Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία

Εισαγωγή στην Ενεργειακή
Τεχνολογία
Ηλιακή ενέργεια και φωτοβολταϊκά συστήµατα
Νίκος Μαµάσης
Τοµέας Υδατικών Πόρων – Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Αθήνα 2010
∆ιάρθρωση παρουσίασης: Ηλιακή ενέργεια και φωτοβολταϊκά συστήµατα
¾ Ηλιακή ενέργεια
¾ Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
¾ Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
¾ Φωτοβολταϊκά συστήµατα
1
Ηλιακή ενέργεια
Γενικά χαρακτηριστικά του ήλιου
Γενική περιγραφή
Ο ήλιος (τυπικό αστέρι του γαλαξία µας), είναι µια πυρακτωµένη αεριώδης µάζα που
αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Η θερµοκρασία στον πυρήνα υπολογίζεται
σε 14*106 οC
Στρώµατα του ηλίου
Φωτόσφαιρα (photosphere). Ένα στρώµα σε ακτίνα 7*105 km, πάχους µερικών
εκατοντάδων km και θερµοκρασία περίπου 6000 Κ
Χρωµόσφαιρα (chromosphere). Ένα στρώµα πάχους 2500 km, πάνω από τη
φωτόσφαιρα, µε θερµοκρασία που αυξάνει από 4300 Κ στο κάτω όριο µέχρι 105 Κ στο
εξωτερικό όριο
Ηλιακός άνεµος (solar wind). Το ακανόνιστο ρεύµα από εξαιρετικά ζεστά ιονισµένα
σωµατίδια που προέρχονται από την χρωµόσφαιρα. Αντιδρούν µε το µαγνητικό πεδίο
της γης και την ανώτερη ατµόσφαιρα. Στην τροχιά της γης οι ταχύτητες είναι της τάξης
των 500 m/s και οι θερµοκρασίες 106 Κ
Ηλιακό στέµµα (corona). Το πυκνότερο εσωτερικό τµήµα του ηλιακού ανέµου στο
οποίο διαχέεται φωτοσφαιρική ακτινοβολία και προκαλεί διάχυτο φως
Φαινόµενα στην επιφάνεια του ηλίου
Κατακόρυφη µεταφορά θερµότητας από µεταγωγικές διεργασίες (convective granules),
ηλιακές κηλίδες (sunspots), φωτεινές κηλίδες (faculae) και αναλαµπές (flares)
Ηλιακή ενέργεια
Ηλεκτροµαγνητικό φάσµα του ήλιου
ΓΕΝΙΚΑ
Η ηλιακή ενέργεια προέρχεται από θερµοπυρηνικές αντιδράσεις (σύντηξη ατόµων
υδρογόνου σε ήλιο) που γίνονται στον πυρήνα του ηλίου. Η ενέργεια µεταφέρεται στην
επιφάνεια µε ακτινοβολία ή µε κατακόρυφη µεταφορά του υδρογόνου
Τα αέρια στην εξωτερική χρωµόσφαιρα και στο ηλιακό στέµµα εκπέµπουν στην
µακρά υπεριώδη περιοχή του φάσµατος (<0.1 µm). H ακτινοβολία αυτή εξαρτάται από
την ηλιακή δραστηριότητα και αυξάνεται πολύ αν υπάρχουν αναλαµπές, αλλά
πρακτικά είναι το 1 προς 100.000 της συνολικής ακτινοβολίας
Η φωτόσφαιρα εκπέµπει στην ορατή και υπέρυθρη περιοχή του φάσµατος
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
Ακτινοβολία φωτόσφαιρας: 2.33*1025 kJ/min ή 3.9*1026 Watt (για Τ =5800 Κ)
Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας (irradiance) στη φωτόσφαιρα: 63.3*106 Watt/m2
Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας στη γη (εξωτερικό όριο ατµόσφαιρας): 1367 W /m2
Σύνθεση ηλιακής ακτινοβολίας: 8% υπεριώδης (<0.4 µm), 39% ορατή (0.4-0.7 µm),
53% υπέρυθρη (>0.7), µέγιστο (0.5 µm)
2
Ηλιακή ενέργεια
Ηλεκτροµαγνητικό φάσµα
Τυπικό
Μήκος
κύµατος
(µm)
10-7
Ακτίνες Γάµα
10-4
Ακτίνες Χ
10-1
Υπεριώδης
0.5
Ορατό φώς
2
λ=0.64 µm
λ=0.60 µm
λ=0.57 µm
λ=0.50 µm
λ=0.47 µm
λ=0.43 µm
λ=0.53 µm
Υπέρυθρο
103
Μικροκύµατα
106
Τηλεόραση
108
Ραδιοκύµατα
Ηλιακή ενέργεια
Βασικά µεγέθη
ΙΣΧΥΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
ΙΗ=ΕΝΓ* ΕΠΓ-Η =3.9*1026 W
ΕΝΤΑΣΗ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ
ΣΤΗ ΦΩΤΟΣΦΑΙΡΑ
ΕΝΦ=ΙΗ/ ΕΠΦ =6.3*107 W/m2
ΑΚΤΙΝΑ
ΦΩΤΟΣΦΑΙΡΑΣ
RΦ=0.7*106 km
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΦΩΤΟΣΦΑΙΡΑΣ
ΕΠΦ= 4*π* RΦ2 =6.2*1012 km2
ΜΕΣΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ
ΗΛΙΟΥ-ΓΗΣ
RΗ-Γ=149.5*106 km
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
ΦΩΤΟΣΦΑΙΡΑΣ
ΕΝΦ=σ*Τ4 , Τ≈5780 οΚ
ΕΝΤΑΣΗ ΗΛΙΑΚΗΣ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΣΤΗ ΓΗ
(ΗΛΙΑΚΗ ΣΤΑΘΕΡΑ)
ΕΝΓ=1367 W/m2
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΣΦΑΙΡΑΣ
ΕΠΓ-Η=4*π* RΗ-Γ2=2.8*1017 km2
3
Ηλιακή ενέργεια
Παράγοντες που επιδρούν στην εισερχόµενη ηλιακή ακτινοβολία
Εξερχόµενη ηλιακή ενέργεια
Υψόµετρο ηλίου
Εξαρτάται από την
ηλιακή δραστηριότητα
Εξαρτάται από το χρόνο (ώρα, ηµέρα) και το
γεωγραφικό πλάτος
Ηλιοφάνεια
Εξαρτάται από τη νεφοκάλυψη και
τη δοµή της ατµόσφαιρας
Απόσταση
Γης-Ηλίου
Η απόσταση είναι στις
3/1 147*106 και στις
4/7 152*106 km,
(µεταβολή απόστασης: 3.4%)
Ανάγλυφο
Ε∆ΑΦΟΣ
Ανακλαστικότητα επιφάνειας
Εξαρτάται από την επιφάνεια (νερό: 0.06,
έδαφος: 0.25, χιόνι: 0.95
Ηλιακή ενέργεια
Χρονική εξέλιξη αριθµού ηλιακών κηλίδων
18ος αιώνας
17ος αιώνας
200
0
1600
1650
1700
19ος αιώνας
1750
1800
20ος αιώνας
200
0
1800
1850
1900
1950
2000
4
Ηλιακή ενέργεια
Χρονική εξέλιξη ηλιακής ενέργειας στη Γη (W/m2)
Συνολική
Μήκη κύµατος από 0.12-0.4 µm
Μήκη κύµατος από 0.4-1 µm
Μήκη κύµατος από 1-100 µm
Πηγή: Judith Lean and E. O. Hulburt, Evolution of the Sun's
Spectral Irradiance Since the Maunder Minimum, Geophysical
Research Letters, Vol. 27, no. 16, Pages 2425-2428, 2000
Ηλιακή ενέργεια
Υπολογισµός της εκκεντρότητας (eccentricity) και της
ηλιακής σταθεράς (solar constant)
EARTH
4 July
E0
D1≈ 152*106 km
D2≈147*106 km
EARTH
3 January
SUN
Συντελεστής εκκεντρότητας
d = (Dmean/Dj)2
Dmean Η µέση απόσταση γης-ηλίου (≈149.6*106 km)
Dj
η απόσταση γης-ηλίου την ηµέρα J
Συνολική ηλιακή ενέργεια
E=3.9*1026 W
Ηλιακή ακτινοβολία στη γη
I=E/(4*π*D2) W/m2
Ηλιακή σταθερά Io=E/(4*π*Dmean2) W/m2
5
Ηλιακή ενέργεια
Εισερχόµενη ηλιακή ακτινοβολία
ΕΑΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ
(21 ΜΑΡΤΙΟΥ)
ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ (66.5o Β)
ΤΡΟΠΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ (23.5o Β)
ΙΣΗΜΕΡΙΝΟΣ
ΤΡΟΠΙΚΟΣ ΑΙΓΟΚΑΙΡΩ (23.5o Ν)
ΑΡΚΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ (66.5o Ν)
ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ
ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
(22 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ)
ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
(22 ΙΟΥΝΙΟΥ)
ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ
(22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ)
Ηλιακή ενέργεια
Μεταβολή θέσης ήλιου (γεωγραφικό πλάτος 40ο)
(40o N, 172,12)
21 Μαρτίου
Ηµέρα 80
(40o N, 80,12)
(40o N, 355,12)
21 Ιουνίου
Ηµέρα 172
W
(40o N,
355,17)
(40o N, 80,18)
(40o N, 172,19)
S
21 ∆εκεµβρίου
Ηµέρα 355
N
E
(40o N, 355, 8)
(40o
N, 80, 7)
(40o N, 172,6)
Το ύψος και το αζιµούθιο του
Ηλίου είναι συνάρτηση των
• Γεωγραφικό πλάτος
• Ηµέρας
• Ώρας της ηµέρας
6
Ηλιακή ενέργεια
Γωνία πρόσπτωσης ηλιακών ακτινών το µεσηµέρι, σε επίπεδη
επιφάνεια και σε γεωγραφικό πλάτος 39ο
Ισηµερίες
Γωνία πρόσπτωσης α:
90-39=51o
α
39o
90o
Θερινό ηλιοστάσιο
Χειµερινό ηλιοστάσιο
Γωνία πρόσπτωσης α:
90-(39-23.5)=73.5o
Γωνία πρόσπτωσης α:
90-(39+23.5)=27.5o
α
α
90o 23.5
39o
23.5o
39o
o
90o
Ηλιακή ενέργεια
Υψόµετρο ήλιου και εισερχόµενη ακτινοβολία σε επίπεδη επιφάνεια και σε 39ο
ΥΨΟΜΕΤΡΟ
ΗΛΙΟΥ (ο)
ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΗ
22/6 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ (w/m2)
22/6
21/3
o
ΥΨΟΜΕΤΡΟ ΗΛΙΟΥ ()
21/3
21/12
60
1500
1000
21/12
30
500
0
2
21/12
21/3
22/6
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ (w/m)
90
ΜΕΣΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ
ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ (w/m2)
164.2
341.4
483.8
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ
ΕΝΕΡΓΕΙΑ (kwh/m2)
3.94
8.19
11.6
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
0
6:00
7:00
8:00
9:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
ΩΡΕΣ
7
Ηλιακή ενέργεια
Ηµερησία ηλιακή
ακτινοβολία στο
εξωτερικό όριο της
ατµόσφαιρας (W/m2)
Πηγή:
Christopherson, 2000
Ηλιακή ενέργεια
Ηµερησία ηλιακή ακτινοβολία στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας (W/m2)
Βόρειος πόλος (90ο Β)
Ισηµερινός (0ο)
600
600
500
500
400
400
300
300
200
200
100
100
0
ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ∆ΕΚ
0
ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ∆ΕΚ
Νέα Υόρκη (40ο Β)
Νότιος πόλος (90ο Ν)
600
600
500
500
400
400
300
300
200
200
100
100
0
0
ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ∆ΕΚ
ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ∆ΕΚ
8
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Ενεργειακό ισοζύγιο της Γης
∆ΙΑΣΤΗΜΑ
ΒΡΑΧΕΑ ΚΥΜΑΤΑ
Εισερχόµενη
ηλιακή
ακτινοβολία
100
ΜΑΚΡΑ ΚΥΜΑΤΑ
100
Πηγή: Κουτσογιάννης
και Ξανθόπουλος (1997)
Εξερχόµενη ακτινοβολία βραχέων και µακρών κυµάτων
6
20
4
6
64
ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ
∆ιάχυση απ’
την ατµόσφαιρα
Απορρόφηση
και εκποµπή
απ’ τα αέρια
Απορρόφηση
θερµοκηπίου και εκποµπή
(CO2, H2O κ.ά.) απ’ τα σύννεφα
Απορρόφηση
από το Ο3
19
Απορρόφηση
απ’ τα σύννεφα
Ανάκλαση
απ’ τα σύννεφα
Ροή
αισθητής
θερµότητας
(αγωγή,
κατακόρυφη
µεταφορά)
111
Απορρόφηση
από τους υδρατµούς
και τη σκόνη
51
ΩΚΕΑΝΟΙ,
Ε∆ΑΦΟΣ
Ανάκλαση
απ’ την επιφάνεια
Απορρόφηση
ηλιακής ακτινοβολίας
απ’ την επιφάνεια
117
Εκποµπή
µακρών κυµάτων
απ’ την επιφάνεια
96
Ροή
λανθάνουσας
θερµότητας
(εξατµιση,
διαπνοή)
7
23
Απορρόφηση
µακρών κυµάτων
απ’ την επιφάνεια
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Μέση ετήσια ηλιακή ακτινοβολία στο έδαφος (W/m2)
Πηγή: Christopherson, 2000
9
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Ηλιακή ισχύς και ενέργεια στο έδαφος
Βόρεια Ελλάδα
kWh/m2
Αιγαίο
W/m2
kWh/m2
Κρήτη
W/m2
kWh/m2
W/m2
ΙΑΝ
60
81
62
83
74
100
ΦΕΒ
75
112
81
120
93
138
ΜΑΡ
113
152
130
175
145
195
ΑΠΡ
132
183
173
241
189
262
ΜΑΙΟΣ
161
216
223
300
232
312
ΙΟΥΝ
181
251
249
346
254
353
ΙΟΥΛ
190
255
254
341
261
351
ΑΥΓ
171
230
227
305
235
316
ΣΕΠ
131
183
174
242
186
258
ΟΚΤ
94
126
121
162
134
180
ΝΟΕ
60
83
71
99
83
115
∆ΕΚ
49
65
52
70
65
87
ΕΤΟΣ
1416
161
1817
207
1951
222
Πηγή: RETScreen Data, NASA
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Άµεση ηλιακή ακτινοβολία στην Αττική (πηγή METEONET)
2006
2008
Άγιος
Κοσµάς
Ψυτάλλεια
Μενίδι
Ηλιούπολη
10
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Άµεση –διάχυτη ακτινοβολία
Άµεση (direct)
Η ακτινοβολία που φτάνει στην επιφάνεια της Γης χωρίς να σκεδαστεί στην
ατµόσφαιρα Εξαρτάται από:
¾την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας στην ατµόσφαιρα
¾το ύψος του ηλίου
¾την απόσταση του ηλίου
¾το υψόµετρο της θέσης
¾την κλίση της επιφάνειας
∆ιάχυτη (diffuse)
Η ακτινοβολία που φτάνει στην επιφάνεια της Γης αφού έχει αλλάξει η
διεύθυνση της από ανάκλαση ή σκέδαση στην ατµόσφαιρα. Εξαρτάται από:
¾την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας στην ατµόσφαιρα
¾το ύψος του ηλίου
¾το υψόµετρο της θέσης
¾την ανακλαστικότητα του εδάφους
¾το ποσό και το είδος των νεφών
¾τη σύνθεση των σωµατιδίων και των αερίων της ατµόσφαιρας
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
1
Θεσσαλονίκη
Κόνιτσα
Ιωάννινα
Λάρισα
∆ιάχυτη προς συνολική
ηλιακή ακτινοβολία
Αναλογία διάχυτης προς άµεσης
ηµερήσιας ηλιακής ακτινοβολίας
Άµεση –διάχυτη ακτινοβολία
0.7
0.5
0.5
0.3
0
0
0.4
0.8
∆ιαπερατότητα της ατµόσφαιρας
Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν ∆
Μήνας
Πηγή: B. D. Katsoulis, A Comparison of
Several Diffuse Solar Radiation, Theor.
Appl. Climatol. 44, 181-186 (1991)
11
Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
Υπολογισµός της δυνητικής ηλιακής ακτινοβολίας (W/m2)
I = Io * d * cosf
Io ≈ 1367 W/m2
cosf= sinAzm*cosElv*cos(90-Slp)*sinAsp+
cosAzm*cosElv*cos(90-Slp)*cosAsp+
sinElv*sin(90-Slp)
d=1+0.034*cos(2*π*J/365-0.05)
Ηλιακή ενέργεια στην ατµόσφαιρα
Παράγοντες που υπεισέρχονται στον υπολογισµό της γωνίας
πρόσπτωσης της ηλιακής ακτινοβολίας
ZENITH
Io
Solar
elevation
I1 f
Αζιµούθιο ηλίου-azimuth (Azm)
Surface’s
slope
Unit inclined
surface
SOUTH
Surface’s
aspect
EAST
Η γωνία µεταξύ (α) του επιπέδου που περνάει
από τον ήλιο, τον παρατηρητή και το zenith
του και (β) της γραµµής που συνδέει τον
παρατηρητή και το Βορρά Η γωνία µετριέται
από το Βορρά στη φορά των δεικτών του
ρολογιού σε µοίρες (0-360).
uth
Solar azim
NADIR
NORTH
Υψόµετρο ηλίου-Elevation (Elv). Η
γωνία µεταξύ (α) της γραµµής του ορίζοντα
του παρατηρητή και (β) της γραµµής που
συνδέει τον παρατηρητή και τον ήλιο. Η
γωνία µετριέται από τον ορίζοντα προς τα
πάνω σε µοίρες (0-90).
Κλίση κυτάρων -Slope (Slp)
Η κλίση ενός κυτάρου είναι η µεγαλύτερη
κλίση ενός επιπέδου που ορίζεται από το
κύταρο και τα οκτώ γειτονικά του. Η
γωνία µετριέται σε µοίρες (0-90).
∆ιεύθυνση κυτάρων-Aspect (Asp)
Η διεύθυνση που ‘βλέπει’ η κλίση. Η γωνία µετριέται από το Βορρά στη φορά των
δεικτών του ρολογιού σε µοίρες (0-360). Επίπεδα κύταρα παίρνουν την τιµή -1.
12
Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
Επίδραση αναγλύφου στη γωνία πρόσπτωσης
Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
Επίδραση αναγλύφου στη γωνία πρόσπτωσης
13
Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
Επίδραση αναγλύφου στη γωνία πρόσπτωσης
∆ΥΝΗΤΙΚΗ ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ
Ηλιακή ακτινοβολία στην ατµόσφαιρα
Εκτίµηση δυνητικής ηλιακής ακτινοβολίας σε αστικό περιβάλλον
ΜΗΝΑΣ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
ΜΑΡΤΙΟΣ
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
ΜΑΙΟΣ
ΙΟΥΝΙΟΣ
ΙΟΥΛΙΟΣ
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
ΕΤΟΣ
∆είκτης Ι Ε / Ι Θ
0,41
0,74
0,79
0,83
0,88
0,92
0,93
0,83
0,80
0,70
0,34
0,26
0,77
Σε αστικό περιβάλλον
παρατηρείται επιπλέον σκίαση
από διάφορα εµπόδια
14
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Παθητικά-ενεργητικά συστήµατα
Τα παθητικά συστήµατα ενσωµατώνονται στα κτίρια µε στόχο την
αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πηγών (ήλιος, άνεµος, βλάστηση, νερό,
έδαφος, υπέδαφος) για την θέρµανση, ψύξη και φωτισµό. Λειτουργούν χωρίς
µηχανολογικά εξαρτήµατα και δεν παράγουν πρόσθετη ενέργεια.
Τα ενεργητικά συστήµατα, χρησιµοποιούν µηχανικά µέσα για τη θέρµανση
και το δροσισµό, αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια ή τους φυσικούς
µηχανισµούς ψύξης. Στη κατηγορία αυτή ανήκουν τα ηλιακά πλαίσια και οι
ανεµογεννήτριες.
Υπάρχουν δύο τύποι ηλιακών πλαισίων: το ηλεκτρικό και το θερµικό.
¾Το ηλεκτρικό πλαίσιο, το οποίο αποτελείται από µια διάταξη ή σύνολο
διατάξεων που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια αναφέρεται ως “φωτοβολταϊκό”.
¾Το θερµικό πλαίσιο, το οποίο αποκαλείται ως “ηλιακός συλλέκτης” ή ηλιακός
θερµοσίφωνας, αποτελείται από σωληνώσεις νερού, γυαλί και µόνωση και έχει
ως στόχο τη θέρµανση ενός ρευστού (συνήθως νερού ή αέρα).
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Παθητικά συστήµατα
Θέρµανση
•
•
•
•
•
•
•
Παράθυρα κατάλληλου προσανατολισµού
Ηλιακοί τοίχοι
Τοίχοι θερµικής αποθήκευσης
Θερµοσιφωνικό πλαίσιο
Θερµοκήπιο
Ηλιακό αίθριο
Θερµοµόνωση
∆ροσισµός
• Σκίαση-θερµική προστασία (σκίαση ανοιγµάτων, πράσινη στέγη, χρήση ανακλαστικών
επιχρισµάτων)
• Φυσικός αερισµός (διαµπερής φυσικός αερισµός, ανεµιστήρες οροφής, ηλιακή
καµινάδα, αεριζόµενο κέλυφος, πύργος αερισµού)
• ∆ροσισµός µέσω εδάφους (υπόσκαφα κτίρια, εναλλάκτες εδάφους-αέρα)
• ∆ροσισµός µε µονάδες εξάτµισης
Φωτισµός
•
•
•
•
Ανοίγµατα στην τοιχοποιία
Ανοίγµατα οροφής
Αίθρια
Φωταγωγοί
15
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Θέρµανση κτιρίων µε παθητικά ηλιακά συστήµατα
Τα παθητικά ηλιακά συστήµατα αξιοποιούν την θερµική µάζα ενός κτιρίου. Σε ηµερήσια
βάση η θερµική µάζα αποθηκεύει ηλιακή-θερµική ενέργεια από την ηλιακή ακτινοβολία,
την οποία απελευθερώνει κατά την διάρκεια της νύχτας. Συνήθως οι κατασκευές αυτές
γίνονται στο νότιο τµήµα του κτιρίου όπου το καλοκαίρι είναι ευκολότερο να
περιορισθεί η ηλιακή ακτινοβολία
Τοίχος Trombe
Εξωτερικά του τοίχου κατασκευάζεται
γυάλινο πέτασµα που εγκλωβίζει την
θερµική ενέργεια, ενώ παράλληλα στον
τοίχο υπάρχουν ανοίγµατα από όπου
κυκλοφορεί αέρας που διοχετεύει την
θερµότητα µέσα στο κτίριο.
Θερµοκήπιο
Αποθηκεύει θερµική ενέργεια λόγω
ακτινοβολίας και ζεσταίνεται, ενώ ο αέρας
κυκλοφορεί µέσα στο σπίτι. Την νύχτα το
θερµοκήπιο αποµονώνεται από τον
εσωτερικό χώρο.
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Ενεργητικά ηλιακά συστήµατα θέρµανσης
Αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για θέρµανση νερού χρήσης και χώρων µέσω
συστηµάτων µετατροπής της ηλιακής ακτινοβολίας σε θερµική ισχύ
Ηλιακοί
συλλέκτες:
Συσκευές µετατροπής της ηλιακής ακτινοβολίας σε
θερµότητα
Επίπεδοι
Η συνηθέστερη και φτηνότερη τεχνολογία. Η ηλιακή ενέργεια
µετατρέπεται κατ’ ευθείαν σε θερµότητα στην απορροφητική επιφάνεια
Συγκεντρωτικοί
Συγκέντρωση της ηλιακής ενέργειας µε οπτικά µέσα απορρόφηση σε
σωλήνα κενού και µετατροπή σε θερµική. Υψηλές θερµοκρασίες και
αποδόσεις
Επίπεδοι µε
ανακλαστήρα
Αύξηση απόδοσης επίπεδων µε χρήση επιφάνειας που οδηγεί µέσω
ανάκλασης περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία στο συλλέκτη
∆εξαµενές
αποθήκευσης
θερµότητας:
Καλά µονωµένες δεξαµενές που περιέχουν νερό και
θερµαίνονται από τους ηλιακούς συλλέκτες
16
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Ηλιακός φούρνος
Ο ηλιακός φούρνος στο Odeillo των Πυρηναίων (Γαλλία) κατασκευάστηκε το 1969 από τον Felix Trombe
και είναι ο µεγαλύτερος στον κόσµο. Αποτελείται από 63 κάτοπτρα συνολικής επιφάνειας 2840 m2 για να
συγκεντρώσει ηλιακές ακτίνες σε µία επιφάνεια από επάργυρο γυαλί η θερµοκρασία της οποίας µπορεί να
φτάσει τους 3200 βαθµούς. Η µέγιστη ισχύς είναι 1 MW.
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Ηλιακή εστία
17
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Ηλιακός πύργος
Πύργος
Ηλιακή ακτινοβολία
Ηλιακοί
συλλέκτες
Ηλιακοί
συλλέκτες
Στρόβιλοι
Αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας
Ηλιακός πύργος
Πειραµατική διάταξη στην Ισπανία (Manzanares,
Ciudad Real) η οποία κατασκευάστηκε το 1982.
Πύργος ύψους 195 m και διαµέτρου 10 m. Επιφάνεια
συλλεκτών 46000 m2 (διάµετρος 244 m). Μέγιστη
ισχύς 50 kW. Καταστράφηκε σε καταιγίδα το 1989.
Αυστραλία (υπό κατασκευή). Πύργος ύψους 1100 m
και διαµέτρου 150 m. Επιφάνεια συλλεκτών 20 km2
(διάµετρος 5 km). Μέγιστη ισχύς 200 ΜW. Κόστος
800 εκ. $
18
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
• Ένα φωτοβολταϊκό σύστηµα έχει στόχο την µετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε
ηλεκτρική. Αποτελείται από ένα ή περισσότερα φωτοβολταϊκά στοιχεία και τις
απαραίτητες συσκευές και διατάξεις για τη µετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας
που παράγεται στην επιθυµητή µορφή.
• Το φωτοβολταϊκό στοιχείο είναι συνήθως από άµορφο ή κρυσταλλικό πυρίτιο.
Εκτός από το πυρίτιο χρησιµοποιούνται και άλλα υλικά για την κατασκευή των
φωτοβολταϊκών στοιχείων, όπως το Κάδµιο - Τελλούριο και ο ινδοδισεληνιούχος
χαλκός.
• Ο βαθµός απόδοσης εκφράζει το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που
µετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια στο φωτοβολταϊκό στοιχείο. Τα πρώτα
φωτοβολταϊκά στοιχεία που σχεδιάστηκαν τον 19ο αιώνα είχαν 1-2% απόδοση, τη
δεκαετία του 1950 η απόδοση ήταν 6%, ενώ σήµερα βρίσκεται στο 13- 15%.
Συγκρινόµενη µε την απόδοση άλλων συστηµάτων (συµβατικού, αιολικού,
υδροηλεκτρικού κλπ.) παραµένει ακόµα αρκετά χαµηλή. Έτσι απαιτείται να
καταληφθεί µεγάλη επιφάνεια προκειµένου να παραχθεί η επιθυµητή ηλεκτρική
ισχύς. Ωστόσο, η απόδοση ενός δεδοµένου συστήµατος µπορεί να βελτιωθεί
σηµαντικά µε την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών σε ηλιοστάτη.
Το φωτοβολταϊκό φαινόµενο
Η συνήθης, εµπορική τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µέσω
αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας, βασίζεται στο φωτοβολταϊκό φαινόµενο
Το φωτοβολταϊκό φαινόµενο αφορά τη µετατροπή της
ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική και ανακαλύφθηκε το 1839
από τον Becquerel. Στηρίζεται στην άµεση µετατροπή της
ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρισµό. Το ηλιακό φως είναι
ουσιαστικά µικρές δέσµες ενέργειας (φωτόνια) που περιέχουν
διαφορετικά ποσά ενέργειας ανάλογα µε το µήκος κύµατος
του ηλιακού φάσµατος. Όταν τα φωτόνια προσκρούσουν σε
ένα Φ/Β στοιχείο (που είναι ουσιαστικά ένας “ηµιαγωγός”)
άλλα ανακλώνται, άλλα το διαπερνούν και άλλα
απορροφώνται από αυτό. Αυτά τα τελευταία είναι που
παράγουν το ηλεκτρικό ρεύµα. Συγκεκριµένα, τα φωτόνια
που απορροφώνται από το ηµιαγώγιµο υλικό δηµιουργούν
ζεύγη οπών ηλεκτρονίου-ηλεκτρονίου κάτω από την
επίδραση ενός ηλεκτρικού πεδίου και καθοδηγούνται µέσω
εξωτερικού κυκλώµατος. Πιο απλά, τα φωτόνια αναγκάζουν
τα ηλεκτρόνια του Φ/Β να µετακινηθούν σε άλλη θέση και
όπως γνωρίζουµε ο ηλεκτρισµός δεν είναι τίποτε άλλο παρά
κίνηση ηλεκτρονίων.
∆εδοµένου ότι από το ευρύ φάσµα της ηλιακής ακτινοβολίας, η ροή ηλεκτρονίων
παρατηρείται µόνο σε συγκεκριµένα µήκη κύµατος υπάρχει περιορισµένη απόδοση
Το κύριο υλικό που χρησιµοποιείται είναι το πυρίτιο σε τρεις µορφές:
µονοκρυσταλλικό, πολυκρυσταλλικό και άµορφο
19
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Ιστορική ανάδροµη
1839
1873
1883
1915
1954
1955
1957
Ο Γάλλος Φυσικός Edmond Becquerel παρατηρεί το Φ/Β φαινόµενο
Ο Willoughby Smith ανακαλύπτει την φωτοαγωγιµότητα του σεληνίου
Ο Αµερικανός εφευρέτης Charles Fritts περιγράφει την κατασκευή των
πρώτων Φ/Β στοιχείων από σελήνιο.
Ο Πολωνός επιστήµονας Czochralski ανέπτυξε µια µέθοδο για την παραγωγή
µονοκρυσταλλικού πυριτίου.
Οι Rappaport, Loferski και Jenny από την εταιρεία RCA ανακοινώνουν την
εφαρµογή του Φ/Β φαινοµένου µε υλικά από κάδµιο (Cd). Στα εργαστήρια
Bell οι ερευνητές Pearson, Chapin και Fuller ανακοινώνουν την επίτευξη
απόδοσης Φ/Β Πυριτίου. Σε λίγους µήνες η απόδοση έφτασε το 6%. Οι
ερευνητές παρουσίασαν τα αποτελέσµατα της δουλειάς τους στο επιστηµονικό
περιοδικό Journal of Applied Physics.
Η εταιρεία Western Electric αρχίζει να διαθέτει εµπορικά δικαιώµατα για
εφαρµογές Φ/Β. Η ∆/νση Ηµιαγωγών της εταιρείας Hoffman Electronics
ανακοινώνει την εµπορική διάθεση Φ/Β µε 2% απόδοση, κόστους
$25/στοιχείο, 14MW το καθένα δηλ. µε κόστος ενέργειας $1500/W.
Η εταιρεία Hoffman Electronics κατασκευάζει Φ/Β στοιχεία µε 8% απόδοση.
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Ιστορική ανάδροµη
1958
1960
1963
1964
1977
1979
1983
2004
Εκτοξεύεται από τις ΗΠΑ ο πρώτος δορυφόρος µε Φ/Β Vaguard I, ο οποίος
λειτούργησε για 8 χρόνια.
Η εταιρεία Hoffman Electronics κατασκευάζει Φ/Β στοιχεία µε 14% απόδοση.
Στην Ιαπωνία εγκαθίσταται το µεγαλύτερο για την εποχή Φ/Β πεδίου 242-W
σε ένα φάρο.
Εκτοξεύεται από τις ΗΠΑ το διαστηµόπλοιο Nimbus εξοπλισµένο µε Φ/Β
470-W.
Η παγκόσµια παραγωγή Φ/Β ξεπερνάει τα 500 kW.
Το πρώτο Φ/Β σύστηµα για οικισµό εγκαθίσταται από ερευνητικό κέντρο της
NASA Lewis Research Center ισχύος 3,5 kW στον Ινδιάνικο οικισµό Papago
στην Αριζόνα.
Η παγκόσµια παραγωγή Φ/Β ξεπερνάει τα 21,3 MW και οι πωλήσεις τα 250
εκατ. δολλάρια.
Η παγκόσµια παραγωγή Φ/Β ξεπερνάει τα 1200 MW.
20
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πλεονεκτήµατα
¾ ∆εν προκαλούνται ρύποι από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
¾ Η ηλιακή ενέργεια διατίθεται παντού και δεν στοιχίζει απολύτως τίποτα
¾ Αθόρυβη λειτουργία
¾ Σχεδόν µηδενικές απαιτήσεις συντήρησης
¾ Μεγάλη διάρκεια ζωής (20-30 χρόνια λειτουργίας)
¾ ∆υνατότητα µελλοντικής επέκτασης
¾ Μικρό κόστος συντήρησης
¾ Εγκατάσταση πάνω σε ήδη υπάρχουσες κατασκευές (στέγες, προσόψεις κτηρίων)
¾ Ευελιξία στις εφαρµογές: λειτουργούν ως αυτόνοµα συστήµατα, αυτόνοµα υβριδικά
συστήµατα, συσσωρευτές, διασυνδεδεµένο σύστηµα
¾ Πολύ πρακτική λύση για εφαρµογές µικρής ισχύος και µε χωρική διασπορά
(φωτισµοί δρόµων, συστήµατα τηλεµατικής, φάροι, κατοικίες µακριά από το
δίκτυο)
Μειονεκτήµατα
¾ Το κόστος εγκατάστασης είναι αρκετά υψηλό µε ενδεικτική τιµή 4000 Ευρώ ανά
εγκατεστηµένο kW (µια τυπική οικιακή κατανάλωση στην Ελλάδα απαιτεί από
1.5 έως 3.5 kW)
¾ Μικρή απόδοση
¾ Χρήση µπαταριών (στα αυτόνοµα συστήµατα)
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Τοποθέτηση
(α) Σταθερή τοποθέτηση Φ/Β συστοιχίας στο έδαφος, (β) στη στέγη κατοικίας, (γ) σε
διάφορες θέσεις σε οικοδοµή πολλών ορόφων (δ) τυπική διάταξη παρακολούθησης της
τροχιάς του ήλιου (ηλιοτρόπιο, tracker δύο αξόνων), (ε) περιστροφή ως προς έναν
κατακόρυφο άξονα, ενώ ο συλλέκτης τοποθετείται, συνήθως µε γωνία κλίσης ίση µε το
πλάτος του τόπου και (στ) περιστροφή ως προς έναν άξονα, ο οποίος διατηρείται κεκλιµένος
υπό γωνία ίση µε το πλάτος του τόπου, έχοντας τότε την ίδια διεύθυνση µε τον πολικό άξονα
της ουράνιας σφαίρας.
21
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Τύποι Φ/Β στοιχείων πυριτίου
Πολυκρυσταλλικού πυριτίου: Απόδοση 11-14%, χρώµα: οµοιόµορφο µπλε
έως µαύρο
Μονοκρυσταλλικού πυριτίου : Μεγαλύτερη απόδοση 12-15%, χρώµα:
συνήθως µπλε, διατίθενται και σε άλλα χρώµατα. Έχουν το µεγαλύτερο
κόστος.
Άµορφου πυριτίου : Απόδοση 5-7%, χρώµα: µαύρο έως µπλε σκούρο. Έχουν
το µικρότερο κόστος και επηρεάζονται λιγότερο από τη σκίαση
Όλοι οι τύποι προϊόντων µπορούν να διαθέτουν διαφάνεια ή χρώµα αλλά η απόδοση
µειώνεται
Για την παραγωγή 1kW απαιτείται επιφάνεια:
στοιχεία µονοκρυσταλλικού πυριτίου: 7-9 m2
στοιχεία πολυκρυσταλλικού πυριτίου: 9-11 m2
στοιχεία άµορφου πυριτίου: 16-20 m2
Τα ποσά διαφοροποιούνται, διότι η τεχνολογία κατασκευής των Φ/Β συνεχώς
εξελίσσεται.
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
¾ Ένα πλήρες Φ/Β σύστηµα µαζί µε τις βάσεις ζυγίζει περίπου 15-20 Kg/m2.
Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση των
στατικών.
¾ Οι κατά παραγγελία διατάξεις µπορεί να έχουν µεγαλύτερο βάρος. Τα
πλαίσια που χρησιµοποιούνται σε ηλιοροφές και αίθρια και κατά κανόνα
είναι µονωµένα µε διπλό ή τριπλό τζάµι έχουν 2 µε 3 φορές µεγαλύτερο
βάρος. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το βάρος ενός Φ/Β συστήµατος
είναι το είδος του πλαισίου και η µέθοδος διασύνδεσης.
¾ Μια καλά σχεδιασµένη και συντηρηµένη εγκατάσταση µπορεί να
λειτουργήσει για περισσότερα από 20 έτη. Τα Φ/Β συστήµατα εκτός από τα
κινητά τους µέρη έχουν αναµενόµενη διάρκεια ζωής άνω των 30 ετών. Η
µέχρι σήµερα εµπειρία δείχνει πως σε ένα Φ/Β σύστηµα µπορεί να
εµφανιστούν προβλήµατα µόνο λόγω κακής εγκατάστασης. Άστοχες
συνδέσεις, ανεπαρκές µήκος καλωδιώσεων, υλικά κατάλληλα για εφαρµογές
συνεχούς ρεύµατος κ.λ.π. είναι οι κυριότερες αιτίες προβληµάτων. Μια
ακόµα τυπική αιτία δυσλειτουργίας είναι η ανεπάρκεια των ηλεκτρονικών
τµηµάτων (αντιστροφέας, συστήµατα ελέγχου και ασφάλειας κ.λ.π.).
22
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Παράγοντες απόδοσης
¾ είδος του Φ/Β στοιχείου (κρυσταλλικού ή άµορφου πυριτίου)
¾ ηµερήσια διακύµανση ηλιακής ακτινοβολίας (λόγω περιστροφής γης &
εποχής του χρόνου)
¾ τοποθεσία περιοχής Βορειότερο γεωγραφικό πλάτος → µικρότερη
απόδοση
¾ κλίση (κατακόρυφη τοποθέτηση → µικρότερη απόδοση)
¾ σκίαση (φυσικά ή τεχνητά εµπόδια, γειτονικά κτίρια ή αρχιτεκτονικά
στοιχεία της ίδιας κατασκευής)
¾ απόκλιση από νότιο προσανατολισµό (απόκλιση έως και 20° → απόδοση
έως και 95% της µέγιστης)
¾ σωστή καλωδίωση και Η/Μ εξοπλισµός (υδατοστεγανότητα,
ανθεκτικότητα στις υψηλές θερµοκρασίες, γείωση του συστήµατος)
¾ αερισµός της πίσω πλευράς των Φ/Β στοιχείων, διότι η αύξηση της
θερµοκρασίας τους αντιστρόφως ανάλογη της απόδοσής τους (για κάθε
1°C άνω των 25°C → η απόδοση µειώνεται κατά 0,4-0,5%)
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (kWh/ kWp)
(για φωτοβολταϊκό σύστηµα τοποθετηµένο στη βέλτιστη κλίση)
23
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Μεγάλοι φωτοβολταϊκοί σταθµοί παραγωγής Η.Ε. (2004)
Ιδιοκτήτης
Τοποθεσία
Ισχύς ( kWp )
Κύθνος
100
∆ΕΗ ΑΕ
Αρκοί
37.5
∆ΕΗ ΑΕ
Αντικύθηρα
25
ΟΤΕ
Αντικύθηρα
20
∆ΕΗ ΑΕ
∆ΕΗ ΑΕ
Γαύδος
20
I. Μ. Σίµωνος Πέτρας
Αγ. Όρος
45
∆ΕΗ ΑΕ
Σίφνος
60
ΡΟΚΑΣ ΑΙΟΛΙΚΗ ΑΒΕΕ
Λασίθι
171.6
Αρτοποιία Θ. και Ι. Κλαπάκη Ο.Ε.
Χανιά
60
ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΒΕΕ
Ηράκλειο
170
Λευκοσιδηρουργία Κρήτης ΑΕΒΕ - Creta Can
Ηράκλειο
120
ΕΜΠ ( Κτήριο Χηµικών Μηχανικών)
Πολυτεχνειούπολη
50
∆ήµος Ταύρου
Ταύρος
12
Πηγή: Ρ.Α.Ε. - Σ.Ε.Φ.
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
∆ιασυνδεδεµένα: το σύστηµα
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
χρησιµοποιείται σε συνδυασµό µε το
δίκτυο της ∆.Ε.Η.
Τοποθετείται διπλός µετρητής για
καταµέτρηση εισερχόµενης και
εξερχόµενης ηλεκτρικής ενέργειας)
Αυτόνοµα: για τη συνεχή
εξυπηρέτηση, η εγκατάσταση πρέπει
να περιλαµβάνει και µια µονάδα
αποθήκευσης (µπαταρίες) και
διαχείρισης της ενέργειας
24
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Εναλλακτικές δυνατότητες ενσωµάτωσης Φ/Β σε κτίριο
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Σχηµατική παράσταση ολοκληρωµένου συστήµατος Φ⁄Β
1. Σύστηµα Φ⁄Β στοιχείων
2. Αγωγός χαµηλής τάσης
3. Μετατροπέας συνεχούς
ρεύµατος σε εναλλασσόµενο
4. Αγωγός τάσης δικτύου
5. Πίνακας διανοµής
6. Ηλεκτρική
εγκατάσταση δικτύου
Πηγή: περιοδικό ΚΤΙΡΙΟ, Οκτώβριος 2000﴿
7. Πίνακας µε διπλής
κατεύθυνσης µετρητή
ενέργειας για λήψη και
απόδοση ηλεκτρικής
ενέργειας
8. ∆ίκτυο ηλεκτροδότησης
της περιοχής
25
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
Πρόγραµµα εγκατάστασης Φ/Β συστηµάτων ισχύος µέχρι 10 kW σε δώµατα και
στέγες κτιρίων σε εντός & εκτός σχεδίου περιοχές (συµπεριλαµβανοµένων και
των στεγάστρων βεραντών)
Κ.Υ.Α. των ΥΠ.ΑΝ., Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. & Υπουργείου Οικονοµίας
Ψηφίστηκε 4/6/2009
Τέθηκε σε ισχύ 1.7.2009 και ισχύει µέχρι και 31.12.2019
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
Το πρόγραµµα αφορά σε Φ/Β Συστήµατα για παραγωγή ενέργειας που θα
εγχέεται στο δίκτυο ﴾άρθ.1 §2 ﴿ δηλαδή πρόκειται για ∆ιασυνδεδεµένα Φ/Β
συστήµατα
Ο παραγωγός πουλάει όλη την παραγόµενη ενέργεια στο δίκτυο της ∆.Ε.Η. &
συνεχίζει να αγοράζει προς 0.11€/kWh
Τοποθετείται νέο ρολόϊ µε διπλό µετρητή για την παραγόµενη από την
εγκατάσταση ενέργεια και την προς διάθεση. Για παράδειγµα όταν παράγεται
ηλεκτρική ενέργεια αξίας 250 € καταναλώνεται ενέργεια αξίας 100 € τότε ο
παραγωγός λαµβάνει πιστωτικό λογαριασµό 150 €
Το πρόγραµµα απευθύνεται:
Οικιακούς καταναλωτές και µικρές επιχειρήσεις (προσωπικό µέχρι 10 άτοµα και
ετήσιο τζίρο 2 εκατ. €), οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους το χώρο
εγκατάστασης του Φ/Β ﴾Κ.Υ.Α. άρθ. 1§4﴿
Οριζόντιες Ιδιοκτησίες (πολυκατοικίες). ∆εδοµένου ότι σε κάθε κτίριο επιτρέπεται
η εγκατάσταση ενός και µόνο Φ/Β συστήµατος απαιτείται πρακτικό οµόφωνης
απόφασης της γενικής συνέλευσης ή έγγραφη συµφωνία όλων των συνιδιοκτητών
του κτιρίου.
26
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
∆εν θα επιτρέπεται η τοποθέτηση Φ/Β σε :
- διατηρητέα κτίρια
- παραδοσιακούς οικισµούς
- απολήξεις κλιµακοστασίων
εκτός εάν επιτρέπονται από τους ειδικούς όρους δόµησης των οικισµών και
των κτιρίων αυτών.
Το πρόγραµµα δεν ισχύει για τα µη διασυνδεδεµένα στο δίκτυο νησιά
﴾Κρήτη, ∆ωδεκάνησα, Κυκλάδες, νησιά Β.Α. Αιγαίου﴿
Το πρόγραµµα ισχύει
για το ηπειρωτικό δίκτυο
για τα διασυνδεδεµένα στο δίκτυο νησιά (Εύβοια, Ιόνια, Σποράδες, νησιά
Αργοσαρωνικού)
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
Κόστος επένδυσης ~ 3500-5.000 € ανά εγκατεστηµένο kW
(εξαρτάται από τον εξοπλισµό & τη χώρα προέλευσης του)
Επιµερισµός κόστους Φ/Β συστήµατος:
¾ κόστος πάνελ
¾ κόστος inverter
¾ κόστος βάσεων στήριξης
¾ κόστος εγκατάστασης, µεταφορικών & λοιπών εξόδων
~70%
~10%
~5%
~15%
Στην επένδυση πρέπει να συνυπολογιστούν:
Κόστος συντήρησης
Μόνωση δώµατος
Μελέτες (τεχνική & στατική µελέτη 500-1.000€)
Νέο ρολόι µε διπλό µετρητή (300-500€)
Τυχόν συνοδευτικός εξοπλισµός (π.χ. κάµερα, συναγερµός)
Ασφάλιση του συστήµατος από κλοπή ή δολιοφθορά
Απόσβεση επένδυσης: ~ 7 χρόνια
27
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
Προϋποθέσεις ένταξης στο πρόγραµµα
¾ Η ύπαρξη ενεργής σύνδεσης κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος στο όνοµα
του κυρίου του Φ/Β, στο κτίριο όπου το σύστηµα εγκαθίσταται.
¾ Οι οικιακοί καταναλωτές να καλύπτουν µέρος των αναγκών τους σε ζεστό
νερό από Α.Π.Ε. ﴾π.χ. ηλιακό θερµοσίφωνα, βιοµάζα, γεωθερµική αντλία
θερµότητας κ.λ.π.﴿
¾ Οι επιχειρήσεις να µην επιδοτούνται για το Φ/Β από εθνικά ή κοινοτικά
προγράµµατα.
¾ Η κατοχή του χώρου εγκατάστασης του Φ/Β συστήµατος.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπάρχει ενδεχόµενο να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις
αλλά η ∆.Ε.Η. να αρνηθεί τη σύνδεση του Φ/Β λόγω κορεσµένου δικτύου.
Ο ενδιαφερόµενος µπορεί να ενηµερωθεί και από το διαδικτυακό τόπο της
∆.Ε.Η.
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
Πλεονεκτήµατα
¾ Ευνοϊκή τιµή πώλησης της παραγόµενης ηλεκτρικής ενέργειας, ήτοι 0,55 €/kWh για τις
Συµβάσεις Συµψηφισµού (25ετούς διάρκειας) των ετών 2009, 2010, 2011
¾ Η τιµή θα µειώνεται κατά 5% ετησίως για τις Συµβάσεις Συµψηφισµού που συνάπτονται
από 1.1.2013 µέχρι και 31.12.2019
¾ Καµία φορολογική ή ασφαλιστική υποχρέωση (άνοιγµα βιβλίων έναρξης εργασιών,
έκδοση τιµολογίων, ασφάλιση, Φ.Π.Α., φορολογία εισοδήµατος) για τον ενδιαφερόµενο,
είτε είναι επιτηδευµατίας, είτε όχι.
¾ ∆εν εµπλέκονται η Ρ.Α.Ε. ή το ΥΠ.ΑΝ. στην όλη διαδικασία. Ο ενδιαφερόµενος
απευθύνεται µόνο στην Τοπική Υπηρεσία Εµπορίας της ∆.Ε.Η., στην περιοχή όπου θα
εγκατασταθεί το Φ/Β σύστηµα, µε την οποία συνάπτει δύο συµβάσεις (η µία αφορά τη
σύνδεση του Φ/Β µε το δηµόσιο δίκτυο και την τοποθέτηση του νέου µετρητή και η άλλη
είναι η σύµβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας.
¾ Η µόνη Υπηρεσία όπου θα απευθυνθεί, εκτός της ∆.Ε.Η., είναι η Πολεοδοµία η οποία θα
εκδώσει την Έγκριση Εργασιών Μικρής Κλίµακας είτε αυθηµερόν ή το ανώτερο σε 5
ηµέρες.
¾ 70 ηµέρες το διάστηµα µεταξύ αίτησης και λειτουργία του Φ/Β
Το µόνο µειονέκτηµα του προγράµµατος αφορά στην έγκριση Εργασιών Μικρής
Κλίµακας καθώς αναµένεται να προσδιοριστούν µε νέα Υ.Α. του Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. οι όροι
εγκατάστασης Φ/Β συστηµάτων στα κτίρια (ανάγκες αισθητικής, ποσοστό κάλυψης,
θέµατα µόνωσης)
28
Φωτοβολταϊκά συστήµατα
Πρόγραµµα: Φωτοβολταϊκά στις Στέγες
∆ιαδικασία σύνδεσης του Φ/Β στο ∆ίκτυο Χαµηλής Τάσης
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Αίτηση προς τη ∆.Ε.Η. Α.Ε. (Τοπική Υπηρεσία, Περιοχή), που περιλαµβάνει : (i)
στοιχεία του κυρίου του Φ/Β (ii) στοιχεία της εγκατάστασης (iii) στοιχεία των Φ/Β
πλαισίων και του αντιστροφέα (iv) υπεύθυνες δηλώσεις (v) καταβολή εφάπαξ ποσού
300 €
Η ∆.Ε.Η. εντός 20 ηµερών προβαίνει σε διατύπωση Προσφοράς Σύνδεσης (ισχύει για 3
µήνες) περιγραφή & δαπάνη των έργων σύνδεσης
Έγκριση εκτέλεσης εργασιών µικρής κλίµακας & υπογραφή της Σύµβασης Σύνδεσης.
Κατασκευή των έργων σύνδεσης εντός 20 ηµερών, εφόσον δεν απαιτούνται νέα έργα
δικτύου.
Αίτηµα για τη σύναψη Σύµβασης Συµψηφισµού. Η διαδικασία ολοκληρώνεται εντός 15
ηµερών από την παραλαβή της αίτησης.
Εγκατάσταση του Φ/Β από την εταιρεία
Αίτηµα για την ενεργοποίηση της σύνδεσης και συνυποβολή (α) Αντίγραφου της
Σύµβασης Συµψηφισµού (β) υπεύθυνη δήλωση µηχανικού για τη συνολική
εγκατάσταση µε τεχνική περιγραφή και ηλεκτρολογικό σχέδιο της εγκατάστασης (γ)
υπεύθυνη δήλωση του κυρίου του Φ/Β, ότι σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας του σταθµού
δεν θα τροποποιηθούν οι παραπάνω ρυθµίσεις.
Η σύνδεση ενεργοποιείται εντός 10 ηµερών
29