Nutritivna potpora bolesnika sa disfagijom Dina Ljubas Kelečić, mr.pharm. Klinička jedinica za kliničku prehranu KBC Zagreb Centar za kliničku prehranu 2007. KBC Zagreb - prof.dr.sc. Željko Krznarić, predstojnik prvog hrvatskog Centra za kliničku prehranu sastavni dio Klinike za internu medicinu Klinička jedinica za kliničku prehranu Nutritivni tim (NST) Liječnik - internist Farmaceut Dijetetičar/nutricionist VMS Nutritivni tim KBC Zagreb: Dr.sc. Darija Vranešić Bender (nutricionist), prof. Željko Krznarić (specijalist gastroenterolog i pročelnik Centra za kliničku prehranu), Dina Ljubas Kelečić, mr.pharm.; VMS Andreja Horvat 2 Ministarstvo zdravstva Organizacija nutritivne skrbi i terapije Bolnica Tim za kliničku prehranu Bolnička kuhinja i dijetetika Parenteralna i enteralna prehrana Edukacija i trening osoblja i studenata Djelovanje nutritivnog tima Klinička praksa Propisivanje i nadzor kliničke prehrane Implementacija nutritivnog probira Implementacija protokola za EN i PN Poliklinika 3 Burgos 2013. Malnutricija • Neravnoteža između unosa i prehrambenih potreba koja rezultira promijenjenim metabolizmom, otežanim funkcijama i gubitkom tjelesne mase • Stanje uhranjenosti kod kojeg deficit ili neravnoteža energije, proteina ili drugih nutrijenata uzrokuje mjerljive negativne učinke na tkiva i sastav tijela • Čest problem kod kroničnih i teških bolesti Nutrition 1995;11:196–7., Clin Nutr 2006;25:180–6. 6 45% -pothranjenost pri prijemu Smanjeni unos hrane Promjene metabolizma Starenje Malnutricija neuroloških bolesti Disfunkcija GIT-a Lijekovi Disfagija • Neovisan faktor malnutricije • Prevalencija - 10-30% ALS (početak bolesti)-100%; MS 44% (mogu biti privremeni kod relapsa);CVI >30%; Parkinsonova bolest 50-82% (kasnija faza bolesti); Alzheimerova bolest 84%; MG 40% Clave et al. 2004; Marcason 2009; Strand et al. 1996 • Negativan utjecaj na morbiditet i mortalitet kao i na QoL -121 bolesnik ALS - 56,3% malnutricija -↓QoL, preživljenje -PEG – ↑TT i QoL Disfagija Smanjeni unos tekućine i hrane Dehidracija Malnutricija Orofaringealna aspiracija, gušenje Pneumonija Respiratorno zatajenje • Multidisciplinarni pristup: logoped, neurolog, radiolog, nutritivni tim, medicinska sestra • Ekspertiza i iskustvo na području kliničke prehrane • Individualni pristup pacijentu (procjena nutritivnog statusa, pravovremena nutritivna intervencija tijekom i nakon hospitalizacije…) • Artificijelno hranjenje – odluka će ovisiti i o bolesniku i obitelji 14 The ABCDs of Nutritional Assessment • Anthropometric data • Biochemical tests (blood, urine or feces samples) • Clinical observations: signs and symptoms of nutritional deficiencies • Dietary intake Nutrition screening and assessment tools • SGA – Subjective Global Assessment onkologija • MNA – Mini Nutritional Assessment demencija • NRI – Nutrition Risk Index • MST – Malnutrition Screening Tool • NST – Notthingham Screening Tool • MUST – Malnutrition Universal Screening Tool • SNAQ – Short Nutritional Assessment Questionnaire© • NRS – 2002 – Nutrition Risk Screening www.nrs2002.com Promjene bazalnog metabolizma i potrošnje energije • CVI – obično bez povišenja REE (Finestone et al. Stroke 2003); Intrakranijalno netraumatsko krvarenje i traumatska ozljeda mozga - 120-200% (sepsa, mehanička ventilacija, febrilitet…) (Esper et al. JPEN 2006) • ALS – 10% ↑ REE (Desport et al. Neurodegenerative Dis 2005) • Demencija, Alzheimer, Parkinsonova bolest, MS, MGpogoršanje nutritivnog statusa u korelaciji sa progresijom bolesti (Guérin et al. 2005, Munõz et al. 2006) Utjecaj na potrošnju energije (energy expenditure, EE) • Neurološki status • Malnutricija, refeeding, fizička aktivnost, respiratorna funkcija, infekcije, lijekovi Indirektna kalorimetrija Ellis et al. 2011 Klinička prehrana • Nutritivne intervencije Dijetni savjeti Međuobroci Obogaćivanje obroka ONS Enteralna prehrana EN Parenteralna prehrana PN 21 Disfagija – prehrana per os • Hrana u obliku pudinga, visoke viskoznosti i glatke konzistencije • Viskoznost zgusnute hrane pozitivno utječe na više čimbenika složenog procesa gutanja, poglavito povećava otvaranje jednjaka • Gotovi enteralni pripravci • Pripravci koji mijenjaju viskoznost hrane Pripravci za mijenjanje viskoznosti hrane i tekućina • Otporni na amilazu iz sline • Bez laktoze i glutena • Ne mijenjaju okus hrane Volumen 1mjerica= 3g Konzistencija sirupa Konzistencija kreme Konzistencija pudinga 200ml pića: kava, čaj, voda, sok 2-3 mjerice 3-4 mjerice 4-5 mjerica 200ml dodaci prehrani, mlijeko 2-3 mjerice 3-5 mjerica 5-7 mjerica 100g kašasti obrok 0 1 mjerica 1,5 mjerica Vizualni “doživljaj” i okus hrane Uravnotežena prehrana Enteralna prehrana • Enteralna prehrana predmnijeva unos hrane i/ili komercijalnih nutritivnih otopina, korištenjem hranidbenih sondi u želudac, dvanaesnik ili jejunum. 28 NGS 4-6 tjedana NJS > 4-6 tjedana Rizik aspiracije PEG PEJ Rizik aspiracije Enteralna prehrana - peroralna primjena (tekući, puding) / sonde - standardna polimerna formula - 1 – 2 kcal/ml - dodatak prehrambenih vlakana i mikronutrijenata - Pumpa za enteralnu prehranu -HZZO - Protok 30-120ml/h - Unos tekućine , njega… Vrste pripravaka Enteralni pripravci Polimerne formule Standardne - obogaćene vlaknima Specifične – dizajnirane za pojedine bolesti Oligomerne / monomerne formule Imunomodulatorne Modularni pripravci Nutrition in clinical practice 24(2009):344-355 Enteralna prehrana - komplikacije Okluzija “feeding stome” – topla voda, vodena otopina bikarbonata, otopina pankreatičnih enzima / promjena sonde Mučnina i povraćanje Proljev – pripravke neposredno prije primjene temperirati, brzina protoka… Refeeding sindrom Schneider et al. JPEN 2001 Prevalencija HEN 100-400/106 2012. Primum non nocere • • • • Etički i pravni aspekti Želje bolesnika i obitelji (grade A; ASPEN) Hidracija je osnovna njega Peroralna prehrana je osnovna njega • Artificijelna prehrana (enteralna i parenteralna prehrana) nisu osnovna njega i klasificiraju se kao medicinska intervencija (grade A; ASPEN) 38 Hvala na pažnji
© Copyright 2024 Paperzz
