ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ "Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ"
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25, 106 78 ΑΘΗΝΑ
ΚΩΔΙΚΟΣ 015283
ΕΤΟΣ 16
ΤΕΥΧΟΣ 62
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 – Τ.Κ. 106 78 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 3835572 FAX 210 3835083
«Όμιλος Φίλων Ιεράς Μονής Αγ. Αθανασίου Φιλίων»
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Αγαπητοί συμπατριώτες – φίλοι αναγνώστες,
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας εύχεται σε όλους καλό καλοκαίρι και καλεί τα
μέλη και τους φίλους της να βρεθούν τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου στο χωριό μας και να
τιμήσουν με την παρουσία τους τις παρακάτω εκδηλώσεις:
Σάββατο 9 Αυγούστου 2014 πρωί: Η καθιερωμένη Θεία Λειτουργία στην Ι. Μ. Αγίου
Αθανασίου. Θα ακολουθήσουν εγκαίνια και παρουσίαση του μουσείου του Μοναστηριού από
τον κ. Χρήστο Βλ. Καραθανάση.
Τετάρτη 13 Αυγούστου 2014 απόγευμα: Βραδιά σκάκι σε συνεργασία με τον Σκακιστικό
Όμιλο Καλαβρύτων. Καλούμε όλους τους μικρούς, αλλά και μεγάλους φίλους του αθλήματος,
γνώστες ή μη, να λάβουν θέση και να παίξουν με τον Πρόεδρο του Σκακιστικού Ομίλου κ.
Νικόλαο Ραζή.
Πέμπτη 14 Αυγούστου 2014 απόγευμα: Συμμετοχή στον Πανηγυρικό Εσπερινό
στον Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου του χωριού μας και την λιτάνευση της Ιεράς εικόνας της
Παναγίας.
Παρασκευή 15 Αυγούστου 2014: Συμμετοχή στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον
εορτασμό της εκκλησίας του χωριού μας.
Παρασκευή 15 Αυγούστου 2014 ώρα 21:00: Παραδοσιακοί χοροί από τον χορευτικό
Όμιλο του πολιτιστικού συλλόγου Λυκουριωτών «Ο Προφήτης Ηλίας» και την χορευτική
ομάδα του Στέλιου Παναγόπουλου στην πλατεία του χωριού μας.
Θα ακολουθήσει το καθιερωμένο γλέντι.
Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 βράδυ: Βραδιά παραδοσιακής μουσικής με συνεστίαση
στον αύλειο χώρο του πνευματικού μας κέντρου στο Δημοτικό Σχολείο.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
3
Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Περιεχόμενα
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ....................................σελ. 3
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ
ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΩΤΩΝ
ΚΑΛΑΒΡ/ΝΩΝ «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΓΡΑΦΕΙΑ: EMM. ΜΠΕΝΑΚΗ 25 Τ.Κ. 10678 - ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ. 210 38 06 090 - FAX: 210 38 35 083
site: www.adelfotis-filioton.gr
e-mail: [email protected]
Αρ. βιβλίου αναγνωρισμ. σωματείων Πρωτοδικ. 1711
Αριθμ. φακέλου Νομαρχίας Αθηνών 218
Α.Φ.Μ. 090045259 ΔOY: Α' ΑΘΗΝΩΝ
Κωδικός Γεν. Γραμματείας Ενημέρωσης:015283
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ
ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
ΓΛΑΔΣΤΩΝΟΣ 3 Τ.Κ. 10677 ΑΘΗΝΑ
ΤΗΛ: 210 38 35 572 - FAX: 210 38 35 083
e-mail: [email protected]
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ Γεν. Γραμμ. Δ.Σ.
ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
ΚΑΡΑΜΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Μέλος Εξελ. Επιτροπής
ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Μέλος Δ.Σ. - Ταμίας
DTP - ΕΚΤΥΠΩΣΗ
ΑΛΦΑ ΠΑΚ Α.Ε. Γραφικές Τέχνες
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
Εσωτερικού, ετήσια Ευρώ 20
Εξωτερικού, ετήσια Δολ. ΗΠΑ 50
Κατάθεση συνδρομών:
ALPHA BANK Αριθμός Λογαριασμού: 415002002000229
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΦΙΛΙΩΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ
«Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
IBAN: GR 76 0140 4150 4150 0200 2000 229
Τιμή τεύχους Ευρώ 5
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ:
1. Σαράντα χρόνια από την εισβολή στην Κύπρο ............ Σελ. 5
2. "Να μην λες! Να υπολογίζεις" ....................................... Σελ. 7
3. Αφιέρωμα στο μνημόσυνο του Παλαιών Πατρών Γερμανού ...
.......................................................................................... Σελ. 10
4. Εν ολίγοις "τα περί Ιησού Χριστού" ........................... Σελ. 14
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ:
1. Ανοικτή Επιστολή στο Δήμαρχο Καλαβρύτων .......... Σελ. 15
2. Το Πάσχα στο χωριό μας ............................................ Σελ. 17
3. Η εορτή του Αγίου Αθανασίου .................................. Σελ. 18
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:
1. Επιμνημόσυνη δέηση για την 21η Ιουνίου, το ολοκαύτωμα
των Φιλίων ..................................................................... Σελ. 20
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ:
1. Πίνακας Προσφορών .................................................. Σελ. 21
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ:
1. Προσφορές υπέρ του Ομίλου Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου....Σελ. 23
2. Επισκευή των καμπαναριών της Εκκλησίας μας ........ Σελ. 24
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ:
1. Ο Δεκάλογος των Εκκλησιαζομένων .......................... Σελ. 25
2. Η παρέκκλιση γάμος; ................................................. Σελ. 25
3. Η Αναστάσιμη προσευχή ............................................ Σελ. 27
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
1. Το περπάτημα σώζει ζωές ........................................... Σελ. 29
2. Υπέρταση: Γενικές συμβουλές .................................... Σελ. 30
3. Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας ........................... Σελ. 32
4. Ευεργεσία: Υπέρτατη ελληνική αρετή ........................ Σελ. 33
5. Παράθυρο με θέα στο γραπτό επικοινωνιακό λόγο .... Σελ. 36
6. Χαρακτηριστικές αρχαιοελληνικές εκφράσεις ............ Σελ. 40
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ:
Το πανηγύρι του θερισμού και του αλωνίσματος στο χωριό ......
.......................................................................................... Σελ. 42
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ:
1. Φωτιά και τζεκούρι στους προσκυνημένους! .............. Σελ. 45
2. Στοιχεία για την ιστορία των Φιλίων ......................... Σελ. 48
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΩΝΙΑ:
Μουσικοφιλία................................................................... Σελ. 54
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ:
Τα αμίμητα και αθάνατα του Παναγή ......................... Σελ. 57
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ:..................................................Σελ. 61
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
- ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ:
Τί θα είμαστε χωρίς πατρίδα ....................................... Σελ. 64
4
Σαράντα χρόνια
από την εισβολή στην Κύπρο
Φέτος τον Ιούλιο συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974.
Οι πληγές για τον Ελληνισμό της Κύπρου και ολόκληρου του Έθνους οδυνηρές και βαθιά τα σημάδια τους. Γι΄
αυτό και το χρέος επιβάλλει να διατηρούμε τα γεγονότα ζωντανά στη μνήμη μας, για να τιμούμε εκείνους που
θυσιάστηκαν και να εμπνεόμαστε από
το φρόνημά τους. Αλλά και για να διδασκόμαστε από τα λάθη.
Προσωπικά έζησα αυτόν τον ματωμένο παράφρονα Ιούλιο στην πρώτη γραμμή. Διασώθηκα από
θαύμα. Έκτοτε προσπαθώ με τη μελέτη και την
έρευνα να κατανοήσω καλύτερα με περισσότερη
ψυχραιμία όσα συνέβησαν εκείνη την οδυνηρή
ιστορική στιγμή.
Πρόσφατα διάβασα με πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο
του Υποστρατήγου ε.α Σπυρίδωνα Δελλή, Η αυτοθυσία της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ),
Αθήνα, 2012, ο οποίος στην κρίσιμη περίοδο της
εισβολής ήταν Ταγματάρχης Πεζικού και Διοικητής του Λόχου Διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ.
Με στρατιωτική ακρίβεια στην αφήγηση των συγκλονιστικών γεγονότων, αλλά και με διάφανο το
συναίσθημα από τη συμμετοχή στα αιματηρά δρώμενα, ο συγγραφέας περιγράφει την μέχρι αυτοθυσίας προσπάθεια των ανδρών της ΕΛΔΥΚ, για
να διατηρηθεί η Λευκωσία σε Ελληνικά χέρια και
5
να μην καταληφθεί το Διεθνές Αεροδρόμιο της, το οποίο μέχρι σήμερα δεν
λειτουργεί.
Ανάμεσα στα ονόματα των μαχητών
αυτού του επικού αγώνα αναφέρονται
και δύο παλληκάρια που κατάγονται
από την περιοχή μας, τα οποία μέχρι
τώρα δεν έχω μνημονεύσει σε κατά
καιρούς δημοσιεύσεις, καθ’ ότι δεν είχα
στοιχεία. Πρόκειται για τον Δεκανέα
Πορετσάνο Ανδρέα του Ιωάννη από το Αγρίδι και
τον Στρατιώτη Σαμαρτζόπουλο Νικόλαο του Ιωάννη από τα Καλάβρυτα.
Καταθέτοντας την προσωπική μου μαρτυρία μετά
τη δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής, όταν
βρέθηκα να υποστηρίζω με την Πυροβολαρχία
που διοικούσα ένα από τα τρία τάγματα της ΕΛΔΥΚ στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη της Μαλούντας, δυτικά της Λευκωσίας, διαπίστωσα ότι
οι καταστάσεις που αντιμετώπισαν οι άνδρες της
ΕΛΔΥΚ ήταν συγκλονιστικές. Από την έναρξη
των επιχειρήσεων αποτελούσαν τον κύριο στόχο
τόσο των επίγειων δυνάμεων όσο και της Τουρκικής Αεροπορίας, με διατεταγμένη αποστολή την
ολοκληρωτική τους εξόντωση.
Παρ’ όλα αυτά, το μόνο που κατάφεραν ήταν να
ισοπεδώσουν τις εγκαταστάσεις του στρατοπέδου
τους, χωρίς όμως να κάμψουν το ηθικό των ανδρών, οι οποίοι αμέσως εξοικειώθηκαν με την ιδέα
του θανάτου και τις συνθήκες ενός μέχρις εσχάτων
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
πολέμου, που είχαν αρχίσει πλέον να μην τους
αγγίζουν. Αντιθέτως τους έδιναν δύναμη, ισχυροποιούσαν τη θέλησή τους για αντίσταση και δεν
άφηναν περιθώρια για άλλου είδους σκέψεις. Ο
ενθουσιασμός τους σφυρηλάτησε την αυτοπεποίθηση στις δυνάμεις τους, ενώ κάθε φόβος μπροστά
στον κίνδυνο είχε υποχωρήσει, παρ’ όλο το άνισο,
ανέντιμο και απειλητικό επιχειρησιακό περιβάλλον.
Οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ τίμησαν τα Ελληνικά όπλα
προτάσσοντας το πάθος για την ελευθερία στην
αλαζονική Τουρκική προέλαση. Υπερασπίστηκαν
με σθένος τις θέσεις τους, παραδίδοντας μαθήματα
ηρωισμού και πολεμικής αρετής, τα οποία οι εισβολείς κατανόησαν, όταν μέτρησαν τις σοβαρές
τους απώλειες.
Για να γίνουν αντιληπτές οι συνθήκες αυτού του
αιματηρού Πολέμου, σημειώνουμε ότι οι Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποίησαν ό,τι πιο
σύγχρονα πολεμικά υλικά μέσα διέθεταν εκείνη
την εποχή. Εκτός από την ποιότητα και ποσότητα του πολεμικού εξοπλισμού είχαν συντριπτική αριθμητική υπεροχή σε μάχιμο προσωπικό. Η
Εθνική Φρουρά, όμως, αγωνιζόταν επί του εδάφους με όπλα πολυχρησιμοποιημένα στη διάρκεια
του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χωρίς αεροπορική
υποστήριξη και αντιαεροπορική κάλυψη.
Επιπλέον, στη διάρκεια όλων των επιχειρήσεων
η τακτική των Τούρκων ήταν ύπουλη και υβριστική προς τους διεθνείς κανόνες. Αυτό φάνηκε από
τον τρόπο που εκμεταλλεύτηκαν την παραφροσύνη κάποιων ανεγκέφαλων του στρατιωτικού τότε
καθεστώτος στην Αθήνα και μία προσεκτικά οργανωμένη στρατιωτική εισβολή την παρουσίασαν ως
ειρηνευτική επιχείρηση, δήθεν για την αποκατάσταση της νομιμότητας στην Κύπρο. Με αυτόν τον
τρόπο παραπλάνησαν την διεθνή κοινή γνώμη, η
οποία στη συνέχεια ελάχιστα μεταπείστηκε. Ομοίως παραβίασαν και την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. που εκδόθηκε την 4ην
απογευματινή ώρα της 22 Ιουλ. 1974 για την κατάπαυση του πυρός, αν και οι ίδιοι την υπέγραψαν,
αδιαφορώντας για την παρουσία των ανδρών της
ειρηνευτικής δύναμης του Ο.Η.Ε. Αποτέλεσμα
αυτού ήταν, αυτό που δεν κατάφεραν τις πρώτες
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ημέρες του πολέμου από τις 20 έως τις 22 Ιουλίου, το πέτυχαν μετά την κατάπαυση του πυρός.
Διότι την εκεχειρία την τηρούσε πιστά μόνον η
Ελληνοκυπριακή (Ε/Κ) πλευρά, ενώ οι Τούρκοι
χρησιμοποιώντας κάθε είδους βία συνέχισαν να
καταλαμβάνουν το ένα μετά το άλλο τα Ε/Κ χωριά,
επεκτείνοντας έτσι την κατοχή τους.
Το αποκορύφωμα ήταν η ανενόχλητη αποβίβαση
όλου του βαρέως πολεμικού υλικού τους, αρμάτων
μάχης και πυροβόλων, τα οποία χρησιμοποίησαν
στη δεύτερη φάση της εισβολής, οπότε ολοκλήρωσαν την κατοχή τους, όπως έχει παγιωθεί μέχρι
σήμερα.
Η δόλια Τουρκική εισβολή μοίρασε το νησί στα
δύο, κατέστρεψε το βόρειο τμήμα, αιχμαλώτισε
ανθρώπους που ακόμη αγνοούνται, σκόρπισε τον
θάνατο, την οδύνη και το πένθος στον λαό. Όμως
πήγε να υποτάξει με τα άρματα και τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς έναν λαό αποφασισμένο να
σταθεί και να μείνει στη γη όπου ζει και δημιουργεί παραπάνω από τρεις χιλιετίες, διατηρώντας τις
πολιτιστικές του καταβολές. Αγνόησαν τη δύναμη και τη θέληση και την τόλμη των Κυπρίων. Ο
Κύπριος ποιητής δίνει το στίγμα για το νησί του:
«πολλούς αφέντες άλλαξες, δεν άλλαξες καρδιά».
Είναι άξιο και δίκαιο να μνημονεύουμε τους ήρωές
μας και τα κατορθώματά τους σε όλες τις εποχές.
Γιατί εν γνώσει του κινδύνου υπερασπίστηκαν με
γενναιότητα αξίες και ιδανικά, τα οποία διατηρούν τη συνοχή, εξασφαλίζουν τη συνέχεια και
ενδυναμώνουν το φρόνημα των μεταγενέστερων
και στο πεδίο των καθημερινών μαχών.
Η προσπάθεια να συγκεντρωθούν όλα τα ονόματα
των πεσόντων και συμμετεχόντων στις επιχειρήσεις της Κύπρου από την περιοχή των Καλαβρύτων συνεχίζεται. Παρακαλούνται όσοι διαθέτουν
κάποια επιπλέον στοιχεία, αν θέλουν, μπορούν
να επικοινωνούν μαζί μου, ώστε να δημιουργηθεί
ένα πλήρες αρχείο για το Δήμο Καλαβρύτων, την
Παγκαλαβρυτινή Ένωση και τους Συλλόγους των
χωριών μας.
Από τα στοιχεία που μέχρι σήμερα διαθέτω οι ηρωικώς πεσόντες είναι οι εξής:
Λοχίας Αντωνόπουλος Κων/νος από τα Τριπότα-
6
μα,
Δεκανέας Τζουράς Σωτήριος από τις Κορυφές
Και το 1964 ο Λοχαγός Καποτάς Βασίλειος από τα
Καλάβρυτα.
Στη μνήμη τους, με τη συμπλήρωση σαράντα χρόνων από την ηρωική θυσία τους, επαναλαμβάνω
τον στίχο του Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Ήταν δεκαεφτάχρονος αγωνιστής που αργότερα αναδείχτηκε ήρωας της ΕΟΚΑ. Ο ίδιος από το βουνό
που βρισκόταν αποχαιρετούσε τα παλληκάρια της
ΕΟΚΑ που είχαν εκτελεσθεί πριν από αυτόν, με
λόγια συγκλονιστικά:
«Των αθανάτων το κρασί βρήκατε σεις
και πίνετε, ζωή για σας ο θάνατος και
αθάνατοι θα μείνετε».
Αυτοί που έλαβαν μέρος και επέζησαν:
Υπολοχαγός Κούκουρας Δημήτριος του Ιωάννη
από την Κλειτορία,
Λοχίας Αναστασόπουλος Θεόδωρος του Βλασίου
από του Φίλια,
Λοχίας Λυμπέρης Νικόλαος από την Λυκούργια,
Λοχίας Κόντης Παναγιώτης από την Κέρτεζη,
Λοχίας Μαυραγάνης Κων/νος από την Δάφνη,
Δεκανέας Πορετσάνος Ανδρέας από το Αγρίδι,
Στρ. Σαμαρτζόπουλος Νικόλαος από τα Καλάβρυτα,
Στρ. Μηλιτσόπουλος Παναγιώτης από του Πλανητέρου,
Στρ.
Παπαγιαννακόπουλος
από του Πλανητέρου,
Παναγιώτης
Στρ. Τσεκούρας Παναγιώτης από την Βλασία,
Στρ. Νικολακόπουλος Γεώργιος από την Κέρτεζη,
Στρ. Αναστασόπουλος Θεόδωρος του Κων/νου
από του Φίλια.
Δημήτριος Ι. Κούκουρας
Ανώτατος Αξιωματικός ε.α.
τηλέφωνο 6944 425 045
"Να μην λες! Να υπολογίζεις!"
του Λάμπη Ζωγράφου
Είναι μεγάλη μου απόλαυση, χρόνια
τώρα, όταν κατεβαίνω στο χωριό τα καλοκαίρια να παίζω στα καφενεία μας,
πολλές φορές κάτω απ’ τον πλάτανο,
το παιχνίδι της πρέφας, που μάλλον
όλοι θα το έχουμε ακούσει ως αναπόσπαστο στοιχείο της καφενειακής πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι ένα
παλαιό χαρτοπαίχνιδο που παίζεται με
τρία ή με τέσσερα άτομα, όπου σε κάθε
μοιρασιά συμμετέχουν οι τρεις παίκτες, κυλιόμενα,
ενώ ο εκάστοτε τέταρτος απλώς μοιράζει τα χαρτιά
και μένει αδρανής, εξ ου και λέγεται «τεμπέλης».
Όπως καταλαβαίνετε, ο καθένας παίζει για να κερδίσει ο ίδιος, αλλά σε κάθε μοιρασιά δημιουργούνται συμμαχίες των δύο εναντίον του τρίτου, ή και
μονομαχίες αν αποχωρήσει ένας παίκτης (αν πάει
7
«πάσο» που λέμε), οι οποίες βέβαια
δεν είναι σταθερές διότι οι συμμετέχοντες μεταβάλλονται σε κάθε μοιρασιά
και οι συμμαχίες της μιάς στιγμής γίνονται αντιπαλότητες της άλλης, περίπου κάτι σαν αυτό που συμβαίνει πολλές φορές και στην κοινωνία.
Το παιχνίδι είναι συναρπαστικό για
όσους το γνωρίζουν ή όσους θέλουν να
το μάθουν. Εμένα μου άρεσε να παίζω
με τους βετεράνους του χωριού, που πάντα μου
έκαναν την τιμή να με δέχονται στο τραπέζι της
πρέφας. Μου άρεσε να αντιμετωπίζω την εμπειρία
τους στο παιχνίδι και να διδάσκομαι, αλλά κυρίως γιατί κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού γίνονταν
σχόλια, πειράγματα, λέγονταν ιστορίες τοπικές,
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
αληθινές, με τόσο χιούμορ και καλή διάθεση που
ευφραινόταν η καρδιά μου. Ένας από τους Νέστορες της πρέφας ήταν ο συγχωρεμένος ο Θανάσης ο
Κόλλιας, που όταν είχα την τιμή να βρίσκομαι στο
τραπέζι μαζί του και με άλλους βετεράνους όπως
ο Κούλης, ο Πάνος, ο Θανάσης, αλλά και με άλλους λαμπρούς, οι ιστορίες και τα αστεία δεν είχαν
αρχή και τέλος. Κάθε παιχνίδι μετά τη μοιρασιά,
εξελισσόταν σε αφορμή για κάποια ιστορία, κάποιο
σχόλιο, «... την πότισες τη γαϊδούρα!», «… δεν σε
βλέπω για τα Καλάβρυτα, μέχρι του Μπρίμιση θα
φτάσεις!», «… πέντ’ έξι εφτά αχρωμάτιστα και οι
άσσοι!», «… εγώ θα πάω για χαλκώματα!» και άλλα
πολλά ξεκαρδιστικά που αφορούσαν τους παλιούς
του χωριού και τι σκαρώνανε για να κερδίσουν ένα
παιχνίδι πρέφας, που όλο κι όλο μπορεί να κόστιζε
στον χαμένο παίκτη τα πειράγματα των άλλων και
το κέρασμα του καφέ των νικητών.
τη ζημιά, ο ρόλος μου ήταν κρίσιμος, δεν έπρεπε
να κάνω κανένα λάθος, έπρεπε να δικαιώσω αυτόν
που μου έδειξε εμπιστοσύνη και με έβαλε στο παιχνίδι ως σύμμαχό του και αυτός δεν ήταν κάποιος
τυχαίος, ήταν ο παλιός, ο έμπειρος, ο μέγας ο Κόλλιας. Φαίνεται όμως πως κάτι δεν ζύγισα σωστά και
έπαιξα με τρόπο που δεν έφερε το προσδοκώμενο
αποτέλεσμα κι εκείνος με το δίκιο του μου έκανε
παρατήρηση, δεδομένου ότι όπως σας προανέφερα
θα αναλάμβανε τις συνέπειες και των δικών μου
ενεργειών. Τότε του απάντησα: «Είπα να παίξω
έτσι Θανάση, γιατί έλεγα μήπως έχει πάνω του
καρά»! Τι το ΄θελα;! Ο Κόλλιας με αποστόμωσε:
«Να μη λες! Να υπολογίζεις!», αντέτεινε με σοβαρό ύφος και βλοσυρό βλέμμα. Έμεινα αποσβολωμένος, σύξυλος, τον αγνάντευα αμήχανα καθώς
εκείνος συνέχισε να μου εξηγεί πώς έπρεπε να
είχα σκεφτεί, πώς έπρεπε να είχα παίξει και γιατί.
Σε ένα απ’ αυτά τα αξέχαστα παιχνίδια, ήμασταν
στο τραπέζι με τον αείμνηστο τον Κόλλια, τον
Κούλη τον Ρηγόπουλο και νομίζω ο τέταρτος ήταν
ο Πάνος ο Δρακόπουλος, περιβαλλόμενοι βέβαια
και από άλλους παρατηρητές οι οποίοι αφού δεν
είχαν να χάσουν τίποτα, συμμετείχαν ως κερκίδα
με σχόλια, υποδείξεις, παρατηρήσεις και βέβαια
σχολίαζαν και συμπλήρωναν τις ιστορίες που έπεφταν στο τραπέζι, δίνοντας παραπάνω ενέργεια
στα τεκταινόμενα. Σε κάποια μοιρασιά λοιπόν,
είχε «αγοράσει» ο Κούλης και ο Κόλλιας «με πήρε
μαζί του» όπως λέμε, δηλαδή εγώ δεν είχα δυνατό
χαρτί να παίξω μόνος μου, αλλά ο Κόλλιας που
είχε δυνατό χαρτί με προσέλαβε κατά κάποιο τρόπο ως βοηθό του να παίξουμε και οι δύο εναντίον
του «αγοραστή» που ήταν ο Κούλης, δυνατός και
έμπειρος παίκτης σημειωτέον.
Το μυαλό μου συνήλθε γρήγορα, ανακουφισμένο
με τ’ απόσταγμα του παιχνιδιού κι άρχισε να παίρνει στροφές. Αυτή δεν ήταν κουβέντα της πρέφας
σαν τις άλλες. Αυτή ήταν κουβέντα βγαλμένη απ’
την τέχνη της ζωής, είχα μόλις δεχτεί ένα μάθημα
άλλων διαστάσεων, έξω απ’ το παιχνίδι, έξω από
κάθε τράπουλα, έξω απ’ το καφενείο, ένα μάθημα
βγαλμένο απ’ την πραγματική ζωή. Ήταν αυτές
όλες οι κρυφές παραδοχές που κρύβονταν μέσα σ’
αυτή την έκφραση και που ήταν απαραίτητες για
να κατανοήσω τα λεγόμενα. Ο Κόλλιας ήθελε αποτελέσματα, ενώ εγώ του είχα μόλις αραδιάσει μια
δικαιολογία για το λάθος! Απαράδεκτο όμως για
τον Θανάση ακόμα και στην πρέφα! Έτσι είναι και
στη ζωή, δεν μπορούμε να κινούμε τα πράγματα
μόνο με το «έλεγα να…», «αν δεν είχα κάνει αυτό
…», «αν είχα κάνει εκείνο …», ζωή με «αν…», ζωή
με «μήπως…», παράλληλη ζωή που δεν ζήσαμε. Η
παρόρμηση και το συναίσθημα δεν αρκούν, είναι
πλούτος μα και βάσανο μαζί, είναι σα να ‘χεις σπείρει μόνο ανθώνες, ενώ γνωρίζεις ότι εκείνο που σε
τρέφει είναι το σιτάρι. Ο Κόλλιας το ‘ξερε καλά,
το είχε βιώσει. Χρειάζεται «να υπολογίζεις!», να
μπαίνει σε λειτουργία ο δημιουργικός λογισμός.
Στο σημείο αυτό, πρέπει να κάνω μια παρένθεση
για να τονίσω ότι στην πρέφα έχει μεγάλη σημασία
να κάνεις σωστή εκτίμηση της πιθανής κατανομής
των χαρτιών, να θυμάσαι τα χαρτιά που έχουν περάσει, τι φύλλα έχει πετάξει ο καθένας και πολλές
άλλες λεπτομέρειες που συνδυάζοντάς τες στο μυαλό σου πρέπει γρήγορα να πάρεις απόφαση ποιο
φύλλο θα πετάξεις.
Τη στιγμή εκείνη λοιπόν που ο Κόλλιας «με είχε
πάρει μαζί του» και άρα αυτός θα είχε το όφελος ή
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Το βράδυ ακόμα το σκεφτόμουνα, έτυχε να έχω
μαζί μου τον Ξενοφώντα και ανέτρεξα: «… ουδέ
θέμις είη αιτείσθαι παρά των θεών ούτε ιππέυειν
μη μαθόντας ιππομαχούντας νικάν, ούτε μη επι-
8
σταμένους κυβερνάν σώζειν εύχεσθαι ναυς κυβερνώντας, … ουδέ μη σπείροντάς γε σίτον εύχεσθαι
καλόν αυτόν φύεσθαι, … ουδέ μη φυλαττομένους
γε εν πολέμω σωτηρίαν αιτείσθαι. Παρά γαρ τους
των θεών θεσμούς πάντα τα τοιαύτα είναι.», δηλαδή, δεν είναι σωστό να ζητούμε από τους θεούς να
νικούμε σε ιππομαχία αν δεν μάθουμε να ιππεύουμε, ούτε να σωθούν τα πλοία που κυβερνούμε αν
εμείς δεν μάθαμε να κυβερνούμε πλοίο, ούτε να
ευχόμαστε να μας φυτρώνει καλό σιτάρι αν εμείς
δεν έχουμε σπείρει, ούτε στον πόλεμο να ζητάμε
να σωθούμε αν δεν προφυλασσόμαστε οι ίδιοι, διότι τέτοιου είδους αιτήματα είναι αντίθετα απ’ όσα
έχουν θεσπίσει οι θεοί (1).
Το μέλλον είναι ακούσιος δεσμώτης των πεπραγμένων και των πραττομένων. Οι παλαιοί, όπως ο
Θανάσης ο Κόλλιας, το γνώριζαν καλά και το είχαν
ενσωματώσει στην πρακτική της τέχνης της ζωής.
Δεν άφηναν τα πράγματα στην τύχη τους ούτε σε
χέρια άλλων, έβαζαν στόχους, προγραμμάτιζαν και
ενεργούσαν ανάλογα για να πετύχουν αυτούς τους
στόχους. Έτσι πορεύτηκαν και φτιάξανε τη ζωή
τους καλύτερη και φτιάξανε καλούς απογόνους,
δεν δανείστηκαν από το μέλλον το δικό τους, ούτε
από το μέλλον των παιδιών τους. Διέθεταν τη σοφία της ζωής να αντιλαμβάνονται τα επερχόμενα
(…. σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται)(2) και να
υπολογίζουν την πορεία τους ανάλογα. Και η ζωή
τους αντάμειψε.
(1) Ξενοφώντος, «Κύρου παιδεία», Θ. Μαυρόπουλος, εκδόσεις Ζήτρος.
(2) «Θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται.», Φιλόστρατος.
Υ.Γ.
Αφιερωμένο στον αείμνηστο Θανάση Κόλλια, ένα χρόνο αφότου έφυγε.
Αιωνία του η μνήμη. Ευχαριστώ την οικογένειά του που ευγενικά μου επέτρεψε την αναφορά.
Ο συμπατριώτης μας κ. Βασίλειος Χρόνης, επανεξελέγη πρόεδρος του Συλλόγου Κλειτορολευκασίων Πάτρας "Ο ΧΕΛΜΟΣ". Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στον ίδιο και στο έργο του συλλόγου.
Δημοσιεύουμε σχετική ανακοίνωση, που μας έστειλε:
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΛΕΙΤΟΡΟΛΕΥΚΑΣΙΩΝ
ΠΑΤΡΑΣ "Ο ΧΕΛΜΟΣ"
Φιλοποίμενος 28, τηλ. 224.240
Τ.Κ. 26221 ΠΑΤΡΑ
τηλ. 6983 520 568
www.kleitorioi-patras.gr
Πάτρα: 5-6-2014
Αριθ. Πρωτ. 4
Στις 26-3-2014 συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο
Διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου μας που
προέκυψε από τις εκλογές της 20-3-14.
Η νέα σύνθεση του Δ.Σ. είναι η ακόλουθη:
Πρόεδρος: Χρόνης Βασίλειος
Α' Αντιπρόεδρος: Αγγελόπουλος Αργύριος
Β' Αντιπρόεδρος: Μηλιτσοπούλου Αγγελική
9
Γενική Γραμματέας: Λαζανά Γεωργία
Ειδική Γραμματέας: Αθανασίου Παναγούλα
Ταμίας: Ρηγόπουλος Ελευθέριος
Έφορος Εκδηλώσεων: Παλυβός Παναγιώτης
Έφορος Τύπου: Πανοπούλου Εύη
Μέλη:
Γουρνιά Ειρήνη,
Δημόπουλος Θεόδωρος,
Μιχαλόπουλος Χρήστος,
Οικονόμου Βασιλική,
Σουλελέ Μαρία.
Θα είναι ιδιαίτερη χαρά μας η ανταπόκρισή σας
στην πρόσκληση Δ.Σ. του Συλλόγου μας.
Ο Πρόεδρος: Βασίλης Χρόνης
Η Γεν. Γραμματέας: Γεωργία Λαζανά
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Αφιέρωμα, στο Μνημόσυνον
του Παλαιών Πατρών Γερμανού
- 30 Μαΐου 2014 -
του Κων/νου Αλ. Κατσιάρη
«Το Αετόπουλο,
Στα ψηλορείτηκα
(κατ’ επέκταση τα Καλαβρυτινά)
Βουνά, τα λιγοπατημένα,
Εκειά που για να βρεις βλαστό πρέπει να κάμεις
Τάμα,
Μεγάλων’ ένας αϊτός το αετόπουλό του.
Του ‘λεγε, το δασκάλευγε, του μάθαινε την τέχνη
Το πώς θα γίνει αντάξιο των άλλων αετάδων
Και πώς θα την κρατεί ψηλά τη ράτσα
των γενναίων
Που δεν πατούνε σ’ αχαμνά κλαδιά
γιατί θα Σπάσουν.
Για να πατήσουνε στη γης πρέπει να βρουν
Δρακόνι (σκληρή πέτρα),
Την τόση υπερηφάνεια τους
πρέπει να τη σηκώνει
Κι άμα δε βρίχνουμε θροφή πρέπει
να τρών’ το Χιόνι.
Και του ‘λεγε «αετόπουλο,
φίλους να κάμεις Χίλιους,
Μα ούλοι θα γεννούν οχτροί,
οντέ θα μεγαλώσεις.
Θα σου γυρέψουν δύναμη,
μα συ να μη ντωνέ Δώσεις
Αν τωνέ δώσεις άρματα, δεν θα σ’ ευχαριστήσουν,
Μέρα που θα ‘σαι στα ψηλά
θα σε Πετροβολήσουν».
Αρέσει ό,τι πετά ψηλά,
μα οι πλιο πολλοί δειλιούντο
Στόχο το βρίχνουν εύκολο
γι’ αυτό πυροβολούντο.
Μα όσο ψηλά πετάς, αϊτέ, και βόλι δε σε πιάνει
Σκουν οι γιοχτροί σου, άτρωτε,
ο τόπος δε τζιβάνει
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Χαμήλωνε και δείξε τους τα βόλια είναι λίγα
Θέλει καρδιά για να πετάς κόντρα
στην ηλιαχτίνα.
Χαμήλωσε υπερήφανε, και δείξε των εχτών σου
Εκειά στα ύψη που πετάς πως είσ’ αμαναχός σου».
Μαντινάδα, του Κρητικού Κων/νου Βενιανάκη.
Πριν ολίγων ημερών, στις 30 Μαΐου 2014, ημέρα
βροχερή, θλιμμένη, επραγματοποιήθη το καθιερωμένο ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ του Παλαιών Πατρών Γερμανού, στο θρυλικό Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας
Καλαβρύτων, στο ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ «το ταπεινό» της
Επανάστασης των Ελλήνων το 1821, εκεί που ο
ίδιος ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, άρπαξε το μικρό ύφασμα- παραπέτασμα της ωραίας πύλης και
όρκισε τα Καλαβρυτινά Επαναστατημένα Παλληκάρια, της κήρυξης της Επανάστασης, με την ιαχή
«Ελευθερία ή Θάνατος».
Το ύφασμα αυτό της ωραίας πύλης του ιστορικού
ναΐσκου της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων, έγινε
Φλάμπουρο, έγινε Ιερό Λάβαρο, για όλους τους
Έλληνες και με όπλα, το αδούλωτο της ψυχής
των Ελλήνων, του Χριστού την Πίστη την Αγία
και την δύναμιν του Σταυρού, έγιναν Σταυραετοί, πολεμώντας τους Τούρκους κατακτητές μέχρι
εσχάτων και μέχρι που τους εξεδίωξαν, από την
Πατρώα ευλογημένη γή, ανακτώντας την Ελευθερίαν (ΜΑΣ) «από τα κόκκαλα βγαλμένη».
Για τον Ίεράρχη Σύμβολο, μαζί με τον Ηγούμενο
π. Ευσέβιο και τους Μοναχούς της Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων, στο φετινό ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ,
επαρευρέθημεν ΟΛΙΓΟΙ Καλαβρυτινοί και ένας
ΜΑΝΙΑΤΗΣ, ο Αλέξανδρος Μαριόλης Πρόεδρος Μανιατών Πειραιώς. Οι Προεξάρχοντες της
σύναξης αυτής ήταν ο κ. Γεώργιος Λαζουράς, Δήμαρχος Καλαβρύτων, επανεκλεγείς με 53% και ο
Ευπατρίδης κ. Αθανάσιος Χρονόπουλος, εκ Σκο-
10
τάνης, Πρόεδρος των Καλαβρυτινών Πειραιώς και
του Καλλιμανοπούλειο ιδρύματος, με μέλη του
Διοικητικού του Συμβουλίου και ΟΛΙΓΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ των Πολιτιστικών Καλαβρυτινών Συλλόγων, τα ονόματα έχουν γραφεί από άλλους και
αποτίσαμε Φόρο Τιμής, κλίνοντες με ευλάβεια το
γόνυ, προς την ηρωϊκή αυτή μορφή του ΓΕΡΜΑΝΟΥ, ο οποίος δεν υπεχώρησεν ουδέ εφοβήθη,
αν η οδός του καθήκοντος τον ωδήγησεν εις τον
βωμόν της θυσίας…
Ανάψαμε ένα κερί και μαζί με τις παρακλήσεις του
Ηγουμένου, προς τον Θεόν, ζητήσαμε: «Ὅπως
Κύριος ὁ Θεὸς τάξῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔνθα οἱ Δίκαιοι ἀναπαύονται, τὰ ἐλέη τοῦ Θεοῦ, τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, καὶ ἄφεσιν τῶν αὐτοῦ ἁμαρτιῶν,
παρὰ Χριστῷ τῷ ἀθανάτῳ Βασιλεῖ καὶ Θεῷ ἡμῶν
αἰτησώμεθα».
Δεν ήλθον οι πολλοί Καλαβρυτινοί και οι άλλοι
Συνέλληνες, παρά το γεγονός ότι ο κ. Αθανάσιος
Χρονόπουλος, το εφώναξε στεντόρεια, σε κάθε εκδήλωση και συναγωγή Καλαβρυτινών και άλλων,
παρά τις συνεχείς δημοσιεύσεις με πολλές φωτογραφίες, σε εφημερίδες και στο διαδίκτυο. Δεν
ανταποκρίθησαν και επαληθεύθησαν τα γεγραμμένα στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο:
«Εἶπεν ὁ Κύριος τὴν παραβολὴν ταύτην· ἄνθρωπός
τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα καὶ ἐκάλεσε πολλούς· 17
καὶ ἀπέστειλε τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου
εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις· ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά
ἐστι πάντα. 18 καὶ ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι
πάντες. ὁ πρῶτος εἶπεν αὐτῷ· ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ
ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε,
ἔχε με παρῃτημένον. 19 καὶ ἕτερος εἶπε· ζεύγη βοῶν
ἠγόρασα πέντε, καὶ πορεύομαι δοκιμάσαι αὐτά·
ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον. 20 καὶ ἕτερος εἶπε·
γυναῖκα ἔγημα, καὶ διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι ἐλθεῖν. 21
11
καὶ παραγενόμενος ὁ δοῦλος ἐκεῖνος ἀπήγγειλε τῷ
κυρίῳ αὐτοῦ ταῦτα. τότε ὀργισθεὶς ὁ οἰκοδεσπότης
εἶπε τῷ δούλῳ αὐτοῦ· ἔξελθε ταχέως εἰς τὰς πλατείας καὶ ρύμας τῆς πόλεως, καὶ τοὺς πτωχοὺς καὶ
ἀναπήρους καὶ χωλοὺς καὶ τυφλοὺς εἰσάγαγε ὧδε.
22 καὶ εἶπεν ὁ δοῦλος· κύριε, γέγονεν ὡς ἐπέταξας,
καὶ ἔτι τόπος ἐστί. 23 καὶ εἶπεν ὁ κύριος πρὸς τὸν
δοῦλον· ἔξελθε εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ φραγμοὺς καὶ
ἀνάγκασον εἰσελθεῖν, ἵνα γεμισθῇ ὁ οἶκος μου. 24
λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων τῶν
κεκλημένων γεύσεταί μου τοῦ δείπνου. πολλοὶ γάρ
εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί».
Και το δίδαγμα του ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Η πνευματική εκτίμηση
προς τις υπερόχους πράξεις και τα κατορθώματα
του επιφανούς ανδρός, ζωογονεί την μνήμην μας.
Προς την τιμήν αυτού οφείλουμε ευγνωμοσύνη
αιωνία διά το υπέροχον έργον του…
Ας μοχθούμε διά να καταλείπωμεν αγαθήν μνήμην εις τους μεταγενεστέρους…
Ο Ηγούμενος π. Ευσέβιος κατέληξε: «Ο Παλαιών
Πατρών Γερμανός είναι φωτεινό και ιερό σύμβολο
ιεροσύνης της Ορθοδόξου Χριστιανικής Πίστης
και Εθνεγέρτης της Επανάστασης όλων των Ελλήνων το 1821…
Τέλος, η μνήμη του έχει ως τάφον την καρδίαν
αυτών, όπου εμφωλεύει αιωνίως…
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
ΕΚΛΟΓΗ ΝΕΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ
ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ, ΠΕΡΙΟΔΟΥ -2014-2017ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ
ΣΥΛΛΟΓΩΝ
«Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΚΛEIΤΩΡ»
6899/2002 ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ,
ΕΔΡΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Α.Φ.Μ. 999408835 Δ.Ο.Υ. Α΄ ΑΘΗΝΩΝ,
ΑΙΟΛΟΥ 94 ΟΡΟΦΟΣ 7ος Τ.Κ.105 59 ΑΘΗΝΑΙ
ΑΘΗΝΑΙ 18-06-2014
Την Τετάρτη στις 18 Ιουνίου 2006 έλαβε χώρα η
ετήσια τακτική απολογιστική και Εκλογική γενική
συνέλευση της Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων «Ο Αρχαίος Κλείτωρ», στα γραφεία της έδρας
της στην Αθήνα Αιόλου 94, στο Σύλλογο Κλειτορίων Αττικής «Ο Άγιος Δημήτριος», λόγω λήξης της
θητείας των προσώπων στα όργανα Διοίκησης της
προηγουμένης περιόδου.
την ΤΕΛΙΚΗ αποκατάσταση του Οσίου
Χριστοφόρου Παπουλάκου. Συμμετείχε στους αγώνες για την διατήρηση του
Νοσοκομείου Καλαβρύτων, για την ανακατασκευή της γέφυρας του ξηροποτάμου
Κλειτορίας, για την μετονομασία του τέως
Δήμου Λευκασίου σε Κλειτορίας.
Συνδιοργάνωσε με τον Σύλλογο Κλειτορολευκασίων Πάτρας «Ο Χελμός» δύο μεγάλες θεατρικές παραστάσεις με τον αξέχαστο μακαρίτη Θύμιο
Καρακατσάνη, στο χώρο του αρχαίου θεάτρου «Αρχαίος Κλείτωρ», στην Κλειτορία.
Οργάνωσε δύο επιστημονικά συνέδρια με θέματα
την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
ΚΑΙ συμμετείχε σε πλήθος εκδηλώσεων συλλόγων
και άλλων φορέων του τέως Δήμου Κλειτορίας, αλλά
Στην συνέλευση συμμετείχαν οι αντιπρόσωποι των
δώδεκα σωματείων μελών και έγινε λογοδοσία του
απερχομένου Δ/Σ και εγκρίθηκε με ομοφωνία ο Διοικητικός και Οικονομικός Απολογισμός.
Τον Διοικητικό και Οικονομικό Απολογισμό επραγματοποίησε ο απερχόμενος Πρόεδρος κος Κατσιάρης
Κων/νος, ο οποίος τόνισε ιδιαίτερα στην εποχή μας,
την χρησιμότητα της Ομοσπονδίας, για τον τόπο
μας, ότι είναι σημαντική και πολύτιμη, ως Πολιτιστικό Κύτταρο και θα συμβάλλει στην αναζωογόνηση
και στήριξη των Πρωτοβαθμίων Πολιτιστικών Συλλόγων καθώς και με την δυναμική συμβολή της και
καλόπιστη, και πατριωτική συνεργασία με το νεοεκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου μας, του
Δήμου Καλαβρύτων, θα γίνει ό,τι καλλίτερο, για τον
τόπο μας και τους εκεί ανθρώπους μας.
Συμπλήρωσε ότι η θητεία που πέρασε, η Ομοσπονδία επισφράγισε την προσαρμογή συλλογικής συνεργασίας των προέδρων μελών στο Δ/Σ και των
Αντιπροσώπων των Συλλόγων στις Γ/Σ . Συνέβαλλε
ενεργά σε πολλά θέματα με δυναμική παρουσία, στην
κατασκευή της προτομής του αξέχαστου κοιμωμένου
στην αιωνιότητα, Ιατρού μας Γεωργίου Ανδριανόπουλου, στο κέντρο υγείας Κλειτορίας, συμμετείχε
ως συνδιογανώτρια στην επιτυχή πραγματοποίηση
τριών επιστημονικών συνεδρίων, για την Αγιοκατάταξη του Παπουλάκου μας από τον Άρμπουνα Καλαβρύτων και συνεχίζεται αυτή η προσπάθεια μέχρι
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
και ευρύτερα στην Επαρχία Καλαβρύτων, στα χωριά
μας και στην Αθήνα.
Ολοκλήρωσε ο απερχόμενος Πρόεδρος, με την διαχρονική ευχή, καλόν αγώνα στους αναλαμβάνοντας
την σκυτάλην και τους προέτρεψε να συνεχίσουν
το δύσκολο έργο με κουράγιο και υπομονή. Να μην
λυγίσουν στις φουρτούνες γιατί αυτές είναι εμπρός
μας. Επίσης να μην συμβιβασθούν σε σκοπιμότητες
συμφερόντων, καθώς και κομματικών εξαρτήσεων…
Και έκλεισε τον Διοικητικό Απολογισμό.
Στην συνέχεια είπε για τα οικονομικά και ζήτησε να
ψηφισθούν και ν’ απαλλαγεί το Διοικητικό Συμβούλιο των ευθυνών του.
Πράγματι εψηφίσθησαν ομοφώνως όλα τα Διοικητικά και Οικονομικά πεπραγμένα.
Αντηλλάγησαν κριτικές σκέψεις, από τους αντιπροσώπους των Σωματείων μελών για ό,τι έγιναν και
δεν έγιναν στην τριετία που πέρασε. Τέλος εψηφίσθησαν προτάσεις, όπως η συνεργασία με τους Συλ-
12
λόγους, την Παγκαλαβρυτινή Ένωση, την προϋπάρχουσα Ομοσπονδία των Συλλόγων Καλαβρύτων της
ευρύτερη περιοχής της Επαρχίας Καλαβρύτων και
τον Δήμο μας, για την νέα τριετία, για να πραγματοποιηθεί ό,τι καλλίτερο και κυρίως να πετύχουμε την
ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΣΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ.
Εζητήθη υπέρβαση από όλες και όλους, για να έλθουν καλλίτερες μέρες με χαμόγελο και να γίνει
προσπάθεια να εγγραφούν και οι άλλοι σύλλογοι
των χωριών του τέως Δήμου Κλειτορία στην Ομοσπονδία.
Εζητήθη επίσης να δραστηριοποιηθούμε για την
συμμετοχή μας σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και επισημάνθη ο καταλυτικός ρόλος της
Ομοσπονδίας ως ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ.
Εζητήθη ακόμη να έχει ενεργότερο ρόλο και παρέμβαση, με καλόπιστη συνεργασία, στο Δήμο Καλαβρύτων, προς όφελος των πολλών…
Γκίκας Ιωάννης του Νικολάου, Άγιος Νικόλαος, Μέλος, 12) Βαγενάς Άγγελος του Παν/του, Πλανητέρου, Μέλος.
Β) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Τακτικά μέλη (2006-2009):
1) Μαρώσης Παν/της του Ιωάννου, Κλείτορας, Πρόεδρος, 2) Κατσιάρης Αλέξανδρος του Κων/νου, Κρινόφυτα, Γραμματέας 3) Σουλελές Γεώργιος του Ιωάννου, Άγιος Νικόλαος, Μέλος.
Εκφράσθησαν Ευχαριστίες και ευχές, για καλή συνεργασία και καλόν αγώνα.
Τέλος τα μέλη του Δ/Σ απεφάσισαν να πραγματοποιούν Διασυλλογικές συγκεντρώσεις για ανταλλαγή απόψεων και συντονισμό των ενεργειών, σε
πολιτιστικές εκδηλώσεις και προσέγγιση με τους
ελάχιστους Συλλόγους εκτός Ομοσπονδίας, για εγγραφή των, για κοινή προσπάθεια και κανοναρχόντες για θετικά αποτελέσματα.
Στην συνέχεια επραγματοποιήθησαν οι Εκλογές, για
την εκλογή των υποψηφίων στα όργανα Διοίκησης
της Ομοσπονδίας, για την νέα περίοδο (2014-2017)
και η όλη διαδικασία έγινε σε κλίμα φιλικό.
Ο Νέος εκλεγμένος παμψηφεί Πρόεδρος κ. Καμπέρος Χρήστος, ευχαρίστησε από καρδιάς όλους και
κυρίως τα μέλη του Δ/Σ, για την θετική ψήφο στο
πρόσωπο του και έκλεισε την εκλογική Γενική Συνέλευση των ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ της Ομοσπονδίας,
λέγοντας ότι θα προσπαθήσει, για τα καλλίτερα και
δεν θα προδώσει κανέναν.
Οι συνελθόντες εκλεγέντες αντιπρόσωποι, στις
18/06/2014, προέβησαν στην εκλογική ανάδειξη των
νέων προσώπων, μελών, στα όργανα Διοίκησης της
Ομοσπονδίας, ήτοι του Δ/Σ και της Εξελεγκτικής
Επιτροπής, όπου συνεκροτήθησαν αμέσως σε σώμα
με τις κάτωθι συνθέσεις:
Ευχήθη καλό Καλοκαίρι, με υγεία και όποιο μέλος
του Δ/Σ, θα παρευρεθεί σε οιαδήποτε εκδήλωση ν’
αντιπροσωπεύει την Ομοσπονδία.
Α) Για το Διοικητικό Συμβούλιο Τακτικά μέλη
(2014-2017):
Έτσι έκλεισε με επιτυχία η εκλογική Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων
«Ο Αρχαίος Κλείτωρ».
Υστερόγραφο, Κώστα Κατσιάρη: Ν’ ανταμωθούμε και
σίγουρα θα σηκώσουμε τον Ήλιο ψηλότερα.
Έτσι έκλεισαν και οι τοποθετήσεις και παρεμβάσεις
των αντιπροσώπων, σε κλίμα φιλαλληλίας και σεβασμού.
Καμπέρος Χρήστος του Θεοδώρου, Κλειτορία, Πρόεδρος, 2) Μούσιος Σωκράτης, Λυκούρια, Αντιπρόεδρος, 3) Κατσιάρης Κων/νος του Αλεξίου, Κρινόφυτα, Γενικός Γραμματέας, 4) Κατσιουλέρης Σπυρίδων
του Αλεξίου, Παγκράτι, Ταμίας, 5) Χριστοδουλόπουλος Αθανάσιος του Θεοδώρου, Άνω Δρυμός,
Αναπληρωτής Ταμίας, 6) Αναγνωστόπουλος Ιωάννης του Παν/του, Καστριά, Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας, 7) Νασιόπουλος Αθανάσιος του
Ανδρέου, Άρμπουνας, Μέλος, 8) Γκαρτζοπούλου
Ιωάννα του, Κλείτορας, Μέλος, 9) Καζάνης Σπυρίδων, Ιερεύς, Τουρλάδα, Μέλος, 10) Μητρόπουλος
Ιωάννης του Σπυρίδωνος, Κάτω Δρυμός, Μέλος 11)
13
Τέλος, ας γνωρίζουμε όλοι μας ότι:
«…Ποτέ δεν θα βρέξει τριαντάφυλλα,
αν θέλουμε περισσότερα, πρέπει φυτέψουμε
κι’ άλλες τριανταφυλλιές …»
Τ. Σ. Έλιοτ Νόμπελ
Λογοτεχνίας 1948
Για το νέο Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Γράφων, Κώστας Κατσιάρης
Γενικός Γραμματέας
ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
Εν ολίγοις «Τα περί Ιησού Χριστού»
ΑΠΟΨΕΙΣ…
Άκουσα πρόσφατα πως ένα από τα νεοκυκλοφορήσαντα βιβλία, εν όψει της Μεγάλης Εβδομάδας του
2014, αναφέρει ότι είναι υπερβολικό να φέρνουμε
το Άγιο Φως από τους Άγιους Τόπους χρησιμοποιώντας αεροπλάνο, έχοντάς Το ως μοναδικό του
«επιβάτη» και ότι είναι ακόμη πιο υπερβολικό να
Το υποδεχόμαστε με τιμές Αρχηγού κράτους! Το εν
λόγω βιβλίο υποστηρίζει πως τα χρήματα που στοιχίζει αυτή η μεταφορά στο κράτος, θα μπορούσαν να
δίδονται στους φτωχούς και πως έτσι θα έπραττε και
Ο Ίδιος Ο Θεάνθρωπος… Συνεχίζοντας το βιβλίο
επεκτείνεται στους τρόπους που οι χριστιανοί προσεύχονται και τελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, ενώ προσθέτει ότι οι εκκλησίες και οι ιερείς είναι
περιττοί, διότι οι πιστοί θα μπορούσαν να πιστεύουν
δίχως την ύπαρξη ναών και κλήρου!
Όλα τα παραπάνω είναι η άποψη του συγκεκριμένου
συγγραφέα, ο οποίος σαφώς και έχει το δικαίωμα να
την εκφράζει ελεύθερα. Εδώ ακριβώς λοιπόν μου δίνεται και εμένα η ευκαιρία να αναφέρω την προσωπική μου άποψη.
Καλώς υπάρχουν οι εκκλησίες και οι κληρικοί, διότι με αυτόν τον τρόπο θεωρώ πως οι πιστοί τελούν
καλύτερα τα θρησκευτικά τους «πιστεύω», καθώς
πέραν όλων των Μυστηρίων που τελούνται στους
οίκους Του Θεού, οι ήχοι και οι απόηχοι των Λειτουργιών δρουν λυτρωτικά στις ψυχές των πιστών,
τονώνοντας έτσι την πίστη τους προς τα σύμβολα και
τις αξίες του χριστιανισμού! Και εφόσον δεχόμαστε
ότι η πλειονότητα των θρησκειών αποτρέπει τους
πιστούς από άδικες και εγκληματικές πράξεις κατά
των συνανθρώπων τους, τότε αντιλαμβανόμαστε πως
η πίστη και η τέλεση των θρησκευτικών καθηκόντων
είναι εν τέλει ωφέλιμα για την κοινωνία ως σύνολο.
Τώρα, όσον αφορά στα έξοδα για τη μεταφορά του
Αγίου Φωτός καθώς και για οποιοδήποτε άλλο
κόστος αφορά στην λειτουργία των ναών, όπως
προαναφέρθηκε ο περί ου ο λόγος συγγραφέας
υποστηρίζει πως τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν
να διατίθενται στους φτωχούς. Αυτό είναι εν μέρει
σωστό, όμως ακόμη πιο ορθό και πιο ουσιαστικό για
τους πένητες, αλλά και για όλους τους ανθρώπους
κατά τη γνώμη μου, θα ήταν να μην συσσώρευαν οι
καιροσκόποι και οι άπληστοι το χρήμα όλης της ανΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ
θρωπότητας στα «θησαυροφυλάκια» τους, με σκοπό
την μεγαλύτερη εκμετάλλευση των κρατών και των
λαών της γης, αλλά να το άφηναν να ρεύσει στο σύνολο των κοινωνιών. Έτσι δεν θα υπήρχαν ή τουλάχιστον θα ήταν πολύ λιγότεροι οι άνεργοι και οι
φτωχοί και θα ήμασταν όλοι σε καλύτερη μοίρα απολαμβάνοντας τα αγαθά που προσφέρει ο «μαμωνάς»!
Και δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί πως αυτό θα ήταν
πολύ πιο πιθανό να συμβεί αν περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν βαθιά και ειλικρινά στην θρησκεία και
στις ηθικές αξίες που αυτή μας διδάσκει. Επομένως
η διάθεση ορισμένων χρημάτων για την τόνωση
των θρησκευτικών μας πεποιθήσεων και των φιλανθρωπικών της αξιών, ίσως και να είναι πιο ωφέλιμη
για τους αδυνατούντες και τους πάσχοντες από την
άμεση διάθεση αυτών των χρημάτων σε αυτούς. Και
προς Θεού για να μην υπάρξουν παρερμηνεύσεις αυτού που θέλω να πω, αυτό που εννοώ είναι ότι σαν
αποτέλεσμα ίσως είναι πιο αποδοτικό και σίγουρα
πιο διαρκές να μάθουν οι άνθρωποι να αγαπούν και
να προσφέρουν ανιδιοτελώς στους συνανθρώπους
τους, κάτι που αδιαμφισβήτητα μας το διδάσκει η
χριστιανική θρησκεία.
Αλλά και σε τελική ανάλυση έχουν μεγαλύτερη αξία
οι εκάστοτε κυβερνώντες του κάθε τόπου από Τον
Δημιουργό των πάντων, Ο Οποίος μας στέλνει ολοζώντανο το μήνυμα της ανάστασης με το Άγιο Φώς
και στην ουσία είναι σαν να ταξιδεύει Ο Ίδιος με το
προεδρικό αεροπλάνο;! Ελπίζω πως στο μυαλό των
περισσοτέρων δεν υπάρχει σύγκριση, επομένως δικαίως και τα στρατιωτικά αγήματα και οι τιμές και
δόξες προς Τον Μεγαλοδύναμο. Αυτή η υποδοχή
είναι η ελάχιστη τιμή που μπορούμε να αποτίσουμε
προς το Θείο Μεγαλείο!
Αν λοιπόν θεωρεί ο κάθε γράφων κείμενα και βιβλία
πως δικαιούται κάποιος μεγαλύτερες τιμές υποδοχής, παρακαλώ ας μας «διαφωτίσει».
Αυτά τα ολίγα είχα να πω προς τον συγγραφέα του
πολυσυζητημένου βιβλίου κο Δήμου.
Γιάννης Βασ. Καραμάνος
τηλ.: 6957157725,
email: [email protected]
14
Ανοικτή επιστολή στο Δήμαρχο Καλαβρύτων
Κύριε Δήμαρχε, κύριε Λαζουρά,
Συγχαρητήρια για την επανεκλογή σας!
γία του Γεωργάκειου Ξενοδοχείου του Χωριού
μας και αυτό είναι εξ’ ολοκλήρου της δικής σας
αρμοδιότητας. Ακούγεται ότι απαιτούνται πολλά
χρήματα για ανακαίνισή του, μπορεί να είναι έτσι,
όμως με ένα συμμάζεμα, με λίγα χρήματα, έχω τη
γνώμη πως μπορεί να λειτουργήσει και να υπηρετήσει το σκοπό για τον οποίον έγινε.
Στις 21 Ιουνίου συμπληρώνεται ένας χρόνος αφότου, για πρώτη φορά, συναντηθήκαμε στα Φίλια,
με αφορμή τα “70” χρόνια από το ολοκαύτωμα του
Χωριού μας.
Η αξιοποίηση της πηγής “Σπέζι” προκειμένου να
πίνουμε καθαρό νερό, απαιτεί ελάχιστα χρήματα,
που εύκολα μπορούν να εξοικονομηθούν εντός
των δυνατοτήτων του Δήμου Καλαβρύτων.
στρέψε το βλέμμα σου και στα Φίλια
μια φορά…!
Είχαμε την ευκαιρία τότε να θέσουμε υπόψη σου
τα προβλήματα του Χωριού μας και να παρακαλέσουμε για την επίλυσή τους. Λυπάμαι να ειπώ,
πως κανένα δεν επιλύθηκε! Πέρα από την εμφανή
καθαριότητα, που είχαμε στο κέντρο του Χωριού
μας, χάρη στην άψογη συνεργασία του συγχωριανού μας καταστηματάρχη κ. Χατζή Παναγιώτη με
την Κα. Αντιδήμαρχο, τίποτε περισσότερο! Την
απάντησή σας την γνωρίζουμε: δεν υπάρχουν
λεφτά!!! Και όμως σε κάποια άλλα χωριά, έγιναν
έργα παρόμοια με αυτά που ζητάμε να γίνουν και
στο δικό μας Χωριό. Όλα αυτά τα προβλήματα, που
θα παραθέσω στην επιστολή μου, τα έχω προβάλει
μέσα από τις φιλόξενες στήλες της Εφημερίδας “Η
Φωνή Των Καλαβρύτων”, σε αλλεπάλληλα δημοσιεύματά μου και ελπίζω να τα γνωρίζετε. Εν τούτοις θα τα καταγράψω και πάλι με την ελπίδα, πως
θα θελήσετε να ασχοληθείτε με την επίλυσή τους!
Πρόβλημα ζωτικής σημασίας για την ευρύτερη περιοχή της Κλειτορολευκασίας και όχι μόνο για το
Χωριό μας, είναι η επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου. Δεν απαιτούνται χρήματα
και δεν είναι της δικής σας αρμοδιότητας, εν τούτοις θέλω να πιστεύω πως μπορείτε να βοηθήσετε
αποτελεσματικά, αν το θελήσετε. Επίσης ζωτικής
σημασίας για το Χωριό μας είναι η επαναλειτουρ-
15
Η ανακατασκευή των δύο παραστάδων της πύλης
του Νεκροταφείου του Χωριού μας, είναι αίτημα
πρώτης προτεραιότητας, πριν πέσουν και σκοτώσουν κανέναν άνθρωπο! Το αίτημά μας εκκρεμεί
από την πρώτη 4ετία του Δήμου Λευκασίου. Ακολούθησαν δύο περίοδοι με την ονομασία Δήμος
Κλειτορίας και αντίστοιχη με την ονομασία Δήμος
Καλαβρύτων και ακόμη να βρεθεί ευήκοον ους!!!
Έλεος πια!!!
Μπήκαμε στο 10ο χρόνο, αφότου ο τότε Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος κ. Καββαδίας, τον
Μάιο του 2005, μας υποσχέθηκε αναβάθμιση του
κέντρου του Χωριού μας, διαθέτοντας το ποσό
των 210.000 ευρώ περίπου. Γκρεμίστηκαν τα πάντα και ακόμα μέχρι σήμερα η πλατεία του χωριού
μας φωτίζεται από ένα φαναράκι που καίει δίπλα
στο Εκκλησάκι του Αγίου Βλασίου σαν καντηλάκι
και δύο προβολείς που είναι συνδεδεμένοι με το
δίκτυο φωτισμού των δρόμων. Τα φώτα δαπέδου
παραμένουν σκοτεινά, αφού δεν έχει συνδεθεί η
εγκατάσταση φωτισμού της πλατείας με το δίκτυο.
Ντρέπομαι για την εικόνα του πηγαδιού στη ΒΔ
γωνία της πλατείας, για την ανέμη που είναι αλυσοδεμένη στα κιγκλιδώματα της πλατείας μπροστά
στο Εκκλησάκι, για τα φώτα που είναι καρφωμένα
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
στο μανδρότοιχο αντιστήριξης στη Ν. πλευρά της
πλατείας, μα πιο πολύ ντρέπομαι για την χαβούζα
που άφησε ο εργολάβος στο ΝΑ άκρο της πλατείας που όχι μόνον είναι θέαμα αντιαισθητικό, αλλά
και επικίνδυνο. Για τα τελευταία απαιτούνται ελάχιστα χρήματα και μπορούν και πρέπει να γίνουν
άμεσα μέσα στον επόμενο μήνα τον Ιούνιο, φτάνει
να το θελήσετε κ. Δήμαρχε, κ. Λαζουρά και θα βρεθούν και τα λεφτά! Κι αν μας ειπείς πως δεν μπορείς να μας τα κάνεις, τότε εμείς θα βρούμε τρόπο
να τα κάνουμε μόνοι μας, φτάνει να μας δώσεις την
άδεια να τα κάνουμε! Αρκετά ανεχτήκαμε αυτό το
αίσχος στην πλατεία του Χωριού μας. Οι Φιλιώτες
ό,τι δεν θέλουν δεν μπορούν να κάνουν! Ό,τι θέλουν είναι σε θέση και μπορούν και έχουν τη δύναμη να το κάνουν!
μοτικά τέλη ύδρευσης – καθαριότητας και μάλιστα Νεκροταφείου και θα μπορούσε να εισπράττει
ενοίκιο από το Ξενοδοχείο, αν ήταν μισθωμένο.
Ο Δήμος εισπράττει από τις τρεις κεραίες που
έχουμε μέρα-νύχτα στο κεφάλι μας, ενοίκιο από
τον Ο.Τ.Ε., ενοίκιο από το κοινοτικό ιατρείο, δη-
Με εκτίμηση,
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Λοιπόν θέληση χρειάζεται και τα χρήματα θα βρεθούν, αν δεν υπάρχουν.
Αυτή είναι η γνώμη μου, η γνώμη ενός φορολογούμενου πολίτη, ενός δημότη του Δήμου Καλαβρύτων, που ζει στο Τοπικό Διαμέρισμα Φιλίων το
μεγαλύτερο διάστημα του έτους και δεν εκπροσωπεί κανέναν άλλον πέρα του εαυτού του!
29/05/2014
Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος
16
Το Πάσχα στο χωριό μας
Παρά την ανελέητη οικονομική κρίση που πλήττει όλους
μας, τα αλλεπάλληλα πένθη στο χωριό μας και τον χειμωνιάτικο καιρό των ημερών, παραδοσιακά γιορτάσαμε και
φέτος τα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου στο
χωριό μας!
Ο σεβάσμιος ιερέας του χωριού μας παρά την ηλικία του,
κατάφερε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του τόσο
στην ενορία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όσο και στην
ενορία της Ζωοδόχου Πηγής, στο χωριό μας και τα Καλύβια αντίστοιχα.
Την Κυριακή των Βαΐων λειτούργησε στο χωριό μας, στην
ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με φτωχό εκκλησίασμα,
που αποτελούσαν μόνιμοι κάτοικοι του χωριού μας και των
οικισμών του. Το βράδυ της ίδιας ημέρας, παρακολουθήσαμε την ακολουθία του Νυμφίου, στην ίδια ενορία. Την
Μεγάλη Δευτέρα κηδεύσαμε τον αείμνηστο συμπατριώτη
μας Χρήστο Αθαν. Οικονόμου, που πέθανε την Κυριακή
το πρωί, στο Νοσοκομείο Τριπόλεως.
Το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας ο ιερέας μας τέλεσε την
ακολουθία του Νυμφίου στην ενορία της Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια, ενώ την Μεγάλη Τρίτη ακούσαμε το
τροπάριο της Κασσιανής στην ενορία της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου στο χωριό μας, από τον ιεροψάλτη συμπατριώτη μας και πολύτιμο βοηθό του ιερέα μας κ. Κωνσταντίνο
Μπελέρη.
Την Μεγάλη Τετάρτη το μεσημέρι, ο ιερέας μας τέλεσε
το Μυστήριον του Ευχελαίου στον Ιερό ναό Κοιμήσεως
της Θεοτόκου στο χωριό μας και το βράδυ την ακολουθία
του Νιπτήρος στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια. Την Μεγάλη Πέμπτη το πρωί ο ιερέας μας τέλεσε την
Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου στο χωριό μας
και έδωσε την ευκαιρία να κοινωνήσουμε των Αχράντων
Μυστηρίων, όσοι επιθυμούσαμε και ήμασταν προετοιμασμένοι, ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας παρακολουθήσαμε
τα Άγια Πάθη του Κυρίου, μέσα από την ανάγνωση των
Ιερών Ευαγγελίων, ακούσαμε το συγκλονιστικό «Σήμερον
κρεμάται επί ξύλου…» και προσκυνήσαμε τον Εσταυρωμένον.
Την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί, παρακολουθήσαμε την
ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και την Αποκαθήλωση
και προσκυνήσαμε τον Επιτάφιο. Τον στολισμό του Επιταφίου επιμελήθηκε και φέτος, όπως κάνει χρόνια τώρα, η
συμπατριώτισσά μας κ. Δήμητρα Κων. Μητροπούλου, βοηθούμενη και από άλλες κυρίες, και ήταν επιβλητικός. Τα
άνθη είχε παραγγείλει και της είχαν σταλεί από ανθοπωλείο της Τρίπολης και ήταν πράγματι πολύ ωραία, παρά
τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες όλων μας,
αφού αγοράστηκαν με προσφορές κυριών του χωριού μας.
17
Η κ. Δήμητρα Κων. Μητροπούλου, χρόνια τώρα, υπηρετεί
την εκκλησία μας ως μέλος του εκκλησιαστικού συμβουλίου και την ευχαριστούμε πολύ.
Φτωχό ήταν πάντα το εκκλησίασμα σε όλες αυτές τις ακολουθίες που αναφέραμε, αφού το αποτελούσαν κυρίως
μόνιμοι κάτοικοι του χωριού και των οικισμών οι οποίοι
έχουν μειωθεί δραματικά και συνεχώς μειώνονται.
Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, παρακολουθήσαμε
την ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου στην εκκλησία του
χωριού μας. Η αθρόα συμμετοχή τόσο των μονίμων κατοίκων του χωριού και των οικισμών, όσο και αρκετών συμπατριωτών μας, που ήρθαν για το Πάσχα, μας έδωσε θάρρος
πως δεν θα είμαστε μόνοι μας και το Πάσχα δεν θα ήταν
τόσο φτωχό, όσο φοβόμασταν, πως θα ήταν. Ιδιαίτερα μας
ενεθάρρυνε και μας χαροποίησε η παρουσία του διακεκριμένου χειρουργού ιατρού – Διευθυντού στο Νοσοκομείο
Γεώργιος Γεννηματάς της Αθήνας, συμπατριώτη μας Γεωργίου Νικ. Ζωγράφου με την οικογένειά του, την σύζυγό του Βασιλική και την κόρη του Μαρία, φοιτήτρια του
Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και την οικογένεια φίλων
τους, που ήρθαν από τα Καλάβρυτα για να παρακολουθήσουν την ακολουθία του Επιταφίου, όπως κάνουν χρόνια
τώρα. Τους ευχαριστούμε και τους ευχόμαστε υγεία και
χρόνια πολλά!
Το Μέγα Σάββατο το πρωί, ο ιερέας μας τέλεσε την Θεία
Λειτουργία της πρώτης Αναστάσεως στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια και έδωσε την ευκαιρία στους
πιστούς να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων, ενώ
το βράδυ της ίδιας ημέρας, τέλεσε την ακολουθία της
Αναστάσεως.
Ώρα 11, την νύκτα του Μεγάλου Σαββάτου η καμπάνα
της εκκλησίας του χωριού μας σήμανε καλώντας μας στον
«Καλό Λόγο», την Ανάσταση του Κυρίου. Η εκκλησία
του χωριού μας γέμισε από πιστούς όλων των ηλικιών και
των δύο φύλων, που κρατούσαν τις λαμπάδες τους, για να
πάρουν το φως της Αναστάσεως του Κυρίου. Αφού ακούσαμε τον Κανόνα «Κύματι θαλάσσης…» τα φώτα έσβησαν
και ακούσαμε το «Ιδού σκοτία και πρωί…» και αμέσως μετά
ο ιερέας μας βγήκε στην Ωραία Πύλη κρατώντας αναμμένη τη λαμπάδα του ψάλλοντας το «Δεύτε λάβετε φως…».
Όλοι πήραμε το Άγιο Φως και βγήκαμε στον Νάρθηκα
και το προαύλιο της εκκλησίας, όπου παρακολουθήσαμε
την ακολουθία της Αναστάσεως και ψάλλαμε το «Χριστός
Ανέστη…».
Στο διάστημα αυτό, έπεσαν τόσες κροτίδες στο προαύλιο
της εκκλησίας μας – μακριά βέβαια από τους πιστούς –
όσες δεν είχαν πέσει άλλη χρονιά! Μερικές μάλιστα ήσαν
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
τόσο δυνατές, που έσπασαν αρκετά τζάμια στα παράθυρα
της εκκλησίας μας.
Μετά την ακολουθία της Αναστάσεως οι περισσότεροι
πιστοί έφυγαν στα σπίτια τους, για να απολαύσουν τη
μαγειρίτσα και τα κόκκινα αυγά. Όσοι παραμείναμε παρακολουθήσαμε τη Λειτουργία της Αναστάσεως που
ολοκληρώθηκε στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα και αφού
ανταλλάξαμε τις Πασχαλινές ευχές και τα φιλιά, επιστρέψαμε κι εμείς στα σπίτια μας και απολαύσαμε τα αναστάσιμα εδέσματα. Ο βροχερός καιρός των ημερών αποθάρρυνε τους περισσότερους να σουβλίσουν. Προτίμησαν τον
φούρνο, που μάλιστα δεν είναι πλέον ο παραδοσιακός με
τα ξύλα, αλλά της ηλεκτρικής κουζίνας. Ελάχιστοι το τόλμησαν και τους βγήκε, αφού δεν έβρεξε!
Η επομένη, Δευτέρα του Πάσχα ήταν ημέρα αναχώρησης
για τους περισσότερους, αφού την επομένη, Τρίτη της
Διακαινησίμου, θα επέστρεφαν στην εργασία τους. Ελάχιστοι μείναμε, συνταξιούχοι κατά κύριο λόγο και την Τετάρτη 23 Απριλίου γιορτάσαμε την εορτή του Αγίου Γε-
ωργίου στο όμορφο και γραφικό εκκλησάκι του που είναι
πάνω στο δρόμο για το Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου
και δεν είμαστε λίγοι, είμαστε 70 άτομα.
Την Παρασκευή της Διακαινησίμου, εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, γιορτάσαμε το πανηγύρι της Παναγιάς στον
Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στα Καλύβια. Χοροστάτησαν ο Άγιος Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Κορινθίας, συμπατριώτης μας αρχιμανδρίτης πατήρ
Γεννάδιος Μητρόπουλος, ο ιερέας μας πατήρ Αθανάσιος
Αναστασόπουλος, ο ιερέας Κρινοφύτων πατήρ Ασημάκης
Κατσιαμέτης και ο συμπατριώτης μας ιερέας Δρακοβουνίου πατήρ Δημήτριος Κωστόπουλος. Έψαλαν ο συμπατριώτης μας Αθανάσιος Λεων. Βουρλής και ο ιεροψάλτης
μας Κων/νος Μπελέρης.
Χρόνια Πολλά σε όλους και του χρόνου να είμαστε όλοι
καλά!
Κων/νος Θεμ. Γιαννακόπουλος
Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Με τη συμμετοχή πλήθους πιστών από όλα τα χωριά της περιοχής εορτάστηκε στις 2 Μαΐου η εορτή
της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου
στο Μοναστήρι.
Στη θεία λειτουργία χοροστάτησε ο ηγούμενος της
Αγίας Λαύρας πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης
Ευσέβιος και οι ιερείς της περιοχής π. Αθανάσιος
Αναστασόπουλος, π. Δημήτριος Σταθακόπουλος, π.
Νικόλαος Ντατσόπουλος, π. Δημήτριος Κατσιαμέτης, π. Δημήτριος Καμπέρος, π. Γεώργιος Κοτσιάς,
π. Ανδρέας Ρηγόπουλος και π. Δημήτριος Κωστόπουλος. Παρέστησαν ο βουλευτής Αχαΐας κ. Αθ.
Νταβλούρος, ο Δήμαρχος Καλαβρύτων Γ. Λαζουράς,
ο υποψήφιος Δήμαρχος κ. Δ. Κατσικόπουλος, Δημοτικοί Σύμβουλοι και πλήθος πιστών.
Μετά τη θεία λειτουργία παρατέθηκε δεξίωση στους
προσκυνητές στον εσωτερικό αύλειο χώρο του Μοναστηριού από τον Όμιλο Φίλων του Μοναστηριού
του Αγίου Αθανασίου με την επιμέλεια και φροντίδα
της προέδρου του κας Μαρίας Καραθανάση.
φερε τα περισσότερα από τα εδέσματα της δεξίωσης
στη μνήμη των τέκνων της Αθανασίου και Αναστασίου. Γλυκά προσέφερε ο κ. Βασίλειος Βελωνάς, κρεοπώλης από την Κλειτορία και τυροκομικά προϊόντα
από την επιχείρησή του ο κ. Παναγιώτης Μηλιτσόπουλος, όπως όλα τα τελευταία χρόνια.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια η κα Παναγιώτα
Βουρλή-Μητροπούλου και η οικογένειά της προσέ-
Τους ευχαριστούμε και τους ευχόμαστε ο Άγιος Αθαναάσιος να είναι σε βοήθειά τους
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
18
Δημοτικές Εκλογές
*Ο κ. Γεώργιος
Λαζουράς επανεξελέγη δήμαρχος
Καλαβρύτων για
την δημοτική περίοδο 2014-2019 από
τον πρώτο γύρο
των δημοτικών
εκλογών της 18ης
Μαΐου 2014.
*Δημοτικοί σύμβουλοι για την Δημοτική Ενότητα Κλειτορίας εξελέγησαν με τον συνδυασμό του Δημάρχου κου Γεωργίου Λαζουρά,
οι κ.κ. Δημήτριος Κοντογιάννης
(Λυκούρια), Χαρίκλεια (Χαρά) Γεωργακοπούλου (Δρυμός), Σωτήριος
Δουκλιάς (Κλειτορία) και Βασίλειος
Καρράς (Κλειτορία). Με τον συνδυασμό του πρώτου επιλαχόντος συνδυασμού του υποψήφιου δημάρχου
κου Δ. Κατσικόπουλου εξελέγησαν
οι κ.κ. Γεώργιος Παπακανέλλος και
Παναγιώτης Μηλιτσόπουλος.
Συγχαίρουμε τον επανεκλεγέντα δήμαρχο και όλους τους εκλεγέντες δημοτικούς και τοπικούς συμβούλους
για την εκλογή τους και ευχόμαστε
καλή και δημιουργική θητεία και
αγαστή συνεργασία πλειοψηφίας και
μειοψηφίας για την αντιμετώπιση
των προβλημάτων του δήμου μας και
την πρόοδο της περιοχής μας.
19
Νέος πρόεδρος στο χωριό μας
Στο χωριό μας πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Φιλίων
εξελέγη ο Πέτρος Χαντζής του Παναγιώτη. Η θητεία του
αρχίζει από την 1η Σεπτεμβρίου 2014. Πρόκειται για τον
γνωστό σε όλους Πέτρο που εκμεταλλεύεται το κεντρικό
καφενείο του χωριού μας μαζί με την οικογένειά του.
Τον συγχαίρουμε για το ενδιαφέρον και την τόλμη του
να ασχοληθεί με τα κοινά του χωριού μας σε τόσο νεαρή
ηλικία και πιστεύουμε ότι η νεότητά του συνδυαζόμενη με
την ωριμότητα και την σοβαρότητα που τον διακρίνει, είναι
ασφαλή προσόντα για ουσιαστική προσφορά και επιτυχία
στο έργο του.
Θερμά συγχαρητήρια Πέτρο και καλή θητεία. Η Αδελφότητα Φιλιωτών θα είναι πάντα αρωγός και συμπαραστάτης
στο έργο σου, όπως έκανε με όλους τους τοπικούς προέδρους του χωριού μας μέχρι σήμερα.
* Στις 29 Μαΐου, εορτή της Αναλήψεως ο
παπα-Θανάσης λειτούργησε στο ομώνυμο εκκλησάκι, που τα
τελευταία χρόνια ήταν
ταυτισμένο με την παρουσία του αείμνηστου
Γεωργίου Ρεκουνιώτη.
Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας ο κ. Παναγιώτης
Χαντζής προσέφερε λουκούμι και αναψυκτικά στους
προσκυνητές.
*Η εορτή του Αγίου Πνεύματος γιορτάστηκε στο χωριό
μας με την τέλεση της θείας λειτουργίας από τον παπα-Θανάση στο ομώνυμο εξωκκλήσι της Αγίας Τριάδος.
Εψάλλη αρτοκλασία και μοιράστηκε άρτος που προσέφεραν όπως κάθε χρόνο, ο Αθανάσιος Γ. Καραθανάσης και
ο Αλέκος Οικονόμου. Επίσης η Αδελφότητα και ο Πάνος
Χαντζής προσέφεραν αναψυκτικά.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ
Με επιμνημόσυνη δέηση και ενός λεπτού σιγή, τίμησαν και φέτος
οι Φιλιώτες, τα θύματα του ολοκαυτώματος του χωριού τους
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, την 21η Ιουνίου,
ημέρα που το χωριό μας παραδόθηκε στις φλόγες, απ’
άκρου εις άκρον, από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής,
και εκτελέστηκαν πέντε συμπατριώτες μας και ο Προηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου Φιλίων,
επίσης συμπατριώτης μας, οι Φιλιώτες δεν παρέλειψαν να αποδώσουν τις οφειλόμενες τιμές. Μετά τον
Εσπερινό του Σαββάτου, πενήντα άτομα, άνδρες και
γυναίκες όλων των ηλικιών, πήγαμε στο Μνημείο των
πεσόντων, που βρίσκεται έξω από το Νεκροταφείο του
χωριού μας, και οι Ιερείς μας π. Ρήγας Κανέλλος και π.
Αθανάσιος Αναστασόπουλος τέλεσαν επιμνημόσυνον
δέησιν υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αδίκως φονευθέντων συμπατριωτών μας, παρουσία του προέδρου
του τοπικού συμβουλίου κ. Κωνσταντίνου Δαφαλιά και
του προέδρου της Αδελφότητας Φιλιωτών κ. Μητρόπουλου Γεωργίου. Ακολούθως ο πρόεδρος της Αδελφότητας αναφέρθηκε δι’ ολίγων στη σημασία που είχε
Η 21η Ιουνίου, για εμάς τους Φιλιώτες, είναι ημέρα
μνήμης και περισυλλογής. Όσοι ζήσαμε τα γεγονότα,
τα διατηρούμε στη μνήμη μας ανεξίτηλα και έχουμε
χρέος να τα δώσουμε στους μεταγενέστερους, που μπο-
η αντίσταση του λαού μας εκείνης της εποχής, για την
τελική έκβαση του πολέμου, αλλά και στις επιπτώσεις
στη ζωή των κατοίκων του χωριού μας και τόνισε τον
άδικο χαμό των συμπατριωτών μας, εις αντίποινα για
τις απώλειες που είχαν οι Ιταλοί στη μάχη που προηγήθηκε με τους αντάρτες του Καπετάν Μίχου και κάλεσε
όλους μας να τηρήσουμε ενός λεπτού σιγή, τιμώντας
τη μνήμη τους.
ρεί να μην τα έζησαν, όμως επηρέασαν αναντίρρητα τη
Ακολούθως προσφέρθηκαν αναψυκτικά στους παρευρεθέντες από το κατάστημα του συμπατριώτη μας κ.
Χαντζή Παναγιώτη, τον οποίο και ευχαριστούμε και
γλυκά από την Αδελφότητα.
ωτών μας, που με τη ζωή τους άδικα, κόρεσαν το μένος
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ζωή τους, αφού ακόμη και σήμερα παραμένουν ατόφια
σημάδια εκείνης της καταστροφής του χωριού μας, που
τόσο στοίχισε στη ζωή όλων μας και στοιχίζει ακόμη και
σήμερα, αν και πέρασαν 71 ολόκληρα χρόνια από τότε!
Ας είναι αιωνία η μνήμη όλων εκείνων των συμπατριτων Ιταλών κατακτητών του Μουσολίνι!
Κωνσταντίνος Θεμ. Γιαννακόπουλος
20
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
Ονοματεπώνυμο
1. Αθανάσιος Ρούσσος (Πάτρα)
Αρ. Απόδειξης
396
Ποσό σε ευρώ
45
(υπέρ Αδελφότητας 20 €, υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου 25 €)
2. Θεόδωρος Τζέμος (Αθήνα)
397
50
3. Θεμιστοκλής Κ. Γιαννακόπουλος (Ν. Ερυθραία)
398
100
4. Χρήστος Μιχαλόπουλος (Πάτρα)
399
40
5. Βλάσιος Θ. Καραμάνος (Περιστέρι)
400
30
6. Παρασκευή Ντατσοπούλου (Χαλκίδα)
401
20
7. Βλάσιος Θ. Χαραλαμπόπουλος (Παιανία)
402
20
8. Βλάσιος Τσιάμης (Ξυλόκαστρο)
403
60
9. Αχιλλέας Κακαβούλας (Πάτρα)
404
20
10. Δημήτριος Ελ. Οικονόμου (Κάστρο Ηλείας)
405
50
406
50
(υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
11. Γεώργιος Αθ. Οικονόμου (Πάτρα)
(υπέρ Αδελφότητας 30€, υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου 20€)
12. Γεώργιος Σοϊλές (Αθήνα)
407
30
13. Παναγιώτα Κούφη-Χάντζιου (Χολαργός)
408
50
409
50
15. Θεόδωρος Ηλ. Κόλντηρης (Φίλια)
410
100
16. Θεόδωρος Ηλ. Κόλντηρης (Φίλια)
411
100
17. Ιερ. Νικόλαος Ντατσόπουλος (Παγκράτι)
412
30
18. Ιερ. Ανδρέας Ρηγόπουλος (Κέρτεζη)
413
30
19. Δήμητρα Μητροπούλου (Φίλια)
414
20
20. Θεόδωρος Ρηγόπουλος (Πάτρα)
415
50
22. Αθανάσιος Δουφεξής (Αίγιο)
416
50
23. Αθανασία Χάντζιου-Ματθαίου (Χολαργός)
417
150
(υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
14. Ανώνυμος Κυρία
(υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
(εις μνήμη Κων/νου Σταματόπουλου)
21
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
(υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
24. π. Ευσέβιος – Ηγούμενος Αγ. Λαύρας
418
50
25. Αναστασία Ι. Γλογοβίτη (Αθήνα)
26. Μάχη Γκριτζέπη (Φίλια)
27. Βασίλειος Λαμπρόπουλος 28. Κων/νος Λυμπέρης (Καλλιθέα)
29. Θεοδώρα Μάμαλη-Σωτηροπούλου (Ηλιούπολη)
30. Μαρία Βλαχογιάννη (Κρανίδι)
31. Γεώργιος Ν. Ζωγράφος (Φιλοθέη)
(Στη μνήμη Φίλιππου Λαμπρινίδη)
32. Ελευθέριος Βελόπουλος (Βούλα)
33. Κων/νος Γαλάνης (Πάτρα)
34. Θεόδωρος Βουρλής (Πάτρα)
35. Βασίλειος Καραθανάσης (Κρυονέρι)
419
420
421
422
423
424
425
20
100
50
100
50
20
100
426
427
428
429
50
20
50
20
36. Βασιλική Παπαρρηγοπούλου - Τσούμου
430
250
(υπέρ Ομίλου Φίλων Ι. Μ. Αγ. Αθανασίου)
(στην μνήμη του σδερφού της Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου)
Γενικό Σύνολο: 2.025 €
Υπέρ Αδελφότητας: 1.630 €
Υπέρ Ι.Μ. Αγίου Αθανασίου: 395€
ΑΓΟΡΑ ΧΟΡΤΟΚΟΠΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΟΣ
Με πρωτοβουλία του Παναγιώτη Χαντζή και εισφορές πατριωτών αγοράστηκε από την επιχείρηση της
πατριώτισσάς μας Χαρίκλειας Μίντζια-Δούκα, την ΔΟΥΚΑΣ ΑΒΕΕ, ένα χορτοκοπτικό μηχάνημα για τις
ανάγκες του χωριού. Η Χαρίκλεια προσέφερε δωρεάν το μισό της αξίας του. Ο νέος πρόεδρος του χωριού μας
Πέτρος Χαντζής ανέλαβε να κόβει τα χόρτα από τους δρόμους και τους κοινόχρηστους χώρους του χωριού
των Καλυβίων και των υπολοίπων οικισμών με δωρεάν παροχή εργασίας. Ήδη καθάρισε πολλούς δρόμους και
έπεται συνέχεια.
Συγχαρητήρια
ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΑΣ
22
ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ Ι. Μ. ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΦΙΛΩΝ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Αθανάσιος Ρούσσος (Πάτρα)
25 €
Δημήτριος Ελ. Οικονόμου (Κάστρο)
50 €
20 €
Γεώργιος Αθ. Οικονόμου (Πάτρα)
Παναγιώτα Κούφη-Χάντζιου (Χολαργός)
50 €
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Ανώνυμος Κυρία
50 €
Αθανασία Χάντζιου-Ματθαίου (Χολαργός)
150 €
Την 9 Αυγούστου 2014,
π. Ευσέβιος – Ηγούμενος Αγ. Λαύρας
50 €
ημέρα Σάββατο, μετά την θεία
ΣΥΝΟΛΟ:
395 €
λειτουργία στο Μοναστήρι, θα
ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΟΛΙΣΜΟ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια
ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ
του μουσείου του Μοναστηριού.
ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΦΕΡΑΝ:
Στον χώρο που έχει επιλεγεί, θα
Αθανασία Γιαννακοπούλου
20 €
τοποθετηθούν φωτογραφίες παλαιών
Μαρία Γλογοβίτη
10 €
χειρογράφων της Ιεράς Μονής, που
Ιατρός Γεώργιος Ζωγράφος
50 €
έχει συλλέξει και έχει επιμεληθεί για
Παναγιώτα Θεοδώρου
20 €
Πρεσβυτέρα Καλλιόπη Κανέλου
15 €
την τοποθέτησή τους σε κορνίζες ο κ.
Μαρία Καραθανάση
20 €
Χρήστος Καραθανάσης, καθώς και άλλα
Ευσταθία Κυριακούλη
15 €
διασωθέντα κειμήλια του Μοναστηριού.
Γεώργιος Κυριακούλης
10 €
Αικατερίνη Μητροπούλου
10 €
Καλούμε όλους τους πιστούς
Βάσω Νικολακοπούλου
20 €
και φίλους της Ιεράς Μονής Αγ.
Λίτσα Οικονόμου
50 €
Αθανασίου να παρευρεθούν στη
Ιφιγένεια Οικονόμου
30 €
Θεονίκη Παπαπαναγιώτου 20 €
θεία λειτουργία και στα εγκαίνια του
Νίτσα Ρηγοπούλου
20 €
Μουσείου.
ΣΥΝΟΛΟ:
310 €
Ο Παναγιώτης Κων. Μπελέρης κατασκεύασε και τοποθέτησε νέα καλαίσθητη πόρτα στον
περίβολο προς την κεντρική είσοδο της εκκλησίας του χωριού μας. Τα έξοδα κατέβαλε ο
ίδιος και τα αδέλφια του Παρασκευή (Βούλα) Μπελέρη και Νικόλαος Μπελέρης.
Τους συγχαίρουμε και τους ευχόμαστε
ο Άγιος Βλάσιος βοήθειά τους.
23
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΩΝ
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Αποκαταστάθηκαν τα καμπαναριά
της εκκλησίας μας, ύστερα από τη
συγκινητική παρέμβαση του απόδημου συμπατριώτη μας κ. Κωνσταντίνου Γεωργ. Σπηλιάδη, από
τον Καναδά.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκαν σημαντικές φθορές στα τσιμεντένια μέρη της επίστεψης και στα
δύο καμπαναριά της εκκλησίας
μας και ήταν φυσικό, αφού η ζωή
τους υπερβαίνει τα 100 χρόνια και
οι καιρικές συνθήκες, τη χειμερινή
περίοδο, είναι λίαν αντίξοες στο
χωριό μας. Υπήρχε κίνδυνος κάποια τμήματα να καταπέσουν και
να προκαλέσουν και ατυχήματα.
Έπρεπε να επισκευαστούν άμεσα,
προς αποφυγήν κάθε δυσάρεστης
επίπτωσης, όμως για την επισκευή
τους απαιτούνταν χρήματα που η
εκκλησία μας δεν διέθετε!
Δημοσιεύτηκε το γεγονός και συγκίνησε ιδιαίτερα το συμπατριώτη
μας κ. Κωνσταντίνο Γεωργ. Σπηλιάδη, που διαμένει στον Καναδά και είναι ιδιοκτήτης
των εστιατορίων «Milos», ο οποίος επικοινώνησε με
τον πρόεδρο της Αδελφότητας Φιλιωτών κ. Μητρόπουλο Γεώργιο και ανέλαβε την δαπάνη επισκευής,
αποστέλλοντας το απαιτούμενο ποσό χρημάτων.
Ο πρόεδρος της Αδελφότητας Φιλιωτών ανέθεσε
την εκτέλεση του έργου στο συμπατριώτη μας ερ-
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ
γολάβο κ. Κωνσταντίνο Κίτσο, ο
οποίος και εκτέλεσε με επιτυχία
την αποκατάσταση των καμπαναριών της εκκλησίας μας, παρά
τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε,
λόγω του μεγάλου ύψους. Το συνεργείο του εργάστηκε μεθοδικά,
υπό τις οδηγίες του, και έφερε εις
πέρας ένα δύσκολο έργο, που μας
προβλημάτιζε όλους. Έτσι σήμερα
βλέπουμε και πάλι τα καμπαναριά της εκκλησίας μας, όπως τα
βλέπαμε σε όλη τη ζωή μας, χάρη
στην άμεση ανταπόκριση του συμπατριώτη μας κ. Κωνσταντίνου
Γεωργ. Σπηλιάδη, που διέθεσε το
απαιτούμενο ποσό χρημάτων, τον
οποίο ιδιαίτερα ευχαριστούμε όλοι,
το ενδιαφέρον του προέδρου της
Αδελφότητας Φιλιωτών κ. Μητρόπουλου Γεωργίου και την ικανότητα του συμπατριώτη μας εργολάβου
κ. Κωνσταντίνου Κίτσου και του συνεργείου του.
Σε όλους αξίζει κάθε έπαινος, μπράβο τους και ας
έχουν τη βοήθεια της Υπεραγίας Θεοτόκου και την
προστασία των Αγίων του χωριού μας, Αγίου Βλασίου και Αγίου Αθανασίου!
Κωνσταντίνος Θεμ. Γιαννακόπουλος
24
Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ
ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΜΕΝΩΝ
1. Μπαίνουμε στον Ιερό Ναό αθόρυβα. Χωρίς να ακούγεται ήχος από τα βήματά μας.
2. Προσκυνούμε με ευλάβεια τις άγιες εικόνες. Δεν ασπαζόμαστε στην εικόνα τον Χριστό και την Παναγία στο πρόσωπο, αλλά στα πόδια ή το χέρι.
3. Δεν στεκόμαστε στην είσοδο του Ναού και γενικά, σε
μέρος που εμποδίζει τους άλλους που έρχονται μετά από
εμάς, να πάνε στη θέση τους.
4. Μένουμε όσο πιο πολύ μπορούμε όρθιοι, ακίνητοι και
σιωπηλοί και προσευχόμαστε. Οι μητέρες με νήπια, καλό
είναι να στέκουν κοντά στην είσοδο του Ναού και όταν τα
νήπια κλαίνε, να βγαίνουν για λίγο έξω.
5. Μέσα εις τον Ναόν επιτρέπεται «συζήτηση» μόνον με
το Θεό. Κάθε άλλη συζήτηση είναι αμαρτία. Αν χρειαστεί
να πούμε κάτι, το λέμε ψιθυριστά ώστε να το ακούει μόνο
ο συνομιλητής μας.
6. Απαραίτητο να είμαστε όρθιοι, είναι στα εξής σημεία:
«Ευλογημένη η Βασιλεία», «Σοφία ορθοί», Ευαγγέλιο,
Χερουβικό, «Πιστεύω» (Σύμβολο της Πίστεως), «Λάβετε
φάγετε» μέχρι το «Άξιον εστί», «Πάτερ ημών» (Κυριακή
προσευχή), «τα άγια τοις αγίοις», «Μετά φόβου Θεού»
και απόλυση Θείας Λειτουργίας.
7. Τις Κυριακές δεν γονατίζουμε. Τις άλλες ημέρες, όταν
ο ιερέας ειπεί «τα σα εκ των σων, σοι προσφέροντες», γονατίζουμε.
8. Στη Θεία Κοινωνία πηγαίνουμε με σειρά, σε απόσταση
ο ένας από τον άλλο.
9. Οι μεγάλοι ηλικίας πρέπει να δίνουν το καλό παράδειγμα ευλαβείας, υπομονής, σιωπής και προσευχής. Τα
παιδιά πρέπει να δείχνουν σεβασμό στους μεγάλους και
να μην ξετρυπώνουν, για να πάρουν αντίδωρο πρώτα!
Και τέλος
10. Να κάνουμε το σημείο του Σταυρού με τα τρία πρώτα
δάκτυλα του δεξιού χεριού μας ενωμένα, στα τέσσερα σημεία του σώματός μας και γενικά να παρακολουθούμε με
ευλάβεια και κατάνυξη μέχρι τέλους τη Θεία Λειτουργία.
Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Σκιρλής
Θεολόγος τ. Καθηγητής
Ιερά Μητρόπολις Νέας Σμύρνης
Ποιμαντορική Εγκύκλιος
Ή παρέκκλιση γάμος;
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Πρώτη ημέρα του 2014 σήμερα! Από τα βάθη της καρδιάς
μου εύχομαι το νέο έτος να είναι ευλογημένο, ειρηνικό
και ευφρόσυνο για όλους, τις οικογένειες σας, την πατρίδα μας, τον κόσμο ολόκληρο.
Ημέρα χαράς η σημερινή ημέρα. Θερμές οι ευχές που
ανταλλάσσουμε οι απλοί άνθρωποι, πληθωρικά και υπεραισιόδοξα συνήθως τα μηνύματα που διατυπώνουν κάθε
λογής ηγέτες.
25
Αυτή την ευφρόσυνη ημέρα επέλεξε η ταπεινότητα μου
για να απευθυνθώ στην αγάπη σας για ένα κρίσιμης σημασίας ζήτημα. Και το κάνω όχι για να μειώσω την εορταστική χαρά που συνοδεύει την εναλλαγή του χρόνου,
αλλά γιατί αυτό μου υπαγορεύει η επισκοπική μου συνείδηση. Να πληροφορήσω τους αδελφούς μου χριστιανούς.
Να καταθέσω τη μαρτυρία της Εκκλησίας. Να υπομνήσω
με πατρική αγάπη προς όλους το θέλημα του ζώντος και
αληθινού Θεού.
1. Ποιό είναι το κρίσιμης σημασίας ζήτημα; Ο λεγόμενος
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
«γάμος» μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου. Ή, αλλιώς,
το Σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, που νομοθετήθηκε
στη χώρα μας με τον νόμο 3719/2008 για τα ετερόφυλα
ζευγάρια, να επεκταθεί και στα ομόφυλα.
Η ιστορία είναι αρκετά παλιά. Ισχνές μειοψηφίες καλά
οργανωμένες με γερές προσβάσεις στα Μ.Μ.Ε., έντυπα
και ηλεκτρονικά, πιέζουν εδώ και χρόνια κυβερνήσεις
και κόμματα για νομοθετική αναγνώριση της σεξουαλικής
τους παρέκκλισης. Αυτό έγινε και τελευταία έξ αφορμής
μιας πρωτόδικης απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Κόμματα, ακόμα και κυβερνητικά, έσπευσαν να καταθέσουν προτάσεις νόμου προκειμένου να κατοχυρωθεί νομοθετικά ο περιλάλητος «γάμος»
των ομοφύλων.
2. Οι Χριστιανοί - ακόμη κι εκείνοι που διατηρούν χαλαρή
σχέση με την Εκκλησία - γνωρίζουμε ότι ο Θεός δημιούργησε δύο φύλα, τον άνδρα και τη γυναίκα. Τρίτο φύλο
δεν υπάρχει.
Κατά τη φυσική τάξη που εγκαθίδρυσε ο Θεός, ο άνδρας
έλκεται από τη γυναίκα και η γυναίκα από τον άνδρα. Η
έλξη αυτή ανοίγει τον δρόμο του γάμου που στη χριστιανική Εκκλησία θεωρείται «μυστήριον μέγα», μυστήριο
αγάπης, πηγή και λίκνο της ανθρώπινης ζωής και οδός
που οδηγεί στη χριστιανική τελειότητα συζύγους και παιδιά. Η Εκκλησία ευλογεί αυτή την έγγαμη σχέση και θεωρεί την οικογένεια, που ο χριστιανικός γάμος εγκαινιάζει,
μικρή «κατ' οίκον» εκκλησία.
Είναι πολύ φυσικό, λοιπόν, εκτός από τον ευλογημένο
χριστιανικό γάμο η Εκκλησία να μην αποδέχεται κανενός
είδους άλλο γάμο για τα μέλη της, τους χριστιανούς. Ειδικότερα για το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας η «θέση» της
από την ίδρυση της μέχρι σήμερα είναι κάτι περισσότερο
από ξεκάθαρη: Η ομοφυλοφιλία δεν είναι θεμιτή σεξουαλική επιλογή, αλλά παρέκκλιση και διαστροφή της φύσεως. Είναι κατά τον λόγο του αποστόλου Παύλου βαρύ,
θανάσιμο σαρκικό αμάρτημα το οποίο, αν ο άνθρωπος που
τo διαπράττει δεν μετανοήσει, τον αποκλείει από τη βασιλεία του Θεού (Α' Κορ. 6,9-10).
Η Εκκλησία είναι μητέρα. Μακροθυμεί, ανέχεται και προσεύχεται για την επιστροφή στους κόλπους της και στην
ευλογημένη κατά Χριστόν ζωή κάθε παιδιού της που
απομακρύνθηκε απ' αυτήν. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν
αποδέχεται και δεν συμβιβάζεται με την αμαρτία. Σε καμιά
περίπτωση δεν συναινεί η εκτροπή από τους νόμους της
φύσης που όρισε ο Θεός, να γίνει «ελεύθερη επιλογή»
και «δικαίωμα» του ανθρώπου. Σε καμιά περίπτωση δεν
συμφωνεί να τίθεται σε ισότιμη λίγο - πολύ θέση ο χριστιανικός γάμος ανδρός και γυναικός και η «ελεύθερη συμβίωση» είτε ετερόφυλων είτε ομοφυλοφίλων η ευλογημένη
χριστιανική οικογένεια και κάθε λογής «εναλλακτικές
μορφές» οικογένειας, εισαγόμενα υποπροϊόντα αποχριστιανισμένων κοινωνιών.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
3. Ως ελάχιστος επίσκοπος της Εκκλησίας απευθύνομαι
με σεβασμό αλλά και με παρρησία πρός την Κυβέρνηση,
τα κόμματα, και τους βουλευτές μας. Το θέμα, κύριοι, δεν
είναι παρωνυχίδα. Προωθώντας και ψηφίζοντας, όσοι τελικά θα το πράξετε, μια τέτοια ρύθμιση αναλαμβάνετε τεράστια ευθύνη.
Δεν επικαλούμαι το Σύνταγμα, τους νόμους ή τις υφιστάμενες σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας. Άλλωστε δεν είμαι νομικός. Επικαλούμαι την ιστορία και την πνευματική
παράδοση αυτού του τόπου το ήθος του λαού μας. Ακόμη,
θα προσέθετα, και τη γλώσσα του. Και αντιλαμβάνεσθε τι
εννοώ.
Προτού αποφασίσετε τι θα κάνετε σκεφθείτε καλά το μέλλον της πατρίδας μας. Κοιτάξτε κατάματα τους γονείς σας
που σας έφεραν στον κόσμο και τα παιδιά σας που ανατρέφετε. Ως χριστιανοί, όσοι είστε, δεν μπορείτε να νομοθετείτε ερήμην της χριστιανικής συνειδήσεώς σας!
Η σχέση σας με τον Θεό και την Εκκλησία δεν μπορεί
να περιορίζεται μόνο στην επιδεικτική παρουσία σας στις
δοξολογίες και τις λιτανείες για ευνόητους λόγους. Επιβάλλεται για λόγους συνέπειας και από σεβασμό πρός τον
χριστιανικό λαό που σας τιμά με την ψήφο του, η σχέση
αυτή να εκφράζεται και στη Βουλή την ώρα της ψηφοφορίας επί κρισίμων ζητημάτων που συνδέονται με τη χριστιανική πίστη και την ευαγγελική ηθική.
4. Αλλά και σεις, αγαπητοί αδελφοί, έχετε χρέος να
γνωρίζετε τι πρεσβεύει για το σοβαρό αυτό θέμα η κοινή
μητέρα όλων μας, η Εκκλησία. Κι αυτό γιατί, δυστυχώς,
πολλοί άπ' αυτούς που έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν
και να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη είτε διαστρέφουν
τις απόψεις της είτε προσπαθούν να τις διακωμωδήσουν.
Παράλληλα, καλείσθε και να υπερασπίζεστε το χριστιανικό μας πιστεύω όπου αυτό απαιτείται. Και όσοι μπορείτε,
να πιέσετε τους πολιτικούς που γνωρίζετε και τους βουλευτές που ψηφίζετε, να αρνηθούν την ψήφο τους σ' ένα
σχέδιο νόμου, που προσκρούει ευθέως στην χριστιανική
ηθική και συνιστά εν τέλει «ύβριν» πρός τον δημιουργό
των πάντων Θεό.
Κάποτε κι εμείς οι χριστιανοί θα πρέπει να γίνουμε μαχητικότεροι στην υπεράσπιση της πίστεως, του χριστιανικού
ήθους, της ιερής κληρονομιάς των πατέρων μας, της ιστορίας αυτού του τύπου, που μάρτυρες και ήρωες πότισαν με
το αίμα τους.
Εύχομαι ο Κύριος Ιησούς να φωτίζει όλους μας και να μας
χαρίζει μετάνοια, που σημαίνει αλλαγή νου, φρονημάτων,
αντιλήψεων, τρόπου ζωής...
Και πάλι ευλογημένο, ειρηνικό και δημιουργικό το νέον
έτος!
Ο Επίσκοπός σας
Ο Νέας Σμύρνης ΣΥΜΕΩΝ
26
Η Αναστάσιμη Προσευχή
Επιμέλεια: Ιερέως Δημητρίου Κωστόπουλου
Εφημερίου Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Δρακοβουνίου Αρκαδίας
27
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ
ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ - ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ
& ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
«ΤΑ ΚΑΤΩ ΦΙΛΙΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ»
Καλύβια Φιλίων,
250 07 Δήμος Καλαβρύτων
Πληρ: κ. Αθανάσιος Λυμπέρης Τηλ. Επικοινωνίας: 6972 225097
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε και φέτος,
25 Απριλίου 2014, το θεσμοθετημένο, παραδοσιακό
πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, στα Φιλέικα Καλύβια Καλαβρύτων, από τον Μορφωτικό – Εκπολιτιστικό & Εξωραϊστικό Σύλλογο «Τα Κάτω Φίλια
Καλαβρύτων».
Η προετοιμασία του, ουσιαστικά, ξεκίνησε μέρες
πριν, με την ετοιμασία και επιμέλεια των χώρων
που φιλοξένησαν την εκδήλωση από τα μέλη του
Δ.Σ., και κορυφώθηκε την παραμονή και ανήμερα
της Ζωοδόχου Πηγής, με την τέλεση του εσπερινού, την παραμονή, της Θείας Λειτουργίας, ανήμερα, χοροστατούντος του ιερέα του χωριού μας, π.
Αθανασίου Αναστασόπουλου και του θεσμοθετημένου, πλέον, παραδοσιακού γλεντιού, που συνοδεύει την θρησκευτική εορτή του χωριού μας.
Το Δ.Σ. φρόντισε να υπάρχει πλούσιο φαγητό,
ενώ οι παρευρισκόμενοι στο πανηγύρι, και τα δυο
βράδια, γλέντησαν με την ψυχή τους, μέχρι πρωί-
"ΤΑ ΚΑΤΩ ΦΙΛΙΑ"
ας, υπό τους ήχους ζωντανής παραδοσιακής ορχήστρας.
Εκτός από τους συγχωριανούς μας, φίλους και αρκετούς ετεροδημότες, παραβρέθηκαν και τίμησαν
με την παρουσία τους, το πανηγύρι και την εκδήλωση, ο Δήμαρχος Καλαβρύτων, κ. Γιώργος Λαζουράς, καθώς και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου
Καλαβρύτων.
Η επιτυχία της εκδήλωσης οφείλεται, κυρίως, στην
εορταστική διάθεση των συγχωριανών και στην
αγάπη τους για το τόπο μας, τα ήθη και τα έθιμά
μας, καθώς και στην ανιδιοτελή προσφορά όλων
των μελών του Συλλόγου.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου, ευχαριστεί όλους όσους
βοήθησαν για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης
και, κυρίως, όσους ενίσχυσαν οικονομικά το Σύλλογο και εύχεται και του χρόνου με το ίδιο και περισσότερο κέφι.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου
Αθανάσιος Λυμπέρης
28
Το περπάτημα σώζει ζωές
Απομακρύνει καρδιαγγειακά νοσήματα
και εγκεφαλικά επεισόδια
Ύπουλη και διαδεδομένη αιτία παθολογικών και
μεταβολικών διαταραχών θεωρούνται η σωματική
αδράνεια, ο δυτικός τρόπος ζωής γενικότερα και εν
μέρει η ευμάρεια. Είναι ενδεικτικό μάλιστα ότι σε 2
εκατ. παγκοσμίως, ανά έτος, οφείλονται στην απουσία φυσικής δραστηριότητας. Πρώτος ο Ιπποκράτης
χαρακτήρισε τη βάδιση ως το καλύτερο φάρμακο για
τον άνθρωπο. Φάρμακο πολύτιμο και χωρίς παρενέργειες. Το περπάτημα λοιπόν είναι ο πιο απλός τρόπος να διατηρήσουμε την υγεία μας.
Τα τελευταία χρόνια, δυναμώνουν οι φωνές των επιστημόνων, που μας προτείνουν να αφιερώσουμε λίγο
από τον χρόνο μας σε ήπια σωματική άσκηση, για να
αντιμετωπίσουμε μια σειρά χρόνιων παθήσεων, όπως
οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και η υπέρταση. Όπως
υποστηρίζουν, για όσους έχουν μέτρια φυσική κατάσταση είναι σημαντικά μικρότερες οι πιθανότητες
εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και θανάτου
σε σχέση με αυτούς που δεν γυμνάζονται ποτέ.
Μια από τις καλύτερες μεθόδους “ήπιας” γυμναστικής είναι η βάδιση, η οποία συνδυάζει πλήθος ευεργετικών επιδράσεων στο ανθρώπινο σώμα, με ελάχιστο κίνδυνο καταπόνησης ή τραυματισμού.
Δυο εκατομμύρια θάνατοι τον χρόνο παγκοσμίως
οφείλονται στην απουσία φυσικής δραστηριότητας.
ΡΥΘΜΙΣΗ ΒΑΡΟΥΣ. Το περπάτημα είναι ένας
τρόπος για να διατηρεί το σώμα τη φόρμα του, ενώ
σε συνδυασμό με τη μείωση των προσλαμβανόμενων
θερμίδων μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και στην
απώλεια κιλών. Υπολογίζεται ότι ένας άνθρωπος 75
κιλών θα κάψει 100 θερμίδες βαδίζοντας περίπου
ενάμισι χιλιόμετρο. Σε συνδυασμό με δίαιτα και χάνοντας 500 θερμίδες ημερησίως, θα υπολογίσει σε
απώλεια μισού κιλού την εβδομάδα, εύκολα και με
ασφάλεια. Το βάδισμα συμβάλλει ιδιαίτερα στις με-
29
ταβολές στη σύσταση του σώματος, δηλαδή στη διατήρηση του μυϊκού ιστού και της άλιπης μάζας και
κυρίως στην αποφυγή υποτροπής της παχυσαρκίας.
ΚΑΘΑΡΕΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ. Η καρδιά είναι ο σκληρότερα εργαζόμενος μυς του ανθρωπίνου σώματος.
Προκειμένου να παραμείνει υγιής, απαιτεί καθαρές,
“βατές” στεφανιαίες αρτηρίες (τα αγγεία που προμηθεύουν το μυοκάρδιο με αίμα). Η βάδιση βοηθά
σε αυτή τη λειτουργία με δύο τρόπους: Αυξάνει την
υψηλής πυκνότητας χοληστερόλη (HDL, τη λεγόμενη “καλή”), η οποία συμβάλλει στη μείωση των
επιπέδων της “κακής” χοληστερόλης (LDL), που
είναι υπεύθυνη για την αρτηριοσκλήρυνση, η οποία
προκαλεί τη στεφανιαία νόσο.
Επίσης, βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Η
συστηματική βάδιση έχει ως αποτέλεσμα μέση τιμή
μείωσης της πίεσης 3,8 mmHg για τη συστολική και
2,8mmHg για τη διαστολική. Αξίζει να σημειωθεί ότι
το σωματικό βάρος, σύμφωνα με μελέτη, δεν έπαιξε
ρόλο, καθώς η πίεση μειώθηκε σημαντικά σε όλους
τους συμμετέχοντες, υπέρβαρους ή μη.
ΔΙΑΒΗΤΗΣ. Το περπάτημα επιδρά στον μεταβολισμό και στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης του
αίματος. Μέσω του βαδίσματος, κάποιοι ασθενείς
μπόρεσαν να μειώσουν ή ακόμη και να μηδενίσουν
την ανάγκη για χορήγηση ινσουλίνης.
Πρόσφατη μελέτη, έδειξε ότι άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη, που ξεκίνησαν φυσική
δραστηριότητα τύπου βαδίσματος και έχασαν 5-7
κιλά, μείωσαν ή ακόμη κατάφεραν και να μηδενίσουν
την ανάγκη για χορήγηση ινσουλίνης.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη, που ξεκίνησαν φυσική
δραστηριότητα τύπου βαδίσματος και έχασαν 5-7
κιλά, μείωσαν τις πιθανότητες κατά 58%. πέρα από
αυτό, περίπου το ένα τρίτο των διαβητικών θα αναπτύξουν τελικά αρτηριοσκλήρυνση και ένας από
τους καλύτερους τρόπους αποφυγής της είναι η
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
άσκηση – βάδιση.
ΑΕΕ. Σε σχετική μελέτη που έγινε, οι άνδρες που
θεωρήθηκαν ότι ήταν σε “καλή φόρμα” είχαν 68%
λιγότερες πιθανότητες να υποστούν Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ), ενώ όσοι είχαν “μέτρια
φυσική κατάσταση” 63%. Η συσχέτιση της άσκησης
με την αποτροπή εμφάνισης ΑΕΕ ήταν ανεξάρτητη
από άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες που προδιαθέτουν για προσβολή από εγκεφαλικό επεισόδιο,
όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση
οινοπνευματωδών ποτών, η αρτηριακή υπέρταση,
ο σακχαρώδης διαβήτης ή το οικογενειακό ιστορικό
καρδιοπάθειας.
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Η βάδιση, αλλά και η συστηματική άσκηση ενδυνάμωσης των μυών της ράχης συμβάλλουν σημαντικά στην ελάττωση του κινδύνου για
οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης.
Η τόνωση των μυών που επιτυγχάνεται δεν αυξάνει
άμεσα την πυκνότητα της οστικής μάζας, οι έρευνες
όμως έδειξαν ότι υποτριπλασίασε την πιθανότητα
εμφάνισης ενός παθολογικού κατάγματος της σπονδυλικής στήλης, ενώ οι γυναίκες που ακολούθησαν
συγκεκριμένο πρόγραμμα γυμναστικής κατάφεραν
να ενισχύσουν την οστική τους μάζα χωρίς να λάβουν καμία θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ. Το βάδισμα και η ήπια σωματική
άσκηση αποδεικνύεται ότι μειώνουν την πιθανότητα
εμφάνισης μορφών νεοπλασιών όπως:
α) Καρκίνο του ενδομητρίου, σε ποσοστό έως και
40%.
κίνδυνο εξέλιξης της νόσου, ιδίως μεταξύ των υπέρβαρων γυναικών.
γ) Παχέος εντέρου: Τα άτομα που περπατούσαν περισσότερο από μισή ώρα την ημέρα είχαν 43% μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
ΩΦΕΛΕΙΕΣ. Άλλα πλεονεκτήματα του περπατήματος στην ανθρώπινη υγεία περιλαμβάνουν: πρόληψη ή και θεραπεία της κατάθλιψης, μείωση της
γεροντικής άνοιας, ενίσχυση της σεξουαλικής δραστηριότητας, ευεργετική επίδραση σε όσους υποβάλλονται σε χημειοθεραπείες, μείωση εμφάνισης διαβήτη της κύησης. Έχουμε λοιπόν στα χέρια μας ένα
θαυματουργό φάρμακο, που χωρίς παρενέργειες μας
προσφέρει:
• 20% μείωση της πιθανότητας καρκίνου
του μαστού.
• 58% μείωση της πιθανότητας
σακχαρώδους διαβήτη
• 30% - 40% προστασία
από καρδιαγγειακά νοσήματα
• 43% μείωση του κινδύνου καρκίνου
παχέος εντέρου
• 63% προστασία από αγγειακά
εγκεφαλικά επεισόδια
• 40% μείωση του κινδύνου καρκίνου
του ενδομητρίου.
Πάνος Κόλλιας
Ιατρός Παθολόγος
β)Καρκίνο του μαστού: το βάδισμα απομάκρυνε τον
ΥΠΕΡΤΑΣΗ: Γενικές Συμβουλές
του Κ. Τούτουζα
Καθηγητή - διευθυντή του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ
Αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη με την οποία η
καρδιά εξωθεί το αίμα προς τα αγγεία σε κάθε παλμό.
Η αρτηριακή πίεση αποτελείται από τη συστολική
(αντιστοιχεί στη συστολή ms καρδιάς σε κάθε παλμό)
και τη διαστολική (αντιστοιχεί στη χάλαση της
καρδιάς ανάμεσα σε δύο παλμούς).
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Γα παράδειγμα, η μέτρηση της αναγράφεται ως
130/80 mm Hg.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΕΡΤΑΣΗ
Ωs υπέρταση, χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά
την οποία η πίεση μέσα στα αγγεία είναι αυξημένη, με αποτέλεσμα η καρδιά να χρειάζεται να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση για την εξώθηση του αίματος.
30
Επειδή η υπέρταση είναι ασυμπτωματική για να
διαγνωσθεί θα πρέπει να μετρηθεί.
ΠΩΣ ΜΕΤΡΙΕΤΑΙ Η ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ
Πολύ συχνά η αρτηριακή πίεση μετριέται
λανθασμένα.
Οι οδηγίες για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης
θα πρέπει να ακολουθούνται με προσοχή προκειμένου να εξακριβώσουμε αν κάποιος έχει αρτηριακή πίεση ή όχι.
Ο εξεταζόμενος θα πρέπει:
* να είναι καθιστός τουλάχιστον για 5 λεπτά
* να είναι χαλαρός, ήρεμος και σε ευχάριστο περιβάλλον
* να μην έχει πιει καφέ και καπνίσει την προηγούμενη μισή ώρα
* να ακουμπά το χέρι του σε σταθερό σημείο
Συχνά θα χρειαστεί να πάρουμε 2 έως 3 μετρήσεις
και την πρώτη φορά να μετρήσουμε την πίεση και
στα δύο χέρια. Συνήθως πολλά άτομα μετρούν την
πίεσή τους όταν δε νιώθουν καλά, όταν εκνευριστούν ή έχουν πονοκέφαλο, με συνέπεια η μέτρηση
να μην ανταποκρίνεται στην πραγματική τους πίεση.
ΓΙΑΤΙ Η ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟΣΟ
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ
Σήμερα υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 25 - 30%
του πληθυσμού παρουσιάζει υπέρταση. Η υπέρταση
μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε πολλά όργανα στο
σώμα μας, όπως στην καρδιά, στον εγκέφαλο, στα νεφρά αλλά και στα αγγεία.
Η υπέρταση ευθύνεται για:
* το 67% των καρδιακών επεισοδίων
* το 77% των εγκεφαλικών επεισοδίων
* το 74% της καρδιακής ανεπάρκειας
* τη νεφρική ανεπάρκεια, καθώς αποτελεί τη δεύτερη αιτία της
Η υπέρταση:
* είναι η συχνότερη αιτία επίσκεψη στον γιατρό
* αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιδείνωσης
της εγκεφαλικής δυσλειτουργίας και της νόσου
Alzheimer
31
* δημιουργεί στις ΗΠΑ, κόστος από τις επιπλοκές
της που ξεπερνά τα 100 δισ. ετησίως.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΤΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ
Η μακροχρόνια αύξηση της αρτηριακής πίεσης είναι
επικίνδυνη επειδή προκαλεί βλάβες στην καρδιά,
στον εγκέφαλο, στα μάτια και στα νεφρά.
Πιο συγκεκριμένα η υπέρταση:
* αυξάνει το μέγεθος της καρδιάς, προκαλεί αθηροσκλήρυνση στα αγγεία, στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια
* προκαλεί αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
* επιφέρει νεφρική ανεπάρκεια
* δημιουργεί αλλοιώσεις στον βυθό του αμφιβληστροειδούς και αιμορραγίες στα μάτια.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΙ
Η ΥΠΕΡΤΑΣΗ
Αν και η υπέρταση μπορεί να θεραπευτεί είναι μικρό
το ποσοστό των υπερτασικών που το έχουν καταφέρει με επιτυχία. Από τους 100 υπερτασικούς περίπου
οι 50 βρίσκονται σε θεραπεία και από αυτούς το ποσοστό που έχει ρυθμίσει την πίεσή του σε φυσιολογικά επίπεδα κυμαίνεται από 8-25%.
Η συνεργασία του γιατρού και του ασθενούς είναι
εξαιρετικά σημαντική για την αντιμετώπιση της κυριότερης αιτίας θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Συνήθως οι υπερτασικοί, έχουν υψηλή χοληστερίνη,
είναι παχύσαρκοι και επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τον οργανισμό τους εάν καπνίζουν. Για να γίνει αποτελεσματική αντιμετώπιση του κινδύνου, θα
πρέπει να γίνει συνολική αντιμετώπιση όλων των
προδιαθεσικών παραγόντων και όχι μεμονωμένα του
ενός. Η θεραπεία της υπέρτασης έχει καταφέρει να
εξαλείψει σχεδόν πλήρως την νεφρική ανεπάρκεια
που οφείλεται στην αρτηριακή υπέρταση και να μειώσει:
- τα εγκεφαλικά επεισόδια
σε ποσοστό περίπου 45%
- τα καρδιακά επεισόδια σε ποσοστό 25%
- την καρδιακή ανεπάρκεια κατά 50%
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας
της Θεοδώρας Χριστοδούλου
Επισκέπτριας Υγείας - MSc Πληροφορικής Υγείας
Εξετάσου μόνος σου
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)
είναι η πιο συχνή από τις παθήσεις της ωχράς κηλίδας. Η ωχρά κηλίδα είναι μια μικρή περιοχή του
αμφιβληστροειδούς στο πίσω μέρος του οφθαλμού
που μας επιτρέπει την αναγνώριση των λεπτομεριών
όσων βλέπουμε. Όταν η ωχρά κηλίδα δεν λειτουργεί
σωστά η κεντρική όραση είναι θολή και εμφανίζονται
περιοχές σκοτεινές ή παραμορφωμένες.
Φυσιολογική όραση
Όραση με Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας
Αναφορικά, υπάρχουν δύο τύποι ΗΕΩ, ‘’ξηρού’’ και
‘’υγρού’’ τύπου.
Η ακριβής αιτιολογία της ασθένειας αυτής δεν είναι
γνωστή, αλλά γνωρίζουμε κάποιους επιβαρυντικούς
παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνισή της.
l Ασφαλώς όπως προδίδει το όνομά της , όσο μεγαλώνει η ηλικία αυξάνεται η συχνότητα της πάθησης.
Άλλοι παράγοντες είναι:
l το κάπνισμα,
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
l η ηλιακή ακτινοβολία,
(φοράτε πάντα γυαλιά και καπέλο),
l η φυλή (οι λευκοί παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με τους μαύρους),
l η κληρονομικότητα,
l το φύλο (οι γυναίκες φαίνεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο),
l Η διατροφή (καταλανώστε φυτικές τροφές, ψάρι
και φρούτα)
Η δοκιμασία με τον πίνακα Amsler είναι μια εύκολη
και αξιόπιστη εξέταση ελέγχου της ωχράς, που μπορεί να κάνει κάποιος μόνος στο σπίτι του.
Οδηγίες:
l Φορέστε τα κοντινά
γυαλιά σας και τοποθετείστε το πίνακα 30-40
εκατοστά μακριά σας
με καλές συνθήκες φωτισμού.
l Καλύψτε το ένα σας
μάτι.
l Με το ανοικτό σας
μάτι κοιτάξτε τη κεντρική κουκίδα του πίνακα.
l Καθώς κοιτάτε τη κουκίδα προσέξτε αν οι γραμμές
του πίνακα είναι ευθείες, ή αν υπάρχουν εστίες παραμόρφωσης, ή περιοχές σκοτεινές ή θολές.
l Επαναλάβετε τη διαδικασία και στο
άλλο μάτι.
l Αν βρείτε
εστίες παραμόρφωσης,
περιοχές σκοτεινές ή θόλωσης, όπως η
παρακάτω φωτογραφία, επικοινωνήστε άμεσα με τον
οφθαλμίατρο σας.
32
Ευεργεσία: Υπέρτατη ελληνική αρετή.
Άραγε ισχύει σήμερα;
της Γεωργίας Ανδρ. Γκίκα
Φιλολόγου
Η ελληνική ψυχή ανά τους αιώνες έχει μεγαλουργήσει επιδεικνύοντας πολλά δείγματα του μεγαλείου και της αρχοντιάς της, της γενναιοδωρίας και της
υπέρβασης του ''Εγώ'' της, του αλτρουισμού και της
αυτοθυσίας της. Αυτές οι υψηλές αξίες και τα ιδανικά των Ελλήνων δίνουν νόημα στην ύπαρξή τους,
συνδυάζονται στενά με την πολιτιστική τους ταυτότητα και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής τους κληρονομιάς. Όλα τα παραπάνω στοιχεία
αναγνωρίζονται στην προσωπικότητα των μεγάλων
Ελλήνων ευεργετών του παρελθόντος που με τη διάθεση μεγάλων χρηματικών ποσών, τη δημιουργία
έργων κοινωφελούς χαρακτήρα, την αγάπη τους για
την πατρίδα, και τις δωρεές τους ανέδειξαν αυτό που
οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν ''εὖ ποιεῖν''.
Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου
ευεργεσία ως κοινωνική προσφορά, θεωρείται η ''λειτουργία'' προς την πόλη, δηλαδή η προσφορά ενός
μέρους της περιουσίας του Αθηναίου πολίτη στην
πολιτεία και οι ευεργέτες με τη σειρά τους είναι οι
λειτουργοί. Για την ακρίβεια σύμφωνα με ιστορικά
δεδομένα ο Homo Hellenicus αντιστοιχεί στην ιδεώδη σύζευξη-ένωση του Homo Ethicus (=καλοκάγαθος) και του Homo Economicus (=ηθική επιχειρηματικότητα) που αποτελούν τον ενάρετο πολίτη.
Επομένως ευεργέτες είναι εκείνοι οι άνθρωποι που
σε δύσκολες εποχές για τον τόπο, έδωσαν μεγάλο
μέρος ή ακόμα και ολόκληρη την περιουσία τους για
την απελευθέρωση του ελληνικού Έθνους και στη
συνέχεια για την αναγέννηση, αναδιοργάνωση και
ανασυγκρότηση της χώρας.
Ενδεικτικά αναφέρεται μιας και δεν θα ήταν ποτέ
δυνατό μέσα σε λίγες μόνο γραμμές να συμπεριληφθούν όλοι οι ευεργέτες του Ελληνικού Έθνους ότι
ο Μιχαήλ Τοσίτσας (1787-1856) αφιέρωσε πολύ
μεγάλα ποσά για εθνικούς, πνευματικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά την
Ελλάδα ως νεοσύστατο ελληνικό κράτος, κληροδότησε σημαντικό μέρος της περιουσίας του για την
πολιτισμική, εκπαιδευτική και οικονομική ευμάρεια
του Μετσόβου, της ιδιαίτερης πατρίδας του, μεγάλα
33
ποσά στο Ελληνικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, για
τον εξωραϊσμό δρόμων και πλατειών στο κέντρο της
Αθήνας όπως και για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, αλλά και δώρισε το οικόπεδο του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Ο Γεώργιος Αβέρωφ (Μέτσοβο 1818-Αλεξάνδρεια
1899) ήταν ένας ακόμα Έλληνας επιχειρηματίας και
ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ευεργέτες.
Υπήρξε ''φλογερός'' πατριώτης, ιδεολόγος, ανθρωπιστής και οραματιστής. Προσέφερε τόσο στον τόπο
που γεννήθηκε όσο και στον τόπο που εργάστηκε
στο εξωτερικό, αλλά και γενικότερα στην πατρίδα
του όσο κανένας άλλος. Μεταξύ άλλων, χορήγησε
χρήματα για την επέκταση του Πολυτεχνείου, την
αναμόρφωση του Παναθηναϊκού σταδίου. Στον Αβέρωφ οφείλονται επίσης η σχολή Ευελπίδων, η γεωργική σχολή της Λάρισας, το Ωδείο των Αθηνών,
αλλά και το μεγαλύτερο ευεργέτημά του, τη δωρεά
2.500.000 φράγκων στο Πολεμικό Ναυτικό, χρήματα με τα οποία ναυπηγήθηκε το θωρηκτό ''Γεώργιος
Αβέρωφ''.
Ο Ανδρέας Συγγρός (Κωνσταντινούπολη 1828 ή
1830-Αθήνα 1899) αποτελεί το σημαντικότερο παράδειγμα της ομάδας των Ελλήνων κεφαλαιούχων
που στράφηκαν στο ελληνικό κράτος μετά το 1870
δαπανώντας τεράστια ποσά και διατείθοντας μετά το
θάνατό του όλη του την περιουσία για κοινωφελείς
σκοπούς, πράξη που τον κατέταξε πανηγυρικά στη
λίστα με τα ονόματα των εθνικών ευεργετών. Συγκεκριμένα διέθεσε κεφάλαια για την ίδρυση των
Μουσείων Ολυμπίας και Δελφών, αλλά και με τη
διαθήκη του δόθηκαν σημαντικά ποσά για την κατασκευή της νέας πτέρυγας του Νοσοκομείου ''Ευαγγελισμός'' για την ίδρυση του Νοσοκομείου Ανδρέα
Συγγρού μεταδοτικών νοσημάτων που λειτούργησε
από το 1910.
Προάγγελοι όμως των παραπάνω ευεργετών υπήρξαν η Φιλική Εταιρεία και η Φιλόμουσος Εταιρεία
που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση και ανασύσταση του νέου ελληνικού κράτους. Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την
προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση
των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο
Τσακάλωφ. Οι φιλικοί αφού μυούνταν στην Εταιρεία
έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες,
ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις. Στις γραμμές
της συσπειρώνονταν κυρίως έμποροι και μικροαστοί,
αλλά και φαναριώτες και κοτζαμπάσηδες και κληρικοί. Πριν όμως από την Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε
στην Αθήνα το 1813, από τους τότε Προκρίτους της
πόλης: Ιωάννη Μαρμαροτούρη, Πέτρο Ρεβελάκη και
Αλέξανδρο Χωματιανό η Φιλόμουσος Εταιρεία των
Αθηνών. Σκοπός των ιδρυτών της ήταν να ''ιδώσι
τας επιστήμας και να επισρέψωσι πάλιν εις το Λύκειον και την αρχαίαν Ακαδημίαν των''. Πράγματι την
εποχή εκείνοι πολλοί λόγιοι εμπνέονταν με την ιδέα
να υψώσουν το πνευματικό επίπεδο των συμπατριωτών τους με την ίδρυση σχολείων, την περισυλλογή,
τη διαφύλαξη και μελέτη των μνημείων, που με πόνο
έβλεπαν να καταστρέφονται περισσότερο από την
αμάθεια των κατοίκων ή και να λεηλατούνται από
τους διάφορους Ευρωπαίους. Άκμασε κυρίως την περίοδο 1824-1825 οπότε όλες οι οικονομικές εισφορές
των μελών της δόθηκαν για την ίδρυσή της και στον
αγώνα των Ελλήνων.
Παρατηρώντας ότι η ευεργετική λειτουργία στους
αιώνες που προηγήθηκαν ήταν απαραίτητη, άλλο
τόσο είναι απαραίτητη και σήμερα που τα κοινωνικά
προβλήματα, οι ανάγκες, οι ελλείψεις και τα διαρκή ζητούμενα έχουν πολλαπλασιαστεί σε εκρηκτικό
βαθμό με αποτέλεσμα να αποσαρθρώνεται η κοινωνική συνοχή. Αν λοιπόν προϋπάρχει ανθηρή οικονομική δραστηριότητα από άτομα που μπορούν να
διαθέσουν ποσά για τη χώρα και λειτουργούν θεσμοί
που βοηθούν στην ύπαρξη της ευεργεσίας, τότε πώς
εκείνη μπορεί να επιτευχθεί;
Στην αρχαία Ελλάδα ο θεσμός της χορηγίας αποτελούσε δημόσιο και επιβεβλημένο χρέος για κάθε πολίτη και ειδικότερα των επιφανέστερων. Ειδικά στην
Αθηναϊκή δημοκρατία αποτελούσε κυρίαρχη ιδεολογία, η δραστηριοποίηση και προσφορά κάθε πολίτη,
στον οικονομικό, κοινωνικό και πνευματικό τομέα
εξίσου. Ο πολίτης είχε την υποχρέωση να εργάζεται και να προσφέρει το περίσσευμα της εργασίας σε
επενδύσεις προς όφελος της κοινωνίας. Αντίθετα
σήμερα ο θεσμός της χορηγίας, στην κοινωνία των
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών αντιθέσεων
και ανακατατάξεων αποκτά πολύπλευρη σημασία
καθώς διευρύνθηκε και κάλυψε κάθε μορφή οικονομικής ενίσχυσης προς οποιοδήποτε τομέα κοινωνικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα η δημιουργία πολιτιστικών οργανισμών μη κυβερνητικού χαρακτήρα
καθώς και οι πολιτιστικοί φορείς προς το ευρύ κοινό
βοηθούν στην ενίσχυση και ανάδειξη πολύπλευρης
καλλιέργειας του ανθρώπου, παράγοντας πολιτιστικά αγαθά αναπτύσσοντας μεθόδους δέσμευσης
πόρων από άλλες πηγές και τον ιδιωτικό τομέα με
προεξάρχουσα την χορηγία του πολιτισμού και των
τεχνών. Για παράδειγμα γνωστή εταιρεία τηλεπικοινωνιών ήταν χορηγός για την έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών: ''το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, το πλοίο, οι θησαυροί και ο Μηχανισμός'',
η οποία αποτελεί παράδειγμα πολιτιστικής χορηγικής δράσης και είναι ένα ενδιαφέρον πεδίο έρευνας. Επίσης στην ίδια βάση λειτουργεί και σήμερα η
ύπαρξη ιδιωτικών εταιρειών όπως για παράδειγμα η
Ο.Π.Α.Π. Α.Ε.. Συγκεκριμένα ξεκίνησε ως ένα εγχείρημα πόρων χρηματοδότησης της ανάπτυξης του
πολιτισμού και πέτυχε τους στόχους του κτίζοντας
στάδια, γήπεδα, γυμναστήρια και ενισχύοντας τόσο
οικονομικά το ποδόσφαιρο όσο και τα άλλα αθλήματα στην Ελλάδα, αλλά και ανακουφίζοντας ευρύτερες
κοινωνικές ομάδες που βιώνουν σοβαρά προβλήματα
υγείας, αλλά και θέματα που προέκυψαν από την παρατεινόμενη οικονομική κρίση δρομολογώντας ένα
εκτεταμένο πρόγραμμα εξοπλισμού νοσοκομείων με
νέα υπερσύγχρονα μηχανήματα που ''σώζουν τη ζωή
των ανθρώπων ''. Με αυτόν τον τρόπο έκτισε στη συνείδηση των Ελλήνων το όνομά του, ως συνώνυμο
της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο.
Στο ίδιο μοτίβο μεγάλη εταιρεία τηλεπικοινωνίας
και διαδικτύου (Vodafone) μέσω του προγράμματος
της τηλεϊατρικής αξιοποιεί τις απεριόριστες δυνατότητες που παρέχει το δίκτυό της και έχει στόχο τη
βελτίωση της καθημερινότητας των ανθρώπων που
ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Παρέχει δηλαδή τη δυνατότητα σε περισσότερους από
500.000 κατοίκους των περιοχών αυτών να αποκτήσουν πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου ειδικευμένες
υπηρεσίες υγείας, χωρίς να χρειάζεται να μετακινηθούν από τον τόπο κατοικίας τους.
Σε όσα ειπώθηκαν παραπάνω μπορούν να προστεθούν και οι σύγχρονοι οικονομικά επιφανείς Έλληνες που συνεχίζουν να είναι ενεργά παρόντες μέσω
34
των ιδρυμάτων τους και να πραγματώνουν ο καθένας
με τον τρόπο του, την ιδεολογία του Ευεργετισμού.
Για παράδειγμα τα ιδρύματα ''Ίδρυμα Μείζονος Πολιτισμού'' και το ''Ίδρυμα Μ.Βαρδινογιάννη- ίδρυμα
για το παιδί και την οικογένεια-δωρεά μυελού των
οστών'' που λειτουργούν για την προσωπικότητα του
ατόμου σε όλες τις διαστάσεις της, την ενδυνάμωση
και προώθηση του ελληνικού πολιτισμού των γραμμάτων και των τεχνών. Μέσα από την πολυδιάστατη
δράση τους που επικεντρώνονται στην παιδεία, (το
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος κατασκευάζει με δικές του
δαπάνες Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη και Λυρική Σκηνή
καθώς και πολιτιστικό κέντρο στο χώρο του παλαιού Ιππόδρομου στο Φάληρο) την ειρήνη, την υγεία,
την ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη, την ανθρωπιστική προσφορά και τον πολιτισμό επιδιώκουν να φωτίσουν κάθε πτυχή ζωής των
ανθρώπων και των παιδιών ευαισθητοποιώντας και
ενημερώνοντας την ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη, επισημαίνοντας αδυναμίες και παραλείψεις και
συμβάλλοντας στη λύση των προβλημάτων και στην
κάλυψη οποιουδήποτε είδους αναγκών.
Εκτός όμως από τα ιδρύματα, σπουδαίο ρόλο και
κυρίως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που επικρατεί στη χώρα μας, παίζει και η Εκκλησία. Μέσω των
ιδρυμάτων της και την ''Αποστολή'', δηλαδή τα γεύματα αγάπης που προσφέρει σε άπορους προσπαθεί
καθημερινά να βοηθήσει και να στηρίξει κοινωνικές
ομάδες ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα και
να διασφαλίσει ένα καλύτερο παρόν.
Όπως και η κοινωνία εξελίσσεται και αλλάζει, έτσι
και η έννοια της ευεργεσίας έχει αλλάξει μορφή.
Ενώ παλαιότερα, η ευεργεσία εννοείτο ως ώθηση
της εθνικής ''αναγέννησης'' και ως επιταχυντής της
δημιουργίας του ελληνικού κράτους, σήμερα ο σημερινός ''ευεργετισμός'' έχει πάρει εκτός, από τις
προηγούμενες μορφές και τη μορφή της εθελοντικής
εργασίας καθώς ενσαρκώνει έναν πιο ''μάχιμο'' ανθρωπισμό.
Αναλυτικά ο εθελοντισμός συνδέεται με την ανάληψη πρωτοβουλιών από άτομα που λειτουργούν συνήθως, με απώτερο στόχο τη συμβολή στην επίλυση
κοινωνικών προβλημάτων και στην αναβάθμιση της
ποιότητας ζωής. Οι τομείς εθελοντικής δράσης κοινωνικός, πολιτιστικός, αθλητικός, ανθρωπιστικός,
35
περιβαλλοντικός εκτείνονται σε τοπικό και εθνικό
επίπεδο με διάφορες μορφές εκδήλωσης, όπως ανακούφιση σεισμοπλήκτων ή πλημμυροπαθών, υποστήριξη ατόμων με ειδικές ανάγκες, παιδιών, ηλικιωμένων, εθελοντική εργασία σε Ολυμπιακούς Αγώνες
(Αθήνα 2004, 60.000 εθελοντές ήταν οι άνθρωποι
που βοήθησαν αθλητές, επισκέπτες, θεατές κατά τη
διάρκεια των Αγώνων), συνδρομή σε θέματα υγείας, δράσεις στο χώρο του πολιτισμού και προστασία
της φύσης. Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι μέσω του
εθελοντισμού σε συλλογικό επίπεδο καλλιεργείται η
συνεργασία, η αλληλεγγύη και η κοινωνική συνείδηση, προτάσσεται το κοινό καλό, περιορίζονται οι
αντιπαραθέσεις και εδραιώνεται η κοινωνική αρμονία. Ανακουφίζεται ο ανθρώπινος πόνος, προωθείται
ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, περιορίζεται
η μοναξιά, και επιτυγχάνεται η ενεργός συμμετοχή
στα κοινά. Τέλος, ενισχύεται η προσπάθεια για τη
σωτηρία της φύσης, η αντιρατσιστική και αντιπολεμική δράση, η σύσφιξη των σχέσεων των λαών και ο
αγώνας για ειρηνική συμβίωση στο παρόν αλλά και
στο μέλλον.
Η βασική προϋπόθεση πάντως για να γεννήσει μια
κοινωνία ανωνύμους και επώνυμους ευεργέτες είναι
η διαρκής επιμονή, η μακροχρόνια και πολυεπίπεδη προσπάθεια απ' όλους, δηλαδή τόσο από τη συντεταγμένη πολιτεία όσο και από την κοινωνία των
πολιτών, να έχουν ως αδιασάλευτο στόχο την επαναφορά στην κοινωνία ιδανικών όπως η προσφορά,
η ταπεινοφροσύνη, ιδανικά που έχουν άμεση σχέση
με την ουσιαστική παιδεία και κάνουν καλύτερους
τους ανθρώπους, ώστε να στοχεύουν στο ''Εμείς'' και
όχι στο ''Εγώ'' και έτσι να δίνουν βαθιά ικανοποίηση
στον καθένα ξεχωριστά. Αξίζει , λοιπόν για όλα αυτά,
κάθε τιμή σε εκείνους τους ιδεολόγους-οραματιστές
της ζωής, επώνυμους και ανώνυμους που διαχρονικά και ποικιλοτρόπως υπηρέτησαν με την προσφορά
και το έργο τους την πατρίδα, καθώς έκαναν πράξη το
ρητό του Αριστοτέλη ότι ''καμία πολιτεία δεν γίνεται
άριστη χωρίς τη βοήθεια των χορηγών-ευεργετών''.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Παράθυρο με θέα στο γραπτό επικοινωνιακό λόγο
του Κωνσταντίνου Σταθούλια
Επίτιμου Σχολικού Συμβούλου
Κάθε αναγνώστης, ανάλογα με την επιστημονική του θωράκιση, το μορφωτικό
του επίπεδο, την κριτική του ικανότητα,
τη συναισθηματική του νοημοσύνη, την
ηλικία του και την ποιότητα του αναγνώσματος, ανοίγοντας βιβλία, περιοδικά,
εφημερίδες και άλλα παρεμφερή έντυπα
και ξεφυλλίζοντας τις σελίδες τους, γίνεται δέκτης ειδήσεων, αγγελιών, πληροφοριών, μηνυμάτων, σημάτων, συμβόλων, εικόνων, ερωτήσεων, σημείων και κωδικών και
επικοινωνεί όχι μόνο με συγγραφείς, δημιουργούς,
δημοσιογράφους, λογοτέχνες, ειδικούς επιστήμονες,
σεναριογράφους, μυθογράφους, φωτογράφους, σκιτσογράφους, εργαζόμενους, πολιτικούς, επαγγελματίες, εμπόρους, απλούς πολίτες κ.ά., αλλά και με πολιτικά, ιστορικά, κοινωνικά, καλλιτεχνικά, αθλητικά
κ.ά. γεγονότα και περιστατικά της πατρίδας μας και
όλων των χωρών της γης.
Το δομικό υλικό της γραπτής γλωσσικής επικοινωνίας το απαρτίζουν οι λέξεις, που είναι ακουστικά
σύμβολα και σχηματίζονται από φωνές ή φθόγγους.
Από τις λέξεις δομείται η πρόταση, που συνιστά τη
μικρότερη μονάδα λόγου και εκφράζει ένα πλήρες
νόημα. Στην επικοινωνία, προφορική ή γραπτή, τα
πάντα είναι λέξεις. Τίποτε δε νοείται έξω από τις λέξεις. Η γνώμη, η άποψη, η ιδέα, η είδηση, το σχόλιο,
η ομιλία, η συνομιλία, η διδασκαλία, μια ιστορία, η
συζήτηση, η συμβουλευτική, η κριτική, η συμφωνία,
η αποδοχή, η χαρά, η ευτυχία, η ευγένεια, η δόξα, η
αγάπη, τα κείμενα, τα πάντα όλα γίνονται αντιληπτά
και νοητά με τα μέσα, τη χροιά, τους ήχους και την
εκφραστική δύναμη των λέξεων.
Η συχνή και μεθοδική ανάγνωση-μελέτη ποιοτικών
αναγνωσμάτων είναι εξαιρετικά γόνιμη και διάβαζεδιάβαζε όλο και κάτι σπουδαίο βγαίνει, όλο και κάτι
σημαντικό προκύπτει. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η
ανάγνωση ανοίγει παράθυρα με θέα σε ολόκληρο τον
κόσμο και τους τομείς του επιστητού, ενημερώνει και
πληροφορεί, εκπολιτίζει και παιδαγωγεί, μορφώνει
και ολοκληρώνει, προκαλεί εκπλήξεις και συναισθήματα, οξύνει τη σκέψη και τη φαντασία, ψυχαγωγεί
και ανακουφίζει και οπλίζει με υπομονή και ελπίδα.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Ταξιδεύει τον αναγνώστη σε μακρινές χώρες, φανταστικούς κόσμους και άγνωστους
πολιτισμούς. Του μαθαίνει πρωτόγνωρα
πράγματα. Του δίνει τη δυνατότητα να
ερευνά τα μυστικά της δημιουργίας, να
προσεγγίζει το Θεό και την αλήθεια, να
ανακαλύπτει κρυμμένους θησαυρούς και
να ξεπερνάει δυσκολίες. Τον βοηθάει να
γυρίζει στο χρόνο πίσω, να επικοινωνεί
με πρωταγωνιστικές προσωπικότητες του
ιστορικού, του επιστημονικού, του κοινωνικού κ.ά.
παρελθόντος και να οραματίζεται το μέλλον με αισιοδοξία.
Με αφορμή την εθνική μας γιορτή της 25ης Μαρτίου
και δύο παγκόσμιους εορτασμούς, που έχουν καθιερωθεί το Μάρτη, για να μας κινούν το ενδιαφέρον και
να μας κάνουν περισσότερο ευαισθητοποιημένους,
καταχωρίζω, με πολύ σύντομα σχόλια, εξαιρετικού
ενδιαφέροντος κείμενα ή αποσπάσματα κειμένων,
τα οποία άμεσα και με εύγλωττο τρόπο μιλάνε στην
καρδιά και το θυμικό του αναγνώστη.
25 Μαρτίου, επέτειος
μας Παλιγγενεσίας
της
Εθνικής
Μνημονεύω κείμενα-εθνικές παρακαταθήκες, δύο
μεγάλων πολέμαρχων και πρωτοκλασάτων αγωνιστών του κοσμοϊστορικού μεγαλουργήματος της
ελληνικής επανάστασης του 1821, των στρατηγών
Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Γιάννη Μακρυγιάννη,
που έκαμαν την ιδέα της ελεύθερης πατρίδας και
την προκοπή της τρόπο ζωής και συνεχούς αγώνα.
Ο πρώτος, ικανός στο να πείθει τους συνομιλητές
του, κατεχόμενος από γνήσια πατριωτικά αισθήματα
και βαθιά πίστη, απευθύνεται με ακμαίο ηθικό στη
μαθητιώσα νεολαία της Ελλάδας και με τόνο φωνής
προσγειωμένο και λέξεις που στάζουν αίμα τη συμβουλεύει και την ποδηγετεί:
«Παιδιά μου,
… Η προκοπή σας και η μάθησή σας να μη γίνει σκεπάρνι μόνον διά το άτομόν σας, αλλά να κοιτάζει και
το καλό της Κοινότητας και μέσα εις το καλό αυτό
ευρίσκεται και το δικό σας… Ημείς αγωνιστήκαμε,
36
ματωθήκαμε για να σας δώσουμε την ελευθερία. Εις
εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπον,
όπου ημείς ελευθερώσαμε…» (Θ. Κολοκοτρώνης,
από το λόγο του στην Πνύκα, το 1838).
Ο δεύτερος, ο στρατηγός της Ρούμελης, αγνός και
πιστός πατριώτης και γενναίος πολεμιστής της θρυλικής εποποιίας, καταγράφει στα Απομνημονεύματά
του ένα ιδιαίτερης σημασίας περιστατικό, που έγινε
στο Άργος το 1831 και του προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Ανταμώνει τυχαία κάποιους Έλληνες στρατιώτες να παζαρεύουν, με Ευρωπαίους αγοραστές, δύο
αγάλματα, κειμήλια της εθνικής μας κληρονομιάς,
μεγάλης αρχαιολογικής αξίας, τα οποία πρέπει να
κοσμούν τη χώρα μας αδιαλείπτως. Αυθόρμητα, με
το φυσικό απότομο και ωμό ύφος του, παίρνει τους
στρατιώτες, τους επικρίνει για την πράξη τους και
τους δασκαλεύει υποδειγματικά: «Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουν, να μην τα καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Δι’ αυτά πολεμήσαμεν» (Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα).
8 Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα
της Γυναίκας
Η γιορτή αυτή, που καθιερώθηκε στις αρχές του
περασμένου αιώνα (1911) ως επέτειος θύμησης και
ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, συνδέεται
όχι μόνο με τον κατά καιρούς ξεσηκωμό μεγάλων
ομάδων γυναικών, κατώτερων κυρίως κοινωνικών
τάξεων, που εργάζονταν σε φάμπρικες βιομηχανικών
μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αξιώνοντας συμβάσεις εργασίας με καλύτερους όρους
(υγιεινές συνθήκες, καλύτερο ωράριο κ.λπ.), αλλά
γενικότερα και με τους σθεναρούς αγώνες των οργανωμένων γυναικείων κινημάτων (σημαντικοί σταθμοί: 1789, 1793, 1848, 1857, 1865, 1869, 1882, 1893,
1895, 1907, 1909, 1918, 1920, 1925, 1930, 1945 κ.ά.),
που διεκδικούσαν τη χειραφέτηση της γυναίκας, την
κατάκτηση του δικαιώματός της στην εργασία, την
εκχώρηση και κατοχύρωση εργασιακών δικαιωμάτων, την εξομοίωση και την ισότητα των δύο φύλων
σε όλα ανεξαιρέτως τα επίπεδα (κοινωνικό, πολιτικό, οικογενειακό, ιδιοκτησιακό, οικονομικό, νομικό
κ.λπ.) και την κατίσχυση ανθρωπινότερης διαβίωσης
και κοινωνικής συμβίωσης με εχέγγυα ελευθερίας
και δικαιοσύνης.
Για την ιστορία υπενθυμίζω ότι παλιότερα, μετά
την περίοδο της μητριαρχίας, η γυναίκα, σε σύγκριση με τον άντρα, βρισκόταν σε μειονεκτική θέση.
37
Ήταν εξαρτημένη και επισκιαζόταν από τον πατέρα,
το σύζυγο, τον αδερφό ή τον ενήλικα γιο και είχε
επιφορτιστεί με σωρεία υποχρεώσεων. Δεν είχε δικαιώματα ή είχε ελάχιστα και ανάξια λόγου. Ήταν
αναλφάβητη. Δε φοιτούσε στο σχολείο και δε μάθαινε γράμματα. Ζούσε εσώκλειστη στο σπίτι, έκανε
όλες τις δουλειές του νοικοκυριού και πολλές άλλες
κοπιαστικές, γεννούσε και μεγάλωνε τα παιδιά. Δεν
της επιτρεπόταν να αναπτύσσει ούτε να συμμετέχει
σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες. Ήταν
το ασθενές φύλο και έπρεπε να εξουσιάζεται και να
προστατεύεται από τον άντρα. Τέτοια και άλλα χειρότερα (κακοποιήσεις, αρπαγές, αναγκαστικοί γάμοι,
διαπόμπευση και καύση χηρών, δολοφονίες νεογέννητων βρεφών κ.ά.) γίνονταν σε τριτοκοσμικές χώρες, που στο άκουσμά τους και μόνο ο πολιτισμένος
άνθρωπος αισθάνεται αποτροπιασμό, θλίψη, οδύνη
και οργή. Αλλά μήπως και στη διάρκεια των 18ου και
19ου αιώνων και του πρώτου μισού του 20ού η θέση
της γυναίκας βελτιώθηκε όσο ήταν αναμενόμενο; Η
απάντηση, εκτός βέβαια από φωτεινές εξαιρέσεις,
είναι αρνητική. Σε πολλές χώρες του πλανήτη, δεν
της χορηγήθηκε το δικαίωμα της ψήφου. Δεν είχε
την επιθυμητή πρόσβαση στην εκπαίδευση και ιδιαίτερα στο πανεπιστήμιο. Δεν μπορούσε να εργαστεί
σε δημόσιες ή άλλες υπηρεσίες. Ήταν αποκλεισμένη από πολλά επαγγέλματα κ.ά. Στη Δύση, μετά το
δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και ακόμη αργότερα στον
υπόλοιπο κόσμο, με πιεστικούς αγώνες των φεμινιστικών κινημάτων όλων των τάσεων και ιδεολογιών και αποφάσεις παγκόσμιων συσκέψεων, διεθνών
φόρουμ και οργανισμών, εκχωρήθηκαν στη γυναίκα
απόλυτη χειραφέτηση και πλήρη πολιτικά δικαιώματα. Σήμερα, αν και εκδηλώνονται ακόμη ρατσιστικές
και μεροληπτικές συμπεριφορές σε βάρος γυναικών
και εξακολουθούν να υπάρχουν (εμπόλεμες ζώνες,
χώρες με εσωτερικές διαμάχες και άλλα δεινά) γυναίκες που δεν μπορούν να σπουδάσουν, που εγκαταλείπονται, καταπιέζονται, βιάζονται κ.λπ., στον
πολιτισμένο τουλάχιστον κόσμο έχουν εξισωθεί
πλήρως με τους άντρες. Στη θέσπιση της ισότητας
των δύο φύλων συνέβαλε και η χριστιανική διδασκαλία.
Στη χώρα μας οι γυναίκες έχουν κατακτήσει στέρεο
έδαφος και το κατέχουν δυναμικά. Με τις διατάξεις
του άρθρου 4 του Συντάγματος έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους άντρες. Από το 1952
έχουν κατακτήσει το ιερό και αναφαίρετο δικαίωμα
του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Σπουδάζουν σε ανώΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
τερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Κάνουν
μεταπτυχιακές σπουδές. Επιλέγουν το επάγγελμα
που τους αρέσει. Λαμβάνουν ίση αμοιβή για παροχή
ίσης εργασίας με τους άντρες. Ασκούν επιστημονικά
επαγγέλματα. Καταλαμβάνουν διευθυντικές και ηγετικές θέσεις. Κάνουν καριέρα και παίζουν καθοριστικό ρόλο στο οικογενειακό, το κοινωνικό, το οικονομικό και το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Τεράστια
είναι η προσφορά τους και στους απελευθερωτικούς
αγώνες του έθνους. Χαρακτηριστικό είναι το ποίημα
που αμέσως ακολουθεί.
Η Ελληνίδα
Ολημερίς κι ολονυχτίς σκυμμένη στέκει
απάνω στα βελόνια κι όλο πλέκει,
γι’ αυτούς που πολεμούν για την πατρίδα
και το κουβάρι όλο σώνεται κι όλο αυγαταίνει
και, όπως είν’ σκυμμένη,
έχει ψηλά το μέτωπο η Ελληνίδα.
Και τα βελόνια γίνονται σπαθιά,
που βγαίνουνε απ’ τη χρυσή τους θήκη
ν’ αγωνιστούνε με το νιο πολεμιστή.
Και πλέκουν μες τη νύχτα τη βαθιά
κι είν’ άσωστη κι ατέλειωτη η κλωστή,
όσο κι η νίκη.
Τίμος Μωραϊτίνης
Η γυναίκα, με τις πολλές και ξεχωριστές επιτηδειότητες και αποστολές, είναι η ηρωίδα της ζωής και
της δημιουργίας. Είναι το αδιαφιλονίκητο σύμβολο
της ευαισθησίας, του συναισθηματισμού, της στοργής, της τρυφερότητας, της αγάπης, της ειρήνης, της
αξιοσύνης, της ομορφιάς, της κοκεταρίας, της κομψότητας και της γλυκύτητας. Με τα χαρίσματά της
και περισσότερο με τον ανεκτίμητης αξίας θηλασμό
της γαλουχεί και δυναμώνει τον άνθρωπο και του
νοηματίζει τη ζωή. Όλοι μας έχουμε υποχρέωση να
πασχίζουμε και να συμβάλλουμε στην κατοχύρωση
και διασφάλιση των απαράγραπτων δικαιωμάτων
της. Χρόνια σας πολλά, γυναίκες!
21 Μαρτίου, παγκόσμια
ημέρα της Δασοπονίας
Η γιορτή έχει συνδυαστεί με τον ερχομό της πανέμορφης άνοιξης, την επαφή με την πολύχρωμη
φύση, το αειφόρο φυσικό περιβάλλον και το καταπράσινο δάσος, που σφύζουν από ζωή και δημιουργία
και φιλοξενούν πλήθος εκδρομέων και επισκεπτών.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Και απορεί κανείς πώς, αντί να εξωτερικεύονται
άπλετα η αγάπη και ο σεβασμός στη φιλόξενη φύση
και το πράσινο, υπάρχει σε κάποιους κρυφή η τάση
του κακού, που σε δεδομένη στιγμή μετατρέπεται σε
πράξη και, παραβιάζοντας βάναυσα, κακοποιεί ανεπανόρθωτα τη φύση. Η κακοποιημένη και αδικημένη
φύση όμως εκδικείται και το κακό που της έγινε το
ανταποδίδει με όλα τα εχθρικά του συνοδευτικά σε
αυτόν που το προξένησε. Έτσι ο αγνώμονας και αχάριστος βιαστής, που στην προσπάθειά του να δαμάσει
τα στοιχεία της προς όφελός του δεν αναγνωρίζει ή
λησμονεί τα καλά που του έχει προσφέρει, καταδιώκεται χωρίς έλεος από τις εκδικητικές Ερινύες της
κακής του πράξης.
Για του λόγου το αληθές, παρατίθενται, σε γλώσσα
στρωτή δημοτική και ύφος απλό και λιτό, αποσπάσματα από ένα αξιοθαύμαστα εκφραστικό και διδακτικό ποίημα του φυσιολάτρη Ζαχαρία Παπαντωνίου,
διανθισμένο με ζωηρές εικόνες, λεπτές ψυχολογικές
αποχρώσεις, μελλοντική προοπτική και διαδρομές
σε όλες τις εποχές του έτους, στοιχεία ικανά να κάνουν τον αναγνώστη να αγαπήσει ιδιαίτερα τον τόπο
του και να πορευτεί στο μέλλον με σεβασμό στο περιβάλλον.
Η κατάρα του πεύκου
«Γιάννη, γιατί έκοψες τον πεύκο;
Γιατί; Γιατί;».
-«Αγέρας θα ’ναι», λέει ο Γιάννης
και περπατεί.
Ανάβει η πέτρα, το λιβάδι
βγάνει φωτιά,
να ’βρισκε ο Γιάννης μια βρυσούλα,
μια ρεματιά!
Μες το λιοπύρι, μες τον κάμπο
να ένα δεντρί…
Ξαπλώθηκε ο Γιάννης αποκάτου
δροσιά να βρει.
Το δέντρο παίρνει τα κλαδιά του
και περπατεί!
«Δε θ’ ανασάνω», λέει ο Γιάννης,
«γιατί; γιατί;».
-«Γιάννη πού κίνησες να φτάσεις;».
-«Στα δυο χωριά».
-«Κι ακόμα βρίσκεσαι δω κάτου;
Πολύ μακριά!».
-«Εγώ πηγαίνω, όλο πηγαίνω.
38
Τι έφταιξα γω;
Σκιάζεται ο λόγκος και με φεύγει,
γι’ αυτό είμαι δω».
-«Να μια βρυσούλα, πιες νεράκι
να δροσιστείς».
Σκύβει να πιει νερό στη βρύση,
στερεύει ευθύς.
Οι μέρες πέρασαν κι οι μήνες,
φεύγει ο καιρός,
στον ίδιο τόπο είν’ ο Γιάννης
κι ας τρέχει εμπρός…
Να το χινόπωρο, να οι μπόρες!
μα πού κλαρί!...
Χτυπιέται ορθός με το χαλάζι,
με τη βροχή.
«Γιάννη, γιατί έσφαξες το δέντρο,
το σπλαχνικό,
που ’ριχνεν ίσκιο στο κοπάδι
και στο βοσκό;
Φρύγανο και κλαρί του πήρες
και τις δροσιές
και το ρετσίνι του ποτάμι
απ’ τις πληγές.
Σακάτης ήτανε κι ολόρθος,
ως τη χρονιά,
που τον εγκρέμισες για ξύλα,
Γιάννη φονιά!».
-«Τη χάρη σου, ερημοκλησάκι,
την προσκυνώ.
Βόηθα να φτάσω κάποιαν ώρα
και να σταθώ…
Ξεκίνησα το καλοκαίρι
-να στοχαστείςκι ήρθε και μ’ ήβρεν ο χειμώνας
μεσοστρατίς.
Πάλι Αλωνάρης και λιοπύρι!
Πότε ήρθε; Πώς;
Άγιε, σταμάτησε το λόγκο,
που τρέχει εμπρός.
Άγιε, το δρόμο δεν τον βγάνω
-με τι καρδιά;Θέλω να πέσω να πεθάνω,
εδώ κοντά».
Πέφτει σα δέντρο απ’ το πελέκι…
39
Βογκάει βαριά.
Μακριά του στάθηκε το δάσος,
πολύ μακριά.
Εκεί τριγύρω ούτε χορτάρι,
φωνή καμιά.
Στ’ αγκάθια πέθανε, στον κάμπο,
στην ερημιά.
Ζαχ. Παπαντωνίου
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα Διεθνούς Δασολογικού Κέντρου «η αξία ενός δέντρου ηλικίας 50
ετών ξεπερνάει τα 196000 δολάρια και αναλύεται ως
εξής: παραγόμενο οξυγόνο 31250 δολάρια, προστασία του εδάφους 31250 δολάρια, αποφυγή μόλυνσης
62590 δολάρια, ανακύκλωση νερού 37500 δολάρια,
παροχή στέγης σε ζώα 31250 δολάρια και παραγόμενες πρωτεΐνες 2500 δολάρια» (ΟΕΔΒ, Νεοελληνική
Γλώσσα για το Γυμνάσιο, τ. Α΄, Αθήνα). Τα ευρήματα της σπουδαίας αυτής έρευνας, παρμένα από τον
ημερήσιο Τύπο της εποχής, δεν αφήνουν περιθώρια
για σχόλια. Αποτελούν την πιο αδιάσειστη και πειστική απόδειξη της τεράστιας και ευεργετικής προσφοράς του δέντρου και του δάσους στον άνθρωπο,
την εθνική οικονομία και τη ζωή.
Βλ. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse
Britanika, Αθήνα / Σύγχρονη Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, εκδ. Ν. Νίκας, Αθήνα
/ Υδρία, Μεγάλη Γενική Εγκυκλοπαίδεια,
Ελλην. εκδ., Αθήνα.
ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Στη σελ. 34 του 60ού τεύχους του περιοδικού, κατά τη διαδικασία της καταχώρισης των
κειμένων σε σελίδες και στήλες, οι παράγραφοι: α)
της κατάκτησης της Ελλάδας από τους Ρωμαίους
και β) του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, ενώ στη
συγγραφή του κειμένου ήταν ξεχωριστές και έτσι
έπρεπε να εμφανίζονται στο περιοδικό, από αβλεψία
δημοσιεύτηκαν ενωμένες σε μία. Ζητάμε συγγνώμη.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Χαρακτηριστικές αρχαιοελληνικές εκφράσεις
(Εισαγωγικό σημείωμα)
του Περικλή Τρακαδά
Φιλoλόγου - Συγγραφέα
Το αρχαίο ελληνικό πνεύμα συνέλαβε και διατύπωσε υψηλές ιδέες αιώνιου κύρους, οι οποίες ενωρίς
απέκτησαν υπερχρονική αξία και κατέστησαν οδηγοί
στην περαιτέρω πορεία του ανθρώπινου γένους. Οι
αρχαιοελληνικές σκέψεις βοηθούν όσο καμιά άλλη
δύναμη στη δημιουργία ανθρώπων ανωτέρου τύπου,
προνομιούχων δηλαδή και ευγενών προσώπων.
Η διδασκαλία των αρχαίων Ελλήνων έχει ανυπέρβλητη ανθρωποποιό δύναμη.
Η ελληνική γλώσσα κατόρθωσε να αποδώσει σε υψηλή τελειότητα τα αποστάγματα της ελληνικής σοφίας, γιατί είχε την τύχη να καλλιεργηθεί από έξοχα
ανθρώπινα πνεύματα και να φθάσει σε τέτοιο βαθμό
τελειότητας, ώστε να αναγνωριστεί κατά την αρχαιότητα ως αξία, να μιληθεί από τους θεούς. Έλεγαν
χαρακτηριστικά ότι, εάν οι θεοί μιλούν, τη γλώσσα
του Πλάτωνα θα μεταχειρίζονται.
Σήμερα, μόνο, η στροφή προς τα μεγάλα διδάγματα
των Ελλήνων είναι δυνατόν να αποτρέψει το σύγχρονο άνθρωπο από το υλιστικό και χρησιμοθηρικό
πνεύμα, στο οποίο τον οδήγησε η εκρηκτική πρόοδος του τεχνικού πολιτισμού με άμεσο αποτέλεσμα
την ασύμμετρη εξέλιξη τεχνικού και πνευματικού
πολιτισμού. Από παντού τονίζεται ότι το ανθρώπινο
γένος διέρχεται χαλεπούς καιρούς και μόνο η στροφή προς τα ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά διδάγματα
των αρχαίων Ελλήνων είναι δυνατόν να πειθαρχήσει
το σύγχρονο άνθρωπο και να απαλλάξει την ψυχή
του από την αγχώδη ανησυχία της ανασφάλειας και
αβεβαιότητας.
Παραθέτω πιο κάτω μερικές χαρακτηριστικές αρχαιοελληνικές εκφράσεις με την ερμηνεία και την προέλευσή τους, όπου είναι δυνατόν.
Οι φράσεις αυτές αναφέρονται για τους απλούς πολίτες και όχι για τους ειδικούς.
«Αργυραίς λόγχαις μάχου
και πάντων κρατήσεις».
Να πολεμάς, δηλαδή, με λόγχες από «άργυρο» και
θα νικήσεις τους πάντες. Κατά την παράδοση, ο
χρησμός δόθηκε από την Πυθία προς το βασιλιά της
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Μακεδονίας Φίλιππο. Με το «αργυραίς λόγχαις»
υπονοούνται τα αργύρια, δηλαδή τα χρήματα, με τα
οποία πετυχαίνεται η εξαγορά και η διαφθορά των
εχθρών με άμεση συνέπεια να εξασφαλίζεται έτσι η
νίκη. Ο Φίλιππος εφάρμοσε κατά γράμμα την πονηρή συμβουλή του μαντείου.
«Εκάς οι βέβηλοι».
Μακριά οι αμύητοι. Βέβηλος = ο ασεβής, ο αμύητος,
ο ανίερος. Κατά την αρχαιότητα βέβηλοι καλούνταν
οι μη μυημένοι στα Ελευσίνια μυστήρια και απ’ αυτό
το γεγονός προήλθε η πιο πάνω επιφώνηση κατά
την έναρξη της τελέσεως των μυστηρίων. Βέβηλοι
ονομάζονται σήμερα στον τεκτονισμό οι μη ανήκοντες στην εταιρία. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα
βαίνω, η δε αρχική της σημασία ήταν βατός, πατημένος χώρος, κατ’ αντίθεση προς το ιερό, το άβατο,
το απάτητο.
«Αδήριτος ανάγκη».
Ακαταμάχητη, αναπότρεπτη (από το α το στερητικό
και δήρις = αγών, μάχη. Δημιάομαι – ώμαι και δηρίομαι = πολεμώ, μάχομαι).
«Αιάντειος γέλως».
Για τους γελώντες παράφρονα. Προήλθε από το μανιακό γέλωτα του Αίαντα του Τελαμώνιου, όταν καταλήφθηκε από μανία, όταν τα όπλα του Αχιλλέα,
μετά το θάνατό του, αντί να δοθούν σ’ αυτόν, δόθηκαν στον Οδυσσέα. Η όλη υπόθεση περιγράφεται
στην τραγωδία του Σοφοκλή «Αίας».
«Αιδώς, Αργείοι».
Ομηρική έκφραση (Ιλιάδα Ε 787, Θ 228, Ν 95), η
οποία χρησιμοποιείται ως αναφώνηση προς επίπληξη, αποδοκιμασία.
«Άλλο γλαύξ, άλλο κορώνη φθέγγεται».
Αρχαία παροιμία που φανερώνει ότι άλλη αξία έχουν
οι γνώμες και οι ιδέες των ανεπτυγμένων διανοητικά
και άλλη των απαίδευτων και των μωρών.
«Άλλοι κάμον, άλλοι ώναντο». (Αρχαία παροιμία)
40
Άλλοι κοπίασαν και άλλοι ωφελήθηκαν.
ωρείται γενική απώλεια φίλων και εχθρών.
«Αλωπεκίζειν προς ετέραν αλώπεκα».
«Άνθρακες ο θησαυρός».
Αρχαία παροιμία για τους πονηρούς και απατεώνες,
οι οποίοι επιχειρούν να εξαπατήσουν άλλους απατεώνες.
Φράση που λέγεται και σήμερα για τη διάψευση ελπίδων. Η πλήρης διατύπωσή της είναι «άνθρακες ο
θησαυρός πέφηνε», όπως αναφέρεται από το Λουκιανό, δηλαδή, αποδείχτηκε άνθρακας ο θησαυρός.
Προήλθε από κάποια δοξασία των αρχαίων, σύμφωνα με την οποία ευμενείς θεοί αποκαλύπτουν στον
άνθρωπο κατά τη διάρκεια του ύπνου του το μέρος
στο οποίο υπάρχει κρυμμένος θησαυρός, ο οποίος
ανευρίσκεται μόνο εάν ερευνήσει μόνος του, αυτός
που είδε το όνειρο, χωρίς να αποκαλύψει το μυστικό
σε άλλον, γιατί στην αντίθετη περίπτωση βρίσκει άνθρακες και στάχτη.
«Αλώπηξ ου δωροδοκείται».
(Αρχαία παροιμία)
Ο πονηρός δεν εξαπατείται με δώρα.
«Αλώπηξ τον βουν ελαύνει».
Αρχαία παροιμία για τους μικρούς και πονηρούς, οι
οποίοι κατορθώνουν να επηρεάζουν τους μεγάλους.
«Όπου η λεοντή μη εφικνείται προσραπτέον εκεί την αλωπεκήν».
Όπου δεν φθάνει η δύναμη, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την πονηριά.
«Άμμες ποκ’ ήμες άλκιμοι νεανίαι».
Εμείς είμαστε κάποτε ρωμαλέοι νέοι (έψαλλαν οι γέροντες).
«Άμμες δε γ’ ειμές, αι δε λης πείραν λάβε».
Εμείς είμαστε τώρα και εάν θέλεις δοκίμασε (οι άνδρες).
«Άμμες δε γ’ εσόμεθα πολλώ κάρονες».
Εμείς δε θα γίνουμε πολύ καλύτεροι (οι νέοι).
Οι πιο πάνω στίχοι απαγγέλλονταν από τρεις χορούς γερόντων, ανδρών και νέων στην αρχαία Σπάρτη κατά τις εορτές.
«Ανάγκα και οι θεοί πείθονται».
Στην ανάγκη υποτάσσονται τα πάντα (και οι θεοί
ακόμη) – αρχαία παροιμία.
«Ανδρείκελον».
Ανήρ + είκελος (εικός) = όμοιος. Ομοίωμα ανδρός.
Μεταφορικά ο χωρίς θέληση, ο ετεροκίνητος άνθρωπος.
«Άνω ποταμών».
Συνήθης έκφραση για ενέργειες παράλογες. Από
την τραγωδία του Ευριπίδη τη «Μήδεια» στιχ. 410:
«άνω ποταμών ιερών χωρούσι πηγαί…» = το ρεύμα
των ποταμών των ιερών στρέφεται προς τα άνω. Ο
Ευριπίδης και στις «Ικέτιδες» (στιχ. 520) χρησιμοποίησε μεταφορικά τον «προς τα άνω ρουν» (στην
παράδοξη και αδικαιολόγητη μεταστροφή των γεγονότων) «άνω γαρ αν ρέοι τα πράγμαθ’ ούτως». Και
στην Παλαιά Διαθήκη ευρίσκουμε ότι «ο Ιορδάνης
εστράφη εις τα οπίσω» (στιχ. 3) και «και συ, Ιορδάνη,
ότι εστράφης εις τα οπίσω;». Ο Ευριπίδης με τη φράση «άνω ποταμών» εκφράζει το παράδοξο, ο ψαλμωδός όμως με την αναστροφή των υδάτων του Ιορδάνη
υμνεί το θαύμα.
«Γνώσις αγνοίας αρχή σοφίας».
Αξιωματική άποψη που συγκλίνει προς το «εν οίδα
ότι ουδέν οίδα». Τότε αρχίζει ο άνθρωπος να γίνεται
σοφός, όταν αντιληφθεί την άγνοια και την αμάθειά
του. Η γνώμη αυτή εκφράζει τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του αγνωστικισμού.
«Ανδρών γαρ επιφανών πάσα γη τάφος».
(Επιτάφιος Περικλέους, Θουκυδίδη Β΄ 43). Των
εξαίρετων ανδρών όλη η γη είναι τάφος. Το «πάσα
γη τάφος» σημαίνει κατ’ επέκταση ότι οι διακεκριμένοι άνδρες της Ιστορίας παραμένουν φωτεινά παραδείγματα στην ψυχή όλου του κόσμου και όχι μόνο
των συμπολιτών τους, ο θάνατος τέτοιων ανδρών θε-
41
(συνέχεια στο επόμενο τεύχος)
* Ο κ. Περικλής Τρακαδάς είχε υπηρετήσει ως Φιλόλογος στο Γυμνάσιο Κλειτορίας την δεκαετία του 1960.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
Το πανηγύρι του θερισμού και του αλωνίσματος στο χωριό
του Κωνσταντίνου Σταθούλια
Επίτιμου Σχολικού Συμβούλου
«…ο σπείρων επ’ ευλογίαις επ’
ευλογίαις και θερίσει»
(Αποστολική περικοπή Β΄ Κορ. θ΄ 6)
δένε και κουβάλα» ήταν, σε όλες τους τις εκφάνσεις, οι πλέον κουραστικές και επίπονες
αγροτικές εργασίες. Ήταν όμως και χαρούμενες, γιατί οι χωρικοί έκαναν όνειρα σε αυτές
και τις περίμεναν με αγωνία και λαχτάρα.
Τα όμορφα καλοκαίρια της παιδικής και
της εφηβικής μου ηλικίας, μετά τη θερινή
παύση των σχολείων, βίωνα έντονα, όπως
οι περισσότεροι συνηλικιώτες συγχωριανοί
μου, μέσα στο μεγαλείο του φυσικού περιβάλλοντος και κάτω από τον καυτό ήλιο, το θερισμό
και το αλώνισμα των δημητριακών και περισσότερο των
σιτηρών. Αναφέρομαι σε δύο ευλογημένες αγροτικές
εργασίες, που τις χαρακτήριζε ο σκληρός αγώνας των
ανθρώπων μιας ορεινής επαρχίας για την επιβίωσή τους
και το ζύμωμα του ψωμιού τους με παιδεμό, ιδρώτα και
πίκρα. Είναι φυσικό, λοιπόν, την ώρα αυτή, που περνάνε
μπροστά από τα μάτια μου στιγμές και εικόνες από τις
πιο κρίσιμες ηλικίες της ζωής μου, να σφίγγει η καρδιά
μου, να νιώθω ότι ξαναγίνομαι παιδί και έφηβος και να
κατέχομαι από ανάμικτα συναισθήματα λύπης, συγκίνησης και χαράς.
Η γεωγραφική περιφέρεια του χωριού μας
χωριζόταν σε δύο καλλιεργητικές περιοχές ή
ζώνες. Στη μια περιοχή, τον ένα χρόνο, γινόταν σπορά από διαλεγμένους σπόρους και
καλλιέργεια σιταριού και στην άλλη ακολουθούσαν αγρανάπαυση, βόσκηση και προετοιμασία για την ευφορία και τη γονιμότητα του εδάφους.
Τον επόμενο χρόνο γινόταν ακριβώς το εντελώς αντίθετο. Η καλλιέργεια των σιταριών ήταν καθαρά βιολογική.
Στην περίοδο της αγρανάπαυσης όργωναν και διβόλιζαν
(όργωναν για δεύτερη φορά) τα ακαλλιέργητα αγροτεμάχια και τα εμπλούτιζαν με κοπρόχωμα και απορρίμματα από στάβλους, μαντριά, κοτέτσια, κατώγια και αυλές. Την άνοιξη μάλιστα, κατά τη διάρκεια της νύχτας,
στοχεύοντας στην κοπρολίπανση της γης, περιόριζαν τα
κοπάδια τους να αναπαύονται στο χώρο των χέρσων χωραφιών. Χρήση χημικών λιπασμάτων δε γινόταν.
Ο θέρος του κριθαριού και της βρώμης, καλλιέργεια σίκαλης δε συνηθιζόταν, γινόταν στο τρίτο δεκαήμερο του
Μαΐου και το πρώτο του Ιουνίου, μαζί με τη συγκομιδή
και άλλων αγροτικών προϊόντων (φακές, λαθούρι, βίκος,
κουκιά κ.λπ.) και την κοπή, αποξήρανση και αποθήκευση των σανών. Το παραπάνω χρονικό διάστημα τα σχολεία λειτουργούσαν ακόμη και συνεπώς δεν μπορούσα
να συμμετέχω σε αγροτικές εργασίες. Το αλώνισμα των
δύο πρώιμων δημητριακών ή γινόταν μετά το θερισμό
τους, οπότε τα αλώνια καθαρίζονταν και προετοιμάζονταν για τον αλωνισμό της σιτοπαραγωγής ή ακολουθούσε το αλώνισμα των σιταριών, σενάριο που απέκλειε
την πιθανότητα ανακατώματος κατάλοιπων κριθαριού
και βρώμης με τον καρπό του σιταριού.
Ο Ιούνιος ή Θεριστής, που είχε τότε τη δική του καλοκαιρινή μυρωδιά και τα δικά του χρώματα, ήταν ο μήνας
του θερισμού. Οι λαϊκές παροιμίες «Όποιος κοιμάται
το πρωί, πεινάει το μεσημέρι» και «Η δουλειά νικάει
τη φτώχεια» ηχούσαν ως εγερτήριο σάλπισμα μαζικής
εξόρμησης, που ξεσήκωνε όλο το χωριό. Κάθε μέρα, πριν
από τα χαράματα, όλοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, με
γελαστά πρόσωπα και διάθεση για δουλειά, με ψάθινα
καπέλα οι άντρες και μαντίλια οι γυναίκες, με ενδύματα
που δεν άφηναν ακάλυπτα μέρη του σώματος, με δρεπάνια στα χέρια οι μεγάλοι και συνοδούς μεγάλα ζώα
(άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια) για ίππευση και μεταφορά των απαραίτητων της ημέρας (καλάθια ή τράιστα με
ψωμί, μαγειρεμένο φαγητό και άλλα φαγώσιμα, μπουκάλα ή τσίτσα με κρασί, μερικά επιτραπέζια σκεύη, βαρέλα
με νερό, κάποιο υφαντό για το στρώσιμο του γεύματος
και ορισμένα αναγκαία γεωργικά εργαλεία), συνηθισμένα μανάρια (κατσίκες και αρνιά) και τον πιστό σκύλο
της οικογένειας, ξεκινούσαν από τα σπίτια με γοργούς
Ο θερισμός και το αλώνισμα, που αποτελούν και πηγή
αγροτικών λαϊκών παραδόσεων και εθίμων, με την επιβεβαίωση και της αλήθειας των σοφών παροιμιών «θέρος,
τρύγος, πόλεμος» και «Θέλεις θέριζε και δένε, θέλεις
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
42
ρυθμούς και σε λίγη ώρα ξεχύνονταν σε λόφους και ισιώματα, πλαγιές και καταράχια, χαράδρες και διάσελα,
ριζά και ξέφωτα. Χαίρονταν στη θέα της ελαφρώς κυματισμένης θάλασσας των κατακίτρινων χωραφιών και γίνονταν ένα με την καρποφόρα γη, την καταδεκτική μάνα
και αστείρευτη πηγή όλων των αγαθών. Κρεμούσαν τα
πράγματά τους σε ένα μεγάλο και με καλή σκιά δέντρο,
τακτοποιούσαν τα ζώα τους και, αφού έκαναν το σταυρό
τους κοιτάζοντας προς την ανατολή, άρχιζαν να θερίζουν με σειρά και τάξη. Το υπέροχο αγροτικό σκηνικό
ξεπερνούσε σε πλοκή, συνδυασμούς χρωμάτων, φυσικότητα και ομορφιά και τους καλύτερους πίνακες κορυφαίων ζωγράφων. Το ξαναζωντάνεμα των χωραφιών, οι
συντροφιές των ανθρώπων, οι υπηρέτες τα ζώα, η πολλή
δουλειά, οι συζητήσεις, οι φωνές, τα γέλια, τα πειράγματα, τα τραγούδια, ο ιδρώτας, η κόπωση, τα παιδιά που
σκαρφάλωναν στα δέντρα για τζιτζικομάνες, οι πετροπέρδικες που ξαφνιάζονταν και κρυφοπετούσαν από
τους αγκαθόβατους, οι σαύρες που άφηναν το λιάσιμο
και σέρνονταν πανικόβλητες μέσα στις τούφες, η φλογέρα του βοσκού που εκτελούσε σκοπούς του βουνού και
του κάμπου, τα κουδούνια των προβάτων, η συναυλία
των τζιτζικιών και των βατράχων, η φωνή του κούκου, οι
πρώιμες και οι κοντούλες απιδιές και οι βατομουριές που
χαμήλωναν από το βάρος των καρπών τους και πολλά
άλλα παρεμφερή ήταν το αποκορύφωμα του πολυήμερου καλοκαιρινού πανηγυριού, που αναστάτωνε κυριολεκτικά τη ζωή του χωριού και της υπαίθρου.
Ο τότε θερισμός με τα χέρια ήταν ανυπόφορα κοπιαστικός και πολύ χρονοβόρος. Απαιτούσε γερό σώμα, καλή
μέση, ευκινησία, γρηγοράδα και σχετική τεχνική. Οι
θεριστές, στην πλειονότητά τους γυναίκες και μάλιστα
κοπέλες, ήταν υποχρεωμένοι, τις περισσότερες ώρες της
ημέρας, να είναι σκυμμένοι, να πιάνουν με το ένα χέρι
χεριές τα στελέχη του φυτού και με το κοφτερό δρεπάνι
του άλλου χεριού να τις κόβουν όσο πιο χαμηλά μπορούσαν. Με πέντε-έξι καλές χεριές ή ανάλογα και περισσότερες έκαναν ένα χερόβολο, που το έδεναν με τρίατέσσερα κλωνιά σταριού. Τα χερόβολα, για διευκόλυνση
του δεματάρη, τα τοποθετούσαν κατά ομάδες σε διάφορα
σημεία του αγρού. Η δουλειά αυτή επαναλαμβανόταν,
κάτω από την ενοχλητική ηλιακή ακτινοβολία και την
τρομερή ζέστη, όλη μέρα.
Στη λαύρα του μεσημεριού, έκαναν μικρή διακοπή, κάθονταν στη σκιά του δέντρου που είχαν επιλέξει, έτρωγαν, ξεκουράζονταν για λίγο και συνέχιζαν το θερισμό
μέχρι και μετά τη δύση του ηλίου, όταν η καμπάνα της
εκκλησίας σήμαινε εσπερινό, τέλος δουλειάς και επιστροφή στο χωριό.
Επειδή η βαρέλα του νερού άδειαζε πολύ γρήγορα, ένα
δυναμωμένο παιδί ή ένας νέος από την παρέα, με τη βο-
43
ήθεια ενός ζώου, ανελάμβανε την υποχρέωση του νεροκουβαλητή από την πιο κοντινή πηγή, κάποιο πηγάδι ή
το Λάδωνα.
Τους θεριστές ακολουθούσε ο ειδικός για το δεμάτιασμα
δεματάρης. Με δεκαέξι-δεκαοκτώ χερόβολα, εάν τα στάχυα ήταν καρπισμένα και βαριά ή είκοσι-είκοσι τέσσερα,
αν είχαν μικρό βάρος, σχημάτιζε δεμάτι, το έδενε σφιχτά
και το έστηνε όρθιο μαζί με άλλα τρία ή πέντε, για να
φορτωθούν αργότερα στα ζώα και να μεταφερθούν στη
θημωνιά. Το δέσιμο γινόταν με το δεματικό, ένα ειδικό
περίδεμα από ψηλά φυτά σταριού, που μεγάλωναν κάτω
από μεγάλα δέντρα, όπου το καλοκαίρι στάλιζαν κοπάδια και το έδαφος ήταν καλά κοπρισμένο και γόνιμο. Εάν
τα φυτά του δεματικού ήταν αποξηραμένα, τα έβαζαν,
για λίγες μέρες, μέσα σε νερό με κάποιο βάρος πάνω
τους, μούσκευαν και γίνονταν εύκαμπτα και κατάλληλα για δέσιμο. Εάν ήταν χλωρά, τα χρησιμοποιούσαν
απευθείας. Το δεματικό του κριθαριού και της βρώμης
προερχόταν από χλωρά βούρλα των βαλτότοπων της περιοχής.
Τα δεμάτια του σταριού φορτώνονταν στα ζώα, τέσσερα
ή έξι στο καθένα, και μεταφέρονταν με μεγάλη ταλαιπωρία, μέσα από στενούς και πολύ δύσκολους δρόμους,
στις θημωνιές. Οι θημωνιές ήταν σωροί κοντά στα αλώνια, όπου τα δεμάτια στοιβάζονταν με διάφορους σχηματισμούς, συνήθως ορθογωνίου, τραπεζοειδούς, κυλινδρικού ή άλλου πρίσματος και ήταν προφυλαγμένα από
ζώα και φωτιά.
Οι θεριστικές και αλωνιστικές μηχανές, εκείνους τους
καιρούς, δεν είχαν πρόσβαση στα χωράφια της φιλέικης
περιφέρειας.
Το τέλος του θερισμού διαδεχόταν, τον Ιούλιο ή Αλωνάρη, το αλώνισμα στα αλώνια. Τα αλώνια κατασκευάζονταν σε υψώματα του εδάφους, για να είναι εκτεθειμένα
στα συνήθη τοπικά ρεύματα του αέρα και να διευκολύνεται έτσι το λίχνισμα. Είχαν σχήμα κύκλου και επίπεδη,
πλακόστρωτη επιφάνεια και στο κέντρο τους έναν σκληρό ξύλινο στύλο από ξεφλουδισμένο κορμό κυπαρισσιού, ή άλλου δένδρου με ανθεκτικό υλικό, το στύγερο,
κατακόρυφα μπηγμένο βαθιά στο χώμα. Ανήκαν σε έναν
ή περισσότερους ιδιοκτήτες και η σειρά του καθενός
στο αλώνισμα καθοριζόταν με από κοινού συμφωνία ή
κλήρωση. Τα δεμάτια, την παραμονή του αλωνισμού,
μεταφέρονταν στο αλώνι, όπου λύνονταν και απλώνονταν ομοιόμορφα. Την επόμενη άρχιζε και συνεχιζόταν
μέχρι και τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες το τρίψιμό
τους με το γρήγορο ποδοπάτημα μεγάλων ζώων. Έτσι
αποχωρίζονταν οι σπόροι από τα στάχυα. Ο αριθμός των
ζώων ποίκιλε ανάλογα με την ποσότητα του υλικού και
το μέγεθος του αλωνιού. Οι αλωνιστές ήταν βαλμάδες,
που διατηρούσαν άλογα και μουλάρια ειδικά για αλώνιΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
σμα και πληρώνονταν σε είδος (σιτάρι), συγγενείς και
φίλοι της οικογένειας. Τα ζώα, συνδεμένα μεταξύ τους
με αυτοσχέδιες σχοινένιες λαιμαριές, σε παράλληλο
σχηματισμό, δένονταν από το στύγερο και με την απειλή καμουτσικιού αναγκάζονταν να τρέχουν πάνω στο
απλωμένο υλικό, σε κυκλικούς διαδρόμους προς τη μια
και στη συνέχεια, ύστερα από σταθερά καθορισμένο χρόνο (περιτύλιγμα και εκτύλιξη ενός σχοινιού γύρω από το
στύγερο), προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στη διάρκεια
των εργασιών οι αλωνιστές έλυναν τα χερόβολα και τα
έριχναν στους διαδρόμους των ζώων, δικράνιζαν με τα
δικράνια (εργαλεία από σίδηρο ή ξύλο με μορφή τρίαινας ή πιρουνιού και ξύλινη χειρολαβή), φτυάριζαν με
μεταλλικά ή ξύλινα φτυάρια, σκούπιζαν με ειδικές αυτοσχέδιες σκούπες από αγκαθωτούς θάμνους (αφάνες ή
αφαλαρίδες), γύριζαν τα ζώα προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, ανακάτωναν το αλωνιζόμενο υλικό και γενικά
έκαναν ό,τι έπρεπε ή ήταν αναγκαίο. Με το τέλειωμα
της αλωνιστικής διαδικασίας ελευθερώνονταν τα καταπονημένα ζώα και οι αλωνιστές μάζευαν με τα σύνεργά
τους, σε κωνικό σωρό γύρω από το στύγερο, το ανάμικτο
υλικό των άχυρων και των σπόρων.
Η ημέρα του αλωνίσματος έπαιρνε γιορταστικό χαρακτήρα. Η οικοδέσποινα, ιδιαιτέρως περιποιητική, πρόσφερε
στους αλωνιστές και τους διερχόμενους λαχταριστές,
μουσκεμένες με πετιμέζι, σπιτικές τηγανίτες (λουκουμάδες) και άλλα γλυκίσματα, κρύο νερό και αναψυκτικά
και εκείνοι με τη σειρά τους εύχονταν, στο αφεντικό και
την οικογένεια, υγεία και «καλά μπερκέτια» (αφθονία
αγαθών).
Το πρόγραμμα της ημέρας έκλεινε με την παράθεση
πλούσιου γεύματος στο σπίτι, όπου το κυρίως πιάτο περιλάμβανε κρέας με πατάτες, φασολάκια, όψιμα κουκιά
ή άλλα εποχιακά προϊόντα, όλα ντόπιας παραγωγής
και καινούργιας εσοδείας και συνοδευόταν από σαλάτες
εποχής, φέτα και καλό βαρελίσιο κρασί.
Από την επόμενη του αλωνισμού, με την πρώτη πνοή
ευνοϊκού ανέμου, άρχιζε το λίχνισμα. Οι λιχνιστές, με
ειδική τεχνική, πετούσαν με τα δικράνια τους ψηλά το
αλωνισμένο υλικό και διαχωρίζονταν τα άχυρα από τον
καρπό. Εάν δε φυσούσε αέρας, το λίχνισμα καθυστερούσε και η οικογένεια αναγκαζόταν να μένει στο αλώνι αρκετές μέρες και τα βράδια να κοιμάται εκεί. Οι βραδιές
εκείνες, περισσότερο στα αλώνια που γειτόνευαν, ήταν
φανταστικές. Παιδικά παιχνίδια κάτω από το φως του
φεγγαριού και τον έναστρο ουρανό, αφηγήσεις ιστοριών και παραδόσεων, επίκαιρες και ενδιαφέρουσες συζητήσεις, τραγούδια, κουτσομπολιά, χωρατά, γέλια, αθώα
τρυφερά φλερτ, φωνές που δεν άφηναν κανένα φιλήσυχο να κοιμηθεί κ.λπ. έδιναν και έπαιρναν.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Μετά το διαχωρισμό και την απαλλαγή του καρπού από
τα άχυρα, είχε σειρά το κοσκίνισμα του σταριού με το
δρυμόνι πάνω σε στρωμένα μεγάλα υφαντά. Τα αποκοσκινίδια ή σκύβαλα (σπόροι από διάφορα ζιζάνια του
σταριού, κόκκοι άλλων δημητριακών κ.λπ.), που έμεναν
στο μεγάλο κόσκινο, χρησίμευαν για τροφή των πουλερικών, των γουρουνιών και των μεγάλων ζώων. Τα άχυρα, συσκευασμένα σε μεγάλα δέματα (μπάλες) ή χύμα
σε μεγάλους σάκους, μεταφέρονταν και αποθηκεύονταν
στους αχυρώνες για τροφή των ζώων τη χειμερινή περίοδο. Ο συσσωρευμένος καρπός μετριόταν με μετρητική
μονάδα το «κιλό», που δεν είχε καμία σχέση με τη σημερινή αρχική μονάδα μέτρησης του βάρους. Δύο από
τα γνωστά δοχεία λευκοσίδηρου (ντενεκέδες) γεμάτα
σιτάρι ήταν ένα «κιλό». Γεμίζονταν οι ντενεκέδες από
το σωρό του χρυσού καρπού, αδειάζονταν σε σακούλες
και μεταφερόταν το στάρι στο αμπάρι του νοικοκυριού
για μελλοντική χρήση.
Το μέτρημα της παραγωγής έδινε αφορμή για διάφορους αναλογιστικούς υπολογισμούς, για συγκρίσεις με
σοδειές προηγούμενων ετών, για απολογισμό εσόδων,
εξόδων, ζημιών, καταστροφών κ.ά. Κατά τη στατιστική
επεξεργασία των δεδομένων της νέας σοδειάς, ξεχωριστή βαρύτητα δινόταν στα στοιχεία των σιτοβολώνων
(μεγάλης έκτασης χωράφια, που προορίζονταν μόνο για
σιτοκαλλιέργεια) και έβγαιναν χρήσιμα συμπεράσματα.
Οι φιλόπονοι, αγνοί και καρτερικοί αγρότες του χωριού, άνθρωποι με φαντασία, όνειρα και αγωνίες, ήξεραν
να εργάζονται, να αγαπούν, να συνεργάζονται, να συναισθάνονται, να συμμερίζονται, να συμπαραστέκονται,
να βοηθούν. Σε περιπτώσεις χαμηλής σιτοπαραγωγής ή
σιτοδείας (μεγάλη ζημιά της σοδειάς) δεν κάθονταν με
σταυρωμένα χέρια. Αξιολογούσαν τις καταστάσεις και
τις υποχρεώσεις τους προς κάθε κατεύθυνση, σκέφτονταν και δοκίμαζαν διάφορα σενάρια και μεθοδεύσεις
για καλύτερες αποδόσεις, αξιοποιούσαν κατάλληλα το
χρόνο και τις καιρικές συνθήκες, προγραμμάτιζαν περισσότερη και καλύτερη δουλειά, ενεργούσαν αλληλέγγυα
και υποβάλλονταν σε μόχθους και θυσίες. Όταν έπιαναν
πάτο, πήγαιναν, κατά διαστήματα και για μεροκάματο σε
όμορες πεδινές ή παραθαλάσσιες περιοχές. Τρέφω βαθιά εκτίμηση στη μνήμη τους. Αν και δύσκολοι οι καιροί
τους, δένονταν με τη γη και σκάψε-σκάψε κατάφερναν
να επιβιώνουν με αξιοπρέπεια και ειρηνεμένοι να συμβιώνουν.
44
του Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
συνέχεια από το Τεύχος 61
“ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΤΖΕΚΟΥΡΙ
ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΕΝΟΥΣ”!!!
…Οι Φαναριώτες και μερικοί άλλοι … “καλαμαράδες”, οι οποίοι είχαν μάθει λίγα …
κολλυβογράμματα στας Ευρώπας, τύλιξαν
τους εντελώς αγράμματους καπεταναίους και
οπλαρχηγούς του Εθνικού μας Αγώνα, σε
μια κόλλα χαρτί, κατά το κοινώς λεγόμενο,
και άλλους μεν τους κήρυξαν … “Αντάρτες”
και “Προδότες” της Πατρίδας, όπως τον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη, τον Βαρνακιώτη και άλλους, όπως τον ήρωα της “Μάχης της Γραβιάς” Οδυσσέα
Ανδρούτσο, που τον φούρκισαν πάνω στον Ιερό Βράχο
της Ακρόπολης των Αθηνών, για να μάθει να μην είναι
… ατίθασο και ζεβέρικο παιδί και να είναι υπάκουο στα
κελεύσματα της … “Σεβαστής Διοικήσεως”!
Αυτή η περίφημη “Σεβαστή Διοίκηση” των δύο Κουντουριώτηδων, του Μαυροκορδάτου και του Κωλέττη,
τις λίρες και των δύο Αγγλικών Δανείων, που κατάφεραν τελικά, να περάσουν το στενό της … Μάγχης, γιατί οι
περισσότερες απ’ αυτές έπεσαν στη … θάλασσα και “πνίγηκαν”, δεν τις χρησιμοποίησε για να φτιάξει και να εφοδιάσει τα κάστρα και να συγκροτήσει, να οπλίσει και να
οργανώσει στρατό και στόλο, αλλά για να υποτάξει στις
θελήσεις και στις προσταγές της, τους στρατιωτικούς, δηλαδή τα: “Άρματα”!!!
Η παραπάνω Διοίκηση, όλα τα χρήματα των “Δανείων
της Ανεξαρτησίας”, μέχρι τελευταίας … λίρας, τα κατασπατάλησε: είτε για να τα … σελεμίσουν, τα μέλη της,
επειδή σύμφωνα με τον αφορισμό του μεγάλου μας ιστορικού από τη Μεγαλόπολη: Πολύβιου: “Κανένας Έλληνας δεν μπορεί να βαστάξει άγγιχτα στο χέρι του, τα
χρήματα που του εμπιστεύτηκε η πολιτεία!”, είτε για …
λουφέδες των Ρουμελιωτών, των Σουλιωτών, των Μακεδόνων, των Νησιωτών και των μισών Πελοποννησίων
αγωνιστών, των οποίων, αφού με αυτές εξαγόρασε τις
συνειδήσεις τους, ύστερα τους έστρεψε εναντίον του …
“Αντάρτη και Προδότη” Κολοκοτρώνη, για να τον νικήσει και αφού πρώτα τον γονατίσει ψυχολογικά, σκοτώνοντας τον αγαπημένο του γιο και φοβερό πολεμιστή
Πάνο Κολοκοτρώνη, μετά κοψοφτεριασμένο να τον στείλει στις 6 του Φλεβάρη 1825, να … καλογερέψει στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία της Ύδρας, δεσμώτης του
Λάζαρου Κουντουριώτη και της κλίκας του, ο οποίος του
45
“χάρισε” κι ένα … καλογερικό κομποσκοίνι, να
περνάει τις ώρες του και να προσεύχεται να του
συγχωρεθούν οι … αμαρτίες του!!!
Και όλα αυτά πότε, “αν είστε Χριστιανοί και
βαφτισμένοι”, όπως έλεγε και η μακαρίτισσα η
Μάνα μου; Τη στιγμή που η Τουρκία έστελνε,
εναντίον των επαναστατημένων Ελλήνων, δύο
(2) μεγάλες στρατιές, οι οποίες είχαν επικεφαλής τους, δύο ικανότατους στρατηγούς, τους
περίφημους: Ιμπραήμ Πασά, από την Αίγυπτο
στο Μοριά και τον Κιουταχή Αχμέτ Ρεσίτ Πασά, από την
Ήπειρο στη Ρούμελη!!!
Όταν η Τουρκία ετοίμαζε τις δύο παραπάνω στρατιές,
για να τις στείλει εναντίον των Ελλήνων επαναστατών,
ο Κωλέττης με το “ενεργούμενό” του, τον Γιάννη Γκούρα, επικεφαλής 4.000 πολεμιστών, απ’ όλα τα μέρη της
Ελλάδας, παίρνοντας όμως “λουφέδες” για 12.000 άνδρες από τη “Σεβαστή Διοίκηση” επέδραμε το 1824 σαν
κατακτητής εναντίον του κατακαημένου Μοριά κι έκανε
στους Μοραΐτες, τρεις (3) φορές χειρότερα, από αυτά
που είχαν κάνει σ’ αυτούς, το 1714, τον ξακουστό “Καιρό
της Αλλαμπάντας” («Allabada» σημαίνει στα Ελληνικά
= λεηλασία και στα Αλβανικά = πλιάτσικο!), οι Τουρκαλβανοί του Βεζίρη Νταμάτ Αλή Κιουμουρτζή, όταν
κατέβηκαν για να εκδιώξουν οριστικά πλέον, τους Ενετούς του Μοροζίνη, από την Πελοπόννησο!!!
Ο Φωτάκος αναφέρει ότι, ο Κωλέττης διέταξε τον Γκούρα, να μπει στην Πελοπόννησο: “ως κατακτητής και να
τη ραβδίσει και να την τιμωρήσει ως αντάρτιδα”! Και
αυτός δεν έχασε καθόλου καιρό για να κορέσει την ασίγαστη δίψα του για τα χρήματα, γιατί είναι γνωστό σε
όλους ότι, ο Γιάννης Γκούρας ήταν ο πλέον φιλοχρήματος αγωνιστής του 1821! Άλλωστε αυτό το βεβαιώνει κι
… εγγράφως, ο στρατηγός Μακρυγιάννης, που τον είχε
και κουμπάρο, στα περίφημα “Απομνημονεύματά” του:
“Μπήκε ο Γκούρας με τους ανθρώπους του, εις το σπίτι
του Σισίνη και του πήραν όλο του το βιόν και τα ζωντανά
του και τα πήγαν εις την Αθήνα. Και τα μαγαζιά με τα
γεννήματα αυτηνών κι όλης της συντροφιάς τα πήραν
όλα”, γράφει ο Μακρυγιάννης σ’ ένα σημείο και συνεχίζει σε άλλο: “… και γιόμωσε τον Γκούρα ο Κωλέττης
λίρες. Του γιόμωσε το δισάκκι του απ’ αυτές κι από τα
λάφυρα του Νοταρά και Σισίνη κι αλλουνών”!!!
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ακόμη και ο Περραιβός, που ήταν
μαζί με τον Γκούρα γράφει γι’ αυτόν
τα εξής: “Ο Γκούρας εισήλθεν εις Πελοπόννησον με το πυρ, αρπαγήν και
κολαστήρια. Η άκρα φιλαργυρία του
έσβενεν εκ της καρδίας του πάσαν
συναίσθησιν τιμής”!!!
Μόλις ο Γκούρας έφτασε στην Κόρινθο, πήγε κατ’ ευθείαν στα Τρίκαλα
Κορινθίας, στο αρχοντικό των Νοταραίων και συνέλαβε και τον Σωτήρη
Νοταρά και τον γιο του Γιάννη, που
αργότερα σκοτώθηκε στη “Μάχη του
Φαλήρου” και βασάνισε τόσο άγρια
τον Γέρο Νοταρά, ώστε τον ανάγκασε
να του δώσει τρεις χιλιάδες (3.000) χρυσά φλουριά της
Βενετιάς και ακόμη, άκουσον άκουσον, να υπογράψει διαθήκη, με την οποίαν αποκλήρωνε (!) τα παιδιά του και
άφηνε μοναδικό κληρονόμο της κτηματικής του περιουσίας τον Γκούρα!!!
Επίσης ο παραπάνω Περραιβός, αναφέρει και το εξής περιστατικό για τον Γκούρα: “Τον υιόν του Σισίνη κύριον
Χρύσανθον, εφυλάκισεν (ο Γκούρας) εν τόπω δασώδει,
ζητών χρήματα παρ’ αυτού υπέρ την δύναμιν. Τούτον ο
Γ. Δράκος έσωσεν εκ των χειρών του διά της βίας. Τας
δε καταχρήσεις των υπό την οδηγίαν του, αισχρόν εστί
λέγειν”!!!
Για τις καταχρήσεις, τα αίσχη και τους εκβιασμούς του
Γκούρα, θα μπορούσε κάποιος να γράψει ολόκληρη φυλλάδα, όχι μόνον γι’ αυτά που έκανε στο Μοριά, αλλά και
για εκείνα που έκανε αργότερα, όταν ήταν φρούραρχος
της Αθήνας, στους Αθηναίους κτηματίες!!!
Κατόπιν διαταγής του, πιάνουν τον γέροντα Παλαιών
Πατρών Γερμανό και από τα Νεζερά, τον πηγαίνουν στη
Δίβρη (Λαμπεία σήμερα), δεμένον σαν τραγί πίσω από
μια φοράδα, μέσα στο καταχείμωνο: “Καθ’ οδόν ανάγκασαν τον αρχιερέα, να παρακολουθεί αυτούς πεζός, εν
καιρώ χειμώνος, πάγων και χιόνων και εξέθεσαν αυτόν
απανθρώπως εις ανηκούστους ταλαιπωρίας και βασάνους!”, αναφέρει ο Φωτάκος!!!
Και σαν μην έφταναν ο Κωλέττης και ο Γκούρας, σε λίγο
αποβιβάζονται στη Βοστίτσα (Αίγιο) και άλλοι Ρουμελιώτες και Σουλιώτες καπεταναίοι και οπλαρχηγοί, με
τα ασκέρια τους, για να ξεσκίσουν κυριολεκτικά τους
Μοραΐτες και μάλιστα χωρίς να κάνουν καμιά διάκριση,
σε κυβερνητικούς και “αντάρτες”! Ανάμεσά τους τρανά
ονόματα, όπως: Καραϊσκάκης, Κίτσος Τζαβέλας, Κώστας
Μπότσαρης, Βαλτινός, Ίσκος, Γ. Δράκος, Ζέρβας και Λάμπρος Βέικος!!!
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Όλοι αυτοί κυνηγάνε σαν λυσσασμένα … ζαγάρια, τις αντικυβερνητικές “κεφαλές” του Μοριά, για να
τις πιάσουν και να τις οδηγήσουν
με χειροπέδες στ’ Ανάπλι, σαν κακούργους, όμως οι περισσότεροι
τους ξεφεύγουν, γιατί γνωρίζουν
τα κατατόπια καλύτερα από τους
διώκτες τους! Ο Ασημάκης Φωτήλας, ο Νικηταράς, ο Λόντος και
ο Ζαΐμης, πήγανε στη Γαστούνη
και ο Γ. Σισίνης τους βοήθησε να
περάσουν με καράβια στη Δυτική
Στερεά Ελλάδα, αλλά πίσω στον
κατακαημένο Μοριά, ο κοσμάκης “μαρτύρησε της μάνας του το
γάλα”, κατά το κοινώς λεγόμενο!!!
Ο Φωτάκος, αυτή η ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών,
για το τι συνέβει την παραπάνω εποχή του εμφυλίου
σπαραγμού στο Μοριά, δηλαδή “στον καιρό της νέας
Αλλαμπάντας”, αλλά μεταξύ Ελλήνων και όχι όπως το
1715 μεταξύ Τουρκαλβανών κι Ελλήνων, μας εξιστορεί
με γλαφυρό τρόπο ότι: “… οι δε στρατιώται του Καραϊσκάκη και οι Σουλιώται (του Κώστα Μπότσαρη), εισβαλόντες εις την κωμόπολιν Κερπινήν ελαφυραγώγησαν
αυτήν και την οικίαν του Ζαΐμη, τα δε πράγματα και τα
ενδύματα αυτού τα έβαλαν εις δημοπρασίαν και ο κήρυξ
φωνάζων χλευαστικώς έλεγε: “πωλείται το φουστάνι της
Ζαΐμαινας” και άλλα τοιαύτα προς εμπαιγμόν έλεγεν”!!!
Ο Μακρυγιάννης, στα παραπάνω “Απομνημονεύματά”
του, αναφέρει και τα εξής: “… και πήγαν εις την Κερπινή, εις το σπίτι του κυρίου Ζαΐμη και ο Καραϊσκάκης το
κυβέρνησε, οπού δεν του άφησαν οι άνθρωποί του, ούτε
στάχτη μέσα και οι άλλοι πήγαν εις τ’ άλλα σπίτια και
χωριά”!!!
Στα άλλα σπίτια και στα χωριά του Μοριά, που πήγαν
αυτές οι Ρουμελιώτικες και Σουλιώτικες … ακρίδες, δεν
άφησαν τίποτα που να μην το … σελεμίσουν, “διότι δεν
αφήκαν καμμιάς γυναικός σκουλαρίκια, ούτε κασέλα
κλειδωμένην”, αναφέρει ο Φωτάκος, για να συνεχίσει
την Οδύσσεια των άμοιρων Μοραϊτών λέγοντας τα παρακάτω κωμικοτραγικά: “Δεν άκουε τις τότε άλλο τίποτε,
παρά μόνον στεναγμούς, “χουχουλητά” και κλάϋματα.
Οι δε στρατιώται διά να βασανίζουν τον κόσμον περισσότερον, εις τα σπίτια όπου κατέλυαν, εζήτουν από τους
οικοδεσπότας “σουσάμι ψητόν εις την σούβλαν”, “αβγά
ψητά εις την σούβλαν”, “ψητόν και ζάχαρη”, “ελιές τηγανισμένες”, “χαβιάρι έγκαιρον διά την όρεξιν” και άλλα
τοιαύτα αλλόκοτα και ασυνήθιστα φαγητά εις Πελοπόννησον, τα οποία οι χωρικοί δεν ήτο δυνατόν να έχουν και
πολύ διά τούτο υπέφεραν”!!!
46
Οι παραπάνω Ρουμελιώτικες και Σουλιώτικες ακρίδες,
που ήσαν πολύ χειρότερες απ’ αυτές, που ήσαν στα Βιβλικά χρόνια, μια από τις περιώνυμες “δέκα πληγές του
Φαραώ”, εξαπλώθηκαν πάνω στον Μοριά κι άρπαζαν,
έδερναν, έκαιγαν και από πάνω βίαζαν και τις γυναίκες!
Ακόμη “έγδυναν” όχι μόνον τα σπίτια, αλλά και τις εκκλησίες και τα μοναστήρια!!!
Επειδή όμως τα μαρτύρια και τα δεινοπαθήματα των
άμοιρων κατοίκων του Μοριά, εκ μέρους των παραπάνω
… Ελλήνων, δυστυχώς, δεν έχουν τελειωμό, θα τελειώσω με όσα έγραψε και ο Κωνσταντινοπολίτης Νικόλαος
Σπηλιάδης: “… ηδίκησαν δε τους Πελοποννησίους, τους
ύβρισαν πολυειδώς, τους εγύμνωσαν, τους ήρπασαν τα
χρήματα και τα πράγματα, όσα είχον εις τα κιβώτιά των,
κατέφαγον και επώλησαν όσα εδώδιμα εύρον εις τας οικίας των αποταμιευμένα διά την ζωοτροφίαν των οικογενειών των, αφήρεσαν και τινων τας γυναίκας και τα παιδία. Έπιον, επώλησαν και έχυσαν τα κρασιά των, τα ζώα
των και έβλαψαν καθ’ όλους τους τρόπους”!!!
Ήταν τέτοια η τρομοκρατία που άσκησαν πάνω στον
πληθυσμό του Μοριά, τα παραπάνω “κυβερνητικά” στρατεύματα, ώστε απ’ όπου κι αν περνούσαν, οι χωριάτες παρατούσαν τα σπίτια τους κι έτρεχαν πάνω στα χιονισμένα
βουνά και στις σπηλιές, για να γλιτώσουν και ο Μακρυγιάννης που ήταν κι αυτός με το μικρό του σώμα, μέσα σ’
αυτά τα στρατεύματα, τα έβλεπε και γεμάτος πίκρα ομολογεί: “Αυτά που έβλεπα, με πείραζαν. Ότι την επανάστασίν μας θα την καταντήσουμε ληστεία, και η πατρίς
κατάντησε η παλιόψαθα των ατίμων …”!!!
“Με αυτάς τας τερατώδεις πράξεις, ήρχισεν ο Γκούρας
παρόντος και του Κωλέττη, την υπέρ της αναστηλώσεως των νόμων εκστρατείαν του εις την Πελοπόννησον”,
γράφει στην ιστορία του ο ιστορικός του 21 Δ. Κόκκινος!!!
Ο παραπάνω αφορισμός του Ρωμαίου ιστορικού Τάκιτου,
επαληθεύτηκε πλήρως! Το μάλαμα, δηλαδή οι Αγγλικές
λίρες των δύο “Δανείων της Ανεξαρτησίας”, στη ζυγαριά
της νίκης, βάρυναν περισσότερο από τα άρματα, δυστυχώς και οι “Αντάρτες”, δηλαδή οι αντικυβερνητικοί ηττήθηκαν κατά κράτος και στον κουρσεμένο πια Μοριά,
πουθενά και κανένας δεν έφερνε την παραμικρή έστω
αντίσταση, στα παραπάνω ληστρικά “κυβερνητικά” στρατεύματα!!!
Ο Κωλέττης και το εκτελεστικό του ενεργούμενο, ο
Γκούρας, δεν είχαν πλέον κανέναν άλλο λόγο, να παραμένουν στον Μοριά και όμως παρέμειναν για να συνεχίσουν το πλιάτσικο και για να εκδικηθούν τον Κολοκοτρώνη και οποιονδήποτε άλλον ήταν με αυτόν και είχε
αντισταθεί στη “Σεβαστή Διοίκηση”, οι οποίοι κατά τη
γνώμη τους, έπρεπε όλοι τους, όχι μόνο να τιμωρηθούν,
αλλά να εξολοθρευτούν και να κρεμαστούν, με πρώτον
47
και καλύτερον τον Γέρο του Μοριά, τον “Αντάρτη” και
“Προδότη” της Πατρίδας, καθώς τον έλεγαν!!!
Σε γράμμα του ο Γκούρας προς τον Κουντουριώτη, έλεγε
πως ήθελε να ιδεί: “εξολοθρευμένους και κρεμασμένους
τους πιασθέντας και αποκηρυγμένους και εξορισμένους
τους φευγάτους εις όλην τους την ζωήν”!!!
Παρ’ ότι ο Κολοκοτρώνης, μετά τον κατά τον Οκτώβρη
του 1824, θάνατον του γιου του Πάνου, έχει απογοητευθεί πλήρως και έχει αποτραβηχτεί στη Στεμνίτσα, τα
μέλη της “Σεβαστής Διοικήσεως” και κατ’ εξοχήν οι δύο
παραπάνω Κωλέττης και Γκούρας, τον φοβούνται και τον
τρέμουν και καταφέρνουν να τον κατεβάσουν στ’ Ανάπλι
και να παραδοθεί στη Διοίκηση, χρησιμοποιώντας πλάγια και δόλια μέσα!!!
Όπως μας λέει ο Φωτάκος, έπεισαν τον Δημήτριο Πλαπούτα, ο οποίος είχε παντρευτεί την ανηψιά του Κολοκοτρώνη τη Στεκούλα, πως θα τον διόριζαν: “Γενικόν
αρχηγόν της Πελοποννήσου και της εκστρατείας διά την
πολιορκίαν των Πατρών” και με το πρόσχημα να επέλθει
συμβιβασμός μεταξύ της κυβέρνησης και των “Ανταρτών”, αν κατάφερνε: “να φέρει τον Κολοκοτρώνη να
προσκυνήσει την Διοίκησιν, ωσάν “βλαχόνυφη”, διά να
παύσουν πλέον εις το εξής, τα δεινά της Πελοποννήσου
και αι καταχρήσεις!!!”.
Ο Πλαπούτας, ενθουσιασμένος ο καημένος που θα τον
έκαναν “Γενικόν αρχηγόν της Πελοποννήσου …”, ανεβαίνει στη Στεμνίτσα και πείθει τον Γέρο να ροβολήσει
στ’ Ανάπλι, λέγοντάς του πως: “η Διοίκησις θέλει μεταχειρισθεί αυτόν αξιοπρεπώς και όπως του αρμόζει”, όπως
μας λέει και πάλι ο Φωτάκος!!!
Οι δικοί του του λένε να μην παραδοθεί, αλλά αυτός,
παρά τις συμβουλές τους, καβάλησε τ’ άλογό του και
πήγε στην Τριπολιτσά, όπου συνάντησε τον αδελφοποιτό του (βλάμη) θαλασσινό καπετάνιο Κυριάκο Σκούρτη,
από την Ύδρα, που παλιά είχαν ενώσει το αίμα τους και
που παρ’ ότι ήταν άνθρωπος των Κουντουριώτηδων, του
είχε εμπιστοσύνη, ο οποίος τον έπεισε να παραδοθεί, βεβαιώνοντάς τον πως δεν πρόκειται να πάθει τίποτα και
μάλιστα για να του βγάλει από το μυαλό του, κάθε ίχνος
αμφιβολίας, του έδωσε για συνοδό, τον κοινό γνωστόν
τους: Παναγιώτη Ζαφειρόπουλο, από την Κυνουρία, ο
οποίος το 1821, ως αγωνιστής συμμετείχε στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, κάτω από τις διαταγές του Κολοκοτρώνη!!!
Μόλις έφτασαν στο Άργος, εμφανίστηκε μπροστά του ο
οπλαρχηγός της περιοχής Δημήτριος Τσώκρης, γνωστός
και ως συμπολεμιστής του Γέρου, με μια διαταγή της κυβέρνησης που έλεγε, όπως αναφέρει ο Φωτάκος: “άμα
έλθει εκεί ο Κολοκοτρώνης να τον παραλάβει αυτός (ο
Τσώκρης) μόνος και να τον οδηγήσει εις Ναύπλιον”!
συνέχεια στο επόμενο τεύχος
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Στοιχεία για την ιστορία των Φιλίων
του Χρήστου Βλ. Καραθανάση
Κατά την διάρκεια της έρευνας που διεξάγεται για την
συγγραφή της ιστορίας της Ιεράς μονής του Αγίου Αθανασίου Φιλίων συναντήσαμε πολλά στοιχεία που αφορούν την ιστορία του χωριού. Μέρος αυτών παραθέτουμε
παρακάτω:
Πληθυσμός των Φιλίων και ανθρώπινο δυναμικό της μονής Αγίου Αθανασίου.
α. Τουρκοκρατία
Το χωριό Φίλια, αναφέρεται ως «Fila» στο οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο 1 TT10 σελίδα 12 που αφορά την περίοδο 1460 – 1463. Πρόκειται για έναν μικρό οικισμό στην
επαρχία Καλαβρύτων μόλις πέντε εστιών υπόχρεο φόρου
256 ακτσέδων 2 κατ’ έτος.
Η πληροφορία αυτή περιλαμβάνεται στην σελίδα 487 της
αδημοσίευτης διδακτορικής διατριβής του Δρ. Γεωργίου Λιακόπουλου καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών
(Τμήμα Τουρκικών και συγχρόνων Ασιατικών σπουδών)
με τον τίτλο «A Study of the Early Ottoman Peloponnese
in the Light of an Annotated editio princeps of the TT101/14662 Ottoman Taxation Cadastre (ca. 1460-1463),
που βρίσκεται κατατεθειμένο στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Royal Holloway, από το 2009.
Σημειώσεις:
1.Η έρευνα της Οθωμανικής περιόδου στην Πελοπόννησο έχει ενισχυθεί σημαντικά από τη σταδιακή δημοσίευση
πρωτότυπων ιστορικών πηγών από τα αρχεία που σήμερα
φυλάσσονται στα αρχεία της Πρωθυπουργίας στην Κωνσταντινούπολη. Τα αρχεία αυτά περιλαμβάνουν, μεταξύ
άλλων, και τα πρωτότυπα φορολογικά κατάστιχα που συντάσσονταν κατά την Οθωμανική περίοδο με σκοπό την
οργάνωση της συλλογής των φόρων. Τα έγγραφα αυτού
του είδους διαιρούνται σε δύο κατηγορίες, τα αναλυτικά
και τα συνοπτικά φορολογικά κατάστιχα. Τα πρώτα αποτελούν την αναλυτική και μάλιστα ονομαστική καταγραφή των φορολογήσιμων μονάδων – οικογενειών (χανέ)
της περιοχής που περιλαμβάνουν. Ως φορολογητέα μονάδα νοείται κάθε άρρην ενήλικος, παντρεμένος ή ανύπαντρος, καθώς και κάθε χήρα με προστατευόμενα τέκνα.
Τα κατάστιχα αυτά παρέχουν σημαντικά στοιχεία για τη
δημογραφία μιας περιοχής και για την οικονομία της,
καθώς σε αυτά απογράφονται τόσο οι φορολογούμενοι
ως φυσικά πρόσωπα (στην περίπτωση των αναλυτικών
καταστίχων) όσο και το είδος των φορολογήσιμων δραστηριοτήτων τους. Η εκάστοτε περιοχή απογράφεται ως
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ιδιοκτησία (δηλαδή ως τιμάριο), μαζί με τον ιδιοκτήτη της
ή το ίδρυμα στο οποίο είναι αφιερωμένη, με τη διάκριση
αν πρόκειται για τον κύριο οικισμό της περιοχής (νεφς)
ή συνοικία πόλης (μαχαλέ) ή χωριό (καριέ). Στα έγγραφα αυτά καταγράφονται επίσης και οι μεζράδες, δηλαδή
οι ακατοίκητες εκτάσεις που χρησιμοποιούνταν από τους
γειτονικούς τους οικισμούς.
Τα συνοπτικά κατάστιχα συντάσσονταν μετά την ολοκλήρωση της αναλυτικής απογραφής και περιλαμβάνουν τα
μη προσωποποιημένα στοιχεία της απογραφής, δηλαδή
τον αριθμό των οικισμών και των κατοίκων τους και το συνολικό κατά οικισμό ποσό φόρου που τους αντιστοιχούσε.
Πρόκειται δηλαδή για συντόμευση των αναλυτικών καταστίχων στα κύρια σημεία τους προς χρήση της οθωμανικής
διοίκησης
2. Ο ακτσές (τουρκ. akçe) ήταν νομισματική μονάδα από
άργυρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και βασικό μέσο
συναλλαγών από τα μέσα του 14ου μέχρι τα μέσα του 17ου
αιώνα. Ήταν γνωστό και ως άσπρο, από το τουρκικό επίθετο ak (=λευκός) λόγω της λευκότητας του μετάλλου του,
υπήρξε το μακροβιότερο αργυρό νόμισμα της αυτοκρατορίας. Το βάρος του κυμαινόταν αρχικά περίπου στα 1,15
– 1,20 γραμμάρια.
β. Βενετοκρατία.
Το 1685 η Βενετία κατέκτησε την Πελοπόννησο από τους
Τούρκους και την διατήρησε στην κυριαρχία της για 30
χρόνια. Η πρώτη και βασική φροντίδα των Ενετών ήταν
η διοικητική οργάνωσή της με στόχο αφενός την παγίωση
της εξουσίας τους και αφετέρου την όσο το δυνατό καλύτερη εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της Πελοποννήσου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε η βενετική διοίκηση
για την αποτύπωση και την καταγραφή της γαιοκτητικής
κατάστασης της χώρας, κάτι που ήταν απαραίτητο για την
έκδοση τίτλων κυριότητας, για τις παραχωρήσεις ή ενοικιάσεις γαιών, για την εφαρμογή ενός νέου φορολογικού
συστήματος και για την σύνταξη κτηματολογίου. Επιχείρησαν λοιπόν την δημογραφική αποτύπωση της περιοχής
και την σύνταξη κτηματολογίου.
Πραγματοποιήθηκαν 5 συνολικά απογραφές του πληθυσμού που φέρουν τα ονόματα των κυβερνητών της εποχής. Ο κυβερνήτης ήταν υπεύθυνος της διοίκησης του
Regno di Morea και ονομαζόταν γενικός προνοητής του
βασιλείου της Πελοποννήσου (Provveditor General del
Regno di Morea). Κατείχε την ανώτατη πολιτική και στρατιωτική εξουσία και είχε το δικαίωμα άμεσης επικοινωνίας
με το Δόγη και τη Σύγκλητο, ενώ έδινε και εντολές στους
48
τοπικούς προβλεπτές και τους άλλους αξιωματούχους. Η
θητεία του ήταν διετής. Οι απογραφές που πραγματοποίησαν οι προνοητές της Πελοποννήσου ήταν:
(1) Απογραφή Corner το 1689.
(2) Απογραφή Grimani το 1700.
(3) Το 1704 έγινε ένας κατάλογος των χωριών της Πελοποννήσου κατά γεωγραφικό διαμέρισμα – επαρχία
(territorio) χωρίς όμως να γίνεται αναφορά του αριθμού
των κατοίκων. Ο κατάλογος συντάχθηκε από τον τοπογράφο G. Alberghetti και αποτελεί την απογραφή
Pacifico.
(4) Απογραφή του Angelo Emo το1708.
(5) Αχρονολόγητη απογραφή στο χειρόγραφο QueriniStampalia πιθανώς του 1711.
Από αυτές έχει δημοσιευθεί πλήρως η απογραφή του
προνοητή (Provveditori) Francesco Grimani (Φραγκίσκο
Γκριμανί) στο βιβλίο «Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος – 18ος αιώνας» του Βασίλη Παναγιωτόπουλου. (Μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο της
Χριστίνας Αγριαντώνη, έκδοση του Ιστορικού αρχείου της
εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος το 1987).
Η απογραφή αυτή πραγματοποιήθηκε, όπως προαναφέρθηκε, το 1700 και έγινε γνωστή με την έκθεση του προνοητού Francesco Grimani στις 8 Οκτωβρίου 1701. Ο κώδικας Grimani περιλαμβάνει 43 φύλλα και φυλάσσεται στην
Βενετία.
Το 1700 η κυριαρχία των Ενετών στην Πελοπόννησο είχε
φτάσει στο απόγειό της. Οι βενετικές αρχές έχουν εγκατασταθεί και σταθεροποιηθεί σε όλη την Πελοπόννησο και
ο διοικητικός μηχανισμός της λειτουργεί ικανοποιητικά.
Αλλά και οι κάτοικοι έχουν συμφιλιωθεί (ύστερα από 15
χρόνια) με τη βενετσιάνικη κυριαρχία. Έτσι, δεν είναι καθόλου παράξενο να μπορούν να φέρουν σε πέρας μια απογραφή. Το ότι στην απογραφή του 1700 κατέγραψαν και
τους πιο μικρούς οικισμούς, οικισμούς που είχαν από μία
έως δύο οικογένειες και συνολικά σε όλη την Πελοπόννησο 1.352 πόλεις και χωριά και 133 μοναστήρια, είναι
ένα στοιχείο αμάχητο για την αξιοπιστία της απογραφής
του 1700. Οι πίνακες απογραφής είναι πολύ αναλυτικοί.
Η πυκνότητα του πληθυσμού στην Πελοπόννησο ήταν
8,4 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, δηλαδή περιοχή δημογραφικά υποβαθμισμένη σύμφωνα με τα σημερινά
δεδομένα. Συνολικά και με βάση τα στοιχεία της απογραφής του 1700 απογράφτηκαν στην Πελοπόννησο 176.844
κάτοικοι.
Βασική απογραφική μονάδα δεν ήταν το χωριό, αλλά η
οικογένεια. Έτσι στα απογραφικά δελτία περιέχονται
αναλυτικά στοιχεία για όλες τις οικογένειες ενός χωριού.
Αναφέρεται το όνομα του αρχηγού της οικογένειας και
ο αριθμός των υπολοίπων μελών κατά φύλο και ηλικία,
όμως δεν σημειώνονται τα ονόματά τους. Σε ορισμένα μεγάλα χωριά και πόλεις, τα στοιχεία έχουν ταξινομηθεί και
κατά ενορία, γεγονός που αποδεικνύει την σημασία της
εκκλησιαστικής κοινότητας ως μονάδας αναφοράς. Άλ-
49
λωστε, την περίοδο εκείνη, η εκκλησία ήταν το μόνο οργανωμένο σώμα που μπορούσε να βοηθήσει τις βενετικές
αρχές στην διενέργεια των απογραφών.
Η ενετική διοίκηση χώρισε την Πελοπόννησο σε 4 μεγάλα διαμερίσματα, τις «Διοικήσεις» (Provincie). Αυτές
ήταν:
(1) Της Ρωμανίας (Romania) με πρωτεύουσα το Ναύπλιο
(Napoli di Romania).
(2) Της Μεσσηνίας (Messenia) με πρωτεύουσα τη Μεθώνη (Modon).
(3) Της Αχαΐας (Accaia) με πρωτεύουσα την Πάτρα
(Patrasso).
(4) Της Λακωνίας (Laconia) με πρωτεύουσα τη Μονεμβασιά (Malvasia).
Επιπλέον η Πελοπόννησος χωριζόταν σε 26 επαρχίες
(territorii). Μία από τις επαρχίες αυτές ήταν και η επαρχία
Καλαβρύτων (Kallavrita) που ανήκει στο διαμέρισμα της
Αχαΐας (Provincie di Accaia) και χαρακτηρίζεται ως ορεινή και άγονη με μια μικρή διέξοδο στον Κορινθιακό κόλπο. Η επαρχία Καλαβρύτων (territorii di Kallavrita) περιλάμβανε 124 χωριά (vible) και 9 μοναστήρια (Monasteri).
Στον αριθμό 56 του καταλόγου περιλαμβάνεται το χωριό
Φίλια που αναγράφεται ως Figlia. Ο πληθυσμός του χωριού, όπως καταγράφηκε είναι: Οικογένειες: 36. Συνολικός
πληθυσμός: 137 άτομα. Η διαστρωμάτωση του πληθυσμού
αναλυτικά κατά φύλο και ηλικία ήταν όπως παρακάτω:
Για τα 9 μοναστήρια της επαρχίας Καλαβρύτων δεν γίνεται αναφορά στα ονόματά τους, καταγράφεται όμως η δυναμικότητά τους σε μοναχούς – μοναχές, όπως παρακάτω:
Στον παρακάτω χάρτη φαίνεται η διοικητική διαίρεση της
Πελοποννήσου στην Βενετοκρατία και διακρίνονται οι
Διοικήσεις (Provincie). Και οι επαρχίες (territorii):
Provincia di Romania:
1. Napoli di Romania (Ναύπλιο).
2. Corinto (Κόρινθος).
3. Tripolizza (Τριπολιτσά).
4. Argos (Άργος).
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
5. San Pietro di Zacugna (Άγιος Πέτρος της Τσακωνιάς).
6. Porto Poro (Πόρος).
7. Termis (Θερμησία).
Provincia di Messenia:
8. Arcadia (Αρκαδιά/Κυπαρισσία).
9. Fanari (Φανάρι).
10.Calamata (Καλαμάτα).
11. Leondari (Λεοντάρι).
12. Andrussa (Ανδρούσα).
13. Caritena (Καρύταινα).
14. Navarino (Ναβαρίνο).
15 Coron (Κορώνη).
16. Modon (Μεθώνη).
γ. Νεότερο Ελληνικό κράτος.
Αναζητώντας τα αποτελέσματα των απογραφών του Ελληνικού κράτους όπως αυτά έχουν δημοσιευτεί στον ιστότοπο «e-demography.gr» του πανεπιστημίου Θεσσαλίας
(Τμήμα μηχανικών χωροταξίας πολεοδομίας και περιφερειακής ανάπτυξης, εργαστήριο δημογραφικών και κοινωνικών αναλύσεων) εξακριβώσαμε τον πληθυσμό του
χωριού και της Iεράς μονής του Αγίου Αθανασίου, όπως
απογράφηκε.
Σημειώσεις επί του πίνακα:
Provincia di Accaia:
17. Callavrita (Καλάβρυτα).
18. Gastugni (Γαστούνη).
19. Patrasso (Πάτρα).
20. Vostizza (Βοστίτσα/Αίγιο).
Provincia di Laconia:
21. Malvasia (Μονεμβασιά).
22. Chrisaffa (Χρυσαφά).
23. Mistra (Μυστράς).
24. Eleos (Έλος).
25. Alta Maina (Άνω Μάνη).
26. Bassa Maina (Νότια Μάνη).
Πελοπόννησος στην Βενετοκρατία
1. Ήταν η πρώτη απογραφή που πραγματοποιήθηκε από
την αντιβασιλεία του Όθωνα κατά τη διάρκεια του σχηματισμού των πρώτων δήμων της χώρας. Το χωριό Φίλια
ήταν η έδρα του δήμου Λυκορίας που ανήκε στη επαρχία Διποταμίας του νομού Αχαΐας – Ήλιδος. Ο Δήμος
Λυκορίας περιλάμβανε τα χωριά: Τσορωτά, Κόκοβα, Λυκούρι, Κρινόφυτα, Μαμαλούκα και την μονή του Αγίου
Αθανασίου. Ο Δήμος Λυκορίας σχηματίστηκε με βασιλικό
διάταγμα της 8ης (20) Απριλίου 1835 που δημοσιεύτηκε
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΕτΚ) ως δήμος της
επαρχίας Διποταμίας. Κατατάχθηκε στην Β΄ τάξη με πληθυσμό 2.133 κατοίκους. Το 1841 με το βασιλικό διάταγμα
της 19 Ιουνίου (1 Ιουλίου) ο δήμος Λυκορίας συγχωνεύθηκε με τον δήμο Κλειτορίας. Με το βασιλικό διάταγμα
της 23 Ιουλίου 1863 (ΦΕΚ 31) το χωριό Φίλια ορίστηκε
ως θερινή έδρα του δήμου Κλειτορίας από 1η Μαΐου έως
30 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους. Μετά την ολοκλήρωση
της απογραφής αυτής η Ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε
όσες μονές είχαν λιγότερους από έξι μοναχούς να διαλυθούν και οι μεν μοναχοί να μετοικήσουν σε άλλες μονές
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
50
τα δε υπάρχοντά τους να εκποιηθούν υπέρ του δημόσιου
ταμείου. Προφανώς η απόφαση αυτή δεν επηρέασε την
μονή του Αγίου Αθανασίου λόγω του πλήθους των απογραφέντων μοναχών (18). [«Ιστορικό Διάγραμμα Δήμων
της Ελλάδας 1833 – 1912» του Ελευθέριου Γ. Σκιαδά, έκδοση του Υπουργείου Εσωτερικών Τοπική ένωση Δήμων
και κοινοτήτων Αργολίδας, 1993].
2. Το χωριό Φίλια ήταν η έδρα του δήμου Λευκασίου, της
επαρχίας Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας – Ήλιδος. Ο
Δήμος Λευκασίου περιλάμβανε τα χωριά: Κόκοβα, Κρινόφυτα, Λυκούρια, Παγκράτι, Τσορωτά και την μονή του
Αγίου Αθανασίου. Ο δήμος Λευκασίου σχηματίστηκε με
το βασιλικό διάταγμα της 11 Ιανουαρίου 1870 (ΦΕΚ 2)
«Περί μετασχηματισμού των δήμων της επαρχίας Καλαβρύτων, Αροανίας, Κλειτορίας». Κατατάχθηκε στην Β΄
τάξη με πληθυσμό 3.538 κατοίκους και έδρα την Λυκούρια. Στο διάταγμα αυτό αναφέρεται ότι ο πληθυσμός του
χωρίου Φίλια το 1870 ήταν 761 κάτοικοι, ενώ η μονή του
Αγίου Αθανασίου είχε 24 μοναχούς. Το έμβλημα (σφραγίδα) του δήμου Λευκασίου καθιερώθηκε με το Βασιλικό
διάταγμα της 21 Ιανουαρίου 1871 (ΦΕΚ 40 σελίδα 279)
κατόπιν γνωμοδοτήσεως του αρχαιολόγου Π. Ευστρατιάδη και περιγράφεται ως εξής: «ίνα η σφραγίς του δήμου
Λευκασίου φέρει ως έμβλημα περιστέρα ιστάμενη επί
υδρίας, εφ ης εκρέει ύδωρ και ήτις εμφαίνει την πηγή του
Λάδωνος, γύρωθεν δε τας λέξεις ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΑΣΙΟΥ.
Η περιστερά αποτελεί ένδειξη χριστιανικού πνεύματος».
Με το βασιλικό διάταγμα της 10ης Ιουλίου 1877 (ΦΕΚ
75) η έδρα του δήμου μεταφέρθηκε στο χωριό Φίλια.
Τα παραπάνω στοιχεία «αλιεύθηκαν» από:
6. Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά στον οικισμό του Ζευγολατιού.
7. Για πρώτη φόρα γίνεται αναφορά στον οικισμό των Αγίων Θεοδώρων.
8. Το χωρίο και οι οικισμοί του αποτελούν το Δημοτικό
Διαμέρισμα Φιλίων του Δήμου Λευκασίου.
9. Σύμφωνα με τις απογραφές η μονή του Αγίου Αθανασίου θα πρέπει να λειτούργησε και ταυτόχρονα ως ανδρικό
και γυναικείο μοναστήρι τουλάχιστον κατά την περίοδο
1907 έως 1920.
10. Ως απογραφέντες θεωρούνται οι διαμένοντες την περίοδο της απογραφής στους τόπους που απογράφηκαν.
Στοιχεία που αφορούν την ιστορία των Φιλίων
όπως αναγράφονται στα Φύλλα της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.
Στη «Χωρογραφία της Ελλάδος, Α΄ νομός Αχαΐας» του
ιατρού Χρήστου Κορυλλού, που εκδόθηκε το 1903, αναφέρεται ότι το χωρίο ήταν η έδρα του δημάρχου, του αστυνόμου και του διτάξιου δημοτικού σχολείου, του συμβολαιογράφου του δήμου, το οποίο δικαστικώς υπάγεται στο
ειρηνοδικείο Κλειτορίας.
Το συμβολαιογραφείο των Φιλίων καταργήθηκε με το
ΦΕΚ 42/25 Φεβρουαρίου 1893.
Το 1881 με το ΦΕΚ 102/9 Νοεμβρίου 1881 προσδιορίστηκε η έδρα του Ειρηνοδικείου Κλειτορίας στο χωριό Φίλια.
(α) «Ιστορικό Διάγραμμα Δήμων της Ελλάδας 1833 –
1912» του Ελευθέριου Γ. Σκιαδά, έκδοση του Υπουργείου
Εσωτερικών Τοπική ένωση Δήμων και κοινοτήτων Αργολίδας, 1993.
(β) Χρονικόν Μορέως, Στεφάνου Δραγούμη, Ανατύπωση
από το πρωτότυπο του 1921 από τις εκδόσεις Ελεύθερη
Σκέψις.
3. Το χωριό Φίλια έγινε πλέον κοινότητα που ανήκει
στην επαρχία Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας – Ήλιδος.
Στην κοινότητα ανήκει και η Μονή του Αγίου Αθανασίου. Στην μονή διαμένουν από το 1907 (σύμφωνα με την
απογραφή) και μοναχές.
4. Στην κοινότητα των Φιλίων για πρώτη φορά δεν αναφέρεται η Μονή του Αγίου Αθανασίου.
5. Για πρώτη φόρα γίνεται αναφορά στον οικισμό των Καλυβίων, ενώ αναφέρεται πάλι η μονή του Αγίου Αθανασίου.
51
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το σχολείο του χωριού
Το 1890 με το ΦΕΚ 261/6 Οκτωβρίου 1890 συστάθηκε ελληνικό σχολείο στο χωριό Φίλια.
Το 1905 με το ΦΕΚ 84/20 Μαΐου 1905 ιδρύθηκε ταχυδρομικό γραφείο στο χωρίο Φίλια του Δήμου Λευκασίου.
Το 1903 με το ΦΕΚ 19/3 Φεβρουαρίου 1903 συστάθηκε
δημοτικό σχολείο θηλέων εις Φίλια του δήμου Λευκασίου.
Το σχολείο θηλέων καταργήθηκε με το ΦΕΚ 307/20 Δεκεμβρίου 1908.
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Με το ΦΕΚ 110/10 Απριλίου 1912 ορίστηκαν οι ενορίες
του δήμου Λευκασίου.
52
Οι Ιερείς του χωριού
Στις 23 Δεκεμβρίου 1829 συντάχθηκε από τον επίσκοπο
Κερνίτσης Μελέτιο κατάσταση με τους κληρικούς και τα
μοναστήρια της επαρχίας Καλαβρύτων που υπάγονταν
στην διοίκησή του. Στο χωριό Φίλια υπηρετούσαν οι παρακάτω ιερείς:
1. Σπήλιος ετών 55, που ήταν «Οικονόμος» δηλαδή ο
υπεύθυνος κληρικός για τα οικονομικά της εκκλησίας.
2. Δημήτριος ετών 45, που ήταν «Σακελλάριος» δηλαδή
ασκούσε εποπτεία στα αντρικά και γυναικεία μοναστήρια
της επισκοπής στην οποία ανήκε.
3. Αντώνιος ηλικίας 38 ετών.
4. Νικόλαος ηλικίας 33 ετών.
Και οι 4 ιερείς κατάγονταν από το χωριό Φίλια.
Οι ιερείς Αντώνιος και Νικόλαος έλαβαν μέρος ως πολεμιστές στην επανάσταση του 1821 όπως αναφέρει και ο
Θεόδωρος Αργυρόπουλος στην «Ιστορία των Φιλίων».
Ο ιερέας Αντώνιος είναι ο Αντώνιος Παπαγιαννακόπουλος πατέρας του Φιλιώτη Μητροπολίτη Θήρας Νικόδημου Σακελλαριάδη. Το επίθετο Σακελλαριάδης προήλθε
από την ιδιότητα του πατέρα του, που έλαβε το αξίωμα
του «Σακελλάριου» από ότι μπορούμε να συμπεράνουμε,
διαδεχόμενος τον Δημήτριο.
Το έγγραφο αυτό υπάρχει στον Φάκελο 23 της περιόδου
(1828 – 1833) των Γενικών αρχείων του Κράτους και παρατίθεται παρακάτω:
53
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΑ ΨΙΛΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Επιμέλεια: Β. Δρακόπουλος
Η στήλη αυτή αποτελεί ένα μουσικό βοήθημα για όσους επιθυμούν να δραπετεύουν, έστω και για λίγο, από την καθημερινότητα, μέσα από ήχους και μελωδίες το
άκουσμα των οποίων οδηγεί πολλές φορές σε μυστηριώδεις οδούς. Σε κάθε τεύχος
φιλοξενούμε κριτικές δίσκων, αφιερώματα σε εκπροσώπους της μουσικής τέχνης,
ιστορικές αναδρομές σε μουσικά δρώμενα, κ.ά. γραμμένα από όλους εμάς οι οποίοι
πιστεύουμε ότι η μουσική δεν αποτελεί απλώς διασκέδαση, αλλά τρόπο ζωής.
Πάρτε μολύβι και χαρτί ή έναν επεξεργαστή κειμένου σε έναν Η/Υ και μοιραστείτε μαζί μας τις εντυπώσεις σας για έναν αγαπημένο σας ή όχι δίσκο, κάνετε μία
ανάλυσή του ή γράψτε ένα άρθρο για μία μουσική καλλιτεχνική προσωπικότητα η
οποία σας έχει επηρεάσει ποικιλοτρόπως. Στείλτε τα κείμενά σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected] και… αναμείνατε στο στερεοφωνικό σας. Πάντοτε υπάρχει λίγος χρόνος
για ένα καινούργιο άκουσμα.
Στο τρέχον και στο επόμενο τεύχος:
Η Νατάσσα Μποφίλιου στην παράσταση «Πάμε
ξανά»… των Θέμη Καραμουρατίδη – Γεράσιμου Ευαγγελάτου στον «Σταυρό του Νότου» και
το En Lefko Festival στον χώρο «Τεχνόπολις»
απασχολούν την στήλη αυτού και του ερχόμενου
τριμήνου.
«Άνω Τελεία»1 στην υπέρ επιτυχημένη περιπλάνηση της Νατάσσας Μποφίλιου στα λιμάνια του
Πειραιά και της Θεσσαλονίκης και επιστροφή για
λίγες παραστάσεις εκεί όπου ξεκίνησαν όλα: Στον
Σταυρό του Νότου από το Σάββατο 15 Μαρτίου και
κάθε Σάββατο και Κυριακή για λίγες παραστάσεις!
Επίσης, o ραδιοφωνικός σταθμός Εν Λευκώ 87,7
ανανέωσε την μουσική του συνάντηση και αυτό το
1
θέρος, την Παρασκευή 20 Ιουνίου και το Σάββατο 21 Ιουνίου, στην «Τεχνόπολις» του Δ. Αθηναίων. Ο επιμελητής της στήλης ευρέθη τόσο στον
Σταυρό του Νότου όσο και στην πρώτη ημέρα του Εν
Λευκώ Φεστιβάλ και σας μεταφέρει τις εντυπώσεις
του από το σαγηνευτικό κλίμα των εμφανίσεων.
Α' ΜΕΡΟΣ
Σταυρός του Νότου
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Κυριακή 13 Απριλίου, ώρα 21:00
Επιμέλεια προγράμματος:
Γεράσιμος Ευαγγελάτος
Ενορχηστρώσεις: Θέμης Καραμουρατίδης
Ήχος: Γιάννης Παξεβάνης
Το λεύκωμα «Άνω Τελεία» κυκλοφεορεί από την Feelgood Records.
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
54
Σχεδιασμός & χειρισμός Φωτισμών:
Αλέξανδρος Προδρόμου
Φωτογραφίες: Βάσια Αναγνωστοπούλου,
Γιώργος Γερανιός
Artwork: Κωνσταντίνος Γεωργαντάς
Παίζουν οι μουσικοί:
Πιάνο: Θέμης Καραμουρατίδης
Βιόλα: Στάμος Σέμσης
Τύμπανα – Κρουστά: Φοίβος Κουντουράκης
Κιθάρες – Μπουζούκι: Σωτήρης Καστάνης
Μπάσο: Γιώργος Μπουλντής
Τσέλο: Άρης Ζέρβας
Βιολί – Μαντολίνο: Δημήτρης Κουζής
Ώρα προσέλευσης Σάββατου: 10μ.μ.
Ώρα προσέλευσης Κυριακής: 8μ.μ.
Τέσσερα έτη μετά την τελευταία της εμφάνιση στον
«Σταυρό του Νότου», η αγαπημένη ερμηνεύτρια
επέστρεψε στην Κεντρική Σκηνή του με μία από
τις πιο επιτυχημένες και ολοκληρωμένες παραστάσεις της. Ο Θέμης Καραμουρατίδης και ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος έστησαν ένα απρόβλεπτο
ακουστικό πρόγραμμα, με στόχο να κάνουν τα τραγούδια του δραματολογίου τους αγνώριστα, αλλά και
να πειραματιστούν με γνωστά και μη εξαιρετέα κομμάτια της ελληνικής μουσικής σκηνής. Μαζί τους
ιδιαίτερη τιμή η εμφάνιση, σε ρόλο επισκέπτη, του
σημαντικού συνθέτη Στάμου Σέμση, που φέρνει
μαζί τα ήδη αγαπημένα τραγούδια της πρόσφατης
συνεργασίας του με τη Νατάσσα.
Το πιστό κοινό της Νατάσσας βρέθηκε εκεί για
ένα ακόμη ταξίδι που αυτή ξέρει να χαράζει στις
ψυχές. Ο Στάμος Σέμσης, όμως, δεν εμφανίσθηκε
την συγκεκριμένη ημερομηνία. Η Νατάσσα άνοιξε το πρόγραμμα κατά τις 21.20 με «Τα βεγγαλικά
σου μάτια» σαγηνεύοντας τον κόσμο με την εξαίσια
φωνή της. Ακολούθησε το καταπληκτικό «Οι μέρες
του φωτός» με καταιγιστική συνοδεία εγχόρδων, ενώ
η μουσική παράσταση περιελάμβανε άσματα κυρίως
νοσταλγικής και μελαγχολικής διάθεσης. Παρουσίασε καινούργια τραγούδια από την συνεργασία της με
τον Στάμο Σέμση, ενώ δεν έλειψε «η καρδιά» η
οποία «πονάει πάντα όταν ψηλώνει», «το μέτρημα»
και πολλά άλλα τραγούδια τα οποία έχουν από καιρό
αγαπηθεί από τον κόσμο. Μεταξύ των τραγουδιών
μιλούσε με τον κόσμο, αφουγκραζόταν τις διαθέσεις
55
και, το πιο σημαντικό, αυτό γινόταν με αυθορμητισμό και ανεπιτήδευτα, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια της
βραδιάς ένιωθες πιο πολύ να τραγουδάει μία φίλη
μόνο για εσένα, και όχι ότι ακούς απλώς μία τραγουδίστρια στη σκηνή εξ αποστάσεως. Συγχαρητήρια
αξίζουν και στους μουσικούς, οι οποίοι την πλαισίωναν όχι απλώς αξιοπρεπώς, αλλά με τη στάση της
απέναντί τους, διέκρινες ότι μπροστά σου έπαιζε μία
μεγάλη παρέα και όχι απλώς «κάποια» ορχήστρα
«μίας» τραγουδίστριας. Η σκηνή απλή, αλλά ατμοσφαιρικώς διαμορφωμένη με έξυπνους, εναλλασσόμενους φωτισμούς. Ένα συνολικώς πολύ ζεστό και
όμορφο περιβάλλον. Κατά τις 00.20 η παράσταση
έλαβε τέλος αφήνοντας πίσω της τις καλύτερες των
εντυπώσεων.
Ο καθιερωμένος κατάλογος τραγουδιών δεν θα
υπήρχε, εάν στο διπλανό τραπέζι δεν κάθονταν τρεις
φανατικές θαυμάστριες της Νατάσσας, δύο εκ των
οποίων με βοήθησαν στην καταγραφή των τραγουδιών της.
Η Βασιλική Κασιδάκη είναι ιδιωτική υπάλληλος από την Καλαμάτα, παντρεμένη με δύο παιδιά.
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
Ακούει την Νατάσσα εδώ και 5 – 6 έτη όταν μαγεύτηκε με την πρώτη φορά που την άκουσε. Της αρέσει
ο τρόπος που τραγουδάει, οι στίχοι του Γεράσιμου
και η μουσική του Θέμη. Η παρέα της Βασιλικής την
γνώρισε και την εκτίμησε ακόμη περισσότερο, διότι
η Νατάσσα είναι φιλική με όλους και έχει πάντοτε να
πει αυτό που πιστεύει χωρίς να φοβάται. Προσπαθεί
να παρακολουθεί πολλές ζωντανές εμφανίσεις της.
Η Μαρίκα Συκάκη είναι 39 ετών, ιδιωτική υπάλληλος, έχει μία κόρη και ζει στην πανέμορφη Καλαμάτα. Η Νατάσσα είναι η αγαπημένη της τραγουδί-
στρια και την παρακολουθεί από το 2009. Λατρεύει
τους στίχους του Γεράσιμου και την μουσική του γλυκύτατου Θέμη. Θεωρεί ότι η Νατάσσα είναι πολύ
φιλική, πληθωρική, χαρούμενη και θεατρική... Την
λατρεύει και την ακολουθεί σε όλες σχεδόν τις ζωντανές εμφανίσεις της.
1) Τα βεγγαλικά σου μάτια
2) Οι μέρες του φωτός
3) Ασπιρίνη
3) Εισιτήρια διπλά – Padam Padam
4) Μια βροχή
5) Το ραντεβού
6) Το πρώτο μας φιλί – (Πιο χαμηλά) Λόλα
7) Η βαλίτσα
9) Συνέχεια στα όρια
10) Το μέτρημα
11) Να ’σαι καλά
12) Άνω τελεία
13) Σ’ έχω βρει και σε χάνω
14) Ικαριώτικος
15) Πάμε ξανά
Διάλειμμα 10.25 – 10.50
16) Η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει
17) Δεμένη
18) Εγώ μεγάλωνα για σένα
19) Μεγάλες αγάπες
20) Έτσι είν’ αυτά
21) Μην κλαις
22) Τα λιμάνια
23) Ναύτης βγήκε στη στεριά
24) Γύφτισα τον εβύζαξε
25) Το δίχτυ
26) Το Πέραμα
27) Η Φάμπρικα
28) Μαημ’ Μαημ’
29) Αυτές οι ξένες αγκαλιές
30) Μάνα μου Ελλάς
31) Λοχαγός έρωτας
32) Εκκρεμότητα
33) Μέχρι το τέλος
34) Κοίτα εγώ
Encore
35) Αεράκι
36) Ευχαριστήριο
37) Εν λευκώ
Είσοδος: 12€ με μπύρα-κρασί
2ο ποτό: 8€ ή μπύρα-κρασί: 6€
Φιάλη (ουίσκι, βότκα, κλπ) ανά 4 ατ.: 120€ (κομπλέ),
Μπουκάλι κρασί ανά 2 ατ.: 60€ (κομπλέ).
8) Παρέα
ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΙΑ
56
ΤΑ ΑΜΙΜΗΤΑ ΚΑΙ ΑΘΑΝΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΗ!
του Γιάννη Α. Παπαρρηγόπουλου
Πριν από 70 περίπου χρόνια, το χωριό
μας τα Φίλια Καλαβρύτων, με τους γύρω
απ’ αυτό έξι μικρούς και μεγάλους οικισμούς του (γιατί όπως έλεγε χαρακτηριστικά και η αδελφή της κυράκας μου της
Μπάτσιαινας: Ευθυμία Ρούσσου, που είχε
παντρευτεί τον Πανουτσόπουλο απ’ τα
Κρινόφυτα: “Οι Φιλαίοι, όπου βρεθούν κι
όπου …νυχτώσουν χτίζουν …καλύβες”!),
έσφυζε από τη ζωντάνια, τη χλαλοή και την κίνηση
των κατοίκων του, οι οποίοι ξεπερνούσαν κατά πολύ
τους χίλιους νοματαίους!!!
Δυστυχώς σήμερα το χωριό μας, όπως άλλωστε και
τα περισσότερα χωριά της πατρίδας μας, κατάντησε
να είναι σχεδόν έρημο σε τέτοιο σημείο, ώστε να το
λυπάται ακόμη και το μικρότερο …νυχάκι του ποδαριού μου!!!
Μεταξύ των παραπάνω κατοίκων του χωριού μας,
υπήρχαν τότε και μερικοί πνευματώδεις και χαρισματικοί “τύποι”, οι οποίοι έδιδαν πλουσιοπάροχα
ξεχωριστό χρώμα, χιούμορ, νόημα και ποιότητα στη
μίζερη και δύσκολη ζωή του χωριού, είτε με το σπινθηροβόλο πνεύμα τους, είτε με τα λόγια και τις πράξεις τους, είτε με την εν γένει συμπεριφορά τους!!!
Ανάμεσά τους, εκτός των πολλών άλλων, ξεχωριστή
θέση κατείχαν: ο αείμνηστος γεννήτοράς μου, ο λεγόμενος και …“Δαίδαλος” και ο επίσης αείμνηστος
αλλά και αμίμητος Παναγής!!!
Με τα απίθανα και κωμικοτραγικά … “κατορθώματα”
του πατέρα μου, του “Δαίδαλου”, τα οποία είναι ουκ
ολίγα, θα σας …ταλαιπωρήσω μελλοντικώς, για να
διαπιστώσετε ότι: δεν γράφω μόνον για τους άλλους,
αλλά και για την …καμπούρα μου!!!
Στις παρακάτω αράδες, θα προσπαθήσω να σας περιγράψω μερικά από τα αμίμητα και αθάνατα λόγια
και φράσεις του πραγματικά χαρισματικού Παναγή,
ο οποίος ήταν μελίρρυτος και όταν άρχιζε να διηγεί-
57
ται και να αφηγείται διάφορες ιστορίες και
περιστατικά, ήταν εντελώς αδύνατον να μην
“κρεμαστείς” απ’ τα χείλη του και κυρίως να
μην ξεκαρδιστείς απ’ τα γέλια!!!
Προσωπικά, εκτός των άλλων προσόντων
του, για δύο κυρίως πράγματα με εντυπωσίαζε ο αείμνηστος Παναγής: Για τη φοβερή
και απέραντη μνήμη του και για το απίθανο, σπάνιο και ανεξάντλητο χιούμορ του, το
οποίο πήγαζε σαν κεφαλόβρυσο από το στόμα του
και απλωνόταν γύρω του, χωρίς καν να σκάει το χειλάκι του από κάποιο ίχνος ανθυπομειδιάματος, γεγονός το οποίο εμένα που είμαι γνωστός …χάχας,
κυριολεκτικά μου έλυνε τον …αφαλό απ’ τα γέλια!!!
Απ’ τα παρακάτω “αμίμητα και αθάνατα” του Παναγή, που θα σας διηγηθώ, εκτός από μερικά που τα
γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως, τα λοιπά τα γνωρίζω
από διηγήσεις συγγενικών του προσώπων και κυρίως από τα παιδιά του: τον Θανάση και τον Γιώργο,
οι οποίοι μόλις με συναντήσουν και με ιδούν, είτε
στο χωριό, είτε αλλού, αρχίζουν να μου αραδιάζουν
διάφορα χιουμοριστικά περιστατικά, τα οποία κάποτε
είχε …ξεφουρνίσει, ο αείμνηστος πατέρας τους!!!
Κάνοντας λοιπόν επιλογή, γιατί πράγματι είναι πάρα
πολλά τα “αμίμητα και τα αθάνατα” του Παναγή, θα
αρχίσω παρακάτω την περιγραφή τους, αφού πρώτα
θα αναφέρω, για όσους δεν το γνωρίζουν, ότι ο Παναγής, από τον γάμο του με την αξιαγάπητη γυναίκα
του: την Παναγιώτα, απόκτησε τρία θαυμάσια παιδιά:
τον Θανάση, τον Γιώργο και τη Μαρία.
1) ΤΟ …ΠΕΜΠΤΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥ ΓΑΪΔΑΡΟΥ!!!
Πριν από πολλά χρόνια, ο Παναγής και η γυναίκα
του η Παναγιώτα, είχαν φιλοξενήσει στο σπίτι τους,
στο χωριό μας, ένα ζευγάρι συμπεθέρων τους και η
συμπεθέρα του η οποία ήταν Αθηναία και δεν εγνώριζε σχεδόν τίποτε από ζώα, είχε βγει για περίπατο
στην “Αγία Τριάδα”, όπου μετά μεγίστης εκπλήξεώς
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
της είδε έναν γάιδαρο, που είχε ο …μπαγάσας …πέντε
πόδια, αντί τέσσερα, όπως έχουν όλα τα τετράποδα!!!
οι τσιγγάνες για να κουβαλάνε στην πλάτη τα μωρά
τους!!!
Όταν η συμπεθέρα γύρισε στο σπίτι του ζεύγους
Παναγή και Παναγιώτας, έτρεξε να συναντήσει τον
Παναγή, για να του ανακοινώσει το παράδοξο του
γεγονότος, ο οποίος μόλις την άκουσε, κατάλαβε
περί τίνος επρόκειτο και την καθησύχασε λέγοντάς
της τα εξής: “Μην παραξενεύεσαι συμπεθέρα! Όλα
τα αρσενικά γαϊδούρια, βγάζουνε και …πέμπτο πόδι,
ιδίως όταν είναι Άνοιξη και παραδίπλα βόσκει και
καμιά παιχνιδιάρα …γαϊδουρίτσα”!!!
Ούτω πως είχε “βαθουλώσει” και το ράντζο, πάνω
στο οποίο ξάπλωσε ο αείμνηστος Παναγής, για να
κοιμηθεί και μόλις ξάπλωσε αισθάνθηκε σαν να πέφτει σε …λάκκο και το …ξεφούρνησε, λέγοντας στην
Παναγιώτα, με σβησμένη σχεδόν φωνή, για να μην
τον ακούσουν οι φιλοξενούμενοι συμπέθεροι, απ’ το
άλλο δωμάτιο του σπιτιού: “Παναγιώτα, ο Παναγής
έπεσε στο …φέρετρο!”!!!
2) Ο ΠΑΝΑΓΗΣ ΕΠΕΣΕ ΣΤΟ …“ΦΕΡΕΤΡΟ”!!!
Την ίδια ημέρα, μόλις βράδιασε κι έφαγαν και ήπιαν, η Παναγιώτα, γνήσια θεραπαινίδα και ιέρεια του
“Ξενίου Διός”, έβαλε το ζεύγος των φιλοξενούμενων
συμπεθέρων να κοιμηθεί στο μοναδικό κρεβάτι τους
και τον Παναγή, σε ένα ξύλινο και πάνινο …ράντζο,
το λεγόμενο τότε “ράντζο εκστρατείας”, που σήμερα,
ούτε στα παλιατζίδικα δεν μπορείς να το βρεις!
Αυτά τα λεγόμενα “ράντζα εκστρατείας”, ήσαν μικρά
πτυσσόμενα κρεβατάκια, που μετά βίας μπορούσε να
κοιμηθεί ένας μεγάλος άνθρωπος, φτιαγμένα από
λεπτά δοκαράκια ξύλου και …καραβόπανο, τα οποία
όμως μπορούσες να τα κάνεις ένα δέμα και να τα μεταφέρεις όπως μια βαλίτσα!!!
Τα “ράντζα εκστρατείας” τα χρησιμοποιούσαν οι
στρατιωτικοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά και
οι Δάσκαλοι, όταν διορίζονταν σε χωριά, για να μην
κοιμούνται …καταής και τους πλευρυτώνει η …υγρασία!!!
Πάνω σ’ ένα τέτοιο “ράντζο εκστρατείας”, λέγεται
ότι πέθανε και ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο περίφημος “Μαύρος Καβαλάρης”, για να τονιστεί ότι, καίτοι είχε φτάσει στα ανώτατα αξιώματα της πολιτείας, εν τούτοις δεν είχε κάνει …λοβιτούρες και ήταν
από τους λίγους Έλληνες που διέψευσε περιτράνως
τον αφορισμό του ιστορικού μας Πολύβιου, απ’ τη
Μεγαλόπολη της Αρκαδίας, ο οποίος είχε ειπεί ότι:
“Κανένας Έλληνας δεν μπορεί να βαστάξει άγγιχτα
στα χέρια του, τα χρήματα που του εμπιστεύτηκε η
πολιτεία!”!!!
Όμως το καραβόπανο αυτού του “ράντζου εκστρατείας”, πάνω στο οποίο ξάπλωνε ο άνθρωπος για να
κοιμηθεί, με τον καιρό χαλάρωνε και …βαθούλωνε
και γινότανε σαν εκείνα τα …“μπεσίκια”, που έχουν
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
3) ΤΟ ΠΛΑΤΣΙΟΥΡΙΣΜΑ ΚΑΙ ΤΟ …“ΠΛΥΣΙΜΟ”, ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ!!!
Κάποια καλοκαιρινή ημέρα, που ο ήλιος …τσουρούφλιζε τα πάντα, ο Παναγής με την Παναγιώτα ξεφόρτωναν το μουλάρι τους, στην αυλή του σπιτιού
τους, κατάκοποι και καταϊδρωμένοι, γιατί μόλις είχαν έλθει από τον κάμπο!
Πάνω στο ξεφόρτωμα, η Παναγιώτα από την μεγάλη
κούραση κι εξάντληση, σκουπίζοντας τον ιδρώτα του
προσώπου της, με την ποδιά της, έβγαλε απ’ τα κατάβαθα της ψυχής της, έναν στεντόρειο αναστεναγμό
…μπαϊλντίσματος, ο οποίος ζύγιζε τουλάχιστον χίλιους αρχαιοελληνικούς στατήρες, οι οποίοι ισοδυναμούν με χίλια τούρκικα …καντάρια και ο οποίος αναστεναγμός, φανέρωνε μεγίστη σωματική και ψυχική
κόπωση!!!
Ο Παναγής, ο οποίος βέβαια δεν ήταν εκείνη τη
στιγμή σε μικρότερο βαθμό μπαϊλντισμένος, δεν κρατήθηκε και για να την πειράξει, της το πέταξε το …
μπαλάκι: “Τι να σου κάμω! Ας σε έστελνε ο πατέρας
σου να σπουδάσεις και να γίνεις Δασκάλα, ώστε τέτοια ώρα να …πλατσιουράς και να το …“πλένεις” σε
καμιά ακρογιαλιά!”, υπονοώντας ότι, εάν είχε γίνει
Δασκάλα, θα βρισκόταν τέτοια εποχή, σε καλοκαιρινές σχολικές διακοπές, σαν εκπαιδευτικός!
Μετά από τα παραπάνω …“κακά λόγια” του Παναγή, η Παναγιώτα φρονίμως ποιούσα, ετήρησε σιγήν
ιχθύος, κατά το κοινώς λεγόμενον, για να μην ακούσει τίποτα χειρότερο και απολύτως ακατάλληλο,
ακόμη και δι’ …ενηλίκους!!!
4) ΤΑ “ΒΕΛΟΝΑΚΙΑ ΤΗΣ …ΣΙΝΓΚΕΡ”!!!
Πριν από πολλά χρόνια και συγκεκριμένα την επομένη του γάμου του γιου τους Γιώργη με τη χαμογελαστή Σαββούλα, ο Παναγής με την Παναγιώτα
πήγαν στο σπίτι του κουνιάδου του Αντώνη, στον
58
Κορυδαλλό, όπου πήγα κι εγώ κι όπως αντιλαμβάνεστε έγινε της πόρνης το …κιγκλίδωμα!!!
Θυμάμαι ότι ήταν καλοκαίρι και καθόμαστε στον
ακάλυπτο. Τρώγαμε και πίναμε και από τα αστεία και
τα …ξεκάρφωτα του Παναγή …έφριξε ο Κορυδαλλός
από τα γέλια και τα χαχανητά μας!!!
Είπαμε και τι δεν είπαμε, που λέμε! Για τις περιπέτειες του Παναγή στην Αλβανία, κατά τη διάρκεια
του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου! Για τον περιβόητο
Λοχαγό του, τον αείμνηστο Γκανά, με την …κλίτσα
του! Για το …“αμούστακο το Ιταλάκι”, δηλαδή τον
νεαρό Ιταλό στρατιώτη, ο οποίος μόλις συναντήθηκε
ξαφνικά με τον Λοχία Παναγή, άρχισε να τρέμει από
το φόβο του και κόντεψε να λιγοθυμίσει, όταν ο Παναγής του είπε ιταλιστί: “Βαίνει κουά”, που σημαίνει:
“έλα εδώ”, το οποίο και αιχμαλώτισε!!!
Πάνω στην όλη συζήτηση, κάποια στιγμή ήλθε και
η κουβέντα για την ηλικία των παιδιών τους, οπότε
διαπίστωσα ότι η κόρη τους η Μαρία, είχε μεγάλη
διαφορά ηλικίας από τον δευτερότοκο γιο τους, τον
Γιώργη και σχεδόν συνειρμικά το ρώτησα: γιατί μετά
τον Γιώργη, άργησε να γεννηθεί η Μαρία και πήρα
την παρακάτω απίθανη απάντηση από τον αείμνηστο
Παναγή: “Αργήσαμε να …“πιάσουμε” το τσιουπί, γιατί είχανε χαλάσει τα …βελονάκια της …Σίνγκερ!”!!!
Με τη λέξη “Σίνγκερ”, ο Παναγής εννοούσε, όπως
σαφώς αντιλαμβάνεσθε, την παγκοσμίου φήμης ραπτομηχανή: “ΣΙΝΓΚΕΡ”, προς την οποία παρομοίαζε, τη γυναίκα του Παναγιώτα, της οποίας τα …“βελονάκια” της τεκνοποιητικής “μηχανής” της, για
κάποιο αρκετό χρονικό διάστημα, είχαν τεθεί, εκτός
…τεκνοποιητικής λειτουργίας!!!
5) Ο …ΣΤΑΛΑΚΑΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ …ΒΡΥΣΟΥΛΑ!!!
Κάποτε, όταν ο Παναγής άρχιζε να γερνάει, επειδή
σύμφωνα με την αρχαία ελληνική ρήση: “…το γήρας
ουκ έρχεται …μοναχούλι του …”, του παρουσιάστηκε κάποια υπερδιόγκωση του προστάτη του, η οποία
του έφραζε τον …σούγελο, δηλαδή την παντέρημη
την ουρήθρα και από τότε κι ύστερα ο Παναγής είχε
μεγάλη δυσκολία στο …τσιουτσιούρημα, δηλαδή στη
διούρηση όπως λένε οι γιατροί την απέκκριση των
ούρων εκ της ουροδόχου κύστεως!!!
Για να είμαι απολύτως ακριβής, μπορούσε μεν να …
τσιουτσιουρήσει, αλλά με μεγάλη δυσκολία, γιατί
από την αρκετή κατακράτηση των ούρων του, αυτά
59
έσταζαν απ’ την ουρήθρα του …σταλαγματιά-σταλαγματιά, όπως ακριβώς στάζουν τα κεραμίδια της σκεπής ενός σπιτιού, μετά από …απόβροχο!!!
Αυτή η δυσκολία του Παναγή, στο κατούρημα, την
οποία μπορούν να την νιώσουν μόνον όσοι έχουν
πάθει υπερδιόγκωση του προστάτη τους, ήταν άκρως
βασανιστική για τον Παναγή και όταν κάποιος τον
ρώτησε γιατί κάνει πολύ ώρα ώσπου να …“αδειάσει
το νερό του”, αυτός του απάντησε με κάποιον καημό
και παράπονο: “Τι να κάνω ο μαύρος που μου στάζει:
τακ, τακ, τακ, σαν …στάλακας!”!!!
Επειδή όσο περνούσε ο καιρός, όπως ήταν φυσικό, η
κατακράτηση των ούρων μεγάλωνε και έτσι η …φούσκα του, δηλαδή η ουροδόχος κύστη του μεγάλωνε
κι αυτή και γινότανε σαν ξεχειλωμένο …μπαλόνι, ο
αείμνηστος αναγκάστηκε να κάνει εγχείριση προστάτη, η οποία ήταν τόσο πολύ επιτυχημένη, ώστε
μετά έλεγε με ευφρόσυνη αγαλλίαση: “Επιτέλους
ανακουφίστηκα ο μαύρος! Τώρα, τσιουτσιουράω σαν
…βρυσούλα!”!!!
6) ΟΙ ΤΡΕΙΣ …ΚΛΑΡΙΤΣΕΣ!!!
Ο Παναγής, πεπλανημένως πώς, επίστευε ακραδάντως ότι, όταν έλθει το λεγόμενο πλήρωμα του χρόνου, θα “αναχωρούσε” για τους καταπράσινους και
γεμάτους …σφερδούκλια λειμώνες, ύστερα από την
“αναχώρηση” της γυναίκας του της Παναγιώτας,
παρά το γεγονός ότι αυτή, ήταν νεότερή του στα
χρόνια!
Τόσο σίγουρος ήταν πάνω σ’ αυτό το θέμα, ώστε
έγραφε στις σόλες των παλαιοτέρων υποδημάτων
του τη ρημάδα τη στατιστική και ιδίως την ανελέητη και αμείλικτη πραγματικότητα, η οποία μας διδάσκει, με άκρατο ρεαλισμό ότι, οι γυναίκες, εκτός
από τις …“καθυστερήσεις” του βιολογικού τους κύκλου, έχουν χαρακτηριστικές καθυστερήσεις και στις
“αναχωρήσεις” τους, για τας Αιωνίους Μονάς με τα
πράσινα λειβάδια!!!
Ο αείμνηστος Παναγής, καίτοι ήταν πανέξυπνος
άνθρωπος, παρά ταύτα για κανένα λόγο δεν ήθελε
να παραδεχτεί ότι οι γυναίκες, επειδή είναι προορισμένες από τη φύση να τίκτουν, δηλαδή να γεννάνε,
είναι για τον λόγο αυτό και τα πιο ανθεκτικά όντα,
πάνω στον πλανήτη Γη και αναβάλλουν συνεχώς το
ταξίδι της “αναχωρήσεώς” τους, αρκετά χρόνια μετά
την “αναχώρηση” του πολυαγαπημένου τους συζύγου, τον οποίον πρωτίστως έχουν φροντίσει να τον
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
…“φυτέψουν” σε τόπο χλοερό, δίπλα στους …ασφοδέλους!!!
σμό της “αναχωρούσης” αγαπημένης του συζύγου
Παναγιώτας!!!
Επίσης, ο Παναγής, καίτοι ήταν λίαν παρατηρητικός
άνθρωπος, εν τούτοις …διέλαθε της προσοχής του
ότι, ο κόσμος γύρω μας, είναι γεμάτος …χήρες!!!
Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, κάποια ημέρα, είπε
στον γιο του τον Θανάση: “Θανάση! Σκοπεύεις να
πας αυτές τις μέρες στα Μαζέικα;”.
Εάν όλα τα παραπάνω ελάμβανε υπ’ όψη του ο αξέχαστος Παναγής, δεν θα τον …ρούμπωνε η πανέξυπνη γυναίκα του η Παναγιώτα, η θυγατέρα του
…“Στρατηγού Γυαλίστρα”, όπως ειρωνικά έλεγε τον
πεθερό του Ηρακλή, ο Παναγής, όταν αργότερα κάποια μέρα, μετά τους γάμους και των τριών παιδιών
τους, εκεί που καθόσανε, ξαφνικά ο Παναγής, απευθυνόμενος στη γυναίκα του της είπε: “Παναγιώτα!
Ξέρεις τι σκέφτηκα;”.
“Τι σκέφτηκες Παναγή;”, τον ρώτησε αμέσως η Παναγιώτα, με κάποια αδημονία και απορία στη φωνή
της!
“Τώρα που παντρεύτηκαν και τα τρία παιδιά μας,
όταν πεθάνει ο ένας από μας, ο άλλος θα πηγαίνει
πότε στο ένα και πότε στο άλλο και θα περνάει …
μπέηκα!”, της απάντησε ο Παναγής και πριν ακόμη αποδώσει τα παραπάνω λόγια του, του ήλθε στο
“Δόξα Πατρί”, η κεραμίδα της Παναγιώτας, η οποία
του είπε τα εξής: “Καλά! Πέθανε εσύ και θα ιδώ τι θα
κάνω εγώ!”!!!
Ο Παναγής, που δεν περίμενε τέτοια απάντηση από
την Παναγιώτα, έμεινε ξερός, λες και τον χτύπησε
κεραυνός χιλίων βατ και το μόνο που κατόρθωσε να
ψελλίσει ήταν τα εξής: “να είπαμε να πεθάνει ο …
ένας!” κι εννοούσε βέβαια την Παναγιώτα, η οποία
όπως απεδείχθη και εκ των υστέρων, δεν είχε τέτοιον
σκοπό!!!
Ο Παναγής το είχε δέσει κόμπο, κατά το κοινώς λεγόμενο ότι, η Παναγιώτα θα “αναχωρούσε” πριν απ’
αυτόν για τους καταπράσινους λειμώνες και γι’ αυτό,
κατά την γνώμη του, θα έπρεπε την …αποφράδα εκείνη ημέρα, να είναι πανέτοιμος για τον …ανθοστολι-
ΦΙΛΕΪΚΕΣ ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
“Θα πάω πατέρα! Θέλεις να σου πάρω τίποτα;”, τον
αντιρώτησε ο Θανάσης.
“Θέλω να μου πάρεις τρεις …κλαρίτσες! Τρεις ριζούλες! Μία βασιλικό, μία γαρουφαλιά και μία τσετσεκιά!”, του απάντησε ο Παναγής!
“Τι τις θέλεις αυτές τις …κλαρίτσες, ρε πατέρα;” Τον
ρώτησε απορώντας ο Θανάσης, για να πάρει απνευστί την παρακάτω αναπάντεχη απάντηση από τον
πατέρα του: “Αύριο, μεθαύριο πεθαίνει η μάνα σου
παιδάκι μου! Να μην έχουμε δυο λουλούδια για να
τη …στολίσουμε;”!!!
Όπως σαφώς αντιλαμβάνεσθε βέβαια, μετά από την
παραπάνω απίθανη απάντηση του πατέρα του, ο Θανάσης έμεινε ξερός και ανάσκελα στο …καναβάτσο,
σαν να είχε δεχθεί στο σαγόνι του, μπουνιά …“άπερκατ”, σαν αυτές που έδιδε στους αντιπάλους του,
όταν πυγμαχούσε πάνω στα …“ριγκ”, καθ’ ότι υπήρξε
πολύ καλός και σκληροτράχηλος πυγμάχος στα νιάτα του!!!
Υστερόγραφο: Για εκείνους που δεν το γνωρίζουν,
τους πληροφορώ ότι, ο μεν συμπέθερός μου Παναγής, έχει …“αναχωρήσει” για τους καταπράσινους
λειμώνες, πριν από κάμποσα χρόνια, η δε συμπεθέρα
μου, η αγαπητή Παναγιώτα, ζει και βασιλεύει, κατά
το κοινώς λεγόμενο και πηγαίνει εναλλάξ, πότε στο
ένα παιδί της και πότε στο άλλο, προς επιβεβαίωση
του ηθικού διδάγματος ότι: ποτέ δεν πρέπει να σκάπτωμε τον λάκκον του άλλου, διότι μπορεί να πέσουμε εμείς οι ίδιοι στην …λούμπα!!!
60
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ
Ο παππούς του Βλάσιος Θεοδ. Καραμάνος και η
γιαγιά του Σπυριδούλα εκφράζουν τα θερμά τους
συγχαρητήρια στον εγγονό τους Παναγιώτη Σωτηρόπουλο για την επίδοσή του στα μαθήματα – είναι
αριστούχος, έχει βαθμούς 20 σε όλα τα μαθήματα -.
Επίσης επί τη ευκαιρία που έλαβα γνώση των μαθη-
τικών επιδόσεων του Παναγιωτάκη, εκφράζω κι εγώ
τα συγχαρητήριά μου και του εύχομαι ολόψυχα να
συνεχίσει με τις ίδιες επιδόσεις όχι μόνο στο Λύκειο,
αλλά και πιο πάνω στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ο εξάδελφος του παππού του
Ντίνος Καραμάνος
ΒΑΦΤΙΣΕΙΣ
Το ζεύγος Αθανασίου Χρ. Κανέλλου και Παναγούλας Θεοδωροπούλου την 11-5-2014 στον Ιερό Ναό του
Προφήτη Ηλία Τριπόλεως βάφτισαν το πρώτο παιδί τους και του έδωσαν το όνομα Χρήστος.
Τους ευχόμαστε να τους ζήσει.
ΕΦΥΓΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ
*Απεβίωσε την 24η Μαρτίου 2014 ο Γεώργιος Κόλντηρης του Αλεξίου. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε την 26η Μαρτίου στον Ιερό Ναό του Κοιμητηρίου Χολαργού και ετάφη στο ίδιο Κοιμητήριο.
Το 40νθήμερο μνημόσυνο τελέστηκε την 11η Μαΐου 2014 στον Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Χολαργού μαζί με το ετήσιο μνημόσυνο της θυγατέρας του Ερασμίας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ ΚΟΛΝΤΗΡΗΣ
Ο Γεώργιος Κόλντηρης που απεβίωσε στις 24
Μαρτίου 2014, υπήρξε μία από τις πιο λαμπερές και εξέχουσες προσωπικότητες του χωριού
μας. Από τη δεκαετία του 1950 που ήλθε πάμφτωχος στην Αθήνα μετά την αποφοίτησή του
από το Γυμνάσιο Κλειτορίας, ασχολήθηκε με το
εμπόριο κυρίως γυναικείων υφασμάτων και διακρίθηκε ως ένας από τους καλύτερους εμπόρους της
Αθήνας στο είδος του. Πολύ γρήγορα με τις ικανότητες, την ευφυΐα, την εργατικότητα και την αρχοντική
του παρουσία, εξελίχθηκε σε λαμπρό επιχειρηματία και
ήδη από την δεκαετία του 1960 δημιούργησε αλυσίδα
καταστημάτων σε διάφορες περιοχές της Αθήνας. Για
τις επόμενες δεκαετίες αποτελούσε παράδειγμα αυτοδημιούργητου και επιτυχημένου ανθρώπου και ενσάρκωνε το μεταπολεμικό όνειρο των νέων της εποχής για
οικονομική αποκατάσταση και προκοπή στην Αθήνα,
στην οποία μετανάστευαν τότε μαζικά οι περισσότεροι.
Άνθρωπος κοινωνικός, χαιρόταν την ζωή και έτρεφε
ιδιαίτερη αγάπη για το χωριό μας, από το οποίο δεν
61
έλειπε το Πάσχα, στα πανηγύρια και τα καλοκαίρια. Τον θυμόμαστε πολλές φορές να
ξεφαντώνει μαζί με άλλους συμπατριώτες
μας στο πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου, που
ήταν το μεγάλο γεγονός για το χωριό μας.
Με ανελλιπή παρουσία στις εκδηλώσεις της
Αδελφότητας, είχε σημαντική προσφορά στα
κοινά και στους πατριώτες.
Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των προβλημάτων υγείας της θυγατέρας του Έρης, που απεβίωσε πρόωρα
πριν από ένα χρόνο, αλλά και τον κλονισμό της δικής του υγείας, είχε αποτραβηχθεί και βίωνε το δράμα
του με αξιοπρέπεια, μαζί με την πιστή και ακατάβλητη σύζυγό του την προσφιλή σε όλους Αλεξάνδρα,
τον γιό του τον Αλέξη και τα εγγόνια του.
Ο Θεός να αναπαύει την ψυχή του και να δίνει παρηγοριά στους οικείους του.
Θα τον θυμόμαστε πάντα.
Αιωνία του η μνήμη
Γ. Μητρόπουλος
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
* Την 13η Απριλίου 2014 απεβίωσε ο Χρήστος Οικονόμου του Αθανασίου και ετάφη την επομένη 14η
Απριλίου στο Κοιμητήριο του Χωριού μας. Το 40νθήμερο μνημόσυνο του τελέστηκε στις 18 Μαΐου 2014 στην
εκκλησία του χωριού μας.
ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ!!!
Η απώλεια του Χρήστου Οικονόμου μας
συγκίνησε και μας στενοχώρησε όλους.
Συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν περισσότερο πολύτιμος για το χωριό μας και περισσότερο αγαπητός σε όλη την περιοχή απ’
ό,τι είχαμε διαπιστώσει. Στην κηδεία του
είχε συρρεύσει τόσος κόσμος από διάφορα μέρη, που δεν είχε υπάρξει άλλη φορά
στο χωριό μας. Στα πρόσωπα όλων έβλεπες τη θλίψη
για την απώλειά του. Όλοι είχαν να πουν έναν καλό
λόγο για τον Χρηστάρα!!! Χαρακτηριστικά είπε κάποιος, ότι αν τα παιδιά της περιοχής δεν έμπλεξαν με
ναρκωτικά, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο
Χρήστο, ο οποίος έχοντας πείρα αστυνομικού, είχε διαπεραστικό μάτι και παρακολουθούσε, συμβούλευε, απέτρεπε και προφύλασσε τα παιδιά, τα οποία υπεραγαπούσε,
από τέτοιους κινδύνους.
Επειδή τίποτε δεν είναι τυχαίο στη ζωή, ο
Χρήστος απέδειξε ότι όσο αντισυμβατικά
έζησε, χωρίς όμως να βλάψει κανέναν, άλλο
τόσο διαπνέετο από υγιείς αρχές και αξίες
για την κοινωνία.
Η απουσία του από το χωριό μας είναι ιδιαίτερα αισθητή.
Αιωνία του η μνήμη
Γ. Μητρόπουλος
* Απεβίωσε στην Αθήνα στις 1η Μαρτίου 2014 ο Φίλιππος Λαμπρινίδης, σύζυγος της Καίτης
Ι. Ζωγράφου και ετάφη στις 4 Μαρτίου 2014 στο
Κοιμητήριο Χολαργού. Ο Γεώργιος Ν. Ζωγράφος
κατέθεσε υπέρ της Αδελφότητας το ποσό των 100
ευρώ στη μνήμη του.
* Την 31η Μαΐου 2014 απεβίωσε ο συμπατριώτης
μας Ιωάννης Ηλ. Παπαρρηγόπουλος. Η εξόδιος ακολουθία του έγινε την 2 Ιουνίου 2014 και
ετάφη στο νεκροταφείο Χαλανδρίου. Το 40νθήμερο
μνημόσυνό του τελέστηκε στις 6 Ιουλίου 2014 στον
Ι.Ν. Ευαγγελίστριας Ιλίου.
* Την 27 Απριλίου 2014 απεβίωσε η Δημητρούλα
χήρα Παναγιώτη Τσιάμη. Η εξόδιος ακολουθία
τελέστηκε στον Ι. Ν. Ζωοδόχου Πηγής Καλυβίων και
ετάφη στο Κοιμητήριο Καλυβίων. Το 40νθήμερο μνημόσυνο τελέστηκε την 1-6-2014 στον Ι. Ν. Ζωοδόχου
Πηγής Καλυβίων.
* Το Σάββατο 28-6-2014,
ημέρα τέλεσης του εξάμηνου
μνημοσύνου της συζύγου του
Μαρίας Καραμάνου που
τελέστηκε στην Ι.Μ. Αγίου
Αθανασίου, απεβίωσε ο Γεώργιος Καραμάνος του
Αντωνίου. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε την 29-6-2014 στον Ι. Ν. Αγ. Βλασίου και ετάφη στο κοιμητήριο του χωριού μας.
* Απεβίωσε στο Αίγιο στις 11 Μαΐου 2014 η συμπατριώτισσά μας Ελένη χήρα Αυγερινού Δημακοπούλου, το γένος Θεοδ. Χαραλαμπόπουλου,
που διέμενε στον Πριόλιθο και ετάφη στις 13 Μαΐου
2014 στο νεκροταφείο του Πριολίθου.
Αιωνία τους η μνήμη
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ
Αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε θερμότατα όλους εσάς, συγγενείς, φίλους και συμπατριώτες, για
τη συγκινητική συμμετοχή σας στο πένθος μας. Τα παρηγορητικά λόγια σας, η ηθική συμπαράστασή σας και η
ειλικρινής αγάπη σας ήταν για εμάς βάλσαμο στις πολύ
δύσκολες στιγμές του χαμού του πολυαγαπημένου μας
συζύγου και πατέρα Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου.
Πιστεύουμε βαθύτατα ότι, παρά τον πρόωρο θάνατό του,
δεν θα φύγει ποτέ από κοντά μας, γιατί όλοι όσοι τον
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
γνωρίσατε και τον αγαπήσατε για την
καλοσύνη του, το αγνό του χαμόγελο,
την απέραντη αγάπη του για το χωριό και τους Φιλιώτες και το πηγαίο
ταλέντο του να προσφέρει γέλιο και
χαρά στους γύρω του με τα ατέλειωτα
καλαμπούρια του, δεν θα τον σβήσετε
ποτέ από τη μνήμη σας και θα έχετε πάντα να θυμάστε και
να μνημονεύετε κάποιες από τις αμέτρητες αστείες ιστο-
62
ρίες του.
Άλλωστε, αυτό το μήνυμα νομίζουμε ότι θα ήθελε και ο
ίδιος να στείλει σε όλους εμάς, που πονάμε βαθιά για την
απώλειά του, ότι δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ, όσο εμείς
θα τον θυμόμαστε και δεν θα τον αφήσουμε να περάσει
στη λήθη. Αυτό το μήνυμα αποτύπωσε με τις πιο όμορφες
λέξεις η ποιήτρια Μαρία Λαϊνά, σε ένα από τα αγαπημένα του ποιήματα, το οποίο νιώθουμε την ανάγκη να του
αφιερώσουμε:
«Αν κάποτε πεθάνω,
μην ακούσεις ποτέ πως τάχα “κείμαι ενθάδε”
εσύ να με βρεις στην αναπνοή του αγέρα,
στο φευγαλέο παιδικό χαμόγελο.
Αν κάποτε πεθάνω,
μη διαβάσεις ποτέ τ’ όνομά μου σε πέτρα
εσύ θα ξέρεις να μ’ ακούσεις στον αχό της άνοιξης
και στην επιμονή του ήχου της βροχής.
Αν κάποτε πεθάνω,
μην πιστέψεις ποτέ πως η αγάπη μου τελείωσε
σκέψου πως θα σε περιμένει,
σ’ άλλες αισθήσεις περιγράφοντας την ομορφιά σου.»
Με αυτό το ποίημα, εμείς, η στενή του οικογένεια, θα θέλαμε να του ευχηθούμε καλό ταξίδι και να του υποσχεθούμε ότι δεν θα φύγει στιγμή από την καρδιά και τη σκέψη
μας, ούτε θα αφήσουμε το θάνατο να μας χωρίσει. Θα μας
ενώνουν πάντοτε όσα ζήσαμε και θα αναζητούμε συνεχώς
την παρουσία του στα απλά και καθημερινά πράγματα που
κάποτε μοιραστήκαμε μαζί του και στο χωριουδάκι μας,
που λάτρεψε με όλο του το είναι.
Μετά τιμής,
Η σύζυγος Γιούλα
και η κόρη Ηλιάνα Παπαρρηγοπούλου.
Στη μνήμη του η οικογένειά του προσέφερε το ποσό των
250€ στον Ιερό Ναό Αγίου Βλασίου του χωριού μας.
Η αδερφή του Βάσω Παπαρρηγοπούλου - Τσούμου στην
μνήμη του προσέφερε υπέρ της Αδελφότητας το ποσό
των 250 ευρώ.
ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ “ΠΗΓασε”:
Γιάννη Η. Παπαρρηγόπουλε!
στερήθηκα την φυσική σου παρουσία, μου στέρησε και τη
“μούσα” μου στο πηγαίο και ανεπανάληπτο χιούμορ σου!
Με παρηγορεί μόνο το γεγονός ότι, επειδή ήσουνα ένας
καλός κι ενάρετος άνθρωπος, σε όλη τη ζωή σου, οι Καμάρες του Ουρανού, θα είναι ολάνοιχτες για σένα και οι
Πόρτες του Παραδείσου, χωρίς πορτιέρη!!!
ΚΑΛΟ ΣΟΥ ΤΑΞΙΔΙ, αγαπημένε γείτονα και συγγενή!!!
Γιάννης Α. Παπαρρηγόπουλος
Ένας βαθύς πονεμένος λογισμός
Αγαπητέ Γιάννη, όταν έφυγες για το μεγάλο ταξίδι ήμουν
μακριά και η παρουσία μου ήταν αδύνατη, ένιωθα την ανάγκη να σου απευθύνω δυο λόγια, λόγια προσευχής, λόγια
που να σε συνοδεύουν στην αιωνιότητα της ζωής.
Έφυγες και άφησες δυσαναπλήρωτο κενό. Βρίσκεσαι
όμως με βεβαιότητα στη χωρία των αγγέλων, εκεί που
άγγελοι υμνούν τον Πλάστη και Δημιουργό. Προχωρεί
αγάλια αγάλια η όμορφη ψυχούλα σου, «το μόνο που είναι βέβαιο, γιατί αγαθή ψυχούλα ήσουν σ’ αυτή την πρόσκαιρη ζωή» στο στερέωμα του ουρανού υπερήφανα και
ικανοποιημένος, γιατί αγωνίσθηκες τον καλόν αγώνα της
ζωής, ακολούθησες το δρόμο της αρετής συνεπής στο θείο
προορισμό του ανθρώπου και τώρα απολαμβάνεις τον της
Δικαιοσύνης στέφανον.
Εκεί επάνω «που αργά ή γρήγορα όλοι θα βρεθούμε» θα
συνάντησες το Σάκη, τη Γιούλη, τον Αλέξανδρο, νέα παιδιά να τα συντροφεύεις και να τους ειπείς ότι η απουσία
τους μας πονάει πολύ και ποτέ δεν θα σας ξεχάσουμε, όσο
ζούμε.
Μεθούν οι σκέψεις μου όταν σκέπτομαι ότι ενώ οι άγγελοι
σου χαμογελούν, οι δικοί σου άνθρωποι είναι σκυθρωποί,
η σύντροφός σου, η κόρη σου, η κρυφή σου χαρά, η μεγάλη σου λαχτάρα σε δικαίωνε πάντοτε και ήσουν πολύ
περήφανος, η πονεμένη αδελφή σου νιώθει πόνο βαρύ και
ασήκωτο, επικαλούμαι την εξ ουρανού βοήθεια να μαλάξει
τον πόνο τους.
Τα άστρα ανθούν τη νύχτα στο μυστικό περιβάλλον του
ουρανού και μέσα σ’ αυτά τα άστρα ψάχνω να βρω το δικό
σου άστρο, το πιο λαμπερό, το άστρο που μας παρακολουθεί. Παράξενοι ουρανοί, χωρίς βροντές και καταιγίδες,
χωρίς νέφη και φόβο, αλλά μόνον γεμάτοι ήλιο και αρμονία, γεμάτοι Θεό. Εκεί κατοικεί αιώνια το πνεύμα σου,
για να σκορπάς φως, αγάπη, εκεί όπου δεν υπάρχει πόνος,
στεναγμός, αγωνία, φροντίδες αλλά αρμονία, ομορφιά του
παραδείσου.
Είναι ένας ίσκιος στον καύσωνα της ζωής, για την οικογένειά σου και ένα χαμόγελο μόνο στο μεγάλο ταξίδι της
ψυχής σου που στέλνεις από εκεί πάνω που βρίσκεσαι δικαιωμένος.
Γιάννη μου Εμείς δε θα σε ξεχάσουμε ποτέ όσο ζούμε γιατί
άφησες τη σφραγίδα του έντιμου ανθρώπου, του άριστου
οικογενειάρχη και του άριστου κρατικού λειτουργού.
Εύχομαι και προσεύχομαι ο Μεγάλος Δημιουργός να παρηγορήσει τη σύζυγό σου Γιούλα, την κόρη σου Ηλιάνα
και την αδελφή σου Βάσω που τόσο πολύ σε αγαπούσε.
Δεν αντέχω να συλλογιστώ άλλο, για αυτά τα λίγα λόγια
αγάπης και καρδιάς ας γίνουν βάλσαμο στον πόνο όσων σ’
αγάπησαν τόσο πολύ, το Γιάννη, τον πάντοτε χαρούμενο
σκωπτικό και πολυγραφότατο, έναν πατριώτη με φιλιώτικο πάθος.
Το δάκρυ μου θα συνοδεύει πάντα την ψυχή σου.
Είμαστε όλοι, όσοι σε γνωρίζαμε, σοκαρισμένοι και καταπικραμένοι από τον αδόκητο μισεμό σου!
Προσωπικά, σε έχω κατατάξει ανάμεσα στους καλούς ανθρώπους και μέσα στους 2-3 καλύτερους Παπαρρηγόπουλους των Φιλίων, για το ήθος και την ανθρωπιά σου!
Ο μισεμός σου, με λύπησε αφάνταστα, γιατί εκτός που
63
Αιωνία σου η μνήμη.
Δημήτριος Κ. Δημητρακόπουλος
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΑΣ
Τί θα είμαστε χωρίς πατρίδα;
(Αν έχεις χάσει την ψυχή σου και το ξέρεις, τότε έχεις λίγη ψυχή, να το ξέρεις)
του Κωνσταντίνου Ι. Σπυρόπουλου
Το περίφημο σχέδιο που έχουν βάλει για την ισοπέδωση των κρατών και που το υποστηρίζουν εδώ και
σε άλλα κράτη οι μισθοφόροι της παγκοσμιοποίησης,
είναι ότι μία ομάδα αόρατη έχει το χρήμα και ελέγχει
την οικονομία. Θα ελέγχει τις χώρες και τις ψυχές
μας. Αν υπάρχουν χώρες να αντισταθούν, θα γίνονται κομμάτια, θα τα ονομάζουν πριγκιπάτα και θα τα
ελέγχουν ευκολότερα. Όσο εισβάλλουν στην ψυχή
μας με διάφορους τρόπους, τόσο πιο πολύ γλιστράμε
σ’ αυτούς. Το αποτέλεσμα είναι να διαλύσουν με την
φτώχεια την οικογένεια και κατά συνέπεια την πατρίδα. Δεν είναι εύκολο να πείσεις την νεολαία, όταν
κοροϊδεύουν τα πάντα, τις εθνικές εορτές, την παιδεία, τη σημαία, τους αγώνες του έθνους, το πώς στάθηκε στα πόδια της αυτή η πατρίδα μέσα από τόσους
πολέμους, από τον εμφύλιο. Από την στιγμή που
έχουν στρέψει την νεολαία σε κομματικούς στρατούς
δηλαδή σε μία σχέση πελατείας «σε βοήθησα, θέλω
δουλειά στο δημόσιο», δεν μπορούν να καταλάβουν
ότι έτσι γίνονται όμηροι. Αυτή είναι σήμερα η πραγματικότητα. Για όλα αυτά ένα μόνο μπορεί να γίνει.
Να χάσουμε τη δημοκρατία μας, να χαθεί η ψυχή μας
και να μας φαίνονται προς το παρόν εύκολη λύση,
αλλά να διαλύσουν όλα αυτά με τα οποία ζήσαμε. Τα
όπλα τους είναι δύο: όχι μόρφωση και απαξίωση των
θεσμών. Αυτοί οι νεολογιστές ένα μόνο ξέρουν: πώς
θα μπουν στην εξουσία και θα περνάνε καλά και άσε
τους φτωχούς να πεθάνουν. Αυτοί έχουν μία θεωρία ότι αναπνέουμε οξυγόνο χωρίς να πληρώνουμε.
Γι’ αυτό ας μπούμε στο θολωμένο τους μυαλό: Πάλι
να πληρώσω; γιατί; Γιατί έχεις ένα κτήμα 3 στρέμματα στη Μηλιά και έχει μέσα και τρεις καρυδιές, άρα
πρέπει να φορολογηθείς. Ναι ρε παιδιά, αλλά δεν
παίρνω χρήματα από πουθενά. Ήρθε η ΔΕΗ, θα μου
κόψουν το ρεύμα. Ήρθε ο ΟΤΕ, θα μου κόψουν το
τηλέφωνο. Το κινητό το κόβω μόνος μου. Ήρθε ο
μανάβης, ο χασάπης. Ήρθε ο δικαστικός κλητήρας
να μου το πάρει. Εκεί σ’ έχει πιάσει η τρέλα και αν το
πάρεις ψύχραιμα και δεν βρεις πετρέλαιο στο κτήμα,
λες ευτυχώς που δεν έπαθα εγκεφαλικό. Ας με πάνε
μέσα, δεν θέλω κτήμα, θα τρώω τσάμπα και για όλα
αυτά θα τα κάνω απόσβεση με την ελευθερία μου.
Η οικονομική βία είναι το αποτυχημένο μοντέλο της
Αμερικής και της Αγγλίας. Πριν λίγο καιρό έκανε
πτώχευση η Πολιτεία του Ντιτρόιτ στην Αμερική.
Διαβάζω ότι οι κάτοικοι την άφησαν και έφυγαν για
Σαλβαδόρ, Νικαράγουα και γενικά σε χώρες, όπου
τα φρούτα είναι δώρο Θεού και οι θάλασσες γεμάτες
ψάρια. Βγαίνουν και μας λένε, θα κάνουμε πτώχευση, δεν είδαν τι έπαθε η Αργεντινή, που ξέρουμε
από το χωριό μας ότι ήταν το όνειρο πολλών πατριωτών μας για καλύτερη ζωή. Είδα ένα ντοκιμαντέρ για
την Αργεντινή και είπα «Παναγία μου μην πάθουμε
τα ίδια». Μια γυναίκα έδωσε το στρώμα και τα σεντόνια της και πήρε ένα κιλό ρύζι. Ο μισός πληθυσμός έγινε ρακοσυλλέκτες, οι μισές γυναίκες γίνανε
πόρνες, μόνο για το φαγητό. Τώρα ποιοι είναι αυτοί
που μας έφτασαν εδώ; Απ’ ό,τι βλέπετε μόνο ο Τσοχατζόπουλος θα πληρώσει. Γιατί αυτός; Γιατί αυτός,
απ’ ό,τι έγραφε μια εφημερίδα, είχε αρνηθεί, όταν
πήραν απόφαση να βάλουν, αν θυμάστε, 170 φωτιές και να ρίξουν τον Καραμανλή. Για το πού έχουμε
φτάσει, σας παραθέτω μια επιστολή που έστειλε στις
εφημερίδες μια γυναίκα για τον άνδρα της: «Δεν εί-
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
64
ναι λίγα τα βράδια που κοιμάμαι με τα παιδιά μου.
Η πατρίδα τον χρειάζεται. Δεν θυμάμαι πώς είναι να
πίνεις έναν καφέ ή να τρως σε ταβέρνα. Με πειράζει
που άνθρωποι αγράμματοι, χωρίς μόρφωση και χωρίς
να έχουν ένα ένσημο στο ΙΚΑ, που δεν έχουν δώσει τίποτα στην πατρίδα να τον βρίζουν, να βρίζουν
τη στολή του και να κάνουν κομμάτια τα όνειρά του.
Τον έχουν κάνει να χάσει το χαμόγελό του. Ποιοι
είναι αυτοί; Είναι αυτοί που είπαν ότι τη σημαία στα
Ίμια την πήρε ο αέρας, είναι αυτοί που παρέδωσαν
τον Οτσαλάν, είναι αυτοί που πούλησαν την πατρίδα τους στην τρόϊκα, είναι αυτοί που οδήγησαν χιλιάδες ανθρώπους στην αυτοκτονία, είναι αυτοί που
μας δίνουν ψίχουλα για μισθό και να τους έχουμε
υποχρέωση. Εμένα μου αρκεί που μου δίνει ένα φιλί
και μου λέει σ’ αγαπώ, όταν φεύγει για την υπηρεσία
του» (πολύ συγκινητικό).
Χωρίς πατρίδα θα είμαστε άτομα χωρίς ταυτότητα, θα
είμαστε ένας αριθμός με ένα βραχιόλι στο χέρι, που
θα μας κάνει σκλάβους, εργάτες πολυεθνικών εργοστασίων, κάτι σαν το Α.Σ.Μ. που είχαμε στο Στρατό. Θα είμαστε κάτι σαν κρατούμενοι χωρίς ατομική
ελευθερία, χωρίς να έχουμε επιλογή σε ο,τιδήποτε,
χωρίς γονείς, αδέρφια και συγγενείς. Με άλλα λόγια θα είμαστε ένα ανθρώπινο κοπάδι. Φθάσαμε σε
σημείο να μας δίνουν τόσα που να μην μπορείς να
τα βγάλεις πέρα, να μην μπορείς να αντισταθείς από
το φόβο, μη χάσεις και αυτά τα λίγα για να μην σε
βγάλουν σε διαθεσιμότητα. Αν δεν προσέξουμε, θα
χάσουμε και αυτά τα λίγα και μετά τι μένει; Πάλι εμφύλιος, πάλι στο πλιάτσικο.
Τι θα γίνει όμως με μια πατρίδα που άνθρωποι κατακρίνουν όλους και όλα; Δώσαμε τέτοια ελευθερία
που δεν μπορείς να την μαζέψεις. Πλέον έχουμε την
τάξη και την αταξία. Στη σημερινή πατρίδα η αταξία
ξεπέρασε την τάξη. Το αποτέλεσμα είναι διαφθορά
και εγκληματικότητα. Ποιος φταίει φυσικά; Ο πολιτικός κόσμος. Το μυαλό μας είναι ένα άδυτο, που
τίποτα δεν μπορεί να μπει μέσα χωρίς τη δική μας
θέληση, π.χ. δεν μπορείς να κάνεις ληστεία μετά φόνου, εάν δεν το βάλεις στο μυαλό σου. Αυτό είναι
αποτέλεσμα της αταξίας. Βγαίνουν και λένε πράγματα, που μόνο άρρωστα μυαλά μπορούν να τα έχουν
πει. Λένε γι’ αυτούς που μας έδωσαν ελευθερία, οι
καθηγητές του πεζοδρομίου πως ο Κολοκοτρώνης
ήταν κλεφτοκοτάς, η Φιλική Εταιρία εγκληματι-
65
κή οργάνωση. Η κα Δούρου είπε τις προάλλες στη
Βουλή ότι δεν κάναμε καλή δουλειά στο Μελιγαλά.
Αυτούς που σφάξαμε ήταν δοσίλογοι. Παιδάκια 4, 6,
8 ετών ήταν δοσίλογοι! Λέει ότι κάνανε μισή δουλειά. Δηλαδή αν θα έρθουν στην εξουσία, θα κάνουν
σωστή δουλειά. Και μη χειρότερα! Ένα βράδυ είδα
σε μια εκπομπή του Χίου να λέει στους βουλευτές
ότι κάθονται και πίνουν στο καφενείο της Βουλής
ώσπου να πάει η ώρα 12 για να γράφουν υπερωρίες.
Νόμιζα την άλλη μέρα ότι θα τον συλλάβουν, αλλά
πού, σαν να μην συνέβη τίποτα. Θυμήθηκα τον Κουτσόγιωργα, γνωστός στην επαρχία Καλαβρύτων για
το πλιάτσικο στον εμφύλιο, που έλεγε στους αντίπαλους βουλευτές: «δεν έχετε δικαίωμα να ομιλείτε».
Μ’ αυτά και πολλά άλλα είναι αμφίβολο αν θα συνεχίσουμε να έχουμε πατρίδα. Πράγματι δεν είχαμε
δικαίωμα να μιλήσουμε. Μόνο οι πρασινοφρουροί είχαν δικαίωμα να κάνουν βουτιά στο δημόσιο χρήμα,
να προσβάλλουν τον πολιτισμό αυτής της πατρίδας
και όπως προχθές έλεγε στο Σκάϊ ο Πάγκαλος, δυστυχώς το ΠΑΣΟΚ είχε πολύ σαβούρα και ευτυχώς
που φύγανε και πήγανε στο ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠΟΤΑΜΙ και ξαφνικά ανοίγει η 7η Σφραγίδα, όπως
λέει στην Αποκάλυψη και είδαμε την «ταινία» του
Κασιδιάρη, μια θολή ταινία με μια φθηνή κάμερα που
μας δείχνει πώς λειτουργούν τα κόμματα και πώς
έχει ξεφτιλιστεί η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα. Βέβαια
διαβάζεις για την Δικαιοσύνη αποφάσεις και Δικαστές τρελούς-δοτούς-μιζαδόρους. Δέκα εκατομμύρια
ευρώ έφαγε ο Μελισσανίδης, πέντε χρόνια φυλάκιση. Τριάντα έξι χιλιάδες ευρώ δεν πλήρωσε κάποιος
από Καρδίτσα στην Εφορία, πέντε χρόνια φυλάκιση.
Πώς να εμπιστευτείς πια την Δικαιοσύνη; Κάποιος
φιλόσοφος έχει πει ότι τα έθνη που δεν έχουν Δικαιοσύνη για όλους ίδια, θα καταστραφούν.
Αυτή είναι σήμερα η πατρίδα μας. Πριν χρόνια είχα
πάει στην Τουρκία και ο φίλος μου ο Ντεμέλ σκότωσε σε τροχαίο έναν άνθρωπο. Τον ρώτησα «πώς
καθάρισες;» και μου λέει: «Ντίνο, έδωσα 5.000 λίρες
στον «κατή» (δικαστή) και αθωώθηκα»! Αναρωτήθηκα τι κράτος είναι αυτό για την Τουρκία. Δεν περίμενα ποτέ να φτάσουμε να γίνουμε σαν κι αυτούς
και να τους ξεπεράσουμε. Τώρα που γράφω αυτά,
βλέπω στην τηλεόραση τον κ. Βενιζέλο να λέει πως
θα βοηθήσουμε οικονομικά την Ουκρανία. Πριν μια
εβδομάδα οι Ρώσοι γύρισαν πίσω τους χιλιάδες τό-
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
νους φράουλες, που έστειλαν από την Ηλεία λόγω
εμπάργκο που έκαναν οι Ρώσοι σε αντίποινα για το
εμπάργκο που τους έκανε ο Ομπάμα. Κονσέρβες, ροδάκινα αξίας 40 εκατομμυρίων ευρώ από την Βέροια,
Έδεσσα ήταν να φύγουν για την Ρωσία. Ο Ομπάμα
πάλι έβαλε την Ευρώπη να πάθει ζημιά. Ο κύριος
Βενιζέλος δεν έχει μυαλό, οι άλλοι τι κάνουν; Δυστυχώς δεν πάμε καλά με τέτοια πολιτική. Ο Θεός
να μας βοηθήσει. Γυρίσαμε σε εποχή Κοσκωτά. Τότε
τα κασετόφωνα μας πληροφορούσαν πού πήγαιναν
τα λεφτά με τα βρακάκια. Τώρα δουλειά έχουν οι κάμερες. Το ένα λαμόγιο λέει στο άλλο: «ό,τι και να
συμβεί κουμπάρε, θα τα βρούμε, δεν βλέπεις, έχουμε
10 εκατομμύρια κορόιδα για να ξεζουμίσουμε, θα τα
χαλάσουμε εμείς που είμαστε 1.000 στίφτες (σε αναγραμματισμό μας κάνει τσίφτες)». Τα παπαγαλάκια
των καναλιών λένε στον οποιονδήποτε «ξερόλα»
πως δεν αμφισβητούν τον πατριωτισμό σου. Όλοι
αυτοί οι «τσάτσοι» από την φύση τους αγαπούν την
πατρίδα. Κανένας όμως δεν έχει πάει στο Στρατό.
Οι μισοί λένε πως δεν φταίει η Γερμανία, ο Μεταξάς φταίει που τους άνοιξε πόλεμο. Για το μνημόνιο
φταίνε αυτοί που είχαν ελαφρύ μυαλό. Πάνω απ’
όλα ταυτίζουμε την λέξη πατρίδα με την τσέπη, με
το στομάχι τους μακριά από δικές τους ευθύνες. Όλα
αυτά φαντάζουν σαν εύκολοι τρόποι για λύσεις των
προβλημάτων μας από αυτούς που μόνο σε μια τέτοια πατρίδα θα έκαναν πολιτική καριέρα. Παρακο-
λούθησα τη συνέντευξη του Βενιζέλου. Ο άνθρωπος
έλεγε πως σωθήκαμε από την πολιτική που εφάρμοσε, ισοπεδώσαμε μισθούς και συντάξεις. Για το 1 εκατομμύριο λουκέτα σε βιοτεχνίες κλπ., ξεσκαρτάραμε
τους καλούς από αυτούς που τους έκαναν ζημιές
επαγγελματικές. Βέβαια δημιουργήσαμε 3 εκατομμύρια ανέργους που σιγά-σιγά και από την μείωση του
μεροκάματου, θα τους απορροφήσουν οι υγιείς επιχειρήσεις. Ρε παιδιά, δεν υπάρχει ένας ψυχίατρος σ’
αυτή τη χώρα να του δώσει μια φαρμακευτική αγωγή
μπας και γίνει καλά και σωθεί και λίγο ΠΑΣΟΚ. Απ’
ό,τι φαίνεται, δεν πρόκειται ποτέ σαν λαός να ωριμάσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι η χώρα έχει καταστραφεί,
θέλει όμως να κυβερνήσει μια χώρα κατεστραμμένη.
Δεν μπορείς να καταλάβεις τη συμπεριφορά του Έλληνα, που πάντα θέλει να αυτοκαταστραφεί. Ο λαός
έφερε τον Ανδρέα και είδαμε τα χαΐρια μας, έδιωξε
τον Καραμανλή το 1963 και τον έφερε σαν σωτήρα
το 1974. Έριξε τον Καραμανλή το 2009 και έφερε το
Γιωργάκη. Ο Πρόεδρος κ. Παπούλιας λέει βγαίνουμε στις αγορές, όλοι λέει μας είχανε για τον Κουβαρά (Κουβαράς είναι το φαράγγι στο χωριό του στην
Ήπειρο). Δηλαδή βγαίνουμε στις αγορές, σημαίνει
ότι μπορούμε να παίρνουμε πάλι δανεικά από τις
τράπεζες και μετά από 2-3 χρόνια ξαναγυρίζουμε στα
ίδια.
Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΜΑΣ ΑΛΛΑΞΕ
Για να φτάνει το Περιοδικό μας στα χέρια σας και στα
χέρια όλων των υπολοίπων συμπατριωτών μας, τόσο στο
εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, είναι αναγκαία και η
οικονομική σας ενίσχυση!
Μην αμελείτε την συνδρομή σας για το
Περιοδικό, αλλά και για όλες τις υπόλοιπες
δραστηριότητες της Αδελφότητας, που πάντα
στοχεύουν στο κοινό καλό!
Ο λογαριασμός μας τώρα είναι στην τράπεζα
ALPHA BANK
Αριθ. Λογαριασμού: 415002002000229
με αμείωτη ένταση!
Για οποιαδήποτε προσφορά,
ο νέος ενιαίος Λογαριασμός
για την Ι.Μ. ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ είναι:
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ:
Αρ. Λογ. 5037-037048-401
Οι εργασίες στο Μοναστήρι μας συνεχίζονται
IBAN: GR76 0140 4150 4150 0200 2000 229.
Αδελφότητα Φιλιωτών Καλαβρυτινών «Ο ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ»
ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ - ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΑΖΕΙ Η ΖΩΗ
Για τις προσφορές από παραλήπτες
του εξωτερικού
το swift code του λογαριασμού είναι:
Αρ. Λογ. 415002002000229.
66

Εργαλεία αέρος

Τεύχος 58

Τα Νέα της Δάφνης Τεύχος 40

Τεύχος 55

Τεύχος 61 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

Τεύχος 52 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

ΤΑ ΠΑΝΤΟΠ ΛΕΙΑ ΤΟΥ Χ ΡΙΟΥ ΜΑΣ ΤΗΝ ∆ΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 50 Τα

Τεύχος 49 - Αδελφότης Φιλιωτών Καλαβρυτινών

τευχος 152 οκτωβριος - νοεμβριος - δεκεμβριος

Κατέβασμα - Δήμος Διδυμοτείχου

Β. Δημητριάδης: Η Θεσσαλονίκη κατά την Τουρκοκρατία