Lončasti ležajevi

LONČASTI LEŽAJ
TEHNOPREN JPKL
POZICIJE
1. GORNJA KLIZNA PLOČA
2. SIDRO
3. IMBUS VIJAK M
4. TEFLONSKA LAJSNA
5. PROKRON PLOČA
6. TEFLONSKA POLUTKA
7. VODILICA
8. GUMENA BRTVA
9. LONAC (prsten)
10. POKLOPAC
11. PRSTEN (tvrda guma)
12. NEOPRENSKI LEŽAJ
13. DONJA PLOČA
14. SKALA
15. KAZALJKA
16. NATPISNA PLOČICA
17. OSIGURAVAJUĆA PLOČICA
-1-
OPIS I PRIMJENA LONČASTIH TEHNOPREN LEŽAJEVA
Lončasti Tehnopren ležajevi su novijeg datuma u pogledu primjene, a po svojim
rješenjima predstavljaju vrhunski domet tehnike i tehnologije primjene ležajeva u
graĎevinarstvu.
Lončasti Tehnopren ležajevi su ležajevi s točkom zakretanja, kod kojih je
elastomerna ploča koja prenosi opterećenje sa svih strana obuhvaćena čeličnim kućištem
koji se sastoji od dna, lonca i poklopaca. (sl. 1)
Poklopac koji ulazi u kućište sa što manjim prorezom i koji je vertikalno pokretljiv,
prenosi opterećenje na elastomernu ploču. Horizontalne deformacije elastomerne ploče
sprječava lonac kučišta. Elastomerna ploča se kod velikih pritisaka ponaša kao žilava
tekućina pa prilikom nakretanja poklopca oko osovine nakretanja ležaja, elastomer putuje
od područja velikog prema manjem pritisku, pri čemu izjednačenje pritiska u elastomeru
nastupa kao kod ležajeva s žilavom tekućinom.
Pošto se elastomer izložen velikim pritiscima ponaša kao žilava tekućina, ležaj je
funkcionalan samo ako postoji besprijekorna brtva izmeĎu pokretnih dijelova i kućišta.
Kod zaokretanja poklopca brtva mora kliziti po zidu kućišta, deformirati se odgovarajućem
uglu zakretanja. Sa druge strane ona mora biti dovoljno kruta kako bi premostila prorez
izmeĎu poklopca i zida kučišta. Brtva mora izdržati pritisak do 340 N/mm.
Po konstrukciji i gabaritima ležajevi predstavljaju kompletne konstrukcije malih dimenzija
i malih težina u odnosu na nosivost,dok sa druge strane po funkcionalnosti i mogućnosti
primjene nadilaze sva rješenja klasičnih tipova ležajeva.
Primjenjuju se u mostogradnji, u niskogradnji, visokogradnji i kod industrijskih
objekata.
Općenito uzevši ovi ležajevi se mogu primjenjivati za konstrukcije od:
- Armiranog betona
- Prenapregnutog betona
- Čelika
- Kombinacija beton-čelik.
DIMENZIJE
Ležajevi se proizvode prema standardnim veličinama prikazanim u tabelama 1,2 i 3.
NL,SPKL,JPKL po specijalnoj narudžbi mogu se proizvoditi i u drugim veličinama.
DIMENZIONIRANJE LEŽAJEVA
Kod standardnih lončastih Tehnopren ležajeva debljina elastomerne ploče iznosi 1/15
promjera. Tvrdoća po šoru elastomerne ploče iznosi na sobnoj temperaturi 60 + 5 Sha.
Dozvoljeni srednji površinski pritisak elastomera iznosi 25 N/mm2.
-2-
Nepomični lončasti ležajevi (NL) – N
Otp.
kN
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
5.500
6.000
6.500
7.000
7.500
8.000
8.500
9.000
9.500
10.000
11.000
12.000
H
mm
70
77
83
91
99
102
104
110
115
120
125
128
130
133
135
140
145
150
152
161
170
D1=D2
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
B
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
Težina
kg
37
58
78
106
133
155
176
209
241
278
314
341
367
398
429
477
526
568
609
706
813
Tablica 1.
Ležajevi su tipizirani za tgφ = 0,01 i srednji pritisak na podlogu 20 MPa. Ležajevi mogu
preuzeti maksimalne horizontalne sile 7% od maksimalne vertikalne sile.
-8-
Jednostrano pomični lončasto – klizni ležajevi (JPLK) – NGe
Opt.
kN
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
5.500
6.000
6.500
7.000
7.500
8.000
8.500
9.000
9.500
10.000
11.000
12.000
V
mm
117
121
125
128
131
138
146
149
152
155
157
159
162
165
167
170
173
175
178
182
186
B1
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
D1
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
d
mm
230
280
320
360
390
420
450
480
510
530
550
580
600
620
640
660
680
700
720
750
780
h
mm
16
18
19
22
26
28
30
32
34
35
37
39
40
42
43
44
46
47
48
50
52
e=±50
mm
B2
mm
420
460
500
550
590
630
660
700
730
760
790
820
840
870
890
920
950
990
1030
1070
1110
Tež
kg
85
120
153
187
221
254
286
326
366
407
448
484
520
562
604
698
746
815
884
974
1115
e=±100
mm
B2
Tež.
mm
kg
520
96
560
135
600
171
650
207
690
243
730
279
760
315
800
357
830
398
860
440
890
483
920
521
940
559
970
602
990
644
1020
740
1050
790
1090
863
1130
935
1170
1027
1210
1174
e=±150
mm
B2
Tež.
mm
kg
620
109
660
150
700
188
750
226
790
265
830
304
860
343
900
387
930
430
960
474
990
518
1020
557
1040
596
1070
640
1090
684
1120
783
1150
834
1190
910
1230
985
1270
1080
1310
1232
Tablica 2.
Ležajevi su tipizirani za tgφ = 0,01 i srednji pritisak na podlogu 20 MPa i jednostrano
pomicanje od e = ±50 mm do e = ±150 mm. Za pritiske veće od 20 MPa dimenzije ležajeva se
mogu odrediti prema posebnoj narudžbi.
-9-
Svestrano pomični lončasto – klizni ležajevi (SPLK) – NGa
Opt.
kN
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
5.000
5.500
6.000
6.500
7.000
7.500
8.000
8.500
9.000
9.500
10.000
11.000
12.000
V
mm
102
106
110
113
116
119
121
123
127
132
137
139
142
144
152
154
158
162
168
172
181
B1
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
D1
mm
320
360
400
450
490
530
560
600
630
660
690
720
740
770
790
820
850
890
930
970
1010
d
mm
230
280
320
360
390
420
450
480
510
530
550
580
600
620
640
660
680
700
720
750
780
h
mm
16
18
19
22
26
28
30
32
34
35
37
39
40
42
43
44
46
47
48
50
52
e=±50
mm
B2
Tež.
mm
kg
420
91
460
120
500
150
550
180
590
215
630
245
660
275
700
310
730
350
760
400
790
450
820
485
840
520
870
575
890
630
920
652
950
700
990
750
1030
799
1070
885
1110
978
e=±100
mm
B2
Tež.
mm
kg
520
103
560
135
600
160
650
198
690
223
730
270
760
300
800
340
830
380
860
430
890
480
920
530
940
570
971
630
990
675
1020
693
1050
742
1090
793
1130
844
1170
932
1210
1030
e=±150
mm
B2
Tež.
mm
kg
620
115
660
150
700
180
750
215
790
250
830
285
860
320
900
350
930
405
960
460
990
515
1020
562
1040
609
1070
700
1090
790
1120
735
1150
785
1190
837
1230
889
1270
979
1310
1075
Tablica 3.
Ležajevi su tipizirani za tgφ = 0,01 i srednji pritisak na podlogu 20 MPa i svestrano
pomicanje od e = ±50 mm do e = ±150 mm. Pomaci u poprečnom smjeru iznose ± 10 mm. Za
pritiske veće od 20 MPa dimenzije ležajeva se mogu odraditi prema posebnoj narudžbi.
- 10 -
OPĆENITO O PRIMJENI LONČASTIH TEHNOPREN LEŽAJEVA
Osnovni elementi (slika 1.) lončastih Tehnopren ležajeva su nearmirani elastomerni ležaj
(rotacijski element) koji je ugrađen u čeličnom elementu (loncu) i čelični poklopac. Radi
sprječavanja ispadanja elastomernog ležaja iz elementa obvezatno je brtvljenje po rubovima
stijenke lonca prstenastim brtvilima od mjedene legure, plastičnog materijala ( POMpolioksimetilen ili PTFE – teflon s udjelom ugljika) ili nehrđajućeg čelika.
Slika 1.
Slika 2.
Osnovni elementi lončastih ležajeva
Osnovni elementi lončastih kliznih ležajeva
- 11 -
Na slikama 3 i 4 vidi se izgled MSM-a nakon 50 km ukupnog puta klizanja, odnosno PTFE-a
nakon 10 km ukupnog puta klizanja.
Slika 3. MSM prije i nakon 50km ukupnog puta klizanja
Slika 4. PTFE prije i nakon 10 km ukupnog puta klizanja
- 12 -
- 13 -