ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (ΑΝΑΦΟΡΑ 3/2014) Αναφορικά με τα Άρθρα 52 και 140 του Συντάγματος. 31 Οκτωβρίου, 2014 [ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π., ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, ΠΑΝΑΓΗ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΛΙΑΤΣΟΣ, ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ/στές] ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Αιτητής ΚΑΙ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ, Καθ΄ ης η αίτηση. ______________________ Γνωμάτευση κατά πόσον «Ο περί Αναστολής της Ισχύος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2014 μέχρι την Έναρξη της Ισχύος του Νέου Πλαισίου Αφερεγυότητας, Νόμος του 2014», βρίσκεται σε αντίθεση και/ή είναι ασύμφωνος προς τις διατάξεις των Άρθρων 54, 61, 80, 82 και 179 του Συντάγματος και προς την Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών. _____________________ 2 Κ. Κληρίδης, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας με Ρ. Ερωτοκρίτου, Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και Δ. Λυσάνδρου, Δικηγόρο της Δημοκρατίας Α΄, για τον Αιτητή Χρ. Κληρίδης με Γ. Σεραφείμ και Αχ. Αιμιλιανίδη, για την Καθ΄ ης η αίτηση. ______________________ Η γνωμάτευση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Πρόεδρο Μ.Μ. Νικολάτο. ______________________ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Στις 6.9.2014 ψηφίστηκε και στις 9.9.2014 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ο Ν. 142(Ι)/2014 δια του οποίου τροποποιήθηκαν οι περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμοι του 1965 έως 2011 (Ο περί Μεταβιβάσεων και Υποθηκεύσεων Ακινήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2014). Με το τροποποιητικό αυτό Νόμο προβλέφθηκε διαδικασία πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου από τον ενυπόθηκο δανειστή (Μέρος VIA του Νόμου), η οποία υφίσταται πλέον παράλληλα με τη διαδικασία πώλησης ενυπόθηκου ακινήτου όπως αυτή ρυθμιζόταν και συνεχίζει να ρυθμίζεται δια του βασικού νόμου (Μέρος VI του Νόμου). 3 Ειδικότερα, με τον τροποποιητικό Νόμο παραχωρήθηκε δικαίωμα στον ενυπόθηκο δανειστή να προχωρήσει, σε περίπτωση υπερημερίας, σε διαδικασία εκποίησης ενυπόθηκου ακινήτου δια πλειστηριασμού, χωρίς αίτηση προς και εμπλοκή του Κτηματολογίου και γενικώς χωρίς την ανάγκη να τηρηθούν οι διαδικασίες που προβλέπονται προκειμένου για πώληση ενυπόθηκου ακινήτου δυνάμει του Μέρους VI. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του τροποποιητικού Νόμου, αυτός τέθηκε σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και αναφορικά με ενυπόθηκο ακίνητο που αποτελεί την κύρια κατοικία, προβλέφθηκε όπως ο νόμος τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2015. Την ίδια όμως ημέρα, ήτοι στις 6.9.2014, παρά την πρόνοια για έναρξη της ισχύος του εν λόγω Νόμου από της δημοσιεύσεως του, εγκρίθηκε από τη Βουλή πρόταση νόμου, που προνοεί για την αναστολή της ισχύος του εν λόγω Νόμου μέχρι την έναρξη της ισχύος του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας. Ειδικότερα στο άρθρο 2 της εγκριθείσας πρότασης νόμου προβλέπονται τα ακόλουθα: «2. Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2014, η ισχύς αυτού δεν άρχεται πριν την πρώτη του μηνός που έπεται της ημερομηνίας έναρξης της ισχύος όλων των νομοσχεδίων τα οποία, σύμφωνα με την υπ΄αριθμόν … απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων, πρέπει να κατατεθούν στη Βουλή των Αντιπροσώπων, το αργότερο μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2014, και να ψηφιστούν σε νόμους μέχρι 4 τέλους Δεκεμβρίου 2014, στα πλαίσια του προβλεπόμενου στην εν λόγω Απόφαση νέου Πλαισίου Αφερεγγυότητας και τα οποία περιλαμβάνονται στο Παράρτημα: Νοείται ότι, ουδέν των διαλαμβανομένων στο Παράρτημα δεσμεύει την εκτελεστική εξουσία να προχωρήσει στην κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων επιπρόσθετων νομοσχεδίων, τα οποία ήθελε κρίνει αναγκαία για σκοπούς αποτελεσματικής υλοποίησης και εφαρμογής του πιο πάνω αναφερόμενου Πλαισίου Αφερεγγυότητας. Νοείται περαιτέρω ότι, αναφορικά με ενυπόθηκο ακίνητο την κύρια κατοικία, ο περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2014 δεν μπορεί να ισχύσει πριν την 1η Ιανουαρίου 2015. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ο όρος «κύρια κατοικία» σημαίνει την κατοικία που χρησιμοποιείται για τη διαμονή του ιδιοκτήτη της ή σε περίπτωση σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, του αντισυμβαλλόμενου στη σύμβαση μισθωτή της για περίοδο πέραν των έξι (6) μηνών, κατ΄έτος.» Οι περιλαμβανόμενοι στο Παράρτημα νόμοι καθορίστηκαν ως ακολούθως: «Παράρτημα. 1. Ο περί Πτωχεύσεως Νόμος. 2. Ο περί Εταιρειών Νόμος. 3. Ο περί Μηχανισμού Σχεδίων Αποπληρωμής για Φυσικά Πρόσωπα και για την Απαλλαγή Μικρών Μη Εξασφαλισμένων Οφειλών από Χρεώστες Νόμος. 4. Ο περί της Ρύθμισης Αφερεγγυότητας Νόμος. 5. Ο περί Σχεδίων Αναδιάρθρωσης και Διάσωσης των Επιχειρήσεων (Σχέδιο Αναδιάρθρωσης Χρέους Βιώσιμων Επιχειρήσεων και Σχέδιο Αναδιάρθρωσης Χρέους και Διαχείρισης Βιώσιμων Επιχειρήσεων) Νόμος.» του Επαγγέλματος των Συμβούλων 5 Η σχετική αιτιολογική έκθεση είχε ως ακολούθως: «ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. Σκοπός της παρούσας πρότασης νόμου είναι η δημιουργία νέου θεσμικού νομοθετικού πλαισίου, ώστε να επιτευχθεί η διασύνδεση της διαδικασίας εκποίησης ενυπόθηκων ακινήτων με την υλοποίηση και εφαρμογή του νέου Πλαισίου Αφερεγγυότητας. Ειδικότερα, με βάση τις πρόνοιες της πρότασης νόμου, προβλέπεται όπως ο περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2014, με τον οποίο ρυθμίζονται θέματα εκποίησης ενυπόθηκων ακινήτων, τεθεί σε ισχύ μόνο εφόσον κατατεθούν στη Βουλή και ψηφιστούν σε νόμο αριθμός νομοσχεδίων τα οποία θα αποτελούν το νομοθετικό πλαίσιο για τον εκσυγχρονισμό και τη μεταρρύθμιση του Πλαισίου Αφερεγγυότητας. H ανάγκη εκσυγχρονισμού του Πλαισίου Αφερεγγυότητας, οι κύριοι στόχοι, καθώς και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του αναλύονται σε σχετική απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων, ημερομηνίας 6 Σεπτεμβρίου 2014. Σημειώνεται ότι, οι εν λόγω νομοθεσίες πρέπει, σύμφωνα με τις πρόνοιες της υπό αναφορά πρότασης νόμου, να κατατεθούν στη Βουλή το αργότερο μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2014 και να ψηφιστούν σε νόμους μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2014.» Ο επίδικος νόμος απεστάλη στις 8.9.2014 για έκδοση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας δυνάμει του Άρθρου 52 του Συντάγματος. Ο Πρόεδρος όμως, δεν εξέδωσε το Νόμο δια δημοσιεύσεώς του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, αλλά, κατόπιν συμβουλής του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, άσκησε το προβλεπόμενο δια του Άρθρου 52 δικαίωμα αναφοράς στο Ανώτατο Δικαστήριο ζητώντας, δια του Γενικού Εισαγγελέα, γνωμάτευση «κατά πόσον ο περί Αναστολής της Ισχύος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτου 6 (Τροποποιητικού) Νόμου του 2014 Μέχρι την Έναρξη της Ισχύος του Νέου Πλαισίου Αφερεγγυότητας, Νόμος του 2014 βρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος προς τις διατάξεις των Άρθρων 54, 61, 80, 82 και 179 του Συντάγματος και προς την Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών». Οι θέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας. Οι θέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως συνοψίστηκαν από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας στην Αναφορά, έχουν ως ακολούθως: Άρθρα 54 και 80 και Αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών. Κατά το Άρθρο 54 το Υπουργικό Συμβούλιο ασκεί εκτελεστική εξουσία επί παντός θέματος και κατά το Άρθρο 80 το δικαίωμα της υποβολής νομοσχεδίων ανήκει στους υπουργούς. Περαιτέρω, διάχυτη στο πολιτειακό μας σύστημα και στο Σύνταγμα είναι η αρχή της διάκρισης των εξουσιών στα πλαίσια της οποίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το Υπουργικό Συμβούλιο ασκούν την εκτελεστική εξουσία (Άρθρα 47, 48 και 54), η Βουλή των Αντιπροσώπων, τη νομοθετική εξουσία (Άρθρο 61) και τα Δικαστήρια, τη δικαστική εξουσία (Άρθρο 152). 7 Με τον υπό αναφορά Νόμο, η Βουλή των Αντιπροσώπων υποχρεώνει την εκτελεστική εξουσία να ετοιμάσει, αλλά και να καταθέσει στην Βουλή, μέχρι συγκεκριμένης ημερομηνίας, αριθμό νομοσχεδίων τα οποία απαριθμούνται και συγκεκριμενοποιούνται, ενώ η πρωτοβουλία ετοιμασίας νομοσχεδίων και η επιλογή του χρόνου κατάθεσής τους στην Βουλή ανήκει, κατά τα Άρθρα 54 και 80, στην εκτελεστική εξουσία. Ως εκ τούτου υπάρχει παράβαση των εν λόγω Άρθρων, καθώς και του Άρθρου 61 και της αρχής της διάκρισης των εξουσιών. Διεθνείς και Ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Περαιτέρω και/ή διαζευκτικά προβάλλεται η θέση ότι ο υπό αναφορά Νόμος παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, επειδή παρεμβαίνει προς τις αναληφθείσες διεθνείς και ευρωπαϊκές δεσμεύσεις τις οποίες έχει αναλάβει η εκτελεστική εξουσία κατά την ενάσκηση της οικονομικής της πολιτικής και οι οποίες είχαν κυρωθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Άρθρο 82. Σύμφωνα με το Άρθρο 82 «οι νόμοι και αι αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων τίθενται εν ισχύϊ από της δημοσιεύσεως αυτών εις την επίσημον 8 εφημερίδα της Δημοκρατίας, εκτός εάν ορίζηται διάφορος ημερομηνία εν τω δημοσιευομένω νόμω ή αποφάσει». Παρά ταύτα, ο υπό αναφορά νόμος απαγορεύει την έναρξη ισχύος ενός άλλου νόμου, συναρτώντας την προς αντισυνταγματικώς επιβαλλόμενη υποχρέωση της εκτελεστικής εξουσίας να ετοιμάσει και να καταθέσει νομοσχέδια στη Βουλή. Άρθρο 179. Το Άρθρο 179 αναδεικνύει το Σύνταγμα ως τον υπέρτατο νόμο της Δημοκρατίας και ορίζει ότι ουδείς νόμος δύναται καθ΄οιονδήποτε τρόπο να είναι αντίθετος ή ασύμφωνος προς οποιαδήποτε διάταξη του Συντάγματος ή προς οποιαδήποτε υποχρέωση επιβάλλεται στη Δημοκρατία ως αποτέλεσμα της συμμετοχής της ως κράτους μέλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι η θέση του Γενικού Εισαγγελέα ότι ο υπό αναφορά νόμος, εφόσον βρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος προς τις διατάξεις των παραπάνω Άρθρων, βρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος και προς το Άρθρο 179 του Συντάγματος. 9 Οι θέσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων. Στην ένσταση της Βουλής προβάλλεται η θέση ότι με τον υπό αναφορά νόμο δεν παραβιάζεται καθ΄ οιονδήποτε τρόπο η αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Η Βουλή ενήργησε μέσα στα πλαίσια των συνταγματικών της δικαιωμάτων και εξουσιών. Με το άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου δεν υπάρχει οποιαδήποτε επέμβαση της νομοθετικής εξουσίας στον τομέα αρμοδιότητας της εκτελεστικής εξουσίας. Εν πάση περιπτώσει ο υπό αναφορά νόμος είναι απόρροια σχετικής απόφασης της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία δεν αναπέμφθηκε στη Βουλή ούτε και αναφέρθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Συνεπώς δεν είναι επιτρεπτή η έμμεση αναψηλάφηση αντισυνταγματικότητας της προαναφερόμενης απόφασης. της τυχόν Η Βουλή απλώς ανταποκρίθηκε στην εισήγηση του Υπουργικού Συμβουλίου και του Προέδρου της Δημοκρατίας και θέσπισε τον υπό αναφορά νόμο σύμφωνα με την προαναφερόμενη απόφαση. Δεν υπάρχει παραβίαση των Άρθρων 54, 61, 80 και 82 του Συντάγματος ούτε της αρχής της διάκρισης των εξουσιών, αλλά ούτε και των αναληφθεισών διεθνών και ευρωπαϊκών δεσμεύσεων συγκεκριμένα της εκτελεστικής εξουσίας. της Κυπριακής Δημοκρατίας και 10 Η γνωμάτευση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Με το άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου προνοείται, μεταξύ άλλων, ότι, ανεξάρτητα από τις διατάξεις του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2014 (Ν 142(Ι)/2014), η ισχύς του νόμου εκείνου δεν άρχεται πριν την πρώτη ημέρα του μηνός που έπεται της ημερομηνίας έναρξης της ισχύος διαφόρων νομοσχεδίων τα οποία πρέπει να κατατεθούν στη Βουλή των Αντιπροσώπων το αργότερο μέχρι την 1.11.2014 και να ψηφιστούν σε νόμους μέχρι τέλος Δεκεμβρίου, 2014. Το Άρθρο 82 του Συντάγματος προνοεί ότι οι νόμοι και οι αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων τίθενται σε ισχύ από της δημοσιεύσεως τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, εκτός αν ορίζεται διαφορετική ημερομηνία στον δημοσιευμένο νόμο ή απόφαση. Η κυριαρχική αυτή εξουσία της Βουλής, συνταγματικά κατοχυρωμένη, δεν αμφισβητείται. Το ζήτημα όμως που αναφύεται, στην προκείμενη περίπτωση, είναι το κατά πόσον η απαγόρευση που τίθεται με το προαναφερόμενο άρθρο 2, στην έναρξη της ισχύος του προαναφερόμενου, περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικού), Νόμου του 2014, εκτός αν αριθμός νομοσχεδίων, σύμφωνα με την προαναφερόμενη απόφαση της Βουλής, κατατεθούν στη Βουλή μέχρι 11 συγκεκριμένη ημερομηνία και ψηφιστούν σε νόμους, επίσης, μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία, καταστρατηγεί την αρχή της διάκρισης των εξουσιών καθότι επεμβαίνει, ρυθμιστικά, στη λειτουργία της εκτελεστικής εξουσίας και δημιουργεί αβεβαιότητα ως προς το χρόνο έναρξης της ισχύος του προαναφερόμενου νόμου, κατά παράβαση του Άρθρου 82 του Συντάγματος. Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών είναι διάχυτη στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (Δέστε: Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλή των Αντιπροσώπων (Αρ. 1) (2001) 3 ΑΑΔ, 83). Η αρχή αυτή απαγορεύει και αποκλείει την άσκηση ή την ανάληψη εξουσίας έξω από τη σφαίρα των αρμοδιοτήτων της κάθε μιας από τις τρεις εξουσίες της Πολιτείας (Δέστε: Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλή των Αντιπροσώπων (Αρ. 3) (1994) 3 ΑΑΔ, 93). Σύμφωνα με το Άρθρο 61 του Συντάγματος, η Βουλή έχει εξουσία να νομοθετεί «εν παντί θέματι», όμως, νομολογιακά, αναγνωρίζονται εξαίρεσεις, στην προαναφερόμενη εξουσία, ως προς τα θέματα που εμπίπτουν στον τομέα αρμοδιότητας των άλλων δύο εξουσιών, σύμφωνα με την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Σύμφωνα με το Άρθρο 54 του Συντάγματος, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει την αποκλειστική εξουσία επεξεργασίας νομοσχεδίων πριν την κατάθεση τους στη 12 Βουλή, από Υπουργό. Το Άρθρο 80 του Συντάγματος προνοεί ότι το δικαίωμα υποβολής νομοσχεδίων ανήκει στους Υπουργούς. Στην Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλή των Αντιπροσώπων (1985) 3 ΑΑΔ, 2137 εξετάστηκε ζήτημα αρμοδιότητας της Βουλής βάσει του Άρθρου 61 του Συντάγματος και αρμοδιότητας του Υπουργικού Συμβουλίου και της Εκτελεστικής Εξουσίας, γενικά. Παρατηρήθηκε ότι η εξουσία της Βουλής δυνάμει του Άρθρου 61 του Συντάγματος περιορίζεται κατά τέτοιον τρόπον ώστε να αποκλείεται η επέμβαση της Βουλής στον τομέα άσκησης των εξουσιών του Υπουργικού Συμβουλίου, δυνάμει του Συντάγματος. Στην προκείμενη περίπτωση, με το άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου τίθεται περιορισμός στην έναρξη της ισχύος ενός άλλου νόμου, εκτός αν η εκτελεστική εξουσία προωθήσει συγκεκριμένα νομοσχέδια ενώπιον της Βουλής μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία και τα νομοσχέδια εκείνα ψηφιστούν, από τη Βουλή, σε νόμους, μέχρι άλλη συγκεκριμένη ημερομηνία. Ενόψει του καθορισμού της έναρξης της ισχύος στον ίδιο το Ν 142(Ι)/2014 (από τη Βουλή) και της επικαλούμενης, από την εκτελεστική εξουσία, ανάγκης για εφαρμογή του Ν 142(Ι)/2014, τίθεται, τουλάχιστον έμμεσα, υποχρέωση σε Υπουργούς να παρουσιάσουν νομοσχέδια στη Βουλή μέχρι συγκεκριμένης ημερομηνίας και αυτό παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, εφόσον την εξουσία 13 προετοιμασίας και παρουσίασης νομοσχεδίων στη Βουλή έχει η εκτελεστική εξουσία και, συγκεκριμένα, οι Υπουργοί, σύμφωνα με τα Άρθρα 54 και 80 του Συντάγματος. Επιπρόσθετα, καταστρατηγείται και το Άρθρο 82 του Συντάγματος κατά το ότι, με τις πρόνοιες του προαναφερόμενου άρθρου 2, δημιουργείται αβεβαιότητα ως προς την έναρξη ισχύος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2014. Το Άρθρο 82 του Συντάγματος προνοεί ότι ένας νόμος ισχύει από της δημοσιεύσεως του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ή από άλλη (συγκεκριμένη) ημερομηνία, η οποία ορίζεται στο δημοσιευόμενο νόμο. Στην προκείμενη περίπτωση, με το άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου, η έναρξη της ισχύος του Ν 142(Ι)/2014 καθίσταται αβέβαιη, εφόσον ούτε με τη δημοσίευση του στην Επίσημη Εφημερίδα αρχίζει η ισχύς του, αλλά ούτε και άλλη συγκεκριμένη ημερομηνία ορίζεται για την έναρξη της ισχύος του. Αντίθετα η έναρξη της ισχύος του νόμου εκείνου εξαρτάται από αβέβαιους και αστάθμητους παράγοντες, κατά παράβαση του Άρθρου 82 του Συντάγματος. Η αναφορά, στο άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου, στο τέλος Δεκεμβρίου 2014, ως ημερομηνία κατά την οποία θα πρέπει να ψηφιστούν σε νόμο όλοι οι νόμοι που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα, δε διαφοροποιεί την κατάσταση, καθότι η ψήφιση των νόμων στο σύνολό τους ή εν μέρει, από τη Βουλή, δεν είναι βέβαιη. 14 Για τους προαναφερόμενους λόγους γνωματεύομε ότι το άρθρο 2 του υπό αναφορά νόμου είναι αντισυνταγματικό καθότι παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και το Άρθρο 82 του Συντάγματος. Η παρούσα γνωμάτευση κοινοποιείται, σύμφωνα με το Άρθρο 140.2 του Συντάγματος, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π. Γ. ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ. ΣΤ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ. Κ. ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ. Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ. Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ. Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ. Δ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ. Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ. Α. Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ. Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ. Γ. Ν. ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ. Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ. /ΕΑΠ.