Στο ΣΕΕ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ
ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ
ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΕ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ
ΤΣΙΟΜΠΑΝΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας
Επιμελητής Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής
Παθοφυσιολογία ΣΕΕ
Σπλαχνική
Υπερευαισθησία
Διαταραχές κινητικότητας
ΛΕ και ΠΕ
Δυσλειτουργία
ΚΝΣ
Βακτηριακή
Υπερανάπτυξη
Δυσλειτουργία
ΑΝΣ
Τοπική Φλεγμονή
Ψυχολογικοί
παράγοντες
Γενετικοί
παράγοντες
Αλλεργία
στις τροφές
Τα κριτήρια για την διάγνωση του
ευερέθιστου εντέρου(ΣΕΕ) αλλάζουν:
 ROME
Ι, ΙΙ, III criteria
 MANNING criteria
 KRUIS criteria
Δεν αλλάζουν όμως τα συμπτώματα:
 Διάρροιες
 Δυσκοιλιότητα
 Κοιλιακό
άλγος
 Μετεωρισμός
 Κοιλιακή διάταση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΙΤΑ







Το 65% των ασθενών αναφέρει έναρξη συμπτωματολογίας
με τις τροφές
Συνολικά αναφέρονται
ως υπεύθυνες
60ΙΝΕΣ
διαφορετικές
ΑΔΙΑΛΥΤΕΣ
ΦΥΤΙΚΕΣ
(π.χ. Πίτουρο)
τροφές
-Επιδείνωση 55%
Το 40% αναφέρει υπεύθυνες
έως 6 διαφορετικές
τροφές
-Βελτίωση
11%
ταυτόχρονα
ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ (π.χ. Psillium)
Αποφυγή Λακτόζης, Φρουκτόζης,
Σορβιτόλης
(λογικό
-Βελτίωση
κυρίως στον
μετεωρισμό
τουλάχιστον δοκιμαστικά)
-Σε ασθενείς με IBD-C και με IBD-D
Αποφυγή τροφών που προκαλούν
αέρια,
-48% βελτίωση
vsλιπαρών
36% placebo
τροφών, αλκοόλ, καφεΐνη-NNT
(λογικό
αλλά needed
όχι μελέτες)
(number
to
Αλλεργία σε τροφές(;)
, βελτίωση 17- 71%
treat)=11
(συνήθως αλεύρι, αυγά, καρύδια, μαλάκια, σόγια)
Φυτικές ίνες (;;)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΚΑΘΑΡΤΙΚΑ





Τα οσμωτικώς δρώντα προκαλούν μετεωρισμό
και αέρια
Τα διεγερτικά καθαρτικά μάλλον δεν έχουν θέση
PEG ίσως καλύτερα ανεκτό
• Bελτιώνει τις κενώσεις όχι και τα συμπτώματα
• Συνδυασμός με τεγασερόδη(;)
Lubiprostone σε γυναίκες με IBD-C
• Βελτίωση μέτρια
• Ναυτία
Λινακλοτίδη (guanylate cyclase C agonist)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΑΝΤΙΔΙΑΡΡΟΪΚΑ
Μόνο στον έλεγχο της διάρροιας
 Λοπεραμίδη, καλύτερα μελετημένη
 Χολεστυραμίνη (Κολεσεβελάμη;)
 Σαλικυλικό Βισμούθιο

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΑΝΤΙΣΠΑΣΜΩΔΙΚΑ





Αντιχολινεργικά (υιοσκίνη)
Μη αντιχολινεργικά
Αντικρουόμενα αποτελέσματα για το otilonium,
pinaverium, cimetropium και μεμπεβερίνη
Μικρή υπεροχή έναντι του εικονικού φαρμάκου,
κυρίως σε ασθενείς με μεταγευματικό άλγος
ΝΝΤ:
•
•
Γενική Βελτίωση 5,5
Ανακούφιση από τον πόνο 8,3
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Φάρμακα υποδοχέων σεροτονίνης

Αλοσετρόνη (5-ΗΤ3 ανταγωνιστής)
-ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ IBD-D
-ΝΝΤ 7-8, ΜΕ ΚΑΛΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ
-ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΙ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΕΣ
-ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ,
ΤΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΑΛΓΟΣ
ΚΑΙ ΤΟΝ
ΜΕΤΕΩΡΙΣΜΟ
 Τεγασερόδη
(5-ΗΤ4
αγωνιστής)
-ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ-ΣΟΒΑΡΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Φάρμακα υποδοχέων σεροτονίνης
 Αλοσετρόνη
-ΣΕ
ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ IBS-C
(5-ΗΤ3 ανταγωνιστής)
-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 46% vs 35% PLACEBO
-ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΚΕΝΩΣΕΙΣ
-ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Τεγασερόδη (5-ΗΤ4 αγωνιστής)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Φάρμακα υποδοχέων σεροτονίνης

Αλοσετρόνη (5-ΗΤ3 ανταγωνιστής)
Τεγασερόδη (5-ΗΤ4 αγωνιστής)
 Prucalopride (εκλεκτικός 5-HT4
αγωνιστής)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Α Ν Τ Ι Κ Α Τ Α Θ Λ Ι Π Τ Ι Κ Α (1)
Λόγω προκατάληψης χρησιμοποιούνται
σε μέτρια –βαριά νόσο
 Καλύτερα αποτελέσματα σε ασθενείς που
συμφωνούν με την χρήση τους
 Αποτελεσματικά και σε ασθενείς χωρίς
ψυχιατρική νόσο
 Βελτιώνουν την ποιότητα ζωής αλλά όχι
και τα συμπτώματα του ΣΕΕ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Α Ν Τ Ι Κ Α Τ Α Θ Λ Ι Π Τ Ι Κ Α (2)

Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά
SSRIs
-Εμποδίζουν
την επαναπρόσληψη

νοραδρεναλίνης και σεροτονίνης
-Αντισταμινεργική δράση
-Αντιχοληνεργική δράση
-Τα προτιμούμε
σε IBS-D
 SNRIs
-ΝΝΤ 3 αλλά:
 χαμηλής ποιότητας μελέτες
 λίγες μελέτες με πολύ καλά
αποτελέσματα
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Α Ν Τ Ι Κ Α Τ Α Θ Λ Ι Π Τ Ι Κ Α (3)



Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά
SSRIs
SNRIs
-Περισσότερο δημοφιλείς
-Λιγότερες παρενέργειες
-Βελτίωση κι εδώ της ποιότητας ζωής
-Ελάχιστη ή καθόλου βελτίωση στο
άλγος
-NNT 3,5
-Καλύτερα αποτελέσματα σε
σωματοποίηση
-Προτιμώνται σε IBD-C
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Α Ν Τ Ι Κ Α Τ Α Θ Λ Ι Π Τ Ι Κ Α (4)

Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά

SSRIs

SNRIs
-Εμποδίζουν την επαναπρόσληψη
σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης
-Γενικά στο άγχος και την διαβητική
νευροπάθεια
-Χρησιμοποιούνται στο χρόνιο άλγος
-Έχουν δοκιμαστεί σε ΣΕΕ, ινομυαλγία
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ
 Ριφαξιμίνη

-Δεν
-Δεναπορροφάται
απορροφάται

 Σιπροφλοξασίνη
-Ευρέως
-Ευρέωςφάσματος
φάσματος

-Δεν
εμφανίζει
αντοχή
(;)

-Δεν
εμφανίζει
αντοχή
(;)
 Μετρονιδαζόλη

-Αποτελεσματικότητα
-Αποτελεσματικότητα 40,7%
40,7%
vs
 Νεομυκίνη
vs 31,7%
31,7% placebo
placebo

-Συστήνεται
-Συστήνεται σε
σεήπιας-μέτριας
ήπιας-μέτριας
 Δοξυκυκλίνη
βαρύτητας
βαρύτηταςΣΕΕ
ΣΕΕ

-Κυρίως
-Κυρίωςσε
σεμετεωρισμόμετεωρισμόκοιλιακή
κοιλιακή διάταση
διάταση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ
Lactobacillus
 Bifidobacterium
 VSL#3 (Bifidobacterium, Lactobacillus,
Streptococcus salivarius)
 Bifidobacterium infantis 35624
 Πρεβιοτικά

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
 ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
-Φαινυτοΐνη: μάλλον όχι
-Gabapentin: ίσως
-Pregabalin : ίσως
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ

 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
-Πρεδνιζόνη μάλλον όχι
-5-αμινοσαλυκυλικά: ίσως
-Κετοτιφένιο:ίσως
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ
 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ

 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
-Ναλοξόνη μάλλον όχι
-Ναλτρεοξόνη : ίσως
-Αλβιμοπάνη : ίσως
-Μεθυλνατρεξόνη: ίσως
ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ
 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ

 ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΑ
ΕΝΖΥΜΑ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ
 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ
 ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΑ ΕΝΖΥΜΑ
 Asimadoline (εκλεκτικός αγωνιστής των κυποδοχέων των οπιοειδών)

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ
 Β-ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ
 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ
 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ
 ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΑ ΕΝΖΥΜΑ
 Asimadoline (εκλεκτικός αγωνιστής των κυποδοχέων των οπιοειδών)
 ΔΙΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΕ ΦΑΣΗ ΙΙ ΚΑΙ ΙΙΙ

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ (1)
- Παίζει ρόλο η χολοκυστοκινίνη
- Παίζει η ρόλο η προηγούμενη δυσάρεστη εμπειρία του
 Placebo
ασθενούς μεeffect:
παρενέργειες
και αναποτελεσματική
θεραπεία
Βελτίωση
της υγείας
- Παίζει ρόλο η ψυχοσύνθεση του ασθενούς
- Παίζει ρόλο η αρνητική στάση του θεράποντος ιατρού
στην θεραπευτική αγωγή
 Nocebo
effect: Επιδείνωση της υγείας
ή εμφάνιση παρενεργειών
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ (2)
 Πως
δρα ως placebo;
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ (3)







Η σχέση ιατρού-ασθενή σημαντικός παράγοντας
Παίζει ρόλο η προηγούμενη θετική εμπειρία του
ασθενή
Το χρώμα και η γεύση του χαπιού επηρεάζει την
αποτελεσματικότητά του
Κάψουλα > χάπι, ένεση > κάψουλα, χειρουργική
επέμβαση > ένεση
Μπορεί να είναι και μη φαρμακευτική η θεραπεία
Η δράση του εικονικού φαρμάκου διαρκεί 6-12
μήνες
Οι γυναίκες δεν απαντούν καλά στο εικονικό
φάρμακο!!!!!!
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΟ (4)

Στο ΣΕΕ:
•
•
•
•
•
•
•
Αποτελεσματικό σε ποσοστό 37,5%(ΝΝΤ 2,7)
Αποτελεσματικότερο στην Ευρώπη (42,7%) από τη
Βόρειο Αμερική (33%) και την Ασία (25%)
Αποτελεσματικό σε όλους τους τύπους ΣΕΕ
Αποτελεσματικό για όλα τα συμπτώματα
Τρεις δόσεις (43%) vs μίας δόσης (32%)
1-4 εβδ. θεραπείας (46%) vs > 8 εβδ. (34%)
Η χορήγηση εικονικού φαρμάκου τροποποιεί την πορεία
της νόσου. Δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν
ότι η συζήτηση με τον ασθενή έχει placebo δράση
Aliment Pharmacol Ther 2010; 32:144-158
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Γνωσιολογική θεραπεία συμπεριφοράς
ΚΑΚΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ :
-ΟΣΟΙ
ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ
ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ
-Όχι καλά
σχεδιασμένες
μελέτες
ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ
ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ
ΣΩΜΑΤΙΚΟ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ
-Τα 2/3-ΟΣΟΙ
των μελετών
προέρχονται
από ένα
μόνο κέντρο
στις ΗΠΑ
-Ομάδα
ελέγχου:
ασθενείς
από τη λίστα
αναμονής
-ΟΣΟΙ
ΕΧΟΥΝ
ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ
ΣΤΡΕΣ
ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
-Ίσως καλύτεροι οι ασθενείς με σεξουαλική κακοποίηση
-Ίσως καλύτεροι οι ασθενείς που πιστεύουν ότι θα βοηθηθούν
με την ψυχοθεραπεία
-Ίσως καλύτεροι οι ασθενείς με κοιλιακό άλγος , διάρροια και στρες
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Γνωσιολογική θεραπεία συμπεριφοράς

Υπνοθεραπεία
Όχι καλά σχεδιασμένες μελέτες
-Υπερέχει από τις άλλες ψυχοθεραπείες
στη βελτίωση του κοιλιακού άλγους,
της κοιλιακής διάτασης, στις κενώσεις
συνολικά στην βελτίωση ποιότητας ζωής
-Δεν παίζει ρόλο το ψυχολογικό προφίλ
-Το αποτέλεσμα διαρκεί περισσότερο χρόνο
-Πιθανόν δρα στο ΚΝΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Γνωσιολογική θεραπεία συμπεριφοράς

Υπνοθεραπεία
Μειονεκτήματα:
• Έλλειψη ειδικών κέντρων
• Μεγάλο κόστος
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
 Ομοιοπαθητική
 Βοτανοθεραπεία
• Τζίντζερ (πιπερόριζα)
• Αλόη
NNT: 2,5(2-3)!!!
• Μίγμα 20 διαφορετικών βοτάνων
• Μινθέλαιο
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
 Ομοιοπαθητική
 Βοτανοθεραπεία
• Τζίντζερ (πιπερόριζα)
• Αλόη
• Μίγμα 20 διαφορετικών βοτάνων
• Μινθέλαιο
 Βελονισμός
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
-Βελτίωση υπερευαισθησίας ορθού
-Βελτίωση λειτουργίας ΑΝΣ
 Ομοιοπαθητική
-Βελτίωση κινητικότητας πεπτικού
 Βοτανοθεραπεία
-Βελτίωση άλγους
-Βελονισμός = sham βελονισμού
Τζίντζερ
(πιπερόριζα)
-Βελονισμός
= Φάρμακα
-Βελονισμός > Βοτανοθεραπείας
Αλόη
-Βελονισμός + φάρμακα > φάρμακα μόνο
Μίγμα
20 διαφορετικών
βοτάνων
-Βελονισμός
+ ψυχοθεραπεία
> ψυχοθεραπείας μόνο
•
•
•
• Μινθέλαιο
 Βελονισμός
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Θεραπεία αναλόγως των συμπτωμάτων


ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα






Αυξητικά όγκου
κοπράνων
Μαλακτικά κοπράνων
Tegaserod
Lubiprostone
Linaclotide
Prucalopride
Ανταγωνιστές
οπιοειδών
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Θεραπεία αναλόγως των συμπτωμάτων

ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα


ΣΕΕ με διάρροια



Λοπεραμίδη
Alosetron
Χολεστυραμίνη
Σαλικυλικό
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Θεραπεία αναλόγως των συμπτωμάτων



ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα
ΣΕΕ με διάρροια

Αντισπασμωδικά
Τρικυκλικά
αντικαταθλιπτικά
SSRIs
SNRIs

Asimadoline


ΣΕΕ με άλγος

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Θεραπεία αναλόγως των συμπτωμάτων

ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα

ΣΕΕ με διάρροια

ΣΕΕ με άλγος



Μετεωρισμός-αέρια

Προβιοτικά
Αντιβιοτικά
(Rifaximin)
Διαλυτές φυτικές
ίνες
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕΕ
Θεραπεία αναλόγως των συμπτωμάτων

ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα

ΣΕΕ με διάρροια

ΣΕΕ με άλγος

Μετεωρισμός-αέρια

Γενικά



Συναισθηματική
στήριξη του ασθενήανάπτυξη σχέσης
εμπιστοσύνης
Δίαιτα
Μη φαρμακευτική
αγωγή
•
•
•
•
Ψυχοθεραπεία
Υπνοθεραπεία
Bελονισμός
Μινθέλαιο
Ευχαριστώ για την υπομονή