Ι∆ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ∆απάνες και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνηµονίου Shaping the Future of Healthcare in Greece Τρίτη, 21η Ιουνίου 2011 Γιάννης Στουρνάρας Καθηγητής Τµήµατος Οικονοµικών Επιστηµών Πανεπιστηµίου Αθηνών & Γενικός ∆ιευθυντής ΙΟΒΕ Αιτίες Αύξησης ∆απάνης Υγείας • Κοινωνικοοικονοµικοί και δηµογραφικοί παράγοντες Αλλαγή της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσµού -γήρανση του πληθυσµού- λόγω αύξησης του προσδόκιµου επιβίωσης Αύξηση του αριθµού των µεταναστών • Εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και τη βιοτεχνολογία • Ακριβότερα νέα φάρµακα που ενσωµατώνουν υψηλότερες δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης • Αλλά και... Σπατάλες Συστήµατος Υγείας • Ανυπαρξία ελέγχου, µέτρησης και αξιολόγησης των παρεχόµενων υπηρεσιών • Έλλειψη µηχανοργάνωσης στο σύνολο του συστήµατος υγείας • Μη εφαρµογή αναλυτικής λογιστικής στα δηµόσια νοσοκοµεία • Έλλειψη συστήµατος αποζηµίωσης µε εφαρµογή κριτηρίων οικονοµικής αποτελεσµατικότητας • Έλλειψη ελέγχου στις τιµές του ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού και των διαγνωστικών εξετάσεων: – Υπερτιµολόγηση ιατρικών εξετάσεων (οι πιο ακριβές ιατρικές εξετάσεις στην Ελλάδα µεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών), ιατρικών συσκευών (στην Ελλάδα στοιχίζουν 300% 500% περισσότερο από ότι στις χώρες της Β. Ευρώπης) και ειδικών υλικών (στεντς, βηµατοδότες, τεχνητές κεφαλές κλπ) – Αντίθετα οι τιµές στο φάρµακο καθορίζονται αγορανοµικά Σπατάλες Συστήµατος Υγείας • Έλλειψη ελέγχου στην αλυσίδα διακίνησης φαρµάκων • Έλλειψη ελέγχου της συνταγογράφησης των ιατρών • Χαµηλός ανταγωνισµός σε επίπεδο τιµών µεταξύ πρωτοτύπων και γενοσήµων: οι τιµές µεταξύ πρωτοτύπων και γενοσήµων εξισώνονται µετά τη λήξη της πατέντας σε υψηλό επίπεδο ∆απάνη Υγείας ως % του ΑΕΠ, 2008 ∆απάνη Υγείας ως % ΑΕΠ, χώρες ΟΟΣΑ, 2008 %ΑΕΠ 16,0 16 14 12 11,2 10,7 10,510,5 10,410,2 10 9,9 9,9 9,8 9,7 9,7 9,4 9,1 9,1 9,0 9,0 8,7 8,7 8,5 8,5 8,4 8 6 8,1 7,8 7,3 7,2 7,1 7,0 6,9 6,5 6,0 5,9 4 2 Η Γα ΠΑ λ Eλ λία β Α ετί υσ α Γ ε τρ ρµ ία K αν αν ία α Β δά έλ ς Π Ο λ γιο ο Ν ρτ λαν 1 έα ο δ Ζη γαλ ία λα ία νδ 2 ∆ ία 1 Ελ ανί λά α 3 Σο δ α υ 3 Ισ ηδ λα ία νδ Ιτ ία α Ισ λία π αν Η νω Ο ία µέ Ιρ ΟΣ νο λα Α ν Α Βα δία υσ σ τρ ίλε α ιο Ν λί α ορ Φ βη 3 ιν γ λ ία Ια ανδ π ία Σλ ω ν οβ ία Λο 3 υξ Ο υ ακ ε µ γγ ία βο α ύρ ρία γο Τσ 2 Π εχ ολ ία ω νί α Χι λή Τ ο Κο υρ ρέα κί M α3 εξ ικ ό 0 1. Προσωρινή ∆απάνη, 2. Στοιχεία 2006, 3. Στοιχεία 2007. Πηγή: ΟΟΣΑ 2010 Η Συνολική ∆απάνη Υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα διαµορφώθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του ΟΟΣΑ το 2007 Ετήσια αύξηση κατά κεφαλήν δαπάνης υγείας και ΑΕΠ, 2000-2008 Πραγματική ετήσια αύξηση κατά κεφαλήν δαπάνης υγείας, 2000-2008 (%) 12 SVK 10 KOR 8 IRL POL GRC TUR 6 CZE LUX NZL ESP GBR FIN NLD OECD DNK SWE USA CAN MEX BEL AUS 4 PRT ITA 2 FRA CHE HUN CHL AUT JPN NOR DEU ISL 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Πραγματική αύξηση κατά κεφαλήν ΑΕΠ, 2000-2008 (%) Σημ: 2000-2006: Λουξεμβούργο & Πορτογαλία. Πηγή: ΟΟΣΑ 2010 2000-2007: Αυστραλία, Δανία, Ελλάδα, Ιαπωνία & Τουρκία. 2000-2009: Ισλανδία. Source: OECD Health Data 2010 . Ταχύτερη αύξηση της κατά κεφαλήν ∆απάνης Υγείας (6,9%) σε σχέση µε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (3,8%) την περίοδο 2000-2008 ∆απάνη Υγείας και Φαρµάκου ΕΛΛΑ∆Α 2000 2001 2002 2003* 2004* 2005* 2006* 2007* Συνολική ∆απάνη Υγείας (€ εκατ.) 10.589 12.513 13.638 14.792 15.261 17.762 19.487 20.996 Συνολική ∆απάνη Υγείας ως % του ΑΕΠ 7,8% 8,5% 8,7% 8,6% 8,2% 9,0% 9,1% 9,2% ∆ηµόσια ∆απάνη Υγείας (€ εκατ.) 6.444 7.832 8.264 9.208 9.509 11.212 12.616 13.212 60,9% 62,6% 60,6% 62,2% 62,3% 63,1% 64,7% 62,9% 1.884 1.941 2.073 2.528 2.718 3.114 3.761 4.542 17,8% 15,5% 15,2% 17,1% 17,8% 17,5% 19,3% 21,6% 1,38% 1,33% 1,32% 1,48% 1,46% 1,58% 1,76% 1,99% 1.278 1.502 1.805 2.165 2.515 2.918 3.494 4.298 67,8% 77,4% 87,1% 85,6% 92,5% 93,7% 92,9% 94,6% ∆ηµόσια ως % της Συνολικής ∆απάνης Υγείας Συνολική Φαρµακευτική ∆απάνη (€ δισ.) Φαρµακευτική ∆απάνη ως % της ∆απάνης Υγείας Φαρµακευτική ∆απάνη ως % του ΑΕΠ ∆ηµόσια Φαρµακευτική ∆απάνη (€ εκατ.) ∆ηµόσια ως % της Συνολικής Φαρµακευτικής ∆απάνης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ * προσωρινά στοιχεία •Το 2007 η συνολική φαρµακευτική δαπάνη αποτελούσε το 21,6% της συνολικής δαπάνης υγείας •Το 2007 η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη αποτελούσε το 32,5% της δηµόσιας δαπάνης υγείας •Το 2007 η συνολική φαρµακευτική δαπάνη αποτελούσε το 1,99% του ΑΕΠ •Το 2007 η δηµόσια φαρµακευτική δαπάνη αποτελούσε το 1,88% του ΑΕΠ ∆ηµόσια Φαρµακευτική ∆απάνη 2004-2010 6 Κατάργηση θετικής λίστας συνταγογραφούµενων φαρµάκων Εισαγωγή 1.952 νέων φαρµάκων στην αγορά 5,09 (12,4%) 4,53 5 4,04 4,25 (12,1%) (-16,5%) (15,0%) 3,51 4 δισ. € 2,87 (22,4%) (18,3%) 3 2,43 2 1 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009* 2010* Πηγή: Γενική Γραµµατεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ∆ιεύθυνση Φαρµακευτικής Οίκου του Ναύτου *εκτίµηση Την περίοδο 2004-2009 η φαρµακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών ταµείων αυξήθηκε κατά €0,5 δισ./έτος. Εκτιµάται ότι το 2010 η δαπάνη µειώθηκε κατά €850 εκατ., δηλαδή κατά 16,5% σε σχέση µε το 2009. Το 2010 η Πολιτεία προχώρησε σε σειρά µέτρων µε στόχο τον περιορισµό της δαπάνης, εστιάζοντας στο φάρµακο Γενική ανατιµολόγηση σε συνδυασµό µε την επιβολή πλαφόν στις µέγιστες µεταβολές των τιµών Εισαγωγή συστήµατος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης Είσπραξη των οφειλόµενων επιστροφών (rebate) από τις φαρµακευτικές εταιρίες Εξοικονόµηση €850 εκατ. Μείωση ∆ηµόσιας Φαρµακευτικής ∆απάνης κατά 16,5% σε σχέση µε το 2009, σε €4,25 δισ.* *Εκτίµηση Στόχοι Μνηµονίου Οικονοµικής Πολιτικής • Εκτενής µεταρρύθµιση συστήµατος υγείας • ∆ιατήρηση της Συνολικής ∆ηµόσιας ∆απάνης Υγείας ≤ 6% ΑΕΠ • Μείωση ∆ηµόσιας Φαρµακευτικής ∆απάνης – Εξοικονόµηση €2 δισ. έως το 2012 • Το €1 δισ. µέσα στο 2011 – ∆ηµόσια Φαρµακευτική ∆απάνη = 1% ΑΕΠ Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης για Εθνικό Σύστηµα Υγείας • Μηχανοργάνωση νοσοκοµείων • Κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων • Εισαγωγή διπλογραφικού λογιστικού συστήµατος στα νοσοκοµεία • Λειτουργία Παρατηρητηρίου Τιµών για προµήθειες νοσοκοµείων • Μείωση αποδοχών στο ΕΣΥ • Συγχωνεύσεις νοσοκοµείων • Η είσπραξη του αντιτίµου από τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκοµείων και η αύξησή του από €3 σε €5 • Ενοποίηση της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας κάτω από την οµπρέλα του ΕΟΠΥΥ Εκτιµήσεις Εξοικονόµησης από Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης Εθνικό Σύστηµα Υγείας Μέτρο Εξοικονόµηση 2011 (εκατ. €) ∆ιενέργεια διαγωνισµών για προµήθειες 266,4 εκατ. Περικοπές αποδοχών στο ΕΣΥ 460,6 εκατ. 85 εκατ. Συνταξιοδοτήσεις 1:5 Απογευµατινή λειτουργία νοσοκοµείων 46,6 εκατ. Αύξηση εισιτηρίου από €3 σε €5 στα νοσοκοµεία 12,7 εκατ. Τιµολόγηση κλειστού ενοποιηµένου νοσηλίου (DRGs) (09/2011) 12,5 εκατ. Μείωση λειτουργικών εξόδων λόγω συγχωνεύσεων νοσοκοµείων (09/2011) 4,5 εκατ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ 888,3 κατ. Πηγή: ΙΟΒΕ, ΕΣ∆Υ, ΥΥΚΑ Προσωρινά αποτελέσµατα µελέτης «∆απάνες Υγείας και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνηµονίου» Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης για Φάρµακο • Μείωση των ποσοστών κέρδους των χονδρεµπόρων και των φαρµακοποιών • Πλήρης εφαρµογή του συστήµατος τιµολόγησης βάσει των 3 χαµηλότερων τιµών της ΕΕ-22, δηλαδή άρση των πλαφόν που είχαν επιβληθεί το Σεπτέµβριο του 2010 • ∆ηµοσίευση αρνητικής λίστας συνταγογράφησης & λίστας µη συνταγογραφούµεων φαρµάκων • Επαναφορά θετικής λίστας συνταγογραφούµενων φαρµάκων • Αύξηση ανταγωνισµού µεταξύ γενοσήµων και πρωτοτύπων σε επίπεδο τιµής µε καθορισµό της τιµής των γενοσήµων στο 60% της τιµής των πρωτοτύπων • Σύνταξη θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης • Μεταφορά στο Υπουργείο Υγείας του συνόλου ευθύνης για το φάρµακο (τιµολόγηση, από Γεν. Γραµ Εµπορίου στο ΥΥΚΑ) • Ένταξη όλων των ασφαλιστικών ταµείων στο σύστηµα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης Εκτιµήσεις Εξοικονόµησης από Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης Νοσοκοµειακό Φάρµακο Μέτρο Εξοικονόµηση 2011 (εκατ. €) Μείωση τιµών 2010- carry over 2011 47,9 εκατ. Μείωση κέρδους χονδρεµπόρων (05/2011) 16,9 εκατ. Άρση πλαφόν (07/2011) 30,7 εκατ. Μείωση όγκου κατανάλωσης στα νοσοκοµεία το 2011 59,5 εκατ. Αύξηση στη διείσδυση των γενοσήµων το 2011 8,4 εκατ. Τιµολόγηση γενοσήµων στο 60% των πρωτοτύπων (07/2011) Νοσοκοµειακή συσκευασία (10/2011) 15,5 εκατ. 17,7 εκατ. Επιστροφές από φαρµακευτικές επιχειρήσεις (rebate) 37,1 εκατ. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ 233,7 εκατ. Πηγή: ΙΟΒΕ, ΕΣ∆Υ, ΕΟΦ, ΥΥΚΑ, Παρατηρητήριο Τιµών Φαρµάκου *Συζητείται µεταξύ ΕΟΦ και ΥΥΚΑ Προσωρινά αποτελέσµατα µελέτης «∆απάνες Υγείας και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνηµονίου» Εκτιµήσεις Εξοικονόµησης από Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης Φάρµακο Κοινωνικής Ασφάλισης Μέτρο Μείωση τιµών 2010- carry over Άρση πλαφόν & επαναξιολόγηση τιµών (07/2011) Εισαγωγή αρνητικής λίστας (04/2011) ∆ιεύρυνση λίστας ΜΗΣΥΦΑ (06/2011) ∆ιεύρυνση λίστας φαρµάκων για σοβαρές παθήσεις Ν.3816* (07/2011) Ηλεκτρονική συνταγογράφηση Μείωση κέρδους χονδρεµπόρων (06/2011) Τιµολόγηση γενοσήµων στο 60% των πρωτοτύπων (07/2011) Επιστροφές φαρµακευτικών επιχειρήσεων 2011 (rebate) Επιστροφές φαρµακοποιών (rebate) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ Εξοικονόµηση 2011 (εκατ. €) 224 εκατ. 128,5 εκατ. 132 εκατ. 20,9 εκατ. 36,7 εκατ. 340,7 εκατ. 47,6 εκατ. 35,3 εκατ. 70,1 εκατ. 75,6 εκατ. 1.111,4 εκατ. Πηγή: ΙΟΒΕ, ΕΣ∆Υ, ΕΟΦ, ΥΥΚΑ, Παρατηρητήριο Τιµών Φαρµάκου *Συζητείται µεταξύ ΕΟΦ και ΥΥΚΑ Προσωρινά αποτελέσµατα «∆απάνες Υγείας και Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα την Περίοδο του Μνηµονίου» Εκτιµήσεις Εξοικονόµησης από Μέτρα Μνηµονίου & Κυβέρνησης • Στους υπολογισµούς δεν έχει συµπεριληφθεί η εφαρµογή της θετικής λίστας και άλλων µέτρων που έχουν ανακοινωθεί, λόγω έλλειψης των απαραίτητων στοιχείων • ∆εδοµένου ότι µε την εφαρµογή των παραπάνω µέτρων ικανοποιούνται µε το παραπάνω οι δεσµεύσεις του Μνηµονίου δεν κρίνεται σκόπιµη η εφαρµογή µιας λίστας: • Η λίστα στο παρελθόν δεν κατάφερε να συγκρατήσει τη φαρµακευτική δαπάνη • Η λίστα θα οδηγούσε στην περαιτέρω πτώση των τιµών των φαρµάκων µε συνέπειες όπως: – ∆ηµιουργία κινήτρων επανα-εξαγωγής των φαρµάκων σε χώρες που έχουν υψηλότερες τιµές και ελλείψεις φαρµάκων στην ελληνική αγορά – Πιθανό αποκλεισµό παλαιών φθηνών φαρµάκων µε αποτέλεσµα την αντικατάστασή τους από νεότερα και ακριβότερα φάρµακα και την αύξηση της φαρµακευτικής δαπάνης Εξέλιξη ∆είκτη Τιµών Υγείας, Νοσοκοµειακής Περίθαλψης, Φαρµάκου & Γενικού ∆είκτη Τιµών Καταναλωτή •Εξάλλου ο έλεγχος των τιµών των φαρµάκων δεν αρκεί: Ελλάδα ΕΕ-27 120 110 120 Μονάδες ∆είκτη Τιµών Μονάδες ∆είκτη Τιµών 130 110 100 90 80 70 100 90 80 70 60 60 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Γ.∆.Τ.Κ. Φαρµακευτικά προϊόντα Υγεία Νοσοκοµειακή περίθαλψη 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Γ. ∆.Τ.Κ. Φαρµακευτικά προϊόντα Υγεία Νοσοκοµειακή περίθαλψη Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., Eurostat Στην Ελλάδα και στην ΕΕ-27 οι τιµές των φαρµάκων µεταβάλλονται µε χαµηλότερο ρυθµό από ότι οι τιµές: • της συνολικής αγοράς υγείας • της νοσοκοµειακής περίθαλψης • του συνόλου των αγαθών της αγοράς Σχετικές Τιµές Υγείας και Σχετική κατά Κεφαλή ∆απάνη Υγείας 2007, (ΕΕ-27= 100) Ιρλανδία Φιλανδία Λουξεµβούργο Ιταλία Βέλγιο Κύρια αιτία διόγκωσης των δαπανών υγείας αποτελεί η υπερκατανάλωση των υπηρεσιών και όχι η τιµή τους Γαλλία Αυστρία Γερµανία Κύπρος Ολλανδία ΕΕ-27 Πορτογαλία Ισπανία Ελλάδα Σλοβενία Μάλτα Σλοβακία 0 25 50 75 Σχετικές Τιµές Υγείας 100 125 150 175 Σχετική ∆απάνη Υγείας κατά κεφ αλή 200 Πηγή: ΠΟΥ, Eurostat Έλεγχος Όγκου Κατανάλωσης • Βασικός εργαλείο η καθολική εφαρµογή του συστήµατος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για φάρµακα, ιατρικές πράξεις και διαγνωστικές εξετάσεις • Μπορεί να εξασφαλίσει τον έλεγχο της σπατάλης και να βοηθήσει στον σχεδιασµό των κατάλληλων µηχανισµών και κινήτρων για την αποδοτικότερη λειτουργία της αγοράς υγείας και φαρµάκου Συµπεράσµατα Το φάρµακο είναι µόνο ένα µικρό µέρος του προβλήµατος της σπατάλης στο χώρο της υγείας, αποτελώντας µόλις το 20% της συνολικής δαπάνης υγείας. Σε µια περίοδο αυξηµένης ζήτησης για δηµόσιες υπηρεσίες υγείας η περιστολή της σπατάλης στο υπόλοιπο 80% της δαπάνης είναι επιτακτική. Μέτρα που προβλέπονται από το Μνηµόνιο και υλοποιούνται από την Κυβέρνηση όπως: • • • – – – – – Η µηχανοργάνωση, Η εισαγωγή του διπλογραφικού λογιστικού συστήµατος στα νοσοκοµεία, Η κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων, Η λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τιµών για προµήθειες ιατροτεχνολογικού εξοπλισµού και Η ενοποίηση της πρωτοβάθµιας φροντίδας υγείας κάτω από την οµπρέλα του ΕΟΠΥΥ, αποτελούν απαραίτητες ενέργειες πάνω στις οποίες θα κριθεί ουσιαστικά η βιωσιµότητα του ΕΣΥ
© Copyright 2024 Paperzz
