσε με την ανοχή που δείχνει έναντι της Τουρκίας που κατέχει Ευρωπαϊκά εδάφη. Μπορεί να παρεκκλίνει από τις αρχές και τις αξίες της, αλλά μας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε ουσιαστικό πολιτικό κόστος στην Τουρκία, όπως κάναμε τον Δεκέμβρη του 2006 όταν ομόφωνα παγώσαμε οκτώ προενταξιακά κεφάλαια. Η προηγούμενη και η σημερινή Κυβέρνηση δεν αξιοποιούν τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που μας προσφέρει η ιδιότητα μας ως κράτους-μέλους. Γι’ αυτό δεν φταίει η Ε.Ε. αλλά η έλλειψη διεκ- δικητικότητας και στρατηγικής των δικών μας Κυβερνήσεων. Η Ε.Ε. σήμερα λειτουργεί στο πνεύμα της Νεοφιλελεύθερης νέας Τάξης πραγμάτων και υπό την ηγεμονία της Γερμανίας. Αυτή η Ε.Ε. δεν μπορεί να έχει μέλλον. Πρέπει και θα το επιχειρήσουμε να αναπτυχθεί ένα κοινό μέτωπο με τους λαούς και τις χώρες του Νότου για να αλλάξουμε την Ευρωπαϊκή πορεία. «Εἴμαστε πάντα ἕτοιμοι γιὰ μετάλλαξη τοῦ σημερινοῦ Κράτους σὲ Ὁμοσπονδία ποὺ θὰ διέπεται καθοριστικὰ ἀπὸ δημοκρατικὲς ἀρχὲς καὶ ἀπὸ πλήρη σεβασμὸ στὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα», υπογράμμιζε ο Τάσσος Παπαδόπουλος στο διάγγελμά του τότε. Εσείς πλέον τοποθετείστε κατά της ομοσπονδίας, ποιος είναι λάθος τοποθετημένος; Το πρόβλημα δεν είναι η Ομοσπονδία αλλά η διζωνικότητα και δικοινοτικότητα. Επαναλαμβάνω αυτό που είπα πολλές φορές. Και η Αμερική και η Γερμανία είναι Ομοσπονδίες και σέβονται πλήρως όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες. Η λύση που διαπραγματεύεται ο Πρόεδρος είναι Συνομοσπονδία και θα περιορίζει τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας και της ελεύθερης εγκατάστασης. Θα παραβιάζει δημοκρατικές αρχές, αφού όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος παραδέχθηκε στη διάσκεψη Τύπου, οι Ελληνοκύπριοι που θα τους επιτραπεί να ζουν στην Κερύνεια δεν θα έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν αυτούς που θα τους κυβερνούν ή τους εκπροσώπους τους στη Βουλή. Σε ποια ομοσπονδιακή χώρα υπάρχουν τέτοιες αντιδημοκρατικές πρόνοιες; Κλείνω με ένα ερώτημα που υπέβαλα πολλές φορές και μένει αναπάντητο. Με τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία που διαπραγματευόμαστε, θα μπορούν οι Ε/Κ και οι Τ/Κ να ζουν ελεύθερα στην πατρίδα μας, σε όποιο μέρος «Δεν δέχομαι την ισοπέδωση που κάποιοι επιχειρούν. Δεν δέχομαι την πολιτική Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε». Η ισοπέδωση και η γενίκευση ευνοεί τους ενόχους», υποστηρίζει ο Γιώργος Λιλλήκας. θέλουν; Θα μπορούν να ζουν σε μικτά χωριά και πόλεις σε όλη τη χώρα; Εκεί που θα επιλέξουν να ζουν και θα πληρώνουν φόρους θα μπορούν και να ψηφίζουν; -Η ευρωπαϊκή Κύπρος στη δεινή οικονομική κατάσταση που βρίσκεται σήμερα, χρειάζεται περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη; -Στους τομείς της χρηστής και αποτελεσματικής διοίκησης, της διαφάνειας και του κράτους δικαίου, χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη. Όπως και στους τομείς της εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στο πλαίσιο του ΓΕΣΥ. Η Ε.Ε. θα πρέπει, όμως, να επανέλθει στην ευρωπαϊκή παράδοση του Κοινοτικού Κράτους. Να εκδημοκρατικοποιήσει περισσότερο τους θεσμούς της. Να εφαρμόσει πολιτική ανάπτυξης και να δώσει προοπτικές στους πολίτες της, ιδιαίτερα τους νέους αν θέλει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη τους. -Το κομματικό τοπίο σήμερα μοιάζει με βάλτο καθώς οι αποκαλύψεις περί πολιτικού χρήματος ήρθαν να επιβεβαιώσουν με αποδείξεις και ονόματα αυτό που ο κόσμος υποψιαζόταν. Μάλιστα, οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης αναφέρονται σε όλο το κομματικό σύστημα. Υπάρχει τρόπος ανάκτησης της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος; -Δεν δέχομαι την ισοπέδωση που κάποιοι επιχειρούν. Δεν δέχομαι την πολιτική Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε». Η ισοπέδωση και η γενίκευση ευνοεί τους ενόχους. Αυτοί που εμπλέκονται σε περίεργες χρηματοδοτήσεις και στη διαπλοκή έχουν όνομα. Γι’ αυτό διαφωνήσαμε με την απόφαση της Επιτροπής Θεσμών να παραπέμψει σε επιτροπές και στο τέλος Ιουνίου την εξέταση και ενδεχόμενα τη δημοσιοποίηση ονομάτων. Εμείς ζητούμε τα όποια πολιτικά πρόσωπα, τα συνδεδεμένα με αυτά συγγενικά πρόσωπα και εταιρείες, ευνοήθηκαν από πληροφορίες των Κυβερνητικών αξιωματούχων ή από το Τραπεζικό σύστημα, να δοθούν στη δημοσιότητα. Όσους τους διαγράφηκαν δάνεια, ή έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης και έβγαλαν εκτός Κύπρου τις καταθέσεις τους πριν από το κούρεμα ή κατά την περίοδο που οι τράπεζες ήταν κλειστές πρέπει να δημοσιευθούν τα ονόματά τους. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν. Και όπου υπάρχουν, αν υπάρχουν, ποινικά αδικήματα να αποδοθεί δικαιοσύνη. Αυτό σημαίνει κράτος δικαίου. -Πώς σχολιάζετε την επίθεση του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά των ΜΜΕ; Ο Πρόεδρος μίλησε σαν ένοχος που η υπεράσπισή του είναι ότι φταίνε και άλλοι. Είναι απαράδεκτη η ισοπέδωση από μέρους του, ιδιαίτερα όταν εκείνο που επικαλείται για να κατηγορήσει τα ΜΜΕ είναι η συνήθης διεθνώς καθιερωμένη πρακτική εσόδων των Μέσων Ενημέρωσης. Αν τα ΜΜΕ δεν έχουν διαφημίσεις τότε ή δεν επιβιώνουν ή αναζητούν άλλες πηγές χρηματοδότησης που ενδεχόμενα να οδηγούν σε διαπλοκή. Τα κόμματα που παίρνουν χορηγία από το κράτος, ψηφίζουν νόμους ή παίρνουν αποφάσεις που επηρεάζουν εταιρείες και πρόσωπα, έχουν ευθύνη για τις πηγές χρηματοδότησής τους. Έχουν ευθύνη να είναι καθαρά για να είναι και ανεξάρτητα και αντικειμενικά στις αποφάσεις τους. Ερωτώ τον Πρόεδρο: είναι τυχαίο που δημοσιογράφοι που έριχναν λάσπη έναντι του ανθυποψηφίου του στις προεδρικές εκλογές επιβραβεύτηκαν από τον ίδιο με διορισμούς στο Προεδρικό; Είναι ή δεν είναι διαπλοκή αυτή η πολιτική πρακτική; -Στον τομέα της Ενέργειας και της Οικονομίας, από δικής σας πλευράς προβλήθηκε η θέση για προπώληση φυσικού αερίου η οποία απορρίφθηκε από την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία. Εξακολουθείτε να πιστεύετε σ’ αυτή; -Η Noble Energy έχει από το 2013 προπωλήσει το 30% του μεριδίου της στο οικόπεδο 12 στην εταιρεία Delec. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε συνέντευξή του στην εφημερίδα σας πριν από λίγους μήνες δήλωσε ότι σκέφτεται να προχωρήσει σε προπώληση φυσικού αερίου. Αυτό κάνουν όλες οι χώρες και δεν αποτελεί καμία πρωτοτυπία. Σας παραπέμπω σε δηλώσεις του καθηγητή Μιχάλη Οικονομίδη, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή. Δυστυχώς οι κομματικές σκοπιμότητες και η διασύνδεση της αξιοποίησης φυσικού αερίου με τη λύση του Κυπριακού, οδηγούν την Κυβέρνηση σε αδράνεια που θα μας στοιχίσει. Με τους ερασιτεχνικούς χειρισμούς της Κυβέρνησης και ένα δημόσιο χρέος που κινδυνεύει να καταστεί μη βιώσιμο, φοβάμαι πως το φυσικό αέριο και τα έσοδα από αυτό θα καταλήξουν σε ξένα ταμεία αντί στην ανάπτυξη της Κύπρου και στη διασφάλιση των μελλοντικών γενιών όπως έκανε η Νορβηγία. ."$"/ ±ÀÌ€ www.porsche.com.cy www.facebook.com/PorscheCyprus :À¬ÁǿŽÄÁµ¹ÂÄÁÌÀ¿¹½±±À¿»±Íõ¹ÂÄ·¶É® £®¼µÁ±´Î±¹ÄÎÁ± ¿1PSTDIF.BDBOÉ®ÃÄ¿¶µ½¯¸ ¶É®µ¯½±¹º±»ÍĵÁ·Ìı½Ä·¶µ¹ÂÃÄ¿Æ¿Å»¹j±ÅÄÌ´·¼¹¿ÅÁ³®Ã±¼µ±ÅÄÌÀ¿ÅÀ¬½Ä±¾Á¿Å¼µ½±´·¼¹¿ÅÁ³¿Í¼µº±»ÍĵÁ± ½±4QPSU±ÅÄ¿º¯½·Ä¿±»»¬º±¹º¬Ä¹ÀµÁ¹ÃÃÌĵÁ¿¿1PSTDIF.BDBOÄ¿¼¿½±´¹ºÌ4QPSU467ÃÄ¿½ºÌü¿ À¿ÁÄ¿¸Ã¹¿µÄ·½À¹¿ÀÁÌÃƱķº´¿Ã·Ä¿ÅÃÅÃÄ®¼±Ä¿Â¼Ì½¹¼·ÂĵÄÁ±º¯½·Ã·Â1PSTDIF¤SBDUJPO.BOBHFNFOU ¤¿½¿1PSTDIF.BDBO´¹±Ä¯¸µÄ±¹ÃµÀµÄÁµ»±¹¿º¯½·Ä¿Å²µ½¶¹½¿º¯½·Ä¿ÅÂ7CJUVSCPº¹½·Ä®ÁµÂMUº±¹º¹½·Ä®Á±CJUVSCPMU º±¹º±¹½¿Ä̼µÂĵǽ¿»¿³¯µÂÀ¿ÅǿŽ´¿º¹¼±Ãĵ¯ÃµÀ¯Ãĵ±³Î½É½¹±µ¾±¹ÁµÄ¹º®µÅµ»¹¾¯±º±¹´Å½±¼¹Ã¼Ì ¹±½±±À¿»±¼²¬½µ¹Âº¬¸µ´µÅĵÁÌ»µÀÄ¿º¬¸µ·¼Á±Â ¾µÁµÍ½·ÃÄ¿±À̺¿½Ä¬º±¹±½±º¬»ÅȵĿd¸·Á¯¿À¿ÅºÁͲµ¹¼Ã±Ä¿Å¼µ½±UFTUESJWF A.I.MOTOKINISI GROUP PORSCHE CENTRE CYPRUS µÅºÉï± µ³¬Áɽ¤$:£ÄÁ̲¿»¿Â ¤·»¦±¾ &NBJMJOGP!QPSTDIFDPNDZ µ¼µÃÌ µÉƳ¯¿Å¸±½±Ã¯¿Å$: ¤·»¦±¾ &NBJMJOGP!QPSTDIFDPNDZ ¡ É » ® à µ ¹  m £ Å ½ µ Á ³ µ ¯ ¿ m ½ Ä ± » » ± º Ä ¹ º ¬ m ¾ µ à ¿ Å ¬ Á m 5 F R V J Q N F O U m 5 S B W F M $ M V C º À ¿ ¼ À  ¢ Í À É ½ 6 S C B O & Y U S B 6 S C B O H L N , ± Ä ± ½ ¬ » É Ã · ± Å Ã ¯ ¼ ¿ Å 6 S C B O M N & Y U S B 6 S C B O M L N 08-PARAPOLITIKA_Master_cy 02/05/14 21:07 Page 8 8 l ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Οι αποταμιεύσεις των δημοσιογράφων και ο φτωχός… Πρόεδρος Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ Το ακαταλόγιστο Ο ανοικονόμητος Νίκαρος, βρέθηκε σε οικείο περιβάλλον το βράδυ της Τετάρτης κι άνοιξε το στόμα του κι έβγαλε απωθημένα εναντίον των ΜΜΕ και πιο συγκεκριμένα εναντίον των δημοσιογράφων, χωρίς την όποια τεκμηρίωση παρόλο που ο ίδιος είναι νομικός. Ο Πρόεδρος επιβεβαίωσε εκείνο που λεγόταν και επί προηγουμένων προέδρων και ο Δημήτρης Χριστόφιας το επικύρωνε σχεδόν καθημερινά, ότι δηλαδή όποιος κάτσει στην προεδρική καρέκλα νομίζει ότι έχει το ακαταλόγιστο να κάνει και προπάντων να λέει ό,τι του καπνίσει… Αβέρωφ Νεοφύτου •••• Μαθήματα ήθους Επί του προκειμένου όμως, όπως πολύ καλά γνωρίζει ο κ. Αναστασιάδης τα εκατομμύρια που εισέπρατταν τα ΜΜΕ για να προβάλλουν τις διαφημίσεις των τραπεζών, δεν τα εισέπρατταν οι δημοσιογράφοι αλλά οι καναλάρχες και οι ιδιοκτήτες των εκδοτικών συγκροτημάτων. Ωστόσο, όχι μόνο δεν είχε τη μαγκιά να πει ονόματα εκείνων που τότε εισέπρατταν και σήμερα θεωρεί ότι τον πολεμούν, αλλά μας βγήκε από την εξωτερική, λέγοντας ότι ο ίδιος δεν δέχεται μαθήματα ήθους από κανένα. Ξέχασε προφανώς ότι ο ίδιος είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας και δεν μπορεί να μιλά για ήθος όταν τα ΜΜΕ μιλούν με στοιχεία, που έχουν απόλυτα σχέση και με το ήθος του. Τρεις περιπτώσεις στοιχείων που είδαν το φως της δημοσιότητας και τον αφορούν προσωπικά; Η εξαγωγή εκατομμυρίων των συμπεθέρων του τον Μάρτη του 2013 πριν από το κούρεμα, η υπόθεση του μισού εκατομμυρίου στο ΔΗΣΥ από τη FOCUS όταν ο ίδιος ήταν πρόεδρος του ΔΗΣΥ και το οικόπεδο που η σύζυγος του αγόρασε πρόσφατα από την Αρχιεπισκοπή με 70 άτοκες δόσεις. Γι’ αυτά φταίνε τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι και όχι οι αυτουργοί; Κι αν αυτά αποκαλύπτονταν σε άλλη χώρα, υπήρχε περίπτωση ο Πρόεδρος να παρέμενε στη προεδρία του κράτους; Σκέψου το Πρόεδρε. Γίνεται; •••• The day after Όταν ο Πρόεδρος κατάλαβε ότι έσπειρε θύελλες και πιθανότατα να θέριζε κεραυνούς, έβαλε τους παρακοιμώμενούς του να τηλεφωνούν σε καναλάρχες και εκδότες και να τους διαμηνύουν ότι «ο Πρόεδρος δεν εννοούσε εσάς αλλά τους άλλους». Το ίδιο βράδυ επιχείρησε να διασκεδάσει την κατάσταση κάνοντας δηλώσεις τύπου, «εγώ εν τζιαι»… Μιλώντας, στο Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Λευκωσία, σε εκδήλωση για τα 10 χρόνια από την ένταξη της Κύπρου στην Δεν τον έφτανε η ιστορία με τη FOCUS που προκάλεσε εσωστρέφεια και μουρμούρα τεράστια, ήρθε κι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να πυροβολεί τα ΜΜΕ και να κάνει τις μετρήσεις ακόμα πιο χαμηλές. Τη συμπάθεια μας πρόεδρε. «Με την ευκαιρία των δέκα χρόνων από την ένταξη μας στην Ε.Ε. επιτρέψτε μου να εκφράσω την ευαρέσκεια μου για την κατάργηση των μαύρων λιστών στα κανάλια και τη συμβολή των ΜΜΕ στην κάθαρση από τα τραπεζικά τοξικά προϊόντα και τα απόβλητα»… Μα τι λαλώ πλάστη μου; Ε.Ε., (μάς θύμισε στιγμές περιρρέουσας των Τάσσου και Χριστόφια) είπε: «ότι δεν ευθύνεται ο Τύπος για τα «τοξικά προϊόντα», που προβάλλονταν στις διαφημίσεις» και διάφορα άλλα φύκια και μεταξωτές κορδέλες… •••• Τα τοξικά Μια όμως και το έφερε η κουβέντα στα τοξικά, κι αφού όμως είπε τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι διαφήμιζαν τοξικά προϊόντα των τραπεζών, εκείνος ως θεματοφύλακας της νομιμότητας που έπρεπε να ήταν ως πολιτικός αρχηγός και ως παράδειγμα ήθους, γιατί δεν προειδοποίησε τον κόσμο ότι τα ΜΜΕ σε συμπαιγνία με τις τράπεζες τον κοροϊδεύουν και θα πρέπει να προσέχει τι αγοράζει και πού επενδύει; Εμείς πάντως θυμόμαστε τον ίδιο και τον αναπληρωτή του τότε και τον νυν πρόεδρο του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλο να λένε ότι στην Κύπρο έχουμε ένα από τα καλύτερα τραπεζικά συστήματα στον κόσμο και ασκούσανε κριτική στον Χριστόφια που είχε σκίσει τα δεφτέρια του με τον Αθανάσιο Ορφανίδη. Ο οποίος τελικά ήταν καλός ή όχι, δεν μας είπατε. Κι αν ήταν κα- λός πώς άφησε και φτάσαμε έως εδώ κατόπτευε και δεν επόπτευε; Ε, Πρόεδρε; •••• Όλα τα βλέπει Ο πρόεδρος Αναστασιάδης πυροβολώντας τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους διακήρυξε: « Έχουν κάποιοι το θράσος, κάποιοι που έχουν αποταμιεύσεις στις τράπεζες, να μιλούν ότι κάποιοι εμπλέκονται τάχα σε σκάνδαλα». Τι έγινε μπήκε ο πρόεδρος στους λογαριασμούς των ιδιοκτητών ΜΜΕ και των δημοσιογράφων και κατέγραψε τις αποταμιεύσεις και τα χρέη; Εμάς δεν μας ενημέρωσε η Κεντρική Τράπεζα ότι έχει αρθεί το τραπεζικό μας απόρρητο και προφανώς δεν μας αφορά η δήλωση του Προέδρου ωστόσο πώς ξέρει ότι κάποιοι έχουν αποταμιεύσεις; Ή μήπως όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει; •••• Προκλήθηκε σάλος Μίνι κρίση στις σχέσεις των κυβερνήσεων ΗΠΑ – Ισραήλ προκλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, μετά την αποκάλυψη του δημο- σιογράφου Josh Rogin στην ιστοσελίδα Daily Beast, ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι είχε προειδοποιήσει την περασμένη Παρασκευή, μιλώντας σε κλειστή συνάντηση, ότι το Ισραήλ κινδυνεύει να γίνει χώρα με απαρτχάιντ, αν αποτύχει η λύση των δύο κρατών με τους Παλαιστίνιους. Οι δηλώσεις Κέρι έγιναν σε σύνοδο στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης της γνωστής «μυστικής» διεθνούς οργάνωσης Trilateral Commission (Τριμερής Επιτροπής) που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο στην Ουάσιγκτον. Φαίνεται ότι ο δημοσιογράφος κατόρθωσε, όχι απλώς να παρεισφρήσει στη συνάντηση (παρά τα απίστευτα μέτρα ασφαλείας), αλλά και να μαγνητοφωνήσει την ομιλία του Τζον Κέρι, προκαλώντας μίνι – κρίση, με οργισμένες δηλώσεις της Ισραηλινής ηγεσίας, εξηγήσεις από την Ουάσιγκτον και απολογίες των οργανωτών. •••• Προκλήθηκε σάλος ΙΙ στη συνάντηση ήταν και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, που βρέθηκε στο περασμένο Σαββατοκύριακο στην Ουάσιγκτον για το συνέδριο. Και δεν πήγε ως απλός καλεσμένος, ή μέλος. Ο κ. Βασιλείου είναι εδώ και κάποια χρόνια μέλος της 60μελούς εκτελεστικής επιτροπής της οργάνωσης (στην οποία συμμετέχουν επιφανείς διεθνείς προσωπικότητες), την οποία οι συνωμοσιολόγοι θέλουν να ανήκει στις «σκοτεινές δυνάμεις» που λαμβάνουν αποφάσεις για τις τύχες του κόσμου, πίσω από κλειστές πόρτες. Δεν έχει βέβαια την «γκλαμουριά» της Λέσχης Μπίλντεμπεργκ, αλλά όσο να ’ναι, έχει μεγάλο πρεστίζ. (Παρεμπιπτόντως, συμμετέχει κι ο Έλληνας Παναγής Βουρλούμης, σύμβουλος του Οίκου Ρότσιλδ και πρώην πρόεδρος του ΟΤΕ). Για τα θέματα της συνάντησης, μάθαμε ότι ήταν κυρίως οικονομικά, με πρώτο την προώθηση του οικονομικού Συνεταιρισμού του Ειρηνικού (ΤPP) και δεύτερο τη νέα συμφωνία Ε.Ε. – ΗΠΑ. Βέβαια, όπως έγινε και με το Μεσανατολικό που έθιξε ο Κέρι, μπορεί να συζητήθηκαν κι άλλα διεθνή θέματα. Και θα ήταν ενδιαφέρον να μαθαίναμε από τον κ. Βασιλείου πως βλέπουν αυτές οι κορυφαίες και με επιρροή προσωπικότητες το κυπριακό. Χάρη στη μεγάλη δημοσιότητα που πήρε τώρα το θέμα, μάθαμε τυχαία πως παρών Γράφει Ο ΙΑΝΟΣ ΑΜΕΡΩΤΑ / Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Μ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΟΛΕΣ / Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΑΡΗΣ Τα κατεστημένα μας Ο δρόμος της φορο-τιμωρίας Πολιτικό, εκκλησιαστικό, συνδικα- λιστικό, οικονομικό, δικαστικό, ποδοσφαιρικό, κομματικό, είναι τα κατεστημένα για τα οποία ακούμε καθημερινά. Τα λέμε και εμείς δηλαδή, δεν ακούμε μόνο. Αναφερόμαστε σε αυτά, στις κουβέντες μας, στις παρέες μας. Και συνήθως τελειώνουμε την κουβέντα κάπως έτσι: «Δεν βαριέσαι αδελφέ, ό,τι και να κάνουμε, τα κατεστημένα θα μας διοικούν». Είμαι πεπεισμένος πως σε αρκε- τούς από μας αρέσουν τα κατεστημένα. Όχι μόνο γιατί κατά καιρούς τα έχουμε χρησιμοποιήσει, από το πιο απλό, ένα ρουσφέτι ή καλύτερα αν θέλετε μια απόδοση κοινωνικής δικαιοσύνης, από μια συνδιαλλαγή που κάναμε, αλλά και γιατί έχουμε κάπου να ρίχνουμε τις αποτυχίες μας και τα αδιέξοδά μας. Υπάρχουν και άλλοι βέβαια που εκστασιάζονται με αυτά. Τα ανάγουν στη σφαίρα του μύθου και του εξωπραγματικού, έχουν κτίσει γύρω από αυτά μια συνωμοσιολογία, από το ό,τι μας διοικούν οι Εβραίοι, μέχρι και το ό,τι μας ψεκάζουν. Έχουμε έτοιμη την απάντηση για τις δικές μας ανεπάρκειες. Πετάμε με την πρώτη ευκολία τη λέξη κατεστημένο και νομίζουμε ότι καθαρίσαμε. Για όλα φταίει το άτιμο, αυτό το κατεστημένο. Από τα πιο σύνθετα μέχρι τα πιο απλά. Ποια είναι όμως η λύση μας; Τι κάνουμε για αυτά; Πώς τα αντιμετωπίζουμε; Αποφασίζουμε να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά. Να απέχουμε. Από τα πιο σύνθετα μέχρι τα πιο απλά. Το προφανές είναι η αποχή από τις εκλογές. Στέλνουν λέει μήνυμα στο κατεστημένο με την αποχή από τις εκλογές. Αλλά δεν απέχουν μό- νο από τις εκλογές. Απέχουν και από τη ζωή. Δεν «σηκώνουμε» τις προκλήσεις. Για όλα δίνουμε την ίδια απάντηση: «Δεν βαριέσαι. Αφού δεν θ’ αλλάξει τίποτα. Για ποιο λόγο να κυνηγώ χίμαιρες και να προσπαθώ». Έτσι δεν αντιδρούμε σε τίποτα. Απαθείς, με το βλέμμα της αγελάδας, βλέπουμε τα πάντα να μας προσπερνούν. Δεν αντιδρούμε ούτε στον προϊστάμενο, ούτε στον γείτονα, ούτε στη μάνα μας, στη γυναίκα, στον αδελφό, στον φίλο. Βαριόμαστε να συζητήσουμε, να φωνάξουμε, να εκτονωθούμε. Καθόμαστε στον καναπέ και βλέπουμε τηλεόραση και σειρές στον υπολογιστή. Στο τσακίρ κέφι, απαντούμε και σε στάτους στο facebook, στον εικονικό κόσμο της ψηφιακής δικτύωσης. Αλλά αποφεύγουμε το αυτονόητο: Να δώσουμε τη μάχη εκεί που πρέπει. Να αντιμετωπίσουμε το κατεστημένο που μας ενοχλεί. Και δεν είναι μόνο τα μεγάλα, τα άυλα κατεστημένα. Αυτά υπάρχουν παντού. Ακόμα και σε εταιρείες των 10 ατόμων “ Ας πείσουμε πρώτα ότι τα κατεστημένα μπορούν να σπάσουν και έπειτα ας ψάξουμε για τους τρόπους αντιμετώπισής τους. συντηρείται ένα κατεστημένο. Ακόμα και σε παρέες υπάρχουν κατεστημένα. Ανέκαθεν υπήρχαν. Και τι εισηγείσαι θα μου πείτε; Να κάνουμε πόλεμο; Να ρίξουμε πέτρες και μολότοφ; Σίγουρα όχι. Εισηγούμαι όμως να σταματήσουμε τη μουρμούρα και να αντιμετωπίσουμε το κάθε πρόβλημα στην πραγματική του έκταση. Χωρίς υπερβολές και παραπάνω κουβέντες. Θεωρούμε λύση στο πρόβλημα που έχουμε στη δουλειά μας για παράδειγμα, την επανάληψη της μουρμούρας στο σπίτι και στους φίλους μας, χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι γινόμαστε κουραστικοί. Δειλιάζουμε όμως να το συζητήσουμε με αυτόν που πραγματικά έχουμε το πρόβλημα. Η λύση στο κατεστημένο και σε όλα τα κατεστημένα δεν είναι η αποχή από τις εκλογές. Δεν είναι απάντηση ή στάση η αποχή, αλλά αντιθέτως, ο καλύτερος τρόπος για να δικαιώσεις και να ενισχύσεις όλους όσοι είναι μέρος του κατεστημένου. Χρειάζεται να μάθουμε να σκεφτό- μαστε και να λειτουργούμε ανάποδα. Ας πείσουμε πρώτα για την ανάγκη της συμμετοχής και ύστερα ας θέσουμε τις επιλογές. Ας πείσουμε πρώτα ότι τα κατεστημένα μπορούν να σπάσουν και ύστερα ας ψάξουμε για τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Αν δεν πείσουμε πως στον ορίζοντα δεν έχουμε μόνο δύο επιλογές, ή μέσα ή έξω, αλλά ότι έχουμε πολλές επιλογές, σίγουρα θα είμαστε πολύ πιο μακριά από το να εκθέσουμε αυτές τις επιλογές με την πιθανότητα να βρούμε αυτιά να τις ακούσουν. www.dmdemetriou.wordpress.com Ο Αλ Καπόνε, ο διαβόητος γκάνγκ- στερ στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών, το 1931 κατέληξε στη φυλακή, όχι για τα εγκλήματα που εκτελούσε, αυτός και η συμμορία του, αλλά για φοροδιαφυγή. Δωροδοκώντας πολιτικούς και χρυσοπληρώνοντας δικηγόρους και ενόρκους, ο Αλ Καπόνε, επέβαλλε τις επιθυμίες του, μέχρι που βρέθηκε ένας έξυπνος αστυνομικός, ο επιθεωρητής Ουίλσον, ο οποίος αντί της δύναμη των όπλων, χρησιμοποίησε τη δύναμη του μυαλού και τον μπαγλάρωσε με τη μαρτυρία ενός δικηγόρου. Από εκεί και πέρα κατάφερε να αποτρέψει τον χρηματισμό των ενόρκων και το αποτέλεσμα ήταν η 10χρονη φυλάκιση και το τέλος του Αλ Καπόνε. Στην Κύπρο ψηλαφούμε εδώ και ένα χρόνο το κουφάρι της οικονομίας. Όλοι καταγγέλλουν ένα πελώριο έγκλημα και κλαίνε επί των ερειπίων της κατάρρευσης του κοινωνικού ιστού και της εξαθλίωσης των φτωχών. Την ίδια ώρα δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, εξανεμίζονται για γνώμες ξένων ειδικών, για έρευνες της Βουλής και της Κεντρικής Τράπεζες και για ανακρίσεις της Αστυνομίας. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα και το αίσθημα του λαού, δείχνει ότι το αποτέλεσμα θα είναι μια τεράστια τρύπα στο νερό. Οι καφενόβιοι φιλοσοφώντας λένε: ό,τι έπαθαν τα θύματα του χρηματιστηριακού σκανδάλου, ό,τι έπαθαν τα θύματα των αξιογράφων, τα ίδια θα πάθουν και δανειολήπτες, οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις δόσεις τους, λόγω ανεργίας, φόρων και μείωσης των μισθών. Και όλα αυτά για να πληρωθούν τα εγκλήματα των Τραπεζών, των ιδιωτικών επιχειρήσε- ων, τα οποία φορτώθηκαν στο κράτος, με απόφαση της κυβέρνησης και βούλα της Βουλής. Οι παλαιότεροι οι οποίοι ελέω χρη- ματιστηριακού σκανδάλου, μπήκαν σε μνημόνια από το 2000 και εδώ και 14 χρόνια πληρώνουν μετοχοδάνεια και χρέη σε απατεώνες του λευκού κολάρου, παρακολουθούν μειδιώντας, τις μεγαλόστομες υποσχέσεις για τιμωρία των ενόχων. Πριν από μια δεκαετία και πλέον, ο Χρίστος Πουργουρίδης, τότε πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, έφερνε τους Τραπεζίτες στη Βουλή και τους αποκάλυπτε. Σήμερα οι Τραπεζίτες δεν καταδέχονται, ούτε να έλθουν στη Βουλή και αντί αυτού, στέλλουν πακέτα με αμφιλεγόμενα έγγραφα. Τότε θα μπορούσαν να καταλήξουν στη φυλακή πολλοί μεγαλόσχημοι, με μόνο αυτά που δήλωναν δημοσίως στη Βουλή, αν βεβαίως η Νομική Υπηρεσία, έκανε το επόμενο βήμα. Σήμερα σχεδόν όλοι παραδέχονται ότι νόμιμα μεταφέρονταν τα δισεκατομμύρια στο εξωτερικό πριν από το κούρεμα, ενώ ο «καυγάς» είναι ου- “ Γιατί δεν χρησιμοποιείται η μέθοδος «Ουίλσον κατά Αλ Καπόνε» για να καταλήξουν στη φυλακή οι μεγαλοαπατεώνες και γιατί όχι να επιστρέψουν και χρήματα στα δημόσια ταμεία; σιαστικά περί της σκιώδους ηθικής και ανύπαρκτης δεοντολογίας. Οι καφενόβιοι διερωτούνται γιατί δεν χρησιμοποιείται η μέθοδος «Ουίλσον κατά Αλ Καπόνε» για να καταλήξουν στη φυλακή οι μεγαλοαπατεώνες και γιατί όχι να επιστρέψουν και χρήματα στα δημόσια ταμεία. Ο φόρος εισοδήματος γιατί δεν αρχίζει έρευνα για όλους αυτούς που μετέφεραν εκατομμύρια στο εξωτερικό, την ώρα που λένε ότι χρεοκόπησαν και απολύουν κατά δεκάδες τους υπαλλήλους τους. Οι ανώνυμες καταγγελίες βουλευτών είναι πάρα πολλές, αλλά χρειάζονται τεκμηρίωση. Οι αστυνομικοί ανακριτές μπορεί να δουλεύουν με τρελούς ρυθμούς, αλλά φαίνεται ότι βρίσκονται μέσα σε χάος εγγράφων και μπροστά σε ατέλειωτες διαδρομές μεταφορές κεφαλαίων, που φαίνεται ότι δύσκολα θα μπορέσουν να αποκαλύψουν τα εγκλήματα. Ο φόρος εισοδήματος μπορεί εύκο- λα να εντοπίσει τις τεράστιες επαύλεις, τις πολυτελέστατες λιμουζίνες, τις καταθέσεις σε τράπεζες, τις μεταφορές κεφαλαίων στο εξωτερικό και φυσικά να ζητήσει εξηγήσεις και να εισπράξει τεράστια ποσά. Από την άλλη το κράτος, αντί να σπαταλά εκατομμύρια σε αμφιβόλου αξίας έρευνες, καλύτερο θα ήταν να αυξήσει τον ΦΠΑ για τα είδη πολυτελείας, ο οποίος είναι προκλητικά χαμηλός, να μειώσει τον ΦΠΑ για τα είδη πρώτης ανάγκης και σίγουρα να καθιερώσει φόρο κληρονομιάς. Τουλάχιστον οι εγκληματίες του λευκού κολάρου, να πληρώνουν μετά θάνατο, αφού όσο ζουν, καταφέρνουν και ξεγλιστρούν από τους νόμους. Και ευτυχώς οι αναντικατάστατοι βρίσκονται μόνο στα νεκροταφεία. 09-GNOMES CY_Master_cy 02/05/14 23:25 Page 9 ΑΠΟΨΕΙΣ Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Δεν ήρθε ουρανοκατέβατη η αποχή [email protected] 9 Ενέργεια, Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία εντός Ε.Ε. Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ Ε ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Μετρούν και ξαναμετρούν τα κουκιά από τις δημοσκοπήσεις τα κόμματα αλλά η εικόνα, η απογοητευτική εικόνα, μένει αναλλοίωτη. Η αποχή στις ευρωεκλογές θα σπάσει ρεκόρ, θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Στην αρνητική εντύπωση που είχε, ούτως ή άλλως, ο κόσμος για το πολιτικό σύστημα από προηγούμενα κατορθώματα του ήλθαν να προστεθούν και οι αποκαλύψεις για τις «εισφορές» της εταιρείας Focus. Εκτεθειμένα βρέθηκαν μόνο τα δύο μεγάλα κόμματα, αλλά ουδείς πιστεύει πως και οι μικρότεροι δεν πήραν το μερτικό τους. Κι αν δεν το πήραν από τη Focus και τον Α. Βγενόπουλο, θα το πήραν, είναι βέβαιο, από κάπου αλλού. Οι διαδρομές του χρήματος προς τις πολιτικές δυνάμεις, η καραμπινάτη διαπλοκή, ήταν και είναι κινητήριος δύναμη για το κυπριακό σύστημα. Η διαχρονική απροθυμία των κομμάτων να δώσουν στη δημοσιότητα τα οικονομικά τους δεν είναι παρά η πιο απτή απόδειξη γι αυτή την πραγματικότητα. Πάνω από δεκαετία τώρα, η αρμόδια επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Greco, επιπλήττει τα κόμματα για την αδιαφάνεια στα οικονομικά τους. Κι αν δεν ερχόταν η κρίση και οι αποκαλύψεις για τις ρεμούλες τραπεζών και του δημόσιου βίου, οι πολιτικοί θα συνέχιζαν να γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τις συστάσεις της Greco. Τελικά, μαζί με το μνημόνιο ήλθε και πλαίσιο για το «πόθεν έσχες» των κομμάτων, που απ’ ό,τι έχει καταγγελθεί διατηρεί κάμποσες από τις παλιές καλές και δοκιμασμένες πρα< < < < < < < κτικές, βάζοντάς τις στον από το παράθυρο. «Καμιά δημοκρατική νόμο Αυτή είναι η πραγματικόχώρα δεν προχώρητητα όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στην κοινωνία. Το σε, δεν βγήκε από έχουμε πει και το επαναλαμαδιέξοδα, χωρίς να βάνουμε. Όσο υπήρχε χρήμα και λαδώνονταν τα γρανάζια, κάνει οδυνηρές παελάχιστες διαμαρτυρίες ακούραδοχές. Χωρίς η πο- γονταν. Το αλισβερίσι στις λιτική της ηγεσία και δουλειές και τις δοσοληψίες, η στενή σχέση πολιτικών και οι οικονομικές της οικονομικών παραγόντων και ελίτ να γίνουν σάκος το ρουσφέτι ήταν καθημερινή ενασχόληση. Τώρα που το του μποξ και να χρήμα έχει στερέψει, οι λυαπορροφήσουν την κοφιλίες τελείωσαν και βγαίνουν πολλά άπλυτα στη φόρα. οργή των πολιτών». Οι αποκαλύψεις δεν μπορούν πλέον να ελεγχθούν. Μπορούν -και φθάνουν κάποιες φορές – πολύ ψηλά. Οι ιερές αγελάδες λιγόστεψαν, τείνουν μάλιστα να εξαφανιστούν. Είναι ένα από τα καλά που έφερε η κρίση, αλλά προκαλεί ταυτόχρονα και εκνευρισμό. Έναν τέτοιο εκνευρισμό εξέπεμπε και το ξέσπασμά του Προέδρου της Δημοκρατίας την Τετάρτη το βράδυ κατά των ΜΜΕ. Από τα όσα είπε, χωρίς να κρύβει την οργή του, τα μέσα ενημέρωσης δεν μπορούν τώρα να ασκούν κριτική για την προέλευση του πολιτικού χρήματος, από τη στιγμή που έπαιρναν λεφτά για να διαφημίσουν τις τράπεζες. Ανήμερα Πρωτομαγιά, ο Πρόεδρος τα μάζεψε κάπως, αλλά η εικόνα πως ούτε ο ίδιος αντέχει την κριτική παρέμεινε. Ο Νίκος Αναστασιάδης λέει πως θέλει στήριξη για να προχωρήσει ο τόπος μπροστά. Καμιά δημοκρατική χώρα, όμως, δεν προχώρησε, δεν βγήκε από αδιέξοδα, χωρίς να κάνει παραδοχές. Χωρίς η πολιτική της ηγεσία και οι οικονομικές της ελίτ να γίνουν σάκος του μποξ και να απορροφήσουν την οργή των πολιτών. Και βέβαια, χωρίς να πληρώσουν μεγάλο τίμημα όσοι έφταιγαν. Η Κύπρος στη σύντομη πορεία της ανεξαρτησίας της έχει οδηγηθεί σε πολλές συμπληγάδες από άπειρους, αφελείς, ακραίους ή ακόμα και δόλιους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες. Το άλυτο Κυπριακό, το χρηματιστήριο και η τελική οικονομική καταστροφή επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Κι όμως στις δύο πρώτες περιπτώσεις κανείς από τους υπευθύνους δεν πλήρωσε. Αντίθετα, πολλοί φταίχτες τότε ανταμείφθηκαν κιόλας. Ατιμωρησία άρχισε να μυρίζει και σε ό,τι αφορά τους υπεύθυνους για την κατάρρευση της οικονομίας. Έναν χρόνο μετά το κούρεμα των καταθέσεων, την εκτόξευση της ανεργίας και το σκληρό μνημόνιο, πολιτικό σύστημα και δικαιοσύνη δεν δείχνουν να βιάζονται για να ονοματιστούν οι ένοχοι. Αυτή η απροθυμία, η έμφυτη τάση του συστήματος προς την αδράνεια όταν νιώθει πως κινδυνεύει, εκτρέφει την απαξίωση του κόσμου προς την πολιτική και αυξάνει την αποχή. Σ’ αυτές τις εκλογές ο κόμπος έχει φθάσει στο χτένι. Η αποχή θα είναι σίγουρα πρώτο κόμμα και με μεγάλη διαφορά. Έσβησε ήδη, πριν στηθούν οι κάλπες, το όνειρο του ΔΗΣΥ για τρίτη έδρα στην Ευρωβουλή και θα κάνει ό,τι μπορεί για να στερήσει από το ΑΚΕΛ τη δεύτερη. l Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα. ΑΡΑΔΕΣ / Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Οι (μισές) αλήθειες που είπε ο Πρόεδρος Και ελάχιστα ψήγματα ειλικρί- ήταν και πελάτες του; Τίποτα απ’ όλα αυτά νειας να διαθέτει κάποιος δεν δεν έπραξε ο κύριος Πρόεδρος. Αντιθέτως το μπορεί να μην αναγνωρίσει με- μόνο που έκανε ήταν να στείλει μια δραματική γάλη δόση αλήθειας στο προ- επιστολή στον προκάτοχό του, τον οποίο καεδρικό ξέσπασμα για το μερίδιο λούσε να υπογράψει άρον - άρον το Μνημόνιο της ευθύνης που αναλογεί στα και τον προειδοποιούσε ότι θα τον καθιστούσε Μέσα Ενημέρωσης για το μεγάλο τραπεζικό υπεύθυνο εάν κατέρρεε μια εκ των δύο τρασκάνδαλο. Ας μην είμαστε υποκριτές: Ο Τύπος πεζών. Τώρα τον κατηγορεί που δεν τόλμησε καθόταν πρώτο τραπέζι πίστα στο φαγοπότι να την κλείσει εγκαίρως. που στήθηκε τα τελευταία χρόνια όταν το Επιπλέον όλων αυτών, δεν μπορούμε να χρήμα έρεε άφθονο. Είναι μετρημένοι στα μην υποδείξουμε στον Πρόεδρο της Δημοδάκτυλα του ενός χεριού οι καναλάρχες και κρατίας ότι εάν διαβάσει το πόρισμα της Βουοι εκδότες που έβαλαν την αξιοπιστία του λής για το σκάνδαλο στο Χρηματιστήριο θα μέσου τους πάνω από το χρήμα αρνούμενοι εντοπίσει μερικά στοιχεία για τα οποία σίγουρα να φιλοξενήσουν προγραμμένες συνεντεύξεις, δεν θα υπερηφανεύεται: Θα θυμηθεί για παεντυπωσιακά εξώφυλλα, καλοστημένα βραβεία ράδειγμα ότι κυβερνών κόμμα την περίοδο και πολλές άλλες ενέργειες που είναι μέρος της μεγάλης λεηλασίας ήταν το δικό του. Θα ενός παιχνιδιού, το οποίο είναι ανεκτό αρκεί θυμηθεί επίσης ότι ανάμεσα σ’ εκείνους που να μην ξεπερνά τη δυσδιάκριτη γραμμή ανά- κατονομάζει το πόρισμα για χειραγώγηση τιμεσα στην πληροφόρηση και την υποβολή. μών, για στημένα δημοσιεύματα και για πολλά Δυστυχώς ρόλο σ’ αυτό το παιάλλα, είναι και στελέχη του < < < < < < χνίδι είχαν και δημοσιογράφοι, < κόμματός του. Ας αφήσουμε μερικοί από άγνοια, άλλοι εξ εκείνη την περίοδο και Το μεγάλο φαγοπότι όμως ανάγκης αλλά και ορισμένοι ας έρθουμε στα τωρινά: Ο κ. που αρέσκονται να λειτουρ- και ο Τύπος σε πρώ- Αναστασιάδης εξελέγη στην γούν σαν εξαπτέρυγα στο ναό το τραπέζι πίστα. Προεδρία με την υπόσχεση ότι του χρήματος. έχει πλάνο, διασυνδέσεις, γνώΓια όλα αυτά και για πολλά σεις και εμπειρία για να αποάλλα που δεν χωρούν ούτε σε τόμους βιβλίων τρέψει τα χειρότερα. Επί του παρόντος μπορεί θα αδικήσουμε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ακόμη να παινεύεται ότι απέτρεψε τη χρεοεάν τον κατηγορήσουμε ότι δεν είπε αλήθεια. κοπία αλλά η κατάσταση επί του εδάφους Εκείνο όμως για το οποίο ελέγχεται είναι ότι παραμένει οριακή και η προσπάθεια χρειάζεται δεν είπε όλη την αλήθεια. Πρώτα και κύρια ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς. Από τον πρώτο ο κ. Αναστασιάδης, όπως και πολλοί άλλοι μήνα της εκλογής του Προέδρου η αξιοπιστία πολιτικοί, όταν μιλούν για το τραπεζικό σκάν- του δέχθηκε ένα καίριο πλήγμα και ακόμη δαλο, δεν πρέπει να στρέφουν στην κάμερα δεν αποκαταστάθηκε. Αν ρίξει μια ματιά στις το πρόσωπό τους αλλά στον καθρέφτη. Χωρίς διαφημίσεις που δημοσίευαν οι εφημερίδες να θέλουμε να είμαστε αγενείς οφείλουμε να κατά την περίοδο της προεκλογικής του καμτον ρωτήσουμε τα εξής: Με ποια λογική ο πάνιας θα θυμηθεί τι υποσχόταν: Ότι είναι Πρόεδρος συγκρίνει την υπόγεια, αδήλωτη ηγέτης κρίσης, ότι έχει λύσεις, ότι δεν θα και αφορολόγητη χορηγία ενός επιχειρηματία δεχθεί κούρεμα, ότι δεν θα δεχθεί τις ιδιωτισε ένα κόμμα με την εμφανή, δηλωμένη και κοποιήσεις, ότι θα βελτιώσει το Μνημόνιο, φορολογητέα διαφημιστική δαπάνη; Αφού ο ότι θα εμπεδώσει την αξιοκρατία και πολλά κ. Αναστασιάδης είχε τόσο έντονη άποψη άλλα. Αν θέλει να είναι αυστηρός με τους άλγια τα τοξικά προϊόντα των τραπεζών και για λους θα πρέπει πρώτα να είναι και με τον τη χαριστική κάλυψη που είχαν από τον Τύπο εαυτό του. Και προς το παρόν οι δικές του γιατί δεν ενέγραψε θέμα στη Βουλή; Γιατί το διαφημίσεις δεν διαφέρουν πολύ από τις τοκόμμα του δεν ανέλαβε πρωτοβουλίες ώστε ξικές διαφημίσεις των τραπεζών. Με την ίδια να προστατεύσει τον κόσμο από τα αξιόγραφα, λογική κύριε Πρόεδρε, ο Τύπος ευθύνεται που σκαρφίστηκαν οι τραπεζίτες και ο τότε γιατί φιλοξενούσε τις διαφημίσεις σας; Σκέψου διοικητής Αθανάσιος Ορφανίδης, τον οποίο το, γίνεται. το κόμμα του κ. Αναστασιάδη παρουσίαζε ως τον γκουρού του Ευρωσυστήματος; Γιατί Η στήλη θα απουσιάσει τις επόμενες δύο εκδόσεις. ο ίδιος ο Πρόεδρος όντας νομικός, δεν κούνησε το δακτυλάκι κατά των τραπεζιτών ή μήπως [email protected] Του ΑΝΔΡΕΑ ΜΥΛΩΝΑ ίναι γεγονός ότι η Κύπρος αποτελεί νησί της ανατολικής Μεσογείου με τις πλείστες περιοχές του νησιού να έχουν μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας, σε σύγκριση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αφού στις πεδινές περιοχές ο μέσος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας για ολόκληρο τον χρόνο είναι 75% των ωρών που ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα. Συνεπακόλουθο τούτου, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) άρχισαν τα τελευταία χρόνια να κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους στην κυπριακή αγορά. Αναμφίβολα, το ενεργειακό ζήτημα διατηρεί μονίμως μία εκ των υψηλών θέσεων στην ατζέντα των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. και αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση στην Ευρώπη του 21ου αιώνα. Μπροστά στο διαρκές ενδεχόμενο ανόδου των τιμών, συνταυτισμένο με την εκ των πραγμάτων εξάρτηση εισαγωγής ενέργειας, καθιστούν τον ενεργειακό ανεφοδιασμό επισφαλή με την απειλή να αιωρείται σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία. Στόχος της ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε., είναι ο ασφαλής και βιώσιμος ενεργειακός εφοδιασμός σε προσιτές τιμές. Η πολιτική αυτή έχει σχεδιαστεί με βάση τους λεγόμενους «στόχους 20-20-20» της Ε.Ε., οι οποίοι θα πρέπει να επιτευχθούν έως το 2020. α. Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην Ε.Ε. πρέπει να μειωθούν κατά 20% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. β. Το 20% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ε.Ε. πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. γ. Η ενεργειακή απόδοση στην Ε.Ε. πρέπει να βελτιωθεί κατά 20%. Η ενεργειακή απόδοση αποτελεί έναν από τους κυριότερους στόχους για το 2020 και παράλληλα συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων. Είναι επίσης, ο πιο οικονομικός τρόπος για τη μείωση των εκπομπών, τη μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια και ανταγωνιστικότητα και τη διατήρηση του ενεργειακού κόστους σε χαμηλά επίπεδα. Αναμφίβολα, η ελεύθερη εμπορία της ενέργειας στο εσωτερικό της Ε.Ε. θα φέρει πλέον ανταγωνιστικές τιμές και επιλογές για τους καταναλωτές, μεγαλύτερη ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού και περαιτέρω ασφάλεια στους επενδυτές νέων τεχνολογιών και υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας είναι η υλοποίηση έργων ανάπτυξης και εφαρμογή καινοτομίας βασικών τεχνολογιών, όπως τα βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς και τα έξυπνα δίκτυα διανομής. Οι ερευνητές, οι επιχειρήσεις και οι CEO Οργανισμών Ενέργειας επιβάλλεται να στραφούν σε νέες καινοτόμες ιδέες και εφαρμογές έτσι ώστε να παραμείνουν στην τροχιά ανάπτυξης της διεθνούς αγοράς ενεργειακής τεχνολογίας και να ενισχύσουν με τον τρόπο αυτό τις ενεργειακές ανάγκες της Ε.Ε. οι οποίες αναπτύσσονται με γοργούς ρυθμούς. Η ύπαρξη περιορισμένου αριθμού επιχειρήσεων παραγωγής ενέργειας, καθεμία από τις οποίες παράγει σημαντικό μέρος της συνολικής προσφερόμενης ποσότητας ενέργειας στην αγορά και η αλληλεξάρτηση των ενεργειών των επιχειρήσεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ολιγοπωλιακό καθεστώς αγοράς δεν αντανακλά σε ανταγωνιστική και ευέλικτη αγορά. Η δεδομένη αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας από τους καταναλωτές επιβάλλει τη συνεχή εφαρμογή νέων καινοτόμων τεχνολογιών παραγωγής ΑΠΕ, έτσι ώστε η προσφορά της ενέργειας στην αγορά να καλύπτει τη διαρκή αυξανόμενη ανάγκη ζήτησης του αγαθού, σε αντίθετο αποτέλεσμα και δεδομένου του βαθμού ανταπόκρισης του καταναλωτή στις μεταβολές της τιμής του αγαθού της ενέργειας, θα έχει ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα, τη μεταβολή του ισοζυγίου με συνεχή αύξηση στη τιμή της προσφερόμενης ενέργειας. Τόσο η ευρωπαϊκή αλλά και η διεθνής ενεργειακή πολιτική επιβάλλεται να επιδιώκει την επίτευξη της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της αειφορίας.Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με ανάλυση του αμερικανικού think – tank Pew Charitable Trusts, η οποία βασίσθηκε σε στοιχεία του Bloomberg New Energy Finance, μείωση 11% κατέγραψαν το 2013 οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φτάνοντας στα 254 δισ. δολάρια, ενώ οι επενδύσεις στην Ιαπωνία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο κινήθηκαν ανοδικά. Στην ανάλυση αναφέρεται επίσης ότι, ενώ στις χώρες της G20 οι δαπάνες για έργα ΑΠΕ μειώθηκαν κατά 16%, στις χώρες εκτός G20, καταγράφηκε αύξηση των επενδύσεων κατά 15%. Ο κ. Ανδρέας Μυλωνάς είναι δικηγόρος – νομικός σύμβουλος. [email protected] AKAΡΙΑΙΑ / Της ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό της Νότιας Κορέας Αγαπητέ κ. Τσουνγκ Χονγκ-Γουόν Σας γράφω από μία μεγαλόνησο που λέγεται Κύπρος και δεν ξέρω αν την έχετε υπόψη σας αλλά με μία αναζήτηση στο google θα την εντοπίσετε, όπως επίσης θα μάθετε πως είμαστε μία μαρτυρική χώρα χτυπημένη όχι μόνο από τον Αττίλα αλλά και από τους κουρείς της Ευρώπης. Παρότι γνωρίζω ότι αυτή την περίοδο τραβάτε μεγάλο ζόρι και ενδεχομένως δεν έχετε καμία διάθεση να ασχοληθείτε μ’ εμένα και την επιστολή μου, αποφάσισα να το ρισκάρω και να απευθυνθώ σ’ εσάς, για έναν λόγο πολύ σημαντικό. Από ό,τι έχω πληροφορηθεί, έχετε υποβάλει την παραίτησή σας, αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη για την τραγωδία με το φέρι μπόουτ. Διάβασα, μάλιστα, και τη δήλωσή σας πως παραιτήστε για να μην επιβαρύνετε άλλο την κυβέρνησή σας αλλά και γιατί οι θρήνοι των οικογενειών σας κρατούν ακόμα ξύπνιο τις νύχτες. Καταρχάς να σας εκφράσω τη βαθειά μου λύπη γι’ αυτό το κακό που σας βρήκε και κατά δεύτερο να σας εκφράσω τον θαυμασμό μου, που γνωρίζετε επακριβώς τον ορισμό των λέξεων, «πολιτική ευθύνη» και «πολιτική ευθιξία». Αυτός είναι και ο λόγος που σας γράφω. Γιατί θέλω να σας παρακαλέσω (ως και να ικετεύσω) τώρα που δεν θα έχετε κάποια καθήκοντα να επιτελέσετε στη δική σας χώρα, να κάνετε ένα ταξιδάκι μέχρι τη δική μας χώρα για να διοργανώσετε ένα σεμινάριο προς τους πολιτικούς μας ώστε να τους μάθετε κι αυτούς τι ακριβώς σημαίνει «πολιτική ευθύνη» και κυρίως «πολιτική ευθιξία». Πιστεύω ότι αν σας πείσω, τότε η συνεισφορά σας στην ανθρωπότητα θα είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι κι εσείς ο ίδιος υπολογίζετε, διότι θα βοηθήσετε μία μικρή χώρα, όπως < < < < < < < Διάβασα τη δήλωσή σας πως παραιτήστε για να μην επιβαρύνετε άλλο την κυβέρνησή σας αλλά και γιατί οι θρήνοι των οικογενειών σας κρατούν ακόμα ξύπνιο τις νύχτες. εμάς, που είμαστε και μοιρασμένοι και κατακουρεμένοι, να απαλλαγεί από όλους αυτούς που μας διοικούν τόσα χρόνια, με πλήρη άγνοια (συνειδητή ή ασυνείδητη) του τι σημαίνει «πολιτική ευθύνη» και «πολιτική ευθιξία». Για να σας κάνω να καταλάβετε πόσο τραγική είναι η κατάστασή μας σας λέω πως αν συνέβαινε στη χώρα μας αυτό που συνέβη στη δική σας, τότε όχι μόνο κανένας από τους πολιτικούς μας δεν θα αναλάμβανε την ευθύνη αλλά θα προσπαθούσαν να μας πείσουν πως δεν είναι δουλειά τους να κουμαντάρουν καράβια, ούτε και να γνωρίζουν τι κάνει ο κάθε καπετάνιος και το πιο πιθανόν είναι πως θα μας έλεγαν πως οι μόνοι που φταίνε είναι η Πούλια και ο Αυγερινός επειδή εκείνη την στιγμή δεν ήταν στη σωστή πλανητική θέση για να αποτρέψουν το μοιραίο. Εδώ στη χώρα μας κ. Τσουνγκ ΧονγκΓουόν, έχουν συμβεί τα τέρατα και για να σας δώσω να καταλάβετε έχουν ανατιναχτεί κάτι πυρομαχικά στο Μαρί όπου πέθαναν πολλοί άνθρωποι αλλά κανένας δεν ανέλαβε την πολιτική ευθύνη και όχι μόνο κανένας δεν την ανάλαβε αλλά μας έβγαζαν και τρελούς που απαιτούσαμε αυτή την ανάληψη. Επίσης κ. Τσουνγκ Χονγκ-Γουόν εδώ στη χώρα μας οι άνθρωποι έχασαν τα λεφτά τους από τη μία μέρα στην άλλη επειδή οι πολιτικοί δεν ήταν σε θέση να προστατεύουν την οι- κονομία μας, αλλά κανένας τους μέχρι σήμερα δεν ανάλαβε την πολιτική ευθύνη, ούτε και παραιτήθηκε. Αισθάνονται όλοι πολύ σωστοί με τις αποφάσεις τους, τόσο σωστοί που είμαι σίγουρη πως τη νύχτα, όχι μόνο κοιμούνται ήσυχοι, αλλά πιθανόν να ακούγεται το ροχαλητό τους μέχρι τη Νότια Κορέα. Επίσης κ. Τσουνγκ Χονγκ-Γουόν, εδώ στη χώρα μας κάθε μέρα βγαίνει και ένα σκάνδαλο στη φόρα που αφορά κόμματα, ημικρατικούς, συμπεθέρους κτλ. όπως επίσης αυτοκτονίες άνθρωποι στις φυλακές και ακρωτηριασμούς ανθρώπων στα γήπεδα, αλλά και πάλι δεν υπάρχει κανείς που να αισθάνεται ότι έχει πολιτική ευθύνη για όλα αυτά που συμβαίνουν. Γι’ αυτό σας ικετεύω κ. Τσουνγκ ΧονγκΓουόν. Ελάτε εδώ να παραδώσετε μαθήματα πολιτικής ευθύνης. Θα σώσετε μισό σχεδόν εκατομμύριο ανθρώπους. Σκεφτείτε το. [email protected] 10-EPISTOLES CY_Master_cy 02/05/14 19:54 Page 10 10 l ΑΠΟΨΕΙΣ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Ζήτησε συγγνώμη Ο παράγοντας χρόνος και το Κυπριακό Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΜΠΙΤΣΗ Του ΠΕΤΡΟΥ ΖΑΡΟΥΝΑ [email protected] Φ έτος κλείνουν 40 πέτρινα χρόνια από την εισβολή. Με αφορμή σχετική δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει ξεκινήσει μία δημόσια συζήτηση κατά πόσο τα 40 χρόνια είναι πολλά ή λίγα. Η απάντηση στο ερώτημα απαιτεί όπως προηγουμένως ξεκαθαρίσουμε ως λαός το πιο είναι το ζητούμενο. Διότι αν το ζητούμενο είναι η επιστροφή στα σπίτια μας τότε τα 40 χρόνια είναι πολλά αφού μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια όλοι σχεδόν οι πρόσφυγες του 1974 θα έχουν πεθάνει. Επίσης είναι πολλά αφού με τις συνεχιζόμενες και αυξανόμενες αιτήσεις των Ε/κ στην επιτροπή περιουσιών των κατεχομένων οι περιουσίες μας αναμένεται μέσα στα επόμενα χρόνια να έχουν ξεπουληθεί στον κατακτητή. Αν πάλι το ζητούμενο είναι αυτό που διαχρονικά οι πολιτικές ηγεσίες μας έχουν συμφωνήσει, δηλαδή η επανένωση της χώρας μας και η ειρηνική συμβίωση με τους Τ/κ στα πλαίσια της ομοσπονδιακής αναδιάρθρωσης της ΚΔ, τότε είναι και πάλι πάρα πολλά γιατί απλούστατα σε 10 χρόνια δεν θα υπάρχουν Τ/κ είτε για να διαπραγματευτούμε μαζί τους τη λύση είτε για να συμβιώσουμε σε μία επανενωμένη χώρα. Ο συνεχιζόμενος παράνομος εποικισμός έχει καταστήσει τους Τ/κ μειονότητα στην κατεχόμενη Κύπρο. Η παρέλευση του χρόνου σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη πολιτική Ερντογάν για πληθυσμιακή, πολιτική, πολιτιστική και οικονομική αφομοίωση τους θα παράξουν σύντομα αποτέλεσμα. Αυτό θα είναι η εξαφάνιση των Τ/κ ως ξεχωριστής κοινότητας. Άρα το μείζον θέμα δεν είναι ο χρόνος αλλά το είδος της λύσης την οποία επι- ΑSSOCIATED PRESS Ε ίναι γνωστή σε όλους η πρόσφατη παραίτηση του πρωθυπουργού της Νοτίου Κορέας μετά το ναυάγιο του φέριμποτ, που είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια δεκάδων επιβατών, κυρίως μαθητών. Παραιτήθηκε αναλαμβάνοντας την ευθύνη για το γεγονός, λέγοντας και τα εξής: «Δεν ήθελα να παραιτηθώ πρόωρα, καθώς η διαχείριση της κατάστασης ήταν η πρώτη προτεραιότητά μου και σκέφτηκα ότι ήταν δική μου ευθύνη να παρέχω βοήθεια. Αλλά αποφάσισα να παραιτηθώ τώρα, για να μην επιβαρύνω άλλο την κυβέρνηση. Οι θρήνοι των οικογενειών των αγνοουμένων με κρατούν ακόμη ξύπνιο τις νύχτες. Εκ μέρους της κυβέρνησης ζητώ συγγνώμη για πολλά προβλήματα: από τη μη πρόληψη του ατυχήματος μέχρι την αρχική διαχείριση της καταστροφής. Υπάρχουν πολλές παρατυπίες που συνεχίζουν να υπάρχουν σε κάθε γωνιά της κοινωνίας μας και πρακτικές που έχουν πάει στραβά. Ελπίζω ότι αυτά τα βαθιά ριζωμένα κακά θα διορθωθούν αυτήν τη φορά και ότι αυτού του είδους το ατύχημα δεν θα συμβεί ποτέ ξανά». Στον τόπο μας αυτού του είδους η πολιτική συμπεριφορά δεν είναι συνήθης. Ποτέ κανείς δεν ζήτησε συγγνώμη για όσα έκανε ή δεν έκανε. Και όμως! Ο καθένας θα μπορούσε να επισημάνει σημεία της πολιτικής των ηγετών μας που μια έστω απλή συγγνώμη την απαιτούσαν. Δεν ξέρω βέβαια αν τους ζητήθηκε να ορίσουν οι ίδιοι το σημαντικότερο τους λάθος, για το οποίο θα ζητούσαν συγγνώμη από τον κυπριακό λαό ή για το οποίο θα έπρατταν αλλιώς, αν είχαν τη δυνατότητα. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια τέτοια έρευνα, αλλά προς το παρόν μπορεί να γίνει μόνο με τους επιζώντες. Για τους τεθνεώτες μόνο εικασίες μπορεί κανείς να διατυπώσει. Για τον Μακάριο, φερ’ ειπείν, θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει τη συζήτηση για την ορθότητα της υποβολής των εισηγήσεών του για βελτίωση της λειτουργίας του κράτους, των γνωστών 13 σημείων, χωρίς εναλλακτικά σχέδια δράσης, τη στιγμή που ήταν γνωστή η αντίθεση της Τουρκίας. Για τον Σπύρο Κυπριανού θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει, υποκειμενικά πάντοτε μιλώντας, ως το σημαντικότερο του λάθος την απόρριψη του γνωστού αμερικανοβρετανοκαναδικού σχεδίου λύσης του Κυπριακού, το οποίο επέστρεφε στους νόμιμους κατοίκους της την Αμμόχωστο με το ξεκίνημα των συνομιλιών. Ας είναι, όμως. Πέθανε και αυτός αλάνθαστος. Για τον Γιώργο Βασιλείου δεν έχω κάτι να πω. Πολλοί τον θεωρούν τον πιο πετυχημένο ως σήμερα πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν διάβασα την αυτοβιογραφία του, για να γνωρίζω αν έχει κάνει λάθη και αν τα παραδέχεται. Μπορώ όμως να καταγράψω την υποκειμενική μου άποψη πως η υπερφίαλη δήλωσή του το βράδυ της πρώτης Κυριακής των εκλογών, πως αν ήταν στη θέση του Γλαύκου Κληρίδη θα αποχωρούσε από τη διεκδίκηση των εκλογών, σήκωνε μια συγγνώμη, επειδή εκείνη η δήλωση τού στοίχισε τις εκλογές, την ώρα ακριβώς που χρειαζόταν να τις κερδίσει, για να υπάρξει συνέχεια στη δυναμική λύσης που είχε αναπτυχθεί. Και για να τα συνδέσουμε αυτά μεταξύ τους, θα πρέπει να πούμε πως του επόμενου προέδρου, του ρεαλιστή Γλαύκου Κληρίδη, το αμάρτημά του, για το οποίο θα σήκωνε ίσως να πει μια συγγνώμη, είναι ότι δεν υπήρξε αρκούντως ρεαλιστής την ώρα που έπρεπε. Η διεκδίκηση της προεδρίας της Δημοκρατίας την ώρα που διαφαινόταν στον ορίζοντα λύση του Κυπριακού δεν άρμοζε σε έναν ηγέτη που είχε κάνει μότο της πολιτικής του ζωής τη σωκρατική ρήση «μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον έστιν η πατρίς». Ακόμα και για τον σοφό Γλαύκο Κληρίδη, η δύναμη της εξουσίας υπήρξε καθοριστική. Απομένουν τρεις ακόμα πρόεδροι, για τους οποίους ελλείψει χώρου θα επανέλθουμε. Εκείνο που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η απουσία κουλτούρας παραδοχής των πολιτικών λαθών έχει οδηγήσει τους Κύπριους στην απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών. Γι’ αυτό και όταν παρακολουθούν ξένους ηγέτες, όπως προσφάτως τον πρόεδρο της Νοτίου Κορέας, να ζητούν συγγνώμη και να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, κάνουν τη σύγκριση και η απογοήτευσή τους αυξάνεται. Και διερωτούνται: είναι τόσο δύσκολο να το αντιληφθούν αυτό οι Κύπριοι πολιτικοί; διώκουμε ως Κυπριακός Ελληνισμός. Χωρίς τους Τ/κ δεν θα έχουμε συνομιλητή και ούτε κανένα με τον οποίο θα ζήσουμε στα πλαίσια της ομοσπονδίας. Τότε δεν θα είναι νοητή αλλά ούτε και επιθυμητή μία κυπριακή ομοσπονδία. Με την έκλειψη των Τ/κ μπορούμε να μιλάμε μόνο για δύο επιλογές. Η πρώτη επιλογή θα είναι εκείνη της μη λύσης και του μακροχρόνιου αγώνα για εξαναγκασμό της Τουρκίας σε αποχώρηση από την Κύπρο. Οι υποστηρικτές αυτής της θέσης θα πρέπει να μας εξηγήσουν πώς θα το καταφέρουν. Τα μεγάλα αόριστα λόγια και τα συνθήματα από τις πολιτικές ηγεσίες δεν γίνονται πλέον πιστευτά από την πλειοψηφία των πολιτών αυτής της χώρας. Όσοι τα συνεχίζουν θα οδηγηθούν σε πολιτική απαξίωση. Αν τα 40 χρόνια έχουν κάποια αξία είναι ότι έδειξαν την αδυναμία μας ως Ελλάδα και ως Κύπρος να πετύχουμε την αποχώρηση της Τουρκίας από την Κύπρο ακόμα κι αν είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε σημαντικά και υπερβολικά θα έλεγα δικαιώματα στους Τ/κ. Ο διεθνής παράγοντας, και εδώ εννοώ τους πάντες, μας έχει επανειλημμένα πει και δια πράξεων και διά λόγων ότι θεωρεί πως η Τουρκία έχει δικαιώματα επί της Κύπρου. Ζητάει μάλιστα από μας να τα αναγνωρίσουμε στα πλαίσια μίας πολιτικής διευθέτησης που λίγο πολύ θα μοιάζει με το απαράδεκτο και ορθώς απορριφθέν σχέδιο Ανάν. Η στάση τους δεν έχει να κάνει με το δίκαιο αλλά με τα συμφέροντα τους. Ο χρόνος για μία ομοσπονδιακή λύση εξαντλείται. Επιβάλλεται να αναλάβουμε δράση σήμερα για διαμόρφωση νέων δεδομένων που θα κάνουν τον διεθνή παράγοντα φιλικότερο στις δικές μας θέσεις. Ο χρόνος μπορεί επίσης να λειτουργήσει και θετικά αν τον αξιοποιήσουμε έτσι ώστε με πρωτοβουλίες μας να ωθήσουμε τους Τ/κ στο να διαφοροποιηθούν από την Τουρκία αν δεν θέλουν να εξαφανιστούν ως κοινότητα. Η δεύτερη επιλογή αν εξαφανιστούν οι Τ/κ θα είναι η διαπραγμάτευση με την Τουρκία μιας λύσης δύο κρατών. Κάποιοι σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο αλλά και διεθνώς μιλούν πλέον ανοικτά γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Κάποιοι άλλοι ακολουθούν την έμμεση οδό δηλαδή την πολιτική Δούντα. Φοβούμενοι το πολιτικό κόστος θέλουν να οδηγηθούμε στη λύση των δύο κρατών διά της διαιώνισης της κατοχής, της φυσικής εξαφάνισης των Ε/κ προσφύγων και της αφομοίωσης των Τ/κ στη θάλασσα των Τούρκων εποίκων. Αν αυτό είναι το ζητούμενο, που για μας δεν είναι, ναι η παρέλευση του χρόνου όχι απλά δεν θα είναι πρόβλημα αλλά θα υπηρετεί εν μέρει αυτή την πολιτική επιλογή. Τέλος, θεωρώ τις απόψεις περί μόνιμου ρεβανσισμού στις διεθνείς σχέσεις προβληματικές και πηγή συνεχούς πολέμου και αντιπαράθεσης ανάμεσα στα έθνη. Στην ίδια λογική θα πρέπει να εργαζόμαστε όχι μόνο για εκδίωξη της Τουρκίας από την Κύπρο αλλά και όλων των Τ/κ αφού αυτοί αποτελούν κατάλοιπα της οθωμανικής κατοχής. Με την ίδια απαράδεκτη λογική ο στόχος μας θα ήταν η ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο κ. Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος Oι δύσκολες οικονομικές σχέσεις Τουρκίας-Τ/κ Toυ ΛΑΡΚΟΥ ΛΑΡΚΟΥ Σ την εποχή της οικονομικής ύφεσης, οι σχέσεις ανάμεσα στην τουρκική κυβέρνηση και την τ/κ ηγεσία πάνω στα ζητήματα ανάπτυξης παραμένουν προβληματικές. Η Άγκυρα ακολουθώντας τη γραμμή Ερντογάν για λιγότερη οικονομική βοήθεια προς τους Τ/κ αποφάσισε να προτείνει πολιτικές που οδηγούν σε μείωση των ελλειμμάτων στη λειτουργία της διοικητικής μηχανής με την εφαρμογή ειδικού οικονομικού προγράμματος. Η εντολή Ερντογάν στις 17 Ιουλίου 2010 ήταν: «αν δεν αφήσετε τις παλιές συνήθειες και συνεχίσετε να λέτε «όχι, εγώ δεν θέλω να ψαρέψω ψάρι, θέλω μόνο το ψάρι», αυτή η κατάσταση δεν θα συνεχιστεί. Αν δει κανείς τα χρήματα που δίνει η Τουρκία στην ΤΔΒΚ, θα διαπιστώσει ότι κάθε χρόνο το ποσό αυξάνεται». Η εισήγηση της κυβέρνησης Ερντογάν ταυτίζεται με τις πολιτικές εκτεταμένων ιδιωτικοποιήσεων όπως εφαρμόζονται από το 2002 στην Τουρκία. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας Μ. Σισμέκ «η τουρκική οικονομία κέρδισε 58,3 δισ. δολάρια από την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων στην εποχή που το ΑΚΠ είναι στην εξουσία, το 2013 υπερκάλυψε τον στόχο με σύνολο 12,5 δισ., 4 δισ. πάνω από τον επιδιωκόμενο, ενώ θα πιάσει τον στόχο των 7 δισ. για το 2014» (δηλώσεις στο «Ανατολού», μετάδοση από «Χουριέτ», 27/4). Στην Κύπρο τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά. Κανένα τ/κ κόμμα δεν θέλει να ταυτιστεί με αυτή την πολιτική και στην πράξη υπάρχει διαρκής ένταση, παρ’ όλο που όσα κόμματα έχουν ασκήσει εξουσία ακολουθούν το πρόγραμμα καθώς την ευθύνη της εφαρμογής του έχει αναλάβει ο Τούρκος «πρέσβης» στα Κατεχόμενα Χ. Ακτσά. Σύμφωνα με τον τελευταίο τα προβλήματα προκύπτουν επειδή «η τ/κ κοινότητα δεν κάνει το πρόγραμμα δικό της και δεν προσφέρει αρκετή υποστήριξη σε αυτό», καταγγέλλοντας «προπαγάνδα εναντίον του οικονομικού προγράμματος». Σημείωσε με βάση τα στοιχεία του 2012 ότι «ο τριετής ρυθμός ανάπτυξης ήταν χαμηλότερος από τον αναμενόμενο και ανήλθε στο 10,4%, αλλά η οικονομία εισήλθε στη σωστή κατεύθυνση με την ανάπτυξη των τομέων του τουρισμού, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της γεωργίας, ενώ ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης έφθασε το 3,4%, υψηλότερος από τον μέσο όρο ανάπτυξης της Ε.Ε.». Σήμερα παρατηρούνται μερικά παράδοξα στην υλοποίηση του προγράμματος στην τ/κ κοινωνία: Τα κόμματα τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς αντιτίθενται εξίσου στο γενικό οικονομικό πρόγραμμα. Ο ηγέτης του δεξιού ΚΕΕ Ι. Κουτσιούκ που ταυτίστηκε κάπως περισσότερο με την οικονομική πολιτική Ερντογάν έχασε στην ψηφοφορία ανάμεσα στους Τ/κ και ο ίδιος δεν εξελέγη ούτε βουλευτής. Οι Τ/κ εμφανίζονται ιδιαίτερα απρόθυμοι στην πολιτική των ιδιωτικοποι- ήσεων στον τομέα της ενέργειας και της τηλεφωνίας, το ΔΗΚΟ του Σ. Ντενκτάς καταφεύγει σε νομικές μεθόδους για να εμποδίσει την ιδιωτικοποίηση του αεροδρομίου της Τύμπου, ενώ κάθε σκέψη για αναδιάρθρωση στους μισθούς συναντά την πλήρη αντίθεση από τις ισχυρές τ/κ συντεχνίες. Ιδιαίτερα οι πολύ δραστήριες συντεχνίες των δασκάλων και των καθηγητών οργανώνουν εκδηλώσεις καταδίκης του προγράμματος έξω από την τουρκική πρεσβεία. Η αντίφαση είναι χαρακτηριστική: καταγγέλλουν την εξάρτηση από την Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα καταδικάζουν και κάθε βήμα για μείωσή της. Αν και βλέπουν σωστά το δάσος (επίλυση του Κυπριακού), δεν μπορούν να δουν την ανάγκη για διαφορετικές μορφές οικονομικής ανάπτυξης. Είναι αληθές ότι το τουρκικό κεφάλαιο, ειδικό το φιλικό προς το ΑΚΠ, αναλαμβάνει τις «δουλειές» στο πλαίσιο των νέων ρυθμίσεων και αυτό αντιμετωπίζεται με καχυποψία από πολλούς Τ/κ που έχουν μία μακρά παράδοση κοσμικότητας. Ο τούρκος πρέσβης Χ. Ακτσά, για να πιέσει περισσότερο τα πράγματα ανακοίνωσε ότι η Άγκυρα, δεν θα συνεισφέρει στους μισθούς των «δημοσίων» υπαλλήλων, ώστε να οδηγήσει τις συντεχνίες σε αναθεώρηση της πρακτικής τους. Η ολοκλήρωση μέσα στο 2014 του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς νερού από το Ανεμούρι στα παράλια της Τουρκίας σε φράγμα στα Πάναγρα –χωριό στα δυτικά της Κερύνειας– και εν συνεχεία στη Λευκωσία και την Αμμόχωστο δίνει ισχύ στη γραμμή Ακτσά, καθώς προβλέπεται η μεταφορά 75 εκατ. κυβικών μέτρων νερού ετησίως. Αυτό το έργο θα ενισχύσει την εικόνα της κυβέρνησης Ερντογάν, καθώς διάφορες τουρκικές κυβερνήσεις στο παρελθόν το υπόσχονταν, αλλά μόνο η τελευταία το υλοποιεί. Η τ/κ οικονομία δύσκολα μπορεί να κάνει άλματα προόδου –εξαίρεση η επιτυχημένη επένδυση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με περίπου 60.000 φοιτητές από 100 διαφορετικές χώρες. Τα στοιχεία που τη χαρακτηρίζουν (εξάρτηση από την τουρκική βοήθεια, τεχνολογική υστέρηση, αδύναμη βιομηχανική κοινότητα, παραδοσιακά μέσα στις γεωργικές καλλιέργειες, απίστευτες στρεβλώσεις στην πολιτική μισθών και συντάξεων) οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η πολιτική Ακτσά έχει περιορισμένα μέσα για να επιτύχει ουσιαστική πρόοδο. Μόνο η επίλυση του Κυπριακού θα επιτρέψει στην τ/κ οικονομία και στους Τ/κ να αλλάξουν τις βασικές παραμέτρους της: αναπτυξιακή δραστηριότητα σε όλη την Κύπρο, ενίσχυση από την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία, κοινοπραξίες ευρύτερης κλίμακας, διακίνηση κεφαλαίων, ξένες επενδύσεις, υγιής οικονομική ανάπτυξη με προεκτάσεις στην Ε.Ε., τη Μ. Ανατολή και τη Ν. Τουρκία. www.larkoslarkou.org.cy Η ευθιξία που δεν είχαμε ποτέ Τ η στιγμή που η φερόμενη χρηματοδότηση προεκλογικά δύο κομμάτων από μια εταιρεία η οποία στη συνέχεια άλωσε τη Λαϊκή αντιμετωπιζόταν απλώς ως μια ακόμα αποκάλυψη, η παραίτηση του πρωθυπουργού της Νότιας Κορέας, ΤσουνγκΧονγκ-γουόν, για τη ναυτική τραγωδία στην οποία έχασαν τη ζωή τους πάνω από 300 μαθητές, ήρθε να μας υπενθυμίσει πόσο απέχει η δική μας ευθιξία από των υπολοίπων. Πόσο περίεργη και ιδιόμορφη αντίληψη έχουμε για την πολιτική ευθύνη. Δεν ήταν αυτός ο φυσικός ή ηθικός αυτουργός της τραγωδίας. Δεν ήταν υπεύθυνος για τον επιπλέον όροφο, που προστέθηκε στο μοιραίο φέριμποτ, ούτε ήταν δική του απόφαση την ώρα του δυστυχήματος στο πηδάλιο να βρίσκεται μια νέα οδηγός χωρίς πείρα. Παραιτήθηκε, αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη που θεώρησε ότι του αναλογούσε για την αποτυχία του συστήματος. Είχε προηγηθεί την περασμένη βδομάδα η παραίτηση πολιτικού στην Αυστραλία όταν αποδείχθηκε ότι είχε λάβει ως δώρο από μια εταιρεία ένα μπουκάλι κρασιού (προφανώς Του ΑΝΤΩΝΗ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ στην Αυστραλία, η αποδοχή αυτή- έστω κι αν δεν αφορούσε 2εκ.- θεωρήθηκε ως έμμεσος χρηματισμός) και του Αρμένιου πρωθυπουργού επειδή εταιρεία της οποίας είναι μέτοχος κατηγορείται για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος (που αλλού; στην Κύπρο). Η έλλειψη ευθιξίας βέβαια δεν είναι κάτι νέο. Ούτε και οι αναπόφευκτες συγκρίσεις περιορίζονται στα σημερινά γεγονότα. Σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό στην Κορέα, ο δικός μας πρόεδρος επί θητείας του οποίου έγινε η έκρηξη στο Μαρί που οδήγησε 13 ανθρώπους στον θάνατο (ως αποτέλεσμα τεράστιας αμέλειας και παραλήψεων), απευθυνόμενος -με 4 μέρες καθυστέρηση- στον λαό επέλεξε να αφήσει αιχμές εναντίον της αντιπολίτευσης για προσπάθεια αποσταθεροποίησης της χωράς, να επιτεθεί στον κόσμο που είχε μαζευτεί έξω από το προεδρικό και στη συνέχεια προσήψε εμπάθεια και λανθασμένη κρίση στην Ερευνητική Επιτροπή που ο ίδιος διόρισε και του καταλόγιζε ευθύνες, παραμένοντας στη θέση του. Δεν θα μπορούσε να γνωρίζει, είπε. Tην ευθύνη είχαν οι στρατιωτικοί. Ενώ στην Ολλανδία ο υπουργός Δικαιοσύνης υπέβαλε την παραίτηση του μετά που 11 λαθρομετανάστες έχασαν τη ζωή τους από πυρκαγιά σε κέντρο κράτησης, οι μαζικές αυτοκτονίες και ο ομαδικός βιασμός στις φυλακές, η γελοιοποίηση της Κ.Δ. και ένα χαμένο μάτι (όλα αυτά σε λιγότερο από ένα χρόνο) δεν θεωρήθηκαν αρκετοί λόγοι για να οδηγήσουν σε παραίτηση το δικό μας υπουργό. Τις αυτοκτονίες και τον βιασμό χρεώθηκε ο διευθυντής φυλακών, τα γεγονότα του ΤΕΠΑΚ ο Αρχηγός της αστυνομίας, και (αφού ο νυν είχε μόλις διοριστεί), το λανθασμένο σχεδιασμό που οδήγησε στα επεισόδια, χρεώθηκαν οι ομάδες. Ενώ πέρυσι ο Λετονός πρωθυπουργός παραιτήθηκε αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη για την κατάρρευση οροφής σούπερ-μάρκετ, που κόστισε τη ζωή σε 54 ανθρώπους (το οποίο δεν ήταν αυτός βέβαια που έκτισε, ούτε του οποίου την κατασκευή επίβλεψε), στην Κύπρο μια αεροπορική τραγωδία όχι μόνο δεν έφερε την παραίτηση του αρμοδίου υπουργού για σοβαρές παραλείψεις την αμέσως προηγούμενη περίοδο, αλλά οδήγησε και σ’εκείνη την εκπληκτική δήλωση του «πού είδατε να παραιτείται υπουργός επειδή έπεσε ένα αεροπλάνο». Δήλωση για την οποία προφανώς δεν ενημερώθηκαν ο Κορεάτης και Λετονός πρωθυπουργός. Η κουλτούρα της ανάληψης πολιτικής ευθύνης, και της συνεπακόλουθης παραίτησης για λόγους ευθιξίας, είναι άγνωστη σ’ εμάς. Εμείς είμαστε καλοί στην κουλτούρα του γαντζώματος στην όποια εξουσία. Οι πολιτικές ευθύνες, περιορίζονται στις ποινικές τις οποίες τις περισσότερες φορές οι ίδιοι οι πολιτικοί καθορίζουν. Πολιτικές ευθύνες υπάρχουν μόνο μέχρι να δουν το φως της δημοσιότητας αποδείξεις, και τότε πάντοτε αφορούν τους άλλους. Έτσι, αυτός που οδήγησε την οικονομία στη χρεοκοπία, για τη σημερινή κατάσταση κατηγορεί αυτούς που παρέλαβαν τα ερείπια που άφησε, την Ε.Ε. και (από προχθές) τον Ζαν-Κλοτ Γιούγκερ ο οποίος δεν μας βοήθησε. Και το κόμμα του καλεί τον κόσμο να μην απέχει από τις ευρωεκλογές λόγω των κυριάρχων πολιτικών της Ε.Ε. (που οδήγησαν στην καταστροφή μας) αλλά να στηρίξει αυ- τούς που τάσσονται εναντίον τους. Αυτοί που- πανηγυρίζοντας- καταψήφισαν τη συμφωνία του πρώτου Eurogroup για να αποδεχθούν τελικά το πολύ χειρότερο δεύτερο καλούν τον κόσμο σε ομιλίες για να του εξηγήσουν ποιοι είναι οι υπαίτιοι για την καταστροφή και να απαιτήσουν την παραδειγματική τιμωρία τους. Και αυτοί που δεσμεύτηκαν ότι δεν θα υπάρξει κούρεμα και προεκλογικά δήλωναν ότι η οικονομία θα ήταν πολύ καλύτερη σ’ ένα χρόνο με αυτούς στην εξουσία, σήμερα δηλώνουν υπερήφανοι που- μέσω κουρέματος- γλίτωσαν τη χώρα από τη χρεοκοπία που παρ’ ολίγον να μας οδηγήσουν οι προηγούμενοι. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν την πολιτική ευθύνη που στις υπόλοιπες δημοκρατίες είναι συνυφασμένη με την εξουσία, που εξηγεί και γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Διότι η πολιτική ευθύνη και η εκδήλωση πολιτικής ευθιξίας είναι συστατικά απαραίτητα για τη διακυβέρνηση μιας δημοκρατίας. Και την ίδια στιγμή τόσο άγνωστα προς εμάς. [email protected] 11-ADV PEIREOS_Master_cy 02/05/14 20:02 Page 1 12-POLITIKI_Master_cy 02/05/14 19:55 Page 12 12 l ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 SOS από Ο.Η.Ε. για τη διαδικασία Eρχεται στην Κύπρο ο βοηθός Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών με αποστολή τη διάσωση της κρίσιμης δεύτερης φάσης των συνομιλιών την επιτάχυνση της διαδικασίας μετά τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία. Σήμα κινδύνου ότι η νέα προσπάθεια λύσης του κυπριακού οδηγείται σε αδράνεια στέλνουν τα Ηνωμένα Έθνη. Θα επιδιώξουν να αποτρέψουν αυτή την απόλυτα δυσμενή εξέλιξη κάνοντας κινήσεις που αρχίζουν σήμερα με την άφιξη του βοηθού Γ.Γ. του Ο.Η.Ε., Τζέφρι Φέλτμαν, στο νησί και έχουν έναν πρώτο ορίζοντα το τέλος Ιουλίου. Οι βαθιά αποκλίνουσες τοποθετήσεις των δύο πλευρών κατά την πρώτη φάση καταγραφής θέσεων (screening) σήμανε συναγερμό στα μέλη της Γραμματείας του Ο.Η.Ε. που παρακολουθούν το κυπριακό στη Νέα Υόρκη. Τα μηνύματα από την Κύπρο για ακραίες αρχικές θέσεις προκάλεσαν σφοδρή ανησυχία ότι η δεύτερη ουσιαστική φάση της διαπραγμάτευσης, που αρχίζει την Τρίτη 6 Μαΐου, δεν θα είναι εποικοδομητική. Στις μεταξύ τους διαβουλεύσεις, αλλά και σε συνεννόηση με τους διεθνείς παίκτες του κυπριακού, διερωτούνται γιατί οι συνομιλίες διεξάγονται σαν να μην υπάρχει κεκτημένο από προηγούμενες διαδικασίες λύσης, ειδικά < < < < < < < Καμπανάκι για πρόωρο αδιέξοδο χτύπησε στη Νέα Υόρκη όταν οι δύο πλευρές άνοιξαν ζητήματα που θεωρούνταν κλειστά από την προηγούμενη διαδικασία. < < < < < < < Το τρίμηνο Μαΐου-Ιουλίου θα είναι μια δύσκολη περίοδος για απρόθυμους συνομιλητές. αυτή μεταξύ του Δημήτρη Χριστόφια και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Ο βοηθός Γ.Γ., αρμόδιος για πολιτικές υποθέσεις, επρόκειτο να έλθει τον περασμένο Ιανουάριο. Οι δυσκολίες συμφωνίας κοινού ανακοινωθέντος, όμως, ανέβαλαν την επίσκεψη, ακολούθησαν μεγάλα ζητήματα, όπως το ουκρανικό και η επίσκεψη γίνεται τώρα με την ευκαιρία έναρξης του β’ γύρου συνομιλιών. Ο Τζέφρι Φέλτμαν θα μείνει στην Κύπρο μέχρι την Τρίτη, αλλά δεν θα παραστεί στη συνάντηση των διαπραγματευτών, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Κουντρέτ Οζερσάι την ίδια μέρα. Τη Δευτέρα, θα δει ξεχωριστά τους δύο ηγέτες, τους διαπραγματευτές και την ομάδα του Ο.Η.Ε. στο νησί με ένα σκοπό. Να διασφαλίσει ότι στο στάδιο γεφύρωσης των διαφορών «δεν θα πάει τίποτα λάθος». Η μεσοπρόθεσμη επιδίωξη είναι να μην αφεθούν οι πλευρές να πάρουν την κατιούσα που οδήγησε με μαθηματική ακρίβεια προηγούμενες συνομιλίες στο αδιέξοδο. Σ’ αυτό το πλαίσιο και από τον Μάιο μέχρι και τον Ιούλιο, τα Ηνωμένα Έθνη και οι εν δυνάμει μεσολαβητές θα εμπλουτίσουν τη διαδικασία με ιδέες και προτάσεις, με την ελπίδα πως θα βρεθούν κοινά σημεία που θα επιτρέψουν Αγωνία πριν από τη β’ φάση Φοβήθηκαν πρόωρη κατάρρευση Διπλωματική πηγή ανέφερε στην «Κ» ότι τις τελευταίες βδομάδες στη Γραμματεία του Ο.Η.Ε. στη Νέα Υόρκη κυριαρχεί η ανησυχία ότι η νέα διαδικασία λύσης, περνά από συμπληγάδες πριν ακόμα ουσιαστικά αρχίσει. Στο αρνητικό προηγούμενο των δυσκολιών εκπόνησης κοινού ανακοινωθέντος, προστέθηκε το γεγονός ότι στο στάδιο της καταγραφής θέσεων, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, οι πλευρές στέκονταν σε δύο άκρα αντίθετα. Ιδιαίτερα προβληματικά χαρακτηρίζονται τα ακόλουθα: • Οι αρχικές θέσεις στο συνταγματικό, τη διακυβέρνηση δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια συμβιβασμού. Οι Ε/Κ έχουν επιστρέψει στο ‘60 με πρόεδρο και αντιπρόεδρο για το κοινό κράτος. Και οι Τ/Κ ζητούν εκ περιτροπής προεδρία χωρίς να δέχονται σταθμισμένη ψήφο για την εκλογή των ανωτάτων αρχόντων της ομοσπονδίας. • Στο περιουσιακό οι Τ/Κ ζητούν να μην μετακινηθεί κανείς Τ/Κ χρήστης ε/κ περιουσίας. Κάτι που επηρεάζει το εδαφικό αφού σημαίνει πως δίνουν μόνο Αμμόχωστο και νεκρή ζώνη. • Στο εδαφικό και ασφάλεια, παρότι συζητήθηκαν στο screening, οι θέσεις είναι τόσο αποκλίνουσες που προκάλεσαν μεγάλο προβληματισμό για τις προοπτικές της επόμενης φάσης. Και στις τέσσερις βασικές πτυχές οι δύο πλευρές δεν έδειξαν διάθεση να δουν η μία τις ανάγκες της άλλης. • Εκεί που χτύπησε, όμως, κόκκινο ήταν όταν οι δύο πλευρές άνοιξαν ζητήματα που θεωρούνταν κλειστά από την προηγούμενη διαδικασία. Τέθηκαν ξανά στο τραπέζι θέματα που αφορούν την Κεντρική Τράπεζα, το Ανώτατο Δικαστήριο, τις συνθέσεις εκτελεστικών και νομοθετικών θεσμικών οργάνων και τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. • Συζητήσεις προκαλεί και το ότι στην ε/κ πλευρά υπάρχουν διάφορα κέντρα δράσης στο κυπριακό. Αυτή τη στιγμή ρόλο διαδραματίζουν η ομάδα του διαπραγματευτή, τα στελέχη του προεδρικού, το υπ. Εξωτερικών, και οι ομάδες εργασίας που επεξεργάστηκαν προτάσεις για τις βασικές πτυχές. Και εγείρονται ερωτηματικά για το κατά πόσο υπάρχει μεταξύ τους ο αναγκαίος συντονισμός. • Προβληματισμό δημιουργεί επίσης η έλλειψη χημείας μεταξύ των κ.κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη και Κουντρέτ Οζερσάι. Είναι κάτι που επηρέασε τη διαδικασία καταγραφής θέσεων και αναμένεται, αν δεν βελτιωθούν τα πράγματα, να επηρεάσει και την καθοριστική προσπάθεια γεφύρωσης διαφορών. • Ο βασικός φόβος είναι ότι και στο νέο στάδιο των συνομιλιών οι ομάδες των δύο κοινοτήτων θα ακολουθήσουν την πεπατημένη «της αμυντικής διαπραγμάτευσης», αφήνοντας κατά μέρος την ανάγκη να λειτουργήσουν δημιουργικά με καινοτομίες για να πετύχουν ένα «προοδευτικό συμβιβασμό». Η Λευκωσία αναγνωρίζει τις HNΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ Ο βοηθός Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. Τζέφρι Φέλτμαν θα δει ξεχωριστά τους δύο ηγέτες, τους διαπραγματευτές και την ομάδα του Ο.Η.Ε. στο νησί με σκοπό να διασφαλίσει ότι στο στάδιο γεφύρωσης των διαφορών «δεν θα πάει τίποτα λάθος». Τρίμηνη ώθηση στους διαπραγματευτές Συνομιλητής της «Κ» που γνωρίζει το προσκήνιο και το παρασκήνιο της νέας διαδικασίας λύσης ανέφερε ότι «το τρίμηνο Μαΐου-Ιουλίου θα είναι μια δύσκολη περίοδος για απρόθυμους συνομιλητές». Σε αυτό το διάστημα, οι διεθνείς παίκτες του κυπριακού θα επιχειρήσουν να εμβολιάσουν τις διαπραγματεύσεις με προτάσεις που, όπως πιστεύουν, θα δίνουν λύσεις σε ζητήματα ταμπού. Η δουλειά για την εκπόνησή τους είχε αρχίσει από την προηγούμενη προσπάθεια λύσης. • Στη διακυβέρνηση, θα τονιστεί πως η ομοσπονδία είναι στην ουσία ένας ζωντανός οργανισμός που βελτιώνεται και εξελίσσεται. Ομάδα συνταγματολόγων που συμβουλεύει εδώ και καιρό τον Ο.Η.Ε. έχει εξετάσει και «σύγχρονες μεθόδους κατανομής εξουσιών μεταξύ του κεντρικού κράτους και των πολιτειών». • Στο περιουσιακό έχει γίνει προεργασία για να αντιμετωπιστεί η διαφορετική προτεραιότητα που δίνουν οι πλευρές στα ισχύοντα κριτήρια της αποκατάστασης, αποζημίωσης και ανταλλαγής περιουσιών. • Η διασύνδεση των περιουσιών με το εδαφικό είναι απολύτως κρίσιμη και προκαλεί πονοκέφαλο η σκληρή στάση της τουρκικής πλευράς για επιστροφή εδαφών. Εκφράζονται προσδοκίες, όμως, ότι η εικόνα και στις δύο πτυχές θα αλλάξει με δέσμη προτάσεων για ανάπτυξη περιουσιών και στις δύο πλευρές. Μας αναφέρθηκε ως φιλόδοξο πρότζεκτ, για το οποίο υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον χρηματοδότησης. • Στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις, όπως έγραψε η «Κ» και την περασμένη Κυριακή, κυκλοφορούν ήδη συμβιβαστικές προτάσεις που προβλέπουν τη δημιουργία αμιγώς κυπριακής και ολιγάριθμης στρατιωτικής δύναμης. Αντικαθιστούν επίσης το μονομερές δικαίωμα επέμβασης με μια δέσμη μέτρων για αντιμετώπιση συγκεκριμένων απειλών. Στόχος του εγχειρήματος δεν είναι η επιβολή έτοιμων προτάσεων, αλλά η ενθάρρυνση των δύο κοινοτήτων να συζητήσουν εποικοδομητικά και να βρουν κάποιο κοινό έδαφος πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, που να δίνει ελπίδες για τη συνέχεια. δυσκολίες που υπάρχουν στο τραπέζι και αντιλαμβάνεται τον προβληματισμό του Ο.Η.Ε. για το μέλλον της διαδικασίας. Η «Κ» αντιλαμβάνεται, όμως, ότι στο προεδρικό ανησυχούν ακόμα πιο πολύ για τις πρόσφατες κινήσεις της Τουρκίας που πλήττουν απευθείας τη διαδικασία συνομιλιών. Ειδικά η νότα που έστειλε η Άγκυρα προς τον Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας μεταξύ της Τουρκίας και της «ΤΔΒΚ» θεωρήθηκε ως αρνητικό σήμα από την τουρκική κυβέρνηση. Κυβερνητική πηγή ανέφερε στην «Κ» ότι η Λευκωσία περίμενε ότι λίγο πριν από την έναρξη της β’ φάσης των συνομιλιών, λίγο πριν από την προσπάθεια γεφύρωσης διαφορών, η Τουρκία θα παρέμβαινε με θετικό τρόπο στη διαδικασία. Μάλιστα και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε συνέντευξή του στη Χουριέτ που δημοσιεύεται σήμερα, στέλνει μήνυμα για την αποφασιστικότητα της ε/κ πλευράς να προχωρήσει σε λύση. Αντί, όμως, της αναμενόμενης θετικής παρέμβασης, η Άγκυρα προχώρησε στη ρηματική διακοίνωση για την υφαλοκρηπίδα, αλλά και στο γνωστό θέμα υποβιβασμού της Δημοκρατίας σε «ε/κ κοινότητα» στη βίζα που πρέπει να έχουν όλοι οι Ε/Κ που επισκέπτονται την Τουρκία. Ανησυχία προκαλεί επίσης και η πάλη για επικράτηση και εξουσία που διεξάγεται στα κατεχόμενα μεταξύ του διαπραγματευτή Κουντρέτ Οζερσάι και του «υπουργού Εξωτερικών» Οζντίλ Ναμί. Στο προεδρικό τονίζουν ότι η επίσκεψη του Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. θα είναι «εθιμοτυπική», να γνωρίσει τους παίκτες του κυπριακού. Αναμένουν, όμως, ότι ο Τζέφρι Φέλτμαν θα συζητήσει με ηγέτες και διαπραγματευτές τρόπους για να προχωρήσει απρόσκοπτα και να μην πέσει σε ύφαλο το επόμενο τρίμηνο η προσπάθεια γεφύρωσης των διαφορών. Επανεκκίνηση διαλόγου υπό τη σκιά της επίσκεψης Φέλτμαν Πριν από λίγες μέρες και μετά τη συνάντησή του στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, με τον Γ.Γ. του Ο.Η.Ε., Μπαν Γκι Μουν, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ντερβίς Έρογλου προκάλεσε σύγχυση με δήλωσή του (την οποία δεν απέδωσε στην αγγλική ο μεταφραστής του) που έφερνε τον βοηθό Γενικό Γραμματέα του Ο.Η.Ε., Τζέφρι Φέλτμαν, να επισκέπτεται την Κύπρο κατά τακτά χρονικά διαστήματα και να διεξάγει συνομιλίες. Η δήλωση προκάλεσε ερώτηση στον μπρίφινγκ των Ηνωμένων Εθνών, όπου ο εκπρόσωπος του Γ.Γ., Στεφάν Ντουζουρίκ έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, λέγοντας ότι «τα καθήκοντα του ειδικού συμβούλου (acting) θα συνεχίσει να εκτελεί η Λίζα Μπατενχάιμ». Η σύγχυση που προκλήθηκε από τη δήλωση Έρογλου θα μπορούσε να είναι μία ακόμη περίπτωση «απώλειας της είδησης στη μετάφραση», αν δεν δίνονταν συνέχεια από την τουρκοκυπριακή πλευρά στη θεωρία της αμεσότερης εμπλοκής του αμερικανού βοηθού γενικού γραμματέα του Ο.Η.Ε. στη διαπραγματευτική διαδικασία του κυπριακού. Την Τετάρτη, αμέσως μετά την έκδοση της ανακοίνωσης του γραφείου της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο για την επίσκεψη Φέλτμαν στη Λευκωσία από τις 4-6 Μαΐου, με δηλώσεις του στον τ/κ Τύπο είχε πει πως θα < < < < < < < < < < < < < < Μαυρογιάννης-Οζερσάι μπαίνουν στα βαθιά από αύριο και για το επόμενο εξάμηνο. Το Ουκρανικό εμποδίζει μεγαλύτερη ενασχόληση της Ουάσιγκτον με το Κυπριακό. ήταν καλό αν ο κ. Φέλτμαν συμμετείχε στη συνάντηση της 6ης Μαΐου, με την οποία ξεκινά η συζήτηση σε βάθος όλων των κεφαλαίων της διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, θέμα συμμετοχής του Τζέφρι Φέλτμαν στη συνάντηση δεν υπήρχε. Όχι πως η συμμετοχή του θα δημιουργούσε κάποιο πρόβλημα ή υπήρχε κάποια ένσταση, απλά ο σκοπός της ήταν διαφορετικός. Ο βοηθός Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. δεν είχε ακόμη επισκεφθεί (δύο χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του) την Κύπρο, με την οποία αναλώνεται μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων του Τμήματος Πολιτικών Υποθέσεων της Γραμματείας του Ο.Η.Ε. Έτσι, ήταν επιβεβλημένη αυτή η επίσκεψη, για να γνωρίσει ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος την Κύπρο, να γνωρίσει τα μέλη της ομάδας που προΐσταται και να έχει μία αμεσότερη εικόνα. Η προσπάθεια της τουρκοκυπριακής πλευράς να δημιουργήσει ζήτημα εκ του μη όντος, δείχνει μάλλον τη νευρικότητα που τη διακατέχει, καθώς ξεκινά η νέα φάση της διαπραγμάτευσης, η οποία αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες και θα είναι αρκετά σκληρή του. Όπως για παράδειγμα ο διορισμός στις 29/4 του Αυστραλού Peter Thomas Drennan στη θέση βοηθού Γ.Γ. για θέματα ασφάλειας. Μία μεγάλη χώρα όπως η Αυστραλία δεν θα μπορούσε να μείνει χωρίς θέση βοηθού Γ.Γ. του, την οποία έχασε μετά την παραίτηση Ντάουνερ. ΚΥΠΕ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ Ανάλυση του ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΗ Η νέα φάση της διαπραγμάτευσης, η οποία αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες, καθώς τα θέματα στα οποία υπάρχουν αποκλίσεις είναι πλέον περισσότερα απ’ ό,τι πέρυσι τέτοιο καιρό, με βάση το έγγραφο Ντάουνερ. και δύσκολη, καθώς τα θέματα στα οποία υπάρχουν αποκλίσεις είναι πλέον περισσότερα απ’ ό,τι πέρυσι τέτοιο καιρό, με βάση το έγγραφο Ντάουνερ. Βάζοντας μικροζητήματα εκ του μη όντος, η τ/κ πλευρά επιχειρεί αφενός να δημιουργεί εντυπώσεις κι αφετέρου να βαρύνει το κλίμα, με στόχο να προκαλέσει παρεμβάσεις τρίτων για να το αποκλιμακώσουν. Την ίδια στιγμή ο χρόνος περνά κι όταν πλησιάζει κάποιο χρονικό ορόσημο το οποίο έχει τεθεί από την τ/κ ηγεσία και την Άγκυρα, αμέσως προωθείται ως πανάκεια το πάρε-δώσε, η πολυμερής διάσκεψη ή ακόμη κι η επιδιαιτησία. Έστω κι αν το θέμα Φέλτμαν είναι επουσιώ- δες, δείχνει μία προδιάθεση από μέρους της τ/κ διαπραγματευτικής ομάδας. Πάντως επί της ουσίας, θέμα ανάθεσης επιπρόσθετων καθηκόντων στον Τζέφρι Φέλτμαν δεν υπάρχει. Κι όπως φαίνεται, η Λίζα Μπάτενχαϊμ θα συνεχίσει να ασκεί χρέη ειδικού συμβούλου και να ηγείται των συνομιλιών μέχρι τουλάχιστον τα τέλη καλοκαιριού. Τι θα συμβεί απ’ εκεί και μετά θα εξαρτηθεί από το πώς θα τα πάει, πώς θα βλέπουν τα πράγματα οι Αμερικανοί κι οι Βρετανοί κι αν θα υπάρξει κάποιος «άνεργος» πολιτικός με διεθνές κύρος, τον οποίο θα πρέπει να εργοδοτήσει ο Ο.Η.Ε. για να ικανοποιηθεί η χώρα Η Ουκρανία επικαλύπτει Η νέα φάση των συνομιλιών ξεκινά όχι υπό την καλύτερη συγκυρία, καθώς τόσο στον Ο.Η.Ε., όσο και στα υπουργεία Εξωτερικών των Η.Π.Α. και της Βρετανίας, τα τμήματα Ευρωπαϊκών Υποθέσεων ασχολούνται κατά 90% με την Ουκρανία. Αν και τυπικά αυτό δεν επηρεάζει τις συνομιλίες των δύο διαπραγματευτών, έχει αρνητική επίδραση στις δυνατότητες παρέμβασης των Αμερικανών και άλλων, για να προωθηθούν εκείνα τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (με πρώτο το Βαρώσι) που θα αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού. Λόγω Ουκρανίας, αλλά και άλλων θεμάτων (Μεσανατολικό και Συρία) ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είναι απελπιστικά περιορισμένος. Η επίσκεψη στην Κύπρο δεν έχει ακόμη προγραμματιστεί κι όπως ανέφερε χαρακτηριστικά διπλωματική πηγή, ακόμη δεν είναι σίγουρο αν θα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον στο διάστημα 13-15 Μαΐου, που πραγματοποιεί επίσκεψη ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει υποβάλει σχετικό αίτημα για τις 14 Μαΐου (ανάλογο υποβλήθηκε και προς τον Λευκό Οίκο για συνάντηση με το Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου), αλλά πέραν της επιθυμίας να συναντηθούν με τον κ. Κασουλίδη, οι Αμερικανοί δηλώνουν αδυναμία λόγω των εξελίξεων να επιβεβαιώσουν τη συνάντηση. Ο κ. Κασουλίδης θα μιλήσει στις 13 Μαΐου στο συνέδριο της Αμερικανο-Εβραϊκής Επιτροπής (AJC) και στις 14 Μαΐου θα μιλήσει στο Ατλαντικό Συμβούλιο της Ουάσιγκτον. Πάντως διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούσαν πως η επίσκεψη Κασουλίδη θα έδινε την ευκαιρία να μπουν οι τελευταίες πινελιές της αμερικανικής πρωτοβουλίας για τα ΜΟΕ (είσοδος των εμπειρογνωμόνων, εξαγγελία της προετοιμασίας μάστερ πλαν και έναρξης αποναρκοθέτησης). Στην Ουάσιγκτον μάλλον εκείνες τις ημέρες θα βρίσκεται κι ο Αμερικανός πρέσβης στη Λευκωσία, Τζον Κόνιγκ, που είναι κι ο βασικός χειριστής του κυπριακού από αμερικανικής πλευράς. Αν και οι λόγοι της επίσκεψης χαρακτηρίζονται προσωπικοί, θεωρείται βέβαιο πως θα έχει και διαβουλεύσεις στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το Κυπριακό. 13 - POLITIKI_Master_cy 5/2/14 8:57 PM Page 13 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κυριακή 4 Maΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ευρωπαϊκό μανδύα ετοιμάζει ο Ερντογάν Λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμης σημασίας προεδρικές εκλογές, ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται να λάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες, οι οποίες δεν αποκλείεται να επηρεάσουν τις εξελίξεις σε Ελλάδα, Κύπρο και Ε.Ε. Οι σύμβουλοι του Τούρκου Πρωθυπουργού υπογραμμίζουν τη σημασία της ενίσχυσης του δημοκρατικού και φιλελεύθερου προφίλ του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Μέσα στα πλαίσια του συγκεκριμένου στόχου, η τουρκική κυβέρνηση ετοιμάζεται να δρομολογήσει ένα νέο πακέτο εκδημοκρατισμού. Πιο συγκεκριμένα η τουρκική κυβέρνηση εμφανίζεται έτοιμη για πρωτοβουλίες στο πεδίο της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Βασικός της στόχος είναι να στείλει το μήνυμα -κυρίως στη Δύσηότι το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ παραμένει η μοναδική δύναμη εκδημοκρατισμού της Τουρκίας. Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, τα σημαντικά βήματα της τουρκικής πρωθυπουργίας θα αφορούν τρία πεδία: Πρώτον, με μια σειρά νέων νόμων και πρωτοβουλιών η τουρκική κυβέρνηση θα επιχειρήσει να δώσει συνέχεια στην εναρμόνιση της τουρκικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή. Δεύτερον, λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζεται ν’ ανάψει το πράσινο φως για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, αναμένοντας ότι η Αθήνα θα ανταποδώσει με «βήματα καλής θελήσεως», ίσως με την ανέγερση τεμένους στην ελληνική πρωτεύουσα και τη θετική πρόοδο στο ζήτημα των μουφτήδων. Σχέσεις με Ισραήλ Το τρίτο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής του νέου πακέτου εκδημοκρατισμού φέρει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε μια περίοδο που ο Ερντογάν δεν κρύβει τις φιλοδοξίες του για την προεδρία της Τουρκίας, η κυβέρνησή του μελετά διάφορα σενάρια για το μέλλον των σχέσεων της με την Κύπρο και το Ισραήλ. Στο επίκεντρο της προσοχής των Τούρκων αξιωματούχων και διπλωματών βρίσκεται κυρίως το ενδεχόμενο της συνεργασίας των τριών χωρών και των περιφερειακών παραγόντων στο πεδίο της ενέργειας. Παράλληλα, η Τουρκία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο της μελλοντικής μεταφοράς νερού από την Ανατολία στο Ισραήλ μέσω της Κύπρου. Οι πηγές της «Κ» τονίζουν ότι κατά τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται η ολοκλήρωση της πλήρους αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων 13 ΑΡΘΡΟ / Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗ Η ψυχολογία στην εποχή της κρίσης Μ ΑSSOCIATED PRESS Βήματα εκσυγχρονισμού, αποκατάσταση σχέσεων με Ισραήλ και κινήσεις στο Κυπριακό Του ΝΊΚΟΥ ΣΤΈΛΓΙΑ l Ενισχυμένος από τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές ο Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται να προβεί σε κινήσεις αποκατάστασης της εικόνας του ώστε να θέσει τις βάσεις για την προεδρία της Τουρκίας. Τουρκίας – Ισραήλ. Παράλληλα με την επιστροφή του Τούρκου πρέσβη στο Ισραήλ, η τουρκική πλευρά έχει στραμμένη την προσοχή της στην νέα φάση των συνομιλιών στο Κυπριακό. Στο συγκεκριμένο πεδίο, η Άγκυρα δεν αποκλείει κανένα ενδεχόμενο. Η λύση του προβλήματος μέσα από τη διαδικασία των συνομιλιών, αλλά και τα εναλλακτικά σενάρια εξακολουθούν να παραμένουν στο τραπέζι των συζητήσεων στην τουρκική πρωτεύουσα. Σε κάθε περίπτωση, η Άγκυρα εμφανίζεται αποφασισμένη να αναθεωρήσει το υφιστάμενο status quo στο Κυπριακό. Στο πεδίο της εσωτερικής πολιτικής, η τουρκική κυβέρνηση δρομολογεί νέα σειρά «ανοιγμάτων» και πρωτοβουλιών για τους Αλεβίδες και Κούρδους πολίτες της χώρας. Παράλληλα, στοχεύει στην οικοδόμηση οδών επικοινωνίας και διαλόγου με τις μερίδες της αντιπολίτευσης, οι οποίες, το προηγούμενο έτος βγήκαν στους δρόμους με αφορμή την Υπόθεση Γκεζί. «Σε καμία περίπτωση, η τουρκική κυβέρνηση δεν θέλει να βιώσει για μια ακόμη φορά τον «εφιάλτη» του Γκεζί. Για αυτό τον λόγο, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην τόνωση του δημοκρα- τικού της προφίλ», τονίζει μια καλά πληροφορημένη πηγή της «Κ». Το Κουρδικό εμπόδιο Το Κουρδικό αποτελεί τη μεγαλύτερη «απειλή» για το νέο πακέτο εκδημοκρατισμού του κυβερνώντος κόμματος. Σε μια περίοδο κατά την οποία συνεχίζονται οι συνομιλίες, το Kουρδικό Αυτονομιστικό Κίνημα υψώνει την φωνή του και διεκδικεί δυναμικά την αυτονόμηση των Κούρδων της Τουρκίας. Έχοντας ενισχύσει τα ποσοστά του στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, το κουρδικό Κίνημα τονίζει ότι στη νέα περίοδο η αυτονόμηση αποτελεί μονόδρομο για τους Κούρδους. Τις προηγούμενες ημέρες, δια στόματος του φυλακισμένου ηγέτη του κινήματος, Αμντουλάχ Οτζαλάν και της στρατιωτικής ηγεσίας του, το κουρδικό Κίνημα προειδοποίησε ότι η Τουρκία βρίσκεται ένα βήμα πριν την επανέναρξη των συγκρούσεων. Η τουρκική κυβέρνηση θορυβημένη από τις εν λόγω προειδοποιήσεις προσπαθεί να προλάβει τις εξελίξεις δρομολογώντας την προβολή του νέου πακέτου εκδημοκρατισμού το συντομότερο δυνατό. ιλώντας από την πλευρά της επιστήμης της ψυχολογίας, συνειδητοποιούμε ότι και η λεγόμενη «ψυχολογία» του ανθρώπου, ή αλλιώς η διάθεση του ή η συναισθηματική του κατάσταση, είναι συχνά στενά συνδεδεμένη με την οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, ιδιαίτερα σε περιόδους δραματικών αλλαγών στην οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, μπορούν να παρατηρηθούν επιβλαβείς επιπτώσεις στην ψυχολογική μας κατάσταση. Στο πώς νιώθουμε, στην αυτοεκτίμηση μας, στις σχέσεις μας με μέλη της οικογένειας ή ακόμα και στις ευρύτερες κοινωνικές μας σχέσεις. Αλλαγές στη ζωή μας όπως η βίαιη μετάβαση από την εργασία στην ανεργία, η απώλεια εισοδήματος, η αδυναμία μας λόγω οικονομικών αλλαγών να σχεδιάσουμε για το μέλλον, η θέληση μας να προσφέρουμε στα παιδιά κάτι καλύτερο, όλα αυτά αποτελούν σημαντικές πηγές άγχους. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί εικάζουν ότι τα μακροχρόνια οικονομικά προβλήματα μπορεί να αποτελέσουν παράγοντα κινδύνου για διαζύγιο, κατάθλιψη, ακόμα και να οδηγήσουν κάποιους συνανθρώπους μας σε επιλογές που δεν θα σκεφτόντουσαν ποτέ υπό άλλες συνθήκες. Η επιστήμη της ψυχολογίας μπορεί να σταθεί αρωγός στην κοινωνία αλλά και στους ανθρώπους που βιώνουν αυτές τις επιπτώσεις. Ήδη πολλοί συνάδελφοι από την εφαρμοσμένη αλλά και την ερευνητική ψυχολογία, προβαίνουν σε παρεμβάσεις, ενημερώνοντας το κοινό για τις πιθανές επιπτώσεις στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, δίνοντας σημαντικές συμβουλές πρόληψης και διαχείρισης των στρεσογόνων εμπειριών. Σημαντικό προστατευτικό ρόλο διαδραματίζει η οικογένεια. Οι υγιείς σχέσεις του ζευγαριού, η επικοινωνία με τα παιδιά, η συμπαράσταση και η ενσυναίσθηση λειτουργούν συχνά με θετικό τρόπο επιτρέποντας στην οικογένεια ως σύνολο αλλά και στο κάθε μέλος ξεχωριστά να αντεπεξέλθει μια τέτοιας δύσκολης περιόδου. Προσέχουμε ιδιαίτερα τα παιδιά. Μιλάμε με τρόπο κατανοητό για τις δυσκολίες, αποφεύγουμε τα ξεσπάσματα και τα διαβεβαιώνουμε ότι η οικογένεια θα καταφέρει να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Στις περιπτώσεις που παρατηρούμε ανησυχητικά σημάδια, καλό είναι να ζητάμε και τη γνώμη ενός ειδικού. O κ. Παναγιώτης Σταυρινίδης είναι υποψήφιος Ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ, Λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. 14-POLITIKI_Master_cy 5/2/14 8:56 PM Page 14 14 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κυριακή 4 Maΐου 2014 Αγώνας με κενά και προθεσμίες για το ΓεΣΥ Του ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΔΕΙΛΙΝΗ Μεγάλος και απότομος ανήφορος είναι για την Κυβέρνηση το Γενικό Σχέδιο Υγείας (ΓεΣΥ), ένα πραγματικό γεφύρι της Άρτας, ο σχεδιασμός του οποίου κρατάει χρόνια, έχουν δαπανηθεί μεγάλα ποσά σε μελέτες και η υλοποίηση δείχνει ακόμα εξαιρετικά δύσκολη. Το στοιχείο που διαφοροποιεί τώρα τα πράγματα είναι πως το ΓεΣΥ αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της Κύπρου, ενώ και η κυβέρνηση Αναστασιάδη δείχνει αποφασισμένη να φέρει εις πέρας αυτό το τεράστιο κοινωνικό έργο. Ο δρόμος όπως είπαμε είναι μακρύς και δύσβατος, υπάρχουν πολλά κενά που πρέπει να καλυφθούν, πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις που πρέπει να περάσουν < < < < < < < Υπάρχουν πολλά κενά που πρέπει να καλυφθούν, πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις που πρέπει να περάσουν από τη Βουλή, ένα τεράστιο έργο μηχανογράφησης και πολλά συμφέροντα που θα πρέπει να ισοζυγιστούν. από τη Βουλή, ένα τεράστιο έργο μηχανογράφησης και πολλά συμφέροντα εμπλεκομένων φορέων που θα πρέπει να ισοζυγιστούν. Κυρίως, όμως, το υπουργείο Υγείας, ως ο αρμόδιος φορέας και επόπτης του συστήματος θα πρέπει να μελετήσει πολύ προκειμένου, στο τέλος, να έχουν όλοι οι πολίτες βασική περίθαλψη και με κόστος που δεν θα είναι απαγορευτικό για το κράτος και την κοινωνία. Οδικός χάρτης και κενά Η Τρόικα αναμένει από την Κυβέρνηση οδικό χάρτη για το ΓεΣΥ. Οι δανειστές θέλουν να γνωρίζουν επακριβώς ποια θα είναι τα στάδια προετοιμασίας και υλοποίησης του σχεδίου και κατά πόσον θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί. Συγκεκριμένα η Τρόικα αναμένει: l Ιούνιο του 2013 να έχουν ολοκληρωθεί οι νομοθεσίες που θα διέπουν το ΓεΣΥ. l Ιούλιο του 2015 να αρχίσει η εφαρμογή της 1ης φάσης. l Ιούνιο του 2016 να λειτουργεί πλήρως γενικό σχέδιο υγείας στην Κύπρο. Ο οδικός χάρτης δυσκολεύει ιδιαίτερα την Κυβέρνηση αφού σε αυτό το στάδιο δεν γνωρίζει πράγματα και καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή και αρνητικά το όλο πρόγραμμα. Δεν ξέρει για παράδειγμα: l Πώς και σε ποιο βαθμό θα συμφωνήσουν οι συμβαλλόμενοι παροχείς υγείας εταιρειών. l Πότε θα είναι σε ισχύ οι εκκρεμούντες κανονισμοί και νομοσχέδια. l Ποιο θα είναι το κόστος των υπηρεσιών υγείας αλλά και του όλου εγχειρήματος. l Πώς θα γίνεται η πολιτική και η αποπληρωμή των φαρμάκων. l Τι θα συμπεριληφθεί στην πρώτη φάση του ΓεΣΥ το 2015 έτσι ώστε να είναι εφικτό και οικονομικά ανεκτό. l Πότε κα πώς θα αυτονομηθούν τα κρατικά νοσηλευτήρια. Αστάθμητος παράγοντας είναι και το τεράστιο έργο μηχανογράφησης το οποίο ήδη διεκδικούν δύο αμερικανικές πολυεθνικές εταιρείες, η ΙΒΜ και η NCR. Επιδίωξη του υπουργού Υγείας είναι να συζητηθούν όλα αυτά τα θέματα με την Τρόικα όταν θα βρίσκεται στο νησί μετά τις 6 Μαΐου και να συμφωνηθεί μαζί της ένας οδικός χάρτης που θα επιτρέπει την υλοποίηση του ΓεΣΥ. Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας Σύμφωνα με τον σχεδιασμό που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, ο ΟΑΥ ήταν απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού σε ό,τι αφορά το ΓεΣΥ. Ήταν ο Οργανισμός που θα ανέπτυσσε και θα εφάρμοζε το ΓεΣΥ, συμβαλλόμενος με τους παρόχους υγείας. Η εικόνα όμως του ΟΑΥ και η αξιοπιστία του έχουν υποστεί πλήγμα, αφού για περισσότερα από δέκα χρόνια δεν κατάφερε να φέρει εις πέρας το έργο που του είχε ανατεθεί. l Ο οργανισμός κρίνεται για τη μη ολοκλήρωση της δουλειάς που είχε αναλάβει να επιτελέσει τα προηγούμενα χρόνια. l Στο πλάνο για το ΓεΣΥ ο ΟΑΥ που θα είναι ο φορέας θα συγκεντρώνει τους πόρους για τη λειτουργία του συστήματος. l Θα είναι το κεντρικό σημείο του ασφαλιστικού συστήματος, μολονότι θα κληθεί θα συνεργαστεί Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια για την Κυβέρνηση αφού η Τρόικα αναμένει οδικό χάρτη για το Γενικό Σύστημα Υγείας και ζητεί όπως τον Ιούνιο ολοκληρωθούν οι σχετικές νομοθεσίες. ή ακόμα και να ανταγωνιστεί (αυτό δεν έχει καθοριστεί) με τις ασφαλιστικές εταιρείες για την κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών. l Δεν θα έχει όμως τον οποιοδήποτε στρατηγικό, πολιτικό, ρυθμιστικό και εποπτικό ρόλο, όπως ίσως θα επιθυμούσαν τα στελέχη και το διοικητικό του συμβούλιο. «Ο ΟΑΥ θα πρέπει να πάψει να βλέπει των εαυτό του ως υπουργείο», μας είπε χαρακτηριστικά πηγή που παρακολουθεί τα τεκταινόμενα για το ΓΕΣΥ. Η «Κ» αντιλαμβάνεται επίσης ότι ο ΟΑΥ κρίνεται και για την καθυστέρηση στην αυτονόμηση και μεταρρύθμιση των κρατικών νοσηλευτηρίων, μια διαδικασία που αποτελεί προϋπόθεση για την υλοποίηση του ΓεΣΥ. Ασφαλιστικές εταιρείες Σε αυτό το στάδιο, οι αρμόδιοι για την εκπόνηση του οδικού χάρτη και του τρόπου λειτουργίας του ΓεΣΥ δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν με ακρίβεια σε ποιο βαθμό θα συμμετέχουν στο σύστημα οι ασφαλιστικές εταιρείες. Οι τελευταίες, όπως έχει γραφτεί και στον Τύπο επιδιώκουν ένα περιβάλλον ανταγωνισμού με τον ΟΑΥ για την ασφάλιση των Κυπρίων πολιτών. Αρμοδίως, πάντως, μας ελέχθη ότι δεν έχει γίνει επαφή με τις ασφαλιστικές εταιρείες ούτε έχει ληφθεί κάποια σχετική απόφαση για τη συμμετοχή τους στο ΓεΣΥ. Μας τονίστηκε ότι το ενδεχόμενο μελετάται με γνώμονα τη δημιουργία σχεδίου Υγείας που θα είναι ωφέλιμο για τον πολίτη, θα είναι καθολικό στην κάλυψη, θα προσφέρει επιλογή στον ασθενή μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και θα είναι οικονομικά βιώσιμο. Η Μηχανογράφηση και τα συμφέροντα Ένα από τα πιο απαιτητικά κομμά- τια του ΓεΣΥ είναι η μηχανογράφηση του όλου συστήματος. Πρόκειται για τεράστιο έργο που περιλαμβάνει το συνδυασμό της άψογης λειτουργίας των νοσοκομείων, του συστήματος ραντεβού για γιατρούς και εργαστήρια, τη χορήγηση και αποπληρωμή φαρμάκων και μια σειρά άλλων δράσεων που απαιτούνται για την ομαλή λειτουργία του ΓεΣΥ. Το σύστημα πληροφορικής πρέπει να είναι ενοποιημένο ώστε να μπορεί να παρακολουθεί όλα τα κομμάτια που συνθέτουν το σχέδιο υγείας, από το κλείσιμο ραντεβού, μέχρι την πιο απαιτητική εγχείρηση και αποθεραπεία. Σε διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί το παρελθόν οι πιο ισχυροί προσφοροδότες ήταν οι αμερικανικοί κολοσσοί ΙΒΜ και NCR. Σε αυτό το στάδιο ουδείς γνωρίζει αν οι δύο εταιρείες παραμένουν στα πράγματα, αν τους ζητηθεί να συνεργαστούν, αν προτιμηθεί η μία εξ αυτών ή αν τελικά το πρότζεκτ αναληφθεί από άλλη εταιρεία. Άνθρωποι της αγοράς ανησυχούν ότι στο θέμα της πληροφορικής, όπως και σε άλλα κομμάτια του ΓεΣΥ, η διαφάνεια δεν θα είναι το κυρίαρχο στοιχείο για την ανάθεση του έργου. Τις ανησυχίες αυτές, προφανώς, δεν τις συμμερίζεται η κυβέρνηση που επιμένει ότι η διαδικασία προσφορών για το έργο μηχανογράφησης του ΓεΣΥ θα είναι καθαρή. Nευραλγική η σημασία του συστήματος μηχανογράφησης. ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Καθολική κάλυψη των πολιτών «Το ΓεΣΥ πρέπει να προσφέρει καθολική κάλυψη σε όλους τους πολίτες δίνοντάς τους τη δυνατότητα να επιλέξουν όποιο γιατρό θέλουν από το δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα», δηλώνει στην «Κ» ο υπουργός Υγείας Φίλιππος Πατσαλής, από τον οποίο ζητήσαμε να μας απαριθμήσει τους λόγοι για τους οποίους Κύπρος χρειάζεται ΓεΣΥ. Οι απαντήσεις του συνοπτικά ήταν οι ακόλουθες: l Το κράτος δαπανά μόλις το 43% από τις ετήσιες συνολικές δαπάνες για την υγεία. Ισοδυναμεί με το 6% του προϋπολογισμού. Το δημόσιο ξοδεύει τα λιγότερα σε ολόκληρη την Ε.Ε. l Οι πολίτες πληρώνουν ακόμα και βασική περίθαλψη από την τσέπη τους. Το ποσοστό ανέρχεται στο 47% ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 16%. l Δεν παρέχεται καθολική περίθαλψη, ενώ οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη από ιατροφαρμακευτική κάλυψη και δεν μπορούν να την πληρώσουν ανέρχονται στο 4%. Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 2.3% l Με την κρίση και την κατάργηση των καρτών Β, αφαιρέθηκε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού από τη δωρεάν περίθαλψη. l Έτσι όπως είναι δομημένο το σύστημα σήμερα, οι απαιτούμενες δαπάνες ξεπερνούν κατά πολύ τα προβλεπόμενα με ορατό τον κίνδυνο κατάρρευσης. l Αποτέλεσμα είναι να επιδοτούνται τα δημόσια νοσηλευτήρια και τα ιδιωτικά που δεν αντέχουν να κλείνουν. ΑΡΘΡΟ / Της ΡΕΝΑΣ XΟΠΛΑΡΟΥ Τ α πολιτικά κόμματα αποτελούν αναπόσπαστα, ζωτικής σημασίας στοιχεία για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Ο ρόλος των κομμάτων είναι, μέσω του πολιτικού ανταγωνισμού, να επεξεργάζονται τις διάφορες συγκρούσεις (ταξικές, συμφερόντων, ιδεολογικές, πολιτιστικές) στη σφαίρα του πολιτικού, καταλήγοντας (ιδανικά) σε βέλτιστες λύσεις και έντιμους συμβιβασμούς. Η λειτουργία των κυπριακών πολιτικών κομμάτων απέχει αρκετά από την προηγούμενη περιγραφή. Για λόγους ιστορικούς, πολιτιστικούς, αλλά και λόγω του μεγέθους του πληθυσμού μας, το βασικό μοτίβο της σχέσης των πολιτών με τα κόμματα (ιδίως με τα τέσσερα μεγαλύτερα) δεν είναι ταξικό ή ιδεολογικό (δίχως αυτό να σημαίνει την απουσία τέτοιων χαρακτηριστικών). Φέρνει περισσότερο σε H αποχή: παγιδευμένοι σ’ ένα κομματικό, «παλαιό» κόσμο; ένα μοντέλο «πολυεπίπεδης πατρωνίας», με τους πολίτες να συνδέονται με τα κόμματα μέσα από συμπλέγματα προσωπικών, οικογενειακών, τοπικών «υποχρεώσεων». Σε αυτή τη σχέση υπάρχουν πολλοί εξωκομματικοί θεσμοί που παίζουν ρόλο (π.χ. Εκκλησία, ποδοσφαιρικές ομάδες). Επίσης, είναι προφανές ότι όσοι βρίσκονται πιο κοντά στα κέντρα εξουσίας έχουν μεγαλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση στα «αγαθά» της, από θέσεις σε κρατικούς και ημικρατικούς οργανισμούς, μέχρι «διευκολύνσεις». Αυτή η κατάσταση είναι ένας από τους παράγοντες που μας οδήγησε στη σημερινή αποτυχία του πολιτικού συστήματος να προβλέψει και να αντιμετωπίσει την κυπριακή κρίση πριν αυτή ξεσπάσει σε όλο της το «μεγαλείο». Συγχρόνως όμως έδωσε και ένα μεγάλο χτύπημα σε αυτό το ίδιο το πολιτικό σύστημα αφαιρώντας του τους πόρους με τους οποίους «κέρδιζε» τις ψήφους των πολιτών. Η πρόκληση και οι κίνδυνοι που ανοίγονται μπροστά μας είναι μεγάλοι. Οι πολίτες, ιδίως οι νεότεροι σε ηλικία, νιώθοντας προδομένοι από το πολιτικό σύστημα που δεν τήρησε τις ρητές και άρρητες υποσχέσεις του, φέρονται να είναι έτοιμοι να το «τιμωρήσουν» με την αποχή τους ή την ψήφο τους σε αντιπολιτικά ή μετα-πολιτικά σχήματα. Μιλάω με αρκετούς νέους ανθρώπους που δηλώνουν ότι είναι έτοιμοι να ψηφίσουν ό,τι πιο ακραίο. Άλλοι νέοι άνεργοι πτυχιούχοι με υψηλές προσδοκίες για το μέλλον τους, όραμα και όρεξη για δουλειά μου λένε ότι θα απέχουν γιατί νιώθουν ότι η πολιτική διαδικασία όπως λειτουργεί σήμερα είναι μακριά από τη ζωή τους. Τους στερεί την αξιοπρέπεια. Δεν τους σέβεται. Δεν τους εκπροσωπεί. Νιώθουν αποκλεισμένοι από τις αποφάσεις που καθορίζουν τη ζωή τους, παγιδευμένοι σ’ ένα κομματικό, «παλαιό κόσμο». Από τη μια μεριά η ευθύνη ανήκει σε εμάς, τις προηγούμενες γενιές, που δεν διδάξαμε (ως γονείς, εκπαιδευτικοί, Πολιτεία) την αξία της δημοκρατίας. Επίσης, είναι δική μας πάλι ευθύνη ότι δανειστήκαμε σε βάρος τους, ότι κάναμε τα παιδιά μας «εκ γενετής οφειλέτες». Από την άλλη όμως, ένας ενήλικος, που έχει ολοκληρώσει μάλιστα την υποχρεωτική του εκπαίδευση, έχει δικαιώματα αλλά έχει και υποχρεώσεις. Και καθώς είναι η γενιά που θα πάρει σε λίγα χρόνια τη σκυτάλη, καλά θα κάνει να αντισταθεί στην απογοήτευση. Να ενημερωθεί, να διαβάσει, να πάει σε διάφορες συγκεντρώσεις, να δει απαιτητικές ταινίες, να δια- μορφώσει κριτική άποψη, να επιλέξει. Η απογοήτευση είναι κατανοητή. Δεν δικαιολογεί όμως την αποχή από μια δυνατότητα για την οποία άνθρωποι σε άλλα μέρη του κόσμου αγωνίζονται με κίνδυνο της ζωής τους. Οι κοινωνικές αλλαγές έρχονται μέσω των ατομικών και συλλογικών δράσεων, με κορυφαία διαδικασία αυτή των εκλογών. Η δημοκρατία είναι απαιτητικό σύστημα, χρειάζεται ενημερωμένους και κριτικούς πολίτες. Όποιος προτιμά την αποχή, δεν τιμωρεί το πολιτικό σύστημα. Τιμωρεί τον εαυτό του παραιτούμενος από τον έλεγχο που μπορεί να ασκήσει, από τις λύσεις που μπορεί να προωθήσει. Η πρόκληση είναι να κάνουμε την κρίση ευκαιρία, και όχι να τη βαθύνουμε. Για αυτό το ζητούμενο είναι η «επιστροφή» της πολιτικής, με την καλή έννοια, όπως την όρισα στην πρώτη παράγραφο. Με ειλικρίνεια, χωρίς λαϊκισμούς, να καταθέτει η κάθε πολιτική δύναμη συγκεκριμένες και εφαρμόσιμες προτάσεις σχετικά με το τι πρέπει να γίνει. Σ’ αυτή τη διαδικασία, ο ρόλος και η ευθύνη των κομμάτων, και ειδικά των μεγάλων, είναι τεράστια. Πρέπει να κερδίσουν/κερδίσουμε με πράξεις τη νέα γενιά του τόπου μας. Να τους ανοίξουν/ ανοίξουμε διέξοδο γιατί όπως έγραψε και ένας σοφός μου φίλος πρόσφατα, ο Σταύρος Τσακυράκης, «εκείνοι που έχουν μπροστά τους το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους πρέπει να μπορούν να καθορίζουν την τύχη τους». Ξεκινάει από μας. Αλλάζουμε ό,τι δεν αξίζει. Μόνη μας επιλογή να τα καταφέρουμε. Η κ. Ρένα Χόπλαρου είναι υποψήφια ευρωβουλευτής του ΔΗ.ΣΥ – ΕΛΚ. ΜΑΡΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Τιτάνιο έργο για την Κυβέρνηση με πολλές ελλείψεις και αυστηρά χρονοδιαγράμματα 15 - POLITIKI_Master_cy 5/2/14 8:58 PM Page 15 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κυριακή 4 Maΐου 2014 l 15 ΑΡΘΡΟ / Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΑΧΝΙΩΤΗ ΑΡΘΡΟ / Του ΣΤΑYΡΟΥ ΤΟΜΠAΖΟΥ Υπόλογα στους πολίτες τα μέλη του ΕΤΕΚ Το ψηφοδέλτιο Δ.Ρ.Α.Συ-EYLEM άσκηση πειθαρχικού ελέγχου επί των μελών του αποτελεί υποχρέωση την οποία ο νομοθέτης ανέθεσε στο Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) από ιδρύσεώς του. Η αποτελεσματική άσκηση πειθαρχικού ελέγχου αποτελεί έναν από τους πυλώνες επί των οποίων στηρίζεται η δημιουργία και η διατήρηση υγιούς επαγγελματικού περιβάλλοντος και η οικοδόμηση σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης τόσο μεταξύ των συναδέλφων όσο και μεταξύ εντολέα (πελάτη) και εντολοδόχου (επαγγελματία μηχανικού μέλους). Η ύπαρξη θεσμοθετημένου πειθαρχικού ελέγχου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στον μηχανισμό διασφάλισης επαγγελματισμού και δεοντολογίας εκ μέρους των επιστημόνων μηχανικών και είναι βασικό συστατικό της θεσμικής λειτουργίας του Επιμελητηρίου. Οι σχετικές πρόνοιες που αφορούν στην ίδρυση, σύσταση, αρμοδιότητες, εξουσίες και λειτουργία του Πειθαρχικού Συμβουλίου (ΠΣ) του ΕΤΕΚ αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του περί ΕΤΕΚ Νόμου. Ο ίδιος νόμος προνοεί τη δυνατότητα έκδοσης των περί Δεοντολογίας των Μελών του ΕΤΕΚ Κανονισμών, προκειμένου να καθοριστεί με σαφήνεια τόσο το σύνολο των κανόνων δεοντολογίας, οι οποίοι περιγράφουν τις επιμέρους υποχρεώσεις των μελών, όσο και η ίδια η διαδικασία άσκησης του πειθαρχικού ελέγχου. Η τελευταία θα μπορούσε πρακτικά να διαχωριστεί σε δύο τμήματα: το πρώτο αφορά γενικότερα στη διερεύνηση της καταγγελίας, το δεύτερο στην εκδίκαση πειθαρχικής υπόθεσης ενώπιον Κλιμακίου του ΠΣ. Οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί να προχωρήσει σε υποβολή καταγγελίας εναντίον μέλους του ΕΤΕΚ για παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας καταβάλλοντας το συμβολικό ποσό των €50 (το ποσό αυτό επιστρέφεται σε περίπτωση που η απόφαση του ΠΣ είναι καταδικαστική για το καταγγελλόμενο μέλος). Σημειώνεται ότι το ίδιο το Επιμελητήριο μπορεί να κινηθεί αυτεπάγγελτα εναντίον μέλους του σε περίπτωση που περιέλθει στην αντίληψή του ότι υπάρχει ενδεχόμενη παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας από το συγκεκριμένο μέλος. Κατά τα τελευταία χρόνια υπο- Ε ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Η Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Η ύπαρξη θεσμοθετημένου πειθαρχικού ελέγχου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στον μηχανισμό διασφάλισης επαγγελματισμού και δεοντολογίας εκ μέρους των επιστημόνων μηχανικών και είναι βασικό συστατικό της θεσμικής λειτουργίας του ΕΤΕΚ. < < < < < < < Κανόνες δεοντολογίας και πειθαρχικός έλεγχος με στόχο την αναβάθμιση του επαγγελματικού επιπέδου. βάλλονται κατά μέσο όρο περίπου 60 καταγγελίες τον χρόνο οι οποίες εξετάζονται και ένα ποσοστό περίπου 45% προχωρούν σε εκδίκαση ενώπιον Κλιμακίου. Με την ολοκλήρωση της εκδίκασης ένα ποσοστό της τάξης του 25% των υποθέσεων αυτών καταλήγει σε καταδικαστική απόφαση για το μέλος. Με βάση τους κανονισμούς μπορεί να επιβληθεί ως ποινή, ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης, από απλή προειδοποίηση, επίπληξη, χρηματικό πρόστιμο, μέχρι και πλήρη διαγραφή του μέλους. Με βάση την τελευταία τροποποίηση των Κανονισμών (2012), πέραν της επιβολής ποινής προς το μέλος, το Πειθαρχικό Συμβούλιο δύναται να αποφασίσει και την καταβολή μέρους ή ολόκληρου του ποσού εξόδων που αντιστοιχεί στο κόστος που επωμίστηκε το Επιμελητήριο για τη διαδικασία διερεύνησης της καταγγελίας και εκδίκασης. Στο πλαίσιο συνεχούς βελτίωσης και αναβάθμισης της λειτουργίας και των δραστηριοτήτων του το Επιμελητήριο προχώρησε πρόσφατα στην έκδοση τεύχους που τιτλοφορείται «Βοηθητικό σημείωμα για διερεύνηση καταγγελίας εναντίον μέλους του ΕΤΕΚ». Η παρουσίαση του τεύχους αυτού αποτέλεσε το αντικείμενο ειδικού σεμιναρίου προς εκπαίδευση όσων αναλαμβάνουν ρόλο ερευνώντος Εισηγητή και ρόλο Κατηγόρου κατά την εξέταση και εκδίκαση των υποθέσεων. Με την έκδοση του τεύχους και τη διοργάνωση του σεμιναρίου υλοποιήθηκε ένας σημαντικός στόχος, καθώς είχε εντοπιστεί η ανάγκη αυτή προς αναβάθμιση της λειτουργίας του πειθαρχικού ελέγχου των μελών. Από πλευράς διοίκησης του Επιμελητηρίου είναι δεδομένη η βούληση για διαρκή αναβάθμιση όλων των πτυχών, των παρεχόμενων υπηρεσιών και δράσεων του Επιμελητηρίου, μέσα από τη διοργάνωση ποικίλων εκπαιδευτικών και άλλων εκδηλώσεων παρά τα σημαντικά οικονομικά πλήγματα που υπέστη και εξακολουθεί να υφίσταται από τον Μάρτιο του 2013 και εντεύθεν με την απομείωση των καταθέσεών του και τη σημαντική μείωση των εσόδων του. Ο κ. Στέλιος Αχνιώτης είναι πολιτικός μηχανικός, πρόεδρος του ΕΤΕΚ. ίναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται μεικτό, πραγματικά δικοινοτικό ψηφοδέλτιο στην Κύπρο. Άρχισαν ξανά οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού, τις οποίες βεβαίως και υποστηρίζουμε. Ωστόσο, καμιά ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο δεν μπορεί να επιτευχθεί και να είναι βιώσιμη χωρίς την καλλιέργεια μιας κουλτούρας συνύπαρξης των κοινοτήτων, χωρίς την ανάπτυξη μιας ομοσπονδιακής συνείδησης. Η Δικοινοτική Ριζοσπαστική Αριστερή Συνεργασία (Δ.Ρ.Α.ΣΥ) θέλει να συμβάλει στη δημιουργία μιας τέτοιας συνείδησης. Διαμέσου της κοινής μας δράσης δημιουργούμε έμπρακτα, έστω και σε μικρή κλίμακα, ένα «εμείς», ένα υποκείμενο δηλαδή χωρίς το οποίο καμιά ομοσπονδία δεν μπορεί να επιτευχθεί και να λειτουργήσει. Η οικονομική πολιτική της Τρόικα και της κυβέρνησης απέτυχε ήδη στην Κύπρο: Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου η έλλειψη ρευστότητας διογκώνει την ύφεση της πραγματικής οικονομίας και η ύφεση την τραπεζική κρίση. Τα θύματα αυτής της κατάστασης είναι τα λαϊκά στρώματα και οι νέοι των οποίων η ανεργία έφτασε στο 40%, καθώς και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αντίθετα, αυτοί που ευθύνονται για την κρίση βρίσκονται στο απυρόβλητο. Ακόμη δεν δημοσιεύτηκαν τα ονόματα των «προνομιούχων της πληροφορίας» και της προνομιακής μεταχείρισης που έβγαλαν χρήματα στο εξωτερικό όταν οι τράπεζες ήταν κλειστές ή λίγο πριν να κλείσουν και να κουρευτούν οι καταθέσεις. Ακόμη και τώρα, οι μερικές δεκάδες μεγαλο-οφειλετών επιχειρηματιών δεν εξυπηρετούν τα χρέη τους. Καμιά περιουσία δεν δημεύτηκε όλων αυτών που επωφελήθηκαν από διαγραφές δανείων, από δάνεια χωρίς τόκο, από παράτυπα δάνεια. Τα γκόλντεν μπόις φεύγουν από τις τράπεζες αμειβόμενοι με υπέρογκα ποσά: Γιατί άραγε, επειδή κατέστρεψαν την κυπριακή οικονομία; Και τώρα ακόμη η εκκλησία απολαμβάνει προνόμια και περιουσίες που έλκουν την καταγωγή τους από την οθωμανική περίοδο. Όλα αυτά δεν εμπόδισαν τους κυβερνώντες στο να μεθοδεύουν την εκποίηση της πρώτης κατοικίας. Υπάρχει όμως μια άλλη, ρεαλιστική, οικονομική πολιτική που παρουσιάζεται στο εκτενές πρόγραμμα της Συνεργασίας. Δεν πρόκειται βέβαια για μια ουδέτερη, ψευδοεπιστημονική πολιτική, αλλά για μια πολιτική ηθικά δεσμευμένη με τη «στρατιά των χωρίς»...: χωρίς σταθερή δουλεία, χωρίς ικανοποιητικό μισθό, χωρίς δουλειά, χωρίς στέγη. Το ψηφοδέλτιο πρωτοτυπεί και ως προς μια άλλη του πτυχή: Περιλαμβάνει ίσο αριθμό ανδρών και γυναικών. Οι γυναίκες υφίστανται την κρίση στην Κύπρο και διεθνώς σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι οι άντρες. Η ισότητα των φύλων δεν θα επιτευχθεί ως διά μαγείας αλλά με μικρά πρακτικά βήματα, ένα από τα οποία είναι και η σύνθεση ψηφοδελτίων με ίσο αριθμό αντρών και γυναικών. Η Δ.Ρ.Α.Συ καλλιεργεί μια κουλτούρα συμβίωσης και αποδοχής όχι μόνο στο επίπεδο των δύο κοινοτήτων, αλλά σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής: Αγωνιζόμαστε για την κατάργηση κάθε δυσμενούς διάκρισης. Οι άνθρωποι δεν κρίνονται ούτε από το χρώμα τους, ούτε από τη θρησκεία τους, ούτε από την αρτιμέλειά τους, ούτε από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Η Δ.Ρ.Α.Συ αντιπροσωπεύει μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή Αριστερά, την Αριστερά των κοινωνικών κινημάτων που σήμερα αγωνίζεται πρώτα απ’ όλα για να υπερασπιστεί ένα κοινωνικό Αυτονόητο που η επίσημη Ευρώπη υπονομεύει: δηλαδή μια Ευρώπη της δημοκρατίας και της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Δεν γνωρίζουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Γνωρίζουμε όμως ότι θα αγωνιστούμε για να αποτρέψουμε την εισαγωγή τριτοκοσμικών εργασιακών και κοινωνικών συνθηκών στην Κύπρο και την Ευρώπη, για να υπερασπιστούμε τις αξίες και τον πολιτισμό μας. Ο κ. Σταύρος Τομπάζος είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το ψηφοδέλτιο Δ.Ρ.Α.Συ-EYLEM . 16-GNOMES ELLADA_Master_cy 02/05/14 23:13 Page 16 Ο l ΕΛΛΑΔΑ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Το δίλημμα των Κεντρώων Να ξεκαθαρίσει ο ΣΥΡΙΖΑ τη θέση του για το ευρώ Του ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ Του ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ ι κεντρώοι ψηφοφόροι, «το πε- ρίεργο αυτό είδος» που συχνά κρίνει την έκβαση των εκλογικών αναμετρήσεων, βρίσκονται και πάλι σε δίλημμα. Από τη μια, αντιλαμβάνονται την απόλυτη ανάγκη να διαφυλαχθεί η πολιτική σταθερότητα και να παραμείνει αυτή η κυβέρνηση στην εξουσία όσο το δυνατόν περισσότερο. Η χώρα δύσκολα θα εισέλθει σε τροχιά πραγματικής ανάκαμψης χωρίς σταθερότητα και σίγουρα θα δυσκολευθεί πολύ αν περάσουμε από μια φάση παρατεταμένης ακυβερνησίας και πολιτικού χάους. Η έγνοια για τη σταθερότητα είναι πολύ βασική στο μυαλό των ψηφοφόρων, οι οποίοι δεν διακρίνονται από γενετικά διαμορφωμένη αφοσίωση σε κάποιο κόμμα. Από την άλλη, οι κομματικά άστεγοι αυτοί ψηφοφόροι θέλουν να σαρώσουν, αν μπορούν, το υπάρχον πολιτικό σύστημα και να το αναγκάσουν να ανανεωθεί ριζικά. Ανανέωση από τη μια, συστημική ευστάθεια και αποφυγή του χάους από την άλλη, συνθέτουν ένα σκληρό δίλημμα που ενδέχεται να απαντηθεί και πάνω από τις κάλπες, την τελευταία δηλαδή στιγμή. Οι νοικοκυραίοι-κεντρώοι τείνουν προς τη Νέα Δημοκρατία. Θεωρούν ότι ο κ. Σαμαράς έχει κυβερνήσει με ένα στιβαρό τρόπο τη χώρα και πως έχει ακολουθήσει τη γραμμή της κοινής λογικής και της αποτελεσματικής διαχείρισης. Του αναγνωρίζουν ακόμη την εργασιομανία και το γεγονός πως έχει αναδείξει 3-4 ικανά κυβερνητικά στελέχη που αρθρώνουν σοβαρό πολιτικό λόγο. Εκεί που το «χάνουν» είναι με τους διορισμούς διαφόρων ημετέρων σε θέσειςκλειδιά του κομματικού μηχανισμού, οι οποίοι δεν κολλάνε ασφαλώς με τις ανάγκες της χώρας το 2014. Το «φαινόμενο Μπαλτάκου» ξύπνησε, τέλος, ορισμένες από τις ανησυχίες των κεντρώων ψηφοφόρων για το αν υπάρχει κάτι στην εικόνα που δεν βλέπουν... Γεγονός είναι, πάντως, ότι στο τέλος της ημέρας μια σημαντική μερίδα των εν λόγω κρίσιμων ψηφοφόρων θα λειτουργήσει περίπου όπως έκανε στις δεύτερες εκλογές του 2012, θα ψηφίσει δηλαδή –με δισταγμούς– τη Ν.Δ. Η Ελιά τώρα προβληματίζει κάποιους που σκέφτονται εγκεφαλικά και οι οποίοι πιστεύουν ότι αν το κόμμα του κ. Βενιζέλου πάρει πολύ μικρό ποσοστό, η κυβερνητική σταθερότητα θα μπει σε με- γάλη περιπέτεια. Πόσοι είναι αυτοί οι ψηφοφόροι; Οχι πολλοί αλλά είναι αποφασισμένοι, χωρίς να είναι απαραίτητα άνθρωποι που ανήκουν στο ξεπερασμένο είδους του «παλαιοπασόκου ψηφοφόρου». Είναι σαφές ότι αν η Ελιά εξέφραζε περισσότερες δυνάμεις και είχε πιο φρέσκα ή δυναμικά πρόσωπα το εγχείρημα θα ήταν ευκολότερο. Τώρα θα είναι δύσκολο, γιατί απευθύνεται σε ένα πολύ ειδικό τύπο ψηφοφόρου... Το ίδιο ισχύει και για τη ΔΗΜΑΡ στο πολλαπλάσιο, γιατί ο κ. Κουβέλης έχασε την ταυτότητά του με τα πισωγυρίσματα και τις αντιφάσεις της πολιτικής του. Υπάρχει ακόμη ένας κόσμος που βλέπει στη ΔΗΜΑΡ μια εγγύηση αξιοπρέπειας και μετριοπάθειας, ο οποίος έχει όμως «ξενερώσει» σε μεγάλο βαθμό. Και μετά έχουμε το Ποτάμι. Είναι δύσκολο κανείς να το περιγράψει ή να πει τι ακριβώς πιστεύει. Ισως, όμως, αυτό είναι ένα ατού στη φάση που βρισκόμαστε όπου ο κόσμος θέλει κάτι καινούργιο και φρέσκο, χωρίς να ξέρει, ωστόσο, και ακριβώς τι ψάχνει. Πολλοί «ψαγμένοι» ψηφοφόροι, ειδικά από εκείνους που κινήθηκαν μεταξύ κεντροαριστεράς και φιλελεύθερου χώρου, θα ψηφίσουν το Ποτάμι. Ας μην υποτιμάμε, άλλωστε, το γεγονός ότι εκφράζει μια μεταμοντέρνα «μόδα», που απευθύνεται πολύ σε νέους και το δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει αν υπάρχει κάποιο κομμάτι κεντρώων που θα πάει στον ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται όμως απίθανο, γιατί οι αντιφάσεις του κόμματος και οι υπερβολές κάποιων έχουν τρομάξει τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Για να καταλάβουμε πώς θα ψηφίσει ο κόσμος στις ευρωεκλογές πρέπει να μαντέψουμε ποιο θα είναι το δίλημμα εκείνης της στιγμής. Αν οι πολίτες πιστέψουν ότι «τη σκαπουλάραμε, πέρασαν τα χειρότερα» είναι πολύ πιθανό να δούμε χαοτικά αποτελέσματα. Αν όχι, οι εκπλήξεις θα είναι μικρότερες. Από μιαν άποψη, πάντως, αυτό που θα μετράει στο τέλος της ημέρας δεν θα είναι τι πήρε το κάθε κόμμα του λεγόμενου αστικού αμειγώς φιλοευρωπαϊκού χώρου, αλλά το συνολικό άθροισμα που θα επιτύχει. Για άλλη μια φορά, οι μετριοπαθείς, κεντρώοι ψηφοφόροι καλούνται να πάρουν δύσκολες αποφάσεις που θα κρίνουν την επόμενη μέρα.... Φάρσα ή φαντασιώσεις Του ΚΩΣΤΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΗ Η Kυριακή 4 Μαΐου 2014 Αριστερά του κ. Αλέξη Τσίπρα έστησε το πολιτικό της πανηγύρι, εν όψει των εκλογών της 25ης Μαΐου, με την ελπίδα της αναδείξεως του ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτο κόμμα κατά τις ευρωεκλογές. Εχει εμπειρία η Αριστερά σε αυτές τις διοργανώσεις, όπου υφέρπει πάντα κάποιος διακριτός τόνος μελαγχολίας. Είναι ένα πανηγύρι που μοιάζει με μνημόσυνο. Αντίθετα οι «αστικές δυνάμεις» αρκούνται σε συνεστιάσεις, περιορισμένης συνθέσεως, φαντασμαγορικές στο παρελθόν αλλά όχι πλέον. Μόνον στη δεκαετία του ’80, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ αναδιοργάνωσε τη Νέα Δημοκρατία σε νέα βάση, υπήρξε μία δυναμική στον χώρο της νεολαίας, που όμως σταδιακώς ατόνησε. Από το Σαντιάγο της Κομποστέλας, όπου τα οστά του Αποστόλου Ιακώβου του πρεσβύτερου και διά της Πράγας, όπου η εκπαραθύρωση των Καθολικών απεσταλμένων της Αγίας Εδρας οδήγησε στον τριακονταετή πόλεμο, επέστρεψε ο κ. Τσίπρας κομίζων μήνυμα «νίκης και αισιοδοξίας». Τον διακρίνει άνεση, διότι δεν διακινδυνεύει τίποτε ακόμη και εάν δεν πρωτεύσει ο ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές. Εκ παραλλήλου, ανοησίες κάθε φύσεως, όπως η υπερχρηματοδότηση και ο δυσανάλογος τηλεοπτικός χρόνος που δίδεται στο ΠΑΣΟΚ κατά την προεκλογική περίοδο –ασχέτως εάν η ενέργεια είναι νομότυπη ή όχι– δίδει στον κ. Τσίπρα το δικαίωμα να θυματοποιήσει την Αριστερά για μία φορά ακόμη. Στην αντίπερα όχθη –του κυβερνητικού συνασπισμού– έκδηλη είναι η νευρικότης. Η αιφνίδια ενεργοποίηση του πρώην πρωθυπουργού κ. Γιώργου Παπανδρέου είχε ως συνέπεια τον περαιτέρω αποσυντονισμό του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, που είναι αβέβαιο εάν έπειτα από τέσσερις εβδομάδες θα εξακολουθεί να ηγείται του ΠΑΣΟΚ. Εχουν συχνά υποτιμήσει τον κ. Γ. Παπανδρέου οι πάσης φύσεως αντί- παλοί του. Είναι ανορθόδοξος στον τρόπο δράσεώς του, διακατέχεται από υπεροψία και οργή έναντι του κατεστημένου που τον στήριξε σκανδαλωδώς στην πρώτη φάση της πρωθυπουργίας του και στη συνέχεια τον ανέτρεψε. Τέλος, προέρχεται από πολιτική οικογένεια, που πάντοτε λειτούργησε αποσταθεροποιητικά της όποιας καθεστηκυίας τάξεως. Από την άλλη πλευρά, ο μεγαλύτερος εταίρος του κυβερνητικού συνασπισμού, ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Αντώνης Σαμαράς έχει ανεβάσει ασύνετα τον πήχυ της αναμετρήσεως και προετοιμάζεται για μία σκληρότερη μετωπική σύγκρουση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά το παραδοσιακό τμήμα της Δεξιάς έχει αποσπασθεί από τη Ν.Δ. Μία ακατανόητη και άκρως φθοροποιός σύγκρουση του «Μεγάρου Μαξίμου» με τους «Καραμανλικούς» βρίσκεται εν εξελίξει, ερήμην του πρώην πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή. Οι κεντρώοι της Ν.Δ. –η κ. Ντόρα Μπακογιάννη και η κ. Μαριέττα Γιαννάκου– εκφράζουν τη δυσφορία τους για «δεξιά φυσιογνωμία» που επιχειρούν να προσδώσουν στο κόμμα οι προερχόμενοι από τον ΛΑΟΣ - πολέμιοι λυσσώδεις της τελευταίας κυβερνήσεως της Ν.Δ. Είναι σαφές ότι η στρατηγική της Ν.Δ. βασίζεται στην προβολή επιτευγμάτων της τελευταίας διετίας και θετικών προοπτικών. Το θέμα είναι εάν το εκλογικό σώμα μπορεί να αντέξει τόσο μεγάλες δόσεις αισιοδοξίας ή έχει γίνει κυνικότερο. Ανάμεσα στην «επανάσταση», που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στην οριστική έξοδο από την κρίση που διακηρύττει η κυβέρνηση, συνθλίβεται το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Αυτό είναι το μόνο δεδομένο. Τα υπόλοιπα αποτελούν προς το παρόν φάρσα ή φαντασιώσεις της μιας ή της άλλης μορφής. Τ ο νόμισμα που χρησιμοποι- ούμε έχει σημασία μεγαλύτερη από την αγοραστική του αξία, είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Από τα πρώτα χρόνια του χρήματος, το κέρμα ή το χαρτονόμισμα υποδήλωνε την ταυτότητα του ηγέτη και την υπόσταση του κράτους το οποίο το εξέδωσε. Οι χρήστες μετρούσαν την αξία τους σε σχέση με την ποσότητα και ποιότητα των χρημάτων που κατείχαν (και την αντιστοιχία του σε άλλες μορφές περιουσίας, όπως ακίνητα ή δούλους) και γι’ αυτό τον λόγο το ίδιο το νόμισμα αποκτούσε μεγάλη σημασία: έπρεπε να έχει κύρος και αντοχή, να μην κινδυνεύει ούτε από παραχαράκτες ούτε από υποτιμήσεις. Το νόμισμα, με άλλα λόγια, πρέπει να είναι ισχυρό και σταθερό. Αυτό έχει σημασία και για τους πλούσιους και τους φτωχούς, οι οποίοι κινδυνεύουν περισσότερο από κάθε ταραχή. Η αβεβαιότητα που ο ΣΥΡΙΖΑ αφήνει να καλλιεργείται γύρω από το θέμα της παραμονής της Ελλάδας στη Ζώνη του Ευρώ μόνο κακό κάνει στην οικονομία αλλά και στην προσπάθεια του κόμματος να γίνει κυβέρνηση. Είναι εύλογη η αγωνία στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ να δείξουν ότι ασχολούνται με σοβαρότερα θέματα, ότι δεν είναι «φετίχ» αυτό το σύμβολο του καπιταλισμού, ότι προτεραιότητά τους είναι η κοινωνία – σαν να μην εξαρτάται η ευημερία από την οικονομική σταθερότητα. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα με την απόρριψη των μέτρων του Μνημονίου και είναι αναγκασμένος να επιμείνει σε αυτή την πολιτική. Αλλά είναι παγιδευμένος: ενώ δεν μπορεί να αλλάξει πορεία, τα στελέχη του γνωρίζουν ότι η διαχείριση της πραγματικότητας θα είναι πολύ δύσκολη αν γίνει κυβέρνηση και επιμείνει στην ακύρωση των μέτρων που εφαρμόστηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται ότι θα επαναφέρει τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ και θα επαναπροσλάβει στο Δημόσιο τους απολυθέντες. Την ίδια ώρα, η αξιωματική αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι το «πρωτογενές πλεόνασμα» είναι ένα τέχνασμα το οποίο βασίστηκε στη φορολογική αφαίμαξη των πολιτών και στην καθυστέρηση αποπληρωμής κρατικών χρεών. Εάν, όμως, με τόσες «λαθροχειρίες» βρέθηκε η Ελλάδα να δανείζεται πάλι στις αγορές, θα ήταν προς όφελος μιας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να συνέχιζε αυτή την πολιτική χωρίς πολλές κουβέντες. Εάν θελήσει να εκπληρώσει τις επιθυμίες των ψη- φοφόρων, η χώρα θα βρεθεί πάλι με μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα. Τότε θα πρέπει είτε να δανειστεί, είτε να τυπώσει χρήματα. Εάν, για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορεί να δανειστεί, δεν θα μπορεί ούτε να τυπώσει ευρώ· τότε, χωρίς να εκδιωχθεί η χώρα από την Ευρωζώνη, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να διαλέξει μεταξύ της υποταγής στους δανειστές και της επιστροφής στη δραχμή. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίσει στον σκληρό δρόμο της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων που εφήρμοσαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, θα χάσει την αξιοπιστία και τη συνοχή του. Η έξοδος από το ευρώ θα είναι η μόνη «παλικαρίσια» επιλογή. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να πει ότι η χώρα δανείζεται πάλι όχι επειδή η οικονομία ανέκαμψε, αλλά επειδή οι επενδυτές έχουν εμπιστοσύνη ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στηρίζει την Ελλάδα και δεν θα χάσουν τα λεφτά τους. Αρα, και με κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συνεχιστεί αυτή η στήριξη. Λογικά, θα μπορούσε. Αλλά τα στελέχη του κόμματος πρέπει να υπολογίσουν ότι εάν ευσταθεί ο ισχυρισμός τους για προσυμφωνημένη επιστροφή στις αγορές, αυτό σημαίνει ότι οι δανειστές και οι αγορές έχουν συμφέρον να δεί- ξουν ότι η πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα είναι επιτυχημένη. Πώς θα συναινέσουν στην ανατροπή αυτής της πολιτικής; Με τη συνέχιση της στήριξης ή με την αποστασιοποίηση; Και εάν η Ελλάδα αφεθεί να τα βγάλει πέρα μόνη της και αναγκαστεί να βγει από το ευρώ, θα αρκεί να παραπονεθεί η κυβέρνηση ότι δεν φταίει αυτή, ότι η χώρα τιμωρείται επειδή επιτέλους σήκωσε ανάστημα, για να διασκεδάσει την ανασφάλεια των πολιτών; Η έξοδος από το ευρώ θα είχε τόσο σοβαρές συνέπειες που η κυβέρνηση δύσκολα θα απέφευγε για πολύ την πολιτική ευθύνη. Η αξιωματική αντιπολίτευση οφείλει να καταλάβει ότι βρίσκεται σε προνομιακή θέση και δεν χρειάζεται να παίζει με την τύχη της χώρας. Τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού έχουν χρεωθεί τη χρεοκοπία αλλά και τα σκληρά μέτρα που ακολούθησαν. Βρισκόμαστε στο σημείο όπου απαιτείται πολιτική και νομισματική σταθερότητα για να υπάρξει οικονομική ανόρθωση και να αποκτήσουν αίσθημα ασφάλειας οι πολίτες. Αφήνοντας το θέμα του ευρώ να αιωρείται, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει περίεργη αλαζονεία και άγνοια για την πολιτική και την οικονομία. ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ Aφοβη απόρριψη του εμπαιγμού Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ Σ υμπληρώθηκε χθες μήνας από την «αποκάλυψη Mπρατάκου». Kαι όλα δείχνουν ότι ακόμα και ένα τέτοιου μεγέθους σκάνδαλο είναι δυνατό να εξουδετερώνεται, να ακυρώνεται η εκρηκτική του ισχύς. Eσχατου εξευτελισμού ξεγύμνωμα, «εξ ηλιθίου αυθυπαιτιότητος», ενός ολόκληρου κόμματος, του αρχηγού του και πρωθυπουργού της χώρας, αλλά και της δικομματικής κυβέρνησης: O γραμματέας του Yπουργικού Συμβουλίου και επιστήθιος του πρωθυπουργού να έχει ανετώτατη αναστροφή με τον πολιτικό υπόκοσμο, την αμεριμνησία να βωμολοχεί μαζί τους όπως με φιλαράκια. Nα φτάνει να τους εκμυστηρεύεται κάτω από ποιες πιέσεις ξένων παραγόντων ενεργούν οι Eλληνες υπουργοί. Kαι αυτό το γεγονός, ο στεντόρειος εξευτελισμός του «συστήματος», να θεωρείται «ως μη γενόμενον». Oύτε γάτα ούτε ζημιά. Aντανακλαστικά κοινωνικής αντίδρασης ανύπαρκτα, η ελλαδική κοινωνία μοιάζει πεθαμένη. Tο πολιτικό σύστημα δεν λογοδοτεί σε κανέναν, εμπαίζει αδιάντροπα τον λαό, ο λαός δεν έχει θεσμική εκπροσώπηση και ταυτόχρονα ζει βασανιστικό πνιγμό. H λέξη πνιγμός κυριολεκτεί. Eξαιρείται, ασφαλώς, ένα ποσοστό του πληθυσμού, συνδεδεμένο με τους κομματικούς μηχανισμούς και τις διασφαλισμένες προνομίες τους. Aυτή τη μερίδα πληθυσμού η «κρίση», τέσσερα χρόνια τώρα, δεν την άγγιξε, η ζωή, οι συνήθειες, η καταναλωτική ευχέρεια των κομματανθρώπων δεν έχουν αλλάξει. Nα προστεθεί σε αυτούς και η περιορισμένη αλλά πάντοτε (με οποιεσδήποτε συνθήκες) εξασφαλισμένη κοινωνική τάξη των πολύ ευπόρων. Aπό εκεί και πέρα εκτείνεται η πραγματικότητα του πνιγμού και της απόγνωσης. Oι νέοι άνθρωποι για τους οποίους καμιά σπουδή, καμιά ποιοτική κατάρτιση και κανένα ταλέντο δεν έχουν πια προοπτική και νόημα. Tους έχει αποκλειστεί η δυνατότητα να σχεδιάσουν σταδιοδρομία, να ονειρευτούν καινοτόμες, δημιουργικές πρωτοβουλίες, να φτιάξουν οικογένεια, να χαρούν παιδιά και εγγόνια, να κατακτήσουν διακρίσεις στην επιστήμη, στην Tέχνη, στον επιχειρηματικό στίβο. Tο έγκλημα του υπερδανεισμού της χώρας για χάρη του εξωφρενικού πε- AP 16 λατειακού κράτους των κομμάτων, ειδεχθές κακούργημα με παγκοίνως γνωστούς τους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς, είναι η αιτία που καταστράφηκε η ζωή, η χαρά της ζωής, η ελπίδα και το κουράγιο της πλειονότητας των ανθρώπων στον τόπο μας. Tης πλειονότητας. Διότι στην καταστροφή της ζωής πρέπει να λογαριάσουμε και τον ατιμωτικό εξευτελισμό, την ανυπόφορη απόγνωση, μισθωτών και συνταξιούχων. Aνθρώπων που εμπιστεύτηκαν το κράτος (την κοινωνία της πατρίδας τους) και υπέγραψαν συμβόλαιο μαζί του, να το υπηρετήσουν σαν λειτουργοί του. Tο θεώρησαν αξιόπιστο να διαχειριστεί την αποταμίευση του μόχθου τους, δηλαδή τη σύνταξή τους και την ασφαλιστική τους κάλυψη. Aλλά το κράτος των κατά καιρούς Mπρατάκων, κράτος σήψης, διαφθοράς, διαπλοκής με τον κάθε είδους υπόκοσμο, καταλήστεψε, σαν κοινός λωποδύτης, το βιος αυτών που το εμπιστεύθηκαν. Kατάστρεψε τη ζωή τους, ρήμαξε την αξιοπρέπεια και το κουράγιο τους. Tώρα οι δυνάστες μας εξουδετερώνουν και τη βόμβα μεγατόνων, την «αποκάλυψη Mπρατάκου». Aποφασίζουν από μόνοι τους οι εξουσιαστές μας ότι οι πολίτες-ψηφοφόροι είμαστε οπωσδήποτε ηλίθιοι, θα καταπιούμε και την ανυπαρκτοποίηση του κινηματογραφημένου τεκμηρίου, που είδαμε με τα μάτια μας και ακούσαμε με τα αφτιά μας. Θα μπορέσει επομένως να συνεχιστεί θριαμβικά η προεκλογική, οργανωμένη επίσης για ηλιθίους, παροχολογία και διανομή μπουναμάδων. Mοιράζουν επιταγές: το έκανε και πάλι η N.Δ. το 1981, το κάνει όποτε οσφραίνεται εκλογική πανωλεθρία. Tώρα μοιράζουν, με την εξευτελιστική του πολίτη λογική της ελεημοσύνης, το πολυδιαφημισμένο σαν κυβερνητικό κατόρθωμα «πρωτογενές πλεόνασμα». Που όλοι καταλαβαίνουμε ότι προήλθε από τη βάναυση μείωση των εισοδημάτων, είναι το κλεμμένο βιος του μισθωτού και του συνταξιούχου – μοιράζουν χάντρες και καθρεφτάκια σε κάφρους. Διαλαλούν ότι η κρίση τελείωσε, ότι βγαίνουμε από το Mνημόνιο, ενώ έχουν υπογράψει, πριν ελάχιστες μέρες οι αθεόφοβοι, την τέταρτη «επικαιροποίηση» του δεύτερου Mνημονίου, με δημοσιονομικά μέτρα για το 2015 και το 2016 («K» 6.4.2014). Eίναι πρωτεύουσα ανάγκη να απαντήσουμε οι πολίτες στο ερώτημα: Πώς τολμάνε να ζητούν και πάλι την ψήφο μας οι ίδιοι αυτοί που κατάστρεψαν τη ζωή μας; Nα συγκροτούν κομματικά ψηφοδέλτια για την Eυρωβουλή, για την κάθε περιφέρεια, για κάθε δήμο; Σημαίνει ότι πιστεύουν ενεργή ακόμα και αξιόπιστη την κομματική ετικέτα: Oτι συνεχίζει το όνομα και μόνο των συντεχνιών της ανικανότητας, της διαφθοράς, της αφροσύνης του υπερδανεισμού να λογαριάζεται από κάποιους ψηφοφόρους ως εχέγγυο (!) αξιοσύνης για να συνεχίσουν να κυβερνάνε οι υπαίτιοι του πνιγμού μας. Tο κόμμα του Mπρατάκου, το κόμμα του Tσοχατζόπουλου, η ΔHMAP της μοιρασιάς των ρουσφετιών με συμφωνημένη αναλογία (4-3-1), ο ΣYPIZA, που όλες οι επαγγελίες του εξαντλούνται στη μεγαλόστομη αοριστολογία, χωρίς ακόμα να έχει πει ποιο ακριβώς είναι το πρόγραμμά του στην παιδεία, στην άμυνα, στην εξωτερική πολιτική, στην οικονομία, πώς θα πειθαρχήσει σε κοινωνικές στοχεύσεις τον αχαλίνωτο συνδικαλισμό, πώς θα πετύχει αξιοκρατία στον δημόσιο τομέα. Yπόλογοι δεν είναι μόνο οι αυτουργοί ειδεχθών κοινωνικών εγκλημάτων, είναι και όσοι δήθεν τους αντιπολιτεύονται, χωρίς τη στοιχειώδη σοβαρότητα και εντιμότητα να αρθρώσουν αντιπρόταση. Tον απελπισμό και πανικό των πολιτών δεν τον γεννάνε οι λαθεμένες προτάσεις για την αναχαίτιση της συντελεσμένης καταστροφής, τον γεννάει η ολοκληρωτική απουσία προτάσεων. Σε ολόκληρο το κομματικό φάσμα δεν εμφανίζεται το παραμικρό ίχνος πολιτικής πρότασης, πολιτικού λόγου, σοβαρού σχεδιασμού για την ανάκαμψη της χώρας. Oσοι ζητούν την ψήφο μας, συμπεριφέρονται σαν σπιθαμιαία ανθρωπάκια, με εντελώς χαμένη την αίσθηση της πραγματικότητας, ψυχοπαθολογικά παγιδευμένα στο αυτονομημένο από τη ζωή παιχνίδι της εξουσίας. Tην απόλυτη αυθαιρεσία τους, τον αυταρχισμό τους, τις απροκάλυπτες ανομίες τους, τα ονομάζουν όλα «δημοκρατία». Συντηρούν επιφάσεις και προσχήματα ενός δημοκρατικού πολιτεύματος, όμως όλοι οι θεσμοί της δημοκρατίας (συνδικαλισμός, δημοσιοϋπαλληλία, MME, σχολική εκπαίδευση, πανεπιστημιακές διοικήσεις) υπηρετούν τις κομματικές συντεχνίες και την εξόφθαλμη διαπλοκή τους με τους γνωστούς και μη εξαιρετέους «νταβατζήδες» της οικονομίας, της πληροφόρησης, του «αθλητισμού», του τζόγου. O πολίτης έχει ακόμα τη δύναμη της ψήφου του. Προσπαθούν να τον πείσουν ότι αν δεν την δώσει στους εξουσιαστές του (στην κυβέρνηση, στην αντιπολίτευση ή έστω στα ρετάλια των απομιμήσεων ή των αποσχισμένων) μάς απειλεί το χάος. Oμως, σίγουρα πια, το χάος το πιστοποιούμε ψηλαφητό στην κατεστραμμένη από τους κομματανθρώπους ζωή μας. Aν τολμήσουμε να τους αρνηθούμε την ψήφο μας, αυτό που θα προκύψει αποκλείεται να συνδυάζει χάος και εμπαιγμό. 17-ELLADA_Master_cy 02/05/14 23:24 Page 17 ΕΛΛΑΔΑ Κυριακή 4 Maΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 17 ΦΑΛΗΡΕΥΣ / Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΣΙΜΑΤΗ Η κυρία Φώφη πάει Βρυξέλλες Τ ο ξέρω – μη μου κρύβεστε. Είστε ακόμη υπό το κράτος της υπερβολικής δόσης ευτυχίας, που μας κατέκλυσε όλους, μόλις μάθαμε ότι η διαπρεπής λογοτέχνις, ιστορικός, διπλωματική υπάλληλος κ.λπ. Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου, η πασίγνωστη «κυρία Φώφη» του υπουργείου της λεωφόρου Βασ. Σοφίας, κατεβαίνει στις ευρωεκλογές με τη Ν.Δ. Οι πάντες παντού, στα καφενεία, τις πλατείες, τα παγκάκια του Ζαππείου, ακόμη και στα κλαδιά των δένδρων, όπου κάθονται τα δημώδη τρία πουλάκια, αναρωτιούνται: μα, πώς έγινε αυτό; Κάποιοι μάλιστα αναρωτιούνται αν είναι αλήθεια και τσιμπιούνται για να βεβαιωθούν ότι δεν ονειρεύονται. Αρκετά όμως! Σε βαρυσήμαντη συνέντευξή της σε ιστοσελίδα ποδοσφαιρικών συμφερόντων, η κυρία Φώφη, η «γυναίκα έκπληξη», όπως την αποκάλεσαν (για μένα παραμένει η «γυναίκα κατάπληξη»...) εξήγησε πώς προέκυψε η υποψηφιότητά της: «Ο πρωθυπουργός, με τον οποίο με συνδέει μακρόχρονη φιλία, εκτιμούσε πάντα το εθνικό μου έργο μέσα στο υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και τη συνέπεια και την ακεραιότητα του χαρακτήρα μου. Είπα “ναι” αμέσως στην πρότασή του, αφήνοντας μια λαμπρή καριέρα με πολλές και σημαντικές διεθνείς διακρίσεις (σ.σ.: και μία καταδικαστική απόφαση για λογοκλοπή...), που δυστυχώς από λίγους λαμβάνονται υπόψη σοβαρά στη χώρα μας. [...] Ναι, εκτιμώ ότι η συμμετοχή μου στο ευρωψηφοδέλτιο δικαιώνει το άνοιγμα Σαμαρά στην κοινωνία των πολιτών». (Κατεπειγόντως, να της εξηγήσει κάποιος τι ακριβώς είναι η κοινωνία των πολιτών, άλλως «civil society»!..) Εν συνεχεία, ο δημοσιογράφος είχε την αυθάδεια (άκουσον, άκου- Quiz Ποιος γόνος αριστοκρατικής (με την ελληνική έννοια του όρου...) οικογενείας εργάζεται ως εκπρόσωπος εμπόρου όπλων, ορμωμένου από τη θαλασσοφίλητη Κύπρο; Πρόκειται για πρόσωπο, το οποίο κατά το παρελθόν έχει κάνει αναρίθμητες προσπάθειες (ως συγγραφέας κ.λπ.) για να πετύχει κάτι (οτιδήποτε) και πάντοτε αποτύγχανε... Από αυτό (δόξα τω Θεώ!), ελπίζω ότι γλιτώσαμε... σον!) να ρωτήσει την κυρία Φώφη πότε και από ποιον της έγινε η πρόταση. Η απάντησή της ισοδυναμεί με ράπισμα στη μούρη του αυθάδους παιδαρίου: «Προκύπτει αβίαστα ποιος έκανε την πρόταση. (Σ.σ.: Πάρ’ τα, να ’χεις. Ανίδεε βλάκα!) Είμαι επιλογή του πρωθυπουργού», τον κατακεραύνωσε η κυρία Φώφη. (Ταρατατζούμ!) Να της αναγνωρίσουμε, ωστόσο, ότι δεν εξέθεσε τον πρωθυπουργό, αποκαλύπτοντας ότι εκείνος της τηλεφώνησε, αλλά άφησε ανοικτή την εκδοχή ότι κάποιος άλλος εξ ονόματός του έκανε το τηλεφώνημα. Ως προς το άλλο σκέλος της ερώτησης, η κυρία Φώφη ανταποκρίθηκε συμπυκνώνοντας μια ολόκληρη διάλεξη περί πολιτικής και χρόνου σε δεκαπέντε λέξεις: «Γνωρίζετε καλά ότι χρόνος και πολιτική συνδέονται αποκλειστικά και μόνο από την απαίτηση των καιρών». Εδώ κάνουμε μία παύση για να συλλογιστούμε το τρομερό νόημα αυτών των δεκαπέντε λέξεων. (Η παύση σταματά μόλις καταλάβουμε ότι δεν σημαίνουν τίποτε...) Τίθεται, εντούτοις, ένα άλλο σοβαρό ζήτημα, το οποίο –προς τιμήν του– ο δημοσιογράφος δεν διστάζει να θίξει, μολονότι διατρέχει τον τρομερό κίνδυνο να ανοίξει η γη να τον καταπιεί: πώς η κυρία Φώφη θα αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της περιβόητης «αναγνωρισιμότητας». Δεύτερο ράπισμα για τον αυθαδέστατο και προπετή δημοσιο- γραφίσκο: «Η αναγνωρισιμότητα βοηθά την όποια υποψηφιότητα. Ωστόσο τι σας κάνει να ανησυχείτε; Στην περίπτωσή μου τουλάχιστον, έχω δώσει δείγματα γραφής και μάλιστα πολλά. Με πυκνή και υπεύθυνη αρθρογραφία, επιστημονικές και λογοτεχνικές εκδόσεις, πολλές από τις οποίες, μάλιστα, είναι αφιερωμένες σε ανύποπτο χρόνο σε φιλανθρωπικούς σκοπούς». Η συνέντευξη τελειώνει με τον δημοσιογράφο (εξουθενωμένο) να παραδίδει τα όπλα: ποια θα είναι η πρώτη ερώτηση της κυρίας Φώφης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εφόσον εκλεγεί; «Να μια καλή ερώτηση! Θα απευθύνω το εξής ερώτημα στον επίτροπο Κοινω- νικών Υποθέσεων, για τις οποίες θα ήθελα να δουλέψω εφόσον εκλεγώ: Τι θα κάνετε για την αντιμετώπιση σε βάρος των νέων Ελλήνων επιστημόνων, των επιχειρηματιών και των ανεπάγγελτων; Για την απουσία ευκαιριών που άλλοι Ευρωπαίοι συνομήλικοί τους έχουν στις χώρες τους;» Και με τον τρόπο αυτό η κυρία Φώφη αποδεικνύει ότι δεν έχει ιδέα περί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των δυνατοτήτων του. Αλλά –ξανά– δεν πειράζει. Λίγοι (ελάχιστοι) είναι οι ευρωβουλευτές που ξέρουν γιατί βρίσκονται εκεί και κάνουν τη δουλειά σωστά... Πελέ καλεί Βρυξέλλες Τρεις ημέρες μετά τας Ειδούς του Μαρτίου, δηλαδή στις 18 του μηνός Μαρτίου, ο μέγας Πελέ της Φιλοσοφίας και του Θεάτρου προσκάλεσε τους υποψηφίους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μεταξύ αυτών και τον πρόεδρο Τσίπρα, να μετάσχουν σε «ντιμπέιτ». (Θα προηγείτο ο Πελέ, γυμνός με χλαμύδα να ερμηνεύει μονολόγους του; Αγνωστον παντί πλην ει τω Θεώ, που λέει κι ο Πλάτων στην Απολογία...) Φυσικά, ουδείς έδωσε σημασία στο γεγονός και πολύ σωστά: επρόκειτο για μια ακόμη ανοη- σία, από αυτές που αμολάει κάθε πολιτευόμενος για πλάκα. Αλλωστε, ουδέποτε δόθηκαν σαφείς απαντήσεις στην πρόσκληση. Προχθές, ωστόσο, ο πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας εξέθεσε το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ισχυριζόμενος ότι από αυτό προήλθε η πρόσκληση. Λάθος – ας μου επιτραπεί να πω. Διότι την πρόσκληση υπέβαλε στις 18 Μαρτίου, προσωπικώς, ο Θεοδόσης Πελεγρίνης (λατρεμένος Τεό). Την υπέβαλε προφανώς για πλάκα· διότι προηγουμένως δεν είχε ρωτήσει κανέναν: ούτε το Συμβούλιο ούτε καν την (αριστερόστροφη) Σύγκλητο. Επιπλέον, ουδέποτε δόθηκαν απαντήσεις στην πρόσκληση από τους προσκληθέντες ― απλώς την αγνόησαν. Συνεπώς, τι λόγο έχει ο πρόεδρος Τσίπρας να θέτει το ζήτημα; Εκθέτει, απλώς, τον πτωχό Τεό, ο οποίος ελπίζει ότι θα γίνει υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να επιβάλει την υποχρεωτική παρακολούθηση των έργων του... What has become of? Συμβαίνει συχνά στη ζωή: θέτεις ένα ερώτημα και, ξαφνικά, από το πουθενά σου έρχεται η απάντηση. Οχι στο δικό σου ερώτημα· σ’ ένα άλλο άσχετο, αλλά δεν πειράζει, γιατί και αυτό θα μπορούσες να το έχεις θέσει. Λοιπόν, μόλις την περασμένη Τρίτη αναρωτιόμουν από τούτη τη στήλη τι να απέγινε η Κλειώ Δενάρδου και, ιδού, την επομένη πληροφορηθήκαμε τι απέγινε... ο Κώστας Κιλτίδης! Ο παλαιός πολιτικός προσεχώρησε στο υπό τον Βύρωνα Πολύδωρα σχήμα, όπου εμφανίζονται επίσης οι Μάκης Χριστοδουλόπουλος, Πανίκας Ψωμιάδης, Νίκος Νικολόπουλος κ.ά. Η αίθουσα κλιματίζεται. Προσφέρεται για γάμους, βαφτίσια και άλλες εκδηλώσεις. 18-ELLADA_Master_cy 02/05/14 23:56 Page 18 18 l ΕΛΛΑΔΑ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Mαΐου 2014 «Κλείδωμα» επιτοκίου και επιμήκυνση Τι διεκδικεί η Αθήνα για την ελάφρυνση του χρέους –Επίσημο αίτημα από τον υπουργό Οικονομικών στο αυριανό Eurogroup Των ΒΑΣΙΛΗ ΖΗΡΑ - ΣΩΤΗΡΗ ΝΙΚΑ Την έναρξη των συζητήσεων για την ελάφρυνση του χρέους θα ζητήσει αύριο, στο τελευταίο κατά πάσα πιθανότητα Eurogroup, στο οποίο θα συμμετάσχει πριν αναλάβει τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, ο κ. Γιάννης Στουρνάρας. Ο υπουργός Οικονομικών θα ζητήσει από τους ομολόγους του να εφαρμόσουν την απόφαση που είχαν λάβει τον Νοέμβριο του 2012 για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, καθώς η Αθήνα πληροί πλέον τους όρους που είχαν θέσει. Η κυβέρνηση περιμένει μια ισορροπημένη δήλωση, η οποία αφενός μεν θα μπορεί να αξιοποιηθεί πολιτικά από την ίδια, αφετέρου δε, δεν θα προκαλέσει αντιδράσεις στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, τρεις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές. Το πιθανότερο είναι πως οι υπουργοί Οικονομικών θα αναθέσουν στο Euroworking Group (την ομάδα εργασίας που αποτελείται από τους συνεργάτες τους) να επεξεργαστούν σενάρια, τα οποία θα παρουσιάσουν σε επόμενα Eurogroup. Σαφές χρονοδιάγραμμα δεν υπάρχει, αλλά οριστικές αποφάσεις αναμένονται προς τα τέλη του φθινοπώρου, αφού η Ευρωζώνη επιμένει να αντιμετωπισθούν ως «πακέτο» τα θέματα του χρέους και του χρηματοδοτικού κενού. Για το δεύτερο δεν πρόκειται να υπάρξει σαφής εικόνα πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των στρες τεστ των τραπεζών από την ΕΚΤ, στο τέλος Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου. Στην πραγματικότητα, η Ευρωζώνη θέλει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαβουλεύσεις για τη συγκρότηση της νέας Κομισιόν, αλλά και να συνεχίζει να πιέζει την Αθήνα για να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και τα εργασιακά που προβλέπονται στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο. Για το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους, η κυβέρνηση έχει επεξεργαστεί διάφορα εναλλακτικά σενάρια, τα οποία θα συζητήσει σε τεχνικό επίπεδο και θα είναι ο επικεφαλής του Euroworking Group Τό- < < < < < < Οφελος για την Ελλάδα έως και 25 δισ. ευρώ αποφέρουν τα εναλλακτικά σενάρια που έχει επεξεργαστεί το οικονομικό επιτελείο. μας Βίζερ που θα τα εισηγηθεί στο Eurogroup. Κοινή συνισταμένη όλων των σεναρίων, δηλαδή η φόρμουλα για τη μείωση του χρέους, είναι η επιμήκυνση και κυρίως το «κλείδωμα» των επιτοκίων των δανείων που έχει λάβει η Ελλάδα από τα κράτημέλη της Ευρωζώνης (GLF) σε χαμηλά επίπεδα για πολλά χρόνια. Συγκεκριμένα: 1. Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από την Ευρωζώνη (τόσο των GLF, όσο και εκείνων από τον EFSF) στα 50 έτη. Σήμερα η μέση διάρκεια εξόφλησης των GLF δανείων συνολικού ύψους 52,9 δισ ευρώ είναι 17 έτη και η πρώ- τη δόση αποπληρωμής είναι το 2020. Σε ό,τι αφορά τα δάνεια από τον EFSF, ανέρχονται σε 139,9 δισ. ευρώ, η μέση διάρκειά τους είναι 30 έτη και η πρώτη δόση θα καταβληθεί το 2023. Από την επιμήκυνση θα προκύψει μία ελάφρυνση στις ετήσιες δαπάνες του προϋπολογισμού για εξυπηρέτηση του χρέους της τάξης των 6-7 δισ. ευρώ τα επόμενα 20 - 30 χρόνια. Θα υπάρξει αντίστοιχη επιβάρυνση μετά. 2. Παρέμβαση στα επιτόκια δανεισμού των GLF δανείων. Σήμερα η Ελλάδα καταβάλλει για τα 52,9 δισ. ευρώ κυμαινόμενο επιτόκιο ίσο με το Euribor 3μήνου συν 0,50%. Συνολικά, το επιτόκιο διαμορφώνεται στο 0,83%. Ωστόσο το Euribor αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αυξηθεί αισθητά και να φθάσει στα επίπεδα του 2-3%. Γι’ αυτό η κυβέρνηση θα επιδιώξει τη μετατροπή του σε σταθερό στα σημερινά επίπεδα. Δηλαδή: • Σταθερό επιτόκιο 1% για τα 50 έτη αποπληρωμής των δανείων. Το όφελος για το ελληνικό χρέος θα ανέλθει στα 25 δισ. ευρώ ή περίπου 14% του σημερινού ΑΕΠ για το σύνολο της 50ετίας, ή • Σταθερό επιτόκιο για 15 χρόνια και μετά επανεξέταση της κατάστασης, σε περίπτωση που η Ευρωζώνη απορρίψει την πρώτη πρόταση εξαιτίας των μεγάλων απωλειών (σε όρους καθαράς παρούσας αξίας). Ομως, σε αυτή την περίπτωση, το σχέδιο προβλέπει επιτόκιο μικρότερο του 1%, με το επιχείρημα ότι αφού το επιτόκιο δεν θα είναι σταθερό για 50 χρόνια ας είναι τουλάχιστον όσο το δυνατόν χαμηλότερο. • Διατήρηση του Euribor 3μήνου, αλλά το περιθώριο του 0,50% για ένα διάστημα 5-10 ετών και μετά μετατροπή του επιτοκίου σε σταθερό για 6-7 έτη. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θα επωφεληθεί των σημερινών χαμηλών κυμαινόμενων επιτοκίων (είναι στο 0,33% το Euribor 3μήνου) και μετά θα έχει για ικανό χρονικό διάστημα σταθερό επιτόκιο. • Περίοδος χάριτος για 10 ή 20 χρόνια στην καταβολή τόκων για τα GLF δάνεια, στο πρότυπο της περιόδου χάριτος που έχει δοθεί για τους τόκους των δανείων από τον EFSF. Βεβαίως, όλα τα παραπάνω αποτελούν το πεδίο της διαπραγμάτευσης μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρωζώνης. Ο τρίτος της παρέας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει τη στάση του. Στο εσωτερικό του Ταμείου υπάρχει μια ισχυρή ομάδα που επιμένει σε καθαρό «κούρεμα» των δανείων, κάτι το οποίο δεν πρόκειται να γίνει δεκτό στο ορατό μέλλον από καμία κυβέρνηση της Ευρωζώνης. Ενδεικτική (και «νομιμοποιητικό») της σκληρής στάσης του ΔΝΤ είναι η πιο δυσμενής εκτίμησή του για την πορεία του χρέους, πριν από την ελάφρυνση. Η Κομισιόν εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί στο 125% του ΑΕΠ το 2020, η Ελλάδα στο 123-124% και το ΔΝΤ στα επίπεδα του 130% του ΑΕΠ. Διαφορές που αποδίδονται στις διαφορετικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη των επιτοκίων. Της ανταποκρίτριάς μας στις ΒΡΥΞΈΛΛΕΣ ΕΛΕΝΗΣ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ Αύριο, ώρα 3 μ.μ. Βρυξελλών, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα βρεθούν στην καθιερωμένη τους συνάντηση, στο πλαίσιο του Eurogroup. Αυτή η φορά όμως για τη χώρα μας και τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα θα είναι διαφορετική. Για πρώτη φορά o Ελληνας υπουργός δεν θα επικεντρωθεί σε ελλείμματα, χρηματοδοτικά κενά και μέτρα, αλλά θα έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει το επόμενο βήμα της ελληνικής οικονομίας, που δεν είναι άλλο από το σχέδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Στο πρόγραμμα του Εurogroup έχει ήδη «δοθεί» ειδικός χρόνος για τον κ. Στουρνάρα, ώστε να κάνει εκτενή παρουσίαση του προγράμματος. Υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος που συμμετείχε στο Euroworking group της προηγούμενης εβδομάδας –όπου και έγινε η πρώτη παρουσίαση του προγράμματος από τον εκπρόσωπο της Ελλάδας κ. Πάνο Τσακλόγλου– έλεγε ότι «το πρόγραμμα δείχνει ότι η Ελλάδα παίρνει πλέον την οικονομική της πολιτική στα χέρια της, συνεχίζοντας την πορεία που είχε ήδη ξεκινήσει, απομακρύνοντας τα εμπόδια που είχαν μπει στην ανάπτυξη». Αυτό όμως που ενδιαφέρει πραγματικά τον Ελληνα υπουργό είναι να αποσπάσει από τους εταίρους του μία σαφή επαναβεβαίωση της δέσμευσης της Ευρωζώνης για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Ο κ. Στουρνάρας θα θέσει όλα τα ισχυρά επιχειρήματα, δηλαδή την επίτευξη < < < < < < Ολοκληρωμένη πρόταση για τα μελλοντικά βήματα δεν φαίνεται να «κατατίθεται» πριν από τον προσεχή Νοέμβριο. πρωτογενούς πλεονάσματος επιβεβαιωμένο από την Eurostat, αλλά και τον σωστό δρόμο στον οποίο βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι μεταρρυθμίσεις. Και βέβαια αυτό που θέλει είναι μία δήλωση πολύ ενθαρρυντική από την πλευρά των εταίρων πάνω στο θέμα. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε και την κυβέρνηση λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, αλλά όπως λένε Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναμένονται ιδιαίτερα προσεκτικές τοποθετήσεις επ’ αυτού. Δεν είναι τυχαία η ενδεικτική απάντηση υψηλόβαθμου Ευρωπαίου αξιωματούχου σε ερώτηση της «Κ» για το κατά πόσον θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για το χρέος στο αυριανό Eurogroup: «Ναι, θα ξεκινήσουν, αλλά υπάρχει μία σειρά από προϋποθέσεις που πρέπει να ικανοποιηθούν και όχι μόνο το πρωτογενές πλεόνασμα. Γι’ αυτό και η διαπραγμάτευση για το θέμα θα γίνει με την επόμενη αξιολόγηση». Η συμφωνία του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012 λέει ξεκάθαρα ότι περαιτέρω μείωση του ελληνικού χρέους θα γίνει μόνο όταν η Ελλάδα καταφέρει πρωτογενές πλεόνασμα αλλά και πλήρη εφαρμογή όλων των προϋποθέσεων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η χώρα θα έχει το 2020 χρέος 124% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσον η Ελλάδα θα πετύχει τους στόχους της για το χρέος, καθώς εκτιμά ότι θα βρίσκεται στο 125% του ΑΕΠ το 2020 και στο 112% αντί για «κάτω από 110%» το 2022. H επόμενη αξιολόγηση είναι προγραμματισμένη για τον προσεχή Ιούνιο. Ομως η χώρα μας περιμένει να λάβει 1 δισ. τον Ιούνιο και άλλο 1 δισ. τον Ιούλιο. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να μην πραγματοποιηθούν δύο αξιολογήσεις, αλλά «μία συγκεντρωτική» στις αρχές του φθινοπώρου, όπως εκτιμούν πηγές της τρόικας. Με αυτή την αξιολόγηση είναι που θα ανοίξει επίσημα και η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους. Ούτως ή άλλως, έως τον Νοέμβριο δεν θα έχουν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα των «στρες τεστ» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που θα δείξουν αν οι συστημικές ελληνικές τράπεζες χρειάζονται «έξτρα» χρηματοδότηση. Συγχρόνως τον Νοέμβριο είναι που οι νέοι Ευρωπαίοι επίτροποι θα έχουν μόλις αναλάβει τα καθήκοντά τους, άρα μιλάμε για δύο πολύ σημαντικές παραμέτρους για οποιαδήποτε απόφαση περί το ελληνικό χρέος. Ετσι, ενώ μπορεί ακόμα και αύριο να ξεκινήσει η συζήτηση για τη μείωση του ελληνικού χρέους, μία ολοκληρωμένη πρόταση για τα επόμενα βήματα δεν φαίνεται να «κατατίθεται» πριν από τον Νοέμβριο. ΑΠΕ Καθοριστική η επόμενη αξιολόγηση από την Τρόικα O Γ. Στουρνάρας με τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ο Ελληνας υπουργός στο αυριανό Eurogroup θα παρουσιάσει το επόμενο βήμα της ελληνικής οικονομίας, που δεν είναι άλλο από το σχέδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΠΑΜΠΗ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Η ώρα για μείωση φορολογίας στα κέρδη Μπορεί ο Αντώνης Σαμαράς να κάνει, ως πρωθυπουργός, αυτό που «ονειρεύεται» ως πολιτικός αρχηγός; Μπορεί, εφόσον, το ενωρίτερο δυνατόν, μειώσει τη φορολογία στα κέρδη. Η θαρραλέα αυτή απόφαση αποτελεί προϋπόθεση για να αποκτήσει η οικονομία τη «φόρα» που χρειάζεται, τώρα που εισέρχεται στον ενάρετο κύκλο. Οι προβλέψεις κυβέρνησης και τρόικας δείχνουν επιστροφή σε ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ πάνω από 3%, το 2016 και μετά. Αυτό δεν είναι αρκετό. Χρειαζόμαστε, περισσότερο από την όποια διευθέτηση του δημόσιου χρέους, γρήγορη αύξηση του νέου πλούτου. Οι ρυθμοί ανάκτησης του ΑΕΠ πρέπει να πλησιάσουν και να ξεπεράσουν το 5% ετησίως! Ο στόχος αυτός δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί με την αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Χρει- αζόμαστε τεράστιες επενδύσεις. Το 2008, οι πραγματοποιηθείσες επενδύσεις αναλογούσαν στο 23% του ΑΕΠ. Το 2013, η αναλογία αυτή είχε μειωθεί στο 13%! Πολλοί λένε ότι για να πάρει μπροστά η οικονομία αρκεί «οι τράπεζες να ανοίξουν τα ταμεία τους». Καλά... εκγυμνασμένοι οικονομολόγοι θα τους εξηγούσαν ότι οι τράπεζες χρειάζονται επενδυτικά σχέδια για να τα χρηματοδοτήσουν, με την προϋπόθεση πάντοτε ότι διαθέτουν επαρκή αποταμίευση. Το 2008, οι επενδύσεις χρηματοδοτήθηκαν κατά το 6% του ΑΕΠ από την εθνική αποταμίευση και κατά 16,5% του ΑΕΠ από την αποταμίευση άλλων κρατών. Το 2013, τα ποσοστά ήταν 10,6% δικοί μας πόροι και 1,5% από το εξωτερικό. Ο κ. Σαμαράς είχε σημειώσει ως < < < < < < Η απόφαση αυτή αποτελεί προϋπόθεση για να αποκτήσει η οικονομία τη «φόρα», τώρα που εισέρχεται στον ενάρετο κύκλο. προσωπικό του στόχο, «να υπάρξει, τη στιγμή που θα μπορέσουμε, ενιαίος φορολογικός συντελεστής για όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες –flat rate όπως λέγεται διεθνώς– 15%! Πολύ χαμηλότερο από το τωρινό. Και το μισό περίπου απ’ ό,τι ήταν πριν από δύο-τρία χρόνια». Δεν λέει όμως ο πρωθυπουργός «πότε» θα κάνει το βήμα. Γίνονται συζητήσεις που αναφέρονται σε κάποιο «ξεκίνημα μειώσεων τον επόμενο χρόνο». Ομως, η σταδιακή απομείωση των συντελεστών κινδυνεύει να μη φέρει το ζητούμενο αποτέλεσμα. Η ορθολογική διατύπωση είναι αυτή που επιλέγει ανώτερος παράγοντας του Μαξίμου. «Η διακηρυχθείσα πρόθεση δεν θα είναι η Ιθάκη, αλλά το ξεκίνημα», για να βάλουμε και πάλι μπροστά την οικονομία, εξηγεί. Το θετικό σοκ από μια μεγάλη και προγραμματισμένη μείωση του φόρου στα κέρδη, ιδιαίτερα μετά την εξάχρονη ύφεση (2008-2013), μπορεί να ταρακουνήσει τις επιχειρηματικές προσδοκίες. Η επενδυτική έκρηξη θα διατηρήσει την απαραίτηση ελαστικότητα των φόρων, επιτρέποντας τη διατήρηση των προβλεπομένων πλεονασμάτων, τα οποία είναι απαραίτητα όχι τόσο για λόγους εξόφλησης χρέους, αλλά επειδή, μαζί με την επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, βελτιώνουν τις μακροοικονομικές προϋποθέσεις προσέλκυσης ακόμη περισσότερων επενδύσεων. Το επιτελείο Παπανδρέου είχε κάνει το 2009 το λάθος να αυξήσει τους φόρους των επιχειρήσεων, επειδή πίστευε ότι θα έβρισκε εκεί τα λεφτά που «υπήρχαν». Στην ίδια γραμμή κινείται σήμερα η αντιπολίτευση. Πίσω από παχιές κουβέντες περί κοινωνικής δικαιοσύνης, πνέει άνεμος κρατισμού και υψηλής φορολόγησης όλων, σε όφελος κρατικών δράσεων που επιθυμούν να κινήσουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Το παράδειγμα της Ιρλανδίας είναι εξαιρετικό. Στις αρχές 2011, ο πρωθυπουργός της Enda Kenny είχε απορρίψει την πρόδηλα εκβιαστική πρόταση των ΜέρκελΣαρκοζί. Προτίμησε να κρατήσει τον συγκεκριμένο φόρο στο 12,5%, παρά να πάρει τα 67 δισ. ευρώ με μειωμένο επιτόκιο κατά 1%. Η Ελλάδα είχε δεχτεί το μνημονιακό «ντηλ» στο επιτόκιο με αντάλλαγμα το περίφημο πακέτο αποκρατικοποιήσεων. Προσθέτω δύο ακόμη στοιχεία. Πρώτον, η Ελλάδα περιβάλλεται από κράτη που έχουν χαμηλότερο συντελεστή. Πρέπει να απαντήσουμε στον τραχύ φορολογικό ανταγωνισμό με το ίδιο «νόμισμα». Δεύτερον, οι διεθνείς επενδυτές θα προσθέσουν με ενθουσιασμό ένα δυναμικό φορολογικό πλαίσιο, στο θετικό περιβάλλον νομισματικής και δημοσιονομικής σταθερότητας, αλλά και την υψηλή ποιότητα εργασίας και διαβίωσης. 19-ELLADA_Master_cy 5/2/14 11:29 PM Page 19 ΕΛΛΑΔΑ Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Ευρωεκλογές καθοριστικές και για τις εθνικές Αναμέτρηση - ορόσημο θα είναι η επερχόμενη μάχη των αυτοδιοικητικών εκλογών και των ευρωεκλογών, καθώς από την τελική της έκβαση μπορεί να επέλθει ένα ντόμινο πολιτικών εξελίξεων που εκτείνονται από την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης, μέχρι τη δημιουργία όρων και προϋποθέσεων που θα της επιτρέψουν ακόμη και να υπερβεί τον σκόπελο της προεδρικής εκλογής και να εξαντλήσει πλήρως τη θητεία της τον Ιούνιο του 2016. Με βάση τα υφιστάμενα δημοσκοπικά δεδομένα, στο Μέγαρο Μαξίμου και την Ιπποκράτους εκτιμούν πως η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ για «έφοδο στην εξουσία» αποτυγχάνει, καθώς η διαφορά από τη Ν.Δ. είναι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οριακή –σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, υπέρ της τελευταίας–, ενώ στοιχειώδη αντοχή επιδεικνύει και η «Ελιά». Ομως, με δεδομένες τις αρνήσεις πολλών πολιτών να απαντήσουν στις έρευνες της κοινής γνώμης και την άγνωστη παράμετρο του τρόπου με τον οποίο θα λειτουργήσει τελικώς η αποχή, το Μέγαρο Μαξίμου βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση. Μάλιστα, η διασύνδεση των εκλογικών αποτελεσμάτων της 18ης και της 25ης Μαΐου με τη σταθερή πορεία της χώρας προς την έξοδο από την κρίση θα είναι ένα από τα κεντρικά πολιτικά μηνύματα που θα εκπέμψει ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς. Ανάλογα μηνύματα, ότι από τα αποτελέσματα της επερχόμενης «δίδυμης» κάλπης κρίνεται εάν η κυβέρνηση θα παραμείνει σταθερή ή εάν η χώρα θα οδηγηθεί στην «περιπέτεια» της επαναδιαπραγμάτευσης και των αμφίσημων θέσεων για το ευρώ που διατυπώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, αποστέλλει εξάλλου συστηματικά και ο κ. Ευάγγ. Βενιζέλος. Κατά πληροφορίες, δε, το δίλημμα της πολιτικής σταθερότητας ή αστάθειας θα αποτελέσει έναν από τους πυλώνες της τηλεοπτικής καμπάνιας των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης. Πάντως, το ΠΑΣΟΚ θα «τρέξει» και ορισμένα σποτ που με προσεκτικό τρόπο θα αναδεικνύουν τις διαχωριστικές γραμμές με τη Ν.Δ., καθώς για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα είναι πρωτόγνωρη εμπειρία να κατέρχονται ως αντίπαλοι σχηματισμοί δύο κόμματα που συγκυβερνούν και μάλιστα όχι σε κυβέρνηση «ειδικού σκοπού», όπως Το σχέδιο για την επιστροφή της χώρας στη βιώσιμη ανάπτυξη θα παρουσιάσει ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τη μεθεπόμενη εβδομάδα. Ο κ. Σαμαράς θα εξειδικεύσει μέτρα και πολιτικές για την υλοποίηση του αναπτυξιακού σχεδίου «Ελλάδα 2021» που κατέθεσε πριν από δέκα ημέρες η Αθήνα στο Euroworking Group, στις Βρυξέλλες. Το αναπτυξιακό σχέδιο, μαζί με τις προτάσεις της Ν.Δ. για τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις και τη συνταγματική αναθεώρηση – που θα παρουσιαστούν από τον πρωθυπουργό την Τετάρτη– θα αποτελέσουν τους δύο πυλώνες Συνομιλητές του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά εκτιμούν πως εάν η διαφορά μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ είναι οριακή, όπως προκύπτει από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, το πολιτικό πρόβλημα θα μεταφερθεί στην Κουμουνδούρου. εκείνη του κ. Λουκά Παπαδήμου. Συνομιλητές του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά, αλλά και συνεργάτες του κ. Ευάγγ. Βενιζέλου, εκτιμούν πως εάν η διαφορά μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ είναι τελικώς οριακή, όπως προκύπτει από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις και η Ελιά «αντέξει», την επομένη των εκλογών το πολιτικό πρόβλημα θα μεταφερθεί στην Κουμουνδούρου: Ειδικότερα, θα αμφισβητηθεί η επιλογή του κ. Αλ. Τσίπρα να ανεβάσει τον πήχυ της αναμέτρησης, καθιστώντας τις διπλές κάλπες του Μαΐου δημοψήφισμα κατά της κυβερνητικής πολιτικής, ενώ θα επανέλθουν στο προσκήνιο οι εσωτερικές διαφωνίες μεταξύ πλειοψηφίας και Αριστερής Πλατφόρμας για τον συνολικό προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τις ίδιες πηγές, σε μια τέτοια περίπτωση ο κ. Αλ. Τσίπρας ευλόγως θα θελήσει να κερδίσει χρόνο και όχι να επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις. Ως εκ τούτου, θα είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα προχωρήσει στο «άλμα» της πρόκλησης πρόωρων εκλογών με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, ειδικά εάν ο κ. Σαμαράς προτείνει μια υποψηφιότητα με τα χαρακτηριστικά του κ. Φ. Κουβέλη, ή, ακόμη περισσότερο, του κ. Ν. Κωνσταν- τόπουλου. Σε κάθε περίπτωση, έμπειρα στελέχη των δύο κομμάτων εκτιμούν πως η «βιωσιμότητα» της κυβέρνησης δεν θα τεθεί σε κίνδυνο για τους επόμενους μήνες, ακόμη και εάν ο ΣΥΡΙΖΑ επικρατήσει τελικώς της Ν.Δ. με διαφορά μικρότερη των τριών - τεσσάρων μονάδων. Η, εναλλακτικά, στην περίπτωση κατά την οποία στο ΠΑΣΟΚ υπάρξουν μετεκλογικοί κλυδωνισμοί εξαιτίας πιθανού αρνητικού αποτελέσματος. Οπως σημειώνεται, ουσιαστικά από αύριο ανοίγει η συζήτηση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ενώ ακολουθεί η έναρξη της τουριστικής περιόδου που αποτελεί την ατμομηχανή για την επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη ύστερα από έξι χρόνια ύφεσης. Ετσι, εκτιμάται πως δύσκολα θα υπάρξουν πρόσωπα που θα έθεταν σε κίνδυνο τις δύο παράλληλες αυτές πορείες, μέσω της διολίσθησης της χώρας σε τροχιά πολιτικής αστάθειας. Οι ίδιες πηγές προσθέτουν πως ακόμη και ο κ. Γ. Παπανδρέου, παρά τις εμφανέστατες αποστάσεις που τηρεί από το εγχείρημα της «Ελιάς» έχει αποφύγει να εγείρει ζήτημα τερματισμού του βίου της παρούσας κυβέρνησης και διαφοροποιείται της πρότασης της Ν.Δ. για την «επόμενη ημέρα» της χώρας, στην τελική ευθεία προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τις ευρωεκλογές. Παράλληλα, βεβαίως, ο κ. Σαμαράς θα αναδείξει τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στον τομέα της οικονομίας και τον δρόμο που διανύθηκε από το καλοκαίρι του 2012, όταν η χώρα ήταν στο χείλος της εξόδου από το ευρώ, μέχρι τη φετινή επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος, την έξοδο της χώρας στις αγορές και την έναρξη των συζητήσεων με τους εταίρους για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. μόνον ως προς τον προσανατολισμό της. Είναι, όμως, προφανές πως εάν ο ΣΥΡΙΖΑ επιτύχει «καθαρή» νίκη στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, ή το ΠΑΣΟΚ διολισθήσει σε μια ατέρμονη εσωστρέφεια ή στην ευθεία αμφισβήτηση του κ. Ευάγγ. Βενιζέλου, ο κυβερνητικός ορίζοντας θα σμικρυνθεί κατά πολύ και ουσιαστικά θα τερματίζεται το αργότερο στην προεδρική εκλογή του προσεχούς Μαρτίου. Μέχρι τότε η κυβέρνηση θα έχει πρόσθετα ισχυρά χαρτιά έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η διευθέτηση του ελληνικού χρέους που τοποθετείται στο τέλος του χρόνου, αλλά και η πιστοποίηση της επιστροφής της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Επίσης, στις επόμενες εθνικές εκλογές, όποτε και εάν τελικώς αυτές πραγματοποιηθούν, τα διλήμματα προς το σώμα των ψηφοφόρων θα είναι σαφώς ισχυρότερα, αφού η επερχόμενη ψήφος στις μεν δημοτικές και περιφερειακές εκλογές έχει έντονα αυτοδιοικητικά χαρακτηριστικά, ενώ η ψήφος στις ευρωεκλογές είναι σαφώς «χαλαρότερη» από εκείνη για την εκλογή κυβέρνησης. Ο Μ Ο Ρ Φ Ι Α ΤΑ H OT M A K E U P L O O K S ST E P BY ST E P Το Ν ο 1 σ ε π ω λ ή σ ε ι ς l i f e s t y l e π ε ρ ι ο δ ι κ ό σ τ η ν Κ ύ π ρ ο www.must.com.cy Desert light 19 Το σχέδιο ανάπτυξης από τον Αντ. Σαμαρά Η τακτική και τα σενάρια των αποτελεσμάτων που εξετάζουν Σαμαράς και Βενιζέλος Του Κ.Π. ΠΑΠΑΔΙΟΧΟΥ l MEK «Η Βανδή είναι οφ φύλακας ύλακας άγγελός ά γγελός μμου» ου» Στα χνάρια του καλοκαιριού με έντονα χρώματα, shorts, αντρικά πουκάμισα, animal prints ΜΑΪΟΣ 1999 - ΜΑΪΟΣ 2014 ΣΧΕΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΦΡΑΓΜΟΥΣ ΤΙΜΗ €3.50 ΤΙΜΗ (ΜΕ ΔΩΡΟ )€9.90 ουσουλιώτης Μουσουλιώτης #LOVESTORY Λουκία Μιχαήλ - Αντρέαςς Μο #GIRLCRUSH Το γυναικείο φλερτ είναι μόδαα αικά #TRUESTORY Ερωτευμένη με ένα γυναικά Μαζί με το τεύχος Μαΐου το coffee table book 412 σελίδων ΤΙΜΗ €3.50 | ΤΙΜΗ (ΜΕ ΔΩΡΟ) €9.90 T179 I ΜΑΪΟΣ ‘14 Στα π ε ρ ί π τε ρ α κ αι σ το i Tunes Ap p St o r e - m u s t m a g a zin e LIKE FOLLOW WATCH 20-DIETHNH_Master_cy 5/2/14 11:19 PM Page 20 20 l ΔΙΕΘΝΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 4 Maΐου 2014 Η Ευρώπη μπροστά σε νέες προκλήσεις «Κρας τεστ» οι ευρωεκλογές, καθώς η Ενωση βγαίνει από την κρίση του ευρώ για να αντιμετωπίσει το φάσμα της πολιτικής αστάθειας «Ευρωεκλογές: ο λύκος προ των πυλών»! Κάτω από αυτόν τον τίτλο, το κύριο άρθρο του βρετανικού Guardian σχολίαζε, την περασμένη Δευτέρα, τα ευρήματα πρόσφατων δημοσκοπήσεων για την κρίσιμη αναμέτρηση της 25ης Μαΐου. Δύο ήταν τα βασικά συμπεράσματα. Κατά πρώτον, τα ευρωσκεπτικιστικά ή και ακραία αντιευρωπαϊκά κόμματα στη δεξιά και την αριστερή άκρη του πολιτικού φάσματος θα καταγράψουν ιστορικό ρεκόρ, συγκεντρώνοντας μέχρι και το 30% των ψήφων, ενδέχεται μάλιστα να έρθουν στην πρώτη θέση, σε τρεις ισχυρές χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα - Γαλλία, Βρετανία, Ολλανδία. Κατά δεύτερον, αρκετές χώρες είναι πιθανό να εισέλθουν σε περίοδο πολιτικής αστάθειας, καθώς τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας αναμένεται να υποστούν μεγαλύτερα ή μικρότερα πλήγματα. Εκ πρώτης όψεως, πρόκειται για παράδοξο. Το ευρώ έχει από καιρό βγει από την εντατική, χάρη στη μη συμβατική πολιτική του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και η Ευρωζώνη έχει εισέλθει σε περίοδο ασθενούς πλην σταθερής ανάκαμψης. Οι αδύναμοι κρίκοι της –Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία– βγήκαν, έστω με πολύ ασταθή βηματισμό, από την ύφεση και ο πλέον αδύναμος όλων, η Ελλάδα, αναμένεται να τις μιμηθεί σύντομα. Ωστόσο, ο οικονομικός χρόνος δεν συμπίπτει κατ’ ανάγκη με τον πολιτικό. Και μόνο η δημοσκοπική απογείωση του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία και του Κόμματος της Ανεξαρτησίας στη Βρετανία επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Είναι προφανές ότι τα προγράμ- Ευρωσκεπτικιστές προ των πυλών Η 21η Απριλίου ανασύρει τραυματικές μνήμες και στη δημοκρατική Γαλλία. Στις 21 Απριλίου του 2002, η χώρα της ένδοξης δημοκρατικής επανάστασης του 1789 γνώρισε ένα πραγματικό σοκ όταν ο ηγέτης του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, Ζαν-Μαρί Λεπέν, κατάφερε να μπει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, υπερφαλαγγίζοντας τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό, Λιονέλ Ζοσπέν. Δώδεκα χρόνια αργότερα, η Le Monde αναρωτιέται μήπως η 25η Μαΐου εξοστρακίσει από τη συλλογική μνήμη την 21η Απριλίου ως αποφράδα ημέρα, όχι μόνο για τη Γαλλία, αλλά και για την Ευρώπη όλη. Αιτία: η αναμενόμενη «επέλαση» των ευρωσκεπτικιστών –κυρίως της ξενοφοβικής Δεξιάς, αλλά όχι μόνο– στις ευρωεκλογές αυτού του μήνα. «Λαϊκίστικα ή ακροδεξιά κόμματα ενδέχεται να αναδειχθούν στην πρώτη ή στη δεύτερη θέση σε Γαλλία, Δανία, Βρετανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Αυστρία, Ουγγαρία, όπως και στην Ιταλία, αν συνυπολογίσουμε το κόμμα του Μπέπε Γκρίλο», αναφέρει το σχετικό αφιέρωμα της γαλλικής εφημερίδας. «Ακόμη και στη Γερμανία, οι ευρωσκεπτικιστές του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ενδέχεται να εκλέξουν ευρωβουλευτή, κάτι που ισχύει και για το νεοναζιστικό κόμμα NΒD... Ακροδεξιά κόμματα από επτά χώρες, συσπειρωμένα γύρω από την επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν και τον ηγέτη του ολλανδικού Κόμματος της Ελευθερίας Γκέερτ Βίλντερς, ενδέχεται να καταλάβουν τουλάχιστον 35 έδρες, συγκροτώντας ξεχωριστή ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο». Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνταν σχετικό αφιέρωμα του Guardian υπό τον τίτλο «Οι Βρυξέλλες ετοιμάζονται για εισβολή ανταρτών». Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση του ινστιτούτου Open Europe, που δημοσίευσε η βρετανική εφημερίδα, οι «σκληροί» αντιευρωπαϊστές κάθε απόχρωσης αναμένεται να κερδίσουν αθροιστικά το 29% των 751 εδρών στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο. Μια πρόβλεψη, η οποία συνάδει με το γεγονός ότι η κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης βρίσκεται στο ζενίθ: το 60% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι «δεν εμπιστεύεται» την Ενωση, ενώ το 2007 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 27%. Για πρώτη φορά, οι ευρωσκεπτικιστές υπερσκελίζουν τους υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με ποσοστό 43% έναντι 40%. Και μόνο το γεγονός ότι ακραία αντιευρωπαϊκά, ξενοφοβικά κόμματα, όπως το Εθνικό Μέτωπο, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας και το Κόμμα της Ελευθερίας είναι πολύ πιθανόν να έρθουν πρώτα σε τρεις ισχυρές χώρες του σκληρού ευρωπαϊκού πυρήνα –Γαλλία, Βρετανία και Ολλανδία αντίστοιχα– αποτελεί σοβαρό σύμπτωμα παθολογικής κατάστασης. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ, Ιβ Μπερτονσινί, συνδέει αυτή την εξέλιξη με την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών και τη διαχείρισή της από τις ευρωπαϊκές ελίτ. «Η Ευρώπη κατέληξε να μοιάζει με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ωστόσο, το τελευταίο δεν είναι πουθενά δημοφιλές», σημειώνει ο Γάλλος αναλυτής. Ευθύνες σε Κολ, Μιτεράν Διαφορετική είναι η ανάγνωση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης Χέρμαν βαν Ρομπέι. «Ο λαϊκισμός υπήρχε και πριν από την κρίση της Ευρωζώνης», σημειώνει ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος υπενθυμίζει ότι οι Γάλλοι ψηφοφόροι είχαν απορρίψει το Ευρωσύνταγμα και είχαν φέρει τον Λεπέν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών πολύ νωρίτερα από την κρίση χρέους που έπληξε τον ευρωπαϊκό Νότο. Ωστόσο, ο Χέρμαν βαν Ρομπέι δεν παραλείπει να επιρρίψει ευθύνες «στην προηγούμενη γενιά των Ευρωπαίων ηγετών» και κυρίως στους Χέλμουτ Κολ και Φρανσουά Μιτεράν, επί ημερών των οποίων θεμελιώθηκε το κοινό νόμισμα χωρίς πρόνοιες για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Κοινός τόπος όλων των πρόσφατων δημοσκοπήσεων είναι ότι η αντιευρωπαϊκή Δεξιά αντλεί ψηφοφόρους όχι μόνο από την παραδοσιακή δεξαμενή της –μεσαία στρώματα που συμπιέζονται, παραδοσιακοί συντηρητικοί ψηφοφόροι μέσης ή μεγάλης ηλικίας– αλλά, σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό, και από εργατικά στρώματα που μέχρι πρότινος στήριζαν τους Σοσιαλιστές ή και τους Κομμουνιστές. Ο λόρδος Γκλάσμαν, ιδεολογικός «γκουρού» του Εργατικού Κόμματος στη Μεγάλη Βρετανία, εκτιμούσε στους Times ότι από εποχής Τόνι Μπλερ και έπειτα, το κόμμα του αποξενώθηκε από την εργατική του βάση δίνοντας μονόπλευρη προσοχή στη μεσαία τάξη. Μια διαπίστωση που μάλλον δεν αφορά μόνο την απέναντι ακτή της Μάγχης. LE MONDE, THE GUARDIAN Συνδέσμου Γερμανικών Βιομηχανιών, Χανς-Ολαφ Χένκελ, κατεβαίνει στη μάχη των ευρωεκλογών επικεφαλής του νεοπαγούς κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), σημαία του οποίου είναι η επιστροφή στο μάρκο. Το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Νάιτζελ Φάρατζ, που ζητάει την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε., χρηματοδοτείται γενναία από τον μεγαλοεπιχειρηματία Πολ Σάικς, μέχρι πρότινος σπόνσορα των Συντηρητικών. Στη Γαλλία, ακόμη και η ακραιφνώς φιλοευρωπαϊκή Le Monde φιλοξενούσε την περασμένη Πέμπτη αφιέρωμα στη «γερμανοποίηση» της Ενωσης, σημειώνοντας με έκδηλη δυσφορία ότι ο νέος υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, παρουσίασε το πρόγραμμα εξοικονόμησης 50 δισ. από τις ματα διάσωσης Ε.Ε. - ΔΝΤ για την υπέρβαση της κρίσης άφησαν πίσω τους βαθιά πολιτικά τραύματα και εθνικές μνησικακίες, τόσο στις χειμαζόμενες χώρες της περιφέρειας, όσο και στον ευρωπαϊκό Βορρά. Στα μάτια πολλών, η Ε.Ε. φαντάζει όχι ως μέρος της λύσης, αλλά του ίδιου του προβλήματος. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του ινστιτούτου Open Europe, το 73% των Βρετανών και το 58% των Γερμανών επιθυμούν να έχουν τα εθνικά Κοινοβούλια δικαίωμα βέτο έναντι των Βρυξελλών. Στο στρατόπεδο του ευρωσκεπτικισμού παρατάσσονται όχι μόνο χτυπημένα από την κρίση και ευεπίφορα στον ξενοφοβικό λαϊκισμό στρώματα, αλλά και ισχυροί παράγοντες των οικονομικών ελίτ. Ο πρώην επικεφαλής του 751 ευρωβουλευτές εκπροσωπούν 28 κράτη - μέλη δημόσιες δαπάνες στον... Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προτού καν ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς το καταθέσει στη γαλλική Εθνοσυνέλευση! Παράλληλα, οι ευρωεκλογές, με τον πιο χαλαρό, σε σύγκριση με τις βουλευτικές εκλογές, χαρακτήρα της ψήφου γίνονται αφορμή για την έκφραση κάθε είδους δυσαρέσκειας απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, μεγεθύνοντας «ατυπικά» και μέχρι χθες ανύπαρκτα ή περιθωριακά κόμματα, όπως το «Κίνημα Πέντε Αστέρων» του Μπέπε Γκρίλο στην Ιταλία. O Guardian βλέπει το φαινόμενο αυτό ως σύμπτωμα μιας ευρύτερης πολιτικής παθολογίας: «Πολλοί άνθρωποι δεν είναι ευχαριστημένοι με όσα διαδραματίζονται στην Ευρώπη και στις χώρες τους. Οι πολιτικοί του κα- ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΕΚΛΟΓΩΝ Πέμπτη 22 Μαΐου Παρασκευή 23 Μαΐου Σάββατο 24 Μαΐου Κυριακή 25 Μαΐου αριθμός ευρωβουλευτών Πρώτος ο Φάρατζ στη Βρετανία Οι ευρωσκεπτικιστές φαίνεται ότι θα είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι των ευρωεκλογών στη Βρετανία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση των Sunday Times, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας (UKIP) υπό τον Νάιτζελ Φάρατζ συγκεντρώνει το 31% των ψήφων, έναντι 28% των Εργατικών και 19% των Συντηρητικών, ενώ το Κόμμα των Φιλελευθέρων περιορίζεται στο ισχνό 9%. Ωστόσο, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι η δημοσκοπική απογείωση του UKIP καταγράφεται μία εβδομάδα αφότου οι υποψήφιοι του Κόμματος της Ανεξαρτησίας εξαπέλυσαν πραγματικό μπαράζ ρατσιστικών δηλώσεων. Ο τοπικός υποψήφιος του κόμματος στο βόρειο Λονδίνο, Ουίλιαμ Χένγουντ, είχε προτείνει στον κωμικό Λένι Χένρι αν δεν του αρέσει η Βρετανία να μετεγκατασταθεί σε μία «μαύρη χώρα». Ο Χένρι είχε διαμαρτυρηθεί ότι οι εθνικές μειοψηφίες δεν εκπροσωπούνται αρκετά στη βρετανική τηλεόραση. Ο πολιτευτής, ερωτηθείς σχετικά, δεν προσπάθησε να ανασκευάσει τους ρατσιστικούς ισχυρισμούς του και τόνισε μιλώντας προς το BBC: «Αν στους μαύρους που έρχονται σε αυτή τη χώρα δεν αρέσει η συμβίωση με τους λευκούς, τότε γιατί έρχονται; Αν ο Χένρι θέλει να περιστοιχίζεται από μαύρους, ας πάει σε μία μαύρη χώρα». Ενας άλλος υποψήφιος του Κόμματος της Ανεξαρτησίας, ο Αντρέ Λάμπιτ, είχε αποκαλέσει «σατανικό» το Ισλάμ και είχε γράψει στον λογαριασμό του στο Twitter «η εσωτερική ηρεμία θα έρθει όταν το έιτζ κάνει αυτό που πρέπει να κάνει και αραιώσει την πυκνότητα του πληθυσμού της Αφρικής». Τέλος, ένας άλλος υποψήφιος, ο Μάγκνους Νίλσον, έγραψε στο Facebook: «Το Ισλάμ είναι μία οργάνωση οργανωμένου εγκλήματος υπό θρησκευτικό καμουφλάζ. Οποιος μουσουλμάνος δεν συμμετέχει στο οργανωμένο έγκλημα δεν πιστεύει πραγματικά και δεν τηρεί τις αρχές του Μωάμεθ». Τα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας οργάνωσαν διακομματική εκστρατεία καταδίκης του κόμματος του Νάιτζελ Φάρατζ ως ρατσιστικού. Της εκστρατείας ηγείται η πρώην υπουργός Μετανάστευσης του Εργατικού Κόμματος Μπάρμπαρα Ρος, η οποία επ’ ευκαιρία δήλωσε ότι «πρέπει να αποκαλυφθεί στα μάτια όλων ότι η εκστρατεία του Κόμματος της Ανεξαρτησίας είναι μία αμιγώς ρατσιστική εκστρατεία». REUTERS, BBC τεστημένου παρακάμπτουν τις ανησυχίες των πολιτών αντί να δώσουν καθαρές και ευθείες απαντήσεις. Από την άλλη, οι πολιτικοί των άκρων προτείνουν απλοϊκές πολιτικές, όπως ο πόλεμος στη μετανάστευση ή στις μεγάλες επιχειρήσεις. Ανοησία εναντίον μωρολογίας. Το αποτέλεσμα είναι η υποβάθμιση του πολιτικού διαλόγου, η απώλεια του ρεαλισμού, των αποχρώσεων, της ευφυΐας... Η διάβρωση των θεσμών από μια επιχειρηματική τάξη, που αμείβεται υπερβολικά, αγνοεί το κοινωνικό κόστος των δραστηριοτήτων της και θρέφει τις ανισότητες, έχει προχωρήσει πάρα πολύ. Αυτά τα ζητήματα δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν στο Εθνικό Μέτωπο. Η θέση τους είναι στο κέντρο της πολιτικής ζωής, όχι στα άκρα». H άνοδος της Λεπέν στη Γαλλία Οξεία πολιτική κρίση ταλανίζει τη Γαλλία, φυσικό επακόλουθο της οικονομικής, που οδήγησε σε δραματική αύξηση της ανεργίας και σε πρωτοφανή για τα μεταπολεμικά δεδομένα συρρίκνωση της αγοραστικής ισχύος των Γάλλων πολιτών. Πρώτη ένδειξη της απογοήτευσης και της οργής του εκλογικού σώματος αποτελούν τα ρωμαλέα ποσοστά που δίνουν για τις ευρωεκλογές οι σφυγμομετρήσεις στο ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν, «στεφανωμένης» ήδη με τις δάφνες των 14 δήμων που εξασφάλισε το κόμμα της στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου. Με κάποιες από τις δημοσκοπήσεις να φέρνουν το Μέτωπο ακόμη και στην πρώτη θέση της ευρωπαϊκής εκλογικής αναμέτρησης, η κυβέρνηση των Σοσιαλιστών και ο ελάχιστα δημοφιλής πρόεδρός της, Φρανσουά Ολάντ, βρίσκεται αντιμέτωπη με μία ακόμη πολιτική ταπείνωση, ανάλογη εκείνης του 2002, όταν ο πρώην πρόεδρος του Μετώπου, Ζαν-Μαρί Λεπέν είχε εκτοπίσει τους Σοσιαλιστές του Λιονέλ Ζοσπέν από τον δεύτερο γύρο. Η ενίσχυση των ποσοστών του Εθνικού Μετώπου δεν πρέπει, πάντως, να αποδοθεί αποκλειστικά στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην αγοραστική ισχύ του γαλλικού εκλογικού σώματος, αλλά και στη δυσαρέσκεια που εκφράζει η γαλλική αστική τάξη για την υποχώρηση της επιρροής της χώρας στο εξωτερικό. Η ανάδειξη της Γερμανίας σε οικονομικό κινητήρα της Ευρωζώνης δυσαρεστεί όσους Γάλλους νοσταλγούν το αποικιακό παρελθόν ή όσους εκτιμούν πως το όραμα του Ζαν Μονέ για μία ενωμένη Ευρώπη προδίδεται από την κοντόφθαλμη γερμανική πολιτική. Την ίδια ώρα, κάθε επίδειξη αδυναμίας από μέρους των Σοσιαλιστών λειτουργεί προς όφελος των ευρωσκεπτικιστών. Αυτό ισχύει και για την πρώτη εκλογική δοκιμασία του πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς, την Τετάρτη στην Εθνοσυνέλευση. Στην κρίσιμη –παρότι συμβουλευτική– ψηφοφορία για την έγκριση του προγράμματος σταθερότητας με στόχο την εξοικονόμηση 50 δισ. ευρώ σε πέντε χρόνια, 31 βουλευτές των Σοσιαλιστών επέλεξαν την αποχή. Παρότι η πρωτοβουλία των «ανταρτών» δεν θα αρκούσε για την καταψήφιση του νομοθετήματος, η αντιστασιακή αυτή πράξη, με αποδέκτες τους απογοητευμένους ψηφοφόρους των Σοσιαλιστών, αποτελεί σαφές μήνυμα προθέσεων και αυστηρή προειδοποίηση προς τον νεοδιορισθέντα πρωθυπουργό από τα οργισμένα μέλη της κοινοβουλευτικής του ομάδας. Ακολουθώντας την παράδοση των τελευταίων 20 ετών, ηγεσία και μέλη του Εθνικού Μετώπου συγκεντρώθηκαν την Πέμπτη μπροστά στο άγαλμα της Ιωάννας της Λωρραίνης, στην οδό Ριβολί της γαλλικής πρωτεύουσας, για να τιμήσουν την «εθνικιστική Πρωτομαγιά». Παρά τη μεγάλη απόκλιση στον αριθμό των συγκεντρωμένων στις εκτιμήσεις της αστυνομίας (3.000 άτομα) και των διοργανωτών (20.000), η παρουσία σημαντικού αριθμού διαδηλωτών δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η πρωτοβουλία του Ζαν-Μαρί Λεπέν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 να αποφύγει τα αμφιλεγόμενα ξενοφοβικά και ραστιστικά ξεσπάσματα για την Πρωτομαγιά και να επιλέξει το ενωτικό σύμβολο της Ιωάννας της Λωρραίνης, απέδωσε καρπούς. Την ίδια στιγμή, το νεωτερικό μήνυμα της Μαρίν Λεπέν προς τους απογοητευμένους ψηφοφόρους όλων των κομμάτων, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, αποδεικνύεται αποτελεσματικό. Τα κεντρικά συνθήματα της Λεπέν ενόψει ευρωεκλογών διαμορφώνονται έτσι με κεντρικό άξονα την απόρριψη του «υπερ-φιλελευθερισμού» και του «ευρωπαϊσμού» και την επαναφορά «εθνικού οράματος». Ερωτηθείσα από την εφημερίδα Le Monde για την ικανότητα του Μετώπου να προσαρμόζεται ανάλογα με την εποχή, η κ. Λεπέν είπε: «Δεν είμαστε στείρα αντιδραστικό κόμμα, ταγμένο να ζει σε κλίμα εχθρικής άρνησης και μόνιμης αντιπαλότητας με την υπόλοιπο πολιτικό κόσμο. Το 1995, το Εθνικό Μέτωπο αποσκοπούσε στη σύσταση ιδεολογικών εργαστηρίων και στην ιδεολογική ζύμωση. Οι αναζητήσεις αυτές πήραν τέλος. Εχουμε γίνει πια ένα κόμμα εξουσίας, που διαθέτει τις αναγκαίες δομές και την εκλογική βάση για να διεκδικεί κυβερνητικό ρόλο». AFP, LE MONDE 21-DIETHNH_Master_cy 02/05/14 23:30 Page 21 ΕΛΛΑΔΑ Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 21 Στην αίθουσα αναμονής τα Δυτικά Βαλκάνια Δεν θα αποκομίσουν κάτι ουσιαστικό για την ένταξή τους στην Ε.Ε. από την άτυπη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών στη Θεσσαλονίκη Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ Με φόντο την ουκρανική κρίση και με την προεκλογική ατμόσφαιρα για τη νέα Ευρωβουλή να φουντώνει, συνέρχεται, στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας την ερχόμενη εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη, η άτυπη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. για να εξετάσει τις προοπτικές ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Μαζί θα καταφθάσουν και θα πάρουν θέση γύρω από το τραπέζι της διάσκεψης και οι ΥΠΕΞ των χωρών βορείως των συνόρων μας που «συνωστίζονται» στον προθάλαμο της Ε.Ε., ήτοι των Αλβανίας, FYROM, Σερβίας, Κοσόβου, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και Μαυροβουνίου, που πάντως δεν (πρέπει να) τρέφουν αυταπάτες ότι θα φύγουν από τη Θεσσαλονίκη με κάτι χειροπιαστό ως προς την ευρωπαϊκή διαδρομή τους. Εντεκα χρόνια πριν και συγκεκριμένα τον Ιούνιο του 2003, η Ελλάδα, προεδρεύουσα τότε, είχε ανοίξει, με τη σύνοδο κορυφής των πολιτικών ηγετών των κρατών-μελών στη Χαλκιδική, το θέμα της σταδιακής ένταξης, με ορίζοντα δεκαετίας, των χωρών της Βαλκανικής στην Ε.Ε. Ο στόχος επετεύχθη εν μέρει, καθώς στο διάστημα αυτό μέλη της Ε.Ε. έγιναν η Βουλγαρία και η Ρουμανία, καθώς και η Κροατία και η Σλοβενία, με την Αθήνα να αισιοδοξεί έκτοτε, ότι σε τούτη την προεδρία, η διαδικασία έν- Στον προθάλαμο της Ε.Ε. συνωστίζονται χώρες της Βαλκανικής, επιθυμώντας διακαώς οι σημαίες τους να βρεθούν δίπλα σε αυτές των μελών της ευρωπαϊκής οικογένειας. Αλβανία, Σκόπια, Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Μαυροβούνιο, όπως όλα δείχνουν, πρέπει να κάνουν υπομονή... ταξης και των υπόλοιπων χωρών θα είχε ολοκληρωθεί και η Ελλάδα θα πανηγύριζε για την επίτευξη του μεγαλύτερου στόχου που είχε θέσει για την ευρύτερη περιοχή, να γίνει, δηλαδή, η ηγέτις της προσπάθειας ενσωμάτωσης των βαλκανικών κρατών στις ευρωπαϊκές δομές. Τα πράγματα, όμως, δεν ήρθαν έτσι και η ιδέα να γίνει στο πλαίσιο της τωρινής προεδρίας μια νέα σύνοδος κορυφής ηγετών Ε.Ε. - Δυτικών Βαλκανίων, η «Θεσσαλονίκη ΙΙ», στην οποία θα ετίθετο συγκεκριμένη ημερομηνία για την ολοκλήρωση «Ναυάγιο» στις συνομιλίες Το Ισραήλ αποσύρθηκε μετά τη συμφωνία Αμπάς με Χαμάς Εληξε χωρίς συμφωνία η αμερικανική προθεσμία για τις ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστινιακή Αρχή, σε τεταμένο κλίμα. Την περασμένη εβδομάδα, το Ισραήλ είχε ανακοινώσει την παύση των διαπραγματεύσεων, αντιδρώντας στην κίνηση του Παλαιστινίου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς να υπογράψει μία συμφωνία συμφιλίωσης με την ισλαμιστική Χαμάς, η οποία ελέγχει την περιοχή στη Λωρίδα της Γάζας, με την προοπτική να σχηματισθεί μία παλαιστινιακή κυβέρνηση συναίνεσης. Ενταση ανάμεσα στις δύο πλευρές είχε ήδη δημιουργηθεί σχετικά με το ζήτημα των εποικισμών, αλλά και την αποφυλάκιση κρατουμένων. Οι συνομιλίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων είχαν ξεκινήσει τον περασμένο Ιούλιο, ύστερα από παύση τριών ετών, αλλά μικρή πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί έκτοτε. Το Ισραήλ από την πλευρά του έχει δηλώσει ότι δεν θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις εάν η Χαμάς συμμετάσχει σε αυτές. Η Χαμάς, η οποία θεωρείται τόσο από το Ισραήλ όσο και από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες τρομοκρατική οργάνωση, αρνείται να αναγνωρίσει το ισραηλινό κράτος. «Ο Αμπάς μπορεί να έχει ειρήνη είτε με το Ισραήλ είτε με τη Χαμάς – όχι και με τους δύο», σχολίασε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου στο BBC. Οι ΗΠΑ είχαν εκφράσει την απογοήτευσή τους σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ Φατάχ και Χαμάς, ωστόσο, επιθυμούν τη συνέχιση των ειρηνευτικών συνομιλιών. Ο Αμπάς δήλωσε την Τρίτη έτοιμος να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ εάν αυτές επικεντρωθούν στη χάραξη των συνόρων και στο πάγωμα των εποικισμών. «Από την ίδρυση του Ισραήλ, κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι τα σύνορα», σχολίασε ο Παλαιστίνιος πρόεδρος. «Είμαστε αποφασισμένοι να μάθουμε ποια είναι τα σύνορά μας και ποια είναι τα δικά τους, καθώς χωρίς αυτά δεν θα υπάρξει ειρήνη», πρόσθεσε ο ίδιος σε ομιλία του στη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης. Ο Αμπάς τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις θα παραταθούν μόνο εάν υπάρξει απελευθέρωση κρατουμένων και παύση του εποικισμού στο σύνολό του. Η ανέγερση κατοικιών στη Δυτική Οχθη συνεχίζεται, με πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις να καταγγέλλουν τη στάση της ισραηλινής κυβέρνησης. Οι Παλαιστίνιοι πιθανότατα θα επιδιώξουν την νομιμοποίηση του παλαιστινιακού κράτους μέσω διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ, σε περίπτωση που οι συνομιλίες δεν συνεχιστούν. Την ίδια στιγμή, αντιδράσεις έχει προκαλέσει η δημοσίευση ηχητικού υλικού από μία κλειστή συνάντηση από τη διαδικτυακή εφημερίδα The Daily Beast, όπου ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, προειδοποιεί ότι το Ισραήλ μπορεί να εξελιχθεί σε ένα «κράτος Απαρτχάιντ», όπου θα υπάρχουν πολίτες δύο κατηγοριών, εάν δεν επιτευχθεί η ίδρυση δύο ξεχωριστών κρατών. Αν και το πολιτικό γραφείο του Νετανιάχου αρνήθηκε να σχολιάσει, η αναφορά Κέρι προκάλεσε κύμα επικρίσεων από την ισραηλινή κοινότητα των ΗΠΑ. «Οποιοσδήποτε υπαινιγμός ότι το Ισραήλ είναι ή κινδυνεύει να γίνει ένα κράτος Απαρτχάιντ είναι προσβλητικός και ακατάλληλος», ανακοίνωσε η Επιτροπή Αμερικανοϊσραηλινών Δημοσίων Υποθέσεων. «Το Ισραήλ είναι η μόνη σταθερή δημοκρατία στη Μέση Ανατολή, προστατεύει τα δικαιώματα των μειονοτήτων ανεξάρτητα από την εθνικότητα ή τη θρησκεία», συμπλήρωσε. Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ σε ανακοίνωσή του την Τρίτη δήλωσε ότι η επιλογή των λέξεων αυτών για να περιγράψει την αναγκαιότητα της συγκρότησης δύο διακριτών κρατών ήταν ατυχής. «Δεν πιστεύω ούτε έχω δηλώσει ποτέ, δημόσια ή ιδιωτικά, ότι το Ισραήλ είναι ένα κράτος Απαρτχάιντ ή ότι σκοπεύει να γίνει τέτοιο», είπε ο Κέρι. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ τόνισε ότι πάντοτε υπήρξε υποστηρικτής του Ισραήλ. BBC, INTERNATIONAL NEW YORK TIMES της ένταξης και των υπόλοιπων εν αναμονή χωρών, εγκαταλείφθηκε πρόωρα. Κατόπιν αυτού, η Αθήνα, για να μη θεωρηθεί ότι απεμπόλησε τον μεγάλο στόχο της μεταδίδοντας στους ενδιαφερόμενους γείτονες «λάθος εντυπώσεις», αλλά και, όπως σημείωνε χαρακτηριστικά στην «Κ» διπλωματική πηγή, «να μη φανεί ότι δεν έκανε τίποτα», οργανώνει στη Θεσσαλονίκη την άτυπη σύνοδο των ΥΠΕΞ. Θα αποφασιστεί κάτι χειροπιαστό; Οχι. Οι υπουργοί απλώς «θα επαναβεβαιώσουν την προσήλωση της Ε.Ε. στο ευρωπαϊκό μέλλον της περιοχής και την αποφασιστικότητα των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων να επιδιώξουν την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με την ευρωπαϊκή τους πορεία». Μέχρι εκεί, όμως, γιατί και τις «πέτρες» να ρωτήσει κανείς στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, στην Ουάσιγκτον κ.λπ. θα λάβει απάντηση ότι δεν βλέπουν τέτοιο πράγμα στον κοντινό ορίζοντα. «Η Ευρώπη βρίσκεται σ’ ένα μεγάλο σταυροδρόμι, δεν ξέρει τι της ξημερώνει και το τελευταίο πράγμα που την απασχολεί είναι να εντάξει τα Σκόπια ή την Αλ- βανία», έλεγε στην «Κ» η διπλωματική πηγή που παρακολουθεί από πολύ κοντά το θέμα της διεύρυνσης. Αργοσβήνει, λοιπόν, το όραμα των Δυτικών Βαλκανίων να περάσουν την «πύλη» και να αισθανθούν οι λαοί τους πολίτες της Ευρώπης; «Μάλλον απομακρύνεται. Τα Βαλκάνια έχουν πάψει να είναι υψίστης στρατηγικής σημασίας για τη Δύση και αυτό λέει πολλά. Εντάξει, κάποια στιγμή θα μπουν, αλλά αν πάνε και πέντε-δέκα χρόνια πίσω, δεν θα χάσει η Βενετιά βελόνι. Κανείς δεν πρόκειται να χύσει μαύρο δάκρυ...», πρόσθεσε χαρακτηριστικά. Μια γενικόλογη διακήρυξη της συνόδου, που θα βεβαιώνει ότι η πόρτα της Ε.Ε. παραμένει ανοιχτή για τις υποψήφιες χώρες της Βαλκανικής και θα τις παροτρύνει να συνεχίσουν με ζήλο τις μεταρρυθμίσεις, ώστε όταν έρθει η ώρα να έχουν υλοποιήσει τα κριτήρια, θα αποτελέσει το καθησυχαστικό μήνυμα προς τους γείτονες ότι οι φίλοι τους στην Ευρώπη δεν τους έχουν ξεχάσει και κρατούν ζωντανό το όραμά τους. Και η Αθήνα θα έχει να λέει ότι παραμένει αυτή ο ισχυρός μοχλός που θα σπρώξει και τις άλλες (δυτικο)βαλκανικές χώρες στην ευρωπαϊκή αγκαλιά. Το έχει, εξάλλου, μεγάλη ανάγκη, σε μια περίοδο που επιθυμεί να επανακάμψει διπλωματικά στα Βαλκάνια. Μεταφορές και ενέργεια Υψηλές παρουσίες δεν αναμένονται στη σύνοδο που θα γίνει την Τετάρτη και την Πέμπτη στο Μέγαρο Μουσικής, στη Νέα Παραλία. Ούτε ο Γερμανός Σταϊνμάγερ ούτε ο Γάλλος Φαμπιούς ούτε ο Βρετανός Χέιγκ πρόκειται να παραστούν. Το πιο «μεγάλο όνομα» θα είναι η γοητευτική Ιταλίδα ΥΠΕΞ Φεντερίκα Μοντεγκίνι, πλάι στους κ. Βενιζέλο και τους ομολόγους της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Ισως έρθει και ο Πολωνός, ενδεχομένως και ο Ισπανός. Οι (δυτικο)Βαλκάνιοι θα είναι όλοι εκεί, με πρώτο τον ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ Νίκολα Πόποσκι, ενώ οι υπόλοιποι της Ε.Ε. θα εκπροσωπηθούν σε επίπεδο υφυπουργών, με τον επίτροπο αρμόδιο για τη διεύρυνση κ.Φούλε να καταφθάνει από τους πρώτους. Εχει σχέση η απουσία των ηχηρών ονομάτων με τη σημασία που προσδίδουν οι ισχυροί της Ευρώπης στη σύνοδο; Οχι, διατείνονται οι οργανωτές, που το αποδίδουν περισσότερο στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας για τις ευρωεκλογές. Δεν στερείται ενδιαφέροντος, πάντως, η συζήτηση που θα γίνει για θέματα ενέργειας και μεταφορών, υπό το φως των εξελίξεων στην Ουκρανία και της δύσκολης πραγματικότητας που τείνει να διαμορφωθεί στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αλλά και οι άτυπες διμερείς συναντήσεις που οπωσδήποτε θα γίνουν στο περιθώριο αποκτούν τη δική τους σημασία. 22-DIETHNH_Master_cy 5/2/14 11:03 PM Page 22 ΔΙΕΘΝΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 4 Mαΐου 2014 Ο Ομπάμα, η Ασία και η στρατηγική μετατόπιση Σύλληψη - θρίλερ του Τζέρι Ανταμς Κατηγορείται για φόνο πριν 42 χρόνια Πολιτικό σοκ στην Ιρλανδία προκάλεσε η σύλληψη και πολυήμερη ανάκριση του ηγέτη του κόμματος Σιν Φέιν, Τζέρι Ανταμς. Ο ιστορικός ηγέτης των Καθολικών της Βόρειας Ιρλανδίας συνελήφθη το βράδυ της Τετάρτης για μία πολιτική δολοφονία που στοιχειώνει εδώ και 42 χρόνια το Σιν Φέιν – κατά το παρελθόν, πολιτική πτέρυγα του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού. Βουλευτής στο Κοινοβούλιο της ανεξάρτητης Ιρλανδίας και, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο πιο δημοφιλής πολιτικός στη διχοτομημένη νήσο, ο Τζέρι Ανταμς κατηγορείται ότι, ως αρχηγός του IRA στο Μπέλφαστ, έδωσε εντολή, παραμονές Χριστουγέννων του 1972, για την απαγωγή και την εκτέλεση της 37χρονης Τζιν Μακόνβιλ, χήρας και μητέρας 10 παιδιών, η οποία είχε ενοχοποιηθεί ως πληροφοριοδότρια των Βρετανών. Ο πρώην βουλευτής δυτικού Μπέλφαστ συνελήφθη δυνάμει του αντιτρομοκρατικού νόμου που ψηφίστηκε το 2000 από το βρετανικό Κοινοβούλιο και μέχρι χθες συνέχιζε να κρατείται και να ανακρίνεται, χωρίς να του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Τα ενοχοποιητικά στοιχεία που επικαλούνται οι Αρχές προέρχονται από καταθέσεις πρώην στελεχών του IRA σε έρευνα πανεπιστημίου της Βοστώνης για τα χρόνια των αιματηρών ταραχών στη Βόρεια Ιρλανδία. Οι πρώην μαχητές συμφώνησαν να Αντικρουόμενοι απολογισμοί της περιοδείας σε Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Μαλαισία, Φιλιππίνες < < < < < < Λεπτές ισορροπίες από την Ουάσιγκτον στη διένεξη μεταξύ Πεκίνου και Τόκιο. Ιαπωνία, πρώτο σταθμό της περιοδείας του. Εκεί, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν μπόρεσε να ανακοινώσει διμερή εμπορική συμφωνία, παρά την άτυπη σύνοδο κορυφής σε εστιατόριο σούσι και τις μαραθώνιες συνομιλίες της τελευταίας στιγμής. Οι διαφωνίες ήταν τέτοιες, που οι δύο πλευρές αναγκάστηκαν να καθυστερήσουν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος, μέχρις ότου ο Ομπάμα είχε ήδη αναχωρήσει από το Τόκιο. Πιο σημαντική από κάθε εμπορική συμφωνία για την Ιαπωνία υπήρξε η διαβεβαίωση του Μπαράκ Ομπάμα ότι οι ΗΠΑ θα σπεύσουν σε βοήθεια της χώρας σε περίπτωση εδαφικής διένεξης με την Κίνα, γύρω από τις διαφιλονικούμενες βραχονησίδες Ντιαογού. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, ο πρόεδρος Ομπάμα πέτυχε να διατηρήσει στις δηλώσεις του όλη την εβδομάδα τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της αμφισβήτησης της κινεζικής επιρροής στην Ασία και της διατήρησης καλών σχέσεων με τη δεύτερη οικονομία του πλανήτη. Παρότι το Πεκίνο κάλεσε τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία να εγκαταλείψουν τις «ψυχροπολεμικές τους αντιλήψεις», η κινεζική ηγεσία παρέμεινε σιωπηλή τις υπόλοιπες ημέρες της περιοδείας του κ. Ομπάμα στην Ασία. Στήριξη στη Σεούλ Στη Νότια Κορέα, ο Μπαράκ Ομπάμα ξεδίπλωσε το αδιαμφισβήτητο ρητορικό του ταλέντο για να απευθύνει τα συλλυπητήριά του στους συγγενείς των θυμάτων του ναυαγίου της 16ης Απριλίου, εκφράζοντας παράλληλα τη στήριξή του στη Σεούλ, στη σοβούσα αντιπαράθεσή της με την Πιονγιάνγκ. Στη Μαλαισία, ο πρόεδρος Ομπάμα είχε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει ταξίδι που είχε αναβληθεί το περασμένο φθινόπωρο στη χώρα, λόγω της καταψήφισης του προϋπολογισμού και της «διακοπής λειτουργίας» της αμερικανικής κυβέρνησης. Μία από τις λίγες απτές επιτυχίες της περιοδείας του απόλαυσε ο Μπαράκ Ομπάμα, με την υπογραφή σημαντικής αμυντικής συμφωνίας, διάρκειας μιας δεκαετίας, με τη Μανίλα. Η συμφωνία προβλέπει την ανάπτυξη Αμερικανών στρατιωτών, αεροσκαφών και πολεμικών πλοίων στην αχανή νησιωτική χώρα, με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας και την αντιμετώπιση της κινεζικής επιβουλής στις αμφισβητούμενες κοραλλιογενείς βραχονησίδες Σκάρσμπορο. Στις Φιλιππίνες, όμως, ο πρόεδρος Ομπάμα συνάντησε τις πιο μαχητικές αντιαμερικανικές διαδηλώσεις της ασιατικής του περιοδείας. Αριστερές οργανώσεις της πρώην αμερικανικής αποικίας, που διεξήγαγε μακρόχρονο και ιδι- Στη Νότια Κορέα, ο Μπαράκ Ομπάμα, στη συνάντησή του με την πρόεδρο της χώρας, Παρκ Γκεούν Χιε, εξέφρασε τη στήριξή του στη Σεούλ, στη σοβούσα αντιπαράθεσή της με την Πιονγιάνγκ. αίτερα αιματηρό εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο εναντίον των Αμερικανών την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Οι αντιαμερικανοί ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η νέα αμυντική συνθήκη ακυρώνει τις δημοκρα- τικές προόδους που επιτεύχθηκαν στις Φιλιππίνες, μετά τη διακοπή λειτουργίας των αμερικανικών βάσεων στη χώρα τη δεκαετία του 1990, ύστερα από έναν αιώνα αδιάκοπης παρουσίας. ASSOCIATED PRESS, REUTERS Εκατοντάδες Αιγύπτιοι «εις θάνατον» Μέτωπο κυβέρνησης-Δικαιοσύνης απέναντι σε κάθε αντίδραση μετά την ανατροπή Μόρσι θέτηση αποκλειστικά ειρηνικών μέσων, λέγοντας «η ειρηνικότητά μας είναι πιο δυνατή από τις σφαίρες». Εξέλιξη κατεγράφη και σε μία δεύτερη υπόθεση που εκδικάστηκε από τον ίδιο δικαστή. Σε αυτήν την περίπτωση, είχαν καταδικαστεί σε θάνατο 529 οπαδοί της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Ωστόσο, επικυρώθηκαν οι καταδίκες για 37 εκ των κατηγορουμένων, ενώ για τους υπολοίπους η εσχάτη των ποινών μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά. Το φαβορί REUTERS Τα αιγυπτιακά δικαστήρια καταδίκασαν την περασμένη Δευτέρα σε θάνατο εκατοντάδες ισλαμιστές, αλλά και φιλελεύθερους αντιπάλους της σημερινής κυβέρνησης της χώρας. Ειδικότερα, δικαστήριο της πόλης Μίνια καταδίκασε στην εσχάτη των ποινών τον πνευματικό ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, καθώς και άλλα 680 άτομα που κατηγορούνται για τον θάνατο ενός αστυνομικού κατά τη διάρκεια των ταραχών του προηγούμενου καλοκαιριού. Την ίδια στιγμή, δικαστήριο του Καΐρου έθεσε εκτός νόμου τo αριστερό «Κίνημα της 6ης Απριλίου», που είχε πρωτοστατήσει στην ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ, με διάφορες κατηγορίες για κατασκοπεία. Οι δικαστικές αποφάσεις θεωρούνται η πλέον απτή απόδειξη μέχρι στιγμής για την ενεργό υποστήριξη της Δικαιοσύνης στην προσπάθεια της νέας κυβέρνησης να καταπνίξει κάθε είδους αντίδραση και διαφωνία μετά την ανατροπή του προέδρου Μόρσι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η θανατική καταδίκη του πνευματικού ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Μοχάμεντ Μπαντί, O πρώην αρχηγός του στρατού Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο στρατηγός που ηγήθηκε της ανατροπής του Μόρσι, αναμένεται να κερδίσει με ευκολία τις εκλογές του επόμενου μήνα. 70 ετών, ο οποίος, αξίζει να σημειωθεί, την ημέρα του συμβάντος βρισκόταν σε αστυνομικό τμήμα του Καΐρου. Εκείνη, μάλιστα, την περίοδο είχε απευθύνει επανειλημμένες εκκλήσεις για την υιο- Ο ηγέτης των καθολικών της Βόρειας Ιρλανδίας, Τζέρι Ανταμς. καταθέσουν με τη ρητή υπόσχεση των ερευνητών ότι οι μαρτυρίες τους θα δίνονταν στη δημοσιότητα μόνο μετά θάνατον. Η ηγεσία του Σιν Φέιν υποστηρίζει πως πρόκειται για σκευωρία με στόχο να αμαυρωθεί το κόμμα τους ενόψει των ευρωεκλογών, τόσο στη Βόρεια όσο και στην ανεξάρτητη Ιρλανδία. Πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν πως όποια και αν είναι η εξέλιξη των αστυνομικών ερευνών, η επιρροή του Τζέρι Ανταμς δεν πρόκειται να υποστεί φθορά στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου το Σιν Φέιν κυριαρχεί κατά κράτος στην καθολική κοινότητα, ενδέχεται όμως να σημάνει το τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας του στην ανεξάρτητη Ιρλανδία. Αποχώρηση ανταρτών από τη Χομς EPA/SONG KYUNG-SEOK Τη μετατόπιση του στρατηγικού κέντρου βάρους των ΗΠΑ προς την κατεύθυνση της Ασίας δεσμεύθηκε να ολοκληρώσει ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, που ολοκλήρωσε την Τετάρτη την επταήμερη περιοδεία σε Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Μαλαισία και Φιλιππίνες. Παρότι οι σύμβουλοι του προέδρου εξέφραζαν την ικανοποίησή τους για τα αποτελέσματα της «επιχείρησης γοητείας» του Ομπάμα, ήταν εμφανές ότι όλοι οι οικοδεσπότες της αμερικανικής αποστολής δεν μοιράζονταν τον ενθουσιασμό της Ουάσιγκτον. Τον τόνο της επίσκεψης καθόρισε το διήμερο του Ομπάμα στην EPA / RICHARD DREW l Στις εκλογές του επόμενου μήνα αναμένεται να κερδίσει με ευκολία ο πρώην αρχηγός του στρατού Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ο στρατηγός που ηγήθηκε της ανατροπής του Μόρσι, ο οποίος κάλεσε πριν από μερικές ημέρες τον αιγυπτιακό λαό να «πάει να ψηφίσει» στην εκλογική αναμέτρηση «για το καλό της Αιγύπτου». Την ίδια στιγμή, οι ισλαμιστές καλούν τους Αιγυπτίους σε αποχή. Μοναδικός αντίπαλος του Αλ Σίσι, ο υποψήφιος της Αριστεράς Χαμντίν Σαμπαχί. Τέλος, φρούδες αποδεικνύονται οι ελπίδες για ανεκτικότητα που είχαν υποσχεθεί οι πρωταίτιοι της ανατροπής του προέδρου Μόρσι το περασμένο καλοκαίρι. Εννέα μήνες αργότερα, οι θρησκευτικές μειονότητες στην Αίγυπτο αλλά και οι ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι ακόμη περιμένουν από τη νέα ηγεσία να υλοποιήσει την υπόσχεσή της. Μετά τους οπαδούς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που καταδικάζονται κατά εκατοντάδες σε θάνατο, η νέα κυβέρνηση, που έχει την υποστηριξη των στρατιωτικών, εξακολουθεί να φυλακίζει κόπτες χριστιανούς, σιίτες μουσουλμάνους, αλλά και άθεους. Επιτροπή Μουσουλμάνων ακαδημαϊκών, εξάλλου, απαγόρευσε την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας «Νώε» επειδή παραβιάζει την αρχή κατά των απεικονίσεων των προφητών. Αλλά και ο στρατιωτικός ηγέτης που ενορχήστρωσε την ανατροπή του Μόρσι και υποψήφιος πρόεδρος, Αμπντούλ Φατάχ αλ Σίσι, συχνά απευθύνεται στη μουσουλμανική πλειοψηφία με γλώσσα που θυμίζει αυτήν του Ανουάρ Σαντάτ, ο οποίος επεκαλείτο τη θρησκεία προκειμένου να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του, ενώ είχε περιλάβει στο Σύνταγμα τις αρχές του ισλαμικού νόμου. ΝEW ΥORK ΤIMES, AFP, A.P. Ανακωχή με στόχο την ασφαλή αποχώρηση των αντικαθεστωτικών που έχουν εγκλωβιστεί στην Παλιά Πόλη της Χομς συμφωνήθηκε μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και των ανταρτών, σύμφωνα με τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο κυβερνητικός στρατός του προέδρου Ασαντ είχε εκδιώξει τους αντάρτες από το μεγαλύτερο μέρος της στρατηγικής σημασίας πόλης, στην κεντρική Συρία, με τους τελευταίους θυλάκους των ανταρτών να περιορίζονται στο ιστορικό κέντρο της Παλιάς Πολης. Σύμφωνα με πηγές της αντιπολίτευσης, θα επιτραπεί στους αντάρτες να αποσυρθούν σε περιοχές που συνεχίζουν να ελέγχουν οι σύντροφοί τους, βόρεια της Χομς. Τον περασμένο Φεβρουάριο, εκατοντάδες άμαχοι εγκατέλειψαν την πολιορκημένη Παλιά Πόλη της Χομς μετά την επίτευξη προσωρινής ανακωχής. Εξάλλου, 11 παιδιά και αρκετοί ακόμη άμαχοι σκοτώθηκαν από επιθέσεις αυτοκτονίας ισλαμιστών αντικαθεστωτικών στα χωριά Τζιμπρίν και Χουμέιρι, που ελέγχονται από την κυβέρνηση Ασαντ. Πυρά Μακέιν κατά Μέρκελ για Κίεβο Οργή προκάλεσε στο Βερολίνο η βιτριολική κριτική του Αμερικανού γερουσιαστή Τζον Μακέιν κατά της Αγκελα Μέρκελ με αφορμή τη στάση της στο ουκρανικό πρόβλημα. Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία απέναντι στον Μπαράκ Ομπάμα στις εκλογές του 2008 κατηγόρησε τη Γερμανίδα καγκελάριο ότι στέκεται εμπόδιο στην επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων κατά της Ρωσίας εξαιτίας της επιρροής που ασκούν πάνω της επιχειρηματικά συμφέροντα. «Δεν εξεπλάγην, αλλά ενοχλήθηκα από την έλλειψη ηγετικής πυγμής εκ μέρους της. Είναι ηγέτις της Γερμανίας, αλλά υποτάσσεται στο βιομηχανικό σύμπλεγμα της χώρας της», δήλωσε ο Μακέιν, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, στην Ουάσιγκτον. Ο βουλευτής των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών Καρλ-Γκέοργκ Βέλμαν χαρακτήρι- MARK WILSON / GETTY IMAGES / AFP 22 Βέλη κατά της καγκελαρίου Αγκελας Μέρκελ εξαπέλυσε ο Αμερικανός γερουσιαστής Τζον Μακέιν. σε τις δηλώσεις Μακέιν «κακοήθεις ανοησίες» και κάλεσε τις ΗΠΑ να σταματήσουν την παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου της Μέρκελ. Συνεχίζουν να ψάχνουν το Μπόινγκ Μέχρι και ένα χρόνο ενδέχεται να διαρκέσει ακόμη η διεθνής έρευνα για το αγνοούμενο αεροσκάφος της μοιραίας πτήσης MH370 των Μαλαισιανών Αερογραμμών. Αυτό ανακοίνωσε, μιλώντας στη Μαλαισία, ο Ανγκους Χιούστον, επικεφαλής των διεθνών ερευνών για την ανεύρεση του αεροσκάφους. Την ερχόμενη εβδομάδα, αξιωματούχοι από την Αυστραλία, την Κίνα και τη Μαλαισία αναμένεται να συναντηθούν στην Καμπέρα της Αυστραλίας, ώστε να χαράξουν κοινή στρατηγική για τη συνέχιση των ερευνών. Προκαταρκτική αναφορά του υπουργείου Μεταφορών της Μαλαισίας, που είδε το φως της δημοσιότητας την περασμένη Πέμπτη, ανέφερε ότι πέρασαν τέσσερις ώρες ανάμεσα στην εξαφάνιση του αεροσκάφους και την έναρξη των ερευνών για τον εντοπισμό του. Η ίδια αναφορά σημειώνει πως μεσολάβησαν 17 ολόκληρα λεπτά από τη στιγμή που το αεροσκάφος εξαφανίστηκε από τα ραντάρ και τη συνειδητοποίηση της εξαφάνισης από τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. 23-DIETHNH_Master_cy 02/05/14 23:33 Page 23 ΔΙΕΘΝΗ Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Οι κρίσιμες ημερομηνίες για το μέλλον της Ουκρανίας ΗΠΑ και Ε.Ε. δυσκολεύονται να συντο- < < < < < < Δύο ουκρανικά ελικόπτερα καταρρίφθηκαν την Παρασκευή το πρωί και ο ανταποκριτής του BBC έκανε λόγο για τεταμένη κατάσταση. ASSOCIATED PRESS χρεωτική στρατιωτική θητεία με ένα διάταγμα με άμεση ισχύ, και οι ουκρανικές δυνάμεις έμοιαζαν διατεθειμένες να δώσουν μια ύστατη μάχη γοήτρου με απρόβλεπτες συνέπειες. Οπως αναφερόταν χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση του γραφείου του, «η απόφαση ελήφθη με δεδομένη την κατάσταση στην Ανατολή και στον Νότο, την αυξανόμενη ισχύ ένοπλων φιλορωσικών μονάδων και την κατάληψη δημόσιων κτιρίων, που απειλούν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας». Μία μέρα νωρίτερα, ο Τουρτσίνοφ είχε παραδεχθεί σε συνάντηση με τους περιφερειακούς κυβερνήτες στο Κίεβο ότι «οι δυνάμεις ασφαλείας δοκιμάζονται από αδράνεια, αναποτελεσματικότητα ακόμη και εγκληματική προδοσία». «Είναι δύσκολο να το παραδεχθούμε, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Η πλειονότητα των δυνάμεων ασφαλείας στην Ανατολή είναι ανίκανη να φέρει εις πέρας τα καθήκοντά της», είπε. Κατά την Φιλορώσοι μεταφέρουν Ουκρανό πιλότο ελικοπτέρου που κατερρίφθη την Παρασκευή στο Σλοβιάνσκ. Η εικόνα είναι από ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι. επιχείρηση κατάληψης της εισαγγελίας του Ντονέτσκ, εκατό αστυνομικοί που φρουρούσαν το κτίριο ξυλοκοπήθηκαν και αφοπλίστηκαν, ενώ οι φιλορώσοι καταληψίες έκαψαν την ουκρανική σημαία και ύψωσαν τη ρωσική. Στον αντίποδα, η Μόσχα κατηγόρησε το Κίεβο ότι «οδηγεί την Ουκρανία στην καταστροφή», αφήνοντας εμμέσως ανοιχτό το ενδεχόμενο για άμεση και ολοκληρωτική εμπλοκή της Ρωσίας στις συγκρούσεις. Επιπλέον, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε, σε τηλεφωνική επικοινωνία με την καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, να αποσυρθούν τα ουκρανικά στρατεύματα από τις νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας, προκειμένου να σταματήσουν οι συγκρούσεις με τους φιλορώσους αυτονομιστές. Σύμφωνα με την αμερικανική ιστοσελίδα Daily Beast, οι ΗΠΑ έχουν στη διάθεσή τους τηλεφωνήματα που αποδεικνύουν ότι η Μόσχα προσπαθεί εσκεμμένα να αποσταθεροποιήσει την Ανατολική Ουκρανία. Το ειδησεογραφικό σάιτ εμφανίζει τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, να λέει ότι έχει στοιχεία, από τα οποία προκύπτει πως πράκτορες - THE BREAKFAST SHOW ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ 07:00-10:00 07 00 10 00 Mr. Mrs. ΜΙΧΑΛΗΣ Deejay & ΤΣΙΚΑΛΑΣ 93.5, 99.9 & 95.0 www.mydeejay.com.cy 23 Πρόβλημα συντονισμού Θα κριθεί η ενότητα της χώρας – Ο κίνδυνος αποσχίσεων – Η σχέση ΗΠΑ - Ρωσίας Οι τρεις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να δώσουν απαντήσεις στις πολύμηνες υπαρξιακές αγωνίες της Ουκρανίας, με τρεις ημερομηνίες να θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες. Πρώτα, η 9η Μαΐου, ημέρα της νίκης, κατά την οποία οι φιλορώσοι υπέρμαχοι της απόσχισης της Ανατολικής Ουκρανίας ετοιμάζουν νέες βίαιες ενέργειες στο Ντονέτσκ, στο Λουάνσκ και αλλού. Στη συνέχεια, η 11η Μαΐου, όταν αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο Ντονέτσκ δημοψήφισμα για την απόσχισή του και την ανακήρυξη της ανεξάρτητης «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ». Και τέλος, η 25η Μαΐου, οπότε η Ουκρανία θα εκλέξει νέο πρόεδρο. Διάχυτη ωστόσο είναι η αίσθηση πως η μεγαλύτερη περιοχή της Ανατολικής Ουκρανίας γλιστρά από τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης στα χέρια φιλορώσων αυτονομιστών. Δύο ουκρανικά ελικόπτερα καταρρίφθηκαν την Παρασκευή το πρωί και ο ανταποκριτής του BBC στο Σλοβιάνσκ έκανε λόγο για μια εξαιρετικά τεταμένη κατάσταση, που θα μπορούσε άμεσα να διολισθήσει σε ανοιχτή σύρραξη μεταξύ των δύο πλευρών. Κυβερνητικά κτίρια, δικαστικά μέγαρα και τηλεοπτικές εγκαταστάσεις καταλαμβάνονται καθημερινά, με τις δυνάμεις ασφαλείας να προβάλλουν ελάχιστη έως μηδαμινή αντίσταση. Θορυβημένος ο μεταβατικός πρόεδρος της χώρας, Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ, επανέφερε την υπο- l ΚΡΙΣΤH ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ XOΡΗΓΟΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ των μυστικών υπηρεσιών παίρνουν οδηγίες απευθείας από τη Μόσχα. «Οι πράσινοι άνδρες», όπως αποκαλούνται, φορούν στρατιωτικές στολές χωρίς διακριτικά και συμμετέχουν μαζί με φιλορώσους διαδηλωτές στην κατάληψη δημόσιων κτιρίων. Οι δηλώσεις Κέρι, που διέρρευσαν στο Daily Beast, διαψεύδουν τους ισχυρισμούς της Ρωσίας, η οποία διαβεβαιώνει πως δεν έχει καμία εμπλοκή στις αποσχιστικές ενέργειες στην περιοχή. Ο ίδιος ο Πούτιν είχε άλλωστε επιβεβαιώσει με αρκετή καθυστέρηση την παρουσία Ρώσων στρατιωτών στην Κριμαία, πριν από την προσάρτηση της χερσονήσου από τη Μόσχα. «Δεν είναι τυχαίο ότι οι ίδιοι άνθρωποι που είδαμε στην Κριμαία, παλιότερα στη Γεωργία, πλέον δραστηριοποιούνται στην Ανατολική Ουκρανία. Είναι προσβλητικό για την ευφυΐα μας, πόσο μάλλον για τον τρόπο συμπεριφοράς μας τον 21ο αιώνα. Είναι συμπεριφορά συμμορίας και κράτουςπαρία της διεθνούς κοινότητας», φέρεται να είπε ο Κέρι, παρά την προσπάθεια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να υποβαθμίσει την προαναφερθείσα διαρροή. ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ νίσουν τον βηματισμό τους στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Μόσχας, καθώς η Ουάσιγκτον εμφανίζεται σαφώς αυστηρότερη βάλλοντας εναντίον επτά μελών του στενού κύκλου του Πούτιν και 17 ρωσικών επιχειρήσεων, που θα αντιμετωπίσουν προβλήματα εφεξής στο να εξάγουν τα προϊόντα τους. Στον αντίποδα, η Ε.Ε., ενεργειακά εξαρτημένη από τη Μόσχα, δυσκολεύεται να «περάσει» στο τρίτο στάδιο των κυρώσεων και να πλήξει καίρια τη ρωσική οικονομία. Πολλές χώρες της Ενωσης βασίζονται αποκλειστικά στη Ρωσία για τα αποθέματα φυσικού αερίου τους – έξι από αυτές ολοκληρωτικά και άλλες επτά σε μεγάλο βαθμό. Οι χώρες αυτές απεύχονται αυστηροποίηση των κυρώσεων και, ως γνωστόν, για να ληφθούν τέτοιου είδους αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε. απαιτείται ομοφωνία. Ακόμη και η Γερμανία εισάγει το ένα τρίτο του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία. Δεν είναι τυχαία η στάση του πρώην καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος ούτως ή άλλως είναι στέλεχος της North Stream και θεωρεί εσφαλμένη την πολιτική των Βρυξελλών στην ουκρανική κρίση. Την περασμένη εβδομάδα, μάλιστα, εξόργισε πολλούς συμπατριώτες του, επισκεπτόμενος την Αγία Πετρούπολη και γιορτάζοντας, κυριολεκτικά αγκαλιά με τον Ρώσο πρόεδρο, τα 70ά γενέθλιά του. Παράλληλα, ιστορικοί λόγοι υπαγορεύουν τη στάση της Βουλγαρίας, π.χ., που ζητάει κατανόηση για τα ζωτικά συμφέροντα της Μόσχας στην Ουκρανία, και της Πολωνίας, στον αντίποδα, που διεκδικεί αυστηρή τιμωρία της ρωσικής εθνικιστικής πολιτικής. Από την πλευρά της, η ρωσική οικονομία δοκιμάζεται μεν από τις κυρώσεις και τη διεθνή απομόνωσή της, αλλά οι συνέπειες δεν είναι τόσο μεγάλες, καθώς οι σημαντικότερες επιχειρήσεις και οι μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας παραμένουν προς το παρόν «ανέγγιχτες». 24-ADV GASTRONOMOS_Master_cy 02/05/14 20:04 Page 1 ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΪΟΥ Κοτόπουλο πανέ στο φούρνο Έξι συνταγές για να απολαύσουμε ζουμερό κοτόπουλο με τραγανή κρούστα στο ταψί, γλιτώνοντας τον κόπο του τηγανίσματος και τις επιπλέον θερμίδες. ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΕΣ ΤΑΡΤΕΣ ΚΑΙ ΚΙΣ ΛΟΡΕΝ Οι σεφ εμπνέονται από γνωστές και άγνωστες ζυμαρόπιτες ανά την Ελλάδα και φτιάχνουν εύκολες πίτες με αλεύρι, λαχανικά της εποχής και τυριά. ΚΙΝΕΖΙΚΟ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ Από spring rolls και won ton μέχρι τηγανητό ρύζι, noodles και μοσχάρι σιτσουάν σε ένα πλούσιο μενού για τους λάτρεις του είδους. ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΜΑΪΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 02/05/14 21:12 Page 1 Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 4 M A Ϊ ΟΥ 2 0 1 4 Μεταβολές εβδομάδας X.A.K. -5,31% X.A. 1,40% Dow Jones Nasdaq Nikkei Dax FTSE 100 0,58% 1,16% 0,20% 2,10% 1,73% ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η Ελλάδα επιστρέφει στην ανάπτυξη Ο επικεφαλής του Ομίλου της Euro- bank, Χρήστος Μεγάλου, αναλύει στην «Κ» τη νέα εποχή στην οποία εισέρχεται η τράπεζα, με παρουσία και στην Κύπρο, μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και την επιστροφή της σε ιδιωτικά χέρια. Σελ. 8 Πετρέλαιο €/$ -1,20% 0,10% Με επίκεντρο την Ελβετία κατάφερναν να μεταφέρουν καταθέσεις ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Οξύς ανταγωνισμός για άδειες παραμονής Μέσα από την εξαγορά «εικονικών» εταιρειών που ήταν από καιρό εγγεγραμμένες σε ειδικούς προορισμούς όπως τον Παναμά κατάφεραν ορισμένοι επιχειρηματίες να γλιτώσουν το κούρεμα και να βγάλουν εκτός Κύπρου το 70% των ανασφάλιστων καταθέσεων τους. Στην όλη διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται και δικηγορικά γραφεία, πληρώνονταν «προμήθειες» 5% για τον κάθε εμπλεκόμενο, ενώ οι σχετικές μαρτυρίες κάνουν λόγο και για εμπλοκή γνωστού επιχειρηματία που παρουσιαζόταν ως «εκπρόσωπος» της Κεντρικής Τράπεζας. Μερικές ημέρες μετά το σχετικό ταξίδι στην Ελβετία, και αφού αποποιούνταν τα δικαιώματά τους στις Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, αλλά και Μάλτα και Ιταλία, προσπαθούν να προσελκύσουν επενδύσεις από τρίτες χώρες, όπως η Ρωσία και η Κίνα, με θέλγητρο την παροχή άδειας παραμονής. Πού μειονεκτεί η Κύπρος; Σελ. 6 ΔΙΕΘΝΗ Το Ντουμπάι ξεπέρασε το Χίθροου Το αεροδρόμιο του Ντουμπάι έχει πλέον τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση στον κόσμο, αφήνοντας πίσω το Χίθροου της Βρετανίας. Το πρώτο τρίμηνο του έτους το αεροδρόμιο του Ντουμπάι χειρίστηκε την κίνηση 18,36 εκατ. επιβατών καταγράφοντας αύξηση επιβατικής κίνησης 11,4%. Σελ. 11 εν Κύπρω καταθέσεις, λάμβαναν τα χρήματα σε ελβετικό λογαριασμό που ανοιγόταν στο όνομα της εικονικής εταιρείας που αγόραζαν. Η όλη διαδικασία άρχισε τον Μάη, ενώ στις 11 Δεκεμβρίου καταγράφεται η τελευταία –αποτυχημένη- απόπειρα για έξοδο χρημάτων. Ωστόσο, μαρτυρίες αναφέρουν πως στο μεσοδιάστημα ολοκληρώθηκαν επιτυχώς «ταξίδια στην Ελβετία» με τα οποία διέφυγαν του συστήματος –και του κουρέματος- τουλάχιστον μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Όταν η «Κ» παρουσίασε τα στοιχεία που κατέχει σε αρμόδιους, μας ειπώθηκε πως οι αρχές είναι ενήμερες για το κόλπο. Σελ. 4 Νέα αξιολόγηση από την Τρόικα EPA Ενεργοποιήθηκε ο φόρος υπεραξίας στην Ελλάδα. Ο φόρος υπεραξίας επιβάλλεται με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά. Σε λειτουργία τέθηκε η ηλεκτρονική εφαρμογή στο Τaxisnet. Σελ. 12 Πρέπει να πείσει τους χρήστες ότι το Twitter είναι αναγκαίο Σελ. 7 Βρήκαν τρόπο να αποφύγουν το «κούρεμα» Κίνα: Υπερκατανάλωση πολυτελείας ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΛΙ ΡΟΟΥΓΚΑΝΙ Τα στοιχεία που δείχνουν την ολοένα αυξανόμενη ευρωστία της κινεζικής οικονομίας πληθαίνουν. Το ότι η Κίνα είναι η μεγαλύτερη καταναλώτρια πολυτελών προϊόντων είναι ένα από αυτά. Η Κίνα ενδέχεται να καταστεί η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, υπερβαίνοντας αυτήν των ΗΠΑ, έως το τέλος του χρόνου, σε όρους αγοραστικής δύναμης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας. Μία εξίσου σημαντική ανατροπή που προκύπτει είναι πως την Τρίτη θέση καταλαμβάνει πλέον η Ινδία εκτοπίζοντας την Ιαπωνία. Με τον αέρα του χαρακτηρισμού ως «καλού παιδιού» η Λευκωσία ετοιμάζεται να υποδειχθεί και πάλι τα τεχνικά κλιμάκια της Τρόικα για την τέταρτη αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης του κυπριακού Μνημονίου. Με κλειστά τα δύσκολα πολιτικά θέματα, όπως ήταν οι αποκρατικοποιήσεις, η αξιολόγηση αυτή τη φορά θα αναλωθεί σε πιο τεχνικά θέματα, αλλά και στην πορεία υλοποίησης όσων συμφωνήθηκαν στην προηγούμενη επίσκεψη των Τροϊκανών. Αν και η εικόνα που εκπέμπει η Κύπρος είναι θετική, υπάρχουν θέματα που έχουν μείνει πίσω. Πιο «καυτές» είναι οι εκκρεμότητες στον τραπεζικό τομέα, όπως η μεταβίβαση των δικαιωμάτων ψήφου που κατέχει η «κακή» Λαϊκή στην Τράπεζα Κύπρου σε ξένο οίκο και το θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σελ. 5 η Κεντρική έκανε το αναξιοπρεπές και ανήκουστο να δώσει μαζικά στοιχεία καταθετών για τους οποίους δεν υπάρχει κανένα ένταλμα και κανένα τεκμήριο πως έκαναν οι άνθρωποι κάτι κακό. Αντί δηλαδή να τους πει ο θεματοφύλακας του τραπεζικού απορρήτου πως χωρίς συγκεκριμένους λόγους για υποψία για τον καθένα ξεχωριστά δεν δίνονται μαζικά τέτοιες λίστες, προχώρησε δίνοντας τα στοιχεία δηλώνοντας μάλιστα άγνοια για το κατά πόσον είναι ακριβή. Ουδείς σεβάστηκε τον ρόλο του. Μάλιστα, ο τρόπος με τον οποίο έφευγαν τα κουρεμένα, άφηνε ίχνη πίσω του. Η Κεντρική, για την οποία υπάρχουν μαρτυρίες, δεν έκανε τίποτε για να ψάξει τις φήμες πριν αυτές γίνουν στοιχεία. Η Βουλή προτίμησε να λειτουργήσει ως φορέας κουτσομπολιού αντί φορέας της έννομης τάξης. Η ανεπάρκεια και η ελλιπής σοβαρότητα, και των δύο, δεν μπορεί παρά να ντροπιάζει τον κάθε πολίτη της Δημοκρατίας. Εν τω μεταξύ, ακόμα μεγαλύτερη είναι και η απορία γιατί ουδείς ανάμεσα τους δεν κινήθηκε για να ρωτήσει καν αν έφυγαν από τις τράπεζες κουρεμένα χρήματα, και μάλιστα μετά το κούρεμα τους. Η σιωπή αυτή είναι ύποπτη, έστω κι αν άλλες αρχές της Δημοκρατίας προσπαθούν να βγάλουν μιαν άκρη στην υπόθεση. Γυμνοί, ανίκανοι, καθοδηγούμενοι από μικρότητες και προσωπικές ανάγκες (προεκλογικές και άλλες), οι Βουλευτές δείχνουν άλλη μια φορά πόσο ανεπαρκείς είναι, ιδίως τα μέλη της Επιτροπής Θεσμών. Επίσης, πρέπει να προχωρήσει κατεπειγόντως ένα σοβαρό ΓεΣΥ και να εκπονηθεί ΜΔΠ. Και τα λεφτά από το γκάζι, μακριά από τους πολιτικούς. Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ Πώς να κρύψεις μια είδηση Ενώ ακόμα καίγονταν οι δίδυμοι πύργοι στη Νέα Υόρκη, η Τζο Μουρ, μια σύμβουλος επικοινωνίας του βρετανικού υπουργείου Μεταφορών, έστειλε ένα σημείωμα: «Σήμερα είναι μια πολύ καλή μέρα για να βγάλουμε έξω ό,τι θέλουμε να θαφτεί. Δαπάνες δημοτικών συμβούλων;». Η δεσποινίς Μουρ, σήμερα δασκάλα μετά από την επανεκπαίδευση που ακολούθησε την απόλυσή της, θεώρησε πως οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου αποτελούσαν μια εξαίρετη ευκαιρία για να ανακοινωθούν διάφορες ειδήσεις που ήθελε η τότε κυβέρνηση να θάψει, αφού η προσοχή των πάντων ήταν στραμμένη στη μια και μοναδική είδηση που απασχολούσε το κοινό. Η νεαρή Μουρ δεν ξεχωρίζει με την ψυχρότητά της. Αυτή είναι η λογική της πολιτικής και της πολιτικής επικοινωνίας. Το τελευταίο διάστημα, όμως, αυτό που βιώνου- με στην Κύπρο είναι ακόμα χειρότερο. Όταν διέσωζαν τη χρεοκοπημένη Λαϊκή, οι βουλευτές μας δεν κατάφεραν να διαβάσουν την ενημέρωση 63 σελίδων. Αυτή είναι μάλιστα (!) και διαχρονικά η δικαιολογία τους που δεν γνώριζαν τι ψήφιζαν. Όχι, δεν ντρέπονται που το λένε... Αν η δικαιολογία που δίνουν απλώς επιβεβαιώνει το αστρονομικό ύψος της ανεπάρκειας τους, το θέατρο των τελευταίων ημερών το έχει ξεγυμνώσει ακόμα περισσότερο. Την ώρα που οι φήμες οργίαζαν για την έξοδο κουρεμένων καταθέσεων, οι οποίες μετά από κομπίνες μέσα από ειδικές εταιρείες σε Παναμά, Φίτζι και BVI, ξε-κουρεύονταν, οι βουλευτές μας είχαν την έγνοια να αναζητούν μάγισσες για να τις κάψουν στις πλατείες. Ενώ μια μεγάλη κομπίνα έστελλε λεφτά στην Ελβετία εξαφανίζοντας καταθέσεις που θα έπρεπε να είχαν κουρευτεί, οι βουλευτές μας προ- < < < < < < < Ενώ καταθέσεις παρέκαμπταν το κούρεμα, οι βουλευτές αγωνιούσαν για τη ράφταινα που έστειλε λεφτά του γιου της τιμούσαν να ασχολούνται με τη ράφταινα και τον περιπτερά που έστειλαν λεφτά στο εξωτερικό για να χρηματοδοτήσουν τα παιδιά τους που σπουδάζουν. Εμείς χρειαστήκαμε ένα χρόνο σχεδόν για να γράψουμε ένα απλό ρεπορτάζ πώς τα χρήματα εξαφανίζονταν μέσω Ελβετίας. Αν είχαν την έγνοια οι βουλευτές μας, θα μπορούσαν να είχαν ψάξει αυτό το σοβαρό ζήτημα σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα, αντί να ασχολούνται με πράγματα που εκ των προτέρων ξέρουμε πως δεν οδηγούν πουθενά. Προτίμησαν όμως να κοιτάξουν μια λίστα με 11.000 ονόματα, με την ελπίδα πως θα καταφέρουν ο καθένας να πλήξει τους αντιπάλους του. Προτίμησαν να λαϊκίζουν αντί να βρουν τους ενόχους. Να κυνηγήσουν μερικές ψωροψήφους αντί να κάνουν τη δουλειά τους. Να ρίξουν την κοινωνία σε μια συζήτηση χωρίς νόημα, αντί να πιέσουν για τις αποκαλύψεις που θα στείλουν κόσμο στη φυλακή. Σε τελική ανάλυση, ο οποιοσδήποτε μπορεί να ήταν υποψιασμένος, έβγαλε λεφτά από την Κύπρο πριν από τις 15 Μαρτίου. Ακόμα και στο διάστημα από τη 15η Μαρτίου έως τις 26 του ίδιου μήνα πέρυσι, αν κάποιος ήταν αρκετά αλήτης για να το ψάξει, θα μπορούσε να γλιτώσει τα λεφτά του χωρίς να παραβιάσει τον νόμο. Αλλά η Επιτροπή Θεσμών προτίμησε να τους αναζητήσει όλους αυτούς, παρά να ψάξει για τη μεγάλη παρανομία που έγινε εν όψει κουρέματος. Με τη δική της σειρά, www.fortheisland.wordpress.com Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy OIK_02-OIK DHKTHS-NEW 2stilo_Master_cy 02/05/14 19:54 Page 2 2 l Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η ANAΛYΣH / Τoυ GEORGE HAY / REUTERS BREAKINGVIEWS Π Α ΡΑ Σ Κ Η Ν Ι Ο Κυριακή 4 Mαΐου 2014 ΔΗΚΤΗΣ [email protected] Τα τραπεζικά τεστ αντοχής του 2014 δεν θ’ αποτελέσουν, αναγκαστικά, τον περίγελο που είχαν αποτελέσει οι αντίστοιχες ασκήσεις που είχαν διενεργηθεί το 2010 και το 2011. Οι μακροοικονομικές παραδοχές της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA), οι οποίες περιλαμβάνονται στις εφετινές δοκιμασίες αντοχής και παρουσιάστηκαν χθες, θα μπορούσαν να είναι πιο σκληρές. Ωστόσο, ο συνδυασμός αυστηρότερης μεθοδολογίας και του γενικότερου πλαισίου ανάκαμψης της οικονομίας λογικά θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα λιγότερες κοροϊδίες. Βασική παραδοχή της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής στο «δυσμενές» σενάριό της είναι ότι το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα είναι, μέχρι και το τέλος του 2016, κατά 7% χαμηλότερο από την ανάπτυξη 5% που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στα τεστ αντοχής του 2011 η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή είχε περιλάβει την παραδοχή ότι το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα ήταν χαμηλότερο από το προβλεπόμενο κατά 4% στα δύο επόμενα χρόνια. Αν συγκριθούν με τις παραδοχές που περιλαμβάνονται σε άλλα τραπεζικά τεστ αντοχής, οι παραδοχές της ΕΒΑ δεν φαίνονται τόσο σκληρές. Το πλέον δυσμενές σενάριο που περιλαμβάνεται στ’ αμερικανικά τραπεζικά τεστ αντοχής προβλέπει ΑΕΠ μικρότερο κατά 9,8% στη διάρκεια εννέα τριμήνων, σε σχέση με τις επίσημες προβλέψεις για την ανάπτυξη της οικονομίας. Σε πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η οποία βασίστηκε στα στοιχεία των τελευταίων 30 χρόνων για το ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών, αφήνεται να εννοηθεί ότι ένα πραγματικά δυσμενές σενάριο θα πρέπει να προβλέπει πτώση του ΑΕΠ κατά 13,9% τα επόμενα τέσσερα χρόνια, από αυτό που περιλαμβάνεται στις επίσημες προβλέψεις για την ανάπτυξη. Το ελάχιστο όριο του δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων που έχει οριστεί στο 5,5% (υπό το δυσμενές σενάριο), επίσης φαντάζει χαμηλό. Το ίδιο χαμηλή φαντάζει και η παραδοχή για πτώση της τιμής των μετοχών κατά 19%, κατά μέσο όρο. Τουλάχιστον, όμως, με την ακολουθούμενη μεθοδολογία καταβάλλεται προσπάθεια ώστε ν’ αποτυπωθεί ποιες συνέπειες θα είχε ένα αρνητικό οικονομικό σοκ στον σταθμισμένο κίνδυνο των τραπεζών, στο κόστος χρηματοδότησης και στις αγορές συναλλάγματος. Προς υπεράσπιση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής, η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει αυτό το διάστημα η Ευρωζώνη, δηλαδή ο αποπληθωρισμός, είναι λιγότερο τρομακτική από την απειλή της πλήρους διάλυσης που αντιμετώπιζε το 2011. Η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ν’ αγοράσει κρατικά ομόλογα και τα διάφορα πακέτα διάσωσης που έχουν ήδη χορηγηθεί, καθιστούν την παραδοχή της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής περί αύξησης του κόστους δανεισμού της Ελλάδας κατά 316 μονάδες βάσης (3,16%) το 2014 περισσότερο πιστευτή. Επίσης, σε αντίθεση με τα προηγούμενα τραπεζικά τεστ αντοχής, εφέτος δεν θα επιτραπεί στις τράπεζες να κρύψουν στα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων ζημίες που έχουν υποστεί. H ΛEΞH ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Κανονικά και Κατώτερα Αγαθά Δεδομένου ότι όλοι οι υπόλοιποι προσδιοριστικοί πα- ράγοντες (άλλες μεταβλητές) της ζήτησης παραμένουν σταθεροί, η αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης κάποιων αγαθών (κανονικά αγαθά) και σε μείωση της ζήτησης κάποιων άλλων (κατώτερα αγαθά). ΜΑΡΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ Καθηγητής Διοίκησης και Οικονομικών Cyprus Institute of Marketing / The Cyprus Business School EPA Πραγματική δοκιμασία για τις τράπεζες Περιμένουμε το αποτέλεσμα των επαφών. Πάει ο Πούφος Με τη συνένωση των φορολογικών αρχών του τόπου, φαίνεται πως σπάζουν και κάποια φέουδα που είχαν καταστεί κεντρικό γνώρισμα αρκετών υπηρεσιών του δημοσίου. Το ζητούμενο δεν είναι κατ’ ανάγκη η απομάκρυνση Πούφου από το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων, αλλά σε επίπεδο θεσμικής δομής είναι μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη. Δεν είναι δυνατόν να παραμένουν για πάντα οι ίδιοι σε χώρους που προσφέρονται τόσο εύκολα για διαφθορά: Κάποια στιγμή θα σκάσει σκάνδαλο όταν έχεις τέτοιες δομές. •••• Gay pride μπορούμε παρά να υποστηρίξουμε αυτή τη λογική και ενέργεια. Η στήλη περιμένει με ενδιαφέρον να μάθει τι θα προκύψει από την όλη προσπάθεια μέσα από τη συμμετοχή και τις επαφές του γενικού διευθυντή. •••• Ό,τι πεις Ό,τι και να πει κανείς για τον κ. Βγενόπουλο, δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι ερωτήσεις που έθεσε για τον Όμιλο Leptos είναι σοβαρές. Και, RESPECT ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Με μεγάλη ικανοποίηση βλέπει ο Δήκτης πως ετοιμάζεται στο τέλος του μήνα για πρώτη φορά φεστιβάλ από πλευράς του LGBTI στην Κύπρο. Σημάδι πως η αποδοχή έχει φτάσει σε νέα, πρωτόγνωρα επίπεδα στην Κύπρο, το φεστιβάλ θα γίνει στη Λευκωσία και μάλιστα με συμμετοχή του Δήμου και δη του Δημάρχου. Κάθε φορά που σπάζουν στεγανά στα μυαλά μας, αυτό είναι καλό και η κυπριακή εκδοχή του Pride Parade υπόσχεται να συμβάλει σε αυτή την τάση. •••• Μέσα και ο ΚΟΤ Δεν κατέστη δυνατόν να μάθουμε σε ποιο βαθ- μό θα στηρίξει ο ΚΟΤ την κίνηση στην Κύπρο. Από την άλλη όμως θετικό είναι πως ο ΚΟΤ στέλλει τον γενικό του διευθυντή σε ένα από τα μεγαλύτερα LGBT συνέδρια για επαφές και συναντήσεις. Αν αυτό αποτελεί μια κίνηση του ΚΟΤ να ενισχύσει την παρουσία του κυπριακού προϊόντος, ανοίγοντας μια νέα αγορά, τότε δεν Οι λίστες Ενώ τα λεφτά έφευγαν από κουρεμένους λογαριασμούς, οι ευρωεκλογές οδήγησαν ολόκληρο το πολιτικό μας σκηνικό σε μια συζήτηση για λίστες επί λιστών σε μια προσπάθεια να στραφεί η προσοχή των πάντων σ’ ένα προπέτασμα καπνού που να βοηθά στη συσπείρωση ψηφοφόρων. Η μεγαλύτερη γύμνια –και το μεγαλύτερο ρεζιλίκι- είναι πως οι βουλευτές μας ασχολούνται με θέματα που δεν έχουν θέμα, μ’ ένα τρόπο που είναι μάλλον ύποπτος. Αν τους ενδιέφερε η ουσία, θα κοίταζαν οι ίδιοι τη λίστα των 11.000 και θα ζητούσαν διερεύνηση των ύποπτων συναλλαγών και μόνο. Αντί τούτου, επιδίδονται σε θέατρο σκιών ασχολούμενοι με μια λίστα στην οποία σχεδόν όλοι είναι αθώοι. Αν δεν ήταν εσκεμμένη η απόσπαση της προσοχής του λαού από τα πιο σοβαρά θέματα (όπως την διάσωση κουρεμένων) τότε η μόνη άλλη εξήγηση είναι η διαστάσεων ανεπάρκεια της Επιτροπής Θεσμών αλλά και ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. AΡΘΡΟ επειδή το ρεπορτάζ της «Κ» έχει πολλές φορές απαντήσει στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που θέτει ο κ. Βγενόπουλος, ξέρουμε από τα δικά μας στοιχεία πως η απάντηση είναι καταφατική και στις δύο ερωτήσεις: Ναι, ο όμιλος «δεν ήταν σε θέση να καταβάλει τους δεδουλευμένους τόκους», σύμφωνα πάντα με την Τράπεζα Κύπρου, και ναι, κατάφερε παρ’ όλα αυτά να λάβει επιπλέον δάνεια 222 εκατ. ευρώ. Από την άλλη, όμως, το σοβαρό ζήτημα δεν είναι αυτές οι κινήσεις, αλλά οι 11.000 που έβγαλαν λεφτά εκτός Κύπρου πριν από τον Μάρτιο. Σωστά; •••• Να πεις Φυσικά, το δίκιο που έχει ο κ. Βγενόπουλος για το θέμα της Leptos δεν δικαιολογεί και τα λάθη της Λαϊκής. Πώς είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να δίνεις δάνειο σε καζίνο το οποίο να έχει την παγκόσμια αποκλειστικότητα στο γεγονός ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας; Και, πώς δίνεις δάνειο όταν δεν το στηρίζουν καν οι μέτοχοί του; Παράδειγμα λέμε, εκτός κι αν είναι λάθος η εσωτερική έρευνα της τότε Λαϊκής. •••• Έγραφε Όταν έγραφε η «Κ» πως η Κύπρος θα «δει» αγορές εντός του 2014, μας έλεγαν πολλοί πως κάνουμε πλάκα. Μπορείτε να καλέσετε στα τηλέφωνα της εφημερίδας για να πάρετε πίσω τον λόγο σας από βδομάδας, ώρες γραφείου. Το ίδιο ισχύει και για εκείνους που «παούριζαν» διότι λέγαμε πως τα λεφτά των γραμματίων θα φύγουν μόλις αποδεσμευτούν. Όσο για τα της «κακής τράπεζας» θα σας πάρουμε εμείς ένα τηλεφωνάκι. Κι άλλη φορά, όταν θέλετε να μας απειλήσετε, πρώτα να σιγουρευτείτε πως έχετε δίκαιο. / Του ΠΑΡΙ Α. ΦΩΚΑΪΔΗ Ώρα των ώριμων αποφάσεων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υιοθέτησαν τον Νοέμβριο του 1978 νομοθεσία για την αύξηση της αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, την προώθηση εγχώριων πηγών ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας (Pub. L. No. 95-617). Ο νόμος αυτός δημιουργήθηκε ως απάντηση στην ενεργειακή κρίση του 1973 και αποτέλεσε ουσιαστικά την πρώτη ολοκληρωμένη νομοθετική πράξη παγκοσμίως για προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με επιδοτημένη αγορά της παραγόμενης ενέργειας, το γνωστό και ως feed in tariff. Έκτοτε ακολούθησαν δεκάδες πολιτικές στο ίδιο πνεύμα, με την πιο πρόσφατη στον ευρωπαϊκό χώρο την οδηγία 20 20 20, βάσει της οποίας μεταξύ άλλων το 20% της παραγόμενης ενέργειας στην Ευρώπη το 2020 θα πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι πολιτικές οικονομικής στήριξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανέκαθεν είχαν ένα κοινό στόχο: να οδηγήσουν στην περαιτέρω τεχνολογική ανάπτυξη των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, προκειμένου αυτές να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν οικονομικά ισότιμα τις συμβατικές μορφές ενέργειας. Ο κοινός παρονομαστής όλων των πολιτικών αφο- ρούσε στη διασφάλιση ενεργειακής αυτονομίας με απώτερο στόχο την ενεργειακή ασφάλεια, και τη φθηνότερη ενέργεια. Συνεπώς τα κράτη και οι κυβερνήσεις οι οποίες σχεδίασαν διαχρονικά πολιτικές οικονομικής στήριξης των ανανεώσιμων πηγών, ουδέποτε στόχευαν στο να προσφέρουν οικονομικά πακέτα υψηλών αποδόσεων σε επίδοξους επενδυτές. Επεδίωκαν απλώς μέσα από την οικονομική στήριξη των εναλλακτικών τεχνολογιών, να δώσουν κίνητρα και να επιβραβεύσουν σε λογικά πάντα πλαίσια, όσους έπαιρναν το ρίσκο της στήριξής τους. Στην Κύπρο οι πρώτες εγκαταστάσεις παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπήκαν σε καθεστώς επιδότησης μέσω feed in tariff το 2006. Το 2010, η Κυπριακή Δημοκρατία δεσμεύτηκε, στη βάση της κοινοτικής οδηγίας προώθησης της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, σε ένα φιλόδοξο επικαιροποιημένο σχέδιο εγκατάστασης 600 περίπου MW μέχρι το 2020. Έκτοτε έχουν υλοποιηθεί στην Κύπρο έργα περί των 200 MW ηλεκτροπαραγωγής στις κατηγορίες των αιολικών, των φωτοβολταϊκών και της βιομάζας. Μέσα από την εμπειρία των πιο πάνω εφαρμογών έχουν εξαχθεί τα ακόλουθα κύρια συμπεράσματα: Σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση της παραγομένης ενέργειας. Προβληματική οικονομική βιωσιμότητα και τεχνική επάρκεια κάποιων αιολικών εγκαταστάσεων. Πολύ καλή τεχνική απόδοση φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων και σταθμών βιομάζας. Επίτευξη συνθηκών ελεύθερου οικονομικού ανταγωνισμού (grid parity) φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. Βάσει των πιο πάνω κοινώς αποδεκτών ευρημάτων, η κυπριακή κυβέρνηση θα έπρεπε να προχωρήσει σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, τόσο σε σχέση με την αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου δράσης για τους στόχους του 2020 όσο και όσον αφορά στη διαχείριση των πόρων του ειδικού ταμείου. Είναι κοινή διαπίστωση η ανάγκη για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία υποδομών ορθολογιστικής αποθήκευσης διαχείρισης της παραγόμενης ανανεώσιμης ενέργειας. Συνεπώς μεγάλο μέρος των χρημάτων του ειδικού ταμείου θα πρέπει άμεσα να διατεθούν για τον σκοπό αυτό. Δεδομένης επίσης της δυνατότητας των φωτοβολταϊκών να ανταγωνιστούν ελεύθερα τη συμβατική ενέργεια, θα πρέπει πάραυτα να δοθεί η δυνατότητα στους δυνητικούς παραγωγούς ενέργειας από φωτοβολταϊκά να μπουν στην αγορά, με στόχο να καλύψουν μεγάλο μέρος των 600 MW των στόχων του 2020. Οι προσπάθειες της ΡΑΕΚ για δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου ένταξης παραγωγών στο σύστημα, χρονολογείται εδώ και κάποια χρόνια, και η καθυστέρηση ανακοίνωσής του στερεί από την κυπριακή οικονομία μια σημαντική προοπτική. Αντίστοιχα δεδομένα ισχύουν και για τις εγκαταστάσεις βιομάζας, εκεί βέβαια όπου εξασφαλίζεται η διαθεσιμότητα της πρώτης ύλης. Όσον αφορά, τέλος, στην πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας για επιδότηση δύο ηλιοθερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 100 MW, αυτή θα πρέπει να επανεξεταστεί. Η επιδότηση ανανεώσιμων ανέκαθεν είχε τον σκοπό της στήριξης νέων τεχνολογιών. Όταν μπαίναμε σε αυτή τη διαδικασία το 2006, σαφώς και δεν γνωρίζαμε σε ποιες τεχνολογίες θα έπρεπε να στοχεύαμε και υπό ποιες συνθήκες. Δέκα σχεδόν χρόνια μετά, και έχοντας ήδη αποκτήσει αρκετές εμπειρίες, και ώριμες τεχνολογίες, οφείλουμε να κινηθούμε πιο μεθοδικά και στοχευμένα. Ο δρ Πάρις Α. Φωκαΐδης είναι λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Frederick. OIK_03-ADV KATHI 2_Master_cy 02/05/14 20:23 Page 1 TAXISnet È¾Æ ÖÍÌ¿Ìɹ ÃÌÏÌÉÌÄÆÈÎË ÁÅÉÎÐÂÓË Το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων (ΤΕΠ) μέσα στα πλαίσια της τεχνολογικής αναβάθμισης και απλοποίησης της υποβολής Φορολογικών Δηλώσεων από τους φορολογούμενους, έχει εισαγάγει από την 1η Ιουλίου 2011, πέραν της γραπτής υποβολής, την έναρξη ηλεκτρονικής υποβολής Φορολογικών Δηλώσεων μέσω του συστήματος TAXISnet. ναυποβολή. Η Υπηρεσία μέσω των διαδικασιών της, παρέχει πλήρη ασφάλεια και προστασία στα διακινούμενα στοιχεία καθώς και στους χρήστες και ακόμα ενημερώνει άμεσα τον χρήστη για την επιτυχή παραλαβή της δήλωσης. Υποβολή φορολογικής δήλωσης Η υποβολή Φορολογικής δήλωσης είναι υποχρέωση κάθε προσώπου (άτομο ή εταιρεία) που κατά τη διάρκεια του εκάστοτε φορολογικού έτους, είχε μεικτό εισόδημα που εμπίπτει στο άρθρο 5 του περί Φορολογίας Εισοδήματος Νόμου. Εξαιρούνται από την υποχρέωση υποβολής Φορολογικής δήλωσης τα φυσικά πρόσωπα των οποίων το μεικτό εισόδημα δεν υπερβαίνει το εκάστοτε αφορολόγητο εισόδημα (για το 2013 €19.500). Τρόποι Υποβολής Φορολογικής δήλωσης και φύλαξης εγγράφων Οι φορολογικές δηλώσεις μπορούν να υποβάλλονται με τους ακόλουθους τρόπους: • Με τη χρήση εντύπων εγκεκριμένων από τον Διευθυντή του ΤΕΠ. • Ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος TAXISnet ή με άλλα μέσα που εγκρίνονται από τον Διευθυντή του ΤΕΠ. Σε περίπτωση που η δήλωση υποβάλλεται μέσω ηλεκτρονικής ή άλλης μεθόδου και ο διευθυντής του ΤΕΠ επιτρέπει τη μη υποβολή ορισμένων εγγράφων που αναφέρονται στη δήλωση, τα έγγραφα αυτά θα πρέπει να φυλάσσονται για περίοδο επτά ετών. Υποβολή μέσω TAXISnet Από την 1η Ιουλίου 2011 σύμφωνα με το Άρθρο 12Β(1) του περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων Νόμο, πέραν της έντυπης μεθόδου υποβολής Φορολογικής δήλωσης, εισαγάγετε η υποχρεωτική υποβολή ηλεκτρονικών Φορολογικών Δηλώσεων μέσω του συστήματος TAXISnet. Υποχρέωση να υποβάλουν Φορολογική Δήλωση μέσω TAXISnet έχουν: Πρόσωπα (άτομα ή εταιρείες): • Τα οποία σύμφωνα με το Άρθρο 5 του περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων Νόμο έχουν υποχρέωση να υποβάλουν Φορολογική Δήλωση μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος, ή • Των οποίων η Φορολογική Δήλωση υποβάλλεται εκ μέρους τους από επαγγελματία που προσφέρει συναφείς υπηρεσίες π.χ. ελεγκτή, λογιστή, φορολογικού συμβούλου. Αν η υποβολή της γίνει μέσω TAXISnet η προθεσμία υποβολής παρατείνεται μέχρι τις 31 Ιουλίου 2014. (β) Στην περίπτωση προσώπου που δεν έχει υποχρέωση να τηρεί λογιστικά βιβλία και αρχεία και να ετοιμάζει λογαριασμούς που να ελέγχονται από ανεξάρτητο ελεγκτή, η Δήλωση του για το έτος 2013 θα πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέχρι τις 30 Ιουνίου 2014. Αν η υποβολή της γίνει μέσω TAXISnet η προθεσμία υποβολής παρατείνεται μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2014. (γ) Στην περίπτωση προσώπου που έχει υποχρέωση να τηρεί λογιστικά βιβλία και αρχεία και να ετοιμάζει λογαριασμούς που να ελέγχονται από ανεξάρτητο ελεγκτή, η Δήλωση του για το έτος 2013 θα πρέπει να υποβληθεί μέσω TAXISnet το αργότερο μέχρι τις 31 Μαρτίου 2015. Γνωριμία με το TAXISnet Το Υπουργείο Οικονομικών μέσα από την ιστοσελίδα του, υιοθέτησε το σύστημα TAXISnet (https:// taxisnet.mof.gov.cy) το οποίο προσφέρει στον φορολογούμενο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) που είναι ήδη εγγεγραμμένος στο Φορολογικό Αρχείο, τη δυνατότητα υποβολής της Δήλωσης Εισοδήματος του μέσω διαδικτύου. Το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων με την υιοθέτηση της υπηρεσίας TAXISnet στοχεύει στην ουσιαστική αναβάθμιση και απλοποίηση της διαδικασίας υποβολής φορολογικών δηλώσεων και απώτερο σκοπό έχει να οδηγήσει στη γρηγορότερη εξέταση και είσπραξη του φόρου από το κράτος. Προθεσμία υποβολής φορολογικής δήλωσης Με την χρήση του TAXISnet, απλοποιούνται οι χρονοβόρες διαδικασίες και μειώνονται οι αχρείαστες μετακινήσεις που ήταν αναγκαίες για την υποβολή των Δηλώσεων Εισοδήματος στα γραφεία του ΤΕΠ. Η νέα ιστοσελίδα παρέχει στους ενδιαφερόμενους εύκολη πρόσβαση στα φορολογικά έντυπα του ΤΕΠ και δίνει την δυνατότητα της ηλεκτρονικής συμπλήρωσης και υποβολής τους. Σύμφωνα με το Άρθρο 12Β(2) του περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων Νόμο, η προθεσμία υποβολής Φορολογικής δήλωσης μέσω TAXISnet παρατείνεται κατά τρείς μήνες. (α) Στην περίπτωση μισθωτού, η Δήλωση του για το έτος 2013 θα πρέπει να υποβληθεί το αργότερο μέχρι τις 30 Απριλίου 2014. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι παρέχεται στον χρήστη αυτόματη ενημέρωση σε περίπτωση λανθασμένης συμπλήρωσης καθώς και ανάλογη βοήθεια για την διόρθωση και υποβολή. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες που παρατηρούνται κατά την δια χειρός υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για διόρθωση και επα- Επίσης μπορούν να υποβάλουν εθελοντικά Φορολογική Δήλωση μέσω TAXISnet οποιαδήποτε άλλα φυσικά πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στις πιο πάνω κατηγορίες. σίες π.χ. ελεγκτή, λογιστή, φορολογικού συμβούλου, πρέπει να εξουσιοδοτήσουν τον εν λόγω επαγγελματία με την συμπλήρωση του εντύπου Ε.Πρ.67 (άτομα) / Ε.Πρ.68 (εταιρείες). Στόχος του TAXISnet είναι η μείωση του χρόνου της υποβολής και εξέτασης της φορολογικής δήλωσης από τις φορολογικές αρχές που θα βελτιώσει την εισπρακτική δυνατότητα και κατ’ επέκταση τα κρατικά έσοδα. Για τους φορολογούμενους η σύντομη διεκπεραίωση των φορολογικών τους υποχρεώσεων θα παρέχει την δυνατότητα ορθότερης οικονομικής διαχείρισης και προγραμματισμού. Με την ολοκλήρωση των πιο πάνω, το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων παραχωρεί στον φορολογούμενο Αριθμό Κωδικού Πρόσβασης καθώς και Απόρρητο Σύνθημα (PIN), τα οποία δίνουν πρόσβαση στο σύστημα TAXISnet. Για την εύκολη και σωστή χρήση της υπηρεσίας από τον φορολογούμενο το Τμήμα Εσωτερικών Προσόδων εκδίδει από καιρού εις καιρό, οδηγίες οι οποίες διέπουν τη χρήση και λειτουργία του συστήματος TAXISnet. Τρόπος εγγραφής στο TAXISnet Μέγιστο όφελος Κάθε φορολογούμενος που ενδιαφέρεται να εγγραφεί στο σύστημα και να χρησιμοποιεί την υπηρεσία TAXISnet, πρέπει πρώτα να συμπληρώσει το έντυπο Ε.Πρ.66 (άτομο) / Ε.Πρ.80 (εταιρεία), ‘Αίτηση Εγγραφής στο TAXISnet’, το οποίο μπορεί να εξασφαλίσει από το Τμήμα Διαχείρισης Δηλώσεων (ΤΔΔ) στα κατά τόπους Επαρχιακά Γραφείο Φόρου Εισοδήματος ή από το διαδίκτυο μέσω της υπηρεσίας TAXISnet (https://taxisnet.mof.gov.cy). Ως συμπέρασμα για τα πιο πάνω μπορεί να λεχθεί ότι οι φορολογικές αρχές με την υπηρεσία TAXISnet, έκαναν ένα σημαντικό βήμα για τεχνολογική αναβάθμιση και απλούστευση στη διαδικασία υποβολής φορολογικών δηλώσεων. Με δεδομένη την πρόθεση βελτίωσης, αναμένεται ότι στα επόμενα χρόνια η χρήση του TAXISnet θα επιφέρει τα αναμενόμενα οφέλη σε θέματα διαδικασίας καθώς και οικονομικά οφέλη από την εξοικονόμηση χρόνου στην υποβολή των δηλώσεων, όχι μόνο για το κράτος αλλά και για τους ιδίους τους φορολογούμενους. Πρόσωπα (άτομα ή εταιρείες) των οποίων η Φορολογική Δήλωση υποβάλλεται εκ μέρους τους από επαγγελματία που προσφέρει συναφείς υπηρε- Άγης Αγαθοκλέους Συνέταιρος στο Tμήμα Φορολογικών Υπηρεσιών της Deloitte Η δυναμική παρουσία της Deloitte ενισχύεται ¿ þû·Î¿Ì ÃÅ»ÈÉÊÉ·ÂÍÂ,  Deloitte »È»ÅÉÃÈËÈ¿Ã ¸Îà »Ê¸ ÎÂÈ 1 »×ÉÓ 2014, É Å. §ÁÂÑ Á»ÏÉÅƵÉÓÑ ÊÌÉÁ¿Î»Ã Í¿ ÍÓȵλÃÌÉ. ¿È ƸÁÐ ¿ÄµÆÃÄ ¿È¾ÓÈ»ÇËÈ¿Ã »Å¸Ç ʿÌÃÍ͸οÌÉ Î ¾ÓÈ»ÇÃŶ ¿ÄµÆÃÄ Żà ÂÁ¿ÎÃŶ Ê»ÌÉÓÍ·» ÎÉÓ É·ÅÉÓ Deloitte. Η Deloitte συνεχίζει την ανοδική της πορεία και μεγαλώνει επενδύοντας στους ανθρώπους της και στο υψηλό επίπεδο των υπηρεσιών της. Το όραμά μας είναι να καταστούμε το πρότυπο της επαγγελματικής αριστείας και να συνεχίσουμε να αποτελούμε την πρώτη επιλογή προτίμησης για τα πιο ταλαντούχα στελέχη και τους πιο εκλεκτούς πελάτες. ªÄÅÔ Ä¾ÒÌÈɸÌÖÔ (ÉÌÉÆÉÁÃÅµÑ ¥ÊÂÌ¿Í·¿Ñ) H Deloitte ¿·È»Ã µÈ»Ñ »Ê¸ ÎÉÓÑ Ç¿Á»ÆºÎ¿ÌÉÓÑ ÉÌÁ»ÈÃÍÇÉºÑ Ê»ÌÉÒ¶Ñ ¿Æ¿ÁÅÎÃÅËÈ, ÀÉÌÉÆÉÁÃÅËÈ, ÍÓǼÉÓÆ¿ÓÎÃÅËÈ Å»Ã ÒÌÂÇ»ÎÉÉÃÅÉÈÉÇÃÅËÈ ÓÊÂÌ¿ÍÃËÈ. ¿ ÃÍÎÉÌ·» ÊµÌ»È ÎÐÈ 55 Ò̸ÈÐÈ Å»Ã Ç¿ Ê¿ÌÃÍ͸ο̻ »Ê¸ 500 ÍοƵÒÂ,  Deloitte ÊÌÉÍÀµÌ¿Ã ÓÊÂÌ¿Í·¿Ñ Í¿ µÈ» ¿Ó̺ Ê¿Æ»ÎÉƸÁÃÉ ÊÉÓ Ê¿ÌÃƻǼȿà ÎÉÊÃÅµÑ Å»Ã ¾Ã¿ÏÈ¿·Ñ ¿ÊÃÒ¿Ã̶ͿÃÑ »È ÎÉ Ê»ÁźÊÌÃÉ, ǵÍÐ ÎÐÈ ÎÌÃËÈ ÁÌ»À¿·ÐÈ ÎÂÑ, Í¿ ¿ÓÅÐÍ·», ¿Ç¿Í¸ Żà ÌȻŻ. Audit OTax OConsulting OFinancial Advisory O OIK_04-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 20:45 Page 4 4 l ΤΟ ΘΕΜΑ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Kυριακή 5 Μαΐου 2014 Πως «ξε-κούρευαν» τις καταθέσεις Για «προμήθεια» 5% πρόσφεραν την ευκαιρία να ανακτηθούν σε ελβετικούς λογαριασμούς τα προ-κουρέματος ποσά Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ Άτομα και εταιρείες κατάφεραν να «σηκώσουν» ακόμα και κουρεμένα ποσά από τις τράπεζες, στα πλαίσια «διαδικασίας» που στήθηκε από συγκεκριμένα άτομα, και με εμπλοκή διάφορων ευυπόληπτων εταιρειών με παρουσία στην Κύπρο. Η κομπίνα, η οποία συνεχίστηκε για αρκετό καιρό, αφορούσε τη μεταφορά καταθέσεων εκτός Κύπρου από λογαριασμούς που είχαν υποστεί κούρεμα, έναντι αμοιβής και με διαδικασία εξπρές. Η όλη διαδικασία στήθηκε μερικές ημέρες μετά την απόφαση του Eurogroup για κούρεμα των ανασφάλιστων καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες στις 15 Μαρτίου 2013, και συνέχισε τη δράση της τουλάχιστον μέχρι τις αρχές φθινοπώρου του 2013, ενώ στοιχεία δείχνουν πως το «ξε-κούρεμα» ίσως να συνεχιζόταν μέχρι και τα τέλη Νοεμβρίου. Δεν είναι δυνατή κάποια εκτίμηση των ποσών που κατάφεραν να «ξε-κουρευτούν» με αυτό τον τρόπο, αλλά η κάθε συναλλαγή αφορούσε μερικά εκατομμύρια ευρώ, με τους μάρτυρες να σχολιάζουν πως «αρκετές συναλλαγές» ολοκληρώθηκαν επιτυχώς. Σύμφωνα με στοιχεία που κατέχει η «Κ», συγκεκριμένα άτομα προσέγγιζαν καταθέτες, προσφέροντας τους την ανάκτηση του 70% των ανασφάλιστων καταθέσεων που κατείχαν την ημέρα του Eurogroup, χρησιμοποιώντας υφιστάμενες εικονικές εταιρείες σε «ειδικούς προορισμούς», όπως τις Σεϋχέλλες, τον Παναμά και τις νήσους Φούτζι και τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Η διαδικασία Η διαδικασία αφορούσε κατά βάση σε καταθέσεις στην Τράπεζα Κύπρου μ’ ένα ποσό που αντιστοιχούσε στο 70% των ανασφάλιστων καταθέσεων της εταιρείας που κατείχαν οι «πελάτες» να μεταφέρεται ως κατάθεση σε συγκεκριμένη τράπεζα της Ελβετίας. Με τη σύναψη συμφωνίας οι καταθέτες όφειλαν να παραχωρήσουν πληροφορίες στους παρόχους της υπηρεσίας σχετικά με την εταιρεία που κατείχε την κατάθεση: Τα ονόματα των εμπλεκομένων (directors και μετόχους), το καταστατικό, αντίγραφα των διαβατηρίων κτλ. Στη συνέχεια, γινόταν έλεγχος για να διαπιστωθεί πως ανάμεσα στους «πελάτες» δεν συγκαταλέγονταν άτομα ή εταιρείες που για οποιονδήποτε λόγο μπορεί να ήταν σε stop list ή να εγείρουν υποψίες στις αρχές για οποιοδήποτε λόγο. Αφού εξασφαλιζόταν «έγκριση» όπως λέχθηκε, οι πελάτες μετέβαιναν για ολιγοήμερο ταξίδι σε πόλη της Ελβετίας. Εκεί, η εταιρεία των πελατών εξαγόραζε μετά από «πρόταση που θα γινόταν» μια από τις προϋπάρχουσες εικονικές εταιρείες που είχαν εγγραφεί σε «ειδικούς προορισμούς» και θα ανοιγόταν λογαριασμός στο όνομα της εν λόγω αγορασθείσας εταιρείας. Κρίσιμη λεπτομέρεια, είναι πως οι πελάτες θα έπρεπε σε αυτό το σημείο να αποποιηθούν κάθε δικαιώματος στις καταθέσεις που υπήρχαν στην Τράπεζα Κύπρου και ταυτόχρονα να «υπογράψουν τις σχετικές εντολές» για να γίνουν τα εμβάσματα. Ενδεχομένως, αυτές οι εντολές να αφορούσαν την εκτέλεση εικονικών συναλλαγών με προχρονολογημένα τιμολόγια που εξέδιδε η εικονική εταιρεία προς την εταιρεία των αγοραστών. Με την εκτέλεση των διατακτικών για πληρωμές, μεταφέρονταν τα χρήματα στην «ειδική εταιρεία», την οποία εν τω μεταξύ είχαν αγοράσει οι ιδιοκτήτες της Πώς έστησαν το κόλπο για να γλιτώσουν το κούρεμα 1 Επικοινωνούσαν με τους πελάτες, οι οποίοι τους παραχωρούσαν πληροφορίες για την εταιρεία που κατείχε την ανασφάλιστη κατάθεση στην Τράπεζα Κύπρου. 3 4 κατάθεσης. Από τις πληροφορίες που κατέχει η «Κ», από τους καταθέτες δεν ζητήθηκε η καταβολή άλλων ποσών, πέρα από την πληρωμή των δαπανών για το ταξίδι στην Ελβετία για τα άτομα που παρείχαν την υπηρεσία, συν το κόστος εξαγοράς της εικονικής εταιρείας, που κυμαινόταν γύρω στις 10.000 ευρώ. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έδιναν σε δυνητικούς «πελάτες» τους, τα άτομα που έστησαν την όλη διαδικασία ζητούσαν πως ένα ποσό, που ισούται με το 2.5% της αρχικής προ-κουρέματος κατάθεσης, θα έπρεπε να παραμείνει στην Τράπεζα Κύπρου. Ο λόγος για τη διατήρηση κάποιου ποσού στην Τράπεζα Κύπρου φαίνεται πως μάλλον σχετίζεται με το γεγονός ότι ήταν αδύνατη η πλήρης διαγραφή όλων των ιχνών του κάθε λογαριασμού, και γι αυτό θα έπρεπε ένα ποσό πέραν των ασφαλισμένων 100.000 να παραμείνει στην τράπεζα ως «άλλοθι». Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, το 70% της αρχικής ανασφάλιστης κατάθεσης που είχε κουρευτεί, εμφανιζόταν στους λογαριασμούς της εξαγορασθείσας εταιρείας. Αυτό γινόταν περίπου μία εβδομάδα μετά το ταξίδι στην Ελβετία. Τότε πληρώνονταν και οι προμήθειες: Η παροχή της συγκεκριμένης υπηρεσίας πληρωνόταν με ποσό ίσο με 5% της αρχικής κατάθεσης στην Τράπεζα Κύπρου. Αυτή ήταν και η προμήθεια (βλέπε μίζα) που λάμβαναν για την εξυπηρέτηση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κατέχει η «Κ», οι πάροχοι της «υπηρεσίας» δεν αναλάμβαναν τη διάσωση καταθέσεων κάτω των 500.000, αφού κάτι τέτοιο δεν ήταν συμφέρον για τους ίδιους. Έτσι, με το 70% που λάμβανε ο καταθέτης, συν το 2.5% που θα παρέμενε στην Τράπεζα Κύπρου και το 5% της «προμήθειας» για τις υπηρεσίες, μπορεί να εντοπιστεί το 77.5% της αρχικής κατάθεσης. Δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο τί γινόταν με το υπόλοιπο ποσό, αλλά ένα 5% επιπλέον ήταν δεσμευμένο για να πληρωθούν οι υπηρεσίες τρίτων ατόμων που διευκόλυναν τη διαδικασία. Υπάρχει εύλογη υποψία πως ένα άλλο μέρος του συνολικού ποσού δινόταν σε συγκεκριμένο υπάλληλο της ελβετικής τράπεζας που συμμετείχε στη διαδικασία, σε παραβίαση εσωτερικών κανονισμών της τράπεζας. Κι αυτό, διότι ενώ υπό Ανοιγόταν αμέσως λογαριασμός στο όνομα της αγορασθείσας εταιρείας και φαίνεται πως εκδίδονταν προχρονολογημένα διατακτικά για πληρωμές από την εταιρεία-καταθέτη στην Κύπρο. κανονικές συνθήκες οι λογαριασμοί που ανοίγονταν στο όνομα της αγορασθείσας εταιρείας χρειάζονταν μερικές ημέρες για να ανοίξουν, στη συγκεκριμένη διαδικασία οι λογαριασμοί ανοίγονταν αυθημερόν ή την επόμενη ημέρα. Υπάρχει δε πληροφόρηση για το συγκεκριμένο άτομο εντός της ελβετικής τράπεζας που έκανε τις σχετικές διευθετήσεις. Οι συναλλαγές, τουλάχιστον ορισμένες από τις οποίες ολοκληρώθηκαν «επιτυχώς», αφορούσαν σε «χρήματα που ήταν εντός του συστήματος στις 15 Μαρτίου», σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες της «Κ» από πηγές που δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Τουλάχιστον σε μία περίπτωση, πάντως, ζη- 2 Ταξίδευαν μαζί με τον καταθέτη στην Ελβετία όπου αγοραζόταν εικονική εταιρεία με εγγραφή σε «ειδικό προορισμό (π.χ. Παναμά). Υπέγραφαν αποποίηση των δικαιωμάτων στην κατάθεση στην Κύπρο. 5 Επέστρεφαν στην Κύπρο. Μετά από 10 ημέρες πληρωνόταν στον ελβετικό λογαριασμό το 70% της ανασφάλιστης κατάθεσης, μετά και την πληρωμή των σχετικών «προμηθειών». Ποσό ίσο με το 2.5% των ανασφάλιστων καταθέσεων παρέμενε στην Τράπεζα Κύπρου. τήθηκε από τον πελάτη η καταβολή άλλης «προμήθειας», ύψους 3% «για τις ανάγκες του ατόμου μας εντός της Κεντρικής Τράπεζας», ο οποίος έκανε τις διάφορες «διευκολύνσεις». Η ταυτότητα ή η ιδιότητα του συγκεκριμένου δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί με πάσα ασφάλεια από πλευράς της «Κ». Πάντως, δεν αποκλείεται να μην υπήρχε συνέργεια από άτομο εντός της Κεντρικής κι αυτό να λεγόταν για να καθησυχαστούν οι πελάτες. Πάντως, ως «σύνδεσμος» για το συγκεκριμένο άτομο εντός της Κεντρικής Τράπεζας, φέρεται γνωστός επιχειρηματίας, ο οποίος μάλιστα έλαβε μέρος αυτοπροσώπως σε συναντήσεις που έγιναν με καταθέτες Το ιστορικό της υπόθεσης Όταν έλαβε εντολή από τους προ- ϊστάμενους του, για να διερευνήσει την προσφορά που έγινε από συγκεκριμένα άτομα για «ξε-κούρεμα» καταθέσεων, υπάλληλος συγκεκριμένης εταιρείας βρέθηκε προ διλήμματος: Ενώ από τη μια η δουλειά του είχε απαιτήσεις που δεν μπορούσε να αγνοήσει, από την άλλη δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε παράνομες πράξεις. Ανήσυχος, επικοινώνησε με την «Κ», με την οποία είχε μυστικές συναντήσεις σε δημόσιους χώρους. Οι χώροι είχαν επιλεγεί ούτως ώστε, λόγω της φύσης τους να είναι αδύνατη η ηχογράφηση των συνομιλιών, είτε από τον ένα είτε από τον άλλο. Ο μάρτυρας ήταν ιδιαίτερα διστακτικός, αφού δεν είχαν ακόμα ολοκληρωθεί συναλλαγές, τουλάχιστον στην παρουσία του. Δική μας εισήγηση ήταν να προχωρήσει με τις συναντήσεις και, πριν να ολοκληρωθεί η συναλλαγή, να ενημερωθούν οι αρχές. Αυτή ήταν η θέση μας διότι: 1) Δεν ήταν βέβαιο πως ό,τι τους προτάθηκε, θα μπορούσε να γίνει, 2) Διότι υπήρχαν πολλά κενά στην όλη διαδικασία, που θα έπρεπε να επεξηγηθούν πειστικά, 3) Δεν ήταν βέβαιο πως χρήματα έφευγαν από τις δύο τράπεζες, καθώς θα μπορούσε να ήταν άλλου είδους κομπίνα και, 4) Έπρεπε, πέρα από το due diligence για την ίδια την πηγή, να διασταυρώσουμε και τις πληροφορίες που μας μετέφερε. Μετά από αρκετές συναντήσεις, κατά τις οποί- Βεβαιώνονταν πως «εγκρίνεται» η εταιρεία και τα συνδεδεμένα με αυτήν άτομα, και πως δεν ήταν σε stop list ή πως δεν θα ήγειραν με άλλο τρόπο υποψίες. ες λάβαμε ενημέρωση και λεπτομέρειες για τη διαδικασία, η πηγή μας ανέφερε πως θα λάμβανε μέρος προσωπικά σε μια τέτοια συνάντηση. Τον παροτρύναμε να λάβει μέρος στη συνάντηση, με τη διαβεβαίωση πως θα ενημερώναμε τις αρχές ούτως ώστε ο ίδιος να τεθεί πέρα από υποψία για τις δικές του προθέσεις. Από τη συνάντηση προέκυψε και το όνομα του επιχειρηματία που παρουσιαζόταν ως «εκπρόσωπος της Κεντρικής», χωρίς όμως να έχει την οποιανδήποτε οργανική σχέση με την Κεντρική. Ο μάρτυρας στη συνέχεια προχώρησε με τη διαδικασία, ενώ συμφωνήθηκε πως θα ενημερώναμε τις αρχές για την όλη κομπίνα. Δική του εισήγηση ήταν να ενημερωθούν οι αρχές πριν την υπογραφή τελικών συμφωνιών, ούτως ώστε να παρακολουθήσουν τη διαδικασία ή άλλως πως να λάβουν τεκμήρια που να μπορούν να σταθούν στο δικαστήριο. Διευθετήθηκε συνάντηση με τις αρχές, λίγο πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Το πρωί της συνάντησης, όμως, διέκοψε κάθε επικοινωνία. Σημειώνεται πως, όταν ενημερώσαμε τις αρχές, μας αναφέρθηκε πως οι κομπίνες είναι γνωστές και πως γινόταν προσπάθεια για εντοπισμό στοιχείων που να μπορούν να παρουσιαστούν σε δικαστήριο. Μετά από έρευνες της «Κ», προέκυψε και δεύτερος μάρτυρας, ο οποίος ολοκλήρωσε τη διαδικασία έχοντας μεταβεί ο ίδιος στην Ελβετία. που επιθυμούσαν να βγάλουν τα λεφτά τους από την Τράπεζα Κύπρου. Σύμφωνα με μαρτυρίες που έχει συλλέξει η «Κ», οι πάροχοι της υπηρεσίας σχολίαζαν στους δυνητικούς πελάτες τους πως υπήρχε μεγάλη «πίεση χρόνου» για να ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία, ενώ σημειωνόταν συχνά πως η διαδικασία όπως περιγράφεται πιο πάνω, θα μπορούσε να αλλάξει ανά πάσα στιγμή, όπως καθόριζαν οι ανάγκες της εκάστοτε συναλλαγής. Οι διαδικασίες αυτές συνεχίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, με πράξεις να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο φθινόπωρο του 2013 και την τελευταία απόπειρα να σταματήσει ανεπιτυχώς στις 11 Δεκεμβρίου 2013. Και στη Λαϊκή Ενώ οι «υπηρεσίες» που προσφέρονταν αφορούσαν κυρίως σε καταθέσεις στην Τράπεζα Κύπρου, πληροφορίες δείχνουν πως παρόμοιες διαδικασίες είχαν γίνει και με καταθέσεις στη Λαϊκή Τράπεζα. Εκεί, οι πάροχοι βιάζονταν ακόμα περισσότερο, ενδεχομένως για να προλάβουν τους όποιους ελέγχους στα βιβλία της τράπεζας από τη διαχειρίστρια ή κάποιο άλλο έλεγχο που θα γινόταν στη Λαϊκή στα πλαίσια της διάλυσης της. Ωστόσο, στην περίπτωση της Λαϊκής δεν συνεχίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα οι διαδικασίες αυτές και φαίνεται πως «μετά από καμιά-δυο» εβδομάδες οι εμπλεκόμενοι σταμάτησαν να προσφέρουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία για καταθέσεις στη Λαϊκή. Φαίνεται, δε, πως στις περιπτώσεις όπου η «διάσωση χρημάτων» αφορούσε σε καταθέσεις στη Λαϊκή, γινόταν πιο συχνά (και πιο ρητά) απαίτηση καταβολής του 5% για την Κεντρική Τράπεζα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μάλιστα, γινόταν αναφορά σε «τέλος» που ζητούσε η Κεντρική ως θεσμός, χωρίς να γίνεται αναφορά στον «φίλο μας εντός της Κεντρικής». Αυτό γινόταν, μάλιστα, μαζί με διαβεβαίωση πως η όλη διαδικασία ήταν απόλυτα νόμιμη. Η Κεντρική Τράπεζα Στα πλαίσια της όλης διαδικασίας, κεντρικό ρόλο φέρεται να διαδραμάτιζε άτομο ή άτομα εντός της Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με την πληροφόρηση που λάμβαναν οι καταθέτες από τους παρόχους της υπηρεσίας. Τουλάχιστον σε δύο περι- πτώσεις, ειπώθηκε στους καταθέτες πως το όλο σύστημα ήταν μέρος της στρατηγικής που ακολουθούσε η Κεντρική Τράπεζα: «Είναι μια υπηρεσία που παρέχει η Κεντρική Τράπεζα στους καταθέτες, για να μειώσει τη ζημιά που θα υποστούν», ειπώθηκε. Πάντως, από πλευράς της επίσημης Κεντρικής Τράπεζας, ειπώθηκε στην «Κ» πως τέτοιο σχέδιο δεν υπήρξε ποτέ, κάτι που είναι συμβατό και με την εκτίμηση ότι η Κεντρική δεν θα έστηνε ένα «μυστικό» σχέδιο διάσωσης καταθετών. Έτσι, αν υπήρχε η οποιαδήποτε εμπλοκή της Κεντρικής, αυτή θα αφορούσε σε άτομο ή άτομα που δρούσαν από μόνα τους, και εκτός των πλαισίων της νομιμότητας ή του επίσημου θεσμού. Ωστόσο είναι πιθανό να μην είχε συμμετοχή κανένας εντός της Κεντρικής, παρόλο που φαίνεται πως η Αγία Παρασκευή δεν ήταν εντελώς ανυποψίαστη για την ύπαρξη τέτοιας κομπίνας. Πάντως, η πιο ισχυρή ένδειξη για συμμετοχή της Κεντρικής προέρχεται από πληροφόρηση που έδιναν στους δυνητικούς τους πελάτες οι «διοργανωτές» της όλης επιχείρησης, γι’ αυτό και είναι πολύ πιθανόν να γίνονταν οι αναφορές στην Κεντρική με μοναδικό σκοπό να δοθεί η εντύπωση πως το εγχείρημα έχει διασφαλιστεί «εκ των έσω» και επομένως πως δεν υπάρχει ρίσκο. Τους αναζητούν Πρόκειται για μια εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση, η οποία σε αντίθεση με τις μάλλον προεκλογικής φύσεως συζητήσεις και έρευνες που γίνονται, έχει σοβαρότατες ποινικές προεκτάσεις. Δεν πρόκειται για απλή έξοδο κεφαλαίων, αλλά για εσκεμμένη και μεθοδική παράκαμψη του κουρέματος. Πριν από περίπου 8 μήνες, όταν η «Κ» είχε συλλέξει ικανοποιητικά στοιχεία για τη συγκεκριμένη υπόθεση, ενημέρωσε τα υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης. Μας αναφέρθηκε τότε πως υπήρχαν ήδη φήμες και υποψίες για τέτοιες πράξεις και πως γινόταν προσπάθεια από τις αρμόδιες αρχές για να εντοπιστούν και να συγκεντρωθούν στοιχεία που να οδηγήσουν τους υπεύθυνους στη δικαιοσύνη. Κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο χωρίς μαρτυρία, ενώ είναι βέβαιο πως μέρος της όλης διαδικασίας θα πρέπει να είχαν και τα τμήματα πληροφορικής ή τουλάχιστον κάποιος ή κάποιοι που είχαν πρόσβαση στα συστήματα πληροφορικής των εμπλεκομένων τραπεζών. Όπως προκύπτει, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξασφαλιστεί μαρτυρία. Το μόνο σίγουρο, που προκύπτει τόσο από τα στοιχεία όσο και από πληροφόρηση, είναι πως η όλη κομπίνα δεν ήταν δυνατόν να γίνει χωρίς να «πειραχτούν» τα λογισμικά και δη οι servers, τουλάχιστον των εμπλεκόμενων τραπεζών και ενδεχομένως και της Κεντρικής. Το γεγονός, δε, πως γινόταν «πείραγμα» των ηλεκτρονικών στοιχείων, από μόνο του καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Το γεγονός ότι τα χρήματα εξαφανίζονταν μετά το κούρεμα εγείρει επίσης πολλές απορίες για τον τρόπο δράσης στο όλο εγχείρημα, αφού το γεγονός αυτό συνεπάγεται πως υπήρχαν λανθασμένοι υπολογισμοί στο κούρεμα, το οποίο έλαβε υπόψη χρήματα που στη συνέχεια εξαφανίστηκαν από το σύστημα. Υπάρχουν μαρτυρίες πως στο στήσιμο του κόλπου εμπλέκονταν και δικηγορικά γραφεία μεγάλης εμβέλειας. OIK_05-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 19:36 Page 5 Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Η Τρόικα επιστρέφει χωρίς εκπλήξεις Την Τρίτη ξεκινούν οι επαφές των τεχνικών κλιμακίων των διεθνών δανειστών Το ραντεβού των κυπριακών αρχών με την Τρόικα ανανεώνεται. Το πρωί της Τρίτης τεχνικά κλιμάκια της Τρόικα ξεκινούν στις εγκαταστάσεις της γενικής διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΓΔ ΕΠΣΑ), γνωστό περισσότερο ως Γραφείο Προγραμματισμού, ένα μαραθώνιο επαφών για την τέταρτη αξιολόγηση του κυπριακού προγράμματος. Η διαδικασία έχει λάβει χαρακτήρα ρουτίνας, ενώ αυτή τη φορά δεν υπάρχουν δύσκολα πολιτικά θέματα, όπως ήταν το ζήτημα των αποκρατικοποιήσεων. Η έλλειψη ευαίσθητων θεμάτων προκαλεί, όμως, και μια αμηχανία. Στελέχη της Τρόικα μιλούν για μια περίεργη αξιολόγηση, υπό την έννοια ότι μπορεί να μην υπάρχουν δύσκολα θέματα, αλλά από την άλλη η Κύπρος καλείται να φέρει σε πέρας ένα μεγάλο αριθμό υποχρεώσεων, ορισμένα από τα οποία είναι κοινωνικά ευαίσθητα. Στο κρίσιμο θέμα των αποκρατικοποιήσεων, μέχρι το τέλος Ιουνίου πρέπει να καταρτιστεί λεπτομερές χρονοδιάγραμμα για τους ημικρατικούς που θα τύχουν αναδιάρθρωσης, ενώ μέχρι τα τέλη Μάιου πρέπει να τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία η μονάδα αποκρατικοποιήσεων. Στα τέλη Μαΐου θα πρέπει να εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο πλαίσιο διαχείρισης αφερέγγυων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, με υποχρέωση ο σχετικός νόμος να ψηφιστεί μέχρι το τέλος της χρονιάς. Νωρίτερα, έως τα τέλη Ιουνίου, πρέπει να εγκριθεί η νομοθεσία για τις ιδιωτικές εκποιήσεις, με οδηγία να μειωθεί ο ρόλος του Κτηματολογίου στη διαδικασία του πλειστηριασμού. Στο ίδιο πλαίσιο Η Κύπρος έχει την εικόνα του καλού μαθητή, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που πιάνεται αδιάβαστη, αναφέρουν ξένοι παρατηρητές. < < < < < < < πλεόνασμα είναι μειωμένο, στα 115,1 εκατ. ευρώ, από 204,6 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2014. Τα επικείμενα stress test δεν προκαλούν άγχος, καθώς η αντίστοιχη Τράπεζες Η Κύπρος έχει την εικόνα του καλού μαθητή, αλλά δεν είναι λίγες άσκηση της Pimco δρα οι φορές που πιάνεται αδιάβαστη, σαν ασπίδα προστασίας. αναφέρουν ξένοι παρατηρητές. θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο αστικός κώδικας και οι δικαστικές διαδικασίες, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες των εκποιήσεων. Όλα αυτά θα τεθούν στις επαφές που θα έχουν τα στελέχη της Τρόικα με τις αρμόδιες υπηρεσίες και αρχές της Κύπρου. Επίσης, αυτή τη φορά υπάρχουν και κάποια μικρά σύννεφα στο μέτωπο των δημόσιων οικονομικών. Το πρώτο τρίμηνο του 2014 οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1,2%, ενώ τα έσοδα μειώθηκαν κατά 2,8%. Το ευχάριστο είναι ότι αυξήθηκαν κατά 166,1 εκατ. ευρώ τα φορολογικά έσοδα. Ωστόσο, το πρωτογενές Στο μέτωπο των πραγμάτων που δεν έγιναν ξεχωρίζει η μη ολοκλήρωση από την Αρχή Εξυγίανσης, έως τα τέλη Μαρτίου όπως ήταν προγραμματισμένο, της μεταβίβασης των δικαιωμάτων ψήφου που κατέχει η «κακή» Λαϊκή στην Τράπεζα Κύπρου σε ξένο αναγνωρισμένο οίκο. Επιπλέον μέχρι τα τέλη Απριλίου θα έπρεπε να είχε παρουσιαστεί και ένα σχέδιο διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων της «κακής» Λαϊκής με τρόπο που θα μεγιστοποιεί τα οφέλη για τους πιστωτές της τράπεζας. Από τα πρόγραμμα που έγιναν ήταν ο χειρισμός του επικείμενου stress test από την Ευρωπαϊκή Τρα- Young Europeans at Heart 25 MAΪOY // 10:23 Π.Μ. Αποφασίστε εσείς για μένα! Υ Ο Π Α Μ Υ Ν Η Μ Ο ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ Τ 5 ΜΑΪΟΥ; ΕΙΣ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΣΤΕΙΛ ΣΤΙΣ 2 Ν’ ΤΗ ΝΑ ΜΕΤΡΑ! ΦΩΝΗ ΣΟΥ!ΚΑ Η ΨΗΦΟΣ ΕΙΝΑΙ Η Του προγράμματος Με την υποστήριξη του προγράμματος Νέα Γενιά σε Δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πεζική Αρχή. Στην κοινή γνώμη μπορεί να προκάλεσαν άγχος οι παραδοχές του ακραίου σεναρίου, αλλά επί της ουσίας υπήρχε συμφωνία ώστε οι παραδοχές να μην προκαλούν πρόβλημα (δηλαδή κεφαλαιακό έλλειμμα) στις τρεις κυπριακές τράπεζες (Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική Τράπεζα, Κεντρική Συνεργατική Τράπεζα) που θα μετάσχουν στην άσκηση. Ό,τι ήταν να γίνει στις κυπριακές τράπεζες έγινε με την άσκηση της Pimco, αναφέρουν γνώστες των εξελίξεων. Το μεγάλο θέμα που μένει ανοικτό είναι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και φυσικά τι θα γίνει με τον τυχόν διαχωρισμό της Τράπεζας Κύπρου, σε «καλή» και «κακή» ή σε Τράπεζα Ανάπτυξης. Αν και εκτιμάται ότι το θέμα θα συζητηθεί, αποφάσεις δεν αναμένονται. Όπως είχε καταγράψει η ηλεκτρονική έκδοση της «Κ», www.kathimerini.com.cy, Η παράδοση της μελέτης της HSBC, η οποία ετοιμάζεται με ταχύτητα, θα ξεκλειδώσει όλες τις δυνατές επιλογές. Οι μεταβλητές της άσκησης για τη βέλτιστη λύση είναι αρκετές και υπερβαίνουν τη βούληση της ίδιας της τράπεζας. Συγκεκριμένα: 1ον Ο διαχωρισμός της τράπεζας θα απαιτήσει να ξαναγραφτεί η ενότητα του Μνημονίου που αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Το ερώτημα εδώ είναι αν η μεταφορά των προβληματικών δανείων σε μια νέα οντότητα θα αφορά μόνο την Τράπεζα Κύπρου ή όλες τις τράπεζες. Σημειώνεται ότι με βάση το Μνημόνιο όλες οι τράπεζες (και ειδικά ο Συνεργατισμός) έχουν προχωρήσει στη σύσταση ειδικών μονάδων ανάκτησης και διαχείρισης προβληματικών δανείων. Οι μονάδες αυτές, μαζί με τα δάνεια, θα μπο- ρούσαν να περάσουν στη νέα οντότητα. Η μεταφορά όλων των προβληματικών δανείων θα οδηγούσε σε πλήρη εξυγίανση όλο το τραπεζικό σύστημα, επιτρέποντας την επανάληψη των δανειοδοτήσεων, κάτι που δεν μπορεί να γίνει σήμερα λόγω της αβεβαιότητας -και του κινδύνου μελλοντικών ζημιών- που προκαλεί στις τράπεζες ο μεγάλος αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων. 2ον Η νέα οντότητα θα είναι τράπεζα ή μια εταιρεία διαχείρισης; Αν είναι τράπεζα τότε θα πρέπει να έχει τα αναγκαία κεφάλαια. Στη λογική αυτή κυκλοφόρησε και το σενάριο η νέα τράπεζα να χρηματοδοτηθεί μέσω κρατικών εγγυήσεων. Σε αυτή την περίπτωση θα μιλάμε για μια κρατική τράπεζα, θα πρέπει να δώσει έγκριση η Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ θα πρέπει να εξαιρεθεί το ομόλογο από το δημόσιο χρέος. Η κρατική ιδιοκτησία, πάντως, θα έχει σύντομο χρόνο ζωής, τον οποίο θα προσδιορίσει η Κομισιόν. Υπενθυμίζεται ότι το Μνημόνιο στο οποίο είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση Χριστόφια προνοούσε για την ίδρυση εταιρείας διαχείρισης. Κάτι ανάλογο έγινε στην Ιρλανδία. Ιδρύθηκε National Asset Management Agency (ΝΑΜΑ) όπου και μεταφέρθηκαν προβληματικά δάνεια εμπορικών ακινήτων. 3ον Το τι θα γίνει θα εξαρτηθεί και από τα χρήματα που θα χρειαστούν. Σήμερα υπάρχει ένα μαξιλάρι ασφαλείας ύψους 1 δισ. ευρώ, το οποίο θεωρητικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση της όποιας λύσης επιλεγεί. Το θέμα είναι αν η Τρόικα θα επιλέξει να χαρίσει αυτό το μαξιλάρι ασφαλείας που δεν σχεδιάστηκε για την Τράπεζα Κύπρου, αλλά για το υπόλοιπο σύστημα. 5 Πρόβλεψη για ηπιότερη ύφεση το 2014 Η ύφεση στην κυπριακή οικονο- EPA Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ l μία το 2014 προβλέπεται ηπιότερη σε σχέση με το 2013, σύμφωνα με ανάλυση των Οικονομικών Προοπτικών του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου. «Οι προβλέψεις παρέχουν ενδείξεις ηπιότερης ύφεσης συγκριτικά με τη συρρίκνωση στο πραγματικό ΑΕΠ ύψους 4,8% που προβλέπεται στο μνημόνιο. Ωστόσο, τα οικονομετρικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται στο ΚΟΕ σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, επί του παρόντος, προβλέπουν ότι είναι πιθανή η συνέχιση της ύφεσης το 2015 και, ως εκ τούτου, η περίοδος προσαρμογής της οικονομίας ίσως διαρκέσει περισσότερο από ό,τι εκτιμάται στο μνημόνιο», τονίζεται στην ανάλυση. Σε ό,τι αφορά τα μακροοικονομικά μεγέθη, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) για το 2014 εκτιμάται σε 3,4%. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014 το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 4% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο το 2013. Στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του έτους η πραγματική οικονομική δραστηριότητα υπολογίζεται να μειωθεί κατά 2,7% και 3,2%, αντίστοιχα. Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2014 η ύφεση προβλέπεται ότι θα επιταχυνθεί αφού ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ εκτιμάται σε -3,8%. Σύμφωνα με την ανάλυση η πρόβλεψη για ηπιότερη ύφεση το 2014 οφείλεται στην επιβράδυνση της συρρίκνωσης του ΑΕΠ και τη βελτίωση της διεθνούς οικονομίας, κυρίως στην ευρωζώνη, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2013. OIK_06-OIKONOMIA 22 A_Master_cy 02/05/14 18:37 Page 6 6 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Ευρωπαϊκός ανταγωνισμός για άδειες παραμονής Η συνεργασία της Κύπρου με την Ελλάδα, στα πλαίσια των προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, θα συνεχίσει με το Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020». 60 κοινά έργα Ελλάδας – Κύπρου με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση Χωρίς καμία απώλεια κοινοτικών πόρων υλοποιούνται τα έργα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα-Κύπρος 2007-2013 με τίτλο «Κοινά Έργα για Ανάπτυξη» και συνολικό προϋπολογισμό 60 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΓΔ ΕΠΣΑ), Γιώργο Γεωργίου. Από τα 60 εκατομμύρια ευρώ που αποτελούν τον συνολικό προϋπολογισμό του Προγράμματος, τα 48 εκατομμύρια, δηλαδή το 80%, προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε. και τα 12 εκατομμύρια, δηλαδή το 20%, από εθνικούς πόρους Ελλάδας και Κύπρου. Στα πλαίσια του Προγράμματος έχουν ενταχθεί 60 κοινά έργα και έχουν ολοκληρωθεί μέχρι στιγμής 32. Τα έργα υλοποιούνται στην Κύπρο και στις επιλέξιμες περιοχές της Ελλάδας δηλαδή την Κρήτη και το Βόρειο και Νότιο Αιγαίο. Όπως ανάφερε ο κ. Γεωργίου, πρόκειται για έργα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, όπως έργα για προβολή και προώθηση των ελληνικών και κυπριακών προϊόντων, την ενίσχυση παραδοσιακών μορφών απασχόλησης και γαστρονομίας και τη δημιουργία παρατηρητηρίου τουρισμού. Εντάχθηκαν επίσης έργα για ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας όπως για μελέτη του καρκίνου, πρόληψη κατά πλάκας σκλήρυνσης, χρήση ηλιακής ενέργειας για ταυτόχρονη παραγωγή ηλεκτρισμού και νερού, έργα τηλεϊατρικής και τηλε-εκπαίδευσης). Υλοποιούνται παράλληλα έργα για την προστασία φυσικών και πολιτιστικών πόρων όπως έργα για τη διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων, την αντιμετώπιση και πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης, την προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση γεωτόπων και αναστηλώσεις αρχαιολογικών μνημείων. Εγκρίθηκαν επίσης έργα για την προσβασιμότητα και την ενίσχυση της ασφάλειας της περιοχής όπως για την αγορά ταχύπλοων σκαφών της Λιμενικής Αστυνομίας, την εγκατάσταση ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης ναυτιλιακών συχνοτήτων κινδύνων, τη δημιουργία πιλότων έργων Συστημάτων Ευφυών Μεταφορών για παρακολούθηση και διαχείριση της αστικής κυκλοφορίας, την εγκατάσταση μηχανισμού αυτόνομης πρόσβασης στην παραλία για άτομα με προβλήματα κινητικότητας και τη βελτίωση λιμενικών εγκαταστάσεων σε διάφορους λιμένες. Εκτελούνται ακόμη έργα στρατηγικής σημασίας, όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, η ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων και η ενοποιημένη πλατφόρμα συστημάτων ασφάλειας και προσβασιμότητας για έξυπνες και θαλάσσιες συνδυασμένες μεταφορές. Συνάντηση με Γερμανούς πλοιοκτήτες οργανώνει το ΚΝΕ Στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου Αναστασιάδη στο Βερολίνο, για επίσημες επαφές με τη Γερμανίδα Καγκελάριο στις αρχές Μαΐου, το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, διοργανώνει Γεύμα Εργασίας με αριθμό πολύ σημαντικών Γερμανών πλοιοκτητών στο Αμβούργο την Πέμπτη, 8 Μαΐου. Η διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής από το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο, στις τάξεις του οποίου ανήκει σημαντικός αριθμός Ναυτιλιακών εταιρειών Γερμανικών οικονομικών συμφερόντων, οι οποίες δραστηριοποιούνται εδώ και δεκαετίες στην Κύπρο, αναμένεται να λειτουργήσει πολύ ενισχυτικά στον κύριο στόχο προσέλκυσης νέων γερμανικών ναυτιλιακών εταιρειών στην Κύπρο και στην εγγραφή επιπρόσθετων πλοίων στο Κυπριακό Νηολόγιο. Κύριος ομιλητής στην εκδήλωση αυτή θα είναι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος θα συνοδεύεται από τον υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων και τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο. Την εκδήλωση θα προσφωνήσει επίσης ο Δήμαρχος του Αμβούργου και ο Πρόεδρος του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου. Το γεύμα αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία για να ενημερωθούν πλοιοκτήτες στο Αμβούργο, το οποίο αποτελεί τη «Ναυτιλιακή Μητρόπολη» της Γερμανίας, σχετικά με τις τελευταίες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στην Κύπρο και τις προσπάθειες της Κυπριακής Κυβέρνησης για τη στήριξη / ενίσχυση της Ναυτιλίας τόσο στην Κύπρο, καθώς και σε περιφερειακό και σε διεθνές επίπεδο. Επιπρόσθετα, η εκδήλωση θα επιτρέψει την ανταλλαγή απόψεων με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη της ήδη πολύ καλής συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και Γερμανίας στον ευρύτερο τομέα της Ναυτιλίας. Αναλύσεις ξένων εταιρειών παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στην αγορά ακινήτων έρχονται να επιβεβαιώσουν τον έντονο ανταγωνισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκού νότου για την προσέλκυση επενδύσεων από τρίτες χώρες με δέλεαρ την παραχώρηση αδειών παραμονής ή ακόμη και υπηκοότητας. Η Κύπρος καλείται να ανταπεξέλθει σ’ ένα έντονο περιβάλλον ξεκινώντας μάλιστα από μειονεκτική θέση: η χώρα δεν ανήκει στη Ζώνη Σέγκεν, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες του νότου. Μια άδεια παραμονής από χώρα της Ζώνης Σέγκεν ανοίγει διάπλατα την πόρτα της ελεύθερης διακίνησης εντός της Ε.Ε. Το όλο θέμα, πάντως, απασχολεί σε κεντρικό επίπεδο τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία βλέπουν τον κίνδυνο ανάδειξης νέων στρεβλώσεων στην αγορά ακινήτων, αλλά και εκφυλισμού της διαδικασίας απόκτησης ευρωπαϊκού διαβατηρίου, κάτι που συνέβη στην περίπτωση της Μάλτας. Ιβηρική Η ουσία, πάντως, είναι ότι όλοι προσπαθούν να «πουλήσουν» σε Ρώσους, Κινέζους, Ινδούς το «ευρωπαϊκό όνειρο». Στην αιχμή του ενδιαφέροντος βρίσκεται η αγορά εξοχικής κατοικίας. Σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ακινήτων Savills θετική αποδοχή από τους αγοραστές του εξωτερικού έχουν μέχρι στιγμής τα μέτρα χορήγησης άδειας παραμονής στους εκτός Ε.Ε. επενδυτές στην αγορά κατοικίας σε Ισπανία και Πορτογαλία. Παρά το γεγονός ότι το ελάχιστο ποσό επένδυσης και στις δύο χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου αγγίζει τις 500.000 ευρώ, οι μέχρι σήμερα ενδείξεις από την αγορά της εξοχικής κατοικίας είναι εξαιρετικά θετικές. Σύμφωνα με τη Savills, το μέτρο φαίνεται να έχει τονώσει το αγοραστικό ενδιαφέρον για εξοχικά, με αποτέλεσμα, σε ορισμένες τουλάχιστον περιοχές, η εξοχική κατοικία να δείχνει σημάδια ανάκαμψης έπειτα από πολυετή κάμψη. Στην περίπτωση της Πορτογαλίας μεγάλο είναι το αγοραστικό ενδιαφέρον από Κινέζους, οι οποίοι ΑSSOCIATED PRESS Τα μέτρα χορήγησης αδειών παραμονής δίνουν ώθηση σε Ελλάδα-Ιβηρική Στην αιχμή του ενδιαφέροντος βρίσκεται η αγορά εξοχικής κατοικίας. < < < < < < < Η Κύπρος καλείται να ανταγωνιστεί όλες τις οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου στην προσέλκυση επενδύσεων με κίνητρο την παραχώρηση αδειών παραμονής. προς το παρόν έχουν εστιάσει τις κινήσεις τους περισσότερο στη Λισαβόνα, προτιμώντας αστικά ακίνητα. Σύμφωνα πάντως με τη Savills, όσοι κατασκευαστές βρίσκονται κοντά στην ολοκλήρωση των κατοικιών τους φροντίζουν να διαμορφώσουν το προϊόν τους με βάση το μέτρο για τη χορήγηση βίζας, προκειμένου να εξασφαλίσουν ευκολότερα αγοραστές. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές κινούνται στην αγορά, με στόχο την απόκτηση ποιοτικών ακινήτων σε καλή τιμή, που να μπορέσουν να τα μεταπωλήσουν ύστερα από πέντε ή έξι χρόνια και να κεφαλαιοποιήσουν την υπεραξία που θα έχει δημιουργηθεί στο μεσοδιάστημα. Στην περίπτωση της Ισπανίας, το ενδιαφέρον στρέφεται προς τις Βα- λεαρίδες Νήσους, όπου όμως η αγορά κατοικίας σε κάθε επιμέρους νησί έχει αντίστοιχα διαφορετικά χαρακτηριστικά. Μέχρι στιγμής, τις καλύτερες επιδόσεις παρουσιάζει η αγορά κατοικίας στην Ίμπιζα, προσελκύοντας υψηλού επιπέδου αγοραστές ηλικίας από 35 έως 50 ετών, κυρίως από τη Μ. Βρετανία, ενώ εσχάτως έχουν επιστρέψει και οι Ισπανοί αγοραστές. Αντίστοιχα, στη Μαγιόρκα, η αγορά κυριαρχείται από Σκανδιναβούς, τη στιγμή που η προσφορά κατοικιών είναι μεγαλύτερη, γεγονός που συγκρατεί τις τιμές σε χαμηλότερο επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο μέτρο για τη χορήγηση άδειας παραμονής εκτιμάται ότι θα αποσυμφορήσει, μέρος έστω, του αποθέματος απούλητων κατοικιών, μετά τον κατασκευαστικό «πυρετό» των προηγούμενων ετών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2006, όταν η αγορά βρέθηκε στο απόγειό της, κατασκευάστηκαν 760.000 νέες κατοικίες, αριθμός που μειώθηκε σε κάτω από 100.000 το 2010, όταν πλέον η κρίση είχε κάνει την εμφάνισή της. Η Ελλάδα Στην περίπτωση της Ελλάδας η Savills ξεχωρίζει την αγορά της Κέρκυρας ως ενός από τους προτιμητέους προορισμούς ξένων αγο- ραστών εξοχικής κατοικίας, ιδίως τους συνταξιούχους από χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι αγοραστές εξοχικών στην Κέρκυρα προέρχονται από τη Μ. Βρετανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ωστόσο, η τάση αυτή αναμένεται να διαφοροποιηθεί από το τρέχον έτος, καθώς η Savills προβλέπει αύξηση της ζήτησης από Κινέζους και Ρώσους αγοραστές, που θα θελήσουν να επωφεληθούν της ρύθμισης για τη χορήγηση άδειας παραμονής στους εκτός Ε.Ε. αγοραστές ακινήτων αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ. Πάντως, οι ξένοι ενδιαφερόμενοι αγοραστές είναι αρκετά επιλεκτικοί, καθώς προτιμούν ολοκληρωμένες κατασκευές («με το κλειδί στο χέρι»), παρά οικόπεδα, για τα οποία η ζήτηση είναι πλέον μηδαμινή. Σύμφωνα με την Proprius ο ανταγωνισμός στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Ανάλογες με της Ελλάδας ή και ακόμα χαμηλότερες τιμές πώλησης εξοχικών κατοικιών προσφέρουν η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία, ενώ σημαντική μερίδα αγοραστών προσελκύουν επίσης χώρες όπως η Κύπρος, η Κροατία, η Τουρκία και εσχάτως το Μαυροβούνιο. Η Εθνική Τράπεζα προχωρά σε αύξηση 2,5 δισ. ευρώ Στην Εθνική Τράπεζα περνά η σκυτάλη, για την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 2,5 δισ. ευρώ. Μέχρι το Σάββατο 10 Μαΐου η αύξηση θα έχει ολοκληρωθεί. Ετσι οι συστημικές τράπεζες θα έχουν αντλήσει περίπου 10 δισ. ευρώ σε κεφάλαια αλλά και ρευστότητα, σηματοδοτώντας τη δυναμική επιστροφή των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές. Τις επόμενες ημέρες επιτελείο της τράπεζας θα συμμετέχει σε εκδηλώσεις για την παρουσίαση της αύξησης και των σχεδίων της Εθνικής στη Βοστώνη, τη Νέα Υόρκη και το Παρίσι. Εχουν προγραμματιστεί πάνω από 120 συναντήσεις με θεσμικά χαρτοφυλάκια και στελέχη της τράπεζας υπογραμμίζουν ότι το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για την αύξηση κεφαλαίου είναι πολύ μεγάλο. Η Goldman Sachs International και η Morgan Stanley θα είναι οι διεθνείς συντονιστές και συνδιαχειριστές του βιβλίου προσφορών. Η διοίκηση της τράπεζας αποφάσισε το σύνολο της έκδοσης να διατεθεί μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης σε ξένους επενδυτές, καθώς αν πραγματοποιούνταν προσφορά και σε Ελληνες επενδυτές θα έπρεπε να παραταθεί το χρονοδιάγραμμα της αύξησης. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της διοίκησης την ερχόμενη Παρασκευή 9 Μαΐου θα «κλείσει» το βιβλίο προσφορών, ενώ θα ανοίξει 1 ή 2 ημέρες πριν. Στη συνέχεια την επόμενη ημέρα, το Σάββατο 10 Μαΐου η έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της Εθνικής θα συνεδριάσει για να εγκρίνει την τιμή διάθεσης των μετοχών, όπως θα προσδιοριστεί από το βιβλίο προσφορών, και την ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου. Ετσι πρακτικά η αύξηση κεφαλαίου θα έχει ολοκληρωθεί εντός του πρώτου 10ημέρου του Μαΐου ενώ μέχρι το τέλος του μήνα θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση των νέων μετοχών. Σημειώνεται ότι πέραν της αύξησης κεφαλαίου ύψους 2,5 δισ. ευρώ η Εθνική θα εξασφαλίσει επιπλέον 1,04 δισ. ευρώ μέσω του προγράμματος ενεργειών που κατέθεσε στην ΤτΕ και το οποίο έγινε αποδεκτό. Με τα κεφάλαια αυτά αφενός θα καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες 2,183 δισ. ευρώ όπως προσδιορίστηκαν από το stress test και παράλληλα θα έχει τη δυνατότητα να υποβάλει αίτηση για την αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών του ελληνικού Δημοσίου ύψους 1,35 δισ. ευρώ. Στελέχη του ομίλου εκτιμούν ότι η μεγάλη ανταπόκριση της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας στην πρόσφατη ομολογιακή έκδοση της τράπεζας αποτελεί έναν εξαιρετικά θετικό προάγγελο για την έκβαση και της αύξησης κεφαλαίου. Σημειώνεται ότι η ομολογιακή έκδοση της Εθνικής ύψους 750 εκατ. ευρώ υπερκαλύφθηκε πάνω από 3 φορές, καθώς οι επενδυτές προσέφεραν συνολικά κεφάλαια ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Στο στοίχημα μέσω Ιντερνετ ενόψει Μουντιάλ θα «ποντάρει» ο ΟΠΑΠ Τoυ ΒΑΓΓΕΛΗ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗ Τη νέα εποχή που σηματοδοτεί η αποκρατικοποίηση του ΟΠΑΠ και το όραμα του νέου βασικού μετόχου του για τον οργανισμό σκιαγράφησε σε συνέντευξη Τύπου η νέα διοίκησή του. Ο επικεφαλής του ομίλου ΟΠΑΠ, Καμίλ Ζίγκλερ, έκανε λόγο για τη δημιουργία μιας εταιρείας-προτύπου στην Ελλάδα, η οποία θα συνδυάσει τη μεγάλη ανάπτυξη και αποτελεσματικότητα με το υπεύθυνο παιχνίδι. «Θέλουμε να κάνουμε τον ΟΠΑΠ μια διεθνώς ανταγωνιστική εταιρεία που λειτουργεί με αποτελεσματικότητα και επιτυχία και σύμφωνα με τα βέλτιστα πρότυπα και πρακτικές της αγοράς», είπε ο κ. Ζίγκλερ. Πρόσθεσε δε ότι αν αυτό επιτευχθεί θα < < < < < < < Ο οργανισμός θα είναι έτοιμος να προσφέρει τυχερά παίγνια και στοιχηματισμό μέσω Διαδικτύου πριν από τις 12 Ιουνίου. προκληθεί ακόμη μεγαλύτερη συνεισφορά του οργανισμού στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Σύμφωνα με τον κ. Ζίγκλερ, ο ΟΠΑΠ είναι ο μεγαλύτερος φοροδοτικός οργανισμός της χώρας. Μόνον το 2013 κατέβαλε φόρους περίπου 0,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 345 εκατ. ευρώ αφορούσαν τον φόρο (GGR tax) 30% επί των καθαρών Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΠΑΠ, Καμίλ Ζίγκλερ (ΚΥΠΕ) εσόδων του οργανισμού. Προέβλεψε δε ότι η φορολογία αυτή φέτος θα είναι υψηλότερη, καθώς τα έσοδα του οργανισμού θα υψηλότερα, χωρίς όμως να αναφέρει περισσότερες λεπτομέρειες. Παράλληλα ο κ. Ζίγκλερ χαρακτήρισε την Emma Delta ένα μακροπρόθεσμο επενδυτή του ΟΠΑΠ και της χώρας. «Η δέσμευση που έχουμε από τους μετόχους μας είναι ότι εργαζόμαστε χωρίς να υπάρχει μια στρατηγική εξόδου από τον οργανισμό», είπε χαρακτηριστικά. Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι οι επενδυτικές εταιρείες συνήθως ακολουθούν στρατηγικές εξόδου από τις επενδύσεις τους διάρκειας 3 έως 5 ετών. Επίσης, κληθείς να σχολιάσει το τίμημα εξαγοράς του ΟΠΑΠ το κα- λοκαίρι του 2013, ανέφερε ότι τα 6 ευρώ ανά μετοχή που πλήρωσε η Emma Delta ήταν δίκαιη για τη συγκεκριμένη περίοδο. Σε ό,τι αφορά τα επιχειρηματικά του ΟΠΑΠ, ο κ. Ζίγκλερ είπε ότι ο οργανισμός θα είναι έτοιμος να προσφέρει τυχερά παίγνια και στοιχηματισμό μέσω Διαδικτύου πριν από τις 12 Ιουνίου, δηλαδή την έναρξη του Μουντιάλ 2014 που θα διεξαχθεί στη Βραζιλία. Για την ανάπτυξη των παιγνιομηχανών (VLTs) η διοίκηση του οργανισμού ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει στο τέλος του έτους. Τέλος, σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, και κυρίως από τις άλλες 24 στοιχηματικές εταιρείες Διαδικτύου που λειτουργούν στην Ελλάδα, είπε ότι ο ΟΠΑΠ «δεν έχει στόχο να τις πολεμήσει». OIK_07-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 21:22 Page 7 ΠPOΣΩΠO Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7 ΑΛΙ ΡΟΟΥΓΚAΝΙ Πρέπει να πείσει τους χρήστες ότι το Twitter είναι αναγκαίο Αμερικανός ιρανικής καταγω- γής, ο Αλι Ροουγκάνι σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Στάνφορντ και η πρώτη του δουλειά τον οδήγησε στην εταιρεία συμβούλων McKinsey & Co. To αναλυτικό του μυαλό εντυπωσίασε ακόμα και τον Στιβ Τζομπς, όταν ήταν διευθύνων σύμβουλος της Pixar, όπως αναφέρει η WSJ. Τότε ο κ. Ροουγκάνι ανέλυε τα οικονομικά στοιχεία όλων των ταινιών της εταιρείας. «Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος», αναρωτήθηκε. «Εκανε πολύ καλή δουλειά». Στην Twitter ήταν εκείνος ο οποίος είχε την ευθύνη για την εφαρμογή της στρατηγικής διεθνούς επέκτασης των υπηρεσιών. Επίσης, έθεσε τις βάσεις για μια επιτυχημένη πρώτη δημόσια εγγραφή για δημόσια διάθεση μετοχών και τέθηκε επικεφαλής της συγκροτημένης εκστρατείας της Twitter να εισέλθει στο πεδίο της τηλεόρασης διαμέσου των κοινωνικών δικτύων. Tώρα θα πρέπει να επινοήσει τον τρόπο με τον οποίο το Twitter θα καταστεί πολύ απαραίτητο, τόσο όσο και το Facebook. Το Twitter πρόσφατα άλλαξε πολύ το προφίλ της σελίδας των χρηστών του. Μοιάζει πολύ με εκείνο του Facebook, αλλά αυτό δεν αρκεί. Ο γενικός διευθυντής της εταιρείας προετοιμάζει το στρατηγικό σχέδιο που θα αυξήσει κατακόρυφα τους «followers» του Twitter στο Διαδίκτυο και θα μπορεί να ανταγωνιστεί το Facebook Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΑΚΟΥ Το Twitter, το κοινωνικό δίκτυο της ανταλλαγής σύντομων μηνυμάτων 140 χαρακτήρων, δεν μπορεί πλέον να εθελοτυφλεί. Παρά τις γενναίες του προσπάθειες να προσελκύσει την αχανή αγορά των δισεκατομμυρίων ανθρώπων που πλοηγούνται στο Διαδίκτυο και στα κοινωνικά δίκτυα, η επισκεψιμότητά του παραμένει χαμηλή. Ειδικά, μάλιστα, εάν συγκριθεί με την αντίστοιχη του μεγάλου του ανταγωνιστή, του Facebook, τότε η δυσκολία του φαίνεται περισσότερο: οι χρήστες του Facebook είναι πενταπλάσιοι. Το πρώτο τρίμηνο του 2014 οι ενεργοί χρήστες του Twitter έφθαναν 255 εκατομμύρια, όταν το προηγούμενο τρίμηνο ανέρχονταν σε 241 εκατομμύρια. Η αύξησή τους σε ετήσια βάση διαμορφώνεται στο 25% και συνεχώς επιβραδύνεται. Σημειωτέον πως στόχος της ομώνυμης εταιρείας που τρέχει το Τwitter ήταν τα 400 εκατομμύρια χρήστες σε μηνιαία βάση έως τα τέλη του 2013. Οσο για τα έσοδά του, αυτά είχαν το πρώτο τρίμηνο σημαντική αύξηση στα 250,5 εκατ. δολάρια έναντι 114,3 εκατ. δολαρίων προ ενός έτους. Υπό το φως των εξελίξεων αυτών και με γνώμονα την ταχύτερη αύξηση των χρηστών, η Twitter ανέθεσε στον γενικό της διευ- θυντή, Αλι Ροουγκάνι, να λάβει δραστικά μέτρα. Με προϋπηρεσία στη διάσημη εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών της Pixar, o κ. Ροουγκάνι πρέπει να αποδείξει στις μάζες των χρηστών που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο ότι το Twitter τούς είναι αναγκαίο. Τα διαφημιστικά έσοδα της εταιρείας ανά χρήστη είναι ικανοποιητικά, αλλά οι βασικές διαφημιστικές δραστηριότητές της δεν παύουν να εξαρτώνται από το πλήθος των χρηστών των υπηρεσιών της, όπως αναφέρει η Wall Street Journal (WSJ). Κι αυτό σημαίνει πως όσο περισσότερα εκατομμύρια είναι οι χρήστες του Τwitter τόσο αυτό αποκτά ολοένα και υψηλότερη αξία για διαφημιστές και διαφημιζόμενους. Ο Αλι Ροουγκάνι εντάχθηκε στο δυναμικό της Twitter πριν από τέσσερα χρόνια, αφήνοντας τη θέση του γενικού οικονομικού διευθυντή της Pixar. Στην εταιρεία του Twitter, όπου το ζητούμενο είναι η κατασκευή ενός προϊόντος, ο κ. Ροουγκάνι προσελήφθη να χαράξει δομημένη στρατηγική και το έκανε. Το επόμενο πρόβλημα που του τίθεται είναι το πλήθος των χρηστών. Ενας σχεδόν CEO Ο Αλι Ροουγκάνι επιστρατεύθηκε από πέρυσι το φθινόπωρο να βρει λύση. Καθώς ασχολείται και με τα καθήκοντά του ως γενικού διευθυντή και με την ομάδα σχεδιασμού προϊόντων και με την αντιμετώπιση της βραδείας αύξησης χρηστών, απέκτησε το προσωνύμιο «συν-διευθύνων σύμβουλος». Η επιρροή του τείνει αυξανόμενη, άλλωστε, αλλά και τα καθήκοντά του διογκώνονται. Η ομάδα σχεδιασμού προϊόντων έχει απολέσει αρκετά από τα μέλη της, καθώς και τον επικεφαλής της. Ο κ. Ροουγκάνι προσέγγισε στελέχη άλλων εταιρειών στη Σίλικον Βάλεϊ, ορισμένα απέρριψαν την πρότασή του και κατέληξε στον Ντάνιελ Γκραφ της Google Maps για τη θέση του επικεφαλής. Οσο για την προσέγγισή του στο θέμα της αύξησης χρηστών, σε σχετική ερώτηση δεν έδωσε πολλά στοιχεία. Απλώς τόνισε ότι χρειάζεται με τρόπο μεθοδικό να αναπτυχθεί μια στρατηγική και μετά να εφαρμοσθεί. Είναι, ούτως ή άλλως, ιδιαίτερα προικισμένος με ικανότητες να αναλύει δεδομένα και να εντοπίζει το τι ακριβώς σημαίνουν και τι θέλουν να πουν. Μελετητές των κοινωνικών δικτύων εκτιμούν πως η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Αλι Ροουγκάνι είναι να αυξάνονται πιο γρήγορα όσοι ανταλλάσσουν τα tweet τους στο Διαδίκτυο. Επίσης, θα πρέπει να αισθάνονται πως η χρήση του συγκεκριμένου κοινωνικού δικτύου είναι σχετικά εύκολη. Η εύρεση BLOOMBERG Δύσκολο έργο O Αλι Ροουγκάνι, Αμερικανός ιρανικής καταγωγής, ξεκίνησε την καριέρα του από την εταιρεία συμβούλων McKinsey & Co. To αναλυτικό του μυαλό εντυπωσίασε και τον Στιβ Τζομπς, όταν ήταν διευθύνων σύμβουλος της Pixar. Εντάχθηκε στο δυναμικό της Twitter πριν από τέσσερα χρόνια, με την ευθύνη να εφαρμόσει τη στρατηγική διεθνούς επέκτασης των υπηρεσιών της. Tώρα θα πρέπει να επινοήσει τον τρόπο με τον οποίο το Twitter θα καταστεί απαραίτητο τόσο όσο και το Facebook. των σωστών λογαριασμών τους οποίους κάποιος θέλει να ακολουθήσει απαιτεί υπομονή, τονίζει η WSJ. Συν τοις άλλοις, δεδομένου του λακωνικού χαρακτήρα των μηνυμάτων, έχει αναπτυχθεί πληθώρα συντομογραφιών. Ορισμένοι λένε ότι τους θυμίζουν... τα σύμβολα της στενογραφίας, τα οποία για εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες είναι δυσερμήνευτα, σε τέτοιο βαθμό, ώστε το Twitter εξέδωσε ειδικό γλωσσάρι. Ο Αλι Ροουγκάνι, πάντως, θεωρεί πως «πρέπει το Twitter να δείξει στους χρήστες του τι μπορούν να πάρουν, τι μπορούν να κερδίσουν από αυτό». Κι αυτό, η εταιρεία, που έχει αυτό το κοινωνικό δίκτυο, δεν έχει αποπειραθεί να το πράξει με τρόπο συστηματικό. «Ο κόσμος ξέρει τι σημαίνει το Twitter για μας», παρατηρεί εν κατακλείδι. OIK_08-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 18:45 Page 8 8 l ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Σε ιδιωτικά χέρια επιστρέφει η Eurobank Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου της Eurobank, Χρήστος Μεγάλου, μιλά στην «Κ» για την επόμενη μέρα Η επιστροφή των ελληνικών τραπεζών στις αγορές Συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ Τη νέα εποχή που σηματοδοτεί για την Eurobank η αύξηση κεφαλαίου και η επιστροφή της σε ιδιωτικά χέρια περιγράφει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου κ. Χρήστος Μεγάλου. Ο κ. Μεγάλου αναφέρεται στις προτεραιότητες της διοίκησης και στο σχέδιο για την επιστροφή της τράπεζας σε κερδοφορία. Αποκλείει το ενδεχόμενο «κουρέματος» καταθέσεων και σκιαγραφεί το νέο, μετά την κρίση, μοντέλο λειτουργίας των τραπεζών. Εξηγεί γιατί οι ξένοι θεωρούν την Ελλάδα μεγάλη επενδυτική ευκαρία και υπογραμμίζει ότι ζούμε την αρχή του τέλους της κρίσης. < < < < < < - Τι σηματοδοτεί η αύξηση κεφαλαίου για τον όμιλο; Σηματοδοτεί μια καινούργια εποχή για την Eurobank. Αποτελεί την αφετηρία, για μια νέα Eurobank, κεφαλαιακά ισχυρή, και πάλι υπό ιδιωτικό έλεγχο, πανέτοιμη να πρωταγωνιστήσει και να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται από τη σταδιακή έξοδο της χώρας από την κρίση. - Που αποδίδεται το πολύ μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον Είναι ένας συνδυασμός παραγόντων. Ο πρώτος είναι η εντυπωσιακή βελτίωση της μακροοικονομικής κατάστασης της Ελλάδας κάτι που δημιουργεί ισχυρές προσδοκίες ότι η χώρα επανέρχεται σε αναπτυξιακή πορεία. Είναι στατιστικά διαπιστωμένο ότι χώρες που βρίσκονταν σε ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες όταν εξέλθουν από την κρίση να εκπλήξουν θετικά. Αυτό είναι ένας βασικός παράγοντας που κάνει πολλούς ξένους επενδυτές να βλέπουν την Ελλάδα σαν μια επενδυτική ευκαιρία. Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα. Πλέον, μετά την ανακεφαλαιοποίηση και την αναδιάρθρωση που έχει πραγματοποιηθεί μιλάμε για ένα ριζικά νέο τραπεζικό σύστημα: υγιές και εύρωστο, που θα έχει την ικανότητα να χρηματοδοτεί την οικονομία και να παράγει υψηλές αποδόσεις. Τέλος, ο τρίτος παράγοντας έχει να κάνει με την Eurobank. Οι επενδυτές αναγνώρισαν τη θέση της τράπεζας στην αγορά, τη δυναμική που υπάρχει, την ποιότητα της διοίκησης και του ανθρώπινου δυναμικού στοιχεία που διασφαλίζουν ότι η τράπεζά μας θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή της αγοράς και θα εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες. - Οι επενδυτές προσέφεραν περισσότερα από 8 δισ. ευρώ έναντι 2,86 δισ. ευρώ που ήταν η αύξηση κεφαλαίου. Εσείς περιμένατε αυτή την ανταπόκριση; Ναι. Το περίμενα από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα τα ηνία της τράπεζας και επέστρεψα στην Ελλάδα. Ή να το πω διαφορετικά αν δεν πίστευα στις δυνατότητες της Eurobank και της χώρας θα ήταν πολύ δύσκολο για μένα να επιστρέψω στην Ελλάδα. Διαισθανόμουν την δυναμική που υπήρχε. Θέλω όμως να σταθώ, όχι τόσο στην υπερκάλυψη της έκδοσης, όσο στην ποιότητα των επενδυτών που συμμετείχαν AΠΕ «Είναι στατιστικά διαπιστωμένο ότι χώρες που βρίσκονταν σε ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες όταν εξέλθουν από την κρίση να εκπλήξουν θετικά». «Μετά την ανακεφαλαιοποίηση και την αναδιάρθρωση που έχει πραγματοποιηθεί μιλάμε για ένα ριζικά νέο τραπεζικό σύστημα, υγιές και εύρωστο, που θα έχει την ικανότητα να χρηματοδοτεί την οικονομία και να παράγει υψηλές αποδόσεις», αναφέρει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου της Eurobank, Χρήστος Μεγάλου, περιγράφοντας τις προοπτικές των ελληνικών τραπεζών. στην αύξηση. Στη μεγάλη πλειοψηφία, πάνω από το 70% των κεφαλαίων της αύξησης προέρχονται από υψηλής ποιότητας επενδυτές. Κατορθώσαμε να προσελκύσουμε παραδοσιακούς θεσμικούς επενδυτές από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία καθώς και κρατικά επενδυτικά ταμεία. Για μένα αυτό είναι που κάνει τη μεγάλη διαφορά για την Eurobank και πιστοποιεί την μεγάλη επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές. - Ωστόσο έχουν διατυπωθεί αιτιάσεις και για την χαμηλή τιμή στην οποία πραγματοποιήθηκε η αύξηση όσο και για τη μη συμμετοχή του ΤΧΣ που οδήγησε στην μεγάλη μείωση της συμμετοχής του Η αύξηση κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε με όρους αγοράς. Μάλιστα η τελική τιμή της αύξησης διαμορφώθηκε στο ανώτατο εύρος των τιμών που είχαν εκτιμήσει οι ανεξάρτητοι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι. Αν δει κανείς αναλυτικά τα στοιχεία θα διαπιστώσει ότι η τιμή διαμορφώθηκε σε επίπεδο αποτίμησης ανάλογο αυτής των πρόσφατων αυξήσεων που πραγματοποίησαν η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς. Επίσης, σε ότι αφορά την μείωση της συμμετοχής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς ότι το νέο μικρότερο κομμάτι αναφέρεται σε μια τράπεζα που μετά την αύξηση έχει σχεδόν διπλάσια κεφάλαια από αυτά που είχε. Η επιστροφή της τράπεζας σε ιδιωτικά χέρια αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξή της και την δημιουργία αξίας για τους μετόχους. Το κρίσιμο για το ΤΧΣ, ώστε να ανακτήσει όσο το δυνατό περισσότερα < < < < < < «Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε τροχιά ανάκαμψης ενώ οι τράπεζες δεν είναι απλώς ισχυρές αλλά θα έλεγα υπερκεφαλαιοποιημένες. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος κουρέματος». από τα κεφάλαια που τοποθέτησε στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης, είναι να αυξηθεί η τιμή της μετοχή της τράπεζας. Και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι αυτό που κάνουμε: την ενίσχυση της τράπεζας με σημαντικά ιδιωτικά κεφάλαια, την ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης και την νέα πνοή που αποκτά η τράπεζα από το γεγονός ότι στους μετόχους τους συγκαταλέγονται ορισμένοι από τους μεγαλύτερους επενδυτές στον κόσμο. - Τον τελευταίο χρόνο, μετά την πλήρη ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας από το ΤΧΣ, επικρατούσε μια απογοήτευση στην τράπεζα. Πολλά στελέχη αποχώρησαν. Όλα αυτά έχουν επιπτώσεις στην επιχειρησιακή ικανότητα της τράπεζας; Αναμφίβολα οι περιπέτειες της τελευταίες διετίας, η ανακεφαλαιοποίηση από το ΤΧΣ και η αλλαγή διοίκησης ήταν ένα μεγάλο σοκ για τους ανθρώπους μας. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που είχα να διαχειριστώ σαν διευθύνων σύμβουλος με το που ανέλαβα την διοίκηση της τράπεζας, το καλοκαίρι του 2013, ήταν να διαχειριστώ την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα και την δυσπιστία ενός προσωπικού και ενός στελεχιακού δυναμικού υψηλών δυνατοτήτων. Θεωρώ ότι ένα από τα σημαντικότερα έργα που έκανε η νέα διοίκηση, με ορόσημο την αύξηση κεφαλαίου, ήταν ότι παρόλο που είχαμε να διαχειριστούμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση, τόσο από πλευράς ηθικού όσο και γενικότερα αγοράς σταθήκαμε όρθιοι και πετύχαμε πολλά. Κατορθώσαμε να σταθεροποιήσουμε την τράπεζα να πετύχουμε την επιστροφή καταθετών και τελικά να φτάσουμε στην σημερινή ιστορική στιγμή. Πλέον όλοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι μιλάμε για μια νέα Eurobank η οποία θα είναι σε θέση να αξιοποιεί πολλά από τα δυνατά σημεία που την χαρακτήριζαν στο παρελθόν αλλά με ένα πολύ πιο ανθρώπινο πρόσωπο δίνοντας έμφαση στο ομαδικό πνεύμα και την συνεργασία. - Από εδώ και πέρα ποιες είναι οι προτεραιότητες και η στρατηγική της επόμενης ημέρας; Το επόμενο διάστημα θα διοχετεύσουμε όλη μας την ενέργεια για να μπορέσουμε να επιτύχουμε όλα όσα έχουμε υποσχεθεί στους επενδυτές μας. Μετά την αύξηση βλέπουμε την προσπάθεια που κάνουμε με ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη. Το 2014 θα είναι μια χρονιά αναδιάρθρωσης στην οποία θα εξακολουθούμε να δείχνουμε ζημίες αλλά παράλληλα θα μπουν οι βάσεις που θα μας οδηγήσουν σε σταδιακή επιστροφή σε κερδοφορία το 2015, σε σημαντική επιτάχυνση το 2016 και σε πλήρη ανάπτυξη από το 2017. - Τι σημαίνει η επιστροφή των τραπεζών στις διεθνείς αγορές; Είναι εξαιρετικής σημασίας το γεγονός ότι όλες οι τράπεζες έχουν προχωρήσει σε μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου. Αυτό βοηθά να βελτιωθεί η αντίληψη για τον κίνδυνο που υπάρχει στις ελληνικές τράπεζες και κατ’ επέκταση στην οικονομία. Ένα υγιές και κεφαλαιακά ισχυρό τραπεζικό σύστημα θα οδηγήσει στην περαιτέρω άρση της αβεβαιότητας και της ανησυχίας που κυριαρχούσαν τα προηγούμενα χρόνια. - Ωστόσο το φάσμα ενός «κουρέματος» καταθέσεων εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα. Προσωπικά εκτιμώ ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια πιθανότητα. Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε τροχιά ανάκαμψης ενώ οι τράπεζες δεν είναι απλά ισχυρές αλλά θα έλεγα υπερκεφαλαιοποιημένες. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος κουρέματος. - Όμως τι θα γίνει αν προκύψουν νέες κεφαλαιακές ανάγκες από το πανευρωπαικό stress test; Πως θα καλυφθούν; Οι ελληνικές τράπεζες έχουν περάσει από πολλά stress tests και έχουν υποστεί πολύ αυστηρούς ελέγχους από την BlackRock. Επιπλέον η πρόσβαση που έχουμε πλεον στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου διευρύνει τις εναλλακτικές δυνατότητες. Είμαι βέβαιος ότι τα αποτέλεσμα του πανευρωπαϊκού stress test θα πλήρως διαχειρίσιμα. Μην ξεχνάτε ότι ανεξάρτητα από τις όποιες εκτιμήσεις ή προσεγγίσεις έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο γεγονός: Ιδιώτες επενδυτές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία ξένοι, έχουν τοποθετήσει περίπου 10 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες κυρίως σε κεφάλαια αλλά και σε ρευστότητα. Αυτό από μόνο του λέει πάρα πολλά. - Ποιες είναι οι μεγάλες προκλήσεις για τις τράπεζες στην μετά κρίση εποχή; Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η γρήγορη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης αποτελούν τα δυο ζωτικής σημασίας ζητήματα όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά και για την οικονομία. Θεωρώ την πιστωτική επέκταση, το πλέον σημαντικό, καθώς αν αυτό γίνει τότε θα μπορέσουμε με μεγαλύτερη ευελιξία να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των καθυστερήσεων. Η αύξηση των χορηγήσεων, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί το 2015, θα οδηγήσει σε επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Αλλά, όταν λέω αύξηση χορηγήσεων δεν εννοώ την επιστροφή στο προηγούμενο στρεβλό μοντέλο της υπερβολικής κατανάλωσης. Αναφέρομαι στην χρηματοδότηση υγιών επιχειρήσεων, νέων επενδυτικών σχεδίων που θα δημιουργούν εισόδημα στην οικονομία και νέες θέσεις εργασίας. Tο 2014 θα είναι έτος επιστροφής της Ελλάδας στην ανάπτυξη -Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε μια εντυπωσιακή μεταστροφή του κλίματος για την Ελλάδα. Τι είναι αυτό που βλέπουν οι ξένοι; Το βασικό είναι ότι όλοι περιμένουν ότι το 2014 θα είναι το έτος επιστροφής σε ανάπτυξη μετά από έξι χρόνια συνεχούς ύφεσης και σωρευτικής μείωσης του ΑΕΠ κατά 25%. H δημοσιονομική προσαρμογή που έχει γίνει στην Ελλάδα δεν έχει προηγούμενο στα οικονομικά χρονικά. Πλέον υπάρχουν πολλά ισχυρά στοιχεία που προδικάζουν την επιστροφή της χώρας σε ανάπτυξη. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν μια ανάπτυξη της τάξης του 0,6% ωστόσο στην αγορά πολλοί συζη- τούν για ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 1% το 2014. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό ριμπάουντ δεδομένου ότι το 2013 ήμασταν στο -3,9%. Πολλοί ξένοι πιστεύουν ότι τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα μπορεί να πετύχει αισθητά υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με τα προβλεπόμενα. - Μπορούμε δηλαδή να συζητάμε για το τέλος της κρίσης; Μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι ζούμε ήδη την αρχή του τέλους της κρίσης. Η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος, η αποκατάσταση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς χρηματαγορές και η επιστροφή της Ελληνικής Δημοκρατίας στις αγορές ση- < < < < < < Η μεγαλύτερη πρόσκληση στη νέα εποχή είναι η μείωση της ανεργίας και ο μόνος τρόπος για τη μείωση της ανεργίας είναι οι επενδύσεις. ματοδοτούν την αποκατάσταση, σε μεγάλο βαθμό, της εμπιστοσύνης για τη χώρα. Το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα τώρα είναι το πώς θα προσελκύσουμε ξένες και εγχώριες άμεσες επενδύσεις ώστε να επιταχύνουμε την ανάπτυξη. Αν γίνει αυτό τότε θα έχουμε κατορθώσει την επαναθεμελίωση της ελληνικής οικονομίας σε βάσεις μιας υγιούς και εξωστρεφούς ανάπτυξης. Έτσι μετά το 2017 θα μπορούμε να μιλάμε για μια πραγματικά νέα Ελλάδα. - Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για την πορεία της χώρας; Θα σας απαντήσω ακριβώς όπως απαντάμε στους διεθνείς επενδυτές. Προχωράμε με βάση ένα συντηρητικό σενάριο, κρατάμε “μικρό καλάθι”, αλλά πιστεύουμε ότι καθημερινά αυξάνονται οι πιθανότητες η Ελλάδα να κάνει την μεγάλη θετική έκπληξη τα επόμενα χρόνια. Η μεγαλύτερη πρόσκληση στην νέα εποχή είναι η μείωση της ανεργίας και ο μόνος τρόπος για την μείωση της ανεργίας είναι οι επενδύσεις. Έχει ξεκινήσει όχι μόνο από ξένους αλλά και έλληνες ο ενάρετος κύκλος της επένδυσης και πιστεύω ότι το 2015 θα δούμε την ουσιαστική μείωση της ανεργίας. - Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι που θα μπορούσαν να ανατρέψουν την θετική πορεία της χώρας. Ο εφησυχασμός. Να αρχίσουμε να επιστρέφουμε στα παλιά. Στις κακές πρακτικές, τις κακές συνήθειες, τις κακές νοοτροπίες που μας οδήγησαν στον εκτροχιασμό. Πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια, να πετύχουμε την είσοδο της χώρας σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης. - Τι πρέπει να γίνει ώστε να μην επανέλθουμε στο ίδιο σημείο. Ποια είναι τα μαθήματα της κρί- σης; Μάθαμε από τα λάθη μας; Η κρίση ήταν ένα τεράστιο μάθημα για όλους. Και για το πολιτικό σύστημα, και για τους επιχειρηματίες και την οικονομική ελιτ και για τον κόσμο. Το πιο σημαντικό είναι να μάθουμε από τα λάθη και την γνώση και τις εμπειρίες της κρίσης να τις ενσωματώσουμε στη συλλογική γνώση, ώστε, να μην διολισθήσουμε ποτέ ξανά στο σημείο που βρεθήκαμε. Η οικονομία δεν μπορεί να στηρίζεται στην κατανάλωση. Μια χώρα σαν την Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί όλα τα πλεονεκτήματά της στον τουρισμό, τις υπηρεσίες, την αγροτική παραγωγή, την ναυτιλία ώστε να δημιουργεί εισοδήματα και να είναι ανταγωνιστική. OIK_09-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 21:24 Page 9 ΕΛΛΑΔΑ Κυριακή 4 Mαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Δημιουργείται αγορά εταιρικών ομολόγων στο Χρηματιστήριο Περισσότερες από 15 εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής Συζήτηση για το χρέος Το θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους έθεσε ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Δασκαλόπουλος στη γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, με την οποία συναντήθηκε στην Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο της επίσκεψης που πραγματοποιεί το προεδρείο της BUSINESSEUROPE. Ο κ. Δασκαλόπουλος συνέδεσε το θέμα του χρέους τόσο με την ανάπτυξη της χώρας όσο και με την κρίση της Ευρώπης. «Η οριστική λύση του προβλήματος του ελληνικού χρέους θα σηματοδοτήσει και το οριστικό τέλος της κρίσης στην Ευρώπη», τόνισε χαρακτηριστικά, ενώ αναπτύσσοντας την επιχειρηματολογία του για τη διευθέτηση του χρέους επεσήμανε στην κ. Λαγκάρντ ότι «η βιωσιμότητα του χρέους, ως έχει σήμερα, απαιτεί κάθε χρόνο για την επόμενη οκταετία μια μονομερή μεταβίβαση πόρων προς τους δανειστές μας, που κυμαίνεται γύρω στα 10 δισ. ευρώ. Με τις συνθήκες αυτές, η προοπτική της ανάπτυξης γίνεται πολύ μακρινή. Ο κ. Δασκαλόπουλος παρατήρησε, επίσης, ότι το θέμα της ανάπτυξης δεν είναι καν αμιγώς ελληνικό. Ο ανερχόμενος ευρωσκεπτικισμός και ο εθνοκεντρισμός δεν αντιμετωπίζονται με ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 1%, μόνιμα υψηλή ανεργία και υποβαθμισμένο κοινωνικό κράτος. Του ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ Πλημμυρίδα κεφαλαίων διοχετεύθηκε στις εισηγμένες επιχειρήσεις το α΄ τετράμηνο του 2014, από τις διεθνείς ομολογιακές εκδόσεις των εισηγμένων που έφθασαν τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ οι εγχώριες ομολογιακές εκδόσεις έφθασαν τα 347,7 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας το τελικό άθροισμα στα 2,547 δισ. ευρώ. Η φετινή έξοδος της Ελλάδας στις αγορές με την έκδοση 5ετούς κρατικού ομολόγου για πρώτη φορά μετά τον Απρίλιο του 2010 αναζωπύρωσε το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα να υπερκαλυφθούν οι διεθνείς ομολογιακές εκδόσεις των εισηγμένων. Ηδη υπερκαλύφθηκαν οι εκδόσεις της Εθνικής Τράπεζας (750 εκατ. ευρώ και της θυγατρικής της Finansbank), της Τράπεζας Πειραιώς (500 εκατ. ευρώ), ενώ ετοιμάζεται να εκδώσει διεθνές ομολογιακό δάνειο και η Alpha Bank. Την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου υπερκαλύφθηκε 6 φορές η έκδοση της ΔΕΗ (700 εκατ. ευρώ αντί για 500 εκατ. ευρώ ζητούσε) και της Intralot (άντλησε 250 εκατ., ευρώ από 200 εκατ. ευρώ που ήταν τα αρχικά κεφάλαια που ζητούσε). Πιθανότατα μέσα στον Μάιο θα έχουμε νέα μεγάλη διεθνή ομολογιακή έκδοση και από τον όμιλο Μυτιληναίου. Οπως πληροφορείται η «Κ», μετά το Πάσχα ξεκίνησαν οι τελικές επαφές του κ. Ευάγγελου Μυτιληναίου για τη διεθνή έκδοση ομολογιακού δανείου το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο. Ηδη ο κ. Μυτιληναίος έχει πραγματοποιήσει σειρά επαφών με ξένα επενδυτικά κεφάλαια που έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στην έκδοση της εταιρείας, που συγκαταλέγεται στην πρώτη πεντάδα των πιο κερδοφόρων ελληνικών βιομηχανιών. Το θέμα είναι ότι ο όμιλος, για να εκδώσει το ομολογιακό δάνειο, θα πρέπει να απευθυνθεί μόνο στο εξωτερικό, αφού τις κεφαλαιακές του ανάγκες δεν μπορεί να τις καλύψουν οι εγχώριες τράπεζες και τα επενδυτικά σχήματα. Η διοίκηση με προσεκτικές κινήσεις, εξετάζει όλες τις προσφορές και θα αποφασίσει στο τέλος με ποια funds θα πορευθεί για την έκδοση του ομολογιακού δανείου. Στόχος του κ. Μυτιληναίου είναι να επιτευχθεί το καλύτερο επιτόκιο δανεισμού που έχει δοθεί σε ελληνική εισηγμένη και αφού προηγήθηκε η μία από τις δύο εκδόσεις της ΔΕΗ, που είχε επιτόκιο δανεισμού το 4,75%. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», το πιο ισχυρό μειονέκτημα που υπάρχει με τις διεθνείς εκδόσεις είναι η επιβάρυνση 1% επιπλέον στο επιτόκιο δανεισμού που αποφασίζεται για την έκδοση σε μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις όπου συγκαταλέγονται και οι εισηγμένες εταιρείες με κεφαλαιοποίηση άνω των 400 και 500 εκατ. ευρώ. Στην εγχώρια αγορά ήδη παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα ενόψει και της έναρξης λειτουργίας της νέας αγοράς εταιρικών ομολόγων στην εναλλακτική αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Περισσότερες από 15 εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να συμμετάσχουν στη νέα αγορά, αφού μεταξύ άλλων δεν απαιτείται ελάχιστο ύψος έκδοσης και απαιτείται μόνο πληροφοριακό σημείωμα που εγκρίνεται από τη διοίκηση του χρηματιστηρίου. Οι επενδυτές που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στις εταιρικές εκδόσεις θα μπορούν μόνο μέσω των χρηματιστηριακών εταιρειών να δηλώνουν το ποσό με το οποίο θέλουν να τοποθετηθούν μέσω ενός κεντρικού βιβλίου εντολών (book building). Η πράξη αυτή θα γίνεται μέσω του ηλεκτρονικού βιβλίου προσφορών του χρηματιστηρίου και θα συνεπάγεται μείωση του χρόνου και του κόστους, αλλά και μία απλοποίηση της διαδικασίας ένταξης στην εναλλακτική αγορά. l 9 Εμφαση στην εξωστρέφεια Η δημιουργία της αγοράς ομολόγων έρχεται να υποστηρίξει μικρομεσαίες επιχειρήσεις με εξωστρέφεια και καινοτομικά προϊόντα, καθώς και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, έχουν καλή χρηματοοικονομική διάρθρωση, αλλά είναι αποκλεισμένες από την αναχρηματοδότηση λόγω της αδυναμίας των εγχωρίων τραπεζών να παράσχουν στήριξη. Το σημαντικό στοιχείο που θα πρέπει να γνωρίζει ο μέσος επενδυτής είναι ότι τα διαπραγματεύσιμα εταιρικά ομόλογα συμπεριφέρονται περισσότερο σαν μετοχές παρά σαν ομόλογα, όμως έχουν μικρότερη μεταβλητότητα και ρίσκο απ’ ό,τι οι μετοχές των εταιρειών. Τα ξένα επενδυτικά σχήματα εντάσσουν τα ελληνικά εταιρικά ομόλογα σε ένα καλάθι δυναμικών επιχειρήσεων αυξημένου κινδύνου που μπορούν να φέρουν υψηλά κέρδη. Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται εταιρείες από τις χώρες της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Τσεχίας, της Πολωνίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Εκείνο που ενδιαφέρει τα hedge funds είναι να υπάρχει στις χώρες όπου εδρεύουν οι επιχειρήσεις ένα οικονομικό καθεστώς που να μπορεί να εγγυηθεί την ομαλή πορεία των εισηγμένων τουλάχιστον για μία πενταετία. Εντός του Μαΐου εκτιμάται ότι και η Motor Oil θα προχωρήσει στην έκδοση διεθνούς ομολογιακής έκδοσης. Ταυτόχρονα αυξάνεται ο αριθμός των εταιρειών της μεσαίας κεφαλαιοποίησης που αναζητούν συμβούλους για να καταθέσουν αίτηση εισαγωγής στη νέα αγορά των εταιρικών ομολόγων, αφού ήδη έχουν ενημερωθεί από τις πιστώτριες τράπεζες ότι δεν αναμένεται περαιτέρω διευκόλυνση των πιστωτικών τους γραμμών. 10 O K XAK XA_Mas e _cy 02 05 14 21 21 Page 10 10 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Α Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κ Υ Π Ρ Ο Σ KΛEIΣIMO TIMH ΠPOHΓ. 2/5 EBΔ. ΔIAΦ. EBΔ. METABOΛH % KEΦAΛAIOΠOIHΣH XΡΕΟΓΡΑΦΑ ( Χ Α Κ ) KΛEIΣIMO TIMH ΠPOHΓ. 2/5 EBΔ. ΔIAΦ. EBΔ. - METABOΛH % Κυριακή 4 Mαΐου 2014 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ KEΦAΛAIOΠOIHΣH XΡΕΟΓΡΑΦΑ KΛEIΣIMO TIMH ΠPOHΓ. 2/5 EBΔ. ΔIAΦ. EBΔ. METABOΛH % KEΦAΛAIOΠOIHΣH XΡΕΟΓΡΑΦΑ 31,06 0,600 0,600 0,000 0,00% DOME INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD 15,00 0,080 0,080 0,000 0,00% PIPIS BROS FARMS PUBLIC COMPANY LTD 3,66 0,360 0,360 0,000 0,00% ELLINAS FINANCE PUBLIC COMPANY LTD 5,76 0,026 0,026 0,000 0,00% PRIMETEL PLC 9,94 21,60 0,016 0,016 0,000 0,00% ELMA HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD 7,17 81,000 81,000 0,000 0,00% PRIMETEL PLC – Bonds 2009/2014 4,05 A.L. PROCHOICE GROUP PUBLIC LTD 1,59 0,880 0,880 0,000 0,00% EMPIRE CAPITAL INVESTMENTS PUBLIC LTD 42,11 0,001 0,001 0,000 0,00% REGALLIA HOLDINGS & INVESTMENTS PUBLIC LTD 0,02 ACTIBOND GROWTH FUND PUBLIC COMPANY LTD 1,99 0,160 0,172 -0,012 -6,98% ERMES DEPARTMENT STORES PLC 28,00 0,003 0,003 0,000 0,00% RENOS HATZIOANNOU FARM PUBLIC COMPANY LTD 0,89 0,00% “AGROS DEVELOPMENT COMPANY “”PROODOS”“ PUBLIC LTD” 5,42 0,001 0,001 0,000 0,00% FINIKAS AMMOCHOSTOU PLC 0,05 0,055 0,055 0,000 0,00% ROLANDOS ENTERPRISES PUBLIC LTD 2,98 0,00% AIAS INVESTMENT PUBLIC LTD 0,16 0,140 0,140 0,000 0,00% G.A.P. VASSILOPOULOS PUBLIC LTD 5,43 0,042 0,042 0,000 0,00% ROYAL HIGHGATE PUBLIC COMPANY LTD 1,39 0,000 0,00% ALKIS H. HADJIKYRIACOS (FROU-FROU BISCUITS) PUBLIC LTD 22,74 0,090 0,090 0,000 0,00% 0,000 0,00% ALKIS H. HADJIKYRIACOS PUBLIC LTD (WARRANTS 2001/2015) 0,05 0,084 0,090 -0,006 -6,67% 76,000 0,000 0,00% Alpha Bank Ltd - Bonds 2013/2018 76,00 85,000 85,000 0,000 0,150 0,000 0,00% AMATHUS PUBLIC LTD 13,21 0,110 0,110 0,000 0,000 0,00% AMATHUS PUBLIC LTD (GUARANTEED BONDS 2010-2015) 8,80 0,043 0,043 -0,002 -1,77% APOLLO INVESTMENT FUND PLC 6,28 0,083 0,083 0,170 0,180 -0,010 -5,56% 0,100 0,100 0,000 0,00% A&P (ANDREOU & PARASKEVAIDES) ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD A. PANAYIDES CONTRACTING PUBLIC LTD 0,086 0,085 0,001 1,18% A. TSOKKOS HOTELS PUBLIC LTD 0,010 0,010 0,000 0,00% 0,034 0,034 0,000 0,00% 1,510 1,510 0,000 0,002 0,002 0,000 0,230 0,230 0,002 0,002 76,000 0,150 100,000 100,000 0,111 0,113 0,053 0,053 0,000 0,00% 1,100 1,000 0,100 10,00% 0,095 0,095 0,000 0,00% AVACOM PUBLIC COMPANY LTD 0,208 0,208 0,000 0,00% BANK OF CYPRUS PUBLIC COMPANY LTD 0,000 0,000 0,000 0,00% Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Capital Securities 12/2007 0,000 0,000 0,000 0,00% Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Bonds 2013/2018 0,000 0,000 0,000 0,00% 0,000 0,000 0,000 0,00% 1,000 1,000 0,000 0,130 0,130 0,054 0,054 0,040 0,041 0,77 1,26 0,002 0,002 0,000 0,00% SAFS HOLDINGS PUBLIC LTD 0,14 HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD 58,22 0,125 0,125 0,000 0,00% SALAMIS TOURS (HOLDINGS) PUBLIC LTD 4,57 0,00% HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LTD BONDS 2016 54,01 0,004 0,004 0,000 0,00% SEA STAR CAPITAL PLC 2,52 0,00% INTERFUND INVESTMENTS PLC 6,22 0,058 0,058 0,000 0,00% SFS GROUP PUBLIC COMPANY LTD 3,86 0,000 0,00% ISXIS INVESTMENT PUBLIC LTD 0,47 0,247 0,225 0,022 9,78% STADEMOS HOTELS PLC 8,03 0,000 0,00% JUPITER PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD 5,18 0,002 0,002 0,000 0,00% STARIO PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD 0,08 HARVEST CAPITAL MANAGEMENT PUBLIC LTD 5,30 0,220 0,220 0,000 0,00% K + G COMPLEX PUBLIC COMPANY LTD 22,00 0,331 0,336 -0,005 -1,49% 43,02 0,560 0,560 0,000 0,00% K. ATHIENITIS CONTRACTORS DEVELOPERS PUBLIC LTD 7,51 0,250 0,250 0,000 0,00% TOP KINISIS TRAVEL PUBLIC LTD 3,05 6,89 0,046 0,046 0,000 0,00% K. KYTHREOTIS HOLDINGS PUBLIC LTD 1,95 0,018 0,018 0,000 0,00% TOXOTIS INVESTMENTS PUBLIC LTD 0,37 373,39 0,017 0,017 0,000 0,00% KARAOLIS GROUP PUBLIC LTD 0,38 2,000 2,000 0,000 0,00% TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - CAPITAL 5,46 0,00 0,119 0,119 0,000 0,00% KARKOTIS MANUFACTURING & TRADING PUBLIC LTD 1,04 0,800 0,800 0,000 0,00% TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INCOME 2,18 0,00 0,202 0,200 0,002 1,00% KARYES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD 0,40 0,520 0,520 0,000 0,00% TRIENA INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD - INTERNATIONAL 0,71 Bank Of Cyprus Public Company Ltd – Convertible Capital Securities 0,00 0,725 0,664 0,061 9,19% KEO PLC 22,46 0,020 0,020 0,000 0,00% UNIFAST FINANCE & INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD 0,20 Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities) 0,00 0,202 0,224 -0,022 -9,82% KRONOS PRESS DISTRIBUTION AGENCY PUBLIC COMPANY LTD 4,12 0,360 0,360 0,000 0,00% UNIGROWTH INVESTMENTS PUBLIC LTD 0,00% Bank of Cyprus Public Company Ltd (Convertible Enhanced Capital Securities) 0,40 0,043 0,030 0,013 43,33% LAIKI CAPITAL PUBLIC CO LTD 12,29 0,610 0,610 0,000 0,00% USB Bank Plc 0,000 0,00% BLUE ISLAND PLC 2,01 0,230 0,230 0,000 0,00% L.P. TRANSBETON PUBLIC LTD 1,97 90,000 90,000 0,000 0,00% USB BANK PLC (BONDS 2009/ 2019) 7,20 0,000 0,00% C.C.C. TOURIST ENTERPRISES PUBLIC COMPANY LTD 7,65 0,139 0,139 0,000 0,00% LASER INVESTMENTS GROUP PLC 8,58 100,000 100,000 0,000 0,00% USB BANK PLC (CONVERTIBLE BONDS 2010/ 2020) 1,21 0,040 0,000 0,00% C.T.O. PUBLIC COMPANY LTD 8,35 0,062 0,067 -0,005 -7,46% LEPTOS CALYPSO HOTELS PUBLIC LTD 6,30 0,720 0,720 0,000 0,00% VASSILICO CEMENT WORKS PUBLIC COMPANY LTD 51,79 0,041 0,000 0,00% CEILFLOOR PUBLIC COMPANY LTD 0,21 0,022 0,020 0,002 10,00% LIBERTY LIFE INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD 2,00 1,000 1,000 0,000 0,00% VISION INTERNATIONAL PEOPLE GROUP PUBLIC LTD 75,00 0,032 0,032 0,000 0,00% CHARILAOS APOSTOLIDES PUBLIC LTD 1,60 0,001 0,001 0,000 0,00% LIBRA HOLIDAYS GROUP PLC 0,19 0,295 0,281 0,014 4,98% WOOLWORTH (CYPRUS) PROPERTIES PLC 33,81 0,024 0,024 0,000 0,00% CHRIS JOANNOU PUBLIC LTD 0,24 0,600 0,600 0,000 0,00% LOGICOM PUBLIC LTD 44,45 0,000 0,000 0,000 0,00% XENOS TRAVEL PUBLIC LTD 0,039 0,039 0,000 0,00% CLARIDGE PUBLIC LTD 4,22 0,292 0,300 -0,008 -2,67% LORDOS HOTELS (HOLDINGS) PUBLIC LTD 10,22 0,005 0,005 0,000 0,00% CLR INVESTMENT FUND PUBLIC LTD 0,115 0,105 0,010 9,52% CONSTANTINOU BROS HOTELS PUBLIC COMPANY LTD 0,119 0,119 0,000 0,00% 0,243 0,243 0,000 0,00% 0,010 0,010 0,000 1,070 1,070 0,000 0,000 0,420 ASTARTI DEVELOPMENT PLC ATLANTIC INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD 1,44 0,073 0,073 0,000 0,00% 18,48 0,043 0,044 -0,001 -2,27% COSMOS INSURANCE PUBLIC COMPANY LTD 2,14 0,250 0,250 0,000 0,00% CYPRINT PLC 1,25 0,041 0,041 0,000 0,00% MINERVA INSURANCE COMPANY PUBLIC LTD 3,22 0,00% CYPRUS AIRWAYS PUBLIC LTD 3,91 0,316 0,316 0,000 0,00% MITSIDES PUBLIC COMPANY LTD 2,59 0,000 0,00% CYPRUS FOREST INDUSTRIES PUBLIC LTD 3,27 0,009 0,011 -0,002 -18,18% MODESTOU SOUND & VISION PUBLIC COMPANY LTD 0,13 0,000 0,00% CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LTD 0,00 0,150 0,150 0,000 0,00% NEMESIS CONSTRUCTIONS PUBLIC COMPANY LTD 9,16 0,435 -0,015 -3,45% 39,16 0,000 0,000 0,000 0,00% OCEAN TANKERS HOLDINGS PUBLIC COMPANY LTD 0,00 0,103 0,095 0,008 8,42% CYTRUSTEES INVESTMENT PUBLIC COMPANY LTD 4,58 0,011 0,011 0,000 0,00% OPTIONS CASSOULIDES PLC 0,51 0,003 0,003 0,000 0,00% D & M TELEMARKETING PUBLIC LTD 0,02 0,020 0,020 0,000 0,00% ORFANIDES PUBLIC COMPANY LTD 1,62 0,003 0,003 0,000 0,00% D.H. CYPROTELS PLC 0,360 0,360 0,000 0,00% DEMETRA INVESTMENT PUBLIC LTD 0,112 0,112 0,000 0,00% 0,055 0,055 0,000 0,00% 0,009 0,009 0,000 0,00% CYPRUS TRADING CORPORATION PLC LORDOS UNITED PLASTICS PUBLIC LTD 3,50 LOUIS PLC 19,80 MALLOUPPAS & PAPACOSTAS PUBLIC CO LTD 10,80 0,49 0,073 0,079 -0,006 -7,59% PANDORA INVESTMENTS PUBLIC LTD 30,98 72,00 1,180 1,210 -0,030 -2,48% PETROLINA (HOLDINGS) PUBLIC LTD 103,25 Dimco Plc 9,07 0,076 0,076 0,000 0,00% PHIL. ANDREOU PUBLIC LTD 3,42 DISPLAY ART PLC 0,74 0,480 0,480 0,000 0,00% PHILOKTIMATIKI PUBLIC LTD 2,31 DODONI PORTFOLIO INVESTMENTS PUBLIC COMPANY LTD 2,54 0,068 0,068 0,000 0,00% PIERIDES HOLDINGS PLC 1,50 THE CYPRUS CEMENT PUBLIC COMPANY LTD 45,55 4,85 27,76 0,00 Οι μεγαλύτερες μεταβολές της εβδομάδας ΑΝΟΔΟΣ ΠΤΩΣΗ 43,33% 10,00% 10,00% 9,78% 9,52% -18,18% -9,82% -7,59% -7,46% -6,98% LAIKI CAPITAL PUBLIC CO LTD ATLANTIC INSURANCE COMPANY LTD LIBERTY LIFE INSURANCE COMPANY LTD STADEMOS HOTELS PLC CONSTANTINOU BROS HOTELS PUBLIC MODESTOU SOUND & VISION PUBLIC KRONOS PRESS DISTRIBUTION AGENCY PANDORA INVESTMENTS PUBLIC LTD LEPTOS CALYPSO HOTELS PUBLIC LTD ERMES DEPARTMENT STORES PLC Λεωφ.Αρχ. Μακαρίου Γ’, αρ. 50, Kτήριο Άλφα, 1ος όροφος, 1065 Λευκωσία Τηλ.: 22 710710 Fax: 22339332, www.globalcapital.com.cy Ε Λ Λ Α Δ Α ( Χ Α ) - ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ KΛEIΣIMO 2/5 TIMH ΠPOHΓΟΥΜΕΝΗΣ EBΔΟΜΑΔΑΣ ΔIAΦΟΡΑ EBΔΟΜΑΔΑΣ METABOΛH % Χ Ρ ΕΟ Γ ΡΑΦΑ KEΦAΛAIOΠOIHΣH ΚΥΡΙΑ ΑΓΟΡΑ 7,550 0,850 0,127 0,390 0,365 22,530 1,590 0,190 0,226 0,842 0,911 1,140 0,025 0,357 6,600 3,700 0,410 2,150 10,990 0,260 0,412 2,810 0,408 0,804 0,755 0,868 1,920 0,593 0,295 1,180 3,810 14,980 1,620 6,350 8,830 1,210 1,630 0,344 0,242 5,000 9,950 1,430 2,610 1,460 0,900 1,710 0,750 0,749 0,329 2,150 0,445 1,890 1,780 3,720 1,890 2,000 0,639 0,324 0,348 3,210 0,485 1,690 0,528 0,207 2,260 0,837 17,000 1,290 0,230 0,744 0,236 2,690 0,469 12,650 0,367 8,980 0,318 1,430 0,440 6,430 0,800 0,195 0,253 1,030 0,119 0,195 25,000 19,120 11,250 11,500 0,320 0,490 1,760 2,200 7,420 1,270 5,190 0,540 7,700 1,140 1,790 0,271 1,790 4,220 1,760 22,600 9,790 0,392 0,299 0,518 0,665 0,210 7,340 0,920 0,121 0,347 0,375 23,300 1,590 0,190 0,226 0,835 0,911 1,100 0,023 0,251 6,600 3,770 0,420 2,050 10,760 0,268 0,419 2,940 0,384 0,796 0,770 0,851 1,860 0,567 0,300 1,150 3,830 15,060 1,710 6,280 8,500 1,230 1,760 0,300 0,247 5,000 8,970 1,460 2,720 1,400 0,880 1,700 0,787 0,753 0,360 2,150 0,480 1,890 1,570 3,780 1,980 1,530 0,630 0,313 0,321 3,230 0,520 1,700 0,369 0,207 2,280 0,649 17,000 0,942 0,249 0,744 0,235 2,720 0,469 12,590 0,379 8,850 0,290 1,660 0,441 6,380 0,745 0,195 0,264 1,030 0,119 0,195 25,050 17,870 11,630 10,840 0,320 0,506 1,680 2,250 7,700 1,270 5,200 0,550 7,950 1,100 1,800 0,269 1,830 4,240 1,670 22,580 9,780 0,406 0,280 0,471 0,655 0,234 0,210 -0,070 0,006 0,043 -0,010 -0,770 0,000 0,000 0,000 0,007 0,000 0,040 0,002 0,106 0,000 -0,070 -0,010 0,100 0,230 -0,008 -0,007 -0,130 0,024 0,008 -0,015 0,017 0,060 0,026 -0,005 0,030 -0,020 -0,080 -0,090 0,070 0,330 -0,020 -0,130 0,044 -0,005 0,000 0,980 -0,030 -0,110 0,060 0,020 0,010 -0,037 -0,004 -0,031 0,000 -0,035 0,000 0,210 -0,060 -0,090 0,470 0,009 0,011 0,027 -0,020 -0,035 -0,010 0,159 0,000 -0,020 0,188 0,000 0,348 -0,019 0,000 0,001 -0,030 0,000 0,060 -0,012 0,130 0,028 -0,230 -0,001 0,050 0,055 0,000 -0,011 0,000 0,000 0,000 -0,050 1,250 -0,380 0,660 0,000 -0,016 0,080 -0,050 -0,280 0,000 -0,010 -0,010 -0,250 0,040 -0,010 0,002 -0,040 -0,020 0,090 0,020 0,010 -0,014 0,019 0,047 0,010 -0,024 2,86% -7,61% 4,96% 12,39% -2,67% -3,30% 0,00% 0,00% 0,00% 0,84% 0,00% 3,64% 8,70% 42,23% 0,00% -1,86% -2,38% 4,88% 2,14% -2,99% -1,67% -4,42% 6,25% 1,01% -1,95% 2,00% 3,23% 4,59% -1,67% 2,61% -0,52% -0,53% -5,26% 1,11% 3,88% -1,63% -7,39% 14,67% -2,02% 0,00% 10,93% -2,05% -4,04% 4,29% 2,27% 0,59% -4,70% -0,53% -8,61% 0,00% -7,29% 0,00% 13,38% -1,59% -4,55% 30,72% 1,43% 3,51% 8,41% -0,62% -6,73% -0,59% 43,09% 0,00% -0,88% 28,97% 0,00% 36,94% -7,63% 0,00% 0,43% -1,10% 0,00% 0,48% -3,17% 1,47% 9,66% -13,86% -0,23% 0,78% 7,38% 0,00% -4,17% 0,00% 0,00% 0,00% -0,20% 6,99% -3,27% 6,09% 0,00% -3,16% 4,76% -2,22% -3,64% 0,00% -0,19% -1,82% -3,14% 3,64% -0,56% 0,74% -2,19% -0,47% 5,39% 0,09% 0,10% -3,45% 6,79% 9,98% 1,53% -10,26% ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΚΟ) ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΕΕΧ (ΚΟ) ΑΚΡΙΤΑΣ (ΚΟ) ΑΛΚΟ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ) ΑΛΟΥΜΥΛ (ΚΟ) ALPHA TRUST ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ ΑΕΕΧ (ΚΟ) ΑΤΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ (ΚΟ) ΒΑΛΚΑΝ ΑΚΙΝΗΤΑ (ΚΟ) ΒΑΡΒΕΡΗΣ Ν. - MODA BAGNO (ΚΟ) ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ (ΚΟ) ΒΙΣ (ΚΟ) ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ SYSTEMS (ΚΟ) Γ.Ε. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ΚΟ) ΓΑΛΑΞΙΔΙ (ΚΟ) ΓΕΚΕ (ΚΑ) ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ΚΟ) ΓΕΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (ΚΟ) ΔΑΙΟΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ (ΚΟ) ΔΕΗ (ΚΟ) ΔΡΟΜΕΑΣ (ΚΟ) ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ (ΚΟ) ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (KO) ΕΙΔΗΣΕΟΦΩΝΙΚΗ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ) ΕΚΤΕΡ (ΚΟ) ΕΛ. ΒΙΟΜ. ΖΑΧΑΡΗΣ (ΚΑ) ΕΛΑΣΤΡΟΝ (ΚΟ) ΕΛΒΑΛ (ΚΑ) ΕΛΒΕ (ΚΟ) ΕΛΓΕΚΑ (ΚΟ) ΕΛΙΝΟΙΛ (ΚΟ) ΕΛΛΑΚΤΩΡ (ΚΟ) ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ (ΚΟ) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ (ΚΟ) ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ-Χ.Α. (ΚΟ) ΕΛΤΟΝ (KΟ) ΕΛΤΡΑΚ (ΚΟ) ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ (ΚΟ) ΕΤΕΜ (ΚΑ) ΕΥΑΘ (ΚΟ) ΕΥΔΑΠ (ΚΟ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΙΣΤΗ (ΚΟ) ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ (ΚΟ) ΙΑΣΩ (ΚΟ) ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΚΟ) ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ (ΚΟ) ΙΛΥΔΑ (ΚΟ) ΙΝΤΕΑΛ ΟΜΙΛΟΣ (ΚΟ) ΙΝΤΕΡΤΕΚ (ΚΟ) ΙΝΤΡΑΛΟΤ (ΚΟ) ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΚΟ) ΚΑΝΑΚΗΣ Σ. (ΚΟ) ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ (ΚΟ) ΚΑΡΑΤΖΗ (ΚΟ) ΚΕΚΡΟΨ (ΚΟ) ΚΕΠΕΝΟΥ ΜΥΛΟΙ (ΚΟ) ΚΛΟΥΚΙΝΑΣ - ΛΑΠΠΑΣ (ΚΟ) ΚΛΩΣ/ΓΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (ΚΑ) ΚΟΡΔΕΛΛΟΥ Χ. ΑΦΟΙ (ΚΟ) ΚΟΡΡΕΣ (ΚΟ) ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ (ΚΟ) ΚΡΙ - ΚΡΙ (ΚΟ) ΚΤΗΜΑ ΛΑΖΑΡΙΔΗ (ΚΟ) ΚΥΠΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ) ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Η.- F.H.L. (ΚΟ) ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ (ΚΟ) ΛΑΜΨΑ (ΚΟ) ΛΑΝΑΚΑΜ (ΚΟ) ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΚA) ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ Ν. (ΠA) ΛΙΒΑΝΗΣ (ΚΟ) ΛΟΥΛΗ ΜΥΛΟΙ (ΚΟ) ΜΑΘΙΟΣ ΠΥΡΙΜΑΧΑ (ΚΟ) ΜΕΤΚΑ (ΚΟ) ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΚΟ) ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΚΟ) ΜΟΥΖΑΚΗΣ (ΚΑ) ΜΟΧΛΟΣ (ΚΟ) ΜΠΗΤΡΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ (KO) ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (ΚΟ) ΝΑΚΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗ (ΚΟ) ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ (ΚΟ) ΝΗΡΕΥΣ (ΚO) ΝΤΡΟΥΚΦΑΡΜΠΕΝ (ΚΟ) ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΚO) ΙΝΤΕΡΓΟΥΝΤ - ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ (ΠO) ΟΛΘ (ΚΟ) ΟΛΠ (ΚΟ) ΟΠΑΠ (ΚΟ) ΟΤΕ (ΚΟ) ΠΑΪΡΗΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ (ΚΟ) ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ (ΚΟ) ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ) ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (ΚΟ) ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS (ΚΟ) ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ (ΚΟ) ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ (ΚΟ) ΡΕΒΟΪΛ (ΚΟ) ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. (ΚΟ) ΣΑΡΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΛ/ΜΥΛΟΙ (ΚΟ) ΣΙΔΕΝΟΡ (ΚΟ) ΣΠΥΡΟΥ ΑΓΡ. ΟΙΚ. (ΚΟ) ΣΩΛ/ΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟY (ΚΟ) ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ (ΚΟ) ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ (ΚΟ) ΤΙΤΑΝ (ΚΟ) ΤΙΤΑΝ (ΠΟ) ΥΓΕΙΑ (ΚΟ) ΦΙΕΡΑΤΕΞ (ΚΟ) ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ (ΚΟ) ΧΑΛΚΟΡ (ΚΑ) ΧΑΤΖΗΚΡΑΝΙΩΤΗ Ε. ΥΙΟΙ (ΚΟ) 539,20 9,50 1,65 9,75 8,04 9,42 24,33 3,82 4,25 20,20 4,53 7,21 1,93 5,03 55,56 349,51 9,86 32,25 2.549,68 9,03 5,63 6.734,97 11,36 9,05 27,75 16,19 238,27 7,85 9,36 28,12 674,38 297,58 47,87 1.940,78 577,20 32,34 24,69 17,91 7,26 181,50 1.059,68 39,33 20,78 77,61 78,06 48,87 6,75 6,22 3,70 341,77 13,62 14,18 17,34 54,61 6,24 13,40 25,70 3,73 7,39 43,61 14,30 55,88 8,34 371,59 55,31 6,36 363,19 7,66 1,91 1,61 1,83 46,07 4,61 657,18 4,29 994,83 10,24 6,56 6,97 751,77 5,07 4,67 16,12 3,99 4,16 0,50 252,00 478,00 3.588,75 5.636,73 1,59 24,89 10.739,48 15,55 163,83 57,27 142,10 12,03 267,74 4,77 172,28 7,71 222,26 461,31 58,30 1.741,64 74,10 119,85 3,05 4,32 67,35 0,85 KΛEIΣIMO 2/5 0,383 0,703 0,140 0,320 10,190 0,465 0,305 18,100 TIMH ΠPOHΓΟΥΜΕΝΗΣ EBΔΟΜΑΔΑΣ 0,380 0,687 0,142 0,300 10,000 0,465 0,310 ΔIAΦΟΡΑ EBΔΟΜΑΔΑΣ 0,003 0,016 -0,002 0,020 0,190 0,000 -0,005 Τ ΤΛΟ Χ Ρ ΕΟ Γ ΡΑΦΑ METABOΛH % 0,79% 2,33% -1,41% 6,67% 1,90% 0,00% -1,61% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % ΠΑΡΑΣΤΑΤ ΚΟ A.S. COMPANY (ΚΟ) ALPHA ΒΑΝΚ (ΚΟ) ATTICA BANK (ΚΟ) AUDIOVISUAL (ΚΟ) AUTOHELLAS (ΚΟ) BYTE COMPUTER (ΚΟ) CENTRIC ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ (ΚΟ) KEΦAΛAIOΠOIHΣH 10,05 8.976,65 145,82 14,55 123,50 7,35 30,84 M M Δ AΦΟ Α ΔΟΜΑΔΑ Χ Ρ ΕΟ ΡΑΦΑ M A OΛH % % % % % % % % % % % % ΦAΛA O ΠO H H M M M M M M M M M M M M M M M M M Φ Φ Μ M ΥΠΟ ΑΝΑΣΤΟΛΗ Φ WARRANTS M M ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΧΑΜΗΛΗΣ Δ ΑΣΠΟΡΑΣ Μ ΜΜ % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Μ Μ Μ Ψ Φ Μ Μ Μ Μ Μ Μ Μ Μ Μ Μ ΜΜ Φ Μ Μ ΜΜ Φ Φ M M ΕΝΑΛΛΑΚΤ ΚΗ ΑΓΟΡΑ Δ ΑΧΕ Ρ ΣΗ ΚΕΦΑΛΑ ΩΝ % ΕΜΠΟΡ Ο ΕΝΔΥΜΑΤΩΝ ΜΜ % ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΕΠ ΤΗΡΗΣΗΣ % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % MH Π OH Ο Μ ΝΗ ΔΟΜΑΔΑ % % % % % ΚΑΤΗΓΟΡ Α Δ ΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣ ΜΩΝ ΑΜΟ ΒΑ ΩΝ ΚΕΦΑΛΑ ΩΝ % % % % % % % % % % MO 25 ΚΑΤΗΓΟΡ Α ΠΡΟΣ Δ ΑΓΡΑΦΗ ΜΜ % % % % % % Λ ΕΞΟΠΛ ΣΜΟΣ ΤΗΛΕΠ ΚΟ ΝΩΝ ΩΝ Φ % ΕΠΕΝΔΥΤ ΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ % Μ ΑΤΡ ΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ % Μ Μ Λ ΑΝ ΚΟ & ΧΟΝΔΡ ΚΟ ΕΜΠΟΡ Ο ΤΡΟΦ ΜΩΝ Μ % Μ Μ Μ Μ M ΛΟΓ ΣΜ ΚΟ % Μ Φ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ Β ΟΜΗΧΑΝ ΚΟΥ ΕΞΟΠΛ ΣΜΟΥ % ΤΡΟΦ ΜΑ % ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣ ΑΣ & Δ ΑΧΕ Ρ ΣΗΣ ΑΠΟΡΡ ΜΜΑΤΩΝ Μ % Μ ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝ ΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓ ΣΤΩΝ Φ Φ ΜΜ M % % % M ΥΠΗΡΕΣ ΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ % Φ ΣΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ : ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ (ΚΟ), ΑΤΛΑΝΤΙΚ (ΚΟ), ΑΤΕΡΜΩΝ (ΚΟ), ΔΙΕΚΑΤ (ΚΟ), ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΚΟ), ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ (ΠΟ), ΚΑΡΔΑΣΙΛΑΡΗΣ (ΚO), ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΚΟ), ΚΛΩΝΑΤΕΞ (ΠO), ΛΑΝ-ΝΕΤ (KO), ΜΑΞΙΜ ΠΕΡΤΣΙΝΙΔΗΣ (ΚΑ), ΜΕΣΟΧΩΡΙΤΗ ΑΦΟΙ (ΚΟ), ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ (ΚΟ), ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΚΟ), ΠΡΑΞΙΤΕΛΕΙΟ (ΠΟ), ΣΑΟΣ ΦΕΡΡΥΣ (ΚΟ), ΤΕΞΑΠΡΕΤ (ΚΟ), ΧΑΛΥΒΔΟΦΥΛΛΩΝ (ΚΟ), ALTIUS ΑΕΕΧ (ΚΟ), ΒΕΤΑΝΕΤ (ΚΟ), EUROLINE AEEX (ΚΟ), INTERINVEST AEEX (KΟ), MICROLAND COMPUTERS (ΚΟ), UNITED TEXTILES (ΚΟ) * Αφορά τη χρήση 2012. Για τον υπολογισμό του P/E, έχουν χρησιμοποιηθεί τα Ενοποιημένα Κέρδη μετά Φόρων και Δικαιωμάτων Μειοψηφίας ανά μετοχή, βάσει του σταθμισμένου αριθμού μετοχών. OIK_11-OIKONOMIA_Master_cy 02/05/14 21:23 Page 11 ΔΙΕΘΝΗ Κυριακή 4 Mαΐου 2014 ΣΤΕΛΕΧΗ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 11 Πρώτο παγκοσμίως σε επιβάτες το αεροδρόμιο του Ντουμπάι Με εξαίρεση τη Γαλλία, ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία από τη μεταποίηση τον Απρίλιο. Ενισχύεται η ανάκαμψη σε όλη την Ευρωζώνη Μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη, μείωση στο 11,8% σημείωσε η ανεργία στην Ευρωζώνη τον Μάρτιο, ωστόσο ενθαρρυντικά είναι τα σημάδια από το μέτωπο της μεταποίησης, σημάδι ότι σταδιακά ενισχύεται η ανάκαμψη της Ευρωζώνης. Γερμανία και Ιταλία, αλλά και οι χώρες της λεγόμενης περιφέρειας, ηγήθηκαν της ανάπτυξης στη μεταποίηση τον Απρίλιο, ενώ μελανό σημείο είναι η υποχώρηση του δείκτη υπευθύνων παραγγελιών (PMI) στη Γαλλία και το γεγονός ότι οι εργοστασιάρχες αναγκάστηκαν για έναν ακόμη μήνα να μειώσουν τις τιμές τους προκειμένου να ενισχύσουν τις πωλήσεις τους. Οι άνεργοι στην Ευρωζώνη μειώθηκαν τον Μάρτιο κατά 22 χιλιάδες, στα 18,91 εκατομμύρια ανθρώπους, σημάδι ότι η ανάκαμψη της οικονομίας που ξεκίνησε πέρυσι τέτοια εποχή δεν έχει γίνει ακόμη αισθητή από τα νοικοκυριά. Απόδειξη είναι ότι το ποσοστό της ανεργίας από το επίπεδο ρεκόρ 12%, όπου βρισκόταν πριν από ένα χρόνο, σήμερα έχει υποχωρήσει μόλις στο 11,8%. Χάσμα Βορρά – Νότου Η τρομακτική ανισότητα μεταξύ Βορρά και Νότου παραμένει με το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας να καταγράφεται στην Αυστρία (4,9%), στη Γερμανία (5,1%) και στο Λουξεμβούργο (6,1%) και το υψηλότερο σε Ελλάδα (26,7% τον Ιανουάριο) και Ισπανία (25,3%). Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο δείκτης υπευθύνων παραγγελιών στη μεταποίηση ανήλθε τον Απρίλιο στο 53,4 από 53 τον Μάρτιο (κάθε τιμή πάνω από το 50 υποδηλώνει επέκταση της ιδιωτικής οικονομίας) ενώ είναι σημαντικό το γεγονός ότι η μεταποίηση ενισχύθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης. Στην Ιταλία, ο δείκτης PMI ανήλθε στο 54, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών, στην Ισπανία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος στο 52,7, στη Γερμανία ανήλθε στο 54,1, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο μηνών. Μελανό σημείο η Γαλλία, όπου ο δείκτης PMI υποχώρησε στο 51,2 τον Απρίλιο από 52,1 τον Μάρτιο. Με λίγα λόγια, η ανάκαμψη διευρύνεται και πλέον περιλαμβάνει σταθερά και την περιφέρεια χάρη στην αυξημένη εσωτερική ζήτηση, αλλά οι τιμές υποχώρησαν και πάλι στην προσπάθεια των εταιρειών να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Σύμφωνα με τον Βιολάντε ντι Κανόσα, αντιπρόεδρο της Credit Suisse, η συνέχιση της ανάκαμψης και η μικρή άνοδος του πληθωρισμού τον Απρίλιο στο 0,7% από 0,5% τον Μάρτιο σημαίνει ότι την ερχόμενη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι απίθανο να χαλαρώσει περαιτέρω τη νομισματική της πολιτική. Γιατί απολύονται περισσότερες γυναίκες CEO απ’ ό,τι άνδρες Οι γυναίκες διευθύνουσες σύμβουλοι (CEO) έχουν περισσότερες πιθανότητες να απολυθούν από τους άνδρες ομολόγους τους, επειδή συχνά τις προσλαμβάνουν εταιρείες που τείνουν να κάνουν ριψοκίνδυνες επιλογές και επειδή συχνά βρίσκονται σε ανδροκρατούμενο περιβάλλον. Το συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα που εκπόνησε η συμβουλευτική Strategy& μεταξύ 2.500 εισηγμένων επιχειρήσεων μεγάλης κεφαλαιοποίησης, σύμφωνα με την οποία την τελευταία δεκαετία δύο στις πέντε διευθύνουσες συμβούλους έχασαν τη δουλειά τους, όταν το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ανδρών ομολόγων τους ήταν μικρότερο των τριών στους 10. Μεταξύ των διευθυνουσών συμβούλων που απολύθηκαν ήταν η Κάρολ Μπαρτζ (φωτογραφία πάνω), η οποία υπήρξε επικεφαλής της Yahoo και απολύθηκε το 2011, όταν η χαμηλή απόδοση της εταιρείας απογοήτευσε τους επενδυτές. Μία άλλη περίπτωση είναι εκείνη της Αν Λόβερτζον, που απολύθηκε από τη γαλλική Areva όταν η κυβέρνηση θέλησε να έχει μεγαλύτερη επιρροή στη διοίκηση της εταιρείας. Οι συντάκτες της μελέτης αποδίδουν τη διαφορετική μεταχείριση σε δύο βασικούς παράγοντες. Ο ένας είναι ότι σε πολλές χώρες λειτουργούν πιέσεις πολιτικής φύσης, αλλά και παράγοντες παράδοσης, που εξωθούν τις εταιρείες να αναθέσουν τη διεύθυνση σε γυναίκα. Οι ίδιες εταιρείες, βέβαια, τείνουν γενικότερα να κάνουν τολμηρές επιλογές και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πέσουν σε σφάλματα. Θα έχουν, έτσι, κακή απόδοση και θα απολύσουν τον επικεφαλής. Ο δεύτερος λόγος είναι, όμως, η αριθμητική υπεροχή των ανδρών στα Δ.Σ. των εταιρειών, που συχνά διάκεινται εχθρικά προς μία γυναίκα διευθύνουσα σύμβουλο. Με στοιχεία του 2013 οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% των νέων προσλήψεων σε διευθυντικές θέσεις. Το ποσοστό αυτό είναι κατά 4,2% μικρότερο του αντιστοίχου του περασμένου έτους. Και οι προοπτικές για το μέλλον δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές, σύμφωνα με τους αναλυτές της έκθεσης. Το εντυπωσιακό αεροδρόμιο του Ντουμπάι έχει τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση από όλα τα αεροδρόμια του κόσμου και εκτοπίζει από την πρώτη θέση το Χίθροου της Βρετανίας. Σύμφωνα με στοιχεία των Αρχών του αεροδρομίου, το πρώτο τρίμηνο του έτους το αεροδρόμιο του Ντουμπάι, έδρα του εθνικού αερομεταφορέα Emirates, χειρίστηκε την κίνηση 18,36 εκατ. επιβατών καταγράφοντας αύξηση επιβατικής κίνησης 11,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Το ίδιο χρονικό διάστημα στο Χίθροου κινήθηκαν 16 εκατ. άτομα, αλλά το βρετανικό αεροδρόμιο παραμένει το πιο πολυσύχναστο της Ευρώπης. Το περασμένο έτος η εικόνα ήταν αντίστροφη καθώς στο σύνολο του έτους το Χίθροου, που παρέμενε πρώτο αεροδρόμιο στον κόσμο επί δεκαετίες, προσείλκυσε 66,7 εκατ. επιβάτες, υπερβαίνοντας κατά 813.000 το Ντουμπάι. Στην τρίτη θέση ήρθε πέρυσι το αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ, τέταρτο το «Σαρλ ντε Γκωλ» στο Παρίσι και πέμπτο το αεροδρόμιο της Σιγκαπούρης. Στο Ντουμπάι, πάντως, περίπου το 50% της επιβατικής κίνησης αφορά επιβάτες που έχουν ανταπόκριση στο εμιράτο (transit) καθώς στρατηγική της Emirates είναι η χρήση μεγάλων αεροσκαφών, στα οποία συνδυάζει επιβάτες με κοινό προορισμό την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Το ίδιο το Ντουμπάι αποτελεί προορισμό σχετικά λίγων επιβατών. Η υπεροχή του αεροδρομίου του εμιράτου δεν εξαντλείται, όμως, στους αριθμούς. Ο υπερπολυτελής τερματικός σταθμός που έχει αφιερώσει αποκλειστικά και μόνον στον εθνικό αερομεταφορέα, την Emirates, έχει έκταση 1.713.000 τ.μ. και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κτίριο στον πλανήτη. Το περασμένο οικονομικό έτος η Emirates μετέφερε σχεδόν 40 ASSOCIATED PRESS Ξεπέρασε το 2013 το Χίθροου του Λονδίνου, με 18,36 εκατομμύρια τουρίστες Παρά τη μεγάλη κίνηση, το ίδιο το Ντουμπάι αποτελεί προορισμό σχετικά λίγων επιβατών. < < < < < < Ο υπερπολυτελής τερματικός σταθμός έχει έκταση 1.713.000 τ.μ. και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κτίριο στον πλανήτη. εκατ. επιβάτες, ενώ μαζί με τη μικρότερη εταιρεία Flydubai, επίσης με έδρα το αεροδρόμιο του εμιράτου, προσέθεσαν 28 νέους προορισμούς στο Dubai International. Η Emirates, που άρχισε να λειτουργεί το 1985, εξυπηρετεί σήμερα 142 προορισμούς σε 80 χώρες και είναι ένας από τους μεγαλύτερους αερομεταφορείς του κόσμου με σχέδια για περαιτέρω ανάπτυξη. Διαθέτει 374 τζετ, που έχει προμηθευτεί τόσο από την αμερικανική Boeing όσο και από την ευρωπαϊκή Airbus Group. Αθροιστικά η αξία τους φθάνει τα 162 δισ. δολάρια. Ο στόλος αυτός υπερβαίνει κατά πολύ τα 218 αεροσκάφη που χρησιμοποιεί καθώς η εταιρεία σκοπεύει να αντικαταστήσει ορισμένα εξ αυτών με άλλα νεότερα. Σε ό,τι αφορά τη Flydubai, η μικρή αυτή αλλά ταχέως αναπτυσσόμενη εταιρεία αύξησε την επιβατική της κίνηση πέρυσι κατά 38%, στα 6,8 εκατ. άτομα. Είναι, πάντως, δυνατόν το Χίθροου να ανακτήσει την πρώτη θέση για το σύνολο του τρέχοντος έτους, καθώς το αεροδρόμιο του Ντουμπάι σχεδιάζει ένα πρόγραμμα βελτίωσης που θα διαρκέσει 80 ημέρες και θα μειώσει προσωρινά τον αριθμό των πτήσεων στο αεροδρόμιο κατά 24% ενώ θα πλήξει τα κέρδη της Emirates, πάντα για το σύνολο του έτους, κατά 272 εκατ. δολάρια. Η τάση, πάντως, των αεροδρομίων των εμιράτων και των χωρών του Κόλπου να επισκιάσουν τα αεροδρόμια της βρετανικής κυβέρνησης είχε διαφανεί από το 2012, όταν στελέχη της αεροπορικής Etihad, εθνικού αερομεταφορέα του Αμπου Ντάμπι, δήλωναν ότι κατά την κατανομή των στόλων και των δρομολογίων για τα επόμενα χρόνια οι αεροπορικές έδειχναν αμφιβολίες ως προς το πού θα τοποθετούσαν τη Βρετανία μέσα στα σχέδιά τους. Η AstraZeneca γύρισε την πλάτη στην Pfizer Αρνητική ήταν η απάντηση της βρετανικής φαρμακευτικής AstraZeneca στη βελτιωμένη προσφορά εκ μέρους του αμερικανικού κολοσσού της Pfizer. Η τελευταία, η οποία είναι και η μεγαλύτερη του κλάδου σε διεθνή κατάταξη, πρότεινε να την εξαγοράσει αντί 76,86 δισ. ευρώ (106,5 δισ. δολ.). Ωστόσο, η AstraZeneca, με έδρα το Κέμπριτζ, θεωρεί πως το εν λόγω τίμημα δεν αξιολογεί επαρκώς την αξία των πολλά υποσχόμενων φαρμάκων της, τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο. Βάσει της προσφοράς της Pfizer, η οποία εκδηλώνει το ενδιαφέρον σε μια περίοδο ζωηρής κινητικότητας στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας, η μετοχή της AstraZenceca αποτιμάται στα 60,9 ευρώ, σε ρευστό και μετοχές. Λίγες ημέρες πριν είχε προτείνει τα 56,77 ευρώ ανά μετοχή, η οποία απορρίφθηκε. Ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, Ιαν Ριντ, συναντήθηκε με τους μετόχους της βρετανικής εταιρείας και με κυβερνητικά στελέχη, ενώ απέστειλε και επιστολή στον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον. Σε αυτήν δεσμεύθηκε, σε περίπτωση απόκτησης Ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός της Pfizer πρόσφερε 106,5 δισ. δολ. (76,86 δισ. ευρώ) για να εξαγοράσει τη βρετανική AstraZeneca. της AstraZeneca, να ακολουθήσει πιστά τα σχέδιά της, όσον αφορά τη χρηματοδότηση για την κατασκευή πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων στο Κέμπριτζ, καθώς και τη διατήρηση του διοικητικού επιστημονικού προσωπικού της. Βέβαια, όπως έχει διαμηνύσει με επίταση ο διευθύνων σύμβουλος της AstraZeneca, Πασκάλ Σοριότ, η εταιρεία του θα προβεί σε ορισμένες κινήσεις αυτονόμησης δραστηριοτήτων, αλλά δεν ενδιαφέρεται για εξαγορά. Σχολιάζοντας τις επιτυχημένες ανταλλαγές δραστηριοτήτων μεταξύ Novartis και GlaxoSmithKline, είχε τονίσει πως τέτοιες συμφωνίες τον ενδιέφεραν. Ειδάλλως, «οι συγχωνεύσεις ή οι εξαγορές ενδεχομένως και να αποτύχουν οικτρά». Από τη δική της πλευρά η Pfizer θα ευνοηθεί δραστικά, καθώς ο νέος όμιλος θα έχει έδρα τη Βρετανία, άρα και χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή επί των κερδών. Τα κεντρικά της γραφεία θα παραμείνουν στη Νέα Υόρκη, ενώ το χαρτοφυλάκιο των φαρμάκων της θα εμπλουτισθεί με πειραματικά αντικαρκινικά φάρμακα. BLOOMBERG, REUTERS Πρόγραμμα επαναγοράς μετοχών 90 δισ. από την Apple Η Apple έχει δομήσει με τέτοιο τρόπο τις διεθνείς δραστηριότητές της, ώστε να μη φορολογείται με τους υψηλούς συντελεστές των ΗΠΑ. Η Apple, λίγες ημέρες αφότου ανακοίνωσε βελτιωμένα οικονομικά αποτελέσματα για το πρώτο τρίμηνο του οικονομικού έτους 2014, δημοσιοποίησε και την πρόθεσή της να επεκτείνει το πρόγραμμα επαναγοράς μετοχών από το σημερινό, ύψους 60 δισ. δολ., στα 90 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της αμερικανικής εταιρείας και αρμόδιο για τον οικονομικό έλεγχο της, Λούκα Μαέστρι, η επαναγορά θα χρηματοδοτηθεί από την πώληση ομολόγων. «Για τη διεκπεραίωση της πρωτοβουλίας αυτής θα απευ- θυνθούμε μία φορά ακόμα στις ομολογιακές αγορές», τόνισε ο κ. Μαέστρι. «Κατά τη διάρκεια του 2014 στοχεύουμε να είμαστε ενεργοί και πάλι εντός και εκτός ΗΠΑ για μία κίνηση ανάλογη με αυτή του 2013, ενώ, προϊόντος του χρόνου, θα αποφασίσουμε τις λεπτομέρειες για τις αγορές, που θα επιλέξουμε, το νόμισμα, στο οποίο θα είναι εκπεφρασμένα τα ομόλογα, καθώς και τη διάρκειά τους». Το τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου ο αμερικανικός κολοσσός είχε αποκομίσει σε διαθέσιμο ρευστό 150,6 δισ. δολ., εκ των οποίων το 88% φυλάσσεται εκτός ΗΠΑ. Ο Λούκα Μαέστρι επισήμανε ότι «υπό το τρέχον νομοθετικό καθεστώς στις ΗΠΑ, θα κληθούμε να υποστούμε σημαντικές συνέπειες σε επίπεδο φορολογίας, εάν αποφασίσουμε να επαναπατρίσουμε τα κέρδη μας από τις δραστηριότητες του εξωτερικού». Φοροαποφυγή Οπως παρατηρούν αναλυτές, η φράση «σημαντικές συνέπειες σε επίπεδο φορολογίας» μάλλον υπο- βαθμίζει την πραγματικότητα. Ο επαναπατρισμός κερδών θα σημάνει ότι το τουλάχιστον 35% αυτών θα μεταφρασθεί σε φόρους. Οπότε γίνεται αντιληπτό γιατί η Apple έχει δομήσει με τέτοιον τρόπο τις διεθνείς δραστηριότητές της, επιμερίζοντάς τες σε πολυάριθμες ξεχωριστές θυγατρικές. Οι περισσότερες από αυτές έχουν έδρα την Ιρλανδία, τη χώρα με τον χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή του 12,5% μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. REUTERS, A.P. OIK_12-REAL ESTATE NEW_Master_cy 02/05/14 18:41 Page 12 Real Estate ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΜΑΪΟΥ 2014 ΣΥΝΤΟΜΑ Νέος φόρος υπεραξίας στην Ελλάδα Παραδείγματα για συναλλαγές στην ελληνική αγορά ακινήτων Του ΠΡΟΚΟΠΗ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ Η επανεκτίμηση των αξιών των ακινήτων από το Κτηματολόγιο θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο 2014 και μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και το θέμα της έκδοσης των τίτλων ιδιοκτησίας, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών Σωκράτης Χάσικος. Σύμφωνα με ανακοίνωση, ο υπουργός, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το θέμα, που αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της Κύπρου, είπε ότι «από 45.000 τίτλους ιδιοκτησίας που βρίσκονται σε εκκρεμότητα παγκύπρια, μέχρι το τέλος 2014 θα πρέπει να έχουν μείνει σε εκκρεμότητα μόνο 2.000. Είναι μια πολύ μεγάλη προσπάθεια, αλλά θα τα καταφέρουμε». Εξέφρασε αισιοδοξία ότι το Κτηματολόγιο θα είναι εντός των χρονικών πλαισίων που έχουν τεθεί για την επανεκτίμηση της αξίας των ακινήτων, ενώ και για το θέμα της τακτοποίησης των εκκρεμοτήτων στην έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας είπε ότι «ευελπιστούμε ότι θα τα καταφέρουμε». Είπε εξάλλου ότι το Κτηματολόγιο έχει ενισχυθεί με προσωπικό από άλλες υπηρεσίες, όπως για παράδειγμα από το Τμήμα Αναδασμού, οι οποίοι θα «τρέξουν» για το θέμα της έκδοσης των τίτλων ιδιοκτησίας. Αναφερόμενος στο θέμα της επανεκτίμησης αξιών των ακινήτων, ο υπουργός είπε ότι «έχουμε λίγα προβλήματα με (κάποιους) Δήμους». Επανέλαβε ότι χρειάζεται περισσότερη βοήθεια από τους Δήμους, κάτι που, όπως είπε, τους έχει επισημανθεί τόσο γραπτώς όσο και προφορικά. Νέος πρόεδρος Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών Εν όψει της παραίτησης του πρόεδρου του Συμ- βουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών κ. Ντίνου Σωτηρίου ο υπουργός Εσωτερικών προέβη στον διορισμό του κ. Μαρίνου Κυναιγείρου ως νέου πρόεδρου του Συμβούλιου Εγγραφής Κτηματομεσιτών. Ο κ. Κυναιγείρου γεννήθηκε το 1969 στη Λάρνακα. Αποφοίτησε από το λύκειο Αγίου Γεωργίου Λάρνακας και εκπλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία ως καταδρομέας στην 33 μοίρα καταδρομών. Με την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας απόκτησε δίπλωμα από το Greenwich με κατεύθυνση στο Hotel Management. Από το 1992 διατελεί διευθυντής και ιδιοκτήτης της Κτηματομεσιτικής εταιρείας Marinos Kinegirou Estate Agencies Ltd και ιδιοκτήτης του Ξενοδοχείου City Alkisti. Από 2006 έχει διοριστεί Δημοπράτης Κτηματολογίου. Έχει διατελέσει για σειρά ετών μέλος και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Κτηματομεσιτών Επιχειρηματιών Κύπρου. Από το 2011 έχει εκλεγεί πρόεδρος του Συνδέσμου Κτηματομεσιτών Επιχειρηματιών Λάρνακας – Αμμοχώστου. Το 2013 εξελέγη πρόεδρος του Συνδέσμου Κτηματομεσιτών Επιχειρηματιών Κύπρου. Οι Κινέζοι κυρίαρχοι στο Μανχάταν Οι Κινέζοι κατέλαβαν την πρώτη θέση μεταξύ των μεγαλύτερων ξένων αγοραστών ακινήτων στο Μανχάταν, εκτοπίζοντας τους Ρώσους που περιορίζουν τις αγορές τους από την αρχή της κρίσης στην Ουκρανία. Ανάμεσα στις μεγαλουπόλεις που επιλέγουν οι Κινέζοι συγκαταλέγονται επίσης το Λονδίνο και το Σύδνεϋ. Τα κίνητρά τους είναι η ανεύρεση ασφαλών καταφυγίων για τα κεφάλαιά τους και η εγκατάστασή τους στη Δύση όπου μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Η εικόνα αναδύεται από έρευνα του Reuters που, μεταξύ άλλων, μίλησε με πέντε από τις μεγαλύτερες μεσιτικές εταιρείες της Νέας Υόρκης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα για υπολογισμό φόρου Με συντελεστή 15% και ανάλογα με AΠΕ Τέλος του 2014 η έκδοση τίτλων Ύστερα από 4 μήνες καθίζησης της αγοράς ακινήτων οι συμβολαιογράφοι πιάνουν δουλειά. Ο φόρος υπεραξίας ενεργοποιήθηκε, εκδόθηκαν οι αποφάσεις από τον αρμόδιο υφυπουργό Οικονομικών Γ. Μαυραγάνη και τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Εσόδων Χ. Θεοχάρη, ενώ σε λειτουργία τέθηκε η ηλεκτρονική εφαρμογή στο Τaxisnet μέσω της οποίας οι συμβολαιογράφοι θα μπορούν να εκδίδουν Ταυτότητα Οφειλής για να αποδίδουν στο Δημόσιο τον φόρο που αναλογεί στους πωλητές ακινήτων. Οσοι φορολογούμενοι πωλήσουν το ακίνητό τους θα πρέπει να γνωρίζουν τη νέα διαδικασία που προβλέπει η νομοθεσία για τον φόρο υπεραξίας. Ειδικότερα: 1. Ο φορολογούμενος που μεταβιβάζει ακίνητη περιουσία υποχρεούται, πριν από τη σύνταξη του συμβολαίου να δηλώσει το σύνολο των στοιχείων που αφορούν τον προσδιορισμό του φόρου υπεραξίας στον συμβολαιογράφο. Η δήλωση Ε41 (συμπληρώνεται από τον συμβολαιογράφο) περιλαμβάνει: • Τα στοιχεία του πωλητή, του συμβολαιογράφου που καταρτίζει τη συμβολαιογραφική πράξη και θα διενεργήσει την παρακράτηση και την απόδοση του φόρου. • Τα στοιχεία του αγοραστή ή των αγοραστών. • Τον χρόνο και την αξία κτήσης και μεταβίβασης. • Το είδος της ακίνητης περιουσίας ή των ιδανικών μεριδίων αυτής ή του εμπράγματου δικαιώματος. • Τα έτη διακράτησης. • Τους συντελεστές και • Τον υπολογισμό του φόρου. 2. Από την πλευρά του ο συμβολαιογράφος υποχρεούται να ελέγχει και να βεβαιώνει την ακρίβεια των ανωτέρω στοιχείων καθώς και να θεωρεί τη δήλωση, δεν έχει, όμως, ευθύνη για όσα στοιχεία δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του και δεν περιλαμβάνονται στο συμβόλαιο που συντάσσει. Αν με το ίδιο συμβόλαιο μεταβιβάζονται περισσότερα εμπράγματα δικαιώματα, ο φορολογούμενος (πωλητής) υποβάλλει μία δήλωση στην οποία θα περιγράφονται τα ανωτέρω στοιχεία που αφορούν το κάθε δικαίωμα. Αν με το ίδιο συμβόλαιο περισσότερα πρόσωπα (πωλητές) μεταβιβάζουν, υποβάλλεται από το καθένα χωριστή δήλωση. Σημειώνεται ότι η δήλωση υποβάλλεται και όταν δεν προκύπτει υπεραξία (μηδενική) ή όταν αυτή θεωρείται μηδενική λόγω απόκτησης του δικαιώματος προ του 1995 (στη δήλωση συμπληρώνεται μόνο το έτος κτήσης). Ο φόρος υπεραξίας επιβάλλεται με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά. Υποβολή δήλωσης: Η δήλωση υπογεγραμμένη από τον πωλητή και τον συμβολαιογράφο υποβάλλεται στην εφορία της έδρας του σε τρία αντίτυπα. Εκδοση Ταυτότητας Οφειλής: Την ίδια ημέρα ή το αργότερο την επόμενη ημέρα της σύνταξης του συμβολαίου, ο συμβολαιογράφος καταχωρίζει σε ανεξάρτητη εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος του υπουργείου Οικονομικών (δίκτυο Τaxisnet) τουλάχιστον τα εξής στοιχεία: τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) του πωλητή, τον αριθμό και την ημερομηνία σύνταξης του συμβολαίου, το ποσό της υπεραξίας επί του οποίου υπολογίζεται ο φόρος, τη ΔΟΥ παραλαβής της δήλωσης, τον αριθμό της δήλωσης και το φορολογικό έτος που αφορά. Με την καταχώριση οριστικοποιείται η δήλωση, βεβαιώνεται η οφειλή στον ΑΦΜ του συμβολαιογράφου και παράγεται μοναδικός κωδικός πληρωμής του παρακρατηθέντος φόρου, η «Ταυτότητα Οφειλής» (Τ.Ο.). Θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης που υποβάλλει ο πωλητής στη ΔΟΥ επισυνάπτεται στο συμβόλαιο. 3. Ο φόρος που παρακρατείται από τον συμβολαιογράφο με τη σύνταξη του συμβολαίου αποδίδεται από αυτόν με τραπεζική επιταγή που έχει ήδη εκδώσει κατά τον χρόνο σύνταξης του συμβολαίου ο πωλητής σε διαταγή του ελληνικού Δημοσίου, εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υπογραφή του συμβολαίου, η οποία κατατίθεται αποκλειστικά στην τράπεζα έκδοσης της τραπεζικής επιταγής. Σύμφωνα με τον νόμο, ο φόρος υπεραξίας επιβαρύνει τον πωλητή. Ο αγοραστής οφείλει φόρο μεταβίβασης, ο οποίος έχει μειωθεί στο 3%. Υπενθυμίζεται ότι ο φόρος υπεραξίας επιβάλλεται με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά. Προβλέπεται αφορολόγητο όριο 25.000 ευρώ εφόσον ο φορολογούμενος διακράτησε το ακίνητό του για πέντε τουλάχιστον έτη. τα έτη διακράτησης των ακινήτων θα υπολογίζεται ο φόρος υπεραξίας ακινήτων. Τα ακίνητα που βρίσκονται στην κατοχή των πωλητών πριν από το 1995 απαλλάσσονται από τον ανωτέρω φόρο. Για την πληρέστερη κατανόηση του τρόπου υπολογισμού του φόρου υπεραξίας παραθέτονται τα παρακάτω παραδείγματα: 1. Το 2005 έγινε αγορά ενός διαμερίσματος έναντι δηλωθέντος τιμήματος 100.000 ευρώ. Πωλείται το 2014 αντί δηλωθέντος τιμήματος 200.000 ευρώ. Ετη διακράτησης 9, επομένως συντελεστής απομείωσης 86,1%. Υπολογισμός: 200.000-100.000 = 100.000 ευρώ χ 86,1%= 86.100. Από το ποσό αυτό αφαιρείται το ποσό των 25.000 ευρώ γιατί ο πωλητής διακράτησε το διαμέρισμα για τουλάχιστον 5 έτη, οπότε η προκύπτουσα υπεραξία είναι 86.100 - 25.000 = 61.000 ευρώ. Φόρος: 61.000 χ 15% = 9.150 ευρώ. 2. Διαμέρισμα αγοράστηκε το 1999 έναντι δηλωθέντος τιμήματος σε ευρώ 70.000. Το 2014 πωλείται με δηλωθέν τίμημα 170.000 ευρώ. Ετη διακράτησης 15, ο αρχικός συντελεστής απομείωσης 76,4% πολλαπλασιάζεται με 0,8 (παρ. 27 άρθρο 72 ν. 4172/2013), οπότε ο τελικός συντελεστής απομείωσης είναι 61,12%. Υπολογισμός: 170.000 - 70.000 = 100.000 χ 61,12% = 61.120 - 25.000 = 36.120 ευρώ Φόρος: 36.120 χ 15% = 5.418 ευρώ. 3. Αγορά ακινήτου το 1994 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 30.000 ευρώ. Πωλείται το 2014 έναντι δηλωθέντος τιμήματος 80.000 ευρώ. Η τυχόν προκύπτουσα υπεραξία θεωρείται μηδενική επειδή το ακίνητο αποκτήθηκε πριν την 1.1.1995. Υποβάλλεται μηδενική δήλωση φόρου υπεραξίας. 4. Το έτος 1990 αποκτάται λόγω γονικής παροχής η ψιλή κυριότητα ενός ακινήτου η οποία αντιστοιχούσε σε 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας. Το έτος 2000 απεβίωσε ο επικαρπωτής και ο ψιλός κύριος απέκτησε το 100% της πλήρους κυριότητας του ακινήτου την οποία μεταβιβάζει το 2014 έναντι τιμήματος 100.000 ευρώ. Ετος κτήσης είναι το 1990 γιατί τότε αποκτήθηκε το 75% της αξίας του μεταβιβαζόμενου δικαιώματος (8/10). Η υπεραξία θεωρείται μηδενική. Μαζική επιστροφή στην παγκόσμια αγορά real estate Συνολικά 93,65 δισ. ευρώ επενδύθηκαν στην παγκόσμια αγορά ακινήτων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, ποσό που συνιστά αύξηση της τάξεως του 23% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Οπως αναφέρει σχετική έκθεση της Jones Lang LaSalle, το εν λόγω ποσό αφορά άμεσες επενδύσεις σε ακίνητα. Η άνοδος της επενδυτικής δραστηριότητας αποδίδεται στη διάθεση όλο και περισσότερων επενδυτών να διευρύνουν την παρουσία σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό αγορών, όταν στο πρόσφατο παρελθόν το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτών στρεφόταν σε λίγες μόνο αγορές. Σύμφωνα με τους αναλυτές, πολλοί επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις, με αποτέλεσμα να στρέφονται σε νέες αγορές, τις οποίες αγνοούσαν πλήρως στο πρόσφατο παρελθόν. Ετσι, αν και η ζήτηση για ακίνητα στις μεγάλες πόλεις ανά τον κόσμο παραμένει υψηλή, πλέον έντονη είναι η ζήτηση και στις δευτερεύουσες και μικρότερες πόλεις. Οπως προκύπτει από την έρευνα, τόσο οι αγορές της Αμερικής όσο κι εκείνες της Ευρώπης κατέγραψαν άνοδο κατά τη διάρκεια του φετινού πρώτου τριμήνου, με τον όγκο των συναλλαγών στην Αμερική να αυξάνεται κατά 61% σε 44 δισ. ευρώ. Βασικός λόγος είναι η εκρηκτική ανάπτυξη της επενδυτικής αγοράς στις ΗΠΑ, όπου κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους σημειώθηκε κατακόρυφη αύξηση των συναλλαγών κατά 63%, παρά τη σταδιακή χαλάρωση της πολιτικής τόνωσης της ρευστότητας από την πλευρά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Αντίστοιχα, στις αγορές της Ευρώπης οι επενδύσεις σε ακίνητα αυξήθηκαν κατά 14% σε ετήσια βάση και ανήλθαν σε 33,1 δισ. ευρώ, κυρίως ως αποτέλεσμα της επιστροφής των επενδυτών σε μια σειρά αγορών που μέχρι πρότινος ήταν επί της ουσίας ανενεργές. Η τάση αυτή παρατηρήθηκε κατά κόρον σε Ιρλανδία, Ολλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία, όπου σημειώθηκε κατακόρυφη άνοδος των www.pwc.com.cy īLjĮnjĮljĮIJĮljIJǀıİLjǐ IJǎĮǘǏLjǎǍİljǁnjĮĮȺǗıǀNjİǏĮ επενδύσεων σε ετήσια βάση. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τις ανεπτυγμένες οικονομίες, μικρή άνοδο σημείωσαν οι επενδύσεις στη Βρετανία και στη Γαλλία, αλλά η αγορά που ξεχώρισε ήταν εκείνη της Γερμανίας, λόγω της επιστροφής των αγοραπωλησιών μεγάλων χαρτοφυλακίων ακινήτων. Οσον αφορά τις αγορές της Ασίας-Ειρηνικού, όπου το 2013 αποτέλεσε ακόμα ένα έτος ρεκόρ για επενδύσεις ακινήτων, το φετινό πρώτο τρίμηνο ήταν ελαφρώς χαμηλότερο σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, καθώς η αξία των συναλλαγών διαμορφώθηκε σε 16,5 δισ. ευρώ, έναντι 19,45 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο περσινό διάστημα. 01-TEXNES NEW_Master_cy 02/05/14 16:24 Page 1 ΖΩΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ KYΡIAKH 4 ΜΑΪΟΥ 2014 Η νέα γενιά πληρώνει τα λάθη μας H κύπρια συγγραφέας Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου με αφορμή το νέο της βιβλίο μίλησε στην «Κ» για τη ζωή, το έργο της και τους ανθρώπους που τη σημάδεψαν τα γεγονότα της ζωής προσώπων της οικογένειάς της περιλαμβάνονται στα βιβλία της. Ο παππούς της, για παράδειγμα, τον οποίο θυμάται για το χιούμορ του, φιλοσοφούσε τη ζωή και έλεγε τις ωραιότατες ιστορίες και όπως μου ανέφερε, αποτέλεσε μέρος της έμπνευσης για το βιβλίο της «Οι δρόμοι της ανατολής». Πολλές φορές βλέπει τα βιβλία που έγραψε στη νεανική της ηλικία και σκέφτεται: «Αν είναι δυνατόν, εγώ έγραψα αυτά τα πράγματα;». Δεν τα απαρνιέται όμως. Πιστεύει ότι χωρίς εκείνα δεν θα εξελισσόταν. «Υπάρχουν συγγραφείς που περιμένουν να γράψουν κάτι τέλειο και μετά να το εκδώσουν αλλά το τέλειο δεν υπάρχει», μου τονίζει. «Μικρότερη, γράφοντας, θεωρούσα ότι δεν πρέπει να τα σκαλίζεις πολύ τα πράγματα, διότι μετά τα γραπτά χάνουν την αυθεντικότητά τους. Τώρα, γίνεται το αντίθετο. Όταν κυκλοφορεί το βιβλίο με την ανατύπωση προσθέτω διορθώσεις». Η Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου ασχολήθηκε και με την τηλεόραση μέχρι το 2012. Το ΡΙΚ, θεωρεί, ότι δεν πρέπει να υπεισέρχεται σε ανταγωνισμούς, επειδή στο τέλος καταστρέφεται η ποιότητα. «Αρέσει το φθηνό στον κόσμο αλλά πιστεύω πως αυτό δεν θα διαρκέσει. Είναι ευθύνη δική μας να εξυψώνουμε το επίπεδο του κόσμου». «Φταίμε εμείς που Συνέντευξη στον ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Έχει εκδώσει 26 μυθιστορήματα, με ένα από τα πιο γνωστά της «Το αηδόνι της Σμύρνης», έχει γράψει 62 θεατρικά, από τα οποία 50 έχουν παρουσιαστεί σε θέατρο, τηλεόραση και ραδιόφωνο, έγραψε 5 τηλεταινίες και 7 τηλεοπτικές σειρές οι οποίες έχουν μεταδοθεί από το ΡΙΚ αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού και έχει μεταφράσει 112 θεατρικά από πέντε γλώσσες. Η Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου είναι μία πολυγραφότατη και πολυσχιδής Κύπρια συγγραφέας που στα 75 της χρόνια σήμερα παραμένει ένας ολοζώντανος και πληθωρικός άνθρωπος γεμάτος με εκείνο τον εφηβικό ενθουσιασμό για τη ζωή. Γεννήθηκε στην Αμμόχωστο, από όπου κουβαλά πολύ όμορφες αναμνήσεις και σπούδασε μουσική και ξένες γλώσσες στη Λοζάνη και στη Βιέννη την οποία λατρεύει. Γράφει τέσσερεις με οκτώ το πρωί, αφού το μυαλό είναι πιο καθαρό, όπως λέει, δεν της αρέσει να απομονώνεται για να γράφει και δεν αναλαμβάνει ποτέ την ευθύνη των τίτλων των βιβλίων της. Τη συνάντησα στο διαμέρισμά της στη Λευκωσία για τη συνέντευξη, με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο «Με το άρωμα του Νείλου» όπου με υποδέχτηκε με ένα πλατύ χαμόγελο. Πριν ακόμη ανοίξω το μαγνητόφωνο, κατάλαβα ότι η κ. Αδαμίδου έχει εκείνο το απίστευτο χάρισμα της αφήγησης το οποίο διακρίνεται και στα έργα της και το πήρε πιθανώς από τον πατέρα της, όπως κατάλαβα. «Ο πατέρας μου είχε το χάρισμα να αφηγείται πολλές φορές την ίδια ιστορία και να σε κάνει να γελάς το ίδιο κάθε φορά που την άκουγες». Τον πατέρα της τον υπεραγαπούσε, ενώ δεν σταμάτησε στιγμή να μου τον αναφέρει κατά τη διάρκεια της τρίωρης κουβέντας μας. Η Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου έζησε μία γεμάτη ζωή, με γεγονότα που συνομολογούσαν σε ένα γεγονός. Ότι η γυναίκα αυτή γεννήθηκε για να γίνει λογοτέχνης. Αρέσκεται ακόμη να γράφει στο χέρι, το προτιμά. «Με εκφράζει να γράφω και να εκφράζομαι μέσω του γραπτού λόγου. Ακόμη και σήμερα γράφω επιστολές για να εκφράσω τη χαρά, τη συγκίνηση, τη συμπαράστασή μου στους ανθρώπους. Νιώθω πως έτσι μεταφέρω το συναίσθημα», μου είπε. «Οφείλω στον Νίκο Νικολαΐδη» Στα νιάτα της γνώρισε δύο από τους μεγαλύτερους Έλληνες λογοτέχνες, ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΧΡΗΣΤΟΥ “ «Τα οικονομικά θαύματα τα πετυχαίνουμε, όμως η επιβίωση των εθνών εξαρτάται από τον πολιτισμό και δυστυχώς αυτό δεν το καταλάβαμε». «Δεν με ενδιέφερε ποτέ πόσοι θα διαβάσουν τα βιβλία μου, αλλά ποιοι θα τα διαβάσουν», δηλώνει η συγγραφέας. τους Στρατή Μυριβήλη και Ηλία Βενέζη, ενώ μερικοί άλλοι άνθρωποι που πέρασαν από τη ζωή της τη σημάδεψαν. Δύο από αυτούς ήταν ο κύπριος συγγραφέας Νίκος Νικολαΐδης, ο οποίος ήταν εκείνος που την ενθάρρυνε να γίνει συγγραφέας και ο άλλος ο Παναγιώτης Σέργης που την παρότρυνε να γράψει θέατρο: «Γράφω από 16 χρονών», μου εξομολογείται και «ήταν κάτι που ανέκαθεν μου άρεσε. Έγραφα καλές εκθέσεις στο σχολείο και με παρότρυνε ο αείμνηστος Νίκος Νικολαΐδης, τον οποίο αναφέρω και στο τελευταίο μου βιβλίο. Τον γνώριζα από τεσσάρων ετών και μάλιστα ντρεπόμουν να του δείξω τις εκθέσεις μου, διότι σκεφτόμουν πως θα γελούσε. Όταν ήμουν δέκα ετών, μου ζήτησε να τις δει και μου είπε ότι το γράψιμο ούτε μαθαίνεται ούτε διδάσκεται, αλλά ο καθένας το έχει μέσα του. Ο τρόπος, όμως, που θα το χειριστεί ο καθένας έρχεται μέσα από την ωριμότητα. Αυτός ήταν ο άνθρωπος που με ενθάρρυνε να γίνω συγγραφέας. Ο Παναγιώτης Σέργης με παρότρυνε να γράψω θέατρο, λέγοντάς μου: «Γράψε θέατρο, γιατί μέσα στην πεζογραφία σου έχει πολύ θέατρο». Και «Οι νέοι θέλουν να έχουν ελπίδα» τον ρώτησα: «Είναι καλό αυτό;». «Είναι ευλογία», μου απάντησε. Σήμερα, η κ. Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμί- «Η πεζογραφία», μου εξομολογείται, «με έλκει περισσότερο από το θέατρο, διότι νιώθω ότι είμαι ο εαυτός μου, το μολύβι μου και το χαρτί μου. Δεν εξαρτώμαι από άλλους. Το θέατρο είναι ομαδική δουλειά». Το πάθος της όμως είναι η μετάφραση, με την οποία ασχολείται από το 1961, και ο σύζυγός της θεωρεί ότι είναι το καλύτερό της είδος. Άρχισε την ενασχόλησή της από τον υποτιτλισμό στο ΡΙΚ και έπειτα πέρασε στο θέατρο, μεταφράζοντας 112 έργα. Η έμπνευση είναι κάτι το οποίο όπως μου αναφέρει δεν το κυνήγησε ποτέ. «Αν έρθει, ήρθε», μου λέει. «Και από την ώρα που θα έρθει περνούν δυόμισι χρόνια για να εκδοθεί το βιβλίο. Τυχαία περιστατικά, κουβέντες και γεγονότα μπορούν να γίνουν η αφορμή για ένα καινούργιο μυθιστόρημα. Η έμπνευση μπορεί να είναι μία στιγμή ενός δευτερολέπτου. Εκεί που πιστεύεις πια ότι στέρεψε το πηγάδι της έμπνευσης, μία κουβέντα την ξυπνά και πάλι». Πολλά από δου αρέσκεται ιδιαίτερα να συναναστρέφεται με νέους ανθρώπους και χαίρεται πολύ όταν της μιλούν στον ενικό και τη φωνάζουν με το μικρό της όνομα. Προβληματίζεται ιδιαίτερα για τη νέα γενιά και τους συμπονά για τις δυσκολίες που έχουν επωμιστεί. «Οι νέοι θέλουν να έχουν ελπίδα σήμερα», μου λέει. «Κάτω από αυτές τις συνθήκες τι να ελπίζουν; Θέλουν να ελπίζουν! Ας μην ξεχνάμε ότι αρκετοί νέοι σήμερα διακόπτουν τις σπουδές τους λόγω οικονομικών δυσκολιών και φεύγουν από την Κύπρο. Και εγώ το ίδιο θα έκανα. Η νέα γενιά πληρώνει τα λάθη των προηγούμενων. Και αυτό συμβαίνει με όλες τις γενιές όπως ακριβώς και η δική μου, που έζησε πολέμους. «Τα οικονομικά θαύματα τα πετυχαίνουμε» τονίζει, «όμως η επιβίωση των εθνών εξαρτάται από τον πολιτισμό και δυστυχώς αυτό δεν το καταλάβαμε». «Δεν κυνηγώ την έμπνευση» “ Πολλές φορές η συγγραφέας βλέπει τα βιβλία που έγραψε στη νεανική της ηλικία και σκέφτεται: «Αν είναι δυνατόν, εγώ έγραψα αυτά τα πράγματα;» τρώμε ό,τι μας σερβίρουν ή αυτοί που μας τα σερβίρουν», τη ρωτώ. Αφοπλιστικά μου απαντά: «Όταν πεινάς θα φας και σκουπίδια». Σήμερα, δεν θα ήθελε να ασχοληθεί με την τηλεόραση, γράφοντας μία σειρά εκατό επεισοδίων, δεν την εκφράζει. Προτιμά να γράψει μία σειρά με λίγα επεισόδια. Την ενοχλεί η προχειρότητα, που εντοπίζεται σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Η ίδια όπως μου αναφέρει δεν ενδιαφέρεται να είναι μια εμπορική συγγραφέας. «Ακούμε για πωλήσεις εκατομμυρίων βιβλίων. Δεν με ενδιέφερε ποτέ πόσοι θα διαβάσουν τα βιβλία μου, αλλά ποιοι θα τα διαβάσουν. Αν γίνονται και τα δύο τόσο το καλύτερο». info Το καινούργιο μυθιστόρημα της Ειρένα Ιωαννίδου Αδαμίδου«Με το άρωμα του Νείλου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Διόπτρα» και θα παρουσιαστεί στην Κύπρο τη Δευτέρα 5 Μαΐου στο βιβλιοπωλείο «Πάργα», λεωφόρος Τσερίου 94, Στρόβολος στις 19.30. Πληρ. 22327740. Όφειλα το τελευταίο μου βιβλίο στον αγαπημένο μου πατέρα που έχασα πολύ νωρίς» Το τελευταίο της βιβλίο «Με το άρωμα του Νείλου» είναι αφιερωμένο στον πατέρα της στον οποίο είχε μεγάλη αδυναμία και αγάπη. Το παράπονό της ήταν ότι τον έχασε σε πολύ νεαρή ηλικία και δεν τον χόρτασε. «Έχασα τον πατέρα μου όταν ήμουν 19 ετών και εκείνος 49» μου εξομολογείται και το πρόσωπό της αλλάζει όψη, συγκινείται. «Το τελευταίο μου βιβλίο το όφειλα σ’ εκείνον, διότι δεν πρόλαβα να του ανταποδώσω τίποτα από όσα μου προσέφερε», μου λέει. «Ο πατέρας μου πίστευε σε μένα, ότι θα τα καταφέρω στη ζωή μου. Δεν πρόλαβε όμως να ζήσει τίποτα από όσα έκανα στη ζωή μου. Μετά τον θάνατό του δεν μου απέμεινε τίποτα δικό του, κανένας συγγενής από την πλευρά του, διότι γεννήθηκε ορφανός από πατέρα, η μητέρα του πέθανε πριν παντρευτεί ο πατέρας μου, άρα δεν την ήξερα. Αδέρφια δεν είχε και δεν ήξερα από πού να πιαστώ για να γράψω το βιβλίο που ήθελα. Ξαφνικά όμως άρχισαν να έρχονται στο μυαλό μου οι αναμνήσεις. Εκείνα τα 19 χρόνια που έζησα μαζί του και ήμασταν πάρα πολύ συνδεδεμένοι είχαμε απίστευτη επικοινωνία». Στο τελευταίο της βιβλίο αρχίζει την αφήγησή της από το 1908, όταν ο πατέρας της με ένα από τα αδέλφια του αποφάσισαν να αφήσουν την Κυθρέα και να μεταβούν στο Κάιρο για μια καλύτερη ζωή σε μια χώρα όπου ανθούσε ο Ελληνισμός και ολοκληρώνεται το 1960. «Δεν αναφέρομαι καθόλου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», μου εξηγεί, «διότι ο πατέρας μου τότε ήταν πέντε ετών δεν τον έζησε, τον θυμάται σαν ένα φρικτό παραμύθι. Στα βιβλία μου, μου αρέσει η φαντασία και η πραγματικότητα να παντρεύονται αρμονικά. Μόνο φαντασία δεν γίνεται. Μου αρέσει να χρησιμοποιώ γεγονότα από τη ζωή, την οικογένειά μου και την ιστορία». Στο τελευταίο της βιβλίο θέλησε να τοποθετήσει υπαρκτά πρόσωπα που συνδέονταν με την οικογένειά της όπως ο Νίκος Νικολαίδης, ο Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης, ο Πέτρος Γιάλλουρος που ήταν συμμαθητής της και άλλοι. «Ο πατέρας μου γνώρισε τον Καβάφη», μου εξομολογήθηκε. «Δεν του μίλησε όμως ποτέ». Θυμάται πως έλεγε στον πατέρα της τότε: «Αφού τον βλέπατε με τους φίλους σου να γράφει, να τσαλακώνει τα χαρτιά του και να τα πετά, γιατί δεν τα μαζεύατε;». «Διότι», της απαντούσε, «δεν φανταζόμασταν ότι θα γίνει αυτό που ξέρουμε. Βλέπαμε έναν άνθρωπο απρόσιτο, που δεν μιλούσε στον κόσμο. Εμείς ήμασταν τότε εικοσάρηδες και ντρεπόμασταν να τον πλησιάσουμε». Ο Καβάφης τοποθετείται στο τελευταίο της βιβλίο ως μέρος του φόντου όπου δρουν οι ήρωες, η παρέα των ανθρώπων του τελευταίου της μυθιστορήματος «Με το άρωμα του Νείλου», η οποία τον πένθησε όταν πέθανε. TEXNES-02 ATZENTA NEW_Master_cy 02/05/14 16:24 Page 2 2 l ΕΒΔΟΜΑΔΑ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Aτζέντα Κυριακή 4 Μαΐου 2014 ΜΟΥΣΙΚΗ Ο Γιώργος Νταλάρας και Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας μαζί Ε Π Ι Λ Ο Γ Ε Σ 27.4-3.5.14 Eπιμέλεια: ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ [email protected] MATIEΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ερ- ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Σε αρμονία» της Μάρλεν Καρλετίδου Συνεχίζεται μέχρι τις 16 Μαΐου η έκ- θεση με τη νέα σειρά έργων «Σε αρμονία» εικονογραφεί τη σχέση και τη συνύπαρξη του ανθρώπου με τη φύση, τους άλλους και τον εαυτό του μέσα από ένα εσωτερικό ταξίδι αυτογνωσίας η Μάρλεν Καρλετίδου. Η σειρά των έργων χωρίζεται σε τρεις ενότητες: Την Ομάδα Οικογένεια, Το Ταξίδι και Το Παραμύθι. Φυτώριο Εικαστικής Καλλιέργειας, Λευκωσία. Πληρ. 22681088. μηνευτές, ο Γιώργος Νταλάρας θα βρεθεί αυτή την εβδομάδα στην Κύπρο για μία μοναδική συναυλία συντροφιά με το Σύνολο Έντεχνης Ελληνικής Μουσικής του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας. Η συναυλία, που έχει φιλανθρωπικό χαρακτήρα και πραγματοποιείται για τους άπορους μαθητές του Παγκύπριου Γυμνασίου Λευκωσίας τιτλοφορείται: «Κύπρος Θαλασσοφίλητη: Από τον Επιτάφιο στην Ανάσταση». Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί ο «Επιτάφιος» των Ρίτσου/ Θεοδωράκη από το Σύνολο Έντεχνης Ελληνικής Μουσικής του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας. Στο δεύτερο μέρος θα ακουστούν τραγούδια από το ρεπερτόριο του Γιώργου Νταλάρα. Εισιτήρια προπωλούνται, στην τιμή των 10 ευρώ, στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας. Τρίτη 6 Μαΐου, Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου στις 8:30 μ.μ. Πληρ. 22466711, 22343518. ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ Fondation Beyeler www.fondationbeyeler.ch «Odilon Redon». Σημαντικός εκπρό- Ο Γιώργος Νταλάρας αυτή την περίοδο πραγματοποιεί συναυλίες σε ολόκληρη την Ευρώπη με επόμενους σταθμούς τη Στουτγάρδη (10/5) και το Βερολίνο (12/5). ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Σπάνια σχέδια Κυπρίων ζωγράφων Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος θα παρουσιάσει σπάνια σχέδια και ακουαρέλες των αριστοτεχνών στα είδη αυτά, μεγάλων δασκάλων της κυπριακής τέχνης Βίκτωρα Ιωαννίδη, Λουκίας Νικολαΐδου- Βασιλείου, Τηλέμαχου Κάνθου και Λευτέρη Οικονόμου. Τα σχέδια και οι ακουαρέλες των τεσσάρων αυτών εμβληματικών και ιστορικών καλλιτεχνών της κυπριακής τέχνης χαρακτηρίζονται από απαράμιλλη σχεδιαστική δεξιοτεχνία και χρωματική ευαισθησία. Με τη θεματογραφία τους φέρνουν κοντά μας αγροτικά και αστικά τοπία της Κύπρου, χαρακτηριστικούς ανθρώπινους τύπους και σκηνές από την καθημερινή ζωή. Ζωγραφισμένα σε προηγούμενες από την παρούσα εποχές, αποτελούν πολύτιμα ντοκουμέντα τοπίων, χώρων, ανθρώπων συνηθειών και τρόπων ζωής που χάνονται στη σκόνη του χρόνου. Εγκαίνια Τρίτη 6 Μαΐου στις 8:00 μ.μ., Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος, Λευκωσία. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Μαΐου. Πληρ. 22766117. ΘΕΑΤΡΟ «Ο Άγγελος στην εσοχή» σωπος του γαλλικού συμβολισμού, ο Οντιλόν Ρεντόν (1840-1916) συμμετείχε στην πρώτη άνθηση της μοντέρνας τέχνης στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο έργο του κυριαρχεί η ταλάντευση ανάμεσα στην παράδοση και την καινοτομία, την απόκοσμη, ζοφερή φαντασία, σε πίνακες που μοιάζουν με αναπαράσταση εφιαλτικών ονείρων, και τη χαρά της ζωής, που εκφράζεται μέσα από μια εκρηκτική χρωματική παλέτα υμνώντας τα «θαύματα του ορατού κόσμου». Παρουσιάζοντας ελαιογραφίες, παστέλ, σχέδια και λιθογραφίες –έργα προερχόμενα από διάφορα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές–, η έκθεση παρακολουθεί την εξέλιξη του ζωγράφου από το πρώιμα σχέδιά του με κάρβουνο μέχρι την εκθαμβωτική πολυχρωμία των όψιμων παστέλ και των πινάκων του. Ιχνηλατεί τα κυριότερα θέματα, τις ιδέες και τις πιο σημαντικές καινοτομίες του, αντανακλώντας παράλληλα τις πηγές έμπνευσής του. Εως τις 18 Μαΐου. Παρουσιάζεται σε παγκόσμια πρώτη Το σχέδιο και η ακουαρέλα αποτελούν δύο πρωταρχικά μέσα για την κατάθεση και την ανάδειξη των ζωγραφικών δυνατοτήτων και δεινοτήτων των καλλιτεχνών. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 100 χρόνια Νίκος Βραχίμης Πέτρος Νικολαΐδης: Between Earth and Sky Το θέατρο Ένα και οι εκδόσεις Χρυ- Μέσα από ένα βιωματικό ταξίδι πέντε χρόνων ο σοπολίτισσα οργανώνουν εκδήλωση για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του εμβληματικού πεζογράφου και ποιητή Νίκου Σ. Βραχίμη (1914-1961). Στο πλαίσιο της εκδήλωσης θα παρουσιαστεί από την πρόεδρο του θεάτρου Ένα κ. Άννα Μαραγκού το βιβλίο Νίκος Βραχίμης. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού και του Δημαρχείου Κερύνειας. Δευτέρα 5 Μαΐου, θέατρο Ένα στις 7:30 μ.μ., Λευκωσία. Πληρ. 22348203. νέος καλλιτέχνης Πέτρος Νικολαΐδης παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση φωτογραφίας «Between Earth and Sky». Ο φακός του «συλλαμβάνει» μνήμες, χρώματα και τόπους γεμάτους μυστήριο. Ένα προσωπικό διάβα του καλλιτέχνη μέσα από το οποίο αφουγκράζεται το παιχνίδι φως-φύση-μνήμες. Εγκαίνια την Πέμπτη 8 Μαΐου από τον πρόεδρο του Φωτογραφικού Ομίλου Λακατάμιας κ. Στέλιο Παφίτη, στις 8:00 μ.μ. στον Πολυχώρο Ερμού 300, Λευκωσία. Η έκθεση θα παραμείνει ανοικτή μέχρι και τις 11 Μαΐου. Πληρ. 2234931, 22349313. η μεταφορά του διηγήματος «Ο Άγγελος στην εσοχή» του Τένεσι Ουίλιαμς σε θεατρική παράσταση. Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό κείμενο στο οποίο ξεσκεπάζεται η υποκριτική συμπεριφορά της ηθικολόγας κοινωνίας της εποχής. Μέσα από το έργο στέλνονται αντιρατσιστικά και αντιομοφοβικά μηνύματα, ενώ αναδεικνύεται η ιδιαίτερη ποιότητα και η μεταφυσική του αμερικάνικου θεάτρου. Η δραματουργική επεξεργασία καθώς και η σκηνοθεσία ανήκει στον Ανθούλλη Δημοσθένους. Ερμηνεύουν: Μάριος Μεττής, Φαίδωνας Οδυσσέως. Παραστάσεις 4, 5, 10, 11, 12, 18 και 19 Μαΐου, Πολυχώρος Κατ’ οίκον, Λευκωσία στις 8:30 μ.μ. Πληρ. 99338906. ΛΟΝΔΙΝΟ ΘΕΑΤΡΟ National Theatre/Lyttelton www.nationaltheatre.org.uk «A Taste of Honey». Το έργο «Γεύση από μέλι», γραμμένο από τη Σίλα Ντιλάνεϊ το 1958, όταν ήταν μόλις 19 ετών, δημιούργησε μεγάλη αίσθηση στην εποχή του για τον άμεσο και αιχμηρά συγκινητικό τρόπο που έθιγε τα κοινωνικά ταμπού. Μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Τόνι Ρίτσαρντσον (με τη Ρίτα Τάσιγκαμ να ερμηνεύει εκπληκτικά τον ρόλο της «απροσάρμοστης» έφηβης) και παραμένει ένα από τα εμβληματικά έργα του μεταπολεμικού θεάτρου και του «νέου κύματος» του βρετανικού σινεμά. Η νέα παραγωγή του έργου, σκηνοθετημένη από τον Μπιτζάν Σεϊμπανί, αναδεικνύει τόσο τα δραματικά όσο και τα κωμικά στοιχεία της ιστορίας της Τζο (Κέιτ Ο’ Φλιν), της φτωχής νεαρής κοπέλας που, έχοντας εγκαταλειφθεί από τη μητέρα της, συνδέεται με έναν μαύρο ναυτικό (Ερικ Κόφι Αμπρέμπα). Οταν και εκείνος φεύγει από κοντά της για να μπαρκάρει, αφήνοντάς την μόνη και έγκυο στο παιδί του, η Τζο βρίσκει καταφύγιο στην παρέα ενός νεαρού ομοφυλόφιλου σπουδαστή (Χάρι Χεπλ), ο οποίος αναλαμβάνει τον ρόλο του πατέρα-αντικαταστάτη. Εως τις 11 Μαΐου. ΕΠΙΣΗΣ | Του ΚΩΣΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ Το γερμανικό πρότυπο Το άρθρο είναι αφιερωμένο στην Πρωτομαγιά των φτωχών – εργαζομένων και ανέργων- του 2014: Ένα μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων πολιτών στις χώρες του υπερχρεωμένου και μνημονιακού ευρωπαϊκού νότου, ονειρεύονται η χώρα τους να φθάσει κάποτε τις επιδόσεις της Γερμανίας. Αναμφισβήτητα τα επίσημα νούμερα των οικονομικών επιδόσεων της «ατμομηχανής της Ευρώπης» είναι εντυπωσιακά: Συνεχής μείωση της ανεργίας (6 έως 7% υπολογίζεται για το 2015), σταθερά θετικό πρόσημο στην αύξηση του ΑΕΠ, μειούμενο δημοσιονομικό έλλειμμα ( περίπου στο 1% από το 2011) και μειούμενο δημόσιο χρέος (γύρω στο 80% του ΑΕΠ, σχετικά υψηλό για μια τέτοια δυναμική οικονομία, αλλά κουβαλάει ακόμα το τεράστιο κόστος της γερμανικής ενοποίησης). Επιπλέον, η Γερμανία τα τελευταία χρόνια έχει δανείσει εκατοντάδες δις ευρώ τους εταίρους της στην Ε.Ε. με χαμηλά επιτόκια (2,5%), αλλά αυτά παραμένουν έως και 500% πιο υψηλά από εκείνα με τα οποία η ίδια δανείζεται από τις αγορές, με αποτέλεσμα η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα της Γερμανίας (Bundesbank) να συσσωρεύει 20 δις ευρώ κέρδη, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης των εταίρων της! Το κυριότερο όμως οικονομικό στοιχείο είναι ότι το εμπορικό πλεόνασμα (αξία εξαγωγών μείον αξία εισαγωγών) της Γερμανίας έφθασε το 2013 τα 260 δις δολάρια, ξεπερνώντας ακόμα και εκείνο της Κίνας, που υπολογίζεται στα 195 δις δολάρια! Απλή αλήθεια: Κερδίζεις μόνο όταν μπορείς να πουλήσεις περισσότερα σε αξία από όσα αγοράζεις. Και έτσι η δυναμική γερμανική οικονομία διαλαλεί επισήμως ότι αναζητεί επί πλέον 500.000 νέους εξειδι- κευμένους μετανάστες κατ’ έτος. Όλα αυτά τα νούμερα δείχνουν την απόλυτη οικονομική ευδαιμονία. Έλα όμως που υπάρχουν κι άλλα στοιχεία… Τα οποία σε κάνουν να αναρωτιέσαι: Τι πάει λάθος σε αυτή τη χώρα πρότυπο και οι αριθμοί των φτωχών αυξάνονται σταθερά, την ίδια στιγμή που η ανεργία μειώνεται και μά- λιστα επιζητείται η εισαγωγή μεταναστών; «Η Γερμανία δεν ήταν ποτέ τόσο διχασμένη όσο σήμερα», δήλωσε ο Ούλριχ Σνάιντερ, πρόεδρος της ομοσπονδίας Paritätische Gesamtverband, στην οποία ανήκουν περίπου 10.000 ενώσεις και οργανώσεις που δρουν στους τομείς της κοινωνικής αρωγής και της υγείας. «Το ποσοστό φτώχειας, που ανέρχεται σε 15,2%, (περίπου 12,5 εκατομμύρια Γερμανοί και μετανάστες) έφτασε σε νέο ρεκόρ το 2012», υπογραμμίζει η ετήσια έκθεση της ομοσπονδίας για το 2013, που βασίζεται σε στοιχεία της ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας της Γερμανίας. Επιπλέον, έχει «αυξηθεί σημαντικά» το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών στη Γερμανία. «Ένας στους επτά είναι φτωχός ή απειλείται από τη φτώχεια, με εισόδημα κατώτερο κατά 60% του μέσου εισοδήματος ( περίπου 1000 ευρώ/μήνα)», σημείωσε ο κ. Σνάιντερ, επισημαίνοντας ότι το ποσοστό φτώχειας στη Γερμανία αυξάνεται σχεδόν σταθερά από το 2006, αν και τα ποσοστά ανεργίας σημειώνουν πτώση. Η εκτίμησή του είναι ότι: «Αυτό αποδεικνύει την αύξηση της απασχόλησης με χαμηλό μισθό, τη μείωση της πλήρους απασχόλησης με κοινωνικές παροχές, την αύξηση της μερικής και της επισφαλούς απασχόλησης τα τελευταία δέκα χρόνια» («Κ» 19/12/2013). Παρακαλώ ξαναδιαβάστε το τελευταίο. Αυτό είναι το πρότυπό μας; Υ.Γ. Όταν η κα. Μέρκελ με τόσα διαθέσιμα κέρδη εν μέσω κρίσης, δεν δείχνει να «τρελαίνεται» για τα 12 εκατομμύρια φτωχούς στη Γερμανία της, περιμένετε ότι θα ασχοληθεί σοβαρά με τη δική μας φτώχεια; Καλόν ύπνο… ΜΟΣΧΑ ΕΚΘΕΣΗ Κρατική Πινακοθήκη Τρετιάκοφ www.tretyakovgallery.ru «Φιοντόρ Φεντορόφσκι (1883-1955): Ενας θρύλος του θεάτρου Μπολσόι». Στη διάρκεια της μακρόχρονης σταδιοδρομίας του, ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος Φιοντόρ Φεντορόφσκι σχεδίασε μερικά από τα πιο εμβληματικά σκηνικά και κοστούμια του θεάτρου Μπολσόι και απέκτησε φήμη σπάνια για καλλιτέχνη της ειδικότητάς του. Σήμερα, εξήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, το όνομά του είναι οικείο μόνο στους ειδικούς, ωστόσο η επιρροή του είναι ακόμα εμφανής στη σκηνή του Μπολσόι: Τα σκηνικά για την όπερα που παίζεται τώρα («Η νύφη του Τσάρου» του Ρίμσκι-Κόρσακοφ) είναι εμπνευσμένα από τα σκίτσα του Φεντορόφσκι. Εως τις 3 Αυγούστου. TEXNES-03 PROSOPA_Master_cy 02/05/14 16:27 Page 3 ΙΣΤΟΡΙΑ Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Στο Ληξούρι ο θησαυρός της Χάλκης Πώς ο «λίαν ευπαίδευτος» ιεράρχης Κωνσταντίνος Τυπάλδος Ιακωβάτος διέσωσε το αρχείο της Θεολογικής Σχολής Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΥ Φάρος ανέσπερος για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία σε χρόνους δύσκολους, από τα μέσα του 19ου αιώνα, και σε χώρο έντονων εθνικοθρησκευτικών κραδασμών, ιδρύθηκε το 1843 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γερμανό Δ΄ κι έμενε φωτίζουσα η περίφημη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Απέναντι από τη βασιλίδα των πόλεων, στην ήρεμη νησίδα της Προποντίδας, όπου η παλαιότερη μονή της Αγίας Τριάδας, υπό τη σκέπη πάντοτε του Οικουμενικού Πατριαρχείου -και παράλληλα με τη Μεγάλη του Γένους “ Πατριαρχικά γράμματα, επιστολές καθηγητών, διδασκάλων και μαθητών, αλληλογραφία με διακεκριμένες προσωπικότητες της εποχής, συλλογές επιγραμμάτων, αλλά και επιστημονικά δοκίμια, τεκμηριώνουν τον φωτισμό των πνευματικών ταγών της Σχολής. Σχολή- με λαμπρούς σχολάρχες και δασκάλους πολυτάλαντους, επιβιώνει στον χρόνο, με θαυμαστή αποτελεσματικότητα, στοχεύουσα «ες αεί» στην παιδεία των πνευματικών ηγετών αυτού του Γένους και των στελεχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στον ευρύτερο πολιτισμικό στόχο τους, πέραν της εκκλησιαστικής αποστολής τους, υπείκουσες οι διακεκριμένες προσωπικότητες της λειτουργίας της Σχολής, διευθυντές-σχολάρχες και διδάσκαλοι, παραπέμπουν με το έργο τους στο μήνυμα της σημασίας για την ευρωπαϊκή και, βέβαια, την παγκόσμια κοινότητα του παραγόμενου στις εξωελλαδικές εστίες έργου παιδείας και υψηλών Ιδρύθηκε το 1843 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γερμανό Δ΄ η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, στην ήρεμη θάλασσα του Μαρμαρά. αξιών. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης συγκατατάσσεται, οπωσδήποτε, ανάμεσα στους θυλάκους πολιτισμού και παιδείας σε δεσπόζοντες χώρους ακτινοβολίας, καθώς, μάλιστα, η Πόλη μένει ακτινοβολούσα, με διαθλάσεις μιας λογιοσύνης, που κάποτε κράτησε και διαφύλαξε, με δέος ιερό, τον πνευματικό θησαυρό της Αρχαιότητας και προσέφερε, στη συνέχεια, στον δυτικό κόσμο την υποδομική πνοή της Αναγέννησης. Αναζητούμε τα τεκμήρια αξιολόγησης στην ιστορία αυτών των θυλάκων, που είναι πάντοτε εξαρτημένη από τη διάσωση και τη φύλαξη των αρχείων τους. Και η σημασία της Σχολής της Χάλκης αναδεικνύεται από την ιστορία της, καθώς ένα τμήμα της, το πλέον σημαντικότερο, της πρώτης εικοσαετίας (18441864), που καλύπτει την ίδρυση, τη θε- μελίωση και τη βασική λειτουργία της Σχολής, σώθηκε, τύχη αγαθή, χάρη στον πρώτο σχολάρχη της, τον μητροπολίτη Σταυρουπόλεως και καθηγητή της Ιονίου Ακαδημίας στην Κέρκυρα, τον Κωνσταντίνο Τυπάλδο Ιακωβάτο. Στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη Ο «λίαν ευπαίδευτος» ιεράρχης, που προσέφερε «πάμπολλα υπέρ του Γένους, της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και της ελληνικής Παιδείας και της Ορθοδοξίας», επιστρέφοντας σε προχωρημένη ηλικία, καταβεβλημένος και τυφλός πια, στη γενέτειρά του, στο Ληξούρι, το 1864, μετέφερε μαζί του και ολόκληρο το ώς τότε αρχείο της Σχολής. Πράξη ενδεχομένως ασυμβίβαστη με την επιστημονική δεοντολογία, που είχε ως συνέπεια, αργότερα, έντονες αντιδράσεις Τα Beauty Line αγκαλιάζουν τη Europa Donna Κύπρου ½³Æ³¯ÅÁ¶³³ÂÎÆ»ÄÂ˽°Å·»Ä ÆÁÇ%HDXW\/LQH0DJD]LQH ·¿»ÅÉÏÁǿƹ Europa Donna Κύπρου. ¦Á·ûÁ¶»¼Î¶»³Æ±º·Æ³» Åƹ¿Æ»¾¹ÆÁÇb Το περιοδικό διατίθεται αποκλειστικά σε όλα τα καταστήματα Beauty Line. της εκκλησιαστικής ιεραρχίας. Η διάσωση, ωστόσο, του αρχειακού υλικού της Σχολής της Χάλκης και η με ιερή ευλάβεια διαφύλαξή του, στη συνέχεια, στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη Ληξουρίου -το κτίριο της οποίας υποφέρει μετά τους πρόσφατους σεισμούς του Ιανουαρίου και ας μεριμνήσει η αρμοδία υπουργική υπηρεσία- λαμβανομένων υπόψη των γεγονότων που συνέβησαν στη βασιλίδα των πόλεων, συνιστούν στοιχεία που δικαιώνουν την ιστορική πράξη του Κωνσταντίνου Τυπάλδου, καθώς υπογραμμίζουν τη συμβολή τού εν λόγω αρχείου στην Ιστορία του Γένους. Οικουμενικός ρόλος Ενας ρόλος οικουμενικός της Σχολής αναδεικνύεται μέσα από αυτήν την πρώτη εικοσαετία του αρχείου της. Πατριαρ- χικά γράμματα, επιστολές καθηγητών, διδασκάλων και μαθητών, αλληλογραφία με διακεκριμένες προσωπικότητες της εποχής, συλλογές επιγραμμάτων, μαθητικές (ενδιαφέρουσες) εργασίες, αλλά και επιστημονικά δοκίμια, ονόματα αποφοίτων, που αργότερα διαπρέπουν σε επιτελικές θέσεις της Παιδείας και της Εκκλησίας, τεκμηριώνουν τον φωτισμό των πνευματικών ταγών της Σχολής της Χάλκης και το πάθος τους για την υψηλή αποστολή τους. Απλή «επίσκεψη» στο περιεχόμενο του εν λόγω αρχείου παραπέμπει στη διαπίστωση μιας συγκινητικής επικοινωνίας με λογίους και ιστορικά πρόσωπα των μέσων του 19ου αιώνα και αναδεικνύει μέρος της Ιστορίας του Γένους: ο γνωστός Ηλίας Τανταλίδης, ο τυφλός ποιητής, μαθητής και ταλαντούχος δάσκαλος της Σχολής, ο Νικόλαος Δούκας, ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, ο Στέφανος Καραθεοδωρής, ο πρίγκιπας Κωνσταντίνος Μουρούζης, ο Αλέξανδρος Στούρζας κ.ά. συνιστούν μία δεσπόζουσα ευρύτερη κοινότητα εμπλεκόμενη στις δραστηριότητες της Σχολής και, οπωσδήποτε, παρέχουσα το στίγμα της Ιστορίας του ευρύτερου χώρου. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, λοιπόν, όπως προκύπτει από το αρχείο της, άσκησε έργο παιδείας, με ευρύτερη διάσταση στον χώρο και στον χρόνο, και τηρουμένων των αναλογιών παραπέμπει στο έργο της πλησιέστατης Μεγάλης του Γένους Σχολής στο Φανάρι, στη Φλαγγίνειο Σχολή στη Βενετία, που σήμερα κρατεί τη συνέχειά της το Ελληνικό Ινστιτούτο στην πόλη αυτή, στα ελληνικά κολέγια στην Πάδοβα και στη Ρώμη. Η ιστορική διαδρομή της ορίζει οντότητα, δίχως αμφιβολία, υπερεθνική, συμβάλλουσα πολιτισμικά στην παγκόσμια κοινότητα έτσι, που, βεβαίως, δικαιούται τη δέουσα αναγνώριση της πολιτισμικής αυτής ταυτότητάς της. Ο κ. Γεώργιος Ν. Μοσχόπουλος δίδαξε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. l 3 TEXNES-04 VIVLIO NEW_Master_cy 02/05/14 16:27 Page 4 4 l BIΒΛΙΟ Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ / Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ Παλαιστίνιοι φοιτητές στο Αουσβιτς Στα τέλη Μαρτίου 2014, μια ομάδα 27 Παλαιστίνιων φοιτητών του πανεπιστημίου Αλ Κουντς της Ανατολικής Ιερουσαλήμ επισκέφτηκε το Αουσβιτς, με πρωτοβουλία του καθηγητή Αμερικανικών Σπουδών του εν λόγω πανεπιστημίου Μοχάμεντ Ντατζάνι (Dajani). Αντλώ την πληροφορία από τα σχετικά άρθρα του William Booth στην Washington Post (13.4.2014) και του Matthew Kalman στη Haaretz.com (28.3.2014)). Ηταν, φαίνεται, η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο. Δεν γνωρίζω τίποτε για τον Παλαιστίνιο καθηγητή, έμαθα όμως με την ευκαιρία αυτή ότι ίδρυσε το 2007 μια ομάδα για την προώθηση της ιδέας ενός μετριοπαθούς Ισλάμ, η οποία φέρει το όνομα Βασάτια. Η λέξη σημαίνει κυριολεκτικά τη μέση οδό, χρησιμοποιείται όμως στο Κοράνι με τη σημασία της μετριοπάθειας, της δικαιοσύνης, της ισορροπίας. Στην ιστοσελίδα της (Wasatia) μπορεί να πληροφορηθεί ο ενδιαφερόμενος για τη δράση της και να διαβάσει κείμενα του ιδρυτή της. Το ταξίδι εντασσόταν σε ένα τριμερές εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εβραίων, μουσουλμάνων και χριστιανών για τη συμφιλίωση και την επίλυση συγκρούσεων. Οι τρεις εταίροι του προγράμματος είναι το Πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν της Νεγκέβ, το Πανεπιστήμιο Φρίντριχ Σίλερ της Ιένας (η προτεσταντική σχολή του) και η Βασάτια – όχι το ίδιο το Αλ Κουντς, διότι τα παλαιστινιακά πανεπιστήμια δεν μετέχουν σε κοινές δράσεις με εβραϊκά. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, Ισραηλινοί φοιτητές επισκέφτηκαν τον καταυλισμό Παλαιστινίων προσφύγων Ντχέισε (Dheisheh), κοντά στη Βηθλεέμ. Το Αλ Κουντς αποδοκίμασε τον Ντατζάνι και πολλοί συμπατριώτες του τον θεωρούν αργυρώνητο προδότη. Εκείνος όμως δεν πρόκειται να πάψει, από ό,τι φαίνεται, την προσπάθειά του να διδαχτούν οι Παλαιστίνιοι, στα σχολεία και στα πανεπιστήμιά τους, την ιστορία του Ολοκαυτώματος. Το επιχείρημά του δεν Ο Παλαιστίνιος καθηγητής Αμερικανικών Σπουδών του πανεπιστημίου Αλ Κουντς της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, Μοχάμεντ Ντατζάνι (Dajani), στο Αουσβιτς. είναι απλώς ότι πρέπει να γνωρίζει ο ένας λαός τα βάσανα του άλλου, αλλά κυρίως ότι κάθε λαός δικαιούται και οφείλει να γνωρίζει εν γένει την αλήθεια. Η στάση αυτή μάλιστα είναι η μόνη, πιστεύει ορθά ο Ντατζάνι, που μπορεί να αποτρέψει εν προκειμένω τον κίνδυνο να θεωρηθεί η παλαιστινιακή Νακμπά ό,τι και η Σοά, γιατί απλούστατα δεν είναι αλήθεια: η φρικτή και αποτρόπαιη Νακμπά ανήκει στις εθνικές συγκρούσεις, ενώ το Ολοκαύτωμα δεν αποτελεί εθνική ή πολιτική διαμάχη, στην οποία ο καθένας πολεμάει με τα μέσα που διαθέτει, αλλά συστηματική εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων, όπου Γης, γιατί είχαν διαπράξει –ας το ξαναπούμε για χιλιοστή φορά– το ανήκουστο έγκλημα να έχουν γεννηθεί. Υπ’ αυτήν την έννοια η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος μπορεί να συμβάλει, όσο της αναλογεί, και στην προοπτική της ειρήνης, αφού καμία ειρήνη δεν στεριώνει χωρίς αναγνώριση και αποδοχή της αλήθειας, της δικής μας και του άλλου. Είναι φανερό ότι το εγχείρημα του Ντατζάνι και όσων άλλων Παλαιστινίων πιστεύουν τα ίδια θα αργήσει πολύ να βρει απήχηση στην παλαιστινιακή κοινωνία, γιατί ο αντισημιτισμός θρασομανάει σήμερα εκεί, όπως και γενικότερα στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, περιβεβλημένος τη λαμπρή στολή του αντισιωνισμού και του αντιιμπεριαλισμού. Ο σημερινός αραβομουσουλμανικός αντισημιτισμός είναι και αυτός εξολοθρευτικός, γιατί αρνείται στο Ισραήλ το δικαίωμά του να υπάρχει. Οσο και αν το κράτος του Ισραήλ κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να εξάπτει και να νομιμοποιεί το μίσος των Παλαιστινίων εναντίον του, ο αντισημιτισμός τους υπάρχει πολύ πριν από την ίδρυσή του και είναι βαθιά ριζωμένος στην ιστορία τους και την ψυχή τους. Ο μεγάλος μουφτής της Ιερουσαλήμ Αλ Χουσεϊνί (1897-1974), ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του αραβικού αγώνα κατά των Εβραίων, μέχρι τουλάχιστον το 1948, ήταν ναζιστής. Το 1937 απευθύνει έκκληση στους μουσουλμάνους όλου του κόσμου να εκκαθαρίσουν τις χώρες τους από τους Εβραίους και στις 28 Νοεμβρίου 1941 συναντιέται προσωπικά με τον Χίτλερ, με αντικείμενο συζήτησης τη συνεργασία του Αξονα με τους Αραβες και την εξόντωση των Εβραίων της Μέσης Ανατολής. Τον γνωστό ήδη ναζισμό του Αλ Χουσεϊνί τεκμηριώνει με νέο, άγνωστο έως τώρα αρχειακό υλικό το εντελώς πρόσφατο βιβλίο των Barry Rubin και Wolfgang G. Schwanitz, «Nazis, Islamists and the Making of the Modern Middle East» (Yale University Press, 2014). Κοντολογίς, οι Παλαιστίνιοι έχουν πολλή δουλειά να κάνουν στο εσωτερικό της κοινωνίας τους και της ιστορίας τους. Οσο αργότερα πάντως βρουν απήχηση εγχειρήματα παρόμοια με αυτό που παρουσιάζουμε εδώ, τόσο το χειρότερο για την προοπτική της ειρήνης, γιατί καμία απολύτως δυνατότητα ειρηνικής επίλυσης της ισραηλοπαλαιστινιακής σύγκρουσης δεν είναι νοητή και εφικτή σε ένα περιβάλλον εξολοθρευτικού αντισημιτισμού. ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ / Tης ΤΙΤΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΙΑ Ο σκληρός κόσμος της αναπηρίας FABIEN MARSAUD Πάντα ήρωες μετ.: Χάρις Αλεξίου εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 192 Ενας νεαρός και πολλά υποσχόμενος μπασκετμπολίστας δουλεύει σε μια κατασκήνωση και ετοιμάζεται να γιορτάσει, στις 31 Ιουλίου 1997, τα εικοστά του γενέθλια. Στις 16 Ιουλίου πλακώνεται με τους φίλους του, βουτάει στη μισογεμάτη πισίνα, σπάζει έναν αυχενικό σπόνδυλο και καταλήγει ατελής τετραπληγικός. Θα περπατήσει, με πατερίτσα, ύστερα από ένα χρόνο και κάμποσους μήνες. Θα μιλήσει για την εμπειρία της αποκατάστασης και της επανένταξής του δεκαπέντε χρόνια μετά, αποστασιοποιημένος, με χιούμορ, απλά και αληθινά. Η αυτοβιογραφική αφήγησή του, η οποία εκδόθηκε το 2012 στα γαλλικά με τίτλο «Ασθενείς» (Patients) –και όχι ήρωες, όπως το θέλει η ελληνική έκδοση–, ξεκινά σχεδόν ένα μήνα μετά τον τραυματισμό του, που τον έχει καθηλώσει σε ύπτια θέση στο κρεβάτι, χωρίς καμία δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης. Απλώς έχει αλλάξει το ταβάνι που βλέπει – της εντατικής ήταν πιο κίτρινο, ετούτο, στο Κέντρο Αποκατάστασης, λίγο πιο λευκό. Στον περίπου ένα χρόνο που θα ζήσει στο Κέντρο, θα καταγράψει τη μηχανική του σώματος, τόσο πιο φανερή όταν χάνεται, τη δύναμη ψυχής, αλλά και τη λι- ποψυχία των αναπήρων, προσπαθώντας να δημιουργήσει μια σύνδεση ανάμεσα στον κόσμο των ασθενών κι εκείνον των υγιών, των αρτιμελών, στους οποίους συγκαταλεγόταν και ο ίδιος έως την εμπειρία αυτή και μοιραζόταν τη στάση και τη συμπεριφορά τους: άγνοια, απλουστευτική αντιμετώπιση της αναπηρίας ως γενικού γνωρίσματος που συγκαλύπτει τις ατομικές ιδιαιτερότητες, αδιαφορία και –εντέλει– άγνοια κινδύνου. Αφού κανείς δεν ξέρει τι και πότε θα αποφασίσει γι’ αυτόν η ζωή. Με πολλές λεπτομέρειες που άπτονται της φυσιολογίας και της ανατομίας και ταράζουν τον αναγνώστη, ο Μαρσό περιγράφει τα στάδια της αποκατάστασης, τον πόνο, τα προβλήματα, τις σκέψεις, τη θλίψη, την αγωνία, τις διαφυγές, που φτάνουν έως και στην αυτοχειρία. Περιγράφει αυτούς από τους οποίους απολύτως εξαρτάται, άντρες και γυναίκες, βοηθούς νοσοκόμους και νοσοκόμες, γιατρούς, ψυχολόγους, φίλους συγκατοίκους, με τις δικές τους ιστορίες – σφαίρες, αυτοκτονίες, τροχαία, βουτιές που δεν πέτυχαν. Εξεικονίζει το πένθος για την απώλεια της κανονικής ζωής, τη δυσκολία και της πιο απλής κίνησης, όπως ένα φιλί, τη μοναξιά και την απελπισία, τις εμμονές. Δείχνει τη συνθετότητα του κόσμου αυτού, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τον κανονικό – κι εκεί, όσο πιο ηλίθιο είναι κάτι τόσο πιο πολύ κοινό έχει, όπως λέει για το καραόκε. Συγκινητικό χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, το βιβλίο αρχίζει με ποιήματα: το 2003 ο Φαμπιέν έχει πάρει πια απόφαση ότι δεν θα ξαναγίνει ποτέ αθλητής και στρέφεται στη δεύτερη αγάπη του, την ποίηση. Γίνεται ο πιο γνωστός και με τη μεγαλύτερη μιντιακή προβολή σλάμερ στη Γαλλία, ποιητής δηλαδή που απαγγέλλει μεγαλόφωνα και a cappella, χωρίς μουσική συνοδεία, ποιήματα μπροστά σε κοινό, στα μπαρ ή σε μεγαλύτερες σκηνές. Ενας σλάμερ που πλέον κάνει καριέρα και ως μουσικός, όπως δηλώνει, χωρίς να απαρνιέται ούτε το σλαμ ούτε το ΣαινΝτενί όπου γεννήθηκε και από το οποίο πρόσφατα μετακόμισε στο Παρίσι. Αξίζει τον κόπο να τον ανακαλύψει κανείς ως σλαμ ποιητή και τραγουδοποιό, μαζί και την υπόλοιπη γαλλική σκηνή στην οποία λειτουργεί, και η οποία διατηρεί την καταγωγική ανατρεπτικότητα του σλαμ και είναι συχνά πολύ κοντά στη ραπ. Πρώτα και κύρια, όμως, αξίζει να ανακαλύψει τον σκληρό κόσμο της αναπηρίας, όπως ποιητικά, εντέλει, τον απεικονίζει το Μεγάλο Αρρωστο Σώμα – το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, όπου εντυπώνεται η εμπειρία της αναπηρίας σε ένα παλικάρι σχεδόν δύο μέτρα ψηλό μαζί με την αγάπη του για τα ονόματα των Σιου. Οσο για τη μεταφράστρια, η Χάρις Αλεξίου μάς εκπλήσσει για άλλη μια φορά με την ευαισθησία της, χάρη στην οποία την έχουμε σταθερά στην καρδιά μας. ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΖΙΛΜΠΕΡ ΣΙΝΟΥΕ Ο άντρας που κοιτούσε το σκοτάδι μετ.: Βασιλική Κοκκίνου εκδ. Ψυχογιός, σελ. 294 Αφήνοντας πίσω τη ζωή του στο Παρίσι και μια λαμπρή καριέρα ως καρδιοχειρουργός, ο Θεοφάνης καταφεύγει στην Πάτμο έχοντας για μοναδική συντροφιά του τον Ταϊμούρ, τον έφηβο γιο του. Γιατί άραγε στον κολοφώνα της δόξας του διάλεξε ξαφνικά την εξορία; Τι κρύβει η σιωπή που τηρεί για το παρελθόν του; Η τύχη ή το πεπρωμένο έφερε στον δρόμο του τη νεαρή Αντωνία και τη μητέρα της; Και ο Ταϊμούρ μπορεί να τον βοηθήσει να γιατρέψει τα τραύματά του; ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΝΙΚΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ Η αναχώρηση εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 166 Στις δύσκολες στιγμές της ελληνικής Επανάστασης, ο Λάζαρος Χατζημιχαήλ, το τσιφλίκι του οποίου δέσποζε στον κάμπο του Ναυπλίου, και ο φιλέλληνας γιατρός Μισέλ ντε Κριγιόν ταλαντεύονται ανάμεσα στα διλήμματα και στις αλλαγές της εποχής τους. Στην Αθήνα του 2009, ο ανώτερος δικαστικός και απόγονος του πρώτου, ο συνονόματός του Λάζαρος Χατζημιχαήλ, αναλογίζεται τη μέρα της συνταξιοδότησής του, τη δική του ζωή. Και βρίσκεται ενώπιον των διλημμάτων που θέτει η εποχή μας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΩΤΑΚΗΣ Η ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον εκδ. Κέδρος, σελ. 252 Ενας άντρας βυθισμένος στην κατάθλιψη δέχεται μια καλοκαιρινή νύχτα την επίσκεψη του Μάικλ Τζάκσον. Χωρίς τις απαραίτητες διευκρινίσεις και μια εκλογικευμένη εξήγηση για το αναπάντεχο γεγονός, τον καλωσορίζει και τον φιλοξενεί στο σπίτι του. Και από εκείνη τη στιγμή ξεκινάει ένα παράδοξο ταξίδι στην τρέλα και στον σαρκασμό, στο παράλογο και το κωμικό, με τους δύο ήρωες να πασχίζουν να ερμηνεύσουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, τις πολλαπλές μορφές της πραγματικότητας. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ HENRI CARTIER-BRESSON Η αποφασιστική στιγμή. Λόγος για τη φωτογραφία μετ.: Σοφία Διονυσοπούλου, εκδ. Aγρα, σελ. 32 Η φωτογραφία, γράφει ο Henri Cartier-Bresson, ένας από τους μεγαλύτερους φωτογράφους του 20ού αιώνα, είναι για μένα η αναγνώριση μέσα στην ίδια την πραγματικότητα ενός ρυθμού επιφανειών, γραμμών ή αξιών. Το μάτι αποσπά το θέμα και η μηχανή δεν έχει παρά να κάνει τη δουλειά της, να αποτυπώσει στο φιλμ την απόφαση του ματιού. Μια φωτογραφία βλέπεται στο σύνολό της, με μια ματιά, σαν πίνακας. Η σύνθεση είναι μια συγχρονισμένη συμμαχία, ο οργανικός συντονισμός κάποιων ορατών στοιχείων. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ Πρόσωπα της απομάγευσης εκδ. Οκτώβριος, σελ. 254 Την εποχή της πολυεπίπε- δης κρίσης που διανύει ο κόσμος και σε μια χώρα που βρίσκεται στο μάτι του οικουμενικού κυκλώνα, ο Τάσος Τσακίρογλου πιστεύει ότι ο ρόλος της «ριζικής δημοσιογραφίας» αποκτά νέες διαστάσεις. Από τη στιγμή που όλοι μοιάζουμε εγκλωβισμένοι στον ίδιο λαβύρινθο, δεν έχουμε άλλη λύση από το να αναζητήσουμε τον μίτο που θα μας οδηγήσει ίσως στην έξοδο. Ο τόμος περιλαμβάνει 38 συνεντεύξεις με προσωπικότητες όπως ο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν και ο Αλέν Μπαντιού. Ο πρόλογος είναι του Κωνσταντίνου Τσουκαλά. TEXNES-05 CINEMA_Master_cy 02/05/14 16:28 Page 5 ΜΟΥΣΙΚΗ Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 5 Από τη μουσική παράσταση του Γιώργου Νταλάρα με το Μουσικό Σχολείο Λευκωσίας με αφορμή τα 200 χρόνια του Παγκύπριου Γυμνασίου τον Μάιο του 2012. Το Παγκύπριο φιλοξενεί τον Γ. Νταλάρα Ο Έλληνας καλλιτέχνης και το Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας τραγουδούν την Τρίτη 6 Μαΐου, για τους άπορους μαθητές Ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ερμηνευτές, ο Γιώργος Νταλάρας, θα βρεθεί αυτή την εβδομάδα στην Κύπρο για μία μόνο συναυλία, συντροφιά με το Σύνολο Έντεχνης Ελληνικής Μουσικής του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας και θα μας θυμίσει στιγμές που ζήσαμε δύο χρόνια πριν, κατά τους εορτασμούς των 200 χρόνων ζωής του Παγκύπριου Γυμνασίου, όταν ο Έλληνας ερμηνευτής “ Στο πρώτο μέρος της συναυλίας θα παρουσιαστεί ο κύκλος τραγουδιών «Επιτάφιος» των Ρίτσου και Θεοδωράκη από το Σύνολο Έντεχνης Ελληνικής Μουσικής του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας. τραγούδησε ξανά με τους μαθητές του σχολείου. Δύο χρόνια πριν ο Έλληνας καλλιτέχνης γιόρτασε τα γενέθλια των 200 ετών του ιστορικότερου σχολείου της Κύπρου, τραγουδώντας μαζί με τους μαθητές του σχολείου οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να βρεθούν μαζί με τον καλλιτέχνη στις πρόβες αλλά και στη σκηνή. Σήμερα με αφορμή τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την τούρκικη εισβολή και με επίγνωση της μεγάλης δοκιμασίας που βιώνει η πατρίδα μας, το Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας και το Παγκύπριο Γυμνάσιο διοργανώνουν, υπέρ των απόρων μαθητών, τη φιλανθρωπικού χαρακτήρα συναυλία «Κύπρος Θαλασσοφίλητη: Από τον Επιτάφιο στην Ανάσταση». Εμπνεόμενοι από τα λόγια του ποιητή: «Γιατί εμείς, δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε αδελφέ μου απ’ τον κόσμο. Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο» οι μαθητές του Μου- Από την πρόβα του Γιώργου Νταλάρα με τα παιδιά του Μουσικού Σχολείου Λευκωσίας το Μάιο του 2012. σικού Λυκείου θα τραγουδήσουν τον πόνο της Κύπρου αλλά και τον αγώνα μας για μία απελευθερωμένη και επανενωμένη πατρίδα. Στο πρώτο μέρος της συναυλίας θα παρουσιαστεί ο κύκλος τραγουδιών «Επιτάφιος» των Γιάννη Ρίτσου και Μίκη Θεοδωράκη από το Σύνολο Έντεχνης Ελληνικής Μουσικής του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας σε ενορχήστρωση, διδασκαλία και διεύθυνση του δρα Χρίστου Σταυρινίδη. Στο δεύτερο μέρος, θα παρουσιαστούν τραγούδια που αναφέρονται στην Κύπρο, καθώς και τραγούδια από το ρεπερτόριο του Γιώργου Νταλάρα με τη μελωδική και αφιλοκερδή σύμπραξη του ίδιου του καλλιτέχνη. Η συναυλία «Κύπρος Θαλασσοφίλητη: Από τον Επιτάφιο στην Ανάσταση», που τελεί υπό την αιγίδα του υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού δρα Κώστα Καδή, οποία αφιερώνεται στα 120 χρόνια από την ίδρυση της Εφορείας Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λευκωσίας. info Τρίτη 6 Μαΐου, Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου στις 8:30 μ.μ. Εισιτήρια προπωλούνται, στην τιμή των 10 ευρώ, στο Μουσικό Λύκειο Λευκωσίας και στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Πληρ. 22343518, 2466711. 06 TEXNES TV NEW_Master_cy 02/05/14 16:29 Page 6 6 l Τ Η Λ Ε Ο ΡΑ Σ Η Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Ανάμεσα σε πραγματικότητα και μυθοπλασία Ζούμε τα τελευταία χρόνια μια χρυσή εποχή για τα ντοκιμαντέρ; Πολλοί λένε «ναι» Του LARRY ROHTER THE NEW YORK TIMES Το ντοκιμαντέρ γνωρίζει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια ενώ παράλληλα παρατηρούνται σημαντικές μετατοπίσεις από τα παραδοσιακά πρότυπα του είδους. Πρόσφατες ταινίες, όπως «The Missing Picture» και «Stories We Tell», αποδεικνύουν ότι το ντοκιμαντέρ έχει επεκταθεί πολύ πέρα από τη δημοσιογραφική προσέγγιση. Οι πρώτες ταινίες που γυρίστηκαν ήταν, με τον τρόπο τους, ντοκιμαντέρ: φιλμάκια που έδειχναν ένα άλογο να καλπάζει, ένα τρένο να μπαίνει στον σταθμό, την παρέλαση για το Αδαμάντινο Ιωβηλαίο της βασίλισσας Βικτωρίας. Ομως οι δρόμοι των ταινιών μυθοπλασίας και μη μυθοπλασίας γρήγορα “ «Οταν γυρίζεις ένα ντοκιμαντέρ, δεν έχεις ηθοποιούς, ωστόσο υπάρχει μια διαδικασία γραφής και μοντάζ. Πλησιάζεις την αλήθεια, αλλά η εικόνα δεν είναι ποτέ η ίδια η αλήθεια». χώρισαν, και παραμένουν χωρισμένοι μέχρι σήμερα, ο καθένας με τους δικούς του κανόνες και τις δικές του προσδοκίες, ενώ οι ταινίες τοποθετούνται πάντα σε διαφορετικές κατηγορίες στα φεστιβάλ και στις βραβεύσεις, όπως τα Οσκαρ. Ωστόσο, οι κινηματογραφιστές ντοκιμαντέρ, ασφυκτιώντας μέσα στο πλαίσιο αυτών των κανόνων, ανυπομονώντας να διευρύνουν την ποικιλία των εργαλείων που έχουν στη διάθεσή τους και ελπίζοντας να αφηγηθούν τις ιστορίες ΡΙΚ1 ΤHΛ.: 22862000 ΡΙΚ2 τους σε πλατύτερο κοινό, έχουν αρχίσει να σπρώχνουν επιθετικά τις συνοριακές γραμμές του είδους τους. Το παραδοσιακό υπόδειγμα ντοκιμαντέρ, επηρεασμένο από τη δημοσιογραφία, αμφισβητείται όλο και περισσότερο από πειράματα όπου τα καθιερωμένα χαρακτηριστικά του είδους –όπως η εκτός κάδρου εκφώνηση (voice-over) και οι βασισμένες στην πραγματικότητα αφηγηματικές ενότητες– μεταλλάσσονται ή εγκαταλείπονται και νέες τεχνικές από τον κόσμο της μυθοπλασίας υιοθετούνται. «Πολλοί αρνούνται να χαρακτηρίσουν “ντοκιμαντέρ” τις ταινίες που βγαίνουν τώρα στις οθόνες», λέει ο Ρίτσαρντ Ρόουλεϊ, σκηνοθέτης της υποψήφιας για Οσκαρ ταινίας «Dirty Wars», στην οποία χρησιμοποίησε τεχνικές φιλμ νουάρ. «Ακούγεται σαν να είμαστε αρχειοθέτες στοιχείων για τις επόμενες γενιές, και όχι αφηγητές ιστοριών. Υπάρχει όμως μια πλειάδα ντοκιμαντέρ που παράγονται τώρα, που είναι εξίσου διεισδυτικά και υπερβατικά όσο μια καλά δομημένη ταινία μυθοπλασίας». Ενδείξεις αυτής της προσέγγισης υπήρξαν και στη φετινή κούρσα για τα Οσκαρ, όπου μία από τις υποψήφιες ταινίες ήταν το «The Act of Killing», ένα ντοκιμαντέρ για τις μαζικές σφαγές στην Ινδονησία, που στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό σε αναπαραστάσεις των γεγονότων από μέλη των αποσπασμάτων θανάτου που πραγματοποίησαν τα εγκλήματα. Είναι όμως ακόμα πιο προφανής σε μια σοδειά πρόσφατων ντοκιμαντέρ που περιλαμβάνει το «The Missing Picture», μια αναφορά στη γενοκτονία στην Καμπότζη, και το «Manakamana», το οποίο εκτυλίσσεται εξ ολοκλήρου σ’ ένα τελεφερίκ στο Νεπάλ. Κατά πολλούς τρόπους, το φιλμ «The Missing Picture», το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο στο τμήμα Un Certain Regard του τελευταίου ΤHΛ.: 22862000 MEGA ΤHΛ.: 22477777 ANT1 Σκηνή από το «Stories We Tell». Αν και βραβεύτηκε ως ντοκιμαντέρ από ενώσεις κριτικών στο Λος Αντζελες και στη Νέα Υόρκη, αλλά και από την αμερικανική Ενωση Συγγραφέων, τα μέλη της Ακαδημίας Κινηματογράφου αρνήθηκαν να συμπεριλάβουν την ταινία στη λίστα των υποψηφιοτήτων. Φεστιβάλ Καννών, ως «πρωτότυπο και διαφορετικό» έργο», και ήταν υποψήφιο για Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, είναι ένα υβρίδιο. Εντονα αυτοβιογραφική αναφορά στη γενοκτονία που πραγματοποίησαν οι Ερυθροί Χμερ στην Καμπότζη μεταξύ 1975 και 1979, η ταινία σκηνοθετήθηκε από έναν επιζώντα, τον Ρίθι Πανχ, ο οποίος χρησιμοποίησε τεχνικές ασυνήθιστες σε ντοκιμαντέρ. Αντιμετωπίζοντας την απουσία οικογενειακών τεκμηρίων και τη σχετική έλλειψη επίσημων ντοκουμέντων, ο 49χρονος σκηνοθέτης αναγκάστηκε να κάνει σκληρή προσπάθεια για να βρει υποκατάστατα. Κατέληξε να χρησιμοποιήσει πήλινες φιγούρες σε διόραμα και να αναμείξει το αρχειακό υλικό που μπόρεσε να βρει με τραγούδια και ομιλίες των Ερυθρών Χμερ, ονειρικές και φανταστικές σκηνές και μια πολύ υποβλητική μουσική υπόκρουση, συνοδεύοντάς τα όλα αυτά με μια ποιητική αφήγηση σε γαλλική γλώσσα. Αν και γίνονται όλο και πιο συχνές, ΤHΛ.: 22200200 ΣΙΓΜΑ οι δραματοποιημένες σκηνές παραμένουν ένα αμφισβητούμενο εργαλείο, και αυτό έγινε πρόδηλο στα πρόσφατα Οσκαρ. Το «The Missing Picture» ήταν υποψήφιο για το βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, δεν πέρασε όμως ως υποψήφιο στην κατηγορία των ντοκιμαντέρ. Ακόμα πιο χαρακτηριστική για τις εσωτερικές συγκρούσεις στον χώρο των κινηματογραφιστών ντοκιμαντέρ είναι η περίπτωση του φιλμ «Stories We Tell», όπου η Σάρα Πόλεϊ εξετάζει ένα ζήτημα πατρότητας στη δική της οικογένεια, αναμειγνύοντας ερασιτεχνικές «οικιακές» ταινίες και δραματοποιημένες σκηνές. Αν και βραβεύτηκε ως ντοκιμαντέρ από ενώσεις κριτικών στο Λος Αντζελες και στη Νέα Υόρκη, αλλά και από την αμερικανική Ενωση Συγγραφέων, τα μέλη της Ακαδημίας Κινηματογράφου αρνήθηκαν να συμπεριλάβουν την ταινία στη λίστα των υποψηφιοτήτων. Τα τελευταία χρόνια συχνά χαρακτηρίζονται «χρυσή εποχή» για τα ντοκιμαντέρ, και σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι ΤHΛ.: 22580100 MAD ΤHΛ.: 22472472 αλήθεια. Τα κινηματογραφικά φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο αφιερώνουν μεγαλύτερη προσοχή παρά ποτέ στο είδος, ενώ πολλά μεγάλα αμερικανικά δίκτυα, όπως το HBO και το CNN, προβάλλουν και διανέμουν ταινίες ντοκιμαντέρ. Η δημοτικότητα των reality shows, που χρησιμοποιούν τεχνικές ντοκιμαντέρ, έχει και αυτή επηρεάσει τους κινηματογραφιστές του είδους. Η τηλεόραση είναι η κύρια πηγή εισοδήματος για το ντοκιμαντέρ, και αυτό σημαίνει ότι πολύ συχνά η δουλειά γίνεται για τη μικρή οθόνη. Ωστόσο, η μεγάλη οθόνη έχει άλλες απαιτήσεις, όπως επισημαίνει ο Πάτσο Βέλεζ, ο οποίος σκηνοθέτησε μαζί με τη Στέφανι Σπρέι το «Manakamana». «Ο κόσμος πάει στο σινεμά για να βυθιστεί μέσα στις εικόνες και στους ήχους. Οφείλουμε να θέσουμε το ερώτημα: Τι σημαίνει να δουλεύεις για τη μεγάλη οθόνη; Είναι κάτι που δεν πιστεύω ότι έχει απασχολήσει όλους τους κινηματογραφιστές ντοκιμαντέρ». TV PLUS ΤHΛ.: 22600600 21.30 Ζητώντας εκδίκηση 21.00 Ο κτηνίατρος 21.15 Your Song - Live 21.15 Face Sounds Familiar 22.30 Μια τρελή οικογένεια 17.30 Fashion Music Project 21.15 Proof of life 07.30 Θεία λειτουργία 10.30 Στην άκρη του παράδεισου - (E) 12.15 H ύπαιθρος Εβδομαδιαία εκπομπή από την αγροτική ζωή. 12.45 Kύπρος ένα ταξίδι Ένα οδοιπορικό και μια περιδιάβαση στην Κύπρο. 13.15 Eίμαστε εδώ Νεανική εκπομπή. 14.00 EIΔHΣEIΣ 14.15 Σάββατο κι απόβραδο - (E) 15.45 Τετ-Α-Τετ - (E) 17.00 Η παροικία μας Μια εκπομπή με πρωταγωνιστές τους απόδημους Κυπρίους. 17.30 Αμύνεσθαι περί πάτρης 18.00 EIΔHΣEIΣ 18.15 Πατάτες 9 - (E) Σατιρική εκπομπή. 18.50 Χωρίς αποσκευές Ταξιδιωτική εκπομπή, με την Αλεξία Αναστασίου. 19.20 Κυπριώτικο σκετς - (E) «O Φευκός» Μέρος Β΄. 20.00 EIΔHΣEIΣ 21.30 Νόρα Ρόμπερτς: Ζητώντας εκδίκηση (Nora Roberts: Ηigh Noon) Τηλεταινία μυστηρίου και αγωνίας. 23.00 EIΔHΣEIΣ 23.15 Πατάτες 9 - (E) 23.45 Η παροικία μας - (E) 00.15 Tετ-Α-Τετ - (E) Ψυχαγωγική εκπομπή. 02.15 Χωρίς αποσκευές - (E) Ταξιδιωτική εκπομπή. 03.00 Πατάτες 9 - (E) 04.00 Κύπρος ένα ταξίδι - (E) 07.00 MAD Music 09.00 Παιδική ζώνη α. To κόκκινο λεωφορείο β. Τόμας το τρενάκι γ. Ποκόγιο δ. Μπομπ ο μάστορας ε. Μπάρνι στ. Κλίφορντ ζ. The big Cartoonie show 11.00 Συνέδριο Δημοκρατικού Συναγερμού 12.00 Παιδική ζώνη α. Tα τρελά Καρτούνς β. Στη χώρα του γιατί Γιατί TV - (Ε) 13.05 Παιδική ζώνη - (Ε) α. To κόκκινο λεωφορείο ταξιδεύει β. Τόμας το τρενάκι γ. Ποκόγιο δ Μπομπ ο μάστορας ε. Μπάρνι στ. Κλίφορντ ζ. Στη χώρα του γιατί Γιατί TV - (Ε) 17.00 Μηχανοκίνητος αθλητισμός - (Ε) 17.30 Road to Fifa World Cup 2014 Πρόγραμμα 11ο. (Ελλάδα - Κορέα) 18.00 Η Κύπρος κοντά σας-(Ε) Mια ζωντανή γέφυρα επικοινωνίας με τους όπου γης Κύπριους συμπατριώτες μας. 19.00 MAD Music 20.40 EIΔHΣEIΣ (αγγλική) 20.50 EIΔHΣEIΣ (τουρκική) 21.00 Ο κτηνίατρος (Il veterinario). Τηλεταινία. Μέρος Β’. 22.40 Παλμοί ζωής - (Ε) Κοινωνική εκπομπή, με τη Γεωργία Βασιλάκη. 23.40 EIΔHΣEIΣ - (Ε) 00.00 ΓΙΟΥΡΟΝΙΟΥΣ 07.00 Θεία λειτουργία Απευθείας μετάδοση. 10.00 Mπουκιά και συχώριο-(E) 11.00 Dr. Cook Eκπομπή μαγειρικής με τον Γιάννη Λουκάκο. Επεισόδιο 26ο. 12.00 Εραστής δυτικών προαστίων - (Ε) Ελληνική σειρά με τους Αλέξη Γεωργούλη, Μαριλίτα Λαμπροπούλου, κ.ά. 12.50 Μουσικό κουτί Live - (Ε) Μουσικό τηλεπαιχνίδι. 14.30 Πού σου νέφκω special... - (Ε) Κυπριακό τηλεπαιχνίδι. 15.20 Just the 2 of us - (Ε) Mε τη Ζέτα Μακρυπούλια. 18.10 EIΔHΣEIΣ 18.30 Κάτω Παρτάλι - (Ε) Ελληνική σειρά με τους Τάσο Χαλκιά, Βίκυ Σταυροπούλου, κ.ά. 19.30 Είσαι το ταίρι μου - (Ε) Ελληνική σειρά με τους Κατερίνα Λέχου, Αλέκο Συσσοβίτη, κ.ά. 20.20 EIΔHΣEIΣ 21.15 Your Song - Live Talent show, με τον Ανδρέα Μικρούτσικο. 01.00 Η ροζ Κάντιλακ (Pink Cadillac). Κωμωδία, με τους Κλιντ Ίστγουντ, Μπερναντέτ Πίτερς, κ.ά. 02.30 Αριστοτέλης ο Αρίστος 03.20 Τηλεμπόρα - (E) Ελληνική σειρά. 04.20 Love sorry - (E) 05.00 Οι αυθαίρετοι - (E) 06.20 Πρωινή ενημέρωση Ενημερωτική εκπομπή. 07.00 To έβδομο κλειδί - (E) Kυπριακή σειρά. 08.00 Οι Μεν και οι Δεν - (E) Ελληνική σειρά. 08.50 Ο Τζίτζικας και ο Μέρμηγκας - (E) Ελληνική σειρά. 09.40 Άκρως οικογενειακόν-(E) Ελληνική σειρά. 10.30 Λίτσα.com - (E) Ελληνική σειρά. 11.20 Ο πόλεμος των άστρων - (E) Ελληνική σειρά. 13.00 Music and more Ψυχαγωγική εκπομπή. 13.50 Βαλς με 12 θεούς - (E) Κυπριακή σειρά, με τους Στράτο Τζώρτζογλου, Μάνο Παπαγιάννη, κ.ά. 15.00 Mπρούσκο - (E) Κυπριακή σειρά, με τους Ανδρέα Γεωργίου, Κούλλη Νικολάου, κ.ά. 16.50 The Voice - (E) Moυσικό talent show. 18.00 Tα νέα του ANT1 σε 10’ 18.10 The Voice - (E) Moυσικό talent show. 20.20 Tα νέα του ANT1 21.15 Your Face Sounds Familiar (Β΄ κύκλος) Ζωντανό show με τη Μαρία Μπεκατώρου. 00.15 Tίτλοι ειδήσεων 00.20 Αθλητικές ειδήσεις 00.30 Grey’s anatomy - (Ε) Ξένη σειρά. 01.20 Το σόι μου μέσα - (Ε) 02.10 Λευκός Οίκος - (Ε) 04.00 Οι χωραΐτες - (Ε) 04.40 H αγάπη είναι light - (Ε) 05.40 Οι Τάκκοι - (E) Kυπριακή σειρά 06.25 Βουράτε γειτόνοι - (E) Kυπριακή σειρά 07.15 Robbin Hood - (E) Παιδικό πρόγραμμα. 08.10 Παιδική ταινία 09.30 UEFA Champions League Magazine 10.00 Mες στην καλή χαρά Εκπομπή με την Κατερίνα Καραβάτου. 14.00 The Social Media Show - (Ε) 14.40 7 ουρανοί και σύννεφα αλήτες - (Ε) Κυπριακή σειρά 15.30 Mην αρχίζεις τη μουρμούρα - (Ε) Ελληνική σειρά. 16.00 The cooKing - (Ε) 16.45 Άκου τι είπαν - (Ε) Τηλεπαιχνίδι με τον Χρήστο Φερεντίνο. 17.30 Τί θα φάμε σήμερα μαμά; - (Ε) Εκπομπή μαγειρικής. 18.30 Tομές στα γεγονότα 18.35 Πάμε πακέτο - (E) Εκπομπή με τη Βίκυ Χατζηβασιλείου. 20.20 Tομές στα γεγονότα 21.30 Joker - (Ε) Τηλεπαιχνίδι με τη Σύλια Ιωαννίδου. 22.30 Μια τρελή, τρελή οικογένεια Κωμωδία με τους Τζένη Καρέζη, Μαίρη Αρώνη 24.45 Γεγονότα σε τίτλους 23.50 My babysitter’s a vampire 00.20 Μες στην καλή χαρά - (Ε) 03.25 Ελένη - (Ε) 02.00 Insomnia Mixer 06.00 Wake Up... Hits 08.00 Breakfast 11.00 Greeks Only Mixer 12.00 MAD Greekz Top 10 13.00 Greeks Only Mixer 14.00 Breaking MAD 15.00 Zone M 17.00 Mixer 17.30 Fashion Music Project 18.00 Λάικ στα ελληνικά 19.00 Hits Non Stop 21.00 OK @ Night 22.00 Nu School Old School 23.00 Zone M 08.05 12.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 CAPITAL ΤHΛ.: 25577577 18.45 19.00 19.30 20.55 21.15 23.15 01.30 02.05 LTV Παιδική ζώνη ΚΟΥΙΖ FUN Μελέτησέ το - (Βest of) Φ+Μ Live - (Βest of) Τηλεαγορά Μεταξύ μας The Fresh Prince of Bell Air ΕΙΔΗΣΕΙΣ Εξελίξεις στη showbiz Ο Θανάσης ο βομβιστής Ελληνική ταινία ΕΙΔΗΣΕΙΣ Proof of life Ταινία δράσης After Alice EIΔHΣEIΣ (Aπό το Star) Μίλα - (Ε) ΤHΛ.: 22357272 23.00 Cadillac man 07.50 08.20 08.50 12.10 13.55 14.30 16.35 17.00 18.30 20.10 21.00 23.00 00.50 02.35 04.10 Κουζίνα με άποψη - (Ε) Star stories - (Ε) Παιδική ζώνη Tηλεαγορά Τα κοπέλια - (Ε) Τηλεαγορά H Λουίζα και η παρέα της Φτωχό μου σπουργιτάκι (Ελληνική ταινία). Πέστα στην Θέκλα Εσμεράλδα - (Ε) Α cry in the night (Δράμα) Cadillac man (Kωμωδία) Βird of prey Control factor Another you 21.00 The company you keep 07.30 Houba! On the trail of the Marsupilami 09.30 Deconstructing Harry 11.30 Mirror Mirror 13.30 W.E. 15.30 Close Up - (E) 16.00 Ramona and Beezus 18.00 Aγγλικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου - (Live) 20.00 LTV Sports News 21.00 The company you keep 23.15 The mechanic 01.00 Zώνη ενηλίκων 04.45 Mrs Brown 06.30 LTV Sports News - (E) ΕXTRA 07.15 Εxtra Kids 11.05 Extra μαγειρική 12.00 Ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά 14.00 Tαξίδι ζωής 16.00 Το πάρτι της ζωής σου 16.45 EIΔHΣEIΣ (Στη νοηματική) 17.00 Ο Μιμίκος και η Μαίρη 18.45 EIΔHΣEIΣ 19.30 Χτυποκάρδια στο θρανίο 21.00 7 μέρες Κύπρος 22.30 Ελληνική ταινία 23.55 Ξένη ταινία 01.00 ΕΙΔΗΣΕΙΣ NOVACINEMA 1 06.45When Harry Met Sally 08.25 Hotel Adlon 13.25 Battlestar Galactica: Blood & Chrome 15.00 NCIS 15.50 Person Of Interest 16.50 Wyatt Erp’s Revenge 18.25 Cine News 18.45 Bowling 20.20 Love In The End 22.00 Grown Ups 2 23.50 Los Amantes Pasajeros 01.25 Τhe Following 02.25 Headhunters NOVASPORTS 1 09.00 Champions League Πόλο Ανδρών ΟΣΦΠ-Γιουγκ 12.30 Novasports - Classic Zone 14.30 TODAY 15.00 Αποστολή: Βραζιλία - Επ. 18ο 17.30 Αργεντίνικου Πρωταθλ. Ποδοσφαίρου Final - 17η Αγων. 17.30 ΜΙΑ ΠΟΛΗ. ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ. Η ΟΜΑΔΑ ΜΟΥ 18.00 Novasports - Classic Zone 18.30 TODAY 19.00 Πόλο Ανδρών (ΟΣΦΠ-Γιουγκ) (E) 20.30 Super League Play Offs, 2η Αγωνιστική (Live) 22.30 Παίζουμε Ελλάδα! (Live) 23.30 Super League 2013/14 LTV SPORTS 1 07.00 Αγγλικό Πρωτάθλημα (Ε) 08.45 Ισπανικό Πρωτάθλημα (Ε) 10.30 Ισπανικό Πρωτάθλημα (Ε) 12.30 Αγγλικό Πρωτάθλημα 14.30 Χωρίς παρωπίδες (Ε) 15.15 Ιπποδρομίες (Live) 20.30 Γερμανικό Πρωτάθλημα 22.30 Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ράλι (Ε) 23.00 Γερμανικό Πρωτάθλημα 01.00 Αγγλικό Πρωτάθλημα 03.00 Μαγκαζίνο 07-TEXNES EPISTIMI NEW_Master_cy 02/05/14 16:29 Page 7 ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Κυριακή 4 Μαΐου 2014 Η Κ ΑΘ Η Μ Ε Ρ Ι Ν Η l 7 «Διαβάζοντας» τον διαστημικό καιρό Πώς και γιατί επηρεάζεται η Γη από φαινόμενα του Ηλιου – Ποια ακραία καταστροφικά σενάρια μελετούν οι επιστήμονες Της ΑΣΠΑΣΙΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ Η Ευρώπη βυθίζεται στο σκοτάδι, τα κινητά τηλέφωνα σταματούν να λειτουργούν, τα GPS των αεροπλάνων χάνουν το σήμα τους, οι επιβάτες ενός αεροπλάνου που πετά πάνω από τον Βόρειο Πόλο δέχονται τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας, την ίδια στιγμή, ο ουρανός της Ελλάδας φωτίζεται από πολύχρωμες λάμψεις. Παρότι ακραία διαστημικά καιρικά φαινόμενα δεν έχουν «χτυπήσει» τη Γη τα τελευταία χρόνια, ένα τέτοιο H θερμοκρασία του ηλιακού ανέμου στην επιφάνεια του Ηλιου αγγίζει τους ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου O Βασίλης Αγγελόπουλος, επικεφαλής των αποστολών της NASA «Θέμις» και «Αρτεμις», εξερευνά τον διαστημικό καιρό της Γης. “ Η πιθανότητα για μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα όπως το φαινόμενο Κάρινγκτον και οι επιπτώσες σε δορυφόρους και γραμμές ηλεκτροδότησης. καταστροφικό σενάριο δεν βρίσκεται στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Η μεγαλύτερη ηλιακή καταιγίδα καταγράφηκε το 1859 από τον αστρονόμο Ρίτσαρντ Κάρινγκτον και προκάλεσε ανάφλεξη στα καλώδια του τηλέγραφου ενώ, αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε, πολικό σέλας έγινε ορατό μέχρι το Μεξικό. «Υπάρχει 12% πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός όπως το φαινόμενο Κάρινγκτον μέσα στην επόμενη δεκαετία», αναφέρει ο αστροφυσικός Πιτ Ρίλεϊ σε δημοσίευσή του το 2012 στο επιστημονικό περιοδικό Space Weather. «Ενα τέτοιο φαινόμενο σήμερα θα προκαλούσε τεράστιες ζημιές σε δορυφόρους και γραμμές ηλεκτροδότησης» λέει στην «Κ» ο Βασίλης Αγγελόπουλος, καθηγητής Διαστημικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες και επικεφαλής δύο αποστολών της NASA που μελετούν το φαινόμενο του διαστημικού καιρού και συγκεκριμένα τις επιπτώσεις της ηλιακής δραστηριότητας στο μαγνητικό πεδίο της Γης. Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στην ατμόσφαιρα του Ηλιου φτάνουν συνήθως 20.000 βαθμούς Κελσίου. Η μαγνητική όμως δραστηριότητα του Ηλιου καταφέρνει συχνά να ζεστάνει υπερβολικά κάποια σημεία της ατμόσφαιράς του, δημιουργώντας ηλιακές εκλάμψεις που φαίνονται από τη Γη σαν φωτεινές κηλίδες. Αυτή η θερμή πυκνή μάζα αερίων, η οποία αγγίζει το ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου, δεν μπορεί να συγκρατηθεί από την έλξη του βαρυτικού πεδίου του Ηλιου και δραπετεύει προς τους πλανήτες. Αν, για παράδειγμα, η επιφάνεια του Ηλιου ήταν νερό που βράζει, τα πυκνά αέρια, ή όπως ονομάζονται ηλιακός άνεμος, είναι οι υδρατμοί που δραπε- τεύουν από την κατσαρόλα. Ο ηλιακός άνεμος «χτυπώντας» τους γειτονικούς πλανήτες επηρεάζει το μαγνητικό τους πεδίο και προκαλεί το φαινόμενο του διαστημικού καιρού ή των ηλιακών καταιγίδων. Μετρήσεις στον Ηλιο Πριν από λίγες ημέρες, μια διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Γιάροσλαβ Ντούντικ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ της Βρετανίας, ανακοίνωσε ότι παρατήρησε για πρώτη φορά τον μηχανισμό δημιουργίας των ηλιακών εκλάμψεων, επιβεβαιώνοντας μια θεωρία που πρωτοδιατυπώθηκε πριν από περίπου 20 χρόνια. Πάνω σε αυτή τη θεωρία και σε συνδυασμό με μεταγενέστερους υπολογισμούς οι Γάλλοι συνάδελφοι του δρος Ντούντικ, είχαν ξεκινήσει από το 2006 να σχεδιάζουν τρισδιάστατα μοντέλα που αναπαριστούν ελικοειδείς σχηματισμούς μαγνητικών γραμμών στον Ηλιο, υπεύθυνους για τις εκρήξεις που συμβαίνουν στην επιφάνειά του. Και δεν έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους. Οπως μόλις δημοσίευσαν οι επιστήμονες στο τεύχος του Απριλίου του επιστημονικού περιοδικού The Astrophysical Journal, μια ομάδα τεσσάρων τηλεσκο- ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΑ Πωλείται καινούργια, 2όροφη κατοικία, 4 υπν., 214 τ. μ. σε 600 τ.μ. οικιστικό τεμάχιο, στην Αλάμπρα, πάνω στον παλιό δρόμο Λευκωσίας- Λεμεσού. Τιμή: € 265.000 τηλ. 99622427 Πωλείται καινούργιο διαμέρισμα, ισόγειο 2 υπνοδωματίων με A/C κοινή πισινα,2 parking και μεγάλη βεράντα με κήπο στην περιοχή Τάφοι των Βασιλέων, με τίτλο ιδιοκτησίας στην Παφο.Τιμη:130.000 Τηλ. 99425558 Πωλείται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων στο Κολόσσι επιπλωμένο, με κλιματισμό σε όλους τους χώρους. Διαθέτει αποθήκη και καλυμμένο χώρο στάθμευσης σε πολύ καλή τιμή. Πληροφορίες 99009501 ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ Ενοικιάζεται στην Έγκωμη απέναντι από τα φώτα του Hilton Park χώρος 2200τ.μ. από τα οποία τα 1000τ.μ. είναι στεγασμένα. Ιδανικός χώρος για οποιαδήποτε εργασία. Τηλ. 22673403, 99908143. Ενοικιάζεται μοντέρνο διαμέρισμα στην Έγκωμη 80τμ, 2 υπνοδωμάτια, 2ος όροφος, κατασκευή:2009, Πλήρως επιπλωμένο, Κεντρική Θέρμανση, Κλιματισμός, Αποθήκη, Στεγασμένος Χώρος Στάθμευσης, Δίπλα από Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Tιμή: 750€. 99689498. Ενοικιάζεται οροφοδιαμέρισμα στο Καϊμακλί. Αποτελείται από τρία υπνοδωμάτια en suite και κοινόχρηστη κουζίνα, τραπεζαρία και σαλόνι. Mε πλήρη επίπλωση ή χωρίς έπιπλα. Τηλέφωνο 99327245. Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων, 80 τ.μ., με 2 βεράντες και ιδιωτικό χώρο στάθμευσης σε ολοκαίνουργια πολυκατοικία, στη περιοχή Αγαπήνωρος στην Κάτω Πάφο. Τιμή ευκαιρίας. Πε- πίων της αποστολής Solar Dynamics Observatory της NASA που παράγει στερεοσκοπικές εικόνες υψηλής ανάλυσης κάθε 12 δευτερόλεπτα, κατέγραψε σε βίντεο μια μαγνητική δραστηριότητα του Ηλιου που κατέληξε σε έκρηξη έκτασης 35 φορές του μεγέθους της Γης, επιβεβαιώνοντας τα μοντέλα των Γάλλων επιστημόνων. «Γνωρίζοντας πλέον τη διαδικασία με την οποία εκλύεται αυτή η ενέργεια από τον Ηλιο, θα μας βοηθήσει να προβλέψουμε και την ποσότητα αυτής ενέργειας», λέει στην «Κ» ο επικεφαλής της έρευνας δρ Ντούντικ. «Οσο καλύτερα είναι αυτά τα μοντέλα με τόσο μεγαλύτερη ακρίβεια μπορούμε να προβλέψουμε την κατεύθυνση του ηλιακού ανέμου, την ταχύτητα με την οποία φεύγει από τον Ηλιο και αν τελικά θα χτυπήσει τη Γη», συμπληρώνει ο δρ Αγγελόπουλος. Μετρήσεις στη Γη «Μου προκάλεσε μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι οι παρατηρήσεις των επιστημόνων του Κέιμπριτζ στον Ηλιο μοιάζουν τόσο πολύ με αυτά που πιστεύουμε ότι συμβαίνουν στη Γη ως αποτέλεσμα του ηλιακού ανέμου», λέει ο δρ Αγγελόπουλος, ο οποίος μελετά το φαινόμενο του διαστημικού καιρού μέσα στο γήινο ρισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα 99632077, 99328326. Ενοικιάζεται ρετιρέ 180τ.μ. με απρόσκοπτη θέα, στην Αγλαντζιά, παρά το ΚΕΜΑ. Διαθέτει 3 υπνοδωμάτια, 2 αποχωρητήρια, αποθήκη, κεντρική θέρμανση, κλιματιστικά σε όλους τους χώρους, φούρνο και κεραμική εστία, ψυγείο και πλυντήριο ρούχων. Τιμή: 650 ευρώ (συζητήσιμη). Ιάκωβος 99-606-586. μαγνητικό πεδίο, τη μαγνητόσφαιρα. Επικεφαλής των δίδυμων αποστολών της NASA «Θέμις» και «Αρτεμις», ενός στόλου δορυφόρων που μελετούν τον τρόπο που δημιουργούνται οι ηλιακές καταιγίδες στη μαγνητόσφαιρα της Γης, ο δρ Αγγελόπουλος έκανε πρόσφατα μια σημαντική ανακάλυψη. «Παρότι βλέπαμε την ύπαρξή της δεν γνωρίζαμε τι προκαλούσε αυτή τη μεγάλη έκλυση ενέργειας στη Γη», λέει ο δρ Αγγελόπουλος, ο οποίος πιστεύει ότι η απάντηση βρίσκεται στο φαινόμενο της μαγνητικής επανένωσης, κατά το οποίο τα δύο αντίθετα φορτισμένα μαγνητικά πεδία των πόλων συγκρούονται μεταξύ τους εκλύοντας μεγάλα ποσά ενέργειας. Ο ηλιακός άνεμος, όπως διαπερνά τη Γη, παρασύρει μαζί του και το μαγνητικό της πεδίο, με αποτέλεσμα αυτό να «ξεχειλώνει» κατά εκατομμύρια χιλιόμετρα παίρνοντας ένα σχήμα που μοιάζει με ανεμούριο. Στο σημείο λοιπόν που οι μαγνητικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου καταφέρνουν τελικά να συναντηθούν απελευθερώνεται ενέργεια, η οποία προσκρούει στην ατμόσφαιρα της Γης δημιουργώντας το σέλας, αναφέρει ο δρ Αγγελόπουλος σε δημοσίευση της επιστημονικής του ομάδας τον περασμένο Σεπτέμβριο στο επιστημονικό περιοδικό Science. Ερευνες Παρά τις μακροχρόνιες προσπάθειες, οι δύο επιστημονικές ομάδες συμφωνούν ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να καταφέρουν να προβλέψουν τον διαστημικό καιρό. «Από τη στιγμή που ο ηλιακός άνεμος φύγει από τον Ηλιο, και μέχρι να “χτυπήσει” τη Γη μας δίνεται μια προειδοποίηση έως και δύο ημερών για να προφυλαχθούμε από τις επιπτώσεις μιας γιγαντιαίας ηλιακής έκλαμψης», αναφέρει ο Πολ Μπέλαν, καθηγητής Εφαρμοσμένης Φυσικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια, σε σχετική ανακοίνωση του πανεπιστημίου. Σε αυτό το διάστημα οι δορυφόροι μπορούν να τεθούν σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας (safe mode), να ειδοποιηθούν οι αστροναύτες του διαστημικού σταθμού ώστε να μην εξέλθουν από αυτόν, να αλλάξουν πορεία τα αεροπλάνα αποφεύγοντας τις πτήσεις πάνω από τους πόλους και να προετοιμαστούν οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τον κίνδυνο ενός γενικευμένου μπλακάουτ. ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΑ Πωλείται οικιστικό τεμάχιο, 724 τ.μ., στην Αλάμπρα, μεταξύ Παλαιού και Νέου δρόμου Λ/σίας- Λεμεσού. Τιμή: € 150.000 τηλ.99622427 ΠΩΛΕΙΤΑΙ εξαιρετικό οικόπεδο 661 τ.μ στην περιοχή Coloumbia-Γερμασόγεια. Εφάπτεται πεζόδρομου και μεγάλου διαμορφωμένου χώρου πρασίνου.Με τίτλο κι όλες τις παροχές. ΣΔ 100%. Μέχρι τρεις ορόφους. Τιμή 370.000 ευρώ (συζητήσιμη). Τηλ 97742121. ΠΩΛΕΙΤΑΙ οικόπεδο στην περιοχή της Αγίας Φύλας, 776τ.μ. με τίτλο ιδιοκτησίας, 90% ΣΔ, 3 ορόφοι. Τιμή 290.000 ευρώ. Τηλ 99787862. Email: [email protected] Ενοικιάζεται αποθήκη με εμβαδό 350 τ.μ. εις Βιομ. περιοχή Αραδίππου. Διαθέτει γραφείο - κουζίνα - και 2 αποχωρητήρια. Διαθέτει επίσης πόρτα ασφαλείας και εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στον αυτοκινητόδρομο. Τηλ. 99634136. Λάρνακα. Ενοικιάζεται ανεξάρτητη μονοκατοικία στην περιοχή Ζακάκι. Είναι 150 τετραγωνικά μέτρα με 3 υπνοδωμάτια. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 99552063. Ενοικιάζεται διαμέρισμα Ενοικιάζεται διαμέρισμα 2 υπνοδωματίων, 2ος όροφος, πλήρως επιπλωμένο, σε άριστη κατάσταση στην Ακρόπολη, πάροδος Λεωφ. Ακροπόλεως, σε ήσυχη περιοχή κοντά στο πάρκο. Ενοίκιο: 330 ευρώ. Πληρ. 99699329 Ενοικιάζεται διαμέρισμα Aνακοίνωση Eνοικιάζεται διαμέρισμα ρετιρέ 2 υπνοδωματίων στην Ακρόπολη (Iφιγενείας δίπλα από Δημοτικό σχολείο) σε άριστη κατάσταση. Eπιπλωμένο με εξοπλισμένη κουζίνα. Κεντρική θέρμανση και 2 air conditions. Tιμή: €470 Τηλ:99487313 • Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία για παιδιά, εφήβους, ενήλικες, ζευγάρια και οικογένειες. • Πρόγραμμα Προσωπικής Ανάπτυξης και Αυτογνωσίας για ενήλικες. • Πρόγραμμα « Ένα Ταξίδι στον Κόσμο των Συναισθημάτων και της Γνώσης» για παιδιά και εφήβους. Γαβριέλλα Φιλίππου, Ψυχοθεραπεύτρια-Σύμβουλος, Εκπαιδεύτρια Tηλ.: 99342225, www.gp-cec.com Rent for your wedding. Info 99626987, Angelos TEXNES-08 JW_Master_cy 02/05/14 16:30 Page 1
© Copyright 2024 Paperzz
