Elektrolitni abnormalnosti koi go
zagrozuvaat `ivotot
Elektrolitnite abnormalnosti se ~esta
pri~ina za itnost.Tie mo`at da
predizvikaat cardiac arrest.
Va`no !! da se prepoznae klini~kata sostojba
koja doveduva do naru{uvawe na
elektrolitnata homeostaza.
Hiperkalemija
Se definira kako koncentracija na serumskiot K+ nad
normalnite vrednosti od 3.5-5.0mEq/L. Naj~esto e
predizvikana od zgolemeno osloboduvawe na K od kletkite ili
naru{ena ekskrecija od bubrezite.
Pri~ini:
1.Lekovi (diuretici, ACE inhibitori, NSAIL, Ksuplementi)
2. Renalni bolesti
3.Rabdomioliza
4.Metaboli~ka acidoza
5.Pseudohiperkalemija
6.Hemoliza
7.Tumor liza sindrom
8.Dieti
9.Hipoaldosteronizam
SIMPTOMITE na hiprerkalemija se:
1.EKG promeni kako:
-T- neg. - najrana EKG promena
-izramneti p-branovi
-prolongiran p-R interval
-pro{iren QRS kompleks
-dlaboki S branovi
-idioventrikularen ritam
-VF i cardiac arrest
2.Slabost
3.Ascendentni paralizi
4.Respiratorna insuficiencija
Tretman: Tretmanot zavisi od nivoto na
hiperkalemijata i klini~kata kondicija na
pacientot.
A. Blago zgolemen ( 5-6mEq/L) – potrebno e da se otstrani
K od teloto so koristewe na :
.Diuretici- furosemid 1mg/kg iv popoleka
.Resins-Kayehalate 15-30 gr vo 50-100ml 20% sorbitol,
oralno
.Dijaliza
B. Sredno zgolemuvawe ( 6-7mEq/L)- potrebno e da se vrati
K intracelularno so koristewe na:
1. Natrium bikarbonat 50mEq/L iv za min.
2. glikoza i insulin-miks- 50gr. Glikoza i 10U regularen
insulin iv
za 15-30 min.
3. Albuterol vo nebulizator- 10-20mg za 15 min
C.Jaka elevacija na kaliumot ( >7mEq/L so
toksi~ni EKG promeni)
Terapija:
CaCl 10% -5-10ml.iv za 2-5min. (se namaluva
rizikot od VF )
NaHCO3-50mEq iv. Za 5min.
glikoza i insulin-miks
Albuterol vo nebulizator
Diureza
Kayexalate enema
Dijaliza
Hipokalemija
Definirana e kako nivo na serum K+ pomalku
od 3.5mEq/L. Od hipokalemija najmnogu se
zasegnati nervite i muskulite, vklu~uvajki
go i srceto, posebno kaj pacienti so drugi
predhodni
bolesti
kako
CAD.
Hipokalemijata rezultira zaradi edna odd
slednite pri~ini:
 namalen dietalen vnes
 {ift vo kletkite
PRI^INI:
zgolemeno gubewe od teloto zaradi GIT
gubitoci(dijarea, laksativi); renalni
gubitoci
( Hiperaldosteronizan, diuretici,
karbencilin, Na-penicilin, amfotericin
B); intracelularen {ift ( alkaloza ili
zgolemuvawe na pH); i malnutricija.
Simptomite na hipokalemijata
vklu~uvaat:
 slabost, paralizi, respiratorni problemi,
rabdomioliza, konstipacija, paraliti~en ileus
EKG promeni:
-
U bran
izramnuvawe na T branot
promeni na ST segmentot
aritmii
asistolija
Tretman na hipokalemijata
Minimilizirawe na ponatamo{nite gubitoci
na K i dodavawe na K.
Iv. administracija na K e indicirana koga se
prisutni aritmii ili pri jaka hipokalemija(
K<2.5mEq/L).
Koga
e
indiciraano,
maksimalnata iv. Nadoknada treba da bide 1020mEq/h
so
kontinuiran
EKG
monitoring.Pokoncentrirani rastvori mo`at
da se davaat preku CVK ~ii vrv ne e vo desniot
atrium.
Pri cardiac arrest predizvikan od hipokalemija se dava
inicijalna infuzija od 2mEq/min, sledeno od dodatni 10mEq
iv. za 5-10 min.
Presmetaniot totalen telesen deficit
na K+ se dvi`i od 150-400mEq za sekoj
1mEq namaluvawe na serumskiot K.
Dolnata granica na presmetaniot
deficit e dovolen za stari `eni so
mala muskulna masa,a gornata granica
za mlad muskulest ~ovek
Natrium- Na+
Na e glaven pozitiven jon vo ekstracelularniot
prostor i glavniot intravaskularen jon koj vlijae
na serum osmolarnosta. Vo normalni uslovi
koncentracijata na Na i osmolarnosta
ekvilibriraat niz vaskularnata membrana.
Akutnite promeni vo serumskiot Na davaat akutno
pomestuvawe na slobodnata voda vo i od
vaskularniot prostor se dodeka ne se postigne
osmolaren ekvilibrium vo ovie kompartmani.
 Akuten pad na serum Na i akutniot {ift na voda vo
intersticiumot predizvikuva cerebralen edem. Akutno
zgolemuvawe na serum Na dava akuten {ift na slobodna
voda od intersticiumot vo vaskularniot prostor. Brza
korekcija na hiponatremijata e asocirana so razvoj na
mielinoliza vo ponsot i cerebralni krvarewa.
Hiponatremija (hipo-osmolarna
hiponatremija)
Definirana e kako koncentracija na serum Na
pod normalnite granici od 135mEq/L. Naj~esta
pri~ina e reducirana renalna ekskrecija na
voda so kontinuiran vnes na voda. Se javuva pri:
koristewe na tijazidni diuretici
renalna insuficiencija
povra}awe so kontinuiran vnes na voda
SIADH- sindrom na poremetena ADH sekrecija
Edematozni ssostojbi(kongestivna srceva slabost, ciroza so
ascit)
Hipotireoidizam
Adrenalna insuficiencija
Simptomi:
cerebralen edem so simptomi na
glavobolki, gadewe, povra}awe,
iritabilnost, letargija, gr~evi,
koma, pa duri i smrt
Tretman na hiponatremijata:
Vklu~uva administracija na Na i eliminacija na
intravaskularnata slobodna voda. Korekcijata na
asimptomatskata hiponatremija mora da e postepeno:
obi~no se zgolemuva Na od 0.5mEq/L/h do maksimum
promena od 10-15mEq/L vo prvite 24h. Brza korekcija na
hiponatremijata mo`e da predizvika mielinoliza vo
ponsot, koja e letalno poremetuvawe zaradi rapiden
fluiden {ift vo mozokot.
 Ako pacientot poka`uva neurolo{ki simptomi, urgentno se
administrira 3% solen rastvor i.v. so brzina od 1mEq/L/h
se dodeka ne se koregiraat neurolo{kite simptomi.Potoa se
prodol`uva so 0.5mEq/L/h.
 Na deficit= ( posakuvan Na – postoe~ki Na) h 0.6 h TT(kg)
Magnezium Mg
Magneziumot e ~etvrtiot naj~est mineral vo
~ove~koto telo, koj isto taka e i naj~est klini~ki
previden mineral.
1/3 od ekstracelularniot Mg e vrzan za serum
albuminite.Zatoa nivoto na serum Mg ne e realna
slika za totalniot telesen Mg.
Mg e potreben za deluvaweto na mnogu bitni enzimi i
hormoni. Va`en e i vo dvi`eweto na Na, K, Ca vo i od
kletkite. Kaj hipomagneziemi~en pacient, nevozmo`no
e da se koregira intracelularniot K deficit.
Mg e isto taka va`en vo stabilizirawe na
ekscitabilnite membrani i e korisen pri atrialni i
ventrikularni aritmii.
Hipermagneziemija
Se definira kako koncentracija na serum
Mg nad normalnite vrednosti od 1.32.2mEq/L. Balansot na Mg e tesno povrzan
so balansot na Ca i K.
Balansot na Mg e zavisen od istite
regulatorni
mehanizmi
koi
go
kontroliraat balansot na Ca.
Na balansot na Mg isto taka vlijaat i
bolestite
i
faktorite
koi
go
kontroliraat i serum K.
Simptomi na hipermagneziemijata :
Neurolo{ki: muskulna slabost, paralizi, ataksija,
konfuzija.
Gastrointestinalniot sistem: gadewe, povre}awe.
Vaskularni:Sredna hipermagneziemija mo`e da dade
vazodilatacija, dodeka jaka hipermagneziemijahipotenzija( visoki nivoa na serum Mg) mo`at da
dadat poremetuvawe na svesta, bradikardija,
hipoventilacija i kardio-respiratoren arest.
EKG promenite vklu~uvaat:
- zgolemeni PR i QT intervali
- zgolemeno vremetraewe na QRS
- varijabilno namaluvawe na volta`ata na pbranot
- kompleten A-V blok, asistolija
Tretman na hipermagneziemija:
Cel na tretmanot e da se antagonizira Mg
so Ca, da se otstrani Mg od serumot i da se
eliminira
naknaden
vnes
na
Mg.
Administracija na 5-10mEq i.v. na CaCl gi
koregira letalnite aritmii.
Dijalizata e tretman na izbor vo le~eweto
na hipermagneziemijata.
Hipomagneziemija:
Hipomagneziemijata
e
po~esta
od
hipermagneziemijata.Se definira kako
koncentracija
na
serum
Mg
pod
normalnata granica od 1.3mEq/L. Obi~no
e rezultat na namalena absorbcija ili
zgolemeni gubitoci od bubrezite ili
intestinumot (diarei)
Pri~ini za hipomagneziemija se:
- intestinalni gubitoci- `elude~na resekcija,
pankreatitis
- renalni bolesti
- gladuvawe
- lekovi: diuretici, pentamidin, gentamicin, digoksin
- alkohol
- hipotermija
- hiperkalcemija
- diabeti~na ketoacidoza
- hipo i hipertiteoidizam
- deficit na fosfati
- izgorenici
- sepsa
• laktacija
Simptomite od niskite vrednosti na serum
Mg:
muskulen tremor i fascikulacii, nistagmus,
tetanija, poremeten mentalen status. Drugi
mo`ni simptomi se: ataksija, vertigo i
disfagija.
EKG pri hipomagneziemija:
-
prolongiran Q-T i pR interval
ST depresija
Inverzija na T
Flater ili inverzija na p-branot
Pro{iren QRS
Aritmii
Tretman na hipomagneziemija:
Tretmanot
zavisi
od
ja~inata
na
hipomagneziemijata i klini~kiot status na
pacientot.
Kaj simptomatski hipomagneziemii se
administrira 1-2 gr i.v. MgSO4 za vreme od
15 min.
Ca glukonat se administrira 1gr. (zaradi
hipokalcemijata).
Kalcium Ca++
Kalciumot e najabudantniot mineral vo teloto. Va`en e za
koskenata cvrstina, neuro-muskularnata funkcija i igra glavna
uloga vo kontrakcijata na miokardot. Polovinata od celiot Ca
vo ekstracelularnata te~nost e vrzan za albuminite, dodeka
drugata polovina e vo bioaktivna jonizirana forma koja e
najaktivna.
Nivoto na serum joniziraniot Ca mora da se evaluira zaedno so rN
na serumot i nivoto na serum albuminite. Koncentracijata na
joniziraniot Ca e zavisna od rN. Vo alkaloza se zgolemuva
vrzuvaweto na Ca za albuminite so {to se reducira joniziraniot
Ca, dodeka obratno e pri acidoza.
Totalniot serum Ca e zavisen od koncentracijata na serum
albuminite.Ca gi antagonizira efektite na K i Mg na
kleto~naata membrana i zatoa e korisen pri hiperkalemija i
hipermagneziemija.
Hiperkalcemija
Definirana e kako koncentracija na serum Ca
nad normalnite vrednosti od 8.5-10.5mEq/L,
ili zgolemuvawe na joniziraniot Ca nad
4.8mg/dl.
Se sre}ava pove}e od 90% kaj primaren
hiperparatireoidizam i malignitet kade
imame zgolemeno osloboduvawe na Ca od
koskite i crevata i kompromitiraawe na
renalniot klirens.
Simptomin hiperkalcemija
Neurolo{kite simptomi vklu~uvaat depresija, slabost i
konfuzija pri poniski vrednosti, a pri povisoki
vrednosti
mo`at
da
se
pojavat
halucinacii,
dezorientaacija,hipotonija i koma.
Kardiovaskularnite
simptomi
se
varijabilni.
Miokardnata kontraktilnost inicijalno mo`e da se
zgolemi, dodeka nivoto na Ca ne dojde od 15-20 mg/dl. Nad
ova nivo nastapuva miokardna depresija.Aritmii se
pojavuvaat zaradi namalen refrakteren period.
Hipertenzijata
e
~esta.
Mnogu
pacienti
so
hiperkalcemija razvivaat hipokalemija.
EKG promeni pri hiperkalcemii:
-
namaluvawe na QT intervalot
prolongiran PR i QRS interval
zgolemena QRS volta`a
AV blok- do kompleten srcev blok
Intestinalnite simptomi vklu~uvaaat
disfagija, konstipacija, pepti~ni ulceracii
i pankreatiti.
Efektite na bubrezite vklu~uvaat
poremetena mo`nost za koncentracija na
urinata, pri {to so zgolemenata diureza
imame gubewe na Na, K, Mg i fosfati i
reapsorpcija na Ca koja i ponatamu ja
vlo{uva hiperkalcemijata.
Tretman na hiperkalcemija
 E potreben pri klini~ki simptomi i nivo na Ca
nad 15mg/dl. Kaj pacienti so adekvatna kardiovaskularna i renalna funkcija se primenuva
ekskrecija na Ca preku urinata so administracija
na 300-500ml/h iv. 0.9% solen rastvor ,se dodeka
ne se nadoknadi fluidniot deficit i se pojavi
diureza pove}e od 200-300ml/h.
 Posle adekvatnata rehidratacija, infuzijata na
solenite rastvori se namaluva na 100-200ml/h.
Hipokalcemija:
Definirana e kako koncentracija na serum Ca
pod normalna vrednost od 8.5mg/dl, ili
joniziraniot Ca da e pod nivo od 4.2mg/dl.
Hipokalcemijata mo`e da se javi pri toksi~en
{ok sindrom, abnormalnosti vo serumskiot Mg
ili tumor liza sindromot.
Razmenata na Ca e zavisna od koncentracijaata
na K i Mg, zatoaa tretmanot mora da go vklu~i
nadomestokot na ssite tri elektroliti.
Simptomi na hipokalcemijata se:
parestezii na ekstremitetite i liceto,
karpo- pedalen spazam, stridor, tetanija
i napadi.
Hipokalcemi~nite pacienti imaat
hiperrefleksija i pozitiven Kvostekov i
Truseov znak.Kardijalnite simptomi
vklu~uvaat namalena kontraktilnost i
ssrceva insuficiencija so slednite EKG
promeni:
-
prolongiran QT interval
terminalna T inverzija
srcevi blokovi
ventrikularni fibrilacii
Tretman na hipokalcemija:
Akutno se administrira 10% Ca glukonat90-100mg na elementaaren Ca i.v. za 10 min.
Potoa sledi i.v. davawe na 540-720mg na
elementaren Ca vo 500-1000ml 5% dekstroza
so brzina od 0.5-20mg/kg/h. Se meri serum
Ca sekoi 4-6h. Voedno se koregiraat i
abnormalnostite na Mg, K i pH.

MAGMAX - Club Economy