ΑΝΩΤΑΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ
(ΑΤΕΙ) ∆ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
Σχεδιασµός, Ανάπτυξη και Υλοποίηση ∆ιαδραστικής
Εκπαιδευτικής Εφαρµογής και Βιβλίων µε τη χρήση
τεχνολογιών Παγκόσµιου Ιστού, στο γνωστικό αντικείµενο
της Ασφάλειας Υπολογιστικών Συστηµάτων & ∆ικτύων
Πτυχιακή Εργασία
της
Μπαχτσεβανίδου Ζωής
(ΑΕΜ:489)
Επιβλέπων : Νικολάου Σπυρίδων
Καθηγητής Εφαρµογών
Καστοριά Μάιος 2012
ΑΝΩΤΑΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ
(ΑΤΕΙ) ∆ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
Σχεδιασµός, Ανάπτυξη και Υλοποίηση ∆ιαδραστικής
Εκπαιδευτικής Εφαρµογής και Βιβλίων µε τη χρήση
τεχνολογιών Παγκόσµιου Ιστού, στο γνωστικό αντικείµενο
της Ασφάλειας Υπολογιστικών Συστηµάτων & ∆ικτύων
Πτυχιακή Εργασία
της
Μπαχτσεβανίδου Ζωής
(ΑΕΜ:489)
Επιβλέπων : Νικολάου Σπυρίδων
Καθηγητής Εφαρµογών
Εγκρίθηκε από την τριµελή εξεταστική επιτροπή την 18η Μαΐου 2012
............................
............................
............................
Νικολάου Σπυρίδων
Καθηγητής Εφαρµογών
Σγώρα Αγγελική
Επιστηµονικός Συνεργάτης
Καραµάνου Αρετή
Εργαστηριακός Συνεργάτης
Καστοριά Μάιος 2012
Copyright © 2012 – Μπαχτσεβανίδου Ζωή
Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανοµή της παρούσας εργασίας, εξ’ ολοκλήρου ή
τµήµατος αυτής, για εµπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανοµή για
σκοπό µη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται
η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν µήνυµα. Οι απόψεις και τα συµπεράσµατα που
περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν
αντιπροσωπεύουν τις επίσηµες θέσεις του ΑΤΕΙ ∆υτικής Μακεδονίας.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Πριν την παρουσίαση των αποτελεσµάτων της παρούσας εργασίας, αισθάνοµαι την
ανάγκη να ευχαριστήσω ορισµένους από τους ανθρώπους που γνώρισα, συνεργάστηκα µαζί τους
και έπαιξαν πολύ σηµαντικό ρόλο στην πραγµατοποίησή της.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τον επιβλέποντα της διπλωµατικής εργασίας,
κ.Νικολάου Σπύρο για την εµπιστοσύνη που µου έδειξε αναθέτοντάς µου την εκπόνηση της
συγκεκριµένης εργασίας.
Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς την οικογένεια µου και τον Γιώργο Μου,
για την υποστήριξη, την κατανόηση και την αµέριστη συµπαράστασή τους όλον αυτόν τον καιρό
καθώς και σε όλη τη διάρκεια συγγραφής της παρούσας διπλωµατικής εργασίας.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
i
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η παρούσα διπλωµατική εργασία αφορά το σχεδιασµό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση
µίας διαδραστικής εκπαιδευτικής εφαρµογής. Για την δηµιουργία ενός τέτοιου συστήµατος
απαιτείται, η κατανόηση των απαιτήσεων µίας εκπαιδευτικής πλατφόρµας αλλά και του τρόπου
υλοποίησης της εφαρµογή χρησιµοποιώντας κατάλληλα διαθέσιµα εργαλεία καθώς και σύγχρονες
τεχνικές.
Βασικό στοιχείο επίσης είναι, το λογισµικό αυτό να µπορεί να παραµετροποιηθεί και να
επεκταθεί ώστε να καλύψει τις εκάστοτε ανάγκες και απαιτήσεις των χρηστών της. Επιπροσθέτως,
το λογισµικό αυτό θα πρέπει να παρέχει κάποια εργαλεία αλλά και να δέχεται επιπλέον στοιχεία
που θα του δίνουν πρόσθετες δυνατότητες.
Τα λογισµικά µάθησης συναντώνται µε πολλούς διαφορετικούς όρους. Οι όροι που
συναντάµε στην βιβλιογραφία είναι Σύστηµα ∆ιαχείρισης Μάθησης (LMS), Σύστηµα ∆ιαχείρισης
Περιεχοµένου (CMS), Σύστηµα ∆ιαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχοµένου (LCMS), Περιβάλλον
Κατευθυνόµενης Μάθησης (MLE), Σύστηµα Υποστήριξης Μάθησης (LSS), Πλατφόρµα
Εκπαίδευσης (LP).
Στην παρούσα εργασία, για την κατασκευή της διαδραστικής εκπαιδευτικής εφαρµογής
χρησιµοποιήθηκε το ανοιχτό λογισµικό Moodle. Σε αυτό προστέθηκαν επιπλέον εργαλεία που
κρίθηκαν αναγκαία για µια σύγχρονη διαδραστική πλατφόρµα, όπως η δυνατότητα του e-portfolio
mahara και της τηλεδιάσκεψης που δεν υποστηρίζονται εξ’ αρχής από το Moodle και
εµπλουτίστηκε µε ηλεκτρονικά βιβλία που διαπραγµατεύονται το αντικείµενο της ασφάλειας
ηλεκτρονικών υπολογιστών και δικτύων.
Λέξεις Κλειδιά
Εκπαιδευτική Πλατφόρµα, Ηλεκτρονική Μάθηση, Ηλεκτρονικά Βιβλία, Τηλεδιάσκεψη, e-class, ePortfolios, Moodle, Mahara
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
ii
ABSTRACT
This thesis concerns early in the design, the development and the implementation of an
interactive educational application. To create such a system requires the understanding of the
requirements of an educational platform but also the knowledge of how to implement it by using
appropriate and available tools and the application of techniques of modern times.
A key element is also, that this software can be customized and extended to cover the
needs and requirements of its users. Additionally, this software should provide some tools but also
to accept additional data that will provide it with additional capabilities.
Learning software can be found in many different terms. The term found in literature is
Learning Management System (LMS), Content Management System (CMS), Learning Content
Management System (LCMS), directed learning environment (MLE), Learning Support System
(LSS), Learning Platform (LP).
In this paper, the open source Moodle was used for the construction of the interactive
educational application. To this extra tools were added which were thought to be necessary for a
modern interactive platform, such as the ability of e-portfolio mahara and videoconferencing which
are not supported from the beginning by Moodle and was enriched with e-books which deal with
the subject of computer security and networks.
KEY-WORDS
Educational Platform, e-Learning, E-Books, Conference Call, e-class, e-Portfolios, Moodle,
Mahara
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
iii
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η παρούσα εργασία µε τίτλο Σχεδιασµός, Ανάπτυξη και Υλοποίηση ∆ιαδραστικής
Εκπαιδευτικής Εφαρµογής και Βιβλίων µε τη χρήση τεχνολογιών Παγκόσµιου Ιστού, που θα
αφορούν στο γνωστικό αντικείµενο της Ασφάλειας Υπολογιστικών Συστηµάτων και ∆ικτύων έχει
εκπονηθεί από την φοιτήτρια, Ζωή Μπαχτσεβανίδου του Σπυρίδωνα.
Η µελέτη αυτή διεξήχθη στα πλαίσια της πτυχιακής εργασίας του τµήµατος Πληροφορικής
και Τεχνολογίας Υπολογιστών του παραρτήµατος Καστοριάς του ΑΤΕΙ ∆υτικής Μακεδονίας. Η
εργασία αυτή ανατέθηκε από τον Καθηγητή κ. Νικολάου Σπυρίδων και αποτελεί µία προσπάθεια
για µία εµπεριστατωµένη µελέτη του θέµατος µε µία σύγχρονη οπτική, προσπαθώντας να καλύψει
πλήρως τις ανάγκες της.
Η διαδικτυακή αναζήτηση υπήρξε βασικός άξονας ανεύρεσης πηγών πληροφόρησης για το
θέµα που πραγµατεύεται. Η εργασία αυτή βασίσθηκε κυρίως στην µελέτη σύγχρονων
προγραµµάτων καθώς και στην µελέτη των αναγκών που έχει η εκπαίδευση για εφαρµογές των
ΤΠΕ στην διαδικασία της µάθησης.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
iv
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ…………………………………………………………………… Σελ:
i
ΠΕΡΙΛΗΨΗ……………………………………………………………….……… Σελ: ii
ABSTRACT ……………………………………………………………….……… Σελ: iii
ΠΡΟΛΟΓΟΣ………..……………………………………………………………. Σελ: iv
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ…………………………………………………………………. Σελ: v
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ……………………………………………………….. Σελ: xi
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ…………………………….. Σελ:xiv
ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………………….. Σελ: 1
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
v
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΣΕΛ. 2
1.2 ΕΞ’ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ. (DISTANCE LEARNING)
ΣΕΛ. 2
1.2.1 ΤΗΛΕ-∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
ΣΕΛ. 2
1.2.2 ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΑΘΗΣΗ (OPEN DISTANCE LEARNING)
ΣΕΛ. 2
1.2.3 ΤΗΛΕ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΣΕΛ. 3
1.3 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ (ELEARNING)
ΣΕΛ. 3
1.3.1 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ. (CBT)
ΣΕΛ. 3
1.3.2 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ. (WBT)
ΣΕΛ. 3
1.3.3 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. ( ΤΒΤ)
ΣΕΛ. 4
1.4 ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΕΛ. 4
1.4.1 ΜΟΝΤΕΛΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΣΕΛ. 4
1.4.2 ∆ΙΑΚΡΙΣΗ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΣΕΛ. 4
1.4.2.1 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΕΛ. 5
1.4.2.2 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
ΣΕΛ. 5
1.4.2.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
1.4.3 ∆ΙΑΚΡΙΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΣΕΛ. 6
ΣΕΛ. 6
1.5 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ
ΣΕΛ. 7
1.6 ∆ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
ΣΕΛ. 7
1.7 TO E-LEARNING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
ΣΕΛ. 7
1.8 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ
ΣΕΛ. 8
1.8.1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΣΕΛ. 9
1.8.2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ
ΣΕΛ. 9
1.9 E-PORTFOLIOS
ΣΕΛ. 10
1.9.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ E-PORTFOLIO
ΣΕΛ. 10
1.9.2 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ EPORTFOLIOS
ΣΕΛ. 11
1.9.3 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ E-PORTFOLIO
ΣΕΛ. 11
1.9.4 ΤΥΠΟΙ EPORTFOLIO
ΣΕΛ. 11
1.10 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
ΣΕΛ. 12
1.10.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
ΣΕΛ. 12
1.10.2 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
ΣΕΛ. 13
1.10.3 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (QOS)
ΣΕΛ. 13
1.11 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΣΕΛ. 13
1.11.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ ΤΩΝ E-BOOK ΚΑΙ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ
ΣΕΛ. 14
1.11.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ E-BOOK
ΣΕΛ. 14
1.11.3 ΕΙ∆Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ
ΣΕΛ. 16
1.11.4 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ
ΣΕΛ. 16
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
vi
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
2.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΣΕΛ. 19
2.1.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ
ΣΕΛ. 19
2.1.2 ∆ΩΡΕΑΝ Η ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩ∆ΙΚΑ (OPEN SOURCE)
ΣΕΛ. 19
2.1.3 ΕΜΠΟΡΙΚΑ
ΣΕΛ. 22
2.1.4 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΕΡΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ
ΣΕΛ. 23
2.1.5 ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ LMS
ΣΕΛ. 24
2.1.6 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ
ΣΕΛ. 25
2.1.7 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ MOODLE
ΣΕΛ. 26
2.1.8 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ MOODLE
ΣΕΛ. 26
2.1.9 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΣΕΛ. 26
2.1.10 ΣΧΕ∆ΙΑΣΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
ΣΕΛ. 26
2.1.11 ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ
ΣΕΛ. 27
2.2 Ε-PORTFOLIO
ΣΕΛ. 28
2.2.1 E-PORTFOLIO ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ
ΣΕΛ. 28
2.2.2 ΓΙΑΤΙ EPORTFOLIO;
ΣΕΛ. 28
2.2.3 ΤΟ MAHARA E-PORTFOLIO
ΣΕΛ. 29
2.2.4 ΓΙΑΤΙ TO MAHARA
ΣΕΛ. 29
2.3 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
ΣΕΛ. 30
2.3.1 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΟ MOODLE
ΣΕΛ. 30
2.3.2 ΙΣΤΟΡΙΑ
ΣΕΛ. 30
2.4 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ / Ε-BOOKS
ΣΕΛ. 31
2.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
ΣΕΛ. 31
2.5.1 ASTARO GATEWAY SOFTWARE
ΣΕΛ. 31
2.5.2 WINDUMP
ΣΕΛ. 32
2.5.3 GPG ΚΑΙ PGP
ΣΕΛ. 32
2.5.4 OPENSSL
ΣΕΛ. 33
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
vii
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
3.1 ΦΑΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ
ΣΕΛ. 34
3.1.1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΒΑΣΙΚΩΝ Ι∆ΕΩΝ
ΣΕΛ. 34
3.1.2 ΧΡΟΝΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ∆ΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
ΣΕΛ. 35
3.1.3 ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ & ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΣΕΛ. 36
3.2 ΦΑΣΗ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ
ΣΕΛ. 36
3.3 ΦΑΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
3.3.1 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΣΤΟ MOODLE
ΣΕΛ. 37
ΣΕΛ. 37
3.3.1.1 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ- ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΡΧΙΚΗΣ
ΣΕΛ. 38
3.3.1.2 ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΨΗΣ ΤΟΥ MOODLE
ΣΕΛ. 39
3.3.1.3 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
ΣΕΛ. 41
3.3.1.4 ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΩΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ
ΣΕΛ. 41
3.3.1.5 ΕΓΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ
ΣΕΛ. 41
3.3.1.6 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΟΙ ∆ΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
ΣΕΛ. 43
3.3.1.7 ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ MOODLE
ΣΕΛ. 46
3.3.1.8 ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
ΣΕΛ. 46
3.3.1.9 ΑΝΑΘΕΣΗ ΡΟΛΩΝ
ΣΕΛ. 48
3.3.1.10 ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΣΕΛ. 48
3.3.1.11 ΜΠΛΟΚ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΣΕΛ. 49
3.3.1.12 BACKUP – RESTORE
ΣΕΛ. 50
3.3.1.13 IMPORT
ΣΕΛ. 52
3.3.1.14 RESET
ΣΕΛ. 52
3.3.1.15 BLOCKS
ΣΕΛ. 53
3.3.1.16 ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ
ΣΕΛ. 54
3.3.1.17 GROUPS (ΟΜΑ∆ΕΣ)
ΣΕΛ. 56
3.3.1.18 REPORTS -ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΣΕΛ. 56
3.3.1.19 COURSE PARTICIPATION
ΣΕΛ. 58
3.3.1.20 QUESTIONS – ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
ΣΕΛ. 58
3.3.1.21 ADD RESOURCE – ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΗΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΣΕΛ. 58
3.3.1.22 FILES – ΑΡΧΕΙΑ
ΣΕΛ. 58
3.3.1.23 FOLDER – ΦΑΚΕΛΟΣ
ΣΕΛ. 59
3.3.1.24 IMS CONTENT PACKAGE
ΣΕΛ. 59
3.3.1.25 1 LABEL-ΕΤΙΚΕΤΑ
ΣΕΛ. 60
3.3.1.26 PAGE
ΣΕΛ. 61
3.3.1.27 URL
ΣΕΛ. 61
3.3.1.28 ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΣΕΛ. 61
3.3.1.29 ASSIGNMENTS –ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΣΕΛ. 62
3.3.1.30 CHAT
ΣΕΛ. 63
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
viii
3.3.1.31 CHOICE
ΣΕΛ. 65
3.3.1.32 DATABASE
ΣΕΛ. 65
3.3.1.33 EXTERNAL TOOL
ΣΕΛ. 66
3.3.1.34 FORUM
ΣΕΛ. 66
3.3.1.35 GLOSSARY
ΣΕΛ. 68
3.3.1.36 LESSON –ΕΝΟΤΗΤΑ
ΣΕΛ. 69
3.3.1.37 QUIZ
ΣΕΛ. 69
3.3.1.38 SCORM PACKAGE
ΣΕΛ. 70
3.3.1.39 SURVEY
ΣΕΛ. 70
3.3.1.40 WIKI
ΣΕΛ. 71
3.3.1.41 WORKSHOP
ΣΕΛ. 72
3.3.2 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ e-PORTFOLIO MAHARA
ΣΕΛ. 73
3.3.2.1 ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΩΣ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
ΣΕΛ. 73
3.3.2.2 ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΩΣ ΧΡΗΣΤΗΣ
ΣΕΛ. 77
3.3.3 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ – ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ BIGBLUEBUTTON
ΣΤΟ MOODLE
ΣΕΛ. 80
3.3.3.1 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΣΤΟ MOODLE
ΣΕΛ. 80
3.3.3.2 ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
ΣΕΛ. 82
3.3.3.3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
ΣΕΛ. 83
3.4 ΦΑΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΣΕΛ. 84
3.5 ΦΑΣΗ ∆ΙΑΝΟΜΗΣ
ΣΕΛ. 84
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΣΕΛ. 85
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
ΣΕΛ. 85
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
ix
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΣΕΛ. 86
ΑΝΑΦΟΡΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ MOODLE ΣΤΑ WINDOWS
ΣΕΛ. 89
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MAHARA E-PORTFOLIO
ΣΕΛ.102
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III
LMS ΜΕ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΙΑ e-PORTFOLIO - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MAHOODLE
ΣΕΛ.107
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
ΣΕΛ.113
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΕΠΙΠΛΕΟΝ Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ MOODLE
ΣΕΛ.116
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI
ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ MOODLE
ΣΕΛ.117
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII
Ο∆ΗΓΟΣ ASTARO GATEWAY SOFTWARE V8.0
ΣΕΛ.118
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VIII
Ο∆ΗΓΟΣ GPG ΚΑΙ PGP
ΣΕΛ.132
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ – OPENSSL
ΣΕΛ.140
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ X
WINDUMP
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
ΣΕΛ.152
x
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
Εικόνα 1.1 – ∆υνατότητες Γνωστών Μορφών Ηλεκτρονικών Βιβλίων
Σελ: 18
Εικόνα 2.1 – ATutor: (LMS/LCMS)
Σελ: 19
Εικόνα 2.2 – Claroline: (LMS)
Σελ: 20
Εικόνα 2.3 – eClass
Σελ: 20
Εικόνα 2.4 – Ilias
Σελ: 21
Εικόνα 2.5 - Manhattan Virtual Classroom
Σελ: 21
Εικόνα 2.6 – Moodle
Σελ: 22
Εικόνα 2.7 – Sakai
Σελ: 22
Εικόνα 2.8 – Blackboard
Σελ: 23
Εικόνα 2.9 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 1
Σελ: 24
Εικόνα 2.10 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 2
Σελ: 24
Εικόνα 2.11 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 3
Σελ: 25
Εικόνα 2.12 – Online Course Evaluation Project
Σελ: 25
Εικόνα 2.13 – Moodle And BigBlueButton
Σελ: 30
Εικόνα 2.14 – eWiter pro
Σελ: 31
Εικόνα 2.15 –Astaro Firewall
Σελ: 32
Εικόνα 2.16 – Windump
Σελ: 32
Εικόνα 2.17 – Gpg and Pgp
Σελ: 33
Εικόνα 3.1 – Μορφή Πλατφόρµας
Σελ: 37
Εικόνα 3.2 – Moodle Αρχική Σελίδα
Σελ: 38
Εικόνα 3.3 – Σελίδα Ρυθµίσεων Της Αρχικής Σελίδας
Σελ: 38
Εικόνα 3.4 – Front Page Settings
Σελ: 39
Εικόνα 3.5 – Themes
Σελ: 39
Εικόνα 3.6 – Chose Themes
Σελ: 40
Εικόνα 3.7 – Τελική Επιλογή Themes
Σελ: 40
Εικόνα 3.8 – Αντικείµενα Αρχικής Σελίδας
Σελ: 41
Εικόνα 3.9 – Manage Authedication Plugins
Σελ: 43
Εικόνα 3.10 – ∆ηµιουργία Χρήστη
Σελ: 43
Εικόνα 3.11 – Γενικά Στοιχεία Χρήστη
Σελ: 44
Εικόνα 3.12 – Χρήστες
Σελ: 44
Εικόνα 3.13 – Χρήστες
Σελ: 44
Εικόνα 3.14 – Είσοδος στο Σύστηµα
Σελ: 45
Εικόνα 3.15 – Ξεκινήστε Την ∆ηµιουργία Νέου Λογαριασµού
Σελ: 45
Εικόνα 3.16 – Στοιχεία- ∆ηµιουργία Νέου Λογαριασµού
Σελ: 45
Εικόνα 3.17 – Course Categories
Σελ: 46
Εικόνα 3.18 – Add New Category
Σελ: 46
Εικόνα 3.19 – Edit Course Settings
Σελ: 47
Εικόνα 3.20 – Format
Σελ: 47
Εικόνα 3.21 – Manage Roles
Σελ: 48
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xi
Εικόνα 3.22 – Topic Outline
Σελ: 49
Εικόνα 3.23 – Settings
Σελ: 49
Εικόνα 3.24 – Grader Report
Σελ: 50
Εικόνα 3.25 – Initial Settings Backup
Σελ: 50
Εικόνα 3.26 – Schema Settings Backup
Σελ: 51
Εικόνα 3.27 – Confirmation and Review
Σελ: 51
Εικόνα 3.28 – Perform Backup
Σελ: 51
Εικόνα 3.29 – Complete Backup
Σελ: 52
Εικόνα 3.30 – Import Data From
Σελ: 52
Εικόνα 3.31 – Reset Course
Σελ: 53
Εικόνα 3.32 – Add Block
Σελ: 53
Εικόνα 3.33 – Manage Blocks
Σελ: 53
Εικόνα 3.34 – Blocks
Σελ: 54
Εικόνα 3.35 – Αποστολή Και Λήψη Μηνυµάτων
Σελ: 54
Εικόνα 3.36 – Επιλογή Χρήστη Για Αποστολή Μηνύµατος
Σελ: 55
Εικόνα 3.37 – Message Body
Σελ: 55
Εικόνα 3.38 – Send Message
Σελ: 55
Εικόνα 3.39 – Groups
Σελ: 56
Εικόνα 3.40 – Logs
Σελ: 56
Εικόνα 3.41 – Choose Which Logs
Σελ: 57
Εικόνα 3.42 – Live Logs
Σελ: 57
Εικόνα 3.43 – Activity Report
Σελ: 57
Εικόνα 3.44 – Course Participation
Σελ: 58
Εικόνα 3.45 – Topic Outline
Σελ: 58
Εικόνα 3.46 – Add Resource
Σελ: 58
Εικόνα 3.47 – Adding New File
Σελ: 59
Εικόνα 3.48 – Adding New Folder
Σελ: 59
Εικόνα 3.49 – File and Folder Image
Σελ: 59
Εικόνα 3.50 – Adding New IMS
Σελ: 60
Εικόνα 3.51 – Adding New Label
Σελ: 60
Εικόνα 3.52 – Adding New Page
Σελ: 61
Εικόνα 3.53 – Adding New Url
Σελ: 61
Εικόνα 3.54 – Αλληλεπιδραστικά Στοιχεία
Σελ: 62
Εικόνα 3.55 – Add An Activity
Σελ: 62
Εικόνα 3.56 – Adding New Assignment
Σελ: 63
Εικόνα 3.57 – Adding New Chat
Σελ: 63
Εικόνα 3.58 – Chat Περιβάλλον
Σελ: 64
Εικόνα 3.59 – Chat Πρώτη Μορφή
Σελ: 64
Εικόνα 3.60 – Chat ∆εύτερη Μορφή
Σελ: 64
Εικόνα 3.61 – Adding New Choice
Σελ: 65
Εικόνα 3.62 – Adding New Database
Σελ: 65
Εικόνα 3.63 – Adding New External Tool
Σελ: 66
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xii
Εικόνα 3.64 – Adding New Forum
Σελ: 66
Εικόνα 3.65– Adding New Discussion Topic
Σελ: 67
Εικόνα 3.66– New Discussion Topic Subject
Σελ: 67
Εικόνα 3.67– Welcome Topic
Σελ: 67
Εικόνα 3.68 – Topic Συµµετοχή
Σελ: 68
Εικόνα 3.69 – Adding New Glossary
Σελ: 68
Εικόνα 3.70 – Adding New Lesson
Σελ: 69
Εικόνα 3.71 – Adding New Quiz
Σελ: 70
Εικόνα 3.72 – Adding New Scrom Package
Σελ: 70
Εικόνα 3.73 – Adding New Survey
Σελ: 71
Εικόνα 3.74 – Adding New Wiki
Σελ: 71
Εικόνα 3.75 – Adding New Workshop
Σελ: 72
Εικόνα 3.76 – Mahara Καρτέλες
Σελ: 73
Εικόνα 3.77 – Mahara Καρτέλα Site Option
Σελ: 74
Εικόνα 3.78 – Mahara Καρτέλα Edit Site Pages
Σελ: 74
Εικόνα 3.79 – Mahara Kκαρτέλα Menus
Σελ: 75
Εικόνα 3.80 – Mahara Καρτέλα Networking
Σελ: 75
Εικόνα 3.81 – Mahara Καρτέλα Pages
Σελ: 75
Εικόνα 3.82 – Mahara Καρτέλα Users
Σελ: 76
Εικόνα 3.83 – Mahara Καρτέλα Groups
Σελ: 76
Εικόνα 3.84 – Μahara Kαρτέλα Ιnstitutions
Σελ: 76
Εικόνα 3.85 – Mahara Καρτέλα Extensions
Σελ: 77
Εικόνα 3.86 – Mahara Καρτέλα Χρήστη
Σελ: 77
Εικόνα 3.87 – Mahara Καρτέλα Create And Collect
Σελ: 78
Εικόνα 3.88 – Mahara Καρτέλα Organize
Σελ: 78
Εικόνα 3.89 – Mahara Καρτέλα Share And Network
Σελ: 78
Εικόνα 3.90 – Mahara Καρτέλα Content
Σελ: 79
Εικόνα 3.91 – Mahara Καρτέλα Portfolio
Σελ: 79
Εικόνα 3.92 – Mahara Καρτέλα Groups
Σελ: 79
Εικόνα 3.93 – Zip File BigBlueButton
Σελ: 80
Εικόνα 3.94 – Files BigBlueButton
Σελ: 80
Εικόνα 3.95 – New Plugins To Install
Σελ: 81
Εικόνα 3.96 – Upgrading To New Version
Σελ: 81
Εικόνα 3.97 – Settings On BigBlueButton
Σελ: 81
Εικόνα 3.98 – Add An Activity - Bigbluebutton
Σελ: 82
Εικόνα 3.99 – Στοιχεία Τηλεδιάσκεψης
Σελ: 82
Εικόνα 3.100 – Downloading DigE
Σελ: 83
Εικόνα 3.101 – Profil
Σελ: 83
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xiii
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ
Εικόνα ΠΙ.1 – Xampp Language Install
Σελ: 89
Εικόνα ΠΙ.2 – Xampp Setup Wizard
Σελ: 89
Εικόνα ΠΙ.3 – Xampp Install Location
Σελ: 89
Εικόνα ΠΙ.4 – Xampp Options
Σελ: 90
Εικόνα ΠΙ.5 – Xampp Installing
Σελ: 90
Εικόνα ΠΙ.6 – Xampp Completing
Σελ: 90
Εικόνα ΠΙ.7 – Xampp Control Panel Application
Σελ: 91
Εικόνα ΠΙ.8 – Xampp Apache
Σελ: 91
Εικόνα ΠΙ.9 – Περιεχόµενα Του Καταλόγου Του Moodle
Σελ: 92
Εικόνα ΠΙ.10 – Μετακίνηση Του Moodle
Σελ: 92
Εικόνα ΠΙ.11 – Moodle Chose A Language
Σελ: 93
Εικόνα ΠΙ.12 – Moodle Έλεγχος PHP Ρυθµίσεων
Σελ: 93
Εικόνα ΠΙ.13 – Επιβεβαίωση Τοποθεσίας Εγκατάστασης
Σελ: 94
Εικόνα ΠΙ.14 – Moodle Ρυθµίσεις Βάσεων ∆εδοµένων ½
Σελ: 94
Εικόνα ΠΙ.15 – Moodle Ρυθµίσεις Βάσεων ∆εδοµένων 2/2
Σελ: 95
Εικόνα ΠΙ.16 – Moodle PhpMyAdmin Ρυθµίσεις ½
Σελ: 95
Εικόνα ΠΙ.17 – Moodle PhpMyAdmin Ρυθµίσεις 2/2
Σελ: 95
Εικόνα ΠΙ.18 – Moodle PhpMyAdmin Κωδικός Πρόσβασης
Σελ: 96
Εικόνα ΠΙ.19 – Moodle PhpMyAdmin Έλεγχος ∆ικαιωµάτων
Σελ: 96
Εικόνα ΠΙ.20 – Moodle Ενηµέρωση Του config.php
Σελ: 96
Εικόνα ΠΙ.21 – Moodle Εισαγωγή Στοιχείων
Σελ: 97
Εικόνα ΠΙ.22 – Moodle Ολοκλήρωση Ρυθµίσεων
Σελ: 97
Εικόνα ΠΙ.23 – Moodle Copyright
Σελ: 97
Εικόνα ΠΙ.24 – Moodle Server Checks
Σελ: 98
Εικόνα ΠΙ.25 – Moodle Setting Database
Σελ: 98
Εικόνα ΠΙ.26 – Moodle Στοιχεία Αdministrator
Σελ: 99
Εικόνα ΠI.27 – Moodle Login
Σελ: 99
Εικόνα ΠΙ.28 – Moodle Αρχική Default Σελίδα
Σελ: 99
Εικόνα ΠΙ.29 – Moodle cron.php Maintenance Script
Σελ: 99
Εικόνα ΠΙ.30 – Moodle Moodlecron Setup Wizard
Σελ:100
Εικόνα ΠΙ.31 – Moodle Choose Start Menu Folder
Σελ:100
Εικόνα ΠΙ.32 – Moodle Time Internal
Σελ:100
Εικόνα ΠΙ.33 – Moodle cmd Certificate
Σελ:101
Εικόνα ΠΙΙ.1 – Create Database Για Το Mahara
Σελ:102
Εικόνα ΠΙΙ.2 – Create Folder Maharadata
Σελ:103
Εικόνα ΠΙΙ.3 – Αλλαγή Του Config.php
Σελ:103
Εικόνα ΠΙΙ.4 – Wwwroot Στοιχεία Στο Config
Σελ:104
Εικόνα ΠΙΙ.5 – Dataroot Στοιχεία Στο Config
Σελ:104
Εικόνα ΠΙΙ.6 – Copyrhight Mahara
Σελ:105
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xiv
Εικόνα ΠΙΙ.7 – Mahara Database Install
Σελ:105
Εικόνα ΠΙΙ.8 – Αρχική Σελίδα Mahara
Σελ:106
Εικόνα ΠΙΙΙ.1 – Enable Portfolios Moodle
Σελ:107
Εικόνα ΠΙΙΙ.2 – Networking On Moodle
Σελ:107
Εικόνα ΠΙΙΙ.3 – Certificate Moodle
Σελ:108
Εικόνα ΠΙΙΙ.4 – Networking Mahara
Σελ:108
Εικόνα ΠΙΙΙ.5 – Certificate του Mahara
Σελ:108
Εικόνα ΠΙΙΙ.6 – Networking Enabled
Σελ:109
Εικόνα ΠΙΙΙ.7 – Add Institution
Σελ:109
Εικόνα ΠΙΙΙ.8 – Administer Institutions 1 /2
Σελ:109
Εικόνα ΠΙΙΙ.9 – Administer Institutions Next Step 2/2
Σελ:110
Εικόνα ΠΙΙΙ.10 – Administer Authorities
Σελ:110
Εικόνα ΠΙΙΙ.11 – Administer Authorities Xmlrpc
Σελ:110
Εικόνα ΠΙΙΙ.12 – Add New Host
Σελ:111
Εικόνα ΠΙΙΙ.13 – Authedication Plugin ½
Σελ:111
Εικόνα ΠΙΙΙ.14 – Authedication Plugin 2/2
Σελ:111
Εικόνα ΠΙΙΙ.15 – Manage Roles
Σελ:111
Εικόνα ΠΙΙΙ.16 – Roam To a Remote Application Via Mnet
Σελ:112
Εικόνα ΠΙΙΙ.17 – Button Για το Mahara
Σελ:112
Εικόνα ΠΙΙΙ.18 – Manage Portfolios
Σελ:112
Εικόνα ΠΙΙΙ.19 – Configure Portfolio Plugin
Σελ:112
Εικόνα ΠΙΙΙ.20 – Enable And Visible Mahara
Σελ:112
Εικόνα ΠIV.1 – Server Checks
Σελ:113
Εικόνα ΠIV.2 – Extensions
Σελ:113
Εικόνα ΠIV.3 – Libraries
Σελ:114
Εικόνα ΠIV.4 – Openssl Directory
Σελ:114
Εικόνα ΠIV.5 – PHP Errors
Σελ:114
Εικόνα ΠIV.6 – PHP.ini Files
Σελ:115
Εικόνα ΠIV.7 – Max Size
Σελ:115
Εικόνα ΠIV.8 – Max Size Upload
Σελ:115
Εικόνα ΠIV.9 – Max Size Post
Σελ:115
Εικόνα ΠV.1 – Παράδειγµα Χρήσης Του Book Module
Σελ:116
Εικόνα ΠV.2 – Παράδειγµα Χρήσης CheckList
Σελ:116
Εικόνα ΠV.3 – Παράδειγµα Χρήσης Hot Potatoes
Σελ:116
Εικόνα ΠVI.1 – Πλατφόρµα Σύνολο
Σελ:117
Εικόνα ΠVII.1 – Παράδειγµα Σύνδεσης
Σελ:118
Εικόνα ΠVII.2 – http://www.Astaro.com/
Σελ:118
Εικόνα ΠVII.3 – Boot από το CD
Σελ:118
Εικόνα ΠVII.4 – Information step 1
Σελ:119
Εικόνα ΠVII.5 – Information step 2
Σελ:119
Εικόνα ΠVII.6 – Select The Keyboard Layout
Σελ:119
Εικόνα ΠVII.7 – Detected Hardware
Σελ:120
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xv
Εικόνα ΠVII.8 – Select Your Area
Σελ:120
Εικόνα ΠVII.9 – Select Your Time Zone
Σελ:120
Εικόνα ΠVII.10 – Select Current Time and Date
Σελ:120
Εικόνα ΠVII.11 – Select The Network Interface
Σελ:121
Εικόνα ΠVII.12 – Configure The Administration Network Interface
Σελ:121
Εικόνα ΠVII.13 – Information
Σελ:121
Εικόνα ΠVII.14 – Installation Progress
Σελ:122
Εικόνα ΠVII.15 – Installation Finished
Σελ:122
Εικόνα ΠVII.16 – Astaro Security Gateway V8
Σελ:123
Εικόνα ΠVII.17 – Login To WebAdmin
Σελ:123
Εικόνα ΠVII.18 – Configure on Your New Astaro Security Gateway Purchase
Σελ:123
Εικόνα ΠVII.19 – License Installation
Σελ:124
Εικόνα ΠVII.20 – Internal LAN Network Settings
Σελ:124
Εικόνα ΠVII.21 – Firewall Settings
Σελ:124
Εικόνα ΠVII.22 – Intrusion Prevention Setttings
Σελ:124
Εικόνα ΠVII.23 – Thank You For Completing the ASG Setup Wizard
Σελ:125
Εικόνα ΠVII.24 – Login To WebAdmin
Σελ:125
Εικόνα ΠVII 25 – Interface and Rooting
Σελ:125
Εικόνα ΠVII 26 – Interface ½
Σελ:126
Εικόνα ΠVII 27 – Interface 2/2
Σελ:126
Εικόνα ΠVII 28 – Pool για το Pptp
Σελ:126
Εικόνα ΠVII 29 – New User
Σελ:127
Εικόνα ΠVII 30 – Client Authentication
Σελ:127
Εικόνα ΠVII 31– User Portal
Σελ:127
Εικόνα ΠVII 32 – PPTP
Σελ:128
Εικόνα ΠVII 33 – SSL
Σελ:128
Εικόνα ΠVII 34 – Κανόνας PPTP
Σελ:128
Εικόνα ΠVII 35 – Rules
Σελ:129
Εικόνα ΠVII 36 – Remote Access
Σελ:129
Εικόνα ΠVII 37 – Note
Σελ:129
Εικόνα ΠVII 38 – Edit Network Definition
Σελ:130
Εικόνα ΠVII 39 – Add SSL Connection
Σελ:130
Εικόνα ΠVII 40 – Edit SSL Connection
Σελ:130
Εικόνα ΠVII 41 – Altas VPN Tunnel
Σελ:131
Εικόνα ΠVIII1 – Link gpg4win
Σελ:132
Εικόνα ΠVIII 2 – Welcome Installation Window
Σελ:132
Εικόνα ΠVIII 3 – Licence Agreement
Σελ:132
Εικόνα ΠVIII 4 – Choose Components
Σελ:132
Εικόνα ΠVIII 5 – Choose Install Location
Σελ:133
Εικόνα ΠVIII 6 – Install Option
Σελ:133
Εικόνα ΠVIII 7 – Choose Start Menu Folder
Σελ:133
Εικόνα ΠVIII 8 – Installation Complete
Σελ:133
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xvi
Εικόνα ΠVIII 9 – Finish Window
Σελ:133
Εικόνα ΠVIII 10 – Αρχική Οθόνη Προγράµµατος
Σελ:134
Εικόνα ΠVIII 11 – Generate Key-Name
Σελ:134
Εικόνα ΠVIII 12 – Generate Key – Email
Σελ:134
Εικόνα ΠVIII 13 – Generate Key - Pass phrase
Σελ:134
Εικόνα ΠVIII 14 – Backup Keys
Σελ:134
Εικόνα ΠVIII 15 – Key ring Editor
Σελ:135
Εικόνα ΠVIII 16 – Key ring Editor 2
Σελ:135
Εικόνα ΠVIII 17 – Manage
Σελ:135
Εικόνα ΠVIII 18 – Notepad
Σελ:135
Εικόνα ΠVIII 19 – Import
Σελ:136
Εικόνα ΠVIII 20 – PGP Desktop License
Σελ:137
Εικόνα ΠX 1 – Windump Setup
Σελ:152
Εικόνα ΠX 2 – Windump Setup Wizard
Σελ:152
Εικόνα ΠX 3 – License Agreement
Σελ:152
Εικόνα ΠΧ 4 – Installation Options
Σελ:153
Εικόνα ΠX 5 – Complete
Σελ:153
Εικόνα ΠX 6 – CMD
Σελ:153
Εικόνα ΠX 7 – Windump.exe –D
Σελ:153
Εικόνα ΠX 8 – ∆ιαθέσιµα Interfaces.
Σελ:153
Εικόνα ΠX 9 – Packets Capture
Σελ:155
Εικόνα ΠX 10 – Windump -i 2 -n host your_ip_address
Σελ:155
Εικόνα ΠX 11 – Windump –i 1 -n icmp
Σελ:155
Εικόνα ΠX 12 – Windump –i 1 -w new_file
Σελ:156
Εικόνα ΠX 13 – Windump -r new_file
Σελ:156
Εικόνα ΠX 14 – Windump –i 1 -n tcp >out
Σελ:156
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
xvii
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η συγκεκριµένη διπλωµατική εργασία διαρθρώνεται σε τρία κεφάλαια. Στο πρώτο
κεφάλαιο γίνεται εκτεταµένη βιβλιογραφική µελέτη όσον αφορά τις τρέχουσες τεχνολογίες
πλατφόρµων τηλεκατάρτισης, για το e-portfolios, την τηλεδιάσκεψη και τις τεχνολογίες των
ηλεκτρονικών βιβλίων.
Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι διαθέσιµες τεχνολογίες, ορισµένες από τις
οποίες επιλέχθηκαν και χρησιµοποιήθηκαν για την κατασκευή της εκπαιδευτικής µας πλατφόρµας.
Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι φάσεις ανάπτυξης της εφαρµογής,
δηλαδή, η Ανάλυση, η Σχεδίαση, η Υλοποίηση, ο Έλεγχος και η ∆ιανοµή της.
Τέλος, καταγράφονται τα συµπεράσµατα που προκύπτουν από την ολοκλήρωση της
παρούσας εργασίας και παρουσιάζονται προτάσεις για πιθανή µελλοντική επέκταση της.
Επίσης, η διαδραστική εκπαιδευτική πλατφόρµα, εµπλουτίστηκε µε ηλεκτρονικά βιβλία
και πολυµεσικό υλικό σε διάφορες µορφές όπου θα καλύπτουν το γνωστικό αντικείµενο της
Ασφάλειας Υπολογιστικών Συστηµάτων και ∆ικτύων καθώς και πολυµεσικά βιβλία οδηγούς για
τα προγράµµατα IPSCAN, WINDUMP, GPG, GPG, ASTARO FIREWALL, OPENSSL ώστε να
χρησιµοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία από τους χρήστες της.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ
1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μαζί µε την ταχέως αυξανόµενη δηµοτικότητα του ∆ιαδικτύου τα τελευταία χρόνια,
υπάρχει και µία αυξανόµενη ζήτηση για τις µεθοδολογίες και τεχνολογίες της ηλεκτρονικής
µάθησης. Η ηλεκτρονική µάθηση είναι µία διαδραστική µάθηση στην οποία το µαθησιακό
περιεχόµενο είναι διαθέσιµο on-line και παρέχει αυτόµατη ανατροφοδότηση στον µαθητή στις
δραστηριότητες µάθησης [14]
1.2 ΕΞ’ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ (DISTANCE LEARNING)
Η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση είναι µία οργανωµένη διαδικασία µάθησης όπου οι
εκπαιδευόµενοι βρίσκονται σε φυσική απόσταση από τους εκπαιδευτές. Τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα
υιοθετώντας την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση µπορούν και εξασφαλίζουν µεγαλύτερη πρόσβαση
των φοιτητών στην εκπαίδευση µε την χρήση των τεχνολογιών του παγκόσµιου ιστού και άλλων
νέων τεχνολογιών.
Το γεγονός βέβαια της χρήσης της τεχνολογίας αυτής προϋποθέτει επίσης ένα κατάλληλα
διαµορφωµένο εκπαιδευτικό υλικό και κατάλληλα διαµορφωµένο εκπαιδευτικό περιβάλλον όπου
θα είναι σε θέση να δεχτεί την χρήση των νέων τεχνολογιών. Επίσης σηµαντικό είναι να υπάρχει
και εκπαίδευση των χρηστών στην εφαρµογή των εκσυγχρονισµένων εκπαιδευτικών µεθόδων.
Τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν διάφορες κατηγορίες της εκπαίδευσης από
απόσταση, µε κυρίαρχα σενάρια ακόµη και σήµερα τα εξής τρία:
1.2.1 ΤΗΛΕ-∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑ
Στην τηλε-διδασκαλία οι µαθητές µε την χρήση των νέων τεχνολογιών έχουν την
δυνατότητα να επικοινωνούν µε τους καθηγητές. Ένα τέτοιο παράδειγµα χρήσης της τηλεδιδασκαλίας αποτελεί η τηλεδιάσκεψη.
1.2.2 ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΑΘΗΣΗ (OPEN DISTANCE LEARNING)
Στην ανοιχτή και από απόσταση µάθηση υπάρχει η φυσική απόσταση µεταξύ του µαθητή
και του καθηγητή. Η σειρά µαθηµάτων ελέγχονται τόσο από τον µαθητή όσο και από τον
διδάσκοντα. Αυτό συµβαίνει διότι ο καθηγητής έχει ήδη προετοιµάσει το υλικό του και µε την
βοήθεια µίας πλατφόρµας µάθησης το δηµοσιεύει, ο µαθητής µε την σειρά του χρησιµοποιεί αυτό
το υλικό ανάλογα µε τις ανάγκες του. Επίσης στον µαθητή και τον διδάσκοντα προσφέρεται η
δυνατότητα της επικοινωνίας µε την χρήση διάφορων µεθόδων όπως µέσω τηλεδιάσκεψης, γκρουπ
συζητήσεων, άµεσων µηνυµάτων και άλλων.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
2
1.2.3 ΤΗΛΕ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
Στην Τήλε-επιµέλεια η µαθησιακή διδασκαλία γίνεται κάτω από την εποπτεία κάποιου
υπεύθυνου και την καθοδήγηση του χρησιµοποιώντας της τεχνολογίες του παγκόσµιου ιστού ή
άλλων σύγχρονων µεθόδων.
1.3 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ (ELEARNING)
Η έννοια της ηλεκτρονικής µάθησης είναι αρκετά γενική και περικλείει οποιαδήποτε
µορφή εκπαίδευσης χρησιµοποιεί τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών υπολογιστών ή του
διαδικτύου. Το περιεχόµενο της εκπαιδευτικής ύλης εµπεριέχει εκτός των κλασσικών τεχνολογιών
και την χρήση πιο σύγχρονων όπως είναι τα πολυµέσα (multimedia). Όταν λέµε πολυµέσα
εννοούµε την χρήση, ήχου, βίντεο, εικόνας, animation, και άλλων διαδραστικών τεχνολογιών.
Τα τελευταία χρόνια η δηµοτικότητα της ηλεκτρονικής µάθησης έχει αυξηθεί σηµαντικά
σε σχέση µε το παρελθόν, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει συνεχώς αυξανόµενη χρήση των
ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου και έτσι αρχίζουν να κατανοούνται τα
πλεονεκτήµατα της χρήσης τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παρακάτω ακολουθεί µια
κατηγοριοποίηση της ηλεκτρονικής µάθησης και µία σύντοµη περιγραφή για την λειτουργία της.
1.3.1 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ. (COMPUTER BASED
TRAINING CBT)
Η πρόοδος των µέσων επικοινωνίας και της πληροφορίας τα τελευταία χρόνια έχει
ανατρέψει την αντίληψη για το ρόλο της τεχνολογίας στην εκπαίδευση. Οι υπολογιστές
θεωρούνται καινοτόµα εργαλεία από τις αρχές του 1980, όπου και έκανε την εµφάνιση του ο όρος
«εκπαίδευση βασισµένη σε υπολογιστή».
Η χρήση των υπολογιστών και των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση είχε ως
αποτέλεσµα την δηµιουργία ενός νέου µαθησιακού περιβάλλοντος. Το νέο αυτό µαθησιακό
περιβάλλον ευνοεί την συνεργασία και την επικοινωνία µεταξύ µαθητών και εκπαιδευτικών
δίνοντας έµφαση στον ρόλο του εκπαιδευτικού ως διαµεσολαβητή της. Φυσικά η εισαγωγή των
νέων τεχνολογιών που θα διευκολύνει την εκπαιδευτική διαδικασία, απαιτεί σωστό χειρισµό και
εκπαίδευση των χρηστών στις νέες αυτές τεχνολογίες.
1.3.2 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ. (WEB BASED TRAINING WBT)
Αποτελεί µία επέκταση της εκδοχής «Computer Based Training-CBT», αυξάνοντας έτσι τη
δυνατότητα αλληλεπίδρασης του µαθητή και του εκπαιδευτή χρησιµοποιώντας σαν µέσο την
τεχνολογία του διαδικτύου.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
3
1.3.3 ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ. (TECHNOLOGY BASED
TRAINING ΤΒΤ)
Εδώ γίνεται ένας εµπλουτισµός του µαθήµατος στην παραδοσιακή αίθουσα µε διάφορα
ηλεκτρονικά µέσα όπως τηλεόραση, video, εκτυπωτή, προβολέα διαφανειών, διαδραστικών
πινάκων (µελλοντικά αναµένεται η χρήση αναγνωστών ηλεκτρονικών βιβλίων) και άλλων.
1.4 ΜΟΝΤΕΛΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
Παρακάτω θα γίνει µία προσπάθεια να διακρίνουµε τα διάφορα µοντέλα τηλεκπαίδευσης
που επικρατούν, εφαρµόζοντας τρία διαφορετικά κριτήρια:
Ø
Ως προς την εκπαιδευτική προσέγγιση
Ø
Ως προς την διάκριση σε σύγχρονες και ασύγχρονες υπηρεσίες
Ø
Ως προς το είδος της επικοινωνίας
1.4.1 ΜΟΝΤΕΛΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Σύµφωνα µε αυτή την προσέγγιση, τα περιβάλλοντα τηλεκπαίδευσης, διακρίνονται σε τρία
µοντέλα.
Ø
Μοντέλο εικονικής τάξης (Virtual Classroom): Η δυνατότητα µετάδοσης εικόνας και
ήχου συγχρόνως σε πολλούς χρήστες, έκανε εφικτή την πραγµατοποίηση µιας εικονικής
αίθουσας διδασκαλίας, στην οποία οι µαθητές παρακολουθούν την παράδοση του
καθηγητή µέσα από την οθόνη του υπολογιστή τους.
Ø
Μοντέλο υποστηριζόµενης αυτοεκµάθησης: Στην περίπτωση του µοντέλου
υποστηριζόµενης αυτοεκµάθησης, ο µαθητής είναι συγχρόνως ο παράγων και ο χρήστης
του µαθήµατος και συνεπώς η στρατηγική είναι µαθητοκεντρική.
Ø
Μοντέλο Συνεργατικής Εκµάθησης: Στο συγκεκριµένο µοντέλο µια οµάδα ανθρώπων
µε κοινούς στόχους αποφασίζει να συνεργαστεί
χρησιµοποιώντας e-mail,
τηλεδιάσκεψη κτλ. Η οµάδα προσδιορίζει τις δραστηριότητες που πρέπει να
εκτελεστούν, προκειµένου να επιτευχθεί ο προκαθορισµένος στόχος έχοντας συνεχή
επικοινωνία µεταξύ τους. Η δυναµική ροή επικοινωνίας γίνεται µε τη µορφή ένας προς
έναν, ένας προς πολλούς, ή και πολλοί προς πολλούς. Η στρατηγική που ακολουθείται
είναι λοιπόν, οµαδοκεντρική (group-centered), ενώ δεν υπάρχουν περιορισµοί όσον
άφορα το χώρο και το χρόνο της προσωπικής εργασίας του κάθε µέλους.
1.4.2 ∆ΙΑΚΡΙΣΗ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΙ ΑΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Η εκπαίδευση µπορεί να διακριθεί σε Σύγχρονη και Ασύγχρονη. Στην Σύγχρονη
εκπαίδευση έχουµε ταυτόχρονη συµµετοχή όλων των χρηστών σε πραγµατικό χρόνο, όπου δίνεται
η δυνατότητα ανταλλαγής µαθησιακού υλικού. Οι χρήστες µπορούν να βρίσκονται στον ίδιο χώρο
ή ο καθένας από τον χώρο του µε την χρήση του διαδικτύου.
Στην Ασύγχρονη εκπαίδευση σε αντίθεση µε την Σύγχρονη δεν απαιτείται η ταυτόχρονη
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
4
συµµετοχή όλων των χρηστών. Ο κάθε χρήστης µπορεί να παρακολουθήσει το µάθηµα όποτε το
επιθυµεί από τον χώρο που επιθυµεί.
Η Σύγχρονη και η Ασύγχρονη τηλεκπαίδευση δεν είναι δύο ανταγωνιστικές έννοιες, αλλά
µπορούν και αρκετές φορές κρίνεται αναγκαίο να συµπληρώσουν η µία την άλλη και να
συνυπάρχουν προσφέροντας έτσι ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον.
1.4.2.1 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
Ø
Ο κάθε µαθητής µέσω του διαδικτύου µπορεί να έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό
υλικό όποτε το θελήσει.
Ø
Μέσω της χρήσης της επιτυγχάνεται η δια βίου κατάρτιση, αφού το µάθηµα µπορεί
να διαµορφωθεί σύµφωνα µε τις προτιµήσεις του µαθητή.
Ø
Χάρη στην τηλεκπαίδευση επιτυγχάνεται να µειωθεί ο πολύτιµος χρόνος αλλά και το
κόστος από τις µετακινήσεις.
Ø
Ο εκπαιδευτής έχει τη δυνατότητα να εµπλουτίσει το µαθησιακό υλικό,
χρησιµοποιώντας καινούριες τεχνολογίες όπως πολυµέσα και άλλα στοιχεία που
κάνουν το µάθηµα πιο ενδιαφέρον και πιο αποδοτικό.
Ø
Το υλικό που παράγεται µπορεί να επαναχρησιµοποιηθεί δίνοντας έτσι την
δυνατότητα στον εκπαιδευτή να ασχολείται µόνο µε την ενηµέρωση και τον
εµπλουτισµό του υλικού και όχι µε την εκ νέου δηµιουργία.
Ø
Γίνεται πιο εύκολη η παρακολούθηση της προόδου των µαθητών από τον καθηγητή
και ως συνέπεια αυτού γίνεται και αντικειµενικότερη η αξιολόγησή τους και πιο
εστιασµένα στην ιδιαιτερότητα του κάθε φοιτητή.
Οι πλατφόρµες Ασύγχρονης εκπαίδευσης έχουν εξαιρετικές δυνατότητες ευελιξίας και
προσαρµογής όσον αφορά τις ανάγκες των εκπαιδευτικών αναγκών που πρέπει να καλύψουν και
µπορούν εύκολα να προσφέρουν µεγάλη ευελιξία στην χρήση της από άτοµα µε ειδικές ανάγκες.
1.4.2.2 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
Παρόλα τα παραπάνω πλεονεκτήµατα της τηλεκπαίδευσης, υπάρχει και µία σειρά από
αντεπιχειρήµατα τα οποία πρέπει να λάβουµε υπόψη µας.
Ø
Με την τηλεκπαίδευση µειώνεται αισθητά η προσωπική επικοινωνία και επαφή
µεταξύ του µαθητή και του καθηγητή .
Ø
Ο καθηγητής υποχρεώνεται έκτος από το χρόνο του µαθήµατος να αφιερώνει και
άλλο χρόνο για τη προετοιµασία του, για τη συντήρηση του ψηφιακού υλικού καθώς
και για την ασύγχρονη επικοινωνία µε τους µαθητές.
Ø
Πολλές φορές απαιτείται η επιπλέον εκπαίδευση τόσο του καθηγητή όσο και των
µαθητών µε τις νέες τεχνολογίες .
Ø
Το κόστος τόσο για την προµήθεια του εξοπλισµού όσο και για την συντήρηση του
πολλές φορές είναι αρκετά υψηλό.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
5
Ø
Όταν η χρήση των νέων τεχνολογιών δεν γίνεται µε σύνεση, µπορεί να οδηγήσει σε
προβλήµατα στην εκπαιδευτική διαδικασία και ο ρόλος του παιδαγωγού-καθηγητή
να χαθεί.
1.4.2.3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΥΓΧΡΟΝΗΣ
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ
Τα δύο παραπάνω µοντέλα, αποτελούν σήµερα τις δύο αντιπροσωπευτικές δυνατές
οργανώσεις της τηλεκπαίδευσης. Όπως φαίνεται από τις περιγραφές και τα δύο µοντέλα, έχουν
θετικά και αρνητικά στοιχεία.
Οι ραγδαίες κοινωνικές, πολιτικές και οικονοµικές αλλαγές επιβάλλουν διαφορετικές
προσεγγίσεις από το παρελθόν στον τοµέα της εκπαίδευσης. Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών
στα εκπαιδευτικά ιδρύµατα δεν αποτελεί την ολοκληρωτική λύση όλων των προβληµάτων που
απασχολούν τη σύγχρονη εκπαίδευση αλλά µε την σωστή χρήση τους διευκολύνουν την
µαθησιακή διαδικασία.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η τηλεκπαίδευση δεν έρχεται να αντικαταστήσει τον τωρινό
τρόπο διδασκαλίας αλλά έρχεται να συµπληρώσει την παρούσα εκπαιδευτική διαδικασία δίνοντάς
της περισσότερες δυνατότητες και κάνοντας την πιο αποδοτική και κυρίως πιο φιλική για τους
χρήστες της, ώστε να κεντρίζεται το ενδιαφέρων τους.
1.4.3 ∆ΙΑΚΡΙΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΙ∆ΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Ανάλογα µε τη περίπτωση και την εφαρµογή που χρησιµοποιείται η συνδιάσκεψη (ήχου
και εικόνας) µπορεί να πραγµατοποιηθεί, είτε µεταξύ δύο συµµετεχόντων (διάσκεψη σηµείο-προςσηµείο), είτε µεταξύ περισσότερων συµµετεχόντων (διάσκεψη πολλαπλών σηµείων).
Ø
∆ιάσκεψη σηµείου προς σηµείο : Η διάσκεψη σηµείου προς σηµείο, είναι η πιο απλή
µορφή συνδιάσκεψης και λαµβάνει χώρα µεταξύ δυο σταθµών εργασίας, εκ των οποίων
ο ένας εκπέµπει την πληροφορία και ο άλλος είναι ο δέκτης. Αυτός ο τύπος
επικοινωνίας, ονοµάζεται διεθνώς point-to-point.
Ø
∆ιάσκεψη πολλαπλών σηµείων: Στην περίπτωση αυτή, συντελείται ροή πληροφορίας,
από ένα σταθµό εργασίας, προς πολλούς σταθµούς. Ο τύπος αυτός επικοινωνίας,
χαρακτηρίζεται διεθνώς ως multipoint.
Επιπλέον, για τα αρχεία πολυµέσων, υπάρχουν δύο τρόποι εκποµπής, η µέθοδος µονής
εκποµπής και η µέθοδος πολλαπλής εκποµπής. Μια ακόµη διάκριση, που γίνεται όσον αφορά στη
µετάδοση είναι η µετάδοση σε πραγµατικό χρόνο και η µετάδοση ύστερα από απαίτηση του
χρήστη.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
6
1.5 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ
Η εξατοµικευµένη εκπαίδευση είναι µία διαδικασία που συνδυάζει την µάθηση και τους
πόρους κατά τέτοιο τρόπο ώστε να παρουσιάζεται στον εκπαιδευόµενο µόνο το κατάλληλο για
αυτόν υλικό. Η καταλληλότητα αξιολογείται βάση των διαφόρων πτυχών των αναγκών του µαθητή.
Αναλυτικότερα, το υλικό που παρουσιάζεται στον µαθητή θα πρέπει να περιορίζεται στις
γνώσεις που πρέπει να αποκτηθούν από αυτόν, στα προσωπικά του χαρακτηριστικά, στην ηλικία,
το φύλο, την θρησκεία και άλλα χαρακτηριστικά.
Ανάλογα µε το πότε γίνεται η παρουσίαση του µαθησιακού υλικού, η εξατοµίκευση
µπορεί να χωριστεί σε στατική ή δυναµική διαδικασία[13]
1.6 ∆ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ
Στις µέρες µας εκτός από τον όρο «E-learning», ακούγεται όλο ένα και περισσότερο ο
όρος «δια βίου µάθηση». Η δια βίου µάθηση καθίσταται όλο και πιο επίκαιρο θέµα, λόγω της
ταχέως µεταβαλλόµενης κοινωνία µας, και των συνεχώς εξελίξεων και αλλαγών που προκλήθηκαν
από τη νέα τεχνολογία της πληροφορίας.
Η ιδέα του ο όρου «δια βίου µάθηση» σηµαίνει ότι υπάρχει η ζήτηση για διαρκή µάθηση
σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόµου. Έτσι, οι συµµετέχοντες της σύγχρονης κοινωνίας, πρέπει
όχι µόνο να είναι µορφωµένοι, αλλά επίσης να έχουνε ένα καλό εκπαιδευτικό σύστηµα, το οποίο
θα καθιστά δυνατή την αυτόνοµη µάθηση και την κατάρτιση.
Το παλιό εκπαιδευτικό σύστηµα δεν µπορεί να ανταποκριθεί πλέον στις νέες απαιτήσεις,
και αυτός είναι ένας από τους λόγους που η «Ηλεκτρονική µάθηση», «εξ αποστάσεως» και το «elearning», είναι αναπόσπαστο µέρος της εκπαίδευσης µας και του τρόπου ζωής µας. [15]
1.7 TO E-LEARNING ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α
Η αγορά του e-learning στην Ελλάδα βρίσκεται ακόµα σε νηπιακό στάδιο. Το νοµικό
πλαίσιο δεν αγκαλιάζει το νέο αυτό µέσο. Ενδεικτικά, στο πρόγραµµα «ΛΑΕΚ 0,45%» του ΟΑΕ∆,
το οποίο αφορά σε επιδοτήσεις επιχειρήσεων για να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους,
απαγορεύεται η χρήση e-learning, καθιστώντας το λιγότερο ελκυστικό για εφαρµογές
ενδοεπιχειρησιακής εκπαίδευσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2008 µόνο το 7,5% των ελληνικών εταιριών µε 10 και πάνω
εργαζόµενους χρησιµοποίησαν εφαρµογές ηλεκτρονικής µάθησης, συγκρινόµενο µε το 24% µέσο
όρο της Ε.Ε.
Τα πράγµατα δεν διαφέρουν στο ελληνόφωνο εκπαιδευτικό περιεχόµενο όπου συναντάµε
το eLearning να έχει υιοθετηθεί ως υποστηρικτική µέθοδος από όλα σχεδόν τα ιδρύµατα της
τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, έχοντας εντάξει µέσα στην καθηµερινότητα της λειτουργίας της
(ηλεκτρονικές γραµµατείες, ηλεκτρονικές τάξης κτλ.) µε αποτέλεσµα οι νέες γενεές να
εξοικειώνονται όλο και περισσότερο στην τεχνολογία του eLearning αλλά να χαρακτηρίζεται από
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
7
έλλειψη φαντασίας στο επίπεδο του σχεδιασµού και της υλοποίησης κάνοντας το µονότονο όχι
τόσο ενδιαφέρον από τους µαθητές[17]
Τα επόµενα χρόνια το e-learning στην Ελλάδα θα περιέχει ενέργειες όπως τεχνολογική
σχεδιαστική-αναπτυξιακή υποδοµή, λογισµικά, ανάπτυξη ασύγχρονης και σύγχρονης εξ
αποστάσεως εκπαίδευσης, φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον δίαδρασης, δικτυακή ανάπτυξη,
εκπαίδευση χρηστών και εκπαιδευτικό πολυµεσικό υλικό[18]
1.8 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ
Η ασύγχρονη τηλεκπαίδευση βασίζεται κυρίως στο δίκτυο και στην ασύγχρονη πρόσβαση
στο υλικό του µαθήµατος από τους εκπαιδευόµενους. Είναι σαφές ότι χρειάζεται να
χρησιµοποιηθεί κάποιο λογισµικό για να πραγµατοποιηθεί αυτό. Το λογισµικό αυτό ονοµάζεται
πλατφόρµα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης ή Σύστηµα ∆ιαχείρισης Μαθησιακού Υλικού LMS
(Learning Management System). Μία πλατφόρµα ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης θα πρέπει
τουλάχιστον να ικανοποιεί τις παρακάτω απαιτήσεις :
Ø
Να υποστηρίζει οµαδοποίηση των χρηστών, έτσι ώστε η ίδια πλατφόρµα να µπορεί
να χρησιµοποιηθεί για περισσότερα από ένα µαθήµατα.
Ø
Να υποστηρίζει τη δηµιουργία βηµάτων συζήτησης (discussion forums) για την
επικοινωνία των εκπαιδευοµένων και του εκπαιδευτή µε ασύγχρονο τρόπο.
Ø
Να υποστηρίζει «δωµάτια συζητήσεων» (chat rooms) για συζήτηση σε πραγµατικό
χρόνο και ανταλλαγή απόψεων.
Ø
Να υποστηρίζει υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδροµείου για την καλύτερη
επικοινωνία των χρηστών.
Ø
Εύκολο τρόπο τόσο για τον καθηγητή για να τοποθετεί το υλικό του µαθήµατος όσο
και για το µαθητή για την τοποθέτηση των εργασιών του.
Ø
Να δίνει τη δυνατότητα στους µαθητές να αποθηκεύουν τοπικά το υλικό του
µαθήµατος, για επεξεργασία εκτός του δικτύου
Όµως, εκτός, από τις παραπάνω προϋποθέσεις, οι σηµερινές πλατφόρµες ασύγχρονης
τηλεκπαίδευσης, µε την εξέλιξη της δικτυακής τεχνολογίας, προσφέρουν επιπλέον δυνατότητες,
όπως:
Ø
∆ιαθέτουν το εκπαιδευτικό υλικό σε εύκολα εκτυπώσιµη µορφή για τους χρήστες
που προτιµούν το έντυπο υλικό.
Ø
Έχουν φιλικό περιβάλλον τόσο για το χρήστη - µαθητή όσο και για το χρήστη καθηγητή.
Ø
Υποστηρίζουν προσωποποίηση (customization) του περιβάλλοντος, ανάλογα µε το
χρήστη. Επίσης υποστηρίζουν δηµιουργία profiles, για το χρήστη, προκειµένου να
τον «βοηθάει» κατά την πλοήγηση.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
8
Ø
∆ιατηρούν ηµερολόγιο (agenda) µε τις προθεσµίες και άλλα σηµαντικά γεγονότα.
Υποστηρίζουν δυνατότητες την πρόοδο των µαθητών.
Ø
Υποστηρίζουν την εύκολη δηµιουργία διαγωνισµάτων (online tests).
Ø
Υποστηρίζουν την παρουσίαση και άλλων πολυµεσικών υλικών όπως βίντεο, ήχου,
εικόνων κλπ
Ο γενικός σκοπός της πλατφόρµας e-learning είναι η παροχή πληροφοριών στους µαθητές,
καθώς και µε την πρακτική άσκηση, προκειµένου να τους βοηθήσει να αποκτήσουν ορισµένες
δεξιότητες και να αυξηθεί η ενεργή µάθηση τους σχετικά µε ένα συγκεκριµένο θέµα[15]
Τα λογισµικά µάθησης συναντώνται µε πολλούς διαφορετικούς όρους. Οι όροι που
συναντάµε στην βιβλιογραφία είναι Σύστηµα ∆ιαχείρισης Μάθησης (LMS), Σύστηµα ∆ιαχείρισης
Περιεχοµένου (CMS), Σύστηµα ∆ιαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχοµένου (LCMS), Περιβάλλον
Κατευθυνόµενης Μάθησης (MLE), Σύστηµα Υποστήριξης Μάθησης (LSS), Πλατφόρµα
Εκπαίδευσης (LP).
1.8.1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
Τα εργαλεία αυτά µπορούν να ταξινοµηθούν σε συγκεκριµένες οµάδες:
Ø
Εργαλεία ∆ιαχείρισης Τάξης (Class Management), για τη διαχείριση των
εκπαιδευόµενων, τη δηµιουργία οµάδων, τη διαχείριση βαθµών κλπ.
Ø
Εργαλεία ∆ιαχείρισης Περιεχοµένου (Learning Content Management), για τη
δηµιουργία, δόµηση και διανοµή του µαθησιακού υλικού, τη σχεδίαση του χώρου
εργασίας-µελέτης των εκπαιδευόµενων, την εισαγωγή και εξαγωγή υλικού, τη
διαχείριση των αρχείων κλπ.
Ø
Εργαλεία Επικοινωνίας (Communication Tools), περιέχουν λειτουργίες για τη
σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία µέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, συζήτησης,
συνδιάσκεψης ήχου και εικόνας, blogs, διαµοιρασµό επιφάνειας εργασίας κλπ.
Ø
Εργαλεία Αξιολόγησης (Assessment Tools), για τη δηµιουργία, διανοµή και
διαχείριση δραστηριοτήτων αξιολόγησης, ηλεκτρονική αποστολή εργασιών, e-portfolio
κλπ.
Ø
Εργαλεία
∆ιαχείρισης
Μαθηµάτων
Εκπαιδευτικού
Οργανισµού
(Course
Management), για τη δηµιουργία, την προσαρµογή, τη διαχείριση των ηλεκτρονικών
µαθηµάτων κλπ.
1.8.2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ
Ένα Σύστηµα ∆ιαχείρισης Μάθησης είναι ένα λογισµικό που συνδυάζει τη
λειτουργικότητα των επικοινωνιών µέσω υπολογιστή, της µετάδοσης διδακτικών υλικών και τα
εργαλεία διαχείρισης µαθησιακής διαδικασίας παρέχοντας ένα ολοκληρωµένο περιβάλλον
µάθησης.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
9
Η ανάγκη ύπαρξης προτύπων για την περιγραφή του µαθησιακού υλικού κρίνεται
αναγκαία ώστε τα συστήµατα αυτά να προσφέρουν µεταφερσιµότητα των µαθησιακών πόρων και
διαλειτουργισηµότητα µεταξύ τους.
Έτσι, τα κυριότερα πρότυπα που έχουν αναπτυχθεί είναι:
Ø
Το πρότυπο της AICC (Aviation Industry CBT Committee).
Ø
Το πρότυπο της IMS Global Learning Consortium.
Ø
Το πρότυπο SCORM (Sharable Content Object Reference Model).
Ø
To πρότυπο Learning Object Standard της IEEE (IEEE LOM).
Τα Συστήµατα ∆ιαχείρισης Μάθησης χρησιµοποιούνται σε όλες τις βαθµίδες εκπαίδευσης
επειδή προσφέρουν αρκετά πλεονεκτήµατα σε εκπαιδευόµενους, εκπαιδευτές και στους
εκπαιδευτικούς οργανισµούς εµπεριέχοντας διάφορα εργαλεία .
1.9 E-PORTFOLIOS
Τα e-portfolios ή ηλεκτρονικά χαρτοφυλάκια έχουν αναγνωριστεί ως πολύτιµα χρηστικά
εργαλεία. Τα χαρτοφυλάκια (portfolios) χρησιµοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια, όµως µε την
ηλεκτρονική έκδοση των χαρτοφυλακίων δίνεται η δυνατότητα να χρησιµοποιούµε τις εφαρµογές
τους σε τοµείς όπως η εκπαίδευση, λογοτεχνία και η επιστήµη [19]
Τα ePortfolios είναι το νέο εργαλείο που πρέπει να έχει η ανώτερη εκπαίδευση.
Χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο από εκπαιδευτικά ιδρύµατα και αποτελούν εργαλεία για
την σχεδίαση της προσωπικής ανάπτυξης (Personal Development Planning), τη δια βίου µάθηση
και για την αξιολόγηση.
1.9.1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ E-PORTFOLIO
Το ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την υλοποίηση της
αξιολόγησης µάθησης, της αυτό-αξιολόγησης και της αυτό-στοχαστικής σκέψης [20]
Ένα e-portfolio είναι ένα Σύστηµα ∆ιαχείρισης Πληροφοριών βασισµένο στον παγκόσµιο ιστό,
που χρησιµοποιεί ηλεκτρονικά µέσα. Για να το κατανοήσουµε καλύτερα µπορούµε να το
φανταστούµε σαν µία ψηφιακή αποθήκη από αντικείµενα που εισάγει/ διαχειρίζεται ο χρήστης .
Ο χρήστης του µπορεί να έχει πρόσβαση στις καταχωρήσεις που έχει πραγµατοποιήσει
οποιαδήποτε στιγµή επιθυµεί. Αυτό βοηθάει στο να αναπτύσσει σιγά σιγά το βιογραφικό του για
µελλοντική χρήση έχοντας δείγµατα δουλείας, κριτικές και παραδείγµατα, καθώς και επιπλέον
χαρακτηριστικά εφόσον το επιθυµεί .
Με βάση αυτά που προαναφέρθηκαν, συµπεραίνουµε ότι ένα ePortfolio µπορεί να
χρησιµοποιηθεί και ως ένα εργαλείο που υποστηρίζει ενεργά την τηλεκπαίδευση και µπορεί να
χρησιµοποιηθεί για το σκοπό αυτό ενισχύοντας σηµαντικά τη διαδικασία της µάθησης.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
10
1.9.2 ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ EPORTFOLIOS
Η παιδαγωγική αξία των e-portfolios κρύβεται στο γεγονός ότι ο εκπαιδευόµενος
παροτρύνεται να αναθεωρήσει και να ασκήσει κριτική στο τι έκανε, τι δηµιούργησε, τι έµαθε και τι
εµπειρίες απέκτησε και να τις µοιραστεί µε άλλους. Επίσης του δίνετε η δυνατότητα να περιγράψει
και τις έξω διδακτικές του δραστηριότητες, επιτρέποντας στον κάθε ενδιαφερόµενο να µάθει
ακόµα περισσότερα στοιχεία.
Ο εκπαιδευόµενος χρησιµοποιεί την κριτική του για να σχεδιάσει το τι πρέπει να κάνει για
να προχωρήσει, για να µάθει, για να δηµιουργήσει, για να επιτύχει, κατασκευάζοντας έτσι ένα
προφίλ του εαυτού του για την µελλοντική επαγγελµατική και ακαδηµαϊκή χρήση του. [20]
1.9.3 ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ E-PORTFOLIO
Τα ePortfolios γενικά µπορούν να εξυπηρετήσουν διάφορους σκοπούς. ∆ίνουν τη
δυνατότητα στο άτοµο να περιγράψει διάφορα επίπεδα του εαυτού του και να τονίσει τις
ικανότητές του. Έτσι, τα ePortfolios παρέχουν τη δυνατότητα να συνδεθεί η τυπική εκπαίδευση, η
εργασιακή του εµπειρία και οι προσωπικές του δραστηριότητες.
Ιδιαίτερα, στον τοµέα της εκπαίδευσης που µας αφορά, βοηθούν τους καθηγητές να
παρακολουθήσουν την πρόοδο των µαθητών τους, επιτρέποντας τους έτσι να αξιολογήσουν την
απόδοσή τους. Η οργανωµένη παρουσίαση του υλικού που έχει συγκεντρώσει ο χρήστης, του
επιτρέπει να προβάλλει τη δουλειά του, να δεχτεί τα σχόλια των άλλων και να αναθεωρήσει τη
δουλειά του συγκεντρώνοντας όλες τις πληροφορίες κατά τη διάρκεια των σπουδών του.
1.9.4 ΤΥΠΟΙ EPORTFOLIO
Όταν αναφερόµαστε στη χρήση του ePortfolio, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να αναφέρουµε
τον τύπο και τον σκοπό για τον οποίο χρησιµοποιούνται. Έτσι µπορούµε να διακρίνουµε τρεις
βασικούς τύπους:
Ø
PORTFOLIOS ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ASSESSMENT PORTFOLIOS): Τα portfolios
αξιολόγησης παρουσιάζουν τις ικανότητες του εκπαιδευόµενου σε διάφορα πεδία και
µαθήµατα µε στόχο την αποτίµηση των ικανοτήτων που απέκτησε και τα αποτελέσµατα.
Ø
PORTFOLIOS
PORTFOLIOS):
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
Τα
portfolios
(SHOWCASE
παρουσίασης,
OR
δίνουν
PRESENTATION
την
δυνατότητα
να
παρουσιαστούν τα καλύτερα στοιχεία της δουλειάς του εκπαιδευόµενου. Οι
εκπαιδευόµενοι είναι ελεύθεροι να καθορίσουν τα περιεχόµενα του portfolio τους, και
µπορούν να το χρησιµοποιήσουν ως ένα στοιχείο στον µελλοντικό εργοδότη τους.
Ø
PORTFOLIOS
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
(DEVELOPMENT
OR
WORKING
PORTFOLIOS): Ο κύριος σκοπός τους είναι να παρέχουν επικοινωνία ανάµεσα σε
εκπαιδευόµενους και εκπαιδευτές. Μπορούν και παρουσιάζουν την ανάπτυξη των
ικανοτήτων του εκπαιδευόµενου δείχνοντας την διαδικασία ανάπτυξης του και
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
11
περιλαµβάνουν τόσο στοιχεία αυτό αξιολόγησης, όσο και στοιχεία κριτικής και
ανατροφοδότησης.
Ø
ΥΒΡΙ∆ΙΚΑ PORTFOLIOS (HYBRIDS OR COMBINATIONS): Τα ePortfolios
συνήθως χρησιµοποιούνται για ένα συνδυασµό διαφορετικών σκοπών και συνδυάζουν
χαρακτηριστικά και από τους τρεις τύπους τυπικών portfolio που αναφέρθηκαν,
προσφέροντας έτσι το µέγιστο των δυνατοτήτων τους και κάνοντας τα πιο αποδοτικά
και χρηστικά.
1.10 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
Με την χρήση της τηλεδιάσκεψης ενσωµατώνονται εικονικά στοιχεία µέσα σε πραγµατικά
και το αντίστροφο, έτσι το πραγµατικό και το εικονικό δεν είναι πια δυο διαφορετικές έννοιες άλλα
συνδέονται και αλληλεπιδρούν.
Με τον όρο τηλεδιάσκεψη εννοούµε ότι δύο ή περισσότερα άτοµα που βρίσκονται σε
διαφορετικές τοποθεσίες µπορούν να δουν και να ακούσουν ο ένας τον άλλο την ίδια στιγµή. Μια
κλήση τηλεδιάσκεψης µοιάζει αρκετά µε µία τηλεφωνική κλήση. Μετά την σύνδεση υπάρχει
αµφίδροµη επικοινωνία εικόνας και ήχου. Η τηλεδιάσκεψη χρειάζεται εξοπλισµό εικόνας και ήχου
που αποτελείται από µικρόφωνο, ηχεία, οθόνη, κάµερα και ένα κανάλι επικοινωνίας.
1.10.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
Τα συστήµατα τηλεδιάσκεψης µε βάση τον αριθµό των ατόµων που βρίσκονται στο ίδιο
σηµείο διαχωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:
Ø
Τηλεδιάσκεψη Αίθουσας (Room based systems): Στην τηλεδιάσκεψη αίθουσας δύο ή
περισσότερες
κατάλληλα
εξοπλισµένες
αίθουσες
συνδέονται
µεταξύ
τους
χρησιµοποιώντας µια ειδική µονάδα επικοινωνίας. Ο εκπαιδευτής, που µπορεί να
βρίσκεται στην τοπική αίθουσα µαζί µε εκπαιδευόµενους, και οι εκπαιδευόµενοι από
την τοπική και τις αποµακρυσµένες αίθουσες παρακολουθούν και µπορούν να
υποβάλλουν ερωτήσεις.
Ø
Τηλεδιάσκεψη Γραφείου (Desktop Videoconference): Ένα άτοµο στο κάθε σηµείο,
στην τηλεδιάσκεψη Γραφείου ο εκπαιδευτής και οι εκπαιδευόµενοι βρίσκονται σε
αποµακρυσµένα σηµεία και µπορούν να βλέπουν και να ακούν ο ένας τον άλλο. Κάθε
εκπαιδευόµενος εµφανίζεται σε ξεχωριστό παράθυρο στη οθόνη. Ο εκπαιδευτής µπορεί
να παρουσιάσει διαφάνειες και να τις σχολιάσει υπάρχει η δυνατότητα chat.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
12
1.10.2 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
Σε εφαρµογές πραγµατικού χρόνου, όπως µια τηλεδιάσκεψη, η ανοχή στις καθυστερήσεις
είναι µικρή για να µπορεί να υποστηριχθεί συνεχής ροή δεδοµένων στην σύνδεση.
Το HTTP (Hypertext Transfer Protocol) πρωτόκολλο είναι κατάλληλο για να µεταφέρει
κείµενο και εικόνες αλλά δεν ενδείκνυται για τη µεταφορά µέσων ροής. Έτσι χρησιµοποιείτε µαζί
µε το πρωτόκολλο TCP (Transmission Control Protocol - Πρωτόκολλο Ελέγχου Μεταφοράς) που
εγγυάται την ακεραιότητα των δεδοµένων. Το TCP όµως δεν εγγυάται για την επικαιρότητα των
δεδοµένων και για το λόγο αυτό δεν είναι κατάλληλο για τις απαιτήσεις και τους περιορισµούς που
θέτουν τα µέσα ροής.
Τα πρωτόκολλα πραγµατικού χρόνου καλύπτουν τις απαιτήσεις για τη µετάδοση των µέσω
ροής πάνω από το ∆ιαδίκτυο παρέχοντας εγγυήσεις ποιότητας και δυνατότητες προσαρµογής των
µέσων ροής στο διαθέσιµο εύρος του καναλιού επικοινωνίας και τις απαιτήσεις των µέσων ροής:
µετάδοση πολυµεσικών δεδοµένων σε πραγµατικό χρόνο, µετάδοση πολυµέσων στο ∆ιαδίκτυο,
και διαχείριση της ποιότητας µετάδοσης.
1.10.3 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (QOS)
Οι εφαρµογές πραγµατικού χρόνου, που περιλαµβάνουν µεταφορά βίντεο και ήχου, είναι
πολύ πιο ευαίσθητες στην ποιότητα υπηρεσίας σε σχέση µε τις εφαρµογές που µεταδίδουν στατικό
περιεχόµενο. Η ποιότητα υπηρεσίας QoS αναφέρεται στους µηχανισµούς δέσµευσης πόρων παρά
στην επιτευχθείσα ποιότητα υπηρεσιών.
1.11 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ηλεκτρονικό ονοµάζεται ένα βιβλίο όταν είναι σε ηλεκτρονική µορφή. Ένα ηλεκτρονικό
βιβλίο µπορεί να παραχθεί εξ’ αρχής σε ηλεκτρονική µορφή ή να προϋπάρχει σε έντυπη µορφή και
να ψηφιοποιηθεί αργότερα. Από την ψηφιοποίηση του εγγράφου µπορούν να προκύψουν θετικά
χαρακτηριστικά όπως:
Ø
Ως προς την Παρουσίαση : Το έγγραφο σε ηλεκτρονική µορφή έχει την οικεία
εικόνα του φυσικού έγγραφου, για την καλύτερη υιοθέτηση από τους χρηστές,
προσδίδοντας κάποιες επιπλέον δυνατότητες που δεν έχει το φυσικό.
Ø
Ως προς την Επιχειρηµατική λογική : Επιτρέπει στους δηµιουργούς του να
κατασκευάσουν έγγραφα και να τα ενσωµατώσουν στην επιχειρησιακή λογική µε
µεγάλη ευκολία.
Ø
Ως προς την ∆ιασυνδεσιµότητα : Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να συλλέξουν
δεδοµένα και να τα διοχετεύσουν σε χρηστές.
Ø
Ως προς την ∆υνατότητα Αρχειοθέτησης: Τα ευφυή έγγραφα µπορούν να
κλειδώσουν το περιεχόµενο µαζί µε τα απαραίτητα µετά-δεδοµένα για την
ταξινόµηση, κωδικοποίηση, φύλαξη και αναζήτηση τους.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
13
1.11.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ∆ΡΟΜΗ ΤΩΝ E-BOOK ΚΑΙ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ
Οι πρώτοι υπολογιστές δεν είχαν πραγµατικούς φακέλους, δηλαδή έγγραφα σε
ηλεκτρονική µορφή που να περιέχουν ένα λειτουργικό πρόγραµµα ή ένα κείµενο. ∆ηµιουργήθηκαν
τη δεκαετία του 1940 για να απλοποιήσουν και να επιταχύνουν µηχανικούς ή στρατιωτικούς
υπολογισµούς.
Στη συνέχεια εµφανίστηκαν οι αναλογικοί υπολογιστές όπου για την µετάδοση της
πληροφορίας χρησιµοποιούσε διάτρητες κάρτες που µπορούν να θεωρηθούν οι πρώτοι φάκελοι. Ο
πρώτος ψηφιακός υπολογιστής ήταν ο Eniac, που χρησιµοποιήθηκε από τον αµερικανικό στρατό.
Το 1956 εµφανίστηκαν οι πρώτοι εµπορικοί επεξεργαστές, που ήταν εφοδιασµένοι µε µία
µονάδα σκληρών δίσκων για την αποθήκευση των δεδοµένων.
Το 1970 έκαναν το ντεµπούτο τους οι πρώτες δισκέτες IBM (18 ιντσών) που µπορούσαν
να περιέχουν διάφορα αρχεία.
Στα τέλη του 19ου αιώνα υπήρξε αυξανόµενη ανησυχία για την ραγδαία αύξηση του
αριθµού των έντυπων µορφών εγγράφων, έτσι δηµιουργήθηκε η ανάγκη για την δηµιουργία νέων
τεχνικών για τη διαχείριση της αύξησης τους.
1.11.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ E-BOOK
Όταν αναφερόµαστε σε ένα έγγραφο σε χαρτί, η έννοια είναι αντιληπτή. Ωστόσο, η ιδέα
ενός «ψηφιακού έγγραφου» είναι πιο δύσκολη και αποτελείται από πολλά είδη.
Πολλά από τα πλεονεκτήµατα των ηλεκτρονικών βιβλίων έχουν άµεση σχέση µε τα
χαρακτηριστικά των ηλεκτρονικών συσκευών που χρησιµοποιούνται για την καταγραφή ή τη
µεταφόρτωση τους και αφορούν σε λειτουργίες που δεν διαθέτει το έντυπο βιβλίο, όπως: η
δυνατότητα άµεσης διάθεσης του περιεχοµένου του ηλεκτρονικού βιβλίου, οι αυξηµένες
δυνατότητες του υλικού (αναζήτηση ευρείας κλίµακας στο ηλεκτρονικό κείµενο, διαδραστικό
λεξικό, δυνατότητες εµφάνισης πολυµέσων κ.λπ.) κτλ.
Συγκεκριµένα,
στα
ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά
του
ηλεκτρονικού
βιβλίου
συµπεριλαµβάνονται τα εξής:
Ø
∆υνατότητα επικαιροποίησης του περιεχοµένου.
Ø
∆υνατότητα επικοινωνίας των εµπλεκοµένων στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Ø
∆υνατότητα αµφίδροµης επικοινωνίας µεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων µέσα στο
περιβάλλον λειτουργίας του περιεχοµένου.
Ø
∆υνατότητα συνεργατικής µάθησης µεταξύ των µαθητών.
Ø
Παράθεση των διδακτικών στόχων στην αρχή του µαθήµατος.
Ø
Πρόσβαση σε εξωτερικές πηγές πληροφοριών µέσω υπερσυνδέσεων και δυνατότητα
εκτέλεσης σύνθετων εργασιών .
Ø
∆υνατότητα αποθήκευσης πολλαπλών πηγών.
Ø
Αρχεία ήχου µε σηµαντικές παρατηρήσεις για το µάθηµα ή επιπλέον ηχητικό υλικό.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
14
Ø
Ενσωµάτωση ολιγόλεπτων βίντεο, κινουµένων εικόνων καθώς και πολυµεσικού
περιεχοµένου .
Ø
Ενσωµάτωση ποικίλων δραστηριοτήτων µε τη µορφή µµαθησιακών αντικειµένων και
δυνατότητα επιλογής των κατάλληλων δραστηριοτήτων από τον δάσκαλο ανάλογα µε
το µµαθησιακό επίπεδο του µµαθητή.
Ø
∆υνατότητα χρήσης µµηχανής αναζήτησης µε λέξεις-κλειδιά σε κείµενα, στοιχείο που
διευκολύνει την πραγµατοποίηση σύνθετων εργασιών.
Ø
Εµφάνιση / απόκρυψη µµέρους της πληροφορίας προκειµένου να εστιαστεί η προσοχή
σε συγκεκριµένα σηµεία.
Ø
∆υνατότητα υπερφόρτισης και υπογράµµισης .
Ø
∆υνατότητα καταγραφής σηµειώσεων πάνω στην οθόνη καθώς και δυνατότητα
αναίρεσής τους.
Ø
Ειδικά διαµορφωµένο περιβάλλον διεπαφής, το οποίο βασίζεται στην πρόσφατη
ερευνητική εµπειρία.
Ø
∆υνατότητα εµφάνισης βοήθειας για κάθε κουµπί της επιφάνειας διεπαφής.
Ø
∆υνατότητα εκφώνησης των κειµένων.
Ø
∆υνατότητα µεγέθυνσης χαρακτήρων και εικόνων, αποµόνωσης µέρους ενός κειµένου
και αποστολής του σε κειµενογράφο για περαιτέρω επεξεργασία ή σχολιασµό.
Ø
Μεταφορά σηµειώσεων από υπολογιστή σε υπολογιστή αλλά και από το ένα
λειτουργικό σύστηµα στο άλλο.
Ø
Εισαγωγή κειµένου text µε συµβατό τρόπο ή µε τη χρήση εικονικού πληκτρολογίου.
Ø
∆υνατότητα εκτύπωσης.
Ø
∆ιαλειτουργικότητα .
Στα µειονεκτήµατα του ηλεκτρονικού βιβλίου συγκαταλέγονται προβλήµατα ως προς:
Ø
Τις ταχύτατες τεχνολογικές αλλαγές που καθιστούν έναν Η/Υ µη λειτουργικό µέσα σε
µια πενταετία.
Ø
Την αντοχή της συσκευής στον χρόνο .
Ø
Την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα ηλεκτρονικά απόβλητα που προκύπτουν
µετά από µια πενταετία χρήσης.
Ø
Το κόστος αγοράς και συντήρησης ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Ø
Τις αυξηµένες ανάγκες συντήρησης των συσκευών και τις ανάγκες σε ειδικευµένο
προσωπικό.
Ø
Την εξάρτηση των Η/Υ από την ηλεκτρική παροχή σε περίπτωση που ο ενσωµατωµένος
συσσωρευτής ρεύµατος του φορητού Η/Υ εξασθενίσει.
Ø
Την τεχνοφοβία, η οποία µπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα στην
ενσωµάτωση του µοντέλου στη σχολική τάξη.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
15
1.11.3 ΕΙ∆Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ
Υπάρχει µια αρκετά µεγάλη πληθώρα µορφών ηλεκτρονικών εγγράφων, τα οποία
προσφέρουν διάφορες δυνατότητες και καλύπτουν συγκεκριµένες ανάγκες. Παρακάτω θα
ακολουθήσει µια σύντοµη αλλά περιεκτική ανάλυση βασικών µορφών ηλεκτρονικού εγγράφου:
Ø
E-pub : Πρόκειται για κείµενο που κρατά βασική µορφοποίηση. Το κείµενο είναι
γραµµένο σε HTML/ CSS. Ο δικτυακός τόπος του IDPF αναφέρει: «το epub επιτρέπει
στους εκδότες να παράγουν και να διανέµουν ένα µόνο ψηφιακό αρχείο και να
προσφέρουν στους καταναλωτές λειτουργικότητα µεταξύ λογιστικού/ υλικού µη
κρυπτογραφηµένα ψηφιακά βιβλία αυτόµατης σελιδοποίησης κατά το άνοιγµα κα άλλες
δηµοσιεύσεις».
Ø
HTML: Tα αρχικά HTML προέρχονται από τις λέξεις Hypertext Markup Language. Η
html δεν είναι µια γλώσσα προγραµµατισµού. Είναι µια γλώσσα σήµανσης (markup
language), δηλαδή ένας ειδικός τρόπος γραφής κειµένου. Ο καθένας µπορεί να
δηµιουργήσει ένα αρχείο HTML χρησιµοποιώντας απλώς έναν επεξεργαστή κειµένου.
Ø
DOC, ODF: Αυτές είναι οι µορφές που δίνουν το MS Word και το Open Office,
αντίστοιχα.
Ø
PDF: Αυτό το format δηµιουργήθηκε από την Adobe Systems, το PDF διαβάζεται
άνετα και σε µεγάλες οθόνες και σε µικρές. Το PDF κρατά τη γραµµατοσειρά, τη
µορφοποίηση, και τα γραφικά που έχουν οριστεί κατά της συγγραφή του. Μπορούµε να
το παρουσιάσουµε µε µία εικόνα.
Ø
ΜΟΒΙ: Το βασικό πλεονέκτηµα που έχει είναι ότι το κείµενο είναι ελαφρύ και
αλληλεπιδραστικό. ∆ηλαδή, είναι ένα ρέον κείµενο χωρίς σταθερή σελίδα, χωρίς
σταθερή γραµµατοσειρά, χωρίς σταθερό µέγεθος γραµµατοσειράς, αυτό πρακτικά
σηµαίνει ότι δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να χειριστεί όπως θέλει αυτός το
κείµενο.
Ø
AEH : Η µορφή αυτή βασίζεται στην XML. Τα AEH αρχεία χρησιµοποιούν µία µέθοδο
κρυπτογράφησης και µπορούν να αναγνώθουν από το Player Archos. Υποστηρίζει
διάφορες µορφές εισαγωγής κειµένου, ήχου ή βίντεο, όπως PDF, MP3, WMV, και
επιτρέπει πολλαπλές διαδραστικές λειτουργίες, προηγµένες απλού κειµένου αναζήτηση,
δυναµική προβολή κειµένου, κλπ.
1.11.4 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ
Ο ηλεκτρονικός αναγνώστης βιβλίων (e-book reader) µετασχηµατίζει τον παραδοσιακό
τρόπο ανάγνωσης βιβλίων στην εκπαίδευση δίνοντας την δυνατότητα στους µαθητές, σπουδαστές
να διαβάσουν τα ηλεκτρονικά βιβλία τους και τις σηµειώσεις τους µε εύκολο τρόπο σε
οποιοδήποτε σηµείο.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
16
Ø
Αντικαταστάτης του βιβλίου: Οι συγκεκριµένες συσκευές δεν έρχονται µε σκοπό
να αντικαταστήσουν το βιβλίο, αλλά για να συµβάλλουν στην ευκολία µεταφοράς
εγγράφων και βιβλίων και στην συνεχεία την προβολή τους µε τρόπο χρήσιµο και
ξεκούραστο στους χρήστες. Ένα βιβλίο είναι ένας τρόπος διάδοσης ιδεών και
γνώσεων, ένα µέσο επικοινωνίας και µάθησης, ένα εργαλείο µεταφοράς: το αν θα
είναι χάρτινο, ηλεκτρονικό ή άλλο, είναι ένα ζήτηµα που έγκειται περισσότερο της
συνήθειας και της ευκολίας.
Ø
Στόχοι δηµιουργίας: Ο ηλεκτρονικός αναγνώστης είναι ένα µέσο ενσωµάτωσης
τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Στόχος είναι η δηµιουργία µίας κατάλληλης
συσκευής, η οποία θα συνδυάζει αρµονία µορφής και λειτουργίας, θα είναι ιδιαίτερα
εύκαµπτη, και ανθεκτική, δεν θα περιέχει χηµικά και θα είναι ιδιαίτερα χαµηλού
κόστους.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
17
Παρακάτω η εικόνα παρουσιάζει τις δυνατότητες γνωστών µορφών ηλεκτρονικών βιβλίων.
Εικόνα 1.1 – ∆υνατότητες Γνωστών Μορφών Ηλεκτρονικών Βιβλίων **
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
18
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
2.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ
2.1.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ
Στην διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τα ανοιχτού τύπου λογισµικά µπορούν να
χρησιµοποιηθούν σε διάφορες φάσεις, όπως προετοιµασία διδακτικού περιεχοµένου και διαχείριση
µαθησιακών συστηµάτων οι οποίες παρέχουν περιεχόµενο µαθησιακής παρουσίασης βασισµένες
σε web περιβάλλον .
Βάση των πλεονεκτηµάτων της εξ αποστάσεως µάθησης οι οργανισµοί που υιοθετούν τις
νέες αυτές τεχνολογίες αυξανόµουν συνεχώς τις επενδύσεις σε αυτά.
Εντούτοις πέραν των
πλεονεκτηµάτων το κόστος εγκατάστασης και υποστήριξης είναι δυσανάλογο σε σύγκριση µε τον
παραδοσιακό τρόπο µαθησιακής διδασκαλίας.
Αυτά τα µειονεκτήµατα µπορούν να µειωθούν σε µεγάλο βαθµό µε την χρήση ενός ανοιχτού
τύπου λογισµικού το όποιο θα παρέχει και επιπλέον ωφέλει.[14]
Η κοινότητα που περιβάλει ένα λογισµικό LMS ανοικτού κώδικα είναι συχνά ο
σηµαντικότερος παράγοντας για την επιτυχία του. ∆ηµοφιλή LMS παρέχουν ελεύθερα βοήθεια
µέσω κάποιας κοινότητας χρηστών, φυσικά υπάρχει και ένας σοβαρός αριθµός από εµπορικά
λογισµικά LMS διαθέσιµα στην αγορά.
Παρακάτω γίνεται µία προσπάθεια γνωριµίας µε διάφορα λογισµικά που θα µας βοηθήσει
στην καλύτερη επιλογή για εµάς. Για λόγους οικονοµικούς κυρίως οι επιλογές µας σε εµπορικού
τύπου λογισµικά είναι περιορισµένες.
2.1.2 ∆ΩΡΕΑΝ Η ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩ∆ΙΚΑ (OPEN SOURCE)
Ø
ATutor: (LMS/LCMS). Αναπτύχθηκε το 2002 από το Adaptive Technology
Resource Centre University of Toronto. Χρησιµοποιεί τη γλώσσα προγραµµατισµού
PHP και τη MySql. Προσφέρεται µε άδεια χρήσης GPL (GNU General Public
License) (http://www.atutor.ca/) [15]
Εικόνα 2.1 – ATutor: (LMS/LCMS)
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
19
Ø
Claroline: (LMS). Η ανάπτυξη της πλατφόρµας ξεκίνησε από το UCL στο Βέλγιο
το 2000. Βασίζεται στη γλώσσα προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιεί τη MySql.
Προσφέρεται µε άδεια χρήσης GPL. Είναι µεταφρασµένη σε 35 γλώσσες και µε
χρήση σε 95 χώρες, έχει δηµιουργήσει µια µεγάλη κοινότητα χρηστών και
προγραµµατιστών που ασχολούνται µε την εξέλιξη ή προσαρµογή της πλατφόρµας.
(http://www.claroline.net/) [15]
Εικόνα 2.2 – Claroline: (LMS)
Ø
eClass: Σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και υποστηρίζεται από την οµάδα Ασύγχρονης
Τηλεκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)
για λογαριασµό του Ακαδηµαϊκού ∆ιαδικτύου GUnet. (http://www.openeclass.org)
Εικόνα 2.3 – eClass
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
20
Ø
ILIAS: Η ανάπτυξή του ξεκίνησε το 1997 από το Πανεπιστήµιο της Κολωνίας στη
Γερµανία. Χρησιµοποιεί την γλώσσα προγραµµατισµού PHP και τη MySql.
∆ιατίθεται µε άδεια χρήσης GPL. (http://www.ilias.de) [15]
Εικόνα 2.4 – Ilias
Ø
Manhattan Virtual Classroom: Αναπτύχθηκε από το Κολέγιο Western New
England και τρέχει σε συστήµατα Linux/Unix. Είναι γραµµένο σε γλώσσα C και
διατίθεται µε άδεια χρήσης GPL. (http://manhattan.sourceforge.net/)
Εικόνα 2.5 - Manhattan Virtual Classroom
Ø
Moodle: Αναπτύχθηκε το 1999 από τον Αυστραλό Martin Dougiamas µε τη γλώσσα
προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιεί τη MySql. ∆ιατίθεται µε άδεια χρήσης
GPL (http://www.Moodle.org)
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
21
Εικόνα 2.6 – Moodle
Ø
Sakai: το Sakai Project αναπτύχθηκε το 2004 από κοινότητα τεσσάρων
ακαδηµαϊκών ιδρυµάτων µε δωρεά του Ιδρύµατος Mellon. Για να λειτουργήσει
χρειάζεται Java. ∆ιατίθεται µε άδεια χρήσης EDL. (http://www.sakaiproject.org) [15]
Εικόνα 2.7 - Sakai
2.1.3 ΕΜΠΟΡΙΚΑ
Ø
Blackboard: Η πλατφόρµα Blackboard είναι ένα
ολοκληρωµένο Σύστηµα
∆ιαχείρισης Μαθηµάτων που προορίζεται για εκπαιδευτικά ιδρύµατα και προσφέρει
σε γενικές γραµµές τριπλή λειτουργία µέσω διαδικτύου: τη διδασκαλία του
διδακτικού υλικού, την επικοινωνία µεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευοµένων και την
αξιολόγηση των εκπαιδευοµένων. Αποτελεί µια ευέλικτη πλατφόρµα την οποία οι
εκπαιδευτές µπορούν να προσαρµόσουν ανάλογα µε τη θεωρία µάθησης ή το
µοντέλο διδασκαλίας που θέλουν να χρησιµοποιήσουν, ενώ πολύ γλωσσική
υποστήριξη και αρχιτεκτονική που επιτρέπει την ενσωµάτωση άλλων εφαρµογών.
(http://www.blackboard.com).
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
22
Εικόνα 2.8 - Blackboard
2.1.4 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΕΡΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ
Η επιτυχία του προτύπου e-learning που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια έχει
δηµιουργήσει µια αυξανόµενη ζήτηση για e-learning συστήµατα σε πανεπιστήµια και άλλα
εκπαιδευτικά ιδρύµατα, τα οποία οδήγησαν στην ανάπτυξη µιας σειράς είτε εµπορικών ή ανοικτού
Συστήµατα ∆ιαχείρισης Μάθησης
Ενώ η χρήση των συστηµάτων αυτών κερδίζει την αναγνώριση και αποδοχή µεταξύ των
θεσµικών οργάνων, υπάρχουν νέα προβλήµατα που προκύπτουν πρέπει να λυθούν. Λόγω της
πολυπλοκότητας των συστηµάτων και των προσεγγίσεις για την υλοποίηση συστηµάτων,
καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολο να διαχειριστεί ή να τα συγκρίνει. Κάθε ένα νέο LMS
παρουσιάζει το δικό του µοντέλο µάθησης.[15]
Υπάρχει µία αρκετά µεγάλη πληθώρα εκπαιδευτικών εργαλείων στο διαδίκτυο, παραπάνω
αναφέρθηκαν µερικά µόνο από αυτά τα εργαλεία που υπάρχουν για την κατασκευή µιας
εκπαιδευτικής πλατφόρµας. Για την επιλογή όµως του καταλληλότερου προγράµµατος διαχείρισης
µάθησης έπρεπε το λογισµικό αυτό να καλύπτει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις µας. Έτσι έπρεπε να
απαντηθούν κάποια ερωτήµατα, που θα µας αποδείκνυαν ποια από αυτές το πετυχαίνει σε
µεγαλύτερο βαθµό.
Τα ερωτήµατα που έπρεπε να απαντηθούν είναι η λειτουργικότητα της, το κόστος
απόκτησης, η συντήρηση, η ευκολία χρήσης και διαχείρισης, το αν είναι ανοιχτό σε τροποποιήσεις
και αλλαγές, η συµµόρφωση µε τα Standard και τις προδιαγραφές, η ικανότητα ενοποίησης του µε
άλλα συστήµατα, η αξιοπιστία του, η ικανότητα διαβάθµισης του, οι απαιτούµενοι πόροι σε
software και hardware, η πολύ γλωσσική υποστήριξη, η ασφάλεια, η διαδικασία σχεδίασης
µαθήµατος ανάπτυξης και ολοκλήρωσης.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
23
2.1.5 ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ LMS
Παρακάτω περιγράφονται και συγκρίνονται µε την βοήθεια πινάκων µερικά από τα ευρέως
χρησιµοποιούµενα συστήµατα διαχείρισης µάθησης όπως Docebo, Moodle, Dokeos, Claroline,
ATutor και ILIAS.
Εικόνα 2.9 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 1
Εικόνα 2.10 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 2
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
24
Εικόνα 2.11 – Πίνακας Σύγκρισης LMS 3
2.1.6 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ
Για να διευκολυνθούµε στην σύγκριση ανατρέξαµε στο Online Course Evaluation Project το
edutools. (http://www.edutools.info/course/compare/).
Εικόνα 2.12 – Online Course Evaluation Project
Η τελική επιλογή µας είναι η πλατφόρµα του Moodle επειδή κρίθηκε ως η πιο αξιόπιστη και
αποτελεσµατική, καθώς και µε πολλές δυνατότητες να παραµετροποιηθεί για να εξυπηρετεί τις
ανάγκες µας και µε δυνατότητα να επικοινωνεί µε άλλες εφαρµογές κάνοντας την πιο αποδοτική.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
25
2.1.7 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ MOODLE
Το Moodle είναι ένα Course Management System (CMS) που σκοπό έχει να βοηθήσει τους
εκπαιδευτικούς να δηµιουργήσουν ποιοτικά διαδικτυακά µαθήµατα και να τα διαχειριστούν.Σαν
ένα e-learning σύστηµα, µερικές φορές αποκαλείται και ως Learning Management Systems (LMS),
Virtual Learning Environments (VLE) και Learning Content Management Systems (LCMS).
Το Moodle είναι ένα Open Source Software, το οποίο σηµαίνει ότι είναι ελεύθερο να το
κατεβάσουµε, να το χρησιµοποιήσουµε και να το παραγοντοποιήσουµε κάτω από την άδεια GNU
Public License. Αυτό σηµαίνει ότι το Moodle έχει πνευµατικά δικαιώµατα και κάποιες ελευθερίες.
Επιτρέπετε η αντιγραφή, η χρήση και οι αλλαγές στο Moodle υπό τον όρο ότι συµφωνούµε να
παρέχουµε τον πηγαίο κώδικα και σε άλλους, να µην τροποποιήσουµε ή να αφαιρέσουµε την
επίσηµη άδεια.[14]
2.1.8 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ MOODLE
Η δηµιουργία του ξεκίνησε το 1990 από τον Martin Diougamas. Η εξέλιξη της πλατφόρµας
Moodle είναι αυτό που την έχει κάνει να έχει χρησιµοποιηθεί πάνω σε αρκετά διαφορετικής φύσης
µαθήµατα και καθιστώντας την ένα χρήσιµο και αξιόπιστο εργαλείο για την πραγµατοποίηση
υψηλής ποιότητας διαδικτυακών µαθηµάτων παρά το ότι διατίθεται δωρεάν.
Τα Moodle έχει εφαρµογή σε Πανεπιστήµια και Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά ιδρύµατα, σε
Λύκεια, Γυµνάσια, Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισµούς, Εταιρείες που εκπαιδεύουν τους
υπαλλήλους.
2.1.9 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Το Moodle υποστηρίζει πάνω από 50 γλωσσικά πακέτα, περιλαµβάνοντας Αραβικά,
Κινέζικα, Γερµανικά, ∆ανέζικα, Αγγλικά, Γαλλικά, Ελληνικά, Ινδονησιακά, Ιταλικά, Ιαπωνικά,
Νορβηγικά, Ρώσικα, Πορτογαλικά, Ρουµανικά, Σλοβάκικα, Ισπανικά, Σουηδικά, Τούρκικα και
πολλές άλλες.
2.1.10 ΣΧΕ∆ΙΑΣΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Ο σχεδιασµός και η ανάπτυξη του Moodle καθοδηγείται από µια συγκεκριµένη φιλοσοφία
της µάθησης, ένας τρόπος σκέψης ο οποίος αναφέρεται στην βιβλιογραφία ως «Social
Constructionist Pedagogy» «Κοινωνική Εποικοδοµιστική Παιδαγωγική». Πίσω από αυτή την
έννοια κρύβονται τέσσερις βασικές έννοιες, που θα αναλυθούν παρακάτω.
Ø
CONSTRUCTIVISM
–ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΤΙΚΙΣΜΟΣ
:Αυτή η πλευρά
υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι αποκτούν νέα γνώση, καθώς αλληλεπιδρούν µε το
περιβάλλον τους. Κάθε τι που διαβάζουµε, βλέπουµε, ακούµε δοκιµάζεται µε την
προηγούµενη γνώση µας και µπορεί να διαµορφώσει νέα γνώση την οποία θα
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
26
κουβαλάµε µαζί µας.
Ø
CONSTRUCTIONISM – ΚΑΤΑΣΚΕΥΙΣΜΟΣ: Η δεύτερη ιδέα που ονοµάζεται
Constructionism υποστηρίζει ότι η µάθηση είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατική όταν
µεταφέρουµε γνώση σε άλλους. Αυτό µπορεί να είναι οτιδήποτε, από µία προφορική
πρόταση ή µία δηµοσίευση στο internet, µέχρι πιο σύνθετα τεχνουργήµατα όπως µία
ζωγραφιά, ένα σπίτι ή ένα πακέτο λογισµικού
Ø
SOCIAL CONSTRUCTIVISM- ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΠΟΙΚΟ∆ΟΜΙΤΙΣΜΟΣ:
Αυτή η ιδέα επεκτείνει ακόµα περισσότερο τις Constructivism και Constructionism
σε ένα κοινωνικό group, το οποίο κατασκευάζει πράγµατα για κάποιο άλλο,
συνεργατικά δηµιουργώντας µία µικρή κουλτούρα κοινών τεχνουργηµάτων µε
κοινές έννοιες. Όταν κάποιος εντάσσεται σε µία τέτοια κουλτούρα µαθαίνει διαρκώς
το πώς θα γίνει µέλος της, σε όλα τα επίπεδα.
Ø
CONNECTED AND SEPARATE – ΣΥΝ∆Ε∆ΕΜΕΝΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣΤΗ: Με τον
όρο Separate ευνοούµε την συµπεριφορά κάποιου που προσπαθεί να µένει
αντικειµενικός και να υπερασπίζεται τις ιδέες του, χρησιµοποιώντας τη λογική για
να εντοπίσει κενά στις ιδέες των αντιπάλων του. Με τον όρο Connected εννοούµε
την συµπεριφορά κάποιου να πλησιάζει την υποκειµενικότητα, προσπαθώντας να
ακούσει και να θέσει ερωτήσεις σε µία προσπάθεια να δει τα πράγµατα από την
οπτική γωνία του άλλου. Constructed είναι η συµπεριφορά κάποιου ατόµου να είναι
ευαίσθητο και στις δύο προσεγγίσεις και είναι ικανό να επιλέξει ποια από τις δύο
είναι πιο κατάλληλη για κάθε περίπτωση. Γενικά, ένα καλό επίπεδο συνδεδεµένης
συµπεριφοράς, µέσα σε µία εκπαιδευτική κοινότητα, είναι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο
για µάθηση.
2.1.11 ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ
Το Moodle µπορεί να τρέχει σε οποιοδήποτε σύστηµα web server που µπορεί να τρέξει PHP,
και µπορεί να υποστηρίξει κάποιον από τους πολλούς τύπους βάσεων δεδοµένων Η λέξη Moodle
προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων «Modular Object - Oriented Dynamic Learning
Environment». Το Moodle µπορεί να υποστηρίζει τα παρακάτω συστήµατα:
Ø
Unix,
Ø
Linux
Ø
Free BSD
Ø
Windows
Ø
Mac OS
Ø
Novell NetWarer
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
27
Όλες οι υποστηριζόµενες βάσεις δεδοµένων είναι οι παρακάτω:
Ø
MySql,
Ø
Postgre SQL,
Ø
Microsoft SQL
Ø
Server (MS SQL)
Ø
Oracle
Ø
Interbase
Ø
Foxpro
Ø
Access
Ø
ADO
Ø
Sybase
Ø
DB2
Ø
ODBC
2.2 Ε-PORTFOLIO
2.2.1 E-PORTFOLIO ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ
Υπάρχει µια ποικιλία εργαλείων, που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την ανάπτυξη ενός
EPortfolio. Βασιζόµενοι στο ευρωπαϊκό πιλοτικό project MOSEP, τα ePortfolio µπορούν να
ταξινοµηθούν σε πέντε κατηγορίες.
Ø
Εµπορικά ePortfolio προϊόντα λογισµικού (Commercial ePortfolio software
products) όπως τα Angel, Fronter και LiveText.
Ø
Προϊόντα λογισµικού Ανοικτού Κώδικα (Open Source Product Software) όπως τα
Mahara και OSP-Portfolio.
Ø
Συστήµατα διαχείρισης µάθησης µε πρόσθετες λειτουργίες για ePortfolio
(Learning management systems, with portfolio functions via plug-ins) όπως τα
Moodle with Exabis ePortfolio plug-in, Moodle with Moofolio plug-in και το moodle
with mahara portfolio (που θα παρουσιάσουµε παρακάτω αναλυτικότερα)
Ø
Συστήµατα διαχείρισης περιεχοµένου µε ePortfolio λειτουργίες (Content
management systems with extended ePortfolio functions) όπως το Factline
Community Server.
Ø
Ενσωµατωµένα συστήµατα και πακέτα λογισµικού (Integrated systems and
system families).
2.2.2 ΓΙΑΤΙ EPORTFOLIO;
Το ePortfolio µπορεί να παρέχει στο άτοµο την ευκαιρία να υποστηρίξει τις δυνατότητές του
να συλλέγει, να οργανώνει τη µάθηση του. Είναι ένα εργαλείο για τη σχεδίαση της ατοµικής
ανάπτυξης, για την συνεχή επαγγελµατική εξέλιξη του και έχει την ικανότητα να παρουσιάσει τα
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
28
αποτελέσµατα της µάθησής αυτής.
Ακόµα περισσότερο, ένα ePortfolio µπορεί να χρησιµεύσει ως εργαλείο για τη διαχείριση
της γνώσης και µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως τέτοιο από ακαδηµαϊκά ιδρύµατα υποστηρίζοντας σε
σηµαντικό βαθµό την τηλεκπαίδευση. Η αποτελεσµατική χρήση εξαρτάται από τους ίδιους τους
εκπαιδευόµενους που το χρησιµοποιούν και η χρήση τους µπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της
τηλεκπαίδευσης.
2.2.3 TO MAHARA E-PORTFOLIO
Η λέξη Mahara στους Μαόρι της Νέας Ζηλανδίας σηµαίνει σκέψη. Το Mahara είναι µία
εφαρµογή ηλεκτρονικού χαρτοφυλακίου δηλαδή µίας on-line συλλογής ψηφιακών αντικειµένων
που είναι γνωστά µε τον όρο artefacts.
Αυτά µπορούν να οργανωθούν µε διάφορους τρόπους, µε σκοπό να αποτελέσουν κίνητρο
αναστοχαστικής µάθησης, εργαλείο αξιολόγησης και πιστοποίησης, αλλά και να αποτελέσει µέσο
για όσους θέλουν να παρουσιάσουν τον εαυτό τους προκειµένου να βελτιώσουν την
επαγγελµατική θέση τους ή και να βρουν δουλειά. Το Mahara επίσης περιλαµβάνει λειτουργίες
κοινωνικής δικτύωσης, µε όλα τα εργαλεία, πράγµα που το καθιστά εξαιρετικά χρήσιµη εφαρµογή
για εκπαιδευτικές χρήσεις.
2.2.4 ΓΙΑΤΙ ΤΟ MAHARA
Το Mahara είναι πλήρως εξελληνισµένο, έχει γραφικό περιβάλλον και υπάρχει µία πολλή
καλή οµάδα που ανανεώνει συνεχώς τις δυνατότητες του κάνοντας το όλο και πιο ανταγωνιστικό.
Επίσης µια οµάδα υποστήριξης είναι πάντα πρόθυµη να βοηθήσει σε περίπτωση προβληµάτων που
µπορεί να αντιµετωπισθούν κατά την διαδικασία εγκατάστασης του Mahara.
Γενικότερα δεν υπάρχουν και πάρα πολλές επιλογές ολοκληρωµένων συστηµάτων eportfolio
ανοικτού κώδικα που να µπορούν να προσφέρουν πολλές δυνατότητες και εργαλεία. Τα
περισσότερα είναι κυρίως εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, ή πρόσθετα για τα LCMS συστήµατα
όπου οι δυνατότητές που προσφέρουν είναι κυρίως η δηµιουργία µίας παρουσίασης πολυµεσικού
υλικού.
Το Mahara επιτρέπει τους χρήστες του να επικεντρώνονται σε ατοµικά ζητήµατα που
σχετίζονται µε το σκοπό για το οποίο είναι χρήστες της εφαρµογής και να ορίζουν δικαιώµατα
πρόσβασης σε ότι έχουν δηµιουργήσει. Έτσι ο χρήστης δηµιουργεί το προσωπικό του
χαρτοφυλάκιο µε στοιχεία που επιθυµεί.
Η αρθρωτή δοµή του Mahara επιτρέπει την επέκτασή του µε πρόσθετα, ενώ η αρχιτεκτονική
εξασφαλίζει συνεργασία µε άλλες εφαρµογές όπως το Moodle κι έτσι προκύπτει το Mahoodle που
θα αναλύσουµε παρακάτω. Το Mahara είναι ένα δυναµικό πολυεργαλείο, δίνοντας µας την
δυνατότητα να καθορίσουµε εµείς την χρήση του . Γενικά, εµπλουτίζει τις διαδικασίες µάθησης
και αξιολόγησης και δίνει δυνατότητες προβολής παρουσίασης των επιτευγµάτων ενός χρήστη
µέσα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
29
2.3 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
2.3.1 ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΟ MOODLE
Το BigBlueButton είναι ένα ανοικτού κώδικα project, βασιζόµενο σε πάνω από 14 δωρεάν
και ανοικτού κώδικα τµήµατα για να δηµιουργήσει ένα ολοκληρωµένο διαδικτυακό σύστηµα
τηλεδιάσκεψης που λειτουργεί σε PC, Mac και Unix συστήµατα.
Όταν λέµε ένα ολοκληρωµένο διαδικτυακό σύστηµα τηλεδιάσκεψης εννοούµε ότι µας
παρέχει σύγχρονες τεχνολογίες, απαραίτητες για την υποστήριξη µιας σύγχρονης πλατφόρµας
όπως δικτυακή κάµερα, Παρουσίαση, Ενσωµατωµένο VoIP, ∆ιαµοιρασµός Επιφάνειας Εργασίας
και Εφαρµογών.
2.3.2 ΙΣΤΟΡΙΑ
Το project ξεκίνησε από το Carleton University του προγράµµατος Technology Innovation
and Management. Η πρώτη έκδοση γράφτηκε από τον Richard Alam κάτω από την επίβλεψη του
Tony Bailetti.
Το 2009 ο Richard Alam, Denis Zgonjanin, και Fred Dixon δηµοσιεύσανε τον πηγαίο
κώδικα του BigBlueButton στο Google Code και σχηµατίζεται το Blindside Networks, µια εταιρία
που επιδιώκει το µοντέλο ανοιχτής πηγής επιχειρηµατικής δραστηριότητας και της παροχής που
καταβάλλονται στην υποστήριξη και τις υπηρεσίες προς την κοινότητα BigBlueButton.
Το 2010 οι προγραµµατιστές προσθέσανε ένα πίνακα για να επεξηγεί την παρουσίαση που
µεταφορτώθηκε. Ο Jeremy Thomerson προστεθεί µια διεπαφή προγραµµατισµού εφαρµογών
(API), τα οποία η κοινότητα BigBlueButton στη συνέχεια χρησιµοποιούν για την ενσωµάτωση µε
το Sakai, Wordpress, Το Moodle, Joomla, Redmine, Drupal, Tiki Wiki CMS Groupware,
Foswiki, και το LAMS.
Το 2011 οι προγραµµατιστές επικεντρώνονται στην προστιθέµενη εγγραφή και
αναπαραγωγή των δυνατοτήτων του BigBlueButton.
Το όνοµα BigBlueButton προέρχεται από την αρχική ιδέα ότι η έναρξη µιας διάσκεψης Ιστού
πρέπει να είναι τόσο απλή όσο το πάτηµα ενός µεταφορικού µεγάλου µπλε κουµπιού.
Εικόνα 2.13 –Moodle And BigBlueButton
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
30
2.4 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ / E-BOOKS
Ηλεκτρονικό ονοµάζεται ένα βιβλίο όταν είναι σε ηλεκτρονική µορφή. Ένα ηλεκτρονικό
βιβλίο µπορεί να παραχθεί εξ’ αρχής σε ηλεκτρονική µορφή ή να προϋπάρχει σε έντυπη µορφή και
να ψηφιοποιηθεί αργότερα.
Στην παρούσα πτυχιακή εργασία για την δηµιουργία του ψηφιακού υλικού χρησιµοποιήθηκε
το πρόγραµµα eWriter pro.
Εικόνα 2.14 –eWiter pro
2.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
Για να µπορέσει να εξυπηρετήσει η πλατφόρµα µας τον σκοπό της όσον αφορά στο
εκπαιδευτικό υλικό της ασφάλειας υπολογιστικών συστηµάτων και δικτύων, χρειάστηκαν κάποια
απαραίτητα λογισµικά.
Τα λογισµικά αυτά εγκαταστάθηκαν στον υπολογιστή µας και µελετήθηκαν ώστε να
κατασκευαστούν χρήσιµοι πολυµεσικοί οδηγοί για το καθένα και να βοηθήσουν στην εκπαιδευτική
διαδικασία .Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα λογισµικά που µελετήθηκαν και
παρουσιάζονται αναλυτικότερα στα παραρτήµατα.
2.5.1 ASTARO GATEWAY SOFTWARE
Υπάρχουν 3 πακέτα Astaro που µπορούµε να διαλέξουµε, το home edition, το essential
edition, και το professional edition.
Στον οδηγό του Astaro παρουσιάζεται η διαδικασία της σύνδεσης δύο αποµακρυσµένων
υπολογιστών όπου θα συνδεθούν µε τα montem τους να έχουν το Astaro Firewall δηµιουργώντας
ταυτόχρονα και µια σύνδεση VPN που θα χρησιµοποιεί το SSL για να επικοινωνούν.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
31
Τα δύο αυτά δίκτυα είναι σε διαφορετικές περιοχές και που θέλουµε να κάνουµε το
connection. Αν θέλαµε να αποδώσουµε µε ένα όνοµα το όλο έργο µας θα λέγαµε ότι φτιάξαµε ένα
site to site VPN µε την βοήθεια του Astaro firewall.
Ο οδηγός του Astaro Firewall περιγράφεται στο παράρτηµα VII.
Εικόνα 2.15 –Astaro Firewall
2.5.2 WINDUMP
Το Tcpdump είναι µια εύχρηστη εφαρµογή ανάλυσης της κίνησης ενός δικτύου και
εκτελείται σε cmd. Επιτρέπει στους χρήστες να ανιχνεύσουν και να εµφανίσουν κάθε είδους
κίνηση, στον υπολογιστή που είναι εγκατεστηµένο το πρόγραµµα, καθώς επίσης και την κίνηση
πακέτων από άλλα υπό δίκτυα.
Σε Windows λειτουργικά η αντίστοιχη εφαρµογή είναι η Windump. To windump πως και το
tcpdump υλοποιεί την καταγραφή και την ανάλυση της δικτυακής κίνησης και µπορεί να
χρησιµοποιηθεί και ως ανιχνευτής ανεπιθύµητης δικτυακής κίνησης.
Ο οδηγός του Windump περιγράφεται στο παράρτηµα X.
Εικόνα 2.16 –Windump
2.5.3 GPG ΚΑΙ PGP
Το GPG κρυπτογραφεί τα µηνύµατα χρησιµοποιώντας ασύµµετρα ζεύγη κλειδιών που έχουν
δηµιουργηθεί από τους χρήστες. Το GPG χρησιµοποιεί ένα σύνολο από άλλους αλγορίθµους όπως
οι CAST5, Triple DES, AES, Blowfish και Twofish. Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν να
χρησιµοποιηθεί ο IDEA στο GPG κατεβάζοντας το plugin.
Το PGP Desktop (Pretty Good Privacy) είναι ένα εργαλείο ασφάλειας που χρησιµοποιεί
κρυπτογραφία για να προστατεύσει τα δεδοµένα από µη εξουσιοδοτηµένη χρήση.
Το PGP Desktop προστατεύει τα δεδοµένα που στέλνονται µέσω ηλεκτρονικής
αλληλογραφίας ή µέσω άµεσων µηνυµάτων. Επιτρέπει την κρυπτογράφηση ολόκληρου ή µέρους
ενός partition ενός σκληρού δίσκου. Επίσης µπορεί να κρυπτογραφήσει απλά ένα µέρος σκληρού
δίσκου δηµιουργώντας έναν εικονικό δίσκο στον οποίο µπορούν να αποθηκεύουν µε ασφάλεια τα
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
32
πιο ευαίσθητα δεδοµένα. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για
µοίρασµα αρχείων ή φακέλων µε
ασφάλεια µέσα σε ένα δίκτυο. Επιτρέπει την εισαγωγή οποιουδήποτε συνδυασµού αρχείων και
φακέλων σε µια κρυπτογραφηµένη συµπιεσµένη συσκευασία για την εύκολη διανοµή ή για
δηµιουργία αντιγράφων ασφαλείας. Τέλος, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να την διαγραφή
ευαίσθητων αρχείων έτσι ώστε κανένας να µην µπορεί να το ανακτήσει να ελευθερώσει χώρο στο
σκληρό δίσκο χωρίς να αφήνει κανένα αποτύπωµα .
Το PGP Desktop χρησιµοποιείται για την δηµιουργία «ζευγών κλειδιών (PGP keypairs) και
για διαχείριση τόσο προσωπικών κλειδιών όσο και δηµοσίων κλειδιών τρίτων ατόµων.
Ο οδηγός του PGP και GPG περιγράφεται στο παράρτηµα VIΙI.
Εικόνα 2.17 –Gpg and Pgp
2.5.4 OPENSSL
Το project OpenSSL είναι µία συλλογική προσπάθεια για την υλοποίηση ενός εργαλείου
ανοιχτού κώδικα που να υλοποιεί τα πρωτόκολλα Secure Sockets Layer (SSL v2/v3) και Transport
Layer Security (TLS v1) καθώς και µίας πλήρους κρυπτογραφικής βιβλιοθήκης γενικής χρήσης.
Βασίζεται στην βιβλιοθήκη SSLeay που δηµιουργήθηκε από τους Eric A. Young και Tim J.
Hudson. Πέρα από τις βιβλιοθήκες για τα πρωτόκολλα και το σχετικό API, το OpenSSL παρέχει
ένα εργαλείο γραµµής εντολών για την εκτέλεση των συναρτήσεων της κρυπτό- βιβλιοθήκης από
ένα φλοιό. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για τα παρακάτω:
Ο οδηγός του OPENSSL περιγράφεται στο παράρτηµα IX.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Σε αυτό το κεφάλαιο περιγράφεται η µεθοδολογία ανάπτυξης του διακρατικού
εκπαιδευτικού λογισµικού αναλύοντας όλες τις φάσεις ανάπτυξης του.
3.1 ΦΑΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ
Σε αυτή την φάση δηµιουργούµε ένα µοντέλο στο οποίο καθορίζονται οι στόχοι της
εφαρµογής µας, συγκεντρώνονται οι απαιτήσεις των χρηστών και προσδιορίζεται η µέθοδος που
θα εφαρµοστεί για την παραγωγή του τελικού έργου.
Επιπλέον καταγράφονται τα στάδια ολοκλήρωσης του έργου, ο χρονοπρογραµµατισµός του
και προσδιορίζονται οι απαιτήσεις των χρηστών. Η ανάλυση αποτελείται από τα ακόλουθα τρία
στάδια:
3.1.1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΒΑΣΙΚΩΝ Ι∆ΕΩΝ
Σε αυτό το βήµα γίνεται η ανάλυση και η καταγραφή της αρχικής ιδέας για την δηµιουργία
της εφαρµογής. Καθορίζονται οι κύριοι στόχοι της εφαρµογής και ελέγχεται αν αυτοί είναι
ρεαλιστικοί. Αυτοί περιγράφονται σε σχέση µε το περιεχόµενο της εφαρµογής, µε τους τελικού
χρήστες στους οποίους απευθύνεται και τα µέσα που θα χρησιµοποιηθούν για την παρουσίαση του
περιεχοµένου. Μερικές από τις ερωτήσεις που απαντήθηκαν και οι οποίες θα µας βοηθήσουν στην
περαιτέρω οργάνωση της δοµής του έργου απεικονίζονται ενδεικτικά στον επόµενο Πίνακα:
Ανάλυση αναγκών
Ερώτηση
Απάντηση
Ποιος είναι ο στόχος του έργου;
Η δηµιουργία διαδραστικού εκπαιδευτικού
λογισµικού για τη διδασκαλία του
µαθήµατος ασφάλεια Η/Υ και ∆ικτύων.
Ποιος χρειάζεται αυτό το έργο;
Μαθητές και εκπαιδευτές.
Ποιο είναι το αρχικό επίπεδο γνώσεων
των χρηστών για την συγκεκριµένο
σχεδιαστικό πρόγραµµα;
∆εν υπάρχει προηγούµενη γνώση του
προγράµµατος.
Ποιο είναι το επιδιωκόµενο επίπεδο
γνώσης του προγράµµατος;
Η εκµάθηση συγκεκριµένων προγραµµάτων
ασφάλειας υπολογιστών.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
34
Ανάλυση Χρηστών
Ερώτηση
Απάντηση
Σε ποια βαθµίδα εκπαίδευσης ανήκουν
οι χρήστες;
Στη τριτοβάθµια εκπαίδευση.
Ποια η ηλικία των χρηστών;
Άνω των 18
Τι γλώσσα µιλούν;
Ελληνική / Αγγλική
Έχουν χρησιµοποιήσει παλαιότερα Η/Υ; Ναι
Υπάρχουν µεταξύ τους χρήστες µε
προβλήµατα όρασης ή ακοής;
Πιθανόν
Τι πολυµεσικά στοιχεία απαιτούνται;
Κείµενο, υπερκείµενο, ήχος, εικόνα, video.
Πως θα γίνει η διανοµή του τελικού
προϊόντος;
∆ιαδικτυακό
Πόσο χρόνο διαθέτουµε για την
ανάπτυξη του έργου;
Περίπου 6 µήνες
Υπάρχουν άλλες ανάγκες που πρέπει
να καλύπτονται για την διευκόλυνση
των χρηστών;
Τηλεδιάσκεψη, άµεσα και έµµεσα
µηνύµατα, και οργάνωση των
δραστηριοτήτων των φοιτητών µέσω ePortfolio.
3.1.2 ΧΡΟΝΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ∆ΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Στο στάδιο αυτό καθορίστηκαν τα διάφορα τµήµατα υλοποίησης του έργου και
τοποθετήθηκαν σε χρονική σειρά προ-καθορίζοντας την απαιτούµενη χρονική διάρκεια τους. Το
χρονοδιάγραµµα εκπόνησης της ανάπτυξης του έργου φαίνεται στο παρακάτω σχήµα:
Πλάνο εργασιών
Νοέµ.
∆εκ.
Ιαν.
Φεβ.
Μαρ.
Απρ.
Φάση Α: Ανάλυση
Φάση Β: Σχεδίαση
Φάση Γ : Υλοποίηση
Φάση ∆ :
Έλεγχος
Φάση Ε :
∆ιανοµή
Φάση ΣΤ :
Συντήρηση
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
35
3.1.3 ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ & ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ
Συνεχίζοντας, το στάδιο της ανάλυσης προσδιορίζουµε τις προδιαγραφές απαιτήσεων όλων
των ενδιαφερόµενων µερών. Αυτές οι προδιαγραφές µπορούν να διαιρεθούν σε δυο κατηγορίες, τις
απαιτήσεις των χρηστών και τις απαιτήσεις της µαθησιακής διδασκαλίας οι οποίες αναλύονται
παρακάτω.
Ø
Απαιτήσεις χρηστών
Πολυµεσικά βιβλία παρουσίασης των εφαρµογών Ασφάλειας υπολογιστών Ασκήσεις
διαφόρων τύπων (πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχησης, σωστό – λάθος, συµπλήρωσης κενών
διαστηµάτων, κ.α.)
• ∆υνατότητα ελέγχου προόδου µαθητή από τον διδάσκοντα αλλά και από τον ίδιο
• Ευρετήριο εννοιών
• Χρήσιµες ιστοσελίδες και συνδέσµους
• Εύκολη στην χρήση πλατφόρµα
• ∆υνατότητα να uploading/downloading του υλικού των µαθηµάτων
• Ηµερολόγιο καταγραφής νέων συµβάντων και κινήσεων στην πλατφόρµα
• Επικοινωνία µεταξύ των χρηστών µε άµεσα/ Εµέσα µηνύµατα
• ∆υνατότητα κάθε χρήστη να διατηρεί το προσωπικό του προφίλ δείχνοντας την
εξέλιξη του και τις εργασίες του για µελλοντική χρήση
• ∆υνατότητα τηλεδιάσκεψης για την πραγµατοποίηση και παρακολούθηση
µαθηµάτων από απόσταση
• ∆υνατότητα backup / restore τόσο στα µαθήµατα όσο και ολικά στην πλατφόρµα
• ∆υνατότητα ανεβάσµατος εκπαιδευτικών παιχνιδιών κατασκευασµένα στην
εφαρµογή Hot potatoes
3.2 ΦΑΣΗ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ
Σε αυτή τη φάση απαιτείτε να γίνει µια δοµηµένη και λεπτοµερή περιγραφή της εφαρµογής
και των θεµελιωδών στοιχείων που την αποτελούν. Η φάση της σχεδίασης υποδιαιρείται στη
λειτουργική και την τεχνική σχεδίαση.
Το τµήµα της λειτουργικής σχεδίασης θα παρουσιάσει αναλυτικά το περιβάλλον διεπαφής
χρήστη και τις ενέργειες που την επιτελούν. Ενώ στο τµήµα της τεχνικής σχεδίασης θα
µετασχηµατίσει τις λογικές προδιαγραφές σε τεχνικές προδιαγραφές.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
36
Εικόνα 3.1 – Μορφή Πλατφόρµας
3.3 ΦΑΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
Η υλοποίηση είναι η φάση όπου η σχεδίαση του συστήµατος υλοποιείται σε ένα σύστηµα
που λειτουργεί. Για την ανάπτυξη του έργου στηριζόµαστε άµεσα στα παραδοτέα των
προηγούµενων φάσεων. Σε αυτό το στάδιο συγκεντρώνεται και επεξεργάζεται το υλικό,
δηµιουργούνται τα διάφορα πολυµεσικά στοιχεία και ενσωµατώνονται στην εφαρµογή.
3.3.1 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ ΣΤΟ MOODLE
Η αναλυτική διαδικασία και τα βήµατα που υλοποιήθηκαν για την εγκατάσταση του Moodle
στον υπολογιστή µας, παρουσιάζεται στο Παράτηµα I.
Η αρχική σελίδα είναι αυτή που φαίνεται αρχικά στους επισκέπτες που εισέρχονται στην
σελίδα µας και αποτελείται από τρεις κύριες περιοχές, το δεξί, το αριστερό και το κεντρικό τµήµα.
Ø
Το δεξί και το αριστερό τµήµα καλύπτουν διάφορα blocks, όπως το «Login», «Main
Menu», «Navigation», «Calendar» κτλ. Είναι εφικτό να προστεθούν νέα blocks
από τον διαχειριστή, ανάλογα µε τι επιθυµεί να εµφανίζεται.
Ø
Στο κεντρικό τµήµα παρουσιάζεται η λίστα µε τις ενότητες των µαθηµάτων, στις
οποίες είναι οργανωµένα τα µαθήµατα που είναι διαθέσιµα στην Πλατφόρµα Moodle.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
37
Ø
Επιπλέον, πάνω δεξιά στην αρχική οθόνη του Moodle υπάρχει ένα αναδυόµενο
µενού µε επιλογές γλωσσών που δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τη
γλώσσα που επιθυµεί να εµφανίζεται ο δικτυακός τόπος του Moodle. Οι επιλογές
που του εµφανίζονται καθορίζονται από τον διαχειριστή ανάλογα µε τις γλώσσες
που έχει εγκαταστήσει.
Εικόνα 3.2 –Moodle Αρχική Σελίδα
3.3.1.1 ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ - ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
Ø
Η σελίδα ρυθµίσεων της αρχικής σελίδας βρίσκεται αν πάµε στο µενού «Site
Administraton àFront Page à Front Page Settings».
Εικόνα 3.3 – Σελίδα Ρυθµίσεων Της Αρχικής Σελίδας
Εδώ βλέπουµε το «Full site name», όπου δίνουµε ολόκληρο το όνοµα της πλατφόρµας
Moodle, αυτό το όνοµα θα εµφανίζεται στην κορυφή της και στην γραµµή τίτλου του browser.
Το «Sort name to site», θα πρέπει να είναι µια σύντοµη λέξη όπου θα εµφανίζεται όταν ένας
χρήστης µπαίνει στην σελίδα µας.
Και τέλος υπάρχει το «Front page description», µια σύντοµη περιγραφή της πλατφόρµας η
οποία και θα περιλαµβάνεται στην αρχική σελίδα.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
38
Εικόνα 3.4 – Front Page Settings
3.3.1.2 ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΨΗΣ ΤΟΥ MOODLE
Το Moodle µας παρέχει την δυνατότητα να αλλάξουµε πολλή εύκολα την εµφάνιση του, από
µία
πληθώρα
θεµάτων
που
είναι
διαθέσιµα
στην
επίσηµη
σελίδα
του
Moodle
(http://www.moodle.org), διαχωρισµένα ανάλογα µε την έκδοσή του Moodle που εγκαταστήσαµε.
Παρακάτω παρουσιάζεται η διαδικασία αυτή.
Ø
Πηγαίνουµε στο µενού «Site Administration àAppearance à Themes à Themes
selector».
Εικόνα 3.5 – Themes
Ø
Εδώ βλέπουµε το προκαθορισµένο θέµα που υπάρχει, πηγαίνοντας στην επιλογή
«Select Theme» εµφανίζονται τα διαθέσιµα θέµατα προς επιλογή.
Ø
Εναλλακτικά µπορούµε να πάµε οι ίδιοι στην σελίδα του Moodle και να
κατεβάσουµε το αρχείο µε το θέµα της αρεσκείας µας. Αυτό που πρέπει να
προσέξουµε όµως είναι να υπάρχει συµβατότητα µε την έκδοση του Moodle που
έχουµε εγκαταστήσει.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
39
Εικόνα 3.6 – Chose Themes
Ø
Αυτή είναι η τελική επιλογή θέµατος που επιλέχτηκε για την παρούσα πτυχιακή
εργασία. Είναι σηµαντικό η επιλογή του θέµατος µας να είναι ευχάριστη και όχι
κουραστική στα µάτια αλλά και να ταιριάζει µε τις ανάγκες και την χρήση της
πλατφόρµας µας.
Εικόνα 3.7 – Τελική Επιλογή Themes
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
40
3.3.1.3 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΣΕΛΙ∆ΑΣ
Υπάρχουν δύο ρυθµίσεις όσον αφορά στα αντικείµενα που θα εµφανίζονται στην αρχική µας
σελίδα. Η µια είναι η «Front page» όπου απευθύνεται σε επισκέπτες που δεν έχουν συνδεθεί και η
δεύτερη είναι η «Front page items when logged in» όπου απευθύνεται στους χρήστες που είναι
εγγεγραµµένοι.
Εικόνα 3.8 – Αντικείµενα Αρχικής Σελίδας
3.3.1.4 ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΩΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ
Κάθε χρήστης που µπαίνει στην πλατφόρµα, χαρακτηρίζεται ως «Guest» και σαν
επισκέπτης µπορεί να περιηγηθεί στο σύστηµα, και να δει κάποια βασικά πράγµατα για την
πλατφόρµα µας, αλλά δεν µπορεί να έχει πλήρη πρόσβαση στο υλικό ενός µαθήµατος και
κανονική συµµετοχή. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να κάνει εγγραφή στην πλατφόρµα µε ένας από
τους τρόπους που έχουν επιλεγεί.
3.3.1.5 ΕΓΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ
Η εφαρµογή Moodle προσφέρει αρκετές µεθόδους πιστοποίησης των χρηστών, όπου
µπορούµε να διαλέξουµε ανάλογα µε το πως επιθυµούµε να εγγράφονται στην πλατφόρµα µας.
Μία περιγραφή αυτών ακολουθεί παρακάτω.
Ø
Λογαριασµοί από το διαχειριστή - Manual accounts: Αυτή η µέθοδος αφαιρεί τη
δυνατότητα από τους χρήστες να δηµιουργούν δικούς τους λογαριασµούς. Όλοι οι
λογαριασµοί πρέπει να δηµιουργηθούν από το διαχειριστή.
Ø
Πιστοποίηση βασισµένη στο ηλεκτρονικού ταχυδροµείο - Email-based self-
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
41
registration: Όταν ο χρήστης συνδεθεί επιλέγοντας το δικό του όνοµα χρήστη και
συνθηµατικό, αποστέλλεται στην ηλεκτρονική διεύθυνσή του ένα µήνυµα που
εµπεριέχει ένα σύνδεσµο για επιβεβαίωση της εγγραφής του.
Ø
CAS server (SSO): Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί έναν εξυπηρετητή CAS (Central
Authentication Service) για την πιστοποίηση των χρηστών σε ένα SSO (Single Sign
On ) περιβάλλον.
Ø
External database: Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί µία εξωτερική βάση δεδοµένων
όπου επικυρώνει τα στοιχεία του χρήστη που δόθηκαν µε αυτά που εµπεριέχονται
στην βάση.
Ø
FirstClass server: Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί το FirstClass server για να ελέγξει
εάν ένα δοσµένο όνοµα χρήστη και συνθηµατικό είναι έγκυρα.
Ø
IMAP server : Η µέθοδος αυτή χρησιµοποιεί έναν IMAP εξυπηρετητή που ελέγχει
εάν το όνοµα χρήστη και ο κωδικός πρόσβασης είναι έγκυρος.
Ø
LDAP server :Αυτή η µέθοδος παρέχει πιστοποίηση από έναν εξωτερικό LDAP
server.
Ø
NNTP server : Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί έναν NNTP server για να ελέγξει εάν
ένα δοσµένο όνοµα χρήστη ή κωδικός πρόσβασης είναι έγκυρα.
Ø
No authentication:
Οι χρήστες µπορούν να συνδεθούν και να δηµιουργήσουν
έγκυρους λογαριασµούς αµέσως, χωρίς την πιστοποίηση από έναν εξωτερικό
εξυπηρετητή και χωρίς επιβεβαίωση µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου.
Ø
PAM (Pluggable Authentication Modules): Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί το PAM
για πρόσβαση στα τοπικά ονόµατα των χρηστών του εξυπηρετητή.
Ø
POP3 server: Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί έναν εξυπηρετητή POP3 για να ελέγξει
εάν ένα δοσµένο όνοµα χρήστη και ο κωδικός πρόσβασης είναι έγκυρα.
Ø
RADIUS server: Αυτή η µέθοδος χρησιµοποιεί εξυπηρετητή RADIUS για να
ελέγξει εάν το όνοµα χρήστη και ο κωδικός που δίνονται είναι έγκυρα.
Ø
Shibboleth: Με αυτήν την µέθοδο οι χρήστες δηµιουργούνται και πιστοποιούνται
χρησιµοποιώντας Shibboleth.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
42
Εικόνα 3.9 – Manage Authedication Plugins
3.3.1.6 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ ΟΙ ∆ΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΜΟΝΟ - MANUAL ACCOUNTS
Η είσοδος των χρηστών µπορεί να γίνει µε δυο τρόπους, ο πρώτος είναι καθορίζοντας τις
πληροφορίες για κάθε χρήστη ξεχωριστά και ο δεύτερος είναι δηµιουργώντας τους αυτόµατα µε
την χρήση txt.
Ο πρώτος τρόπος είναι συνήθως όταν θέλουµε να δηµιουργήσουµε έναν η περισσότερους
λογαριασµούς χρηστών και ο δεύτερος όταν θέλουµε να δηµιουργούµε µια οµάδα χρηστών.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ
Ø
Μπορούµε να δηµιουργήσουµε τον χρήστη µας εάν πάµε στο µενού «Site
Administration à Users à Accounts à Add new user».
Εικόνα 3.10 – ∆ηµιουργία Χρήστη
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
43
Ø
Στην καρτέλα που µας ανοίγει εισάγουµε τα στοιχεία του «User» που θέλουµε να
δηµιουργήσουµε και µετά πηγαίνουµε στο «Update Profile»για να αποθηκευτούν
οι πληροφορίες.
Εικόνα 3.11 – Γενικά Στοιχεία Χρήστη
Εικόνα 3.12 – Χρήστες
Ø
Έτσι εάν πάµε στο «Site administration à Users àAccounts à Browse list of
users» βλέπουµε όλους τους χρήστες που έχουνε έως τώρα δηµιουργηθεί και κάποια
βασικά στοιχεία για αυτούς.
Εικόνα 3.13 – Χρήστες
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥ∆ΡΟΜΕΙΟ - EMAIL-BASED
SELF-REGISTRATION
Ø
Επιλέγουµε το κουµπί «Είσοδος/Login» από την αρχική σελίδα του Moodle για να
εισέλθουµε στην πλατφόρµα Moodle.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
44
Εικόνα 3.14 – Είσοδος στο Σύστηµα
Ø
Εάν δεν έχουµε λογαριασµό µπορούµε εύκολα να ξεκινήσουµε την δηµιουργία νέου
λογαριασµού πατώντας την επιλογή «Create new account».
Εικόνα 3.15 – Ξεκινήστε Την ∆ηµιουργία Νέου Λογαριασµού
Ø
Στην φόρµα που µας εµφανίζετε συµπληρώνουµε τα στοιχεία µας. Ένα µήνυµα
ηλεκτρονικού ταχυδροµείου θα αποσταλεί στη διεύθυνσή µας όπου θα µας ζητάει να
επιβεβαιώσουµε την εγγραφή µας. Μετά την επιβεβαίωση του λογαριασµού µας, θα
µπορούµε να συνδεθούµε στην πλατφόρµα του Moodle.
Εικόνα 3.16 – Στοιχεία- ∆ηµιουργία Νέου Λογαριασµού
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
45
Ø
Τώρα µπορούµε να εισέλθουµε στην δικτυακή πλατφόρµα µας, δίνοντας τα στοιχεία
που δώσαµε κατά την έγγραφης µας. Σε περίπτωση που έχουµε ξεχάσει τον κωδικό
πρόσβασης µας, απλά επιλέγουµε την επιλογή «Lost password?» που υπάρχει κατά
την είσοδο µας
3.3.1.7 ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ MOODLE
Γενικά το Moodle υποστηρίζει τις ακόλουθες κατηγορίες χρηστών: «Administrator»,
«Teacher», «Student» και «Guest» όπου ο διαχειριστής ορίζει τα δικαιώµατα τους στην
πλατφόρµα.
3.3.1.8 ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
Ø
Για να δηµιουργήσουµε µαθήµατα πηγαίνουµε στην καρτέλα «Site Administrator à
Courses à Add/edit Courses» όπου εκεί θα δούµε την επιλογή για
να
δηµιουργήσουµε ή τροποποιήσουµε µαθήµατα.
Εικόνα 3.17– Course Categories
Ø
Με την επιλογή «Add New Category» µπορούµε να δηµιουργήσουµε και
συµπληρώσουµε τα στοιχεία του τµήµατος που θέλουµε να φτιάξουµε.
Εικόνα 3.18 – Add New Category
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
46
Ø
Με την επιλογή «Add a new course» µπορούµε να δηµιουργούµε το µάθηµα µας
συµπληρώνοντας κάποια απαραίτητα πεδία.
Εικόνα 3.19 – Edit Course Settings
Ø
Category: Στο πεδίο αυτό διαλέγουµε το τµήµα στο οποίο θέλουµε να
τοποθετήσουµε το µάθηµα.
Ø
Full name and Short name: Το πλήρες όνοµα εµφανίζεται στο πάνω µέρος της
σελίδας του µαθήµατος αλλά και στη λίστα µαθηµάτων ενώ το σύντοµο όνοµα
εµφανίζεται στη γραµµή πλοήγησης στο πάνω µέρος της ιστοσελίδας µας.
Ø
Summary: Η περιγραφή εµφανίζεται δίπλα από το όνοµα του µαθήµατος.
Ø
Format: Μπορούµε να επιλέξουµε τέσσερις διαφορετικές µορφές για ένα µάθηµα.
Εικόνα 3.20 – Format
• Η «Scorm» µορφή είναι αν θέλουµε να εισάγουµε στο Moodle ένα πακέτο
Scorm και να χρησιµοποιήσουµε τη µορφή µαθήµατος Scorm. Σε αυτή την
περίπτωση οι σπουδαστές θα µπορούν να αλληλεπιδρούν µόνο µε το
αντικείµενο Scorm και όχι µε τα υπόλοιπα εργαλεία του Moodle.
• Η «Social» µορφή του µαθήµατος έχει αρκετά διαφορετική όψη από τις άλλες
δύο, γιατί βασίζεται σε µία Οµάδα συζήτησης.
• Στη «Topics» µορφή, το περιεχόµενο του µαθήµατος οργανώνεται κατά θέµα.
• Στην «Weekly» µορφή του µαθήµατος, το περιεχόµενο του µαθήµατος
οργανώνεται σε εβδοµάδες, µε ηµεροµηνία έναρξης και λήξης.
Ø
Number of weeks/topics: Μπορούµε να αλλάξουµε τον αριθµό των εβδοµάδων και
των θεµάτων οποιαδήποτε στιγµή.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
47
Ø
Course start date: Αυτό το πεδίο επηρεάζει µόνο τα µαθήµατα σε Εβδοµαδιαία
µορφή και θέτει την ηµεροµηνία από την οποία θα ξεκινάνε οι εβδοµάδες.
Ø
Hidden sections: Μπορούµε να αποκρύψουµε ή να εµφανίσουµε οποιαδήποτε
περιοχή κατά βούληση.
Ø
News items to show: Μια ειδική οµάδα συζητήσεων που ονοµάζεται “Οµάδα
συζητήσεων ειδήσεων” εµφανίζεται στην Εβδοµαδιαία και τη Θεµατική µορφή των
µαθηµάτων.
Ø
Show grades and Show activity reports: Αυτή η ρύθµιση καθορίζει το εάν οι
µαθητές θα µπορούν να δουν ή όχι τους βαθµούς και τις δραστηριότητες των άλλων
µαθητών.
Ø
Maximum upload size: Εδώ προσδιορίζουµε το µέγιστο µέγεθος αρχείου που
µπορεί να ανεβάσει στο συγκεκριµένο µάθηµα ένας µαθητής.
3.3.1.9 ΑΝΑΘΕΣΗ ΡΟΛΩΝ
Στην σελίδα ανάθεσης ρόλων «Manage Role» µπορούµε να αναθέσουµε έναν από τους εξής
ρόλους: ∆ιδάσκοντα, ∆ιδάσκοντα περιορισµένων δυνατοτήτων, Σπουδαστή, Επισκέπτη είτε στο
πλαίσιο του µαθήµατος είτε στο πλαίσιο των µπλοκ και δραστηριοτήτων. Ο διαχειριστής της
πλατφόρµας Moodle µπορεί επίσης να αναθέσει τον ρόλο του ∆ηµιουργού µαθήµατος.
Εικόνα 3.21 – Manage Roles
3.3.1.10 ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Αφού έχει δηµιουργηθεί κάποιο µάθηµα µπορούµε να διαχειριστούµε το περιβάλλον του,
επιλέγοντας το µάθηµα που µας ενδιαφέρει.
Υπάρχουν τρία µέρη. ∆εξιά και Αριστερά υπάρχουν µπλοκ, των οποίων η σειρά ποικίλει
ανάλογα µε τις προτιµήσεις και τις µεταβολές κάθε εκπαιδευτή, και είναι εφικτό να προστεθούν
νέα µπλοκ ανάλογα µε τις εκάστοτε ανάγκες. Στο Κεντρικό τµήµα της σελίδας εµφανίζεται η δοµή
και το διδακτικό περιεχόµενο του µαθήµατος, το οποίο διαµορφώνεται µε την προσθήκη διαφόρων
δραστηριοτήτων.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
48
Εικόνα 3.22 – Topic Outline
∆ίπλα στον τίτλο κάθε µπλοκ εµφανίζονται σύµβολα που µπορούν να µετακινήσουν το
µπλοκ, να κρύψουν ή να διαγράψουν το περιεχόµενο του. Επίσης µπορούµε να διαχειριστούµε σε
κάθε µπλοκ την ανάθεση ρόλων.
3.3.1.11 ΜΠΛΟΚ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Όλα τα θέµατα που αφορούν τη γενική διαχείριση του µαθήµατος βρίσκονται στο µπλοκ
«Administrator», εδώ µπορούµε να κάνουµε την χρήση µίας εκ των επιλογών: Grades, Backup,
Restore, Import, Publish, Question κτλ. Παρακάτω θα αναλύσουµε αυτές τις επιλογές.
Εικόνα 3.23 – Settings
Ø
Turn editing on: Αυτή η επιλογή αφορά την επεξεργασία του µαθήµατος, την
τροποποίηση του γραφικού περιβάλλοντος και την καταχώρηση.
Ø
Edit settings: Αυτή η επιλογή αφορά στο αν θέλουµε να κάνουµε τροποποιήσεις
στις αρχικές ρυθµίσεις του µαθήµατος που ορίσαµε κατά τη δηµιουργία του,
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
49
επιλέγουµε «Edit settings» όπου µπορούµε να κάνουµε τις επιθυµητές αλλαγές και
να τις σώσουµε επιλέγοντας «Save changes».
Ø
Grades: Αυτή η επιλογή αφορά στο να ελέγξουµε τις βαθµολογίες των
εκπαιδευόµενων για κάθε «∆ραστηριότητα» και να δούµε το συνολικό βαθµό κάθε
εκπαιδευόµενου.
Εικόνα 3.24 – Grader Report
3.3.1.12 BACKUP – RESTORE
Είναι πολύ χρήσιµο να δηµιουργούµε σε τακτά χρονικά διαστήµατα αντίγραφα ασφαλείας.
Σκοπός του αντιγράφου ασφαλείας είναι να καταγράφει τις ενέργειές που πραγµατοποιήθηκαν
ώστε σε περίπτωση περιπλοκής του συστήµατος να είναι δυνατή η επαναφορά του µαθήµατος
στην κατάσταση του αντιγράφου ασφαλείας. Παρακάτω περιγράφεται η διαδικασία µε την χρήση
εικόνων.
Ø
Στην πρώτη καρτέλα που µας εµφανίζεται µας ζητείτε να επιλέξουµε ποίους χρήστες
θέλουµε να συµπεριλάβουµε και πια µπλόκς.
Εικόνα 3.25 – Initial Settings Backup
Ø
Στην δεύτερη καρτέλα µας εµφανίζονται τα µαθήµατα που έχουµε δηµιουργήσει, τα
forums, chat και γενικότερα ότι έχουµε κατασκευάσει.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
50
Εικόνα 3.26 – Schema Settings Backup
Ø
Πατώντας στην επιλογή επόµενο, µεταφερόµαστε στην Τρίτη κατά σειρά καρτέλα
όπου εδώ βλέπουµε µε πράσινο
τις επιλογές µας και µε κόκκινο
αυτά που
δεν επιλέξαµε. Εάν κρίνουµε ότι αυτά ζητάµε, πατάµε στην επιλογή επόµενο,
διαφορετικά επιστρέφουµε στην προηγούµενη σελίδα.
Εικόνα 3.27 – Confirmation and Review
Εικόνα 3.28 – Perform Backup
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
51
Εικόνα 3.29 – Complete Backup
3.3.1.13 IMPORT
Επιλέγοντας την επιλογή «Import», ο εκπαιδευτής, µπορεί να εισάγει στοιχεία από ένα
µάθηµα σε ένα άλλο στην πλατφόρµα.
Εικόνα 3.30 – Import Data From
3.3.1.14 RESET
Η επιλογή αυτή µας επιτρέπει να διαγράψουµε τα δεδοµένα των χρηστών από το µάθηµά
µας διατηρώντας ταυτόχρονα όλες τις αρχικές ρυθµίσεις του µαθήµατός µας καθώς και όλες τις
∆ραστηριότητες που έχουµε προσθέσει σε αυτό.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
52
Εικόνα 3.31 – Reset Course
3.3.1.15 BLOCKS
Ένα block είναι µία µικρή περιοχή που µας παρέχει πληροφορίες σε µία από τις πλευρικές
στήλες του Moodle. Για παράδειγµα, ένα block µπορεί να δείχνει ένα ηµερολόγιο, τα τελευταία
νέα ή ακόµα τα ονόµατα των µαθητών που συµµετέχουν σε ένα µάθηµα.
Εικόνα 3.32 – Add Block
Ø
Για να δούµε τα «blocks» πηγαίνουµε στο µενού «Site administration à Plugins à
Blocks».
Εικόνα 3.33 – Manage Blocks
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
53
Εικόνα 3.34 – Blocks
3.3.1.16 ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ
Ø
Τα µηνύµατα µπορούν να αποστέλλονται σε ένα παραλήπτη ή µια οµάδα
παραληπτών. Επίσης µας δίνεται η δυνατότητα να προσθέσουµε επαφές στο mail
µας για ευκολότερη χρήση. «Navigation à Site pages à Participants».
Εικόνα 3.35 –Αποστολή Και Λήψη Μηνυµάτων
Ø
Επιλέγουµε τα άτοµα που θέλουµε να αποστείλουµε το µήνυµα και πηγαίνουµε στο
µενού «Add New Note à Send Message».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
54
Εικόνα 3.36 –Επιλογή Χρήστη Για Αποστολή Μηνύµατος
Ø Εκεί γράφουµε το µήνυµα µας.
Εικόνα 3.37 –Message Body
Εικόνα 3.38–Send Message
Ø
Μπορούµε να ενεργοποιήσουµε το «block message» για να βλέπουµε εύκολα τα
µηνύµατα µας
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
55
3.3.1.17 GROUPS (ΟΜΑ∆ΕΣ)
Κάθε µάθηµα µπορεί να έχει καµία ή πολλές οµάδες. Εάν έχουµε επιλέξει «No Groups»
τότε όλοι οι µαθητές του µαθήµατος θεωρείται ότι ανήκουν σε µία µεγάλη οµάδα. Εάν επιλέξουµε
«Separate Groups» τότε όλοι οι µαθητές της ίδιας οµάδας θα µπορούν να δουν τις εργασίες
µεταξύ τους.
Παρ’ όλα αυτά οι µαθητές διαφορετικών οµάδων, αν και ανήκουν στο ίδιο µάθηµα, δεν
έχουν την δυνατότητα να δουν τις εργασίες µίας άλλης οµάδας. Εάν τώρα θέσουµε το «Visible
Group», οι µαθητές παραµένουν χωρισµένοι σε οµάδες, όµως οι εργασίες µίας οµάδας είναι
διαθέσιµες στους µαθητές όλων των οµάδων του µαθήµατος.
Εικόνα 3.39 –Groups
3.3.1.18 REPORTS -ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Η σελίδα «Reports» µας επιτρέπει να δούµε τις ηµερολογιακές καταγραφές ενός µαθήµατος,
της σελίδας ή την αναφορά ενεργειών των χρηστών.
Ø
Πηγαίνουµε λοιπόν στο «Home à Site Pages à Reports» και εδώ βλέπουµε
τέσσερις επιλογές.
Εικόνα 3.40 – Logs
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
56
Ø
LOGS
Εικόνα 3.41 – Choose Which Logs
Ø
LIVE LOGS
Εικόνα 3.42 – Live Logs
Ø
ACTIVITY REPORT
Εικόνα 3.43–Activity Report
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
57
3.3.1.19 COURSE PARTICIPATION
Εικόνα 3.44–Course Participation
3.3.1.20 QUESTIONS – ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Εδώ µπορούµε να επεξεργαστούµε, να κατηγοριοποιήσουµε, να εισάγουµε και να εξάγουµε
ερωτήσεις.
3.3.1.21 ADD RESOURCE – ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΗΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Το στατικό υλικό των µαθηµάτων είναι πηγές πληροφοριών τις οποίες οι µαθητές µπορούν
να διαβάσουν αλλά δεν µπορούν να αλληλεπιδράσουν. Μπορεί να είναι ιστοσελίδες, γραφικά,
αρχεία Adobe Acrobat και άλλα.
Το στατικό µαθησιακό υλικό αποτελείτε από πηγές τις οποίες µπορούµε να προσθέσουµε
από το «drop-down» µενού «Add a resource».
Εικόνα 3.45 –Topic Outline
Εικόνα 3.46 –Add Resource
3.3.1.22 FILES – ΑΡΧΕΙΑ
Το Moodle επιτρέπει σε οποιονδήποτε έχει δικαιώµατα «∆ηµιουργού» µαθήµατος να
ανεβάσει αρχεία στην ιστοσελίδα ή σε κάποιο µάθηµα ξεχωριστά. Αυτό γίνεται µέσω της επιλογής
«Files».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
58
Εικόνα 3.47 – Adding New File
3.3.1.23 FOLDER – ΦΑΚΕΛΟΣ
Αυτή η πηγή πληροφοριών µπορεί να εµφανίσει ένα φάκελο καθώς και τα αντίστοιχα αρχεία
που υπάρχουν σε αυτό το φάκελο.
Εικόνα 3.48 – Adding New Folder
Εικόνα 3.49 – File and Folder Image
3.3.1.24 IMS CONTENT PACKAGE
Ένα πακέτο «IMS» χρησιµοποιείται για την µεταφορά εκπαιδευτικού υλικού µεταξύ
διαφορετικών Συστηµάτων ∆ιαχείρισης Μάθησης (Learning Management Systems).
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
59
Εικόνα 3.50 – Adding New IMS
3.3.1.25 LABEL-ΕΤΙΚΕΤΑ
Η «Ετικέτα» χρησιµοποιείται για την τοποθέτηση κειµένου ή γραφικών ανάµεσα σε άλλες
δραστηριότητες ή πηγές πληροφοριών.
Εικόνα 3.51 – Adding New Label
3.3.1.26 PAGE
Αυτός ο τύπος πηγής πληροφοριών είναι µια ολοκληρωµένη ιστοσελίδα µέσα στο Moodle.
Ο εκπαιδευτής, µπορεί να συνθέτει Ιστοσελίδα στο µάθηµά του, χρησιµοποιώντας κώδικα HTML,
καθώς και κώδικα Javascript.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
60
Εικόνα 3.52 – Adding New Page
3.3.1.27 URL
Αυτός ο τύπος πηγής πληροφοριών αυτή µας επιτρέπει να µεταβούµε σε οποιαδήποτε
ιστοσελίδα ή αρχείο στο ∆ιαδίκτυο.
Εικόνα 3.53 – Adding New Url
3.3.1.28 ΑΛΛΗΛΕΠΙ∆ΡΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ø
Όλα τα θέµατα που αφορούν τη γενική διαχείριση του µαθήµατος βρίσκονται στο
µενού «Settings à Site administration à plugins à Activity modules à Manage
activities». Με επιλογές: «Assignments», «chat», «choice», «database», »folder»
κτλ.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
61
Εικόνα 3.54 – Αλληλεπιδραστικά Στοιχεία
Ø Οι επιλογές αυτές επιτρέπουν την καλύτερη διαχείριση του µαθήµατος
προσφέροντας ευκολίες στον εκπαιδευτή. Παρακάτω θα αναλύσουµε αυτές τις
επιλογές. Ο δεύτερος τρόπος να διαχειριστούµε τα παραπάνω είναι αν πάµε
απλά στο µάθηµα που µας ενδιαφέρει και ανοίξουµε το πτυσσόµενο µενού
«Add an activity».
Εικόνα 3.55 – Add An Activity
3.3.1.29 ASSIGNMENTS –ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Η δραστηριότητα «Εργασίες» επιτρέπει στον εκπαιδευτή να καθορίσει µια εργασία, η οποία
θα απαιτεί από τους εκπαιδευόµενους να προετοιµάσουν ψηφιακό περιεχόµενο και να το
υποβάλουν. Συνήθεις εργασίες είναι δοκίµια, εκθέσεις, αναφορές, ασκήσεις, κτλ. Αυτή η
δραστηριότητα έχει και δυνατότητες βαθµολόγησης. Υπάρχουν οι παρακάτω τέσσερις
διαφορετικές µορφές Εργασιών:
«Advanced Uploading Of Files», «Online Text», «Upload A Single File», «Office Activity».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
62
Εικόνα 3.56 – Adding New Assignment
3.3.1.30 CHAT
Η
δραστηριότητα
«Συζήτηση»
δίνει
τη
δυνατότητα
στους
συµµετέχοντες
να
επικοινωνήσουν σε πραγµατικό χρόνο. Είναι δυνατή η ύπαρξη πολλών «δωµατίων Συζήτησης»
µε διαφορετικό θέµα σε κάθε µάθηµα.
Ø
∆ηµιουργία Συζήτησης, Επιλέγοντας «Chat» από το πτυσσόµενο µενού «Add An
Activity» εµφανίζεται η φόρµα εισαγωγής που φαίνεται, όπου µπορούµε να
δηµιουργήσουµε ένα νέο δωµάτιο Συζήτησης.
Εικόνα 3.57 – Adding New Chat
Ø
Συµµετοχή σε Συζήτηση, επιλέγοντας από το µπλοκ «Activity» το σύνδεσµο
«Chat» εµφανίζεται µια λίστα από την οποία µπορούµε να επιλέξουµε το δωµάτιο
Συζήτησης που µας ενδιαφέρει πατώντας επάνω στον τίτλο του. Αυτόµατα θα
µεταφερθούµε στο περιβάλλον.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
63
Εικόνα 3.58 – Chat Περιβάλλον
Ø
Υπάρχουν δύο µορφές εµφάνισης του δωµατίου συζήτησης.
Εικόνα 3.59 – Chat Πρώτη Μορφή
Εικόνα 3.60 – Chat ∆εύτερη Μορφή
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
64
3.3.1.31 CHOICE
Εικόνα 3.61 – Adding New Choice
3.3.1.32 DATABASE
Η δραστηριότητα Βάση ∆εδοµένων επιτρέπει στον εκπαιδευτή και στους εκπαιδευόµενούς
του να δηµιουργήσουν µια Βάση ∆εδοµένων και να καταχωρήσουν σε αυτή διαφόρων ειδών
πληροφορίες, δεδοµένα και αρχεία.
Μία Βάση ∆εδοµένων δηµιουργείται από τον εκπαιδευτή του µαθήµατος, ο οποίος µάλιστα
καθορίζει τα πεδία των καταχωρήσεων της Βάσης (ιστοσελίδες, εικόνες, κείµενο, κ.α.). Το
περιβάλλον που εµφανίζεται στον εκπαιδευόµενο είναι ανάλογο µε τα πεδία που προσθέτει ο
εκπαιδευτής στη Βάση.
Ø
∆ηµιουργία Βάσης δεδοµένων: Επιλέγοντας «Data Bases» από την προσθήκη
δραστηριοτήτων εµφανίζεται η φόρµα δηµιουργίας .
Εικόνα 3.62 – Adding New Database
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
65
3.3.1.33 EXTERNAL TOOL
Εικόνα 3.63 – Adding New External Tool
3.3.1.34 FORUM
Η δραστηριότητα «Οµάδα Συζητήσεων», γνωστή και ως «Forum», επιτρέπει συζητήσεις
µεταξύ των συµµετεχόντων σε ένα µάθηµα. Κάθε συµµετέχοντας µπορεί να ξεκινήσει µια νέα
συζήτηση και µπορεί να στείλει µηνύµατα σε οποιαδήποτε Οµάδα συζήτησης, εφόσον του
επιτρέπεται η πρόσβαση σε αυτή. Οι Οµάδες Συζητήσεων µπορούν να δοµηθούν µε διάφορους
τρόπους και να συµπεριλάβουν εκτιµήσεις των συµµετεχόντων για κάθε µήνυµα. Τα µηνύµατα
µπορούν να εµφανιστούν µε ποικιλία µορφών και µπορούν να περιέχουν συνηµµένα. Με τη
συνδροµή σε µια Οµάδα Συζητήσεων, οι συµµετέχοντες λαµβάνουν αντίγραφα κάθε νέου
µηνύµατος στο ηλεκτρονικό τους ταχυδροµείο.
Ø
∆ηµιουργία Οµάδας Συζητήσεων, Επιλέγοντας «Forum» από την «Add Activity»
εµφανίζεται η φόρµα δηµιουργίας.
Εικόνα 3.64 – Adding New Forum
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
66
Εικόνα 3.65– Adding New Discussion Topic
Εικόνα 3.66– New Discussion Topic Subject
Ø
Συµµετοχή Εκπαιδευόµενου στην Οµάδα Συζητήσεων, επιλέγοντας «Forums»
εµφανίζεται µια λίστα µε τα forum που είναι διαθέσιµα στο µάθηµα στο οποίο
συµµετέχουµε. Πατώντας επάνω στον τίτλο που µας ενδιαφέρει αµέσως
µεταβαίνουµε στη σελίδα που στην οποία εµφανίζεται ο τίτλος των θεµάτων
συζήτησης, o αρχικός αποστολέας τους, το σύνολο των απαντήσεων, καθώς και η
ηµεροµηνία αποστολής και ο αποστολέας του πιο πρόσφατου µηνύµατος.
Εικόνα 3.67– Welcome Topic
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
67
Εικόνα 3.68 – Topic Συµµετοχή
Επιπρόσθετα, έχουµε τη δυνατότητα να προσθέσουµε ένα καινούριο θέµα συζήτησης µέσα
σε µια Οµάδα Συζητήσεων, δηλαδή να ξεκινήσουµε µια νέα συζήτηση, µε θέµα της επιλογής µας.
Επιλέγοντας «Add a New Discussion Topic».
3.3.1.35 GLOSSARY
Η δραστηριότητα «Λεξικό» δίνει τη δυνατότητα δηµιουργίας ενός καταλόγου εννοιών
ορισµών λέξεων. Το κάθε µάθηµα µπορεί να έχει ένα βασικό Λεξικό και πολλά δευτερεύοντα.
Το βασικό Λεξικό δηµιουργείται από τον εκπαιδευτή του µαθήµατος ενώ στα δευτερεύοντα
Λεξικά µπορούν να συνεισφέρουν και οι εκπαιδευόµενοι καταχωρώντας εγγραφές. Υπάρχει η
δυνατότητα αυτόµατης δηµιουργίας συνδέσµων στις έννοιες του Λεξικού, πράγµα το οποίο
σηµαίνει ότι κάθε φορά που µια έννοια του Λεξικού εµφανίζεται σε κάποιο σηµείο του µαθήµατος,
αυτόµατα θα µετατρέπεται σε σύνδεσµο που θα οδηγεί στον ορισµό της έννοιας στο Λεξικό.
Ø
∆ηµιουργία Λεξικού, επιλέγοντας «Adding A New Glossary» από την προσθήκη
δραστηριοτήτων εµφανίζεται η φόρµα εισαγωγής.
Εικόνα 3.69 – Adding New Glossary
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
68
3.3.1.36 LESSON –ΕΝΟΤΗΤΑ
Σκοπός της δραστηριότητας «Lesson» είναι η παρουσίαση του µαθήµατος µε έναν ευέλικτο
τρόπο ου να προκαλεί το ενδιαφέρον. Η κάθε Ενότητα αποτελείται από πολλές σελίδες. Στο τέλος
κάθε σελίδας υπάρχει προαιρετικά µια ερώτηση µε κάποιες πιθανές απαντήσεις. Ανάλογα µε την
απάντηση του εκπαιδευόµενου η πλοήγηση είτε θα συνεχίσει στην επόµενη σελίδα είτε θα
πιστέψει πίσω σε µια προηγούµενη σελίδα. Η πλοήγηση µέσω της Ενότητας µπορεί να είναι όλη ή
σύνθετη και εξαρτάται κατά ένα µεγάλο µέρος από τη δοµή παρουσίασης του υλικού.
Ø
∆ηµιουργία Ενότητας, επιλέγοντας «Lesson» από την προσθήκη δραστηριοτήτων
εµφανίζεται η φόρµα εισαγωγής των απαραίτητων στοιχείων.
Εικόνα 3.70 – Adding New Lesson
3.3.1.37 QUIZ
Η δραστηριότητα «Κουίζ» δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να σχεδιάσει και να
δηµιουργήσει τεστ, που περιέχουν ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σωστό-λάθος και ερωτήσεις µε
σύντοµες απαντήσεις.
Ø
∆ηµιουργία Κουίζ, επιλέγοντας «Adding a new quiz «από την προσθήκη
δραστηριοτήτων εµφανίζεται η φόρµα εισαγωγής του Κουίζ, στην οποία θα πρέπει
να συµπληρώσουµε τα ανάλογα πεδία.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
69
Εικόνα 3.71 – Adding New Quiz
3.3.1.38 SCORM PACKAGE
Εικόνα 3.72 – Adding New Scrom Package
3.3.1.39 SURVEY
Μέσω αυτής της «∆ραστηριότητας», δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευόµενο που
συµµετέχει σε ένα µάθηµα να εκφράσει την άποψή του σχετικά µε το µάθηµα, τη διδακτική ύλη ή
τη διαδικασία διδασκαλίας µέσω κάποιων τυποποιηµένων ερωτήσεων. Η δραστηριότητα Έρευνα
είναι ένα εργαλείο του εκπαιδευτή, για να διαγνώσει πόσο αποτελεσµατικό είναι το µάθηµά του
και να εντοπίσει πιθανά προβλήµατα.
Ø
∆ηµιουργία Έρευνας, επιλέγοντας «Adding A New Survey» από την προσθήκη
δραστηριοτήτων εµφανίζεται η φόρµα δηµιουργίας
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
70
Εικόνα 3.73 – Adding New Survey
3.3.1.40 WIKI
Το «Wiki» είναι ένα εργαλείο που επιτρέπει τη συλλογική συγγραφή αρχείων σε µία απλή
γλώσσα προγραµµατισµού. Με άλλα λόγια, είναι ένας χώρος όπου εκπαιδευτές και εκπαιδευόµενοι
µπορούν να εισάγουν αρχεία, να κάνουν διορθώσεις και παρεµβάσεις σε αυτά και γενικά να
εργαστούν από κοινού για τη δηµιουργία ιστοσελίδων.
Η ιδιαιτερότητα του Wiki έγκειται στο γεγονός ότι ο εκπαιδευόµενος µπορεί να
επεξεργαστεί το ήδη υπάρχον υλικό και να προσθέσει καινούριο. Επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι
εάν στο µάθηµα έχουν οριστεί οµάδες, τότε θα υπάρχει και αντίστοιχος αριθµός Wikis. Ανάλογα
µε τις ρυθµίσεις που θα κάνει ο εκπαιδευτής ενδέχεται κάθε οµάδα να µπορεί να βλέπει ή όχι τα
Wiki των άλλων οµάδων, αλλά σε καµία περίπτωση µία οµάδα δεν µπορεί να επεξεργαστεί το
Wiki µιας άλλης οµάδας.
Ø
∆ηµιουργία Wiki,
επιλέγοντας «Wiki»
από την προσθήκη δραστηριοτήτων
εµφανίζεται η φόρµα εισαγωγής που φαίνεται στην εικόνα που ακολουθεί.
Εικόνα 3.74 – Adding New Wiki
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
71
3.3.1.41 WORKSHOP
Το Εργαστήριο είναι ένα είδος αξιολόγησης µε πολλές επιλογές. Ο εκπαιδευτής δίνει στους
εκπαιδευόµενους κάποια υποδείγµατα εργασιών για να τα αξιολογήσουν και να προσθέσουν και
σχόλια. Αφού γίνει αυτή η αξιολόγηση, οι εκπαιδευόµενοι µπορούν να καταθέσουν τις δικές τους
εργασίες. Μετά την κατάθεση των εργασιών, οι εκπαιδευόµενοι καλούνται να αξιολογήσουν τις
εργασίες των άλλων συµµετεχόντων στο µάθηµα ή και τις δικές τους.
Ø
∆ηµιουργία
Εργαστηρίου,
επιλέγοντας
«Workshop»
από
την
προσθήκη
δραστηριοτήτων εµφανίζεται η φόρµα δηµιουργίας .
Εικόνα 3.75 – Adding New Workshop
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
72
3.3.2 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ e-PORTFOLIO MAHARA
3.3.2.1 ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΩΣ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ
∆εκάδες ρυθµίσεις και επιλογές είναι εκεί, ώστε να προσαρµόσουν την εγκατάστασή του
στις απαιτήσεις και τις ανάγκες τού εγχειρήµατος που αναλαµβάνουν.
Για το διαχειριστή του ισοτόπου υπάρχουν συνολικά πέντε καρτέλες: Dashboard, Content,
Portfolio, Groups και Site Administration.
Εικόνα 3.76 – Mahara Καρτέλες
Ø
Εάν πάµε στην επιλογή από την καρτέλα «Site Administration» και µετά πάµε στη
πρώτη καρτέλα «Configure Site à Site Option» βλέπουµε δέκα µενού στα οποία
θα πρέπει να δώσουµε µερικές πληροφορίες και να κάνουµε τις απαραίτητες
ρυθµίσεις και επιλογές: ∆ίνουµε το όνοµα του ισοτόπου, επιλέγου µε γλώσσα, θέµα
εµφάνισης, ρυθµίζουµε ορισµένες επιλογές για τους χρήστες, τις οµάδες και τα
ιδρύµατα, ορίζουµε δικαιώµατα δηµιουργίας, πρόσβασης και διάρκειας, φροντίζουµε
για την ασφάλεια του ιστότοπου, δίνουµε τα στοιχεία του λογαριασµού
ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του διαχειριστή και ενεργοποιούµε/ απενεργοποιούµε
τον ενσωµατωµένο επεξεργαστή HMTL.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
73
Εικόνα 3.77 – Mahara Καρτέλα Site Option
Ø
Κατόπιν, πηγαίνουµε στη δεύτερη καρτέλα «Edit Site Pages» και επεξεργαζόµαστε
τα κείµενα που σχετίζονται µε: α) τους Όρους και τις Προϋποθέσεις χρήσης του
ιστιοτόπου, β) την Προστασία των Προσωπικών ∆εδοµένων των χρηστών, γ) την
Αρχική σελίδα (µε σύνδεση και χωρίς σύνδεση) και δ) τις απαραίτητες
πληροφορίες για τη σελίδα Σχετικά.
Εικόνα 3.78 – Mahara Καρτέλα Edit Site Pages
Ø
Στην καρτέλα «Menus» µπορούµε να ορίσουµε τα περιεχόµενα ενός πλαισίου που
εµφανίζεται στα δεξιά της αρχικής σελίδας µε το όνοµα «Σύνδεσµοι και Πόροι» και
τα οποία µπορεί να είναι διαφορετικά για συνδεδεµένους και µη συνδεδεµένους
χρήστες. Έχουµε δυνατότητα φόρτωσης αρχείων και παραποµπής σε άλλους
ιστότοπους.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
74
Εικόνα 3.79 – Mahara Kκαρτέλα Menus
Ø
Η επόµενη καρτέλα «Νetworking» επιτρέπει την επικοινωνία του συστήµατος που
µόλις εγκαταστήσαµε µε άλλους ιστότοπους Mahara και Moodle, στον ίδιο ή σε
άλλους διακοµιστές.
Εικόνα 3.80 – Mahara Καρτέλα Networking
Ø
Οι καρτέλες «Files», «Pages» και «Share» αφορούν στην φόρτωση του υλικού που
σκοπεύουµε να χρησιµοποιήσουµε στις σελίδες µας και την διαχείριση τους.
Εικόνα 3.81 – Mahara Καρτέλα Pages
Ø
Προχωράµε στη δεύτερη ενότητα επιλογών µε την ένδειξη «Users», όπου µπορούµε:
Να προσθέσουµε χρήστες, είτε έναν-έναν είτε µαζικά µε αρχείο CSV, να
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
75
αναστείλουµε την ιδιότητα του χρήστη για λόγους που σχετίζονται µε παραβίαση
των κανονισµών λειτουργίας του ιστότοπου, να εκχωρήσουµε δικαιώµατα
διαχειριστή ή µέλους του προσωπικού σε εγγεγραµµένους χρήστες και να ορίσουµε
τους τρόπους αποστολής και λήψης ειδοποιήσεων από τους διαχειριστές.
Εικόνα 3.82 – Mahara Καρτέλα Users
Ø
Η επόµενη ενότητα επιλογών σχετίζεται µε τα «Groups»: Εδώ δηµιουργούµε
κατηγορίες οµάδων και ορίζουµε δικαιώµατα διαχείρισης σε ήδη υπάρχουσες οµάδες.
Εικόνα 3.83 – Mahara Καρτέλα Groups
Ø
Το Mahara µας δίνει την ιδιότητα, εφόσον επιθυµούµε να εντάξουµε τους χρήστες
και τις οµάδες σε ιδρύµατα .Κάθε ίδρυµα µπορεί να φορτώνει αρχεία, να δηµιουργεί
και να διαµοιράζει σελίδες.
Εικόνα 3.84 – Μahara Kαρτέλα Ιnstitutions
Ø
Η τελευταία οµάδα αφορά τα «Extensions». Το Mahara διαθέτει αρκετές επεκτάσεις
που εγκαθίστανται εξ αρχής. Στη συνέχεια από τις επιλογές αυτής της οµάδας
µπορούµε να τις εµφανίσουµε /αποκρύψουµε ή ακόµη και να εγκαταστήσουµε νέες.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
76
Εικόνα 3.85 – Mahara Καρτέλα Extensions
3.3.2.2 ΣΥΝ∆ΕΣΗ ΩΣ ΧΡΗΣΤΗΣ
Ø
Για το χρήστη η εικόνα που αντικρίζει είναι παρόµοια µε αυτή του διαχειριστή, πλην
της καρτέλας ∆ιαχείρισης, όπου µπορεί να εκτελέσει ενέργειες όπως και ο
διαχειριστής του ιστότοπου. Οι καρτέλες είναι οι εξής: «Dashboard (Πίνακας
Ελέγχου)», «Content (Το υλικό µου)», «Portfolio (Το χαρτοφυλάκιό µου)» και
«Groups (Οι οµάδες µου)».
Εικόνα 3.86 – Mahara Καρτέλα Χρήστη
Ø
Η
καρτέλα
«Dashboard»,
αποτελείται
από
τρία
µέρη:
«Create
and
Collect( ∆ηµιουργία και Συλλογή)», που οδηγεί στην καρτέλα το υλικό µου, στην
οποία ο χρήστης φτιάχνει το προφίλ του, φορτώνει τα αρχεία του, και δηµιουργεί το
βιογραφικό του.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
77
Εικόνα 3.87 – Mahara Καρτέλα Create And Collect
Ø
«Organise (Οργάνωση)» που οδηγεί στην καρτέλα «Το χαρτοφυλάκιό µου». Το
δεύτερο µέρος Οργάνωση, που µας µεταφέρει στην καρτέλα το χαρτοφυλάκιό µου,
αφορά στη δηµιουργία σελίδων και το διαµοιρασµό ή/ την εξαγωγή τους. Τις σελίδες
µπορούµε να τις οργανώσουµε σε συλλογές και, κατόπιν, να δώσουµε δικαιώµατα
πρόσβασης σε αυτές.
Εικόνα 3.88 – Mahara Καρτέλα Organize
Ø
Share and Network (∆ιαµοιρασµός και ∆ικτύωση) που παραπέµπει στην καρτέλα
Οι οµάδες µου, µπορούµε να βρούµε και να κάνουµε φίλους, θα ζητήσουµε την
ένταξή µας σε οµάδες, θα δούµε αναρτήσεις των forum είναι και αν θέλουµε, να
προσθέσουµε τα σχόλιά µας από κάτω.
Εικόνα 3.89 – Mahara Καρτέλα Share And Network
Ø
Στην καρτέλα «Content», βλέπουµε έξι υπό µενού, που αφορούν γενικότερα στην
διαχείριση του προφίλ, στην τροποποίηση του βιογραφικού και άλλων σχετικών µε
τις προσωπικές πληροφορίες µας.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
78
Εικόνα 3.90 – Mahara Καρτέλα Content
Ø
Στην καρτέλα «Portfolio», βλέπουµε τέσσερα υπό µενού, που αφορούν στις σελίδες
που θέλουµε να ανεβάσουµε, να κάνουµε «export» και να διαχειριστούµε.
Εικόνα 3.91 – Mahara Καρτέλα Portfolio
Ø
Στην καρτέλα «Groups», βλέπουµε έξι υπό µενού, που αφορούν στην διαχείριση
των χρηστών, αναζήτηση φίλων και γκρουπ και άλλα σχετικά.
Εικόνα 3.92 – Mahara Καρτέλα Groups
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
79
3.3.3 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ – ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ BIGBLUEBUTTON
ΣΤΟ MOODLE
3.3.3.1 ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΣΤΟ MOODLE
Για να εγκαταστήσουµε και εισάγουµε την δυνατότητα τηλεδιάσκεψης στην πλατφόρµας
αρκεί να ακολουθήσουµε τα εξής βήµατα:
Ø
Κατεβάζουµε
το
πρόσθετο
του
BigBlueButton
από
το
link
:
(http://www.dualcode.com/bigbluebutton/)
Εικόνα 3.93 –Zip File BigBlueButton
Ø
Αποσυµπιέζουµε το συµπιεσµένο αρχείο, και µας δηµιουργούνται δύο φάκελοι τα
«Mod» και «Lang» και τα τοποθετούµε στον φάκελο «mod» του Moodle.
Εικόνα 3.94 –Files BigBlueButton
Ø
Κάνοντας «Login:»
στο Moodle σαν διαχειριστής, πηγαίνουµε στο µενού.
«NotificationsàSite Administration».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
80
Εικόνα 3.95 –New Plugins To Install
Εικόνα 3.96 –Upgrading To New Version
Εικόνα 3.97 –Settings On BigBlueButton
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
81
3.3.3.2 ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗΣ
Ø
Για την δηµιουργία της τηλεδιάσκεψης µπορούµε να πάµε σε ένα οποιαδήποτε
µάθηµα θελήσουµε, ή στην µετρική σελίδα του moodle και να επιλέξουµε το «Add
an activity…à Bigbluebutton».
Εικόνα 3.98 –Add An Activity - Bigbluebutton
Ø
Εδώ αρκεί να δώσουµε µόνο τα απαραίτητα στοιχεία που µας ζητάει όπως, όνοµα
του δωµατίου τηλεδιάσκεψης, ποιοι θα το βλέπουν και ποτέ θα ενεργοποιηθεί.
Εικόνα 3.99 –Στοιχεία Τηλεδιάσκεψης
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
82
3.3.3.3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΤΗΛΕ∆ΙΑΣΚΕΨΗ
Ø
Για την συµµετοχή µας στην τηλεδιάσκεψη αρκεί να επιλέξουµε τον σύνδεσµο µε το
όνοµα του δωµατίου τηλεδιάσκεψης που έχει δηµιουργηθεί, αυτόµατα µας ανοίγει
ένα νέο παράθυρο και µας ζητάει να κάνει τεστ λειτουργίας του µικρόφωνου.
Εικόνα 3.100 –Downloading DigE
Εικόνα 3.101 –Profil
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
83
3.4 ΦΑΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ
Μετά το στάδιο της υλοποίησης ακολουθεί το στάδιο του ελέγχου της εφαρµογής. Το
παραγόµενο προϊόν ελέγχεται ως προς την ορθή λειτουργία του, αλλά και ως προς το αν δικαιώνει
τις πρωταρχικές απαιτήσεις των χρηστών.
Με βάση τις προκύπτουσες παρατηρήσεις, επακολουθούν οι διορθώσεις, οι συµπληρώσεις
και ο επανασχεδιασµός του έργου. Μόλις ολοκληρωθεί η παρούσα φάση δηµιουργείται η τελική
εφαρµογή.
3.5 ΦΑΣΗ ∆ΙΑΝΟΜΗΣ
Το τελικό προϊόν µας είναι µία διαδικτυακή πλατφόρµα µε δυνατότητες τηλεδιάσκεψης και
e-Portfolio, ο κάθε χρήστης (µαθητής, καθηγητής, διαχειριστής) πρέπει να εγγραφεί στην
πλατφόρµα και έτσι να αποκτήσει τα ανάλογα δικαιώµατα στην διαχείριση της και να
εκµεταλλευτεί τις δυνατότητες της.
Επίσης η πλατφόρµα µας περιέχει ηλεκτρονικά βιβλία όπου δίνεται η δυνατότητα στους
χρήστες είτε να τα αναγνωστούν απευθείας από την πλατφόρµα είτε να κατεβάσουν στον
υπολογιστή τους τα βιβλία ώστε να µπορούν να τα διαχειριστούν οποιαδήποτε στιγµή επιθυµούν.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
84
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
Στην διαδικασία της εκπαίδευσης υιοθετούνται όλο και περισσότερο οι νέες τεχνολογίες για
την υποστήριξη της µάθησης. Την παραπάνω προσπάθεια έρχεται να υποστηρίξει ή ύπαρξη
αξιόλογων εκπαιδευτικών λογισµικών και πλατφόρµων.
Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται µία προσπάθεια µελέτης της πλατφόρµας Moodle
και των δυνατοτήτων της. Για την περαιτέρω επέκταση της, της δόθηκαν εργαλεία που κρίθηκαν
απαραίτητα να έχει µία σύγχρονη πλατφόρµα εκπαίδευσης, όπως η τηλεδιάσκεψη και το eportfolio. H εκπαιδευτική πλατφόρµα εµπλουτίστηκε µε µαθησιακό υλικό της ασφάλεια
υπολογιστικών συστηµάτων και δικτύων το όποίο αποδόθηκε µε µία σύγχρονη µορφή
πολυµεσικού περιεχοµένου.
Η εκπαίδευση και η πληροφορική αλληλοσυµπληρώνονται. Οι υπολογιστές θα καθοδηγούν
και οι καθηγητές θα εκπαιδεύουν. Όλα αυτά κάνουν την εκπαιδευτική διαδικασία ακόµη πιο
εύκολη και ευέλικτη, προσφέροντας µια πληθώρα πλεονεκτηµάτων τόσο για τους µαθητές και
εκπαιδευτές, όσο και για τους διαχειριστές .
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Μελλοντικά η εκπαιδευτική αυτή πλατφόρµα θα µπορούσε να επικοινωνεί µέσω µίας
εφαρµογής µε τους υπολογιστές, αναγνώστες βιβλίων, tablets, κινητά και άλλες συσκευές και να
ενηµερώνει τους χρήστες για την προσθήκη νέου µαθησιακού υλικού στην πλατφόρµα όπου θα
µπορούν να την κατεβάζουν και να την διαχειρίζονται.
Επίσης θα µπορούσε η εκπαιδευτική πλατφόρµα να δίνει την δυνατότητα στους φοιτητές να
έχουν µία προσωπική βιβλιοθήκη εγκατεστηµένη στον υπολογιστή τους όπου θα οργανώνουν τα
ηλεκτρονικά βιβλία τους, θα τα ανταλλάσσουν, θα τα επεξεργάζονται ή θα προσθέτουν και
αφαιρούν άλλα. Ένα καλό παράδειγµα τέτοιας εφαρµογής είναι το Calibre.
Μία τελευταία πρόταση για επέκταση της πλατφόρµας µας θα µπορούσε να είναι η
κατασκευή εικονικών εργαστηρίων που θα προσοµοιώνουν διάφορα εργαστηριακά κοµµάτια,
όπως οι επιθέσεις από hackers σε ένα δίκτυο ή πληροφοριακό σύστηµα, η διαδικασία
κωδικοποίησης µηνυµάτων και άλλων, όπου ο χρήστης θα µπορεί να αλληλεπιδρά µε αυτό και να
αλλάζει την ροή των αποτελεσµάτων.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
85
ΑΝΑΦΟΡΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΑ
[1]
ANDREW
S.
TANENBAUM,
∆ΙΚΤΥΑ
ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ:
ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ,
ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, 2008
[2]
JAMES F. KUROSE, KEVIN W. ROSS, ∆ΙΚΤΥΩΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ, ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ:
Μ.ΓΚΙΟΥΡ∆ΑΣ, 2008
[3]
JUSTIN ZOBEL, WRITING FOR COMPUTER SCIENCE, SECOND EDITION,
ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ:SPRINGER, 2004
[4]
Ζ.Γ ΑΓΙΟΥΤΑΝΤΗΣ & Σ.Π. ΜΕΡΤΙΚΑΣ ΕΚ∆ΟΣΗ, ΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΙΩΝ, 2003
[5]
ΠΑΓΚΑΛΟΣ Γ. ΜΑΥΡΙ∆ΗΣ Ι., ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ∆ΙΚΤΥΩΝ, ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ: ΑΝΙΚΟΥΛΑ, 2001
[6]
Σ.Ν. ∆ΗΜΗΤΡΙΑ∆ΗΣ, Α.Σ. ΠΟΜΠΟΡΤΣΗΣ, Ε.Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ, ΕΚ∆ΟΣΗΣ ΤΖΙΟΛΑ, 2004
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
[7]
Ε. ΜΑΓΚΟΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ,
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ, 2006
[8]
Ε.ΜΠΟΖΙΟΣ, ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ,
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΣΤΕΦ ΑΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 2004
[9]
Κ.ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ,
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, 2004-2005
[10]
Σ. ΚΑΤΣΙΚΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ ∆ΙΚΤΥΩΝ, ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙ0 ΑΘΗΝΩΝ, 2001
[11]
Σ.
ΚΑΤΣΙΚΑΣ,
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ,
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΕΘΝΙΚΟ
&
ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙ0 ΑΘΗΝΩΝ, 2001
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
[12]
BARBARA DEMO, ALESSIO ANGIUS, 18TH INTERNATIONAL WORKSHOP ON
DATABASE
AND
COUPLING
EXPERT
COURSE
SYSTEMS
APPLICATIONS,
MANAGEMENT
SYSTEMS
E-LEARNING:
AND
DYNAMIC
TAXONOMIES, IEEE COMPUTER SOCIETY 2007
[13]
CARLA LIMONGELLI, GIUSEPPE SAMPIETRO, MARCO TEMPERINI, EUROCON
2007 THE INTERNATIONAL CONFERENCE ON “COMPUTER AS A TOOL”
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
86
WARSAW, SEPTEMBER 9-12, CONFIGURATION OF PERSONALIZED ELEARNING COURSES IN MOODLE, IEEE COMPUTER SOCIETY 2007
[14]
AJLAN AL-AJLAN, HUSSEIN ZEDAN, 12TH IEEE INTERNATIONAL WORKSHOP
ON FUTURE TRENDS OF DISTRIBUTED COMPUTING SYSTEMS, WHY MOODLE,
IEEE 2008
[15]
N.RUIZ REYES, P.VERA CANDEAS, S.GARCÍA GALÁN, R.VICIANA, F.CAÑADAS,
P.J.RECHE, COMPARING OPEN-SOURCE E-LEARNING PLATFORMS FROM
ADAPTIVITY POINT OF VIEW, IEEE 2009
[16]
HE YONGQIANG AND YUAN JINWU, STUDY ON THE EVALUATION SYSTEM
OF E-LEARNING BASED ON E-LEARNING PORTFOLIO, ICCIC 2011,
SPRINGER-VERLAG BERLIN HEIDERBERG 2012
[17]
ΑΡΓΥΡΗ ΣΤΑΣΙΝΑΚΗ, e-Learning Expo 2009: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, CAPITAL.GR
[18]
ARTNET, NATIONAL REPORT ON ELEARNING IN GREECE GRAPHICS,
MULTIMEDIA AND GIS LABORATORY, 2011, UNIVERSITY OF PATRAS
[19]
RAMESH K.RAYUDU & EVA HEINRICH, MADHUMITA BHATTACHARYA,
INTRODUCING EPORTFOLIOS TO COMPUTER SCIENCE AND ENGINEERING
STUDENTS A NEW ZEALAND EXPERIENCE, TENCON 2009, IEEE 2009
[20]
JEFF J.S. HUANG, STEPHEN J.H. YANG, POKY Y.F CHIANG, LUIS S.Y. TZENG,
BUILDING AN E-PORTFOLIO LEARNING MODEL: GOAL ORIENTATION AND
METACOGNITIVE STRATEGIES, AN INTERNATIONAL JOURNAL (KM&EL),
VOL 4, NO 1 (2012)
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
[21]
Αρχεία: www.medinet.gr/archives
[22]
Review για το Moodle: www.reviews.in.gr/Greece/elearning/article/?aid=1232105224
[23]
Επίσηµη σελίδα Moodle: http://moodle.org/
[24]
Demo Moodle: www.demo.Moodle.net/course/view.php?id=614
[25]
Σελίδα παρουσιάσεων για Mahara:
http://www.scribd.com/doc/76498690/LinuxInside-Mahara-ePortfolio
[26]
Σελίδα blog για το Moodle: http://blogs.sch.gr/Moodle/
[27]
Επίσηµη σελίδα HotPotatoes: http://hotpot.uvic.ca/
[28]
Επίσηµη σελίδα Mahara: https://Mahara.org/
[29]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το Mahara:
http://en.wikipedia.org/wiki/Mahara
[30]
Επίσηµη σελίδα Moodle, έγραφα: http://docs.Moodle.org/22/en/Main_page
[31]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το Mahara:
https://wiki.Mahara.org/index.php/Mahara_Wiki
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
87
[32]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το Moodle:
http://el.wikipedia.org/wiki/Moodle
[33]
Επίσηµη σελίδα για το BigBlueButton: http://www.bigbluebutton.org/
[34]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το BigBlueButton:
http://en.wikipedia.org/wiki/BigBlueButton
[35]
Επίσηµη σελίδα του ASTARO firewall: http://www.Astaro.com/
[36]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το GPG
http://en.wikipedia.org/wiki/GNU_Privacy_Guard
[37]
Επίσηµη σελίδα του GPG :http://www.gnupg.org/
[38]
Επίσηµη σελίδα του GPG για τα windows: http://www.gpg4win.org/
[30]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για το PGP
http://en.wikipedia.org/wiki/Pretty_Good_Privacy
[40]
ΑΤΕΙ Πειραιά, Τµήµα Η/Υ Συστηµάτων, Πτυχιακή Εργασία «Ασφάλεια ∆ιαδικτυακής
∆ιακίνησης Πληροφοριών», 1998: http://web.teipir.gr/new/ecs/pelab_1/ptixiakes/jgkadol.pdf
[41]
ΑΤΕΙ ∆υτικής Μακεδονίας, Παράρτηµα Καστοριάς, Τµήµα Πληροφορικής & Τεχνολογίας
Υπολογιστών, Πτυχιακή Εργασία «Ανάπτυξη εφαρµογής ηλεκτρονικής µάθησης για την
Ασφάλεια Υπολογιστικών Συστηµάτων», 2010:
http://libkas.teikoz.gr/2010/ptyxiakes/VASKOU_EYDOXIA-TOSOUNIDI_LIA.pdf
[42]
Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Θεσσαλονίκης, Τµήµα Πληροφορικής,
Πτυχιακή Εργασία «Κατασκευή ασφαλούς ασύρµατου σηµείου πρόσβασης και εγκατάσταση
στο Τµήµα Πληροφορικής», 2006: http://aetos.it.teithe.gr/~vaf/thesis-wireless.pdf
[43]
Πληροφορίες για τα πιστοποιητικά από την σελίδα Ubuntu:
http://help.ubuntu-gr.org/10.04/serverguide/el/certificates-and-security.html
[44]
Πληροφορίες για το TCPdump:
http://inst.eecs.berkeley.edu/~ee122/fa06/projects/tcpdump-6up.pdf
[45]
Πληροφορίες για το Windump: http://www.winpcap.org/windump/docs/manual.htm
[46]
Πληροφορίες για το TCPdump: http://taviso.decsystem.org/files/tcpdump_quickref.pdf
[47]
Πληροφορίες για το TCPdump: http://www.cs.ucr.edu/~marios/ethereal-tcpdump.pdf
[48]
Πληροφορίες για το TCPdump: http://packetlife.net/media/library/12/tcpdump.pdf
[49]
Πληροφορίες για το TCPdump: http://www.carnal0wnage.com/papers/TCPdumpBasics.pdf
[50]
∆ωρεάν Ηλεκτρονική Εγκυκλοπαίδεια, πληροφορίες για τα e-book:
http://en.wikipedia/wiki/comparison_of_e-book_formats **
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
88
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ MOODLE ΣΤΑ WINDOWS
Αυτό το κεφάλαιο επικεντρώνεται στο πώς µπορούµε να εγκαταστήσουµε το Moodle και
τι ρυθµίσεις και επιλογές πρέπει να γίνουν κατά την διάρκεια της εγκατάστασης ή ποιες επιπλέον
παραµετροποιήσεις στον κώδικα για την διόρθωση κάποιον σφαλµάτων που είναι πιθανό να
προκύψουν.
WEB SERVER - Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ XAMPP
Αρχικά κατεβάζουµε στον τοπικό υπολογιστή µας τα δυο προγράµµατα που θα µας
φανούν χρήσιµα για να µπορέσουµε να έχουµε το Moodle. Το πρώτο πρόγραµµα είναι το
«Xampp» το οποίο µας παρέχει κατά βάση τον «Apache Web Server», και την «MySql» βάση
δεδοµένων, τα οποία χρειαζόµαστε.
Το πρώτο µας βήµα για την εγκατάσταση είναι να τρέχουµε το «Xampp 1.7.7.exe»,
παρακάτω ακολουθούν τα βήµατα εγκατάστασης του «Xampp».
Ø Αρχικά πρέπει να επιλέξουµε την «Γλώσσα» εγκατάστασης που επιθυµούµε
από το πτυσσόµενο µενού .
Εικόνα ΠΙ.1 – Xampp Language Install
Εικόνα ΠΙ.2 – Xampp Setup Wizard
Ø Αµέσως µετά µας ζητείται να επιλέξουµε τον προορισµό που θέλουµε να
εγκαταστήσουµε το «Xampp», σαν προτεινόµενος προορισµός είναι ο δίσκος
«C:\» µπορούµε εύκολα να αλλάξουµε αυτήν την επιλογή πατώντας στο
κουµπί «Browse»ή πληκτρολογώντας τον.
Εικόνα ΠΙ.3 – Xampp Install Location
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
89
Ø Σε αυτό το µενού τσεκάρουµε τα «Service» που επιθυµούµε, στην δική µας
περίπτωση είναι χρήσιµα κυρίως τα «Apache» και «MySql».
Εικόνα ΠΙ.4 – Xampp Options
Ø Πατώντας το «Install» πραγµατοποιείται η εγκατάσταση.
Εικόνα ΠΙ.5 – Xampp Installing
Ø Η εγκατάσταση έλαβε τέλος µε επιτυχία, ακολουθεί ένα παράθυρο που µας
επιβεβαιώνει ότι η διαδικασία έλαβε τέλος.
Εικόνα ΠΙ.6 – Xampp Completing
Ø Πατώντας το κουµπί «Finish» ανοίγει για πρώτη φορά το παράθυρο
διαχείρισης του «Xampp», εδώ µας δείχνει πια από τα «Services»
λειτουργούν και πια όχι. Μπορούµε από τις επιλογές να σταµατήσουµε/
ξεκινήσουµε την εφαρµογή και να δούµε το «Status» της. Επίσης υπάρχει και
η επιλογή της βοήθειας.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
90
Εικόνα ΠΙ.7 – Xampp Control Panel Application
Ø Τώρα πια µπορούµε να πάµε σε έναν «Browser» της επιλογής µας και να
εισάγουµε την διεύθυνση (http://localhost/Xampp) όπου εδώ απαντάει ο
«Apache Web Server».
Εικόνα ΠΙ.8 – Xampp Apache
MOODLE - Ο∆ΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ MOODLE
Παρακάτω γίνεται µία σύντοµη αναφορά στο πιο κύρια περιεχόµενα του καταλόγου του
Moodle.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Version.php à Καθορίζει την τρέχουσα έκδοση του κώδικα του Moodle.
Index.php à Η πρώτη σελίδα του δικτυακού τόπου.
Admin à Κώδικας για να διαχειρίζεστε όλο τον server.
Auth à Plugin modules για την πιστοποίηση των χρηστών.
Course à Κώδικας για να εµφανίζει αλλά και για να διαχειρίζεστε τα µαθήµατα.
Doc à Έγγραφα βοήθειας για το Moodle.
Files àΚώδικας για να εµφανίζει και να διαχειρίζεστε τα αρχεία που γίνονται
upload.
Lang àΚείµενα σε διάφορες γλώσσες, ένας κατάλογος για κάθε γλώσσα.
Lib àΒιβλιοθήκες του πηγαίου κώδικα του Moodle.
Login àΚώδικας για να διαχειρίζεστε την δηµιουργία λογαριασµών και
συνδέσεων.
Mod àΤα modules του Moodle.
Pix à∆ηµιουργία γραφικών του δικτυακού τόπου.
Theme àΟ πακέτα θεµάτων για να αλλάζετε την εµφάνιση του δικτυακού τόπου.
User à Κώδικας για να εµφανίζει και να διαχειρίζεστε τους χρήστες.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
91
Εικόνα ΠΙ.9 – Περιεχόµενα Του Καταλόγου Του Moodle
Ø Για να αρχίσουµε την διαδικασία εγκατάστασης του Moodle θα πρέπει να
τοποθετήσουµε τον φάκελο του Moodle που κατεβάσαµε µέσα στον φάκελο
«Htdocs» του «Xampp», δηλαδή στον προορισµό (c:/Xampp/htdocs).
Εικόνα ΠΙ.10 – Μετακίνηση Του Moodle
Ø Τώρα µπορούµε να πληκτρολογήσουµε την ηλεκτρονική διεύθυνση (URL) της
πλατφόρµας
Moodle
χρησιµοποιώντας
έναν
φυλλοµετρητή
(http://localhost/Moodle). Εκεί θα εµφανιστεί µία οθόνη εγκατάστασης. Στην
πρώτη οθόνη µας ζητάει να επιλέγουµε τη γλώσσα που θέλουµε να
χρησιµοποιήσουµε κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
92
Εικόνα ΠΙ.11 –Moodle Chose A Language
Ø Στην επόµενη οθόνη εµφανίζονται οι ρυθµίσεις της «PHP» στον εξυπηρετητή
διαδικτύου. ∆ίπλα σε κάθε ρύθµιση εµφανίζεται εάν η ρύθµιση είναι αποδεκτή
ή όχι. Για να µπορέσει να συνεχίσει η εγκατάσταση θα πρέπει όλες οι
ρυθµίσεις να γίνουν αποδεκτές.
Εικόνα ΠΙ.12 –Moodle Έλεγχος PHP Ρυθµίσεων
Ø Στο επόµενο βήµα θα πρέπει να ορίσουµε κάποια δεδοµένα όπως το «Web
Address» του Moodle «Directory» και τα «Data Directory».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
93
Εικόνα ΠΙ.13 –Επιβεβαίωση Τοποθεσίας Εγκατάστασης
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΗΣ ΒΑΣΗΣ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗ
Εικόνα ΠΙ.14 –Moodle Ρυθµίσεις Βάσεων ∆εδοµένων 1/2
Ø Σε αύτη την οθόνη ορίζουµε τα στοιχεία της βάσης µας. Για να λειτουργήσει
σωστά θα πρέπει αρχικά να δηµιουργία της βάσης δεδοµένων του Moodle και
του χρήστη.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
94
Εικόνα ΠΙ.15 –Moodle Ρυθµίσεις Βάσεων ∆εδοµένων 2/2
Ø Από την καρτέλα «Xampp» επιλέγουµε το «PhpMyAdmin», αυτό µας οδηγεί
στην καρτέλα που φαίνεται παρακάτω.
Εικόνα ΠΙ.16 –Moodle PhpMyAdmin Ρυθµίσεις 1/2
Ø Πηγαίνουµε στην καρτέλα δικαιώµατα και από εκεί επιλέγουµε τον χρηστή
«root».
Εικόνα ΠΙ.17 –Moodle PhpMyAdmin Ρυθµίσεις 2/2
Ø Αµέσως µετά επιλέγουµε το «Aλλαγή Kωδικού Πρόσβασης» και ορίζουµε
τον κωδικό πρόσβασης που επιθυµούµε για την βάση δεδοµένων µας
{zoeMoodle12!}.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
95
Εικόνα ΠΙ.18 –Moodle PhpMyAdmin Κωδικός Πρόσβασης
Ø Μετά δηµιουργούµε την βάση που θα χρησιµοποιήσουµε.
Εικόνα ΠΙ.19 –Moodle PhpMyAdmin Έλεγχος ∆ικαιωµάτων
Ø Σηµαντικό είναι να κάνουµε κάποια αλλαγή στο αρχείο «Config.inc.php» για
τα δικαιώµατα (Xampp/phpmyadmin/config.inc.php).
Εικόνα ΠΙ.20 –Moodle Ενηµέρωση Του config.php
Ø Μετά την ολοκλήρωση αυτών των βηµάτων και της δηµιουργίας της βάσης
δεδοµένων µας, επιστρέφουµε στο Moodle για να συµπληρώσουµε τα στοιχεία.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
96
Εικόνα ΠΙ.21 –Moodle Εισαγωγή Στοιχείων
Το πρόγραµµα εγκατάστασης έχει προ επιλέξει να χρησιµοποιεί το όνοµα «Moodle» για
την βάση δεδοµένων και το «Moodleuser» για όνοµα χρήστη. Για λόγους ασφάλειας πρέπει να
αλλάξουµε αυτά τα ονόµατα µε κάποια πιο ασυνήθιστα.
•
•
•
•
•
Type: Το είδος της βάσης δεδοµένων.
Host Server: Ο εξυπηρετητής φιλοξενίας.
Database: Το όνοµα της βάσης δεδοµένων που δηµιουργήσαµε.
Χρήστης: Το όνοµα χρήστη που δηµιούργησε βάση.
Κωδικός πρόσβασης: Ο κωδικός πρόσβασης του παραπάνω
χρήστη.
Εικόνα ΠΙ.22 –Moodle Ολοκλήρωση Ρυθµίσεων
ΤΕΛΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ MOODLE
Έχουµε πλέον ολοκληρώσει την αρχική διαδικασία εγκατάστασης. Στη συνέχεια µας
παρουσιάζεται το κείµενο της άδειας «GPL» µε την οποία θα πρέπει να συµφωνήσουµε για να
µπορέσουµε να συνεχίσουµε την εγκατάσταση.
Εικόνα ΠΙ.23 –Moodle Copyright
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
97
Ø Όπως φαίνεται και στην οθόνη θα εµφανιστούν τα διάφορα στοιχεία του
συστήµατος που είναι απαραίτητα για την εγκατάσταση του Moodle.
Εικόνα ΠΙ.24 –Moodle Server Checks
Ø Στην πορεία η εφαρµογή Moodle θα ξεκινήσει τη δηµιουργία της βάσης
δεδοµένων µας και τη δηµιουργία πινάκων για την αποθήκευση δεδοµένων.
Εικόνα ΠΙ.25 –Moodle Setting Database
Ø Στο σηµείο αυτό µας ζητείται να δηµιουργήσουµε τον χρήστη µε το ανώτατο
επίπεδο διαχειριστικών δικαιωµάτων για τη µελλοντική πρόσβαση στις σελίδες
ως διαχείρισης, το όνοµα χρήστη «admin» µε κωδικό πρόσβασης
{Ζoe#admin12!}.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
98
Εικόνα ΠΙ.26 –Moodle Στοιχεία Αdministrator
Ø Έτσι πια έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εγκατάστασης του Moodle και τώρα
πληκτρολογώντας στην µπάρα διευθύνσεων το «http://localhost/Moodle»
µπορούµε να κάνουµε «Login» µε τα στοιχειά που ορίσαµε ως διαχειριστής.
Εικόνα ΠΙ.27 –Moodle Login
Εικόνα ΠΙ.28 –Moodle Αρχική Default Σελίδα
ΡΥΘΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ CRON
Μερικά από τα modules του Moodle απαιτούν συνεχόµενους ελέγχους για να
πραγµατοποιούν αυτά που πρέπει να κάνουν. Το script ονοµάζεται «cron.php» και για να το
βοηθήσουµε να εκτελεί την διαδικασία πιο συχνά χρειαζόµαστε το πρόγραµµα «moodle cron».
Εικόνα ΠΙ.29 –Moodle cron.php Maintenance Script
Ø Κατεβάζουµε το «MoodleCron-Setup.exe»
και το εγκαθιστούµε στον
υπολογιστή µας ακολουθώντας τις προκαθορισµένες ρυθµίσεις.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
99
Εικόνα ΠΙ.30 –Moodle Moodlecron Setup Wizard
Εικόνα ΠΙ.31 –Moodle Choose Start Menu Folder
Ø Εδώ ορίζουµε τον χρόνο που θα τρέχει, εµείς προτιµήσαµε τα 10 λεπτά.
Εικόνα ΠΙ.32 –Moodle Time Internal
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ SSL CERTIFICATE ΚΑΙ SERVER PRIVATE KEY
Για να δηµιουργήσουµε ένα «SSL certificate» που στην παρούσα εργασία θα µας
χρειαστεί για την σύνδεση του Moodle µε το Mahara ακολουθούµε τα εξής βήµατα :
Ø Ανοίγουµε το «Command Window (Start-|Run, πληκτρολογούµε “cmd” )».
Ø «cd c:\Xampp\apache 3.makecert» θα δούµε αυτό:
C:\Xampp\apache>newcert
Loading 'screen' into random state - done
Generating a 1024 bit RSA private key
............................++++++
.....................................++++++
writing new private key to 'privkey.pem'
Enter PEM pass phrase
Ø ∆ίνουµε την «Pass Phrase» για την κρυπτογράφηση και πατάµε enter.
You are about to be asked to enter information that will be incorporated
into your certificate request.
What you are about to enter is what is called a Distinguished Name or a DN.
There are quite a few fields but you can leave some blank
For some fields there will be a default value,
If you enter '.', the field will be left blank.
Country Name (2 letter code) [AU]:
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
100
Ø Εδώ µας ζητάει να δώσουµε τα δυο γράµµατα την χώρας µας καθώς και
κάποιες άλλες πληροφορίες.
State or Province Name (full name) [Some-State]:
Locality Name (eg, city) []:
Organization Name (eg, company) [Internet Widgits Pty Ltd]:
Organizational Unit Name (eg, section) []:
Common Name (eg, YOUR name) []:
Please enter the following 'extra' attributes
to be sent with your certificate request
A challenge password []:
An optional company name []:
Enter pass phrase for privkey.pem:
Ø ∆ίνουµε την «Pass Phrase» ξανά
writing RSA key
Loading 'screen' into random state - done
Signature ok
subject=/C=xx/ST=xx/L=xxxx/O=xxx/CN=commonname
Getting Private key
Das Zertifikat wurde erstellt.
The certificate was provided.
Press any key to continue . . .
Ø Τώρα εάν πάµε στο «C:\Xampp\Apache» βλέπουµε το κλειδί.
Εικόνα ΠΙ.33 –Moodle cmd Certificate
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
101
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MAHARA E-PORTFOLIO
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Παρακάτω θα γίνει µία προσπάθεια να περιγραφεί η διαδικασία εγκατάστασης του eportfolio Mahara 1.4.1 στον υπολογιστή µας. Αυτό αποτελεί το δεύτερο βασικό βήµα µετά την
εγκατάσταση του Moodle µε σκοπό αργότερα να γίνει η ένωση των δύο προγραµµάτων σε ένα
ενιαίο το επονοµαζόµενο και ως MAHOODLE. Το Mahoodle θα προσφέρει επιπλέον
διαδραστικές ιδιότητες στην εκπαιδευτική µας πλατφόρµα κάνοντας την ακόµη πιο αποδοτική και
σύγχρονη.
ΒΗΜΑΤΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Για να πραγµατοποιηθεί η διαδικασία της εγκατάστασης µας, ακολουθήσαµε τα βήµατα
που περιγράφονται στις επόµενες παραγράφους µε την βοήθεια των εικόνων.
Ø Αρχικά αντιγράφουµε τον φάκελο του Mahara που κατεβάσαµε από το
επίσηµο site (http://mahara.org) µέσα στο «htdocs», του «Xampp» του
οποίου την εγκατάσταση και παραµετροποίηση αναλύσαµε παραπάνω.
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΗΣ ∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ MAHARA
Ø Πηγαίνουµε στην διεύθυνση (URL) : (http://localhost/Xampp)
και
φτιάχνουµε µια νέα βάση δεδοµένων µε όνοµα «dbMahara» και κωδικό να
είναι ο ίδιος µε το Moodle, ο λόγος που το κάνουµε αυτό είναι γιατί θέλουµε ο
διαχειριστής να είναι και πάλι ο «root» που ήταν και στο Moodle.
Εικόνα ΠΙΙ.1 – Create Database Για Το Mahara
Ø Αφού ολοκληρώσαµε την δηµιουργία της βάσης µας και καθορίσουµε τα
δικαιώµατα της, πρέπει να φτιάξουµε έναν φάκελο στον προορισµό « c://
Xampp» όπου θα αποθηκεύονται τα στοιχεία του «Mahara». Τον φάκελο αυτό
για ευκολία ονοµάσαµε «Maharadata».
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
102
Εικόνα ΠΙΙ.2 – Create Folder Maharadata
Ø Για να αναγνωριστούν τα στοιχεία του mahara είναι απαραίτητο να κάνουµε
κάποιες αλλαγές στο αρχείο «config». .Πηγαίνουµε στον προορισµό
«c://Xampp/httdocs/Mahara/» και κάνουµε copy paste το» config-dist.php»
µετονοµάζοντάς το σε «config.php». Μετά την ολοκλήρωση αυτών των
βηµάτων ανοίγουµε προς επεξεργασία το αρχείο αυτό µε την βοήθεια του
notepad και ορίζουµε τα στοιχεία όπως φαίνονται στην εικόνα που ακολουθεί.
Εικόνα ΠΙΙ.3 – Αλλαγή Του Config.php
Ø Επίσης στο ίδιο αρχείο είναι απαραίτητο να αλλάξουµε και τις παρακάτω
γραµµές, όπως φαίνονται στις δυο επόµενες εικόνες. Μ ε αυτόν τον τρόπο
δείχνουµε τις διαδροµές του Mahara και του αρχείο δεδοµένων του αντίστοιχα.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
103
Εικόνα ΠΙΙ.4 – Wwwroot Στοιχεία Στο Config
Εικόνα ΠΙΙ.5 – Dataroot Στοιχεία Στο Config
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
104
ΑΡΧΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ MAHARA
Αφού γίνανε οι απαραίτητες αλλαγές και δηµιουργήσαµε την βάση που θα χρειαστεί το
mahara για να εγκατασταθεί, πηγαίνουµε στην διεύθυνση (url) «http://localhost/Mahara» για να
αρχίσουµε την εγκατάσταση.
Εικόνα ΠΙΙ.6 – Copyrhight Mahara
Ø Πατάµε το κουµπί «install mahara» και έτσι αρχίζει να πραγµατοποιείτε η
εγκατάσταση των απαραίτητων στοιχείων του για την λειτουργία του.
Εικόνα ΠΙΙ.7 – Mahara Database Install
Ø Πατώντας το κουµπί «continue» εισερχόµαστε µε επιτυχία στην αρχική σελίδα
του Mahara ως διαχειριστής.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
105
Εικόνα ΠΙΙ.8 – Αρχική Σελίδα Mahara
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
106
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
LMS ΜΕ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΙΑ e-PORTFOLIO ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ MAHOODLE
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η εγκατάσταση του Mahoodle µπορεί να βελτιώσει τις δυνατότητες που προσφέρει για
τους νέους χρήστες µας η εφαρµογή µίας και ένας χρήστης της πλατφόρµας Moodle για να
χρησιµοποιήσει το Mahara portfolio:
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
∆εν χρειάζεται να δηµιουργήσει ένα νέο λογαριασµό
∆εν χρειάζεται να ψάχνει για αχρησιµοποίητα ονόµατα
∆εν χρειάζεται να θυµούνται ακόµα ένα κωδικό πρόσβασης
∆εν υπάρχει νέα διεύθυνση URL που πρέπει να θυµούνται
∆εν χρειάζεται να συνδεθεί σε ακόµα µια εφαρµογή
∆εν χρειάζεται να φορτώσει το ίδιο προφίλ στην νέα πλατφόρµα.
Με το integration του mahara και του Moodle, µπορούµε να ρυθµίσουµε το Moodle έτσι
ώστε κάθε χρηστής οποίος συνδέεται σε αυτό να µπορεί να κάνει κλικ σε ένα σύνδεσµο που θα να
τον οδηγεί στο Mahara site µας, συνδεδεµένο µε τα στοιχεία που όρισε στο moodle.
∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ MAHOODLE
Παρακάτω ακολουθούν τα βήµατα που γίνανε για την εγκατάσταση του mahoodle καθώς
και οι παραµετροποιήσεις και οι διορθώσεις κώδικα που γίνανε για να µπορέσει να λειτουργήσει
σωστά η πλατφόρµα µας.
Ø Έχουµε εγκαταστήσει το Mahara και το Moodle σύµφωνα µε τις οδηγίες που
περιγράφονται παραπάνω. Συνδεόµαστε στο Moodle και το Mahara σαν
«Administrator» και πηγαίνουµε στο µενού
«Site Administration
àNetworking à Settings», του Moodle και ενεργοποιούµε το «Networking»
και το «Enable Portfolios»..
Εικόνα ΠΙΙΙ.1 – Enable Portfolios Moodle
Εικόνα ΠΙΙΙ.2 – Networking On Moodle
Ø Έτσι τώρα έχει δηµιουργηθεί το κλειδί του Moodle.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
107
Εικόνα ΠΙΙΙ.3 – Certificate Moodle
Ø Αφού γίνει αυτό, πρέπει να ενεργοποιήσουµε το βασικό «Networking» στο
mahara, έτσι πηγαίνουµε στο «Administrator» και µετά στην καρτέλα
«Networking».
Εικόνα ΠΙΙΙ.4 – Networking Mahara
Ø Στην σελίδα του «Networking» δίνουµε στο «WWW Root» τα στοιχεία που
µας έδωσε το Moodle. Κάτω από το «WWW Root», είναι το δηµόσιο κλειδί
κρυπτογράφησης. Το Mahara θα δηµιουργήσει αυτόµατα ένα νέο κλειδί όταν
αυτό λήξει.
Εικόνα ΠΙΙΙ.5 – Certificate Του Mahara
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
108
Εικόνα ΠΙΙΙ.6 – Networking Enabled
Ø Αφού ολοκληρωθεί και αυτό το βήµα µε επιτυχία, πρέπει να ενεργοποιήσουµε
το «SSO στο Mahara». Για να γίνει αυτό, πηγαίνουµε στο «Admin home»
και στην «Institutions» και από εκεί πηγαίνουµε στο «Add institution», και
δηµιουργούµε µια νέα εγγραφή η οποία θα κάνει «hosting» µε το Moodle.
Εικόνα ΠΙΙΙ.7 – Add Institution
Ø Συµπληρώνουµε τα στοιχεία και πατάω στο «Submit».
Εικόνα ΠΙΙΙ.8 – Administer Institutions 1 /2
Ø Το επόµενο βήµα µας είναι να επιλέξουµε από το πτυσσόµενο µενού
«Authentication plugging» και να δώσουµε το «XMLRPC». Μετά από αυτό
επιλέγoυµε το «add» .
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
109
Εικόνα ΠΙΙΙ.9 – Administer Institutions Next Step 2/2
Ø Ένα νέο παράθυρο θα ανοίξει και εκεί πρέπει να συµπληρώσουµε τις εξής
πληροφορίες «Authority Name» : δίνουµε ένα όνοµα, στο «Wwwroot» :
δίνουµε τον προορισµό του Moodle, και ενεργοποιούµε τα «Update User Info
On Login», «We Auto-Create User» και το «We Impοrt Content» .
Εικόνα ΠΙΙΙ.10 – Administer Authorities
Εικόνα ΠΙΙΙ.11 – Administer Authorities Xmlrpc
Ø Αφού γίνουν αυτά τα βήµατα πρέπει να ενεργοποιήσουµε το «SSO» στο
moodle, έτσι πηγαίνουµε στο µενού «Site Administration à Networking à
Peers» και επιλέγουµε το «Add Host». Oπου «Hostname» δίνουµε τον
προορισµό του mahara και σαν «Application» δίνουµε το mahara.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
110
Εικόνα ΠΙΙΙ.12 – Add New Host
Ø Μετά από αυτό πρέπει να ορίσουµε κάποια απαραίτητα στοιχεία, έτσι
πηγαίνουµε στο «Site Administration» και κάνουµε κλικ στο «Users» και
επιλέγουµε το «Authentication» από το µενού. Εκεί ενεργοποιούµε το «Mnet
Authedication Plugin», και πηγαίνουµε στο «Settings»..
Εικόνα ΠΙΙΙ.13 –Authedication Plugin ½
Ø Εδώ πρέπει να εµφανιστεί ο προορισµός που ορίσαµε.
Εικόνα ΠΙΙΙ.14 –Authedication Plugin 2/2
Ø Το τελικό βήµα για να ολοκληρωθεί η διαδικασία µας είναι το να δώσουµε
στους χρηστές µας την επιλογή να µπαίνουν στο mahara από το moodle µε ένα
κουµπί, και να παίρνει τα στοιχεία του αυτόµατα, ώστε να µην χρειάζεται είναι
δηµιουργήσουν νέο λογαριασµό. Έτσι πηγαίνουµε το «Choose Users à
Permissions à Define Roles from the Site à Administration menu». Εκεί
κάνουµε κλικ στο για το «Authenticated Use»r. Εκεί πρέπει να
ενεργοποιήσουν και το «Roam to a remote application via Mnet».
Εικόνα ΠΙΙΙ.15 –Manage Roles
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
111
Εικόνα ΠΙΙΙ.16 –Roam To a Remote Application Via Mnet
Ø Επιλέγουµε το «Network servers» και εµφανίζετε το κουµπάκι για το mahara.
Εικόνα ΠΙΙΙ.17 –Button Για το Mahara
Ø Και επίσης πηγαίνουµε στο «Plugins>Portfolios>Manage Portfolio»s και
«Enabled And Visible».
Εικόνα ΠΙΙΙ.18 –Manage Portfolios
Εικόνα ΠΙΙΙ.19 –Configure Portfolio Plugin
Εικόνα ΠΙΙΙ.20 –Enable And Visible Mahara
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
112
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Είναι απαραίτητα για την ολοκλήρωση της εγκατάστασης όλες οι ρυθµίσεις να πληρούν
τις απαιτήσεις,
έτσι ώστε να αποφευχθούν σφάλµατα στη συνέχεια της εγκατάστασης ή στη λειτουργία της
διαδραστικής εκπαιδευτικής πλατφόρµας µας.
Παρακάτω παρουσιάζονται κάποια από τα προβλήµατα που συναντηθήκαν κατά την
δηµιουργία της πλατφόρµας µας και ο τρόπος αντιµετώπισης τους.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ MOODLE ΣΤΟ SERVER
CHECKS.
Πρόβληµα µε το server checks.
Εικόνα ΠIV.1 – Server Checks
Για να τα αντιµετωπίσουµε πάµε στο «../Xampp/php/php.ini» και το ανοίγουµε µε το
σηµειωµατάριο, εκεί στα «extension»s προσθέτουµε τις γραµµές κώδικα εάν υπάρχουν ήδη απλά
διαγράφουµε το «;» που υπάρχει µπροστά.
«Extension = php_openssl.dll»
«Extension = php_intl.dll»
«Extension = php_curl.dll»
Εικόνα ΠIV.2 – Extensions
Μετά από την ενεργοποίηση αυτόν, πρέπει να τα αναγνωρίσει και ο apache, έτσι πάµε στο
φάκελο «…/Xampp/php» και εκεί αντιγράφουµε τις 16 βιβλιοθήκες που υπάρχουν µε το όνοµα
«icu*.*.dll» (*=οτιδήποτε). Αν έχουµε παλαιότερη έκδοση πχ 1.7.3 είναι οι 5 βιβλιοθήκες µε το
όνοµα icu*36.dll.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
113
Εικόνα ΠIV.3– Libraries
Αυτές τις βιβλιοθήκες τις αντιγράφουµε λοιπόν και τις επικολλάµε στο φάκελο
«Xampp/apache/bin», Ανανεώνουµε τον «Apache» και συνεχίζουµε κανονικά την εγκατάσταση
του Moodle.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΚΛΕΙ∆ΙΟΥ.
ΤΟΥ
MOODLE
ΣΤΗΝ
Σε περίπτωση που αντιµετωπίσουµε πρόβληµα µε την ηµεροµηνία λήξης του κλειδιού µας,
δηλαδή η ηµεροµηνία που αναγράφεται είναι παλαιότερη από την ισχύουσα πχ. 1970 .
Πηγαίνουµε στο «c:/Xampp/htdocs/Moodle/config.php» και προσθέτουµε την εξής
γραµµή:
«$CFG -> opensslcnf= ‘ C:\xampp\apache\bin\openssl.conf’ ;»
Εικόνα ΠIV.4 – Openssl Directory
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ MOODLE ΜΕ ΤΟ PHP
ERRORS.
Εικόνα ΠIV.5 – PHP Errors
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
114
Το αντιµετωπίζουµε πηγαίνοντας στο «Xampp/» και βρίσκουµε το αρχείο «php.ini» και
αλλάζουµε την γραµµή «display_error» σε «off» όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Εικόνα ΠIV.6 – PHP.ini Files
Προβλήµατα κατά την εγκατάσταση του Mahara µε το post size και το upload size.
Εικόνα ΠIV.7– Max Size
Για να το διορθώσουµε τις προκαθορισµένες ρυθµίσεις χώρου σε πιο µεγάλες για να
εξυπηρετούν τις ανάγκες µας, πηγαίνουµε στο αρχείο «php.ini» και αλλάζουµε τις εξής γραµµές
όπως φαίνονται στις εικόνες που ακολουθούν.
Εικόνα ΠIV.8– Max Size Upload
Εικόνα ΠIV.9– Max Size Post
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
115
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V
ΕΠΙΠΛΕΟΝ Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ MOODLE
To Moodle πέρα από τα βασικά στοιχεία που µας δίνει την δυνατότητα να εισάγουµε µας παρέχει
και µία σειρά από επιπλέον εργαλεία κατασκευασµένα από τους προγραµµατιστές του, που
µπορούµε εύκολα και να κατεβάσουµε και να εγκαταστήσουµε.
Παρακάτω θα παρουσιάσουµε µερικά µόνο από αυτά που θεωρήθηκαν χρήσιµα και ήταν συµβατά
µε την έκδοση της πλατφόρµας µας.
ΤΟ MODULE: BOOK
Το «book module» µας επιτρέπει την εύκολη δηµιουργία ηλεκτρονικών βιβλίων. Αυτό το module
δηµιουργεί ένα πολυµεσικό βιβλίο σαν µία ιστοσελίδα µέσα στο Moodle όπου οι µαθητές µπορούν
να διαβάσουν .
Εικόνα ΠV.1–Παράδειγµα Χρήσης Του Book Module
ACTIVITIES: CHECKLIST
Το «checklist activity module» επιτρέπει στους καθηγητές να δηµιουργούν, διαχειρίζονται µία
check λίστα για τους µαθητές τους, που θα δείχνει τι έχουν ολοκληρώσει από τις εργασίες τους και
τι όχι . Έτσι ο καθηγητής µπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη των µαθητών και ο ίδιος ο µαθητής
να έχει ένα πλάνο µε τις εργασίες του.
Εικόνα ΠV.2–Παράδειγµα Χρήσης CheckList
ACTIVITIES: HOTPOT
Το «Hotpot activity module» επιτρέπει στους καθηγητές να διαχειρίζονται το Hot Potatoes και
TexToys κουίζ µέσω της πλατφόρµας Moodle.
Αυτά τα κουίζ δηµιουργούνται από τον καθηγητή αναρτώνται σαν µάθηµα του Moodle. Μετά από
αυτό οι µαθητές µπορούν να παίρνουν µέρος στα κουίζ και να παρακολουθούν τη βαθµολογία τους.
Εικόνα ΠV.3–Παράδειγµα Χρήσης Hot Potatoes
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
116
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI
ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑΣ MOODLE
Chat
Backup
Forum
Links
∆ηµιουργία
βιογραφικού
EPortfolio
Ανέβασµα
αρχείων
Αναζήτηση φίλων
Στοιχεία χρήστη που
κληρονοµήθηκαν από το
Moodle
Εικονική
Αίθουσα
∆ιαµοιρασµός Οθόνης
Κάµερα, µικρόφωνο
συζήτηση
Συνδεδεµένοι
Χρήστες
τηλεδιάσκεψη
Εικόνα ΠVI.1–Πλατφόρµα Σύνολο
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
E-Books
διαφόρων µορφών
117
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII
Ο∆ΗΓΟΣ ASTARO GATEWAY SOFTWARE V8.0
ΣΤΟΧΟΣ
Εικόνα ΠVII.1–Παράδειγµα Σύνδεσης
ΒΗΜΑΤΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ASTARO SECURITY GATEWAY
Βήµα 1
Υπάρχουν 3 πακέτα Astaro που µπορούµε να διαλέξουµε, το Home Edition, το Essential Edition,
και το Professional Edition. Μπαίνοντας στο επίσηµο site του Astaro http://www.Astaro.com/
κατεβάζουµε την τελευταία έκδοση που µας παρέχει.
Εικόνα ΠVII.2–http://www.Astaro.com/
Βήµα 2
Καίµε το .iso αρχείο σε ένα cd και το τρέχουµε στον υπολογιστή µας.
Εικόνα ΠVII.3–Boot Από το CD
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
118
Πατάµε το Enter για να αρχίσει η εγκατάσταση.
Εικόνα ΠVII.4–Information step 1
Πατάµε το f8 για να συνεχίσει η διαδικασία.
Εικόνα ΠVII.5–Information step 2
Επιλέγουµε την επιθυµητή γλώσσα και πατάµε το enter.
Εικόνα ΠVII.6–Select The Keyboard Layout
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
119
Πατάµε το f8 για να συνεχίσει η εγκατάσταση.
Εικόνα ΠVII.7–Detected Hardware
Επιλέγουµε την περιοχή στην οποία βρισκόµαστε.
Εικόνα ΠVII.8–Select Your Area
Επιλέγουµε την ζώνη ώρας.
Εικόνα ΠVII.9–Select Your Time Zone
Επιλέγουµε την τρέχουσα ηµεροµηνία.
Εικόνα ΠVII.10–Select Current Time and Date
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
120
Επιλέγοµε το Network Interface
Εικόνα ΠVII.11–Select The Network Interface
Εισάγουµε την διεύθυνση ip, net mask και gateway.
Address : xx.xx.x.xxx
Net mask : 255.255.0.0
Εικόνα ΠVII.12–Configure The Administration Network Interface
Σε αυτό το στάδιο µας δίνονται κάποιες απαραίτητες πληροφορίες.
Εικόνα ΠVII.13–Information
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
121
Εικόνα ΠVII.14–Installation Progress
Έγινε το Installation και στο τέλος µας δίνει σε πια διεύθυνση θα συνδεθούµε για το Web Admin
http:\\xx.xx.x.xxx:4444
Εικόνα ΠVII.15–Installation Finished
Βήµα 3
Αφού γίνει το Reboot στον υπολογιστή µετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης µπαίνει σε ένα
περιβάλλον που πρέπει να οριστεί ο κωδικός πρόσβασης του Root.
Βήµα 4
Μπορούµε να δούµε µερικά πράγµατα από το περιβάλλον αυτό εκτελώντας κάποιες εντολές.
Για παράδειγµα:
#df à βλέπουµε ότι έχει φτιάξει 5 partition και τα χαρακτηριστικά τους
#mount à βλέπουµε που έχει κάνει τα mount
# /dev à βλέπουµε τι συσκευές έχει
#ipconfig à βλέπουµε ότι έχει ενεργοποιήσει το eth1
#netstat à βλέπουµε τι πόρτες έχουν ανοιχτεί και τι εξυπηρετούν, τα process και τα
πρωτοκολλά, επίσης παρατηρούµε ότι η επικοινωνία γίνεται σε τοπικό επίπεδο.
Βήµα 5
Συνδέουµε το καλώδιο του δικτύου στον Η/Υ και από έναν δεύτερο Η/Υ µπορούµε να αρχίσουµε
να επεξεργαζόµαστε το ASTARO .
Βήµα 6
∆ίνουµε σε ένα browser την διεύθυνση που µας είχε δώσει µετά το τέλος εγκατάστασης του
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
122
http:\\xx.xx.x.xxx:4444 και βλέπουµε την πρώτη οθόνη.
Εικόνα ΠVII.16–Astaro Security Gateway V8
Σαν στοιχεία εισάγουµε τα εξής:
Hostname: company2
Company: SMPcompany1
City: Athens
Country: Greece
Και ορίζουµε το όνοµα και τον κωδικό του Administrator.
To Astaro θα χρησιµοποιήσει αυτά τα στοιχεία για να δηµιουργήσει τα κλειδιά για τις ψηφιακές
υπογραφές.
Βήµα 7
Ερχόµαστε πια σε αυτό το παράθυρο όπου εισάγουµε τα στοιχεία που δώσαµε πιο πάνω για
κωδικό και όνοµα του Administrator και πατάω το Login.
Εικόνα ΠVII.17–Login To WebAdmin
Βήµα 8
Ακολουθούν 10 βήµατα για την ολοκλήρωση του πρώτου σκέλους.
Εικόνα ΠVII.18–Configure on Your New Astaro Security Gateway Purchase
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
123
Εικόνα ΠVII.19–License Installation
Εικόνα ΠVII.20–Internal LAN Network Settings
Εικόνα ΠVII.21–Firewall Settings
Εικόνα ΠVII.22–Intrusion Prevention Setttings
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
124
Εικόνα ΠVII.23–Thank You For Completing the ASG Setup Wizard
Βήµα 9
Τώρα βρισκόµαστε στο configuration επίπεδο, κάπως έτσι πρέπει να µοιάζει η εικόνα µας .
Παρατηρούµε ότι το περιβάλλον είναι πολλή εύχρηστο και φιλικό στο χρήστη.
Εικόνα ΠVII.24–Login To WebAdmin
Βήµα 10
Interface & Rooting
Εικόνα ΠVII 25–Interface and Rooting
Βλέπουµε ότι υπάρχει αρχικά µόνο το Internal που είναι αυτό-δηµιουργουµένου κατά την
εγκατάσταση την αρχική, και αφορά στο eth1.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
125
Εµείς τώρα θα κατασκευάσουµε για το eth0, πατώντας New Interface και εισάγοντας τα στοιχεία
της εικόνας.
Βήµα 11
Ενεργοποιούµε το Interface και πατάω το Renew. Έτσι γίνεται πράσινο και γράφει Up.
Εικόνα ΠVII 26–Interface 1/2
Εικόνα ΠVII 27–Interface 2/2
Βήµα 12
Εδώ θα φτιάξουµε ένα Pool για το Pptp, δηλαδή ένα κανάλι διευθύνσεων Ip που θα παίρνουν οι
User.
Εικόνα ΠVII 28– Pool για το Pptp
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
126
Βήµα 13
∆ηµιουργία User
Εικόνα ΠVII 29– New User
Βήµα 14
Εδώ ορίζουµε τα δικαιώµατα που θα έχουν οι χρήστες οι ο χρήστης που δηµιουργήσαµε.
Εικόνα ΠVII 30– Client Authentication
Εικόνα ΠVII 31– User Portal
Βήµα 15
Αυτό το κοµµάτι αφορά την αποµακρυσµένη κλήση, Remote Access, ορίζουµε στον συγκεκριµένο
χρήστη να παίρνει διευθύνσεις από το Pool που είχαµε φτιάξει .
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
127
Εικόνα ΠVII 32– PPTP
Βήµα 16
Ενεργοποιούµε το SSL, δηλαδή δίνει το δικαίωµα στον χρηστή να κάνει Login στο εσωτερικό
δίκτυο.
Εικόνα ΠVII 33– SSL
Βήµα 17
Εδώ κατασκευάζουµε νέο κανόνα, για το χρηστή και τι θα βλέπει και να αφήσει το Ppptp.
Εικόνα ΠVII 34– Κανόνας PPTP
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
128
Βήµα 18
Το ενεργοποιούµε.
Εικόνα ΠVII 35– Rules
Βήµα 19
Εδώ πια συνδεόµαστε ως user, µπαίνοντας στην διεύθυνση http://xx.xx.x.xxx και δίνουµε τα
στοιχεία του user που είχαµε ορίσει.
Βήµα 20
Κατεβάζουµε την υπογραφή στον υπολογιστή που θα µπαίνει ο χρηστής.
Εικόνα ΠVII 36– Remote Access
Βήµα 21
Σηµαντικό βήµα είναι να πάµε στο C:\Windows\System32\drivers\etc και ανοίγουµε το host µε το
σηµειωµατάριο, προσθέτοντας το όνοµα που δώσαµε στο Astaro κατά την δηµιουργία του και την
Ip του, αυτό µπορούµε να το δούµε από το φάκελο Config, για να µπορεί να το αναγνωρίζει. αυτό
το κάνουµε γιατί δεν διαθέτουµε Dns για τα ονόµατα.
Εικόνα ΠVII 37–Note
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
129
Βήµα 22
Κάνουµε Setup το Certificate.
Βήµα 23
Τα ίδια βήµατα γίνανε και στην δεύτερη εταιρία.
Εικόνα ΠVII 38– Edit Network Definition
Βήµα 25
Μετά στο SSL δηλώσαµε τον server ( δηλαδή το δίκτυο company 1) που σηµαίνει ότι περιµένει το
connection από άλλον που θα είναι ο client (company 2).
Βήµα 26
Τώρα είναι η ώρα να φτιάξουµε έναν βασικό κανόνα που ορίζει ότι τα δυο αυτά δίκτυα είναι
διαφορετικά και δεν ανήκουν στο τοπικό δίκτυο, γιατί αλλιώς θα γίνεται Conflig.
Εικόνα ΠVII 39– Add SSL Connection
Επίσης εάν ενεργοποιήσουµε to Automatic Firewall Rules είναι για να µου επιτρέπει να βλέπει το
εσωτερικό δίκτυο.
Βήµα 27
Εικόνα ΠVII 40– Edit SSL Connection
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
130
Ουσιαστικά το VPN φτιάχνει µια εικονική κάρτα δικτύου και ότι έχει την διεύθυνση 89.0.0.0 το
στέλνει µέσω του 10.242.2.6 που είναι της company2.
Κάτι αντίστοιχο συµβαίνει και από εκεί.
Εικόνα ΠVII 41– Altas VPN Tunnel
Βήµα 28
Κάναµε ένα Certificate από τον Server και όταν φτιάξαµε Ssl connection το κατεβάσαµε, όταν τα
πάρει το certificate κάνει το connection.
Το over peer hostname είναι για να αντιστοιχίσω ένα όνοµα µε µια διεύθυνση ip.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
131
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VIII
Ο∆ΗΓΟΣ GPG ΚΑΙ PGP
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ GPG
Το GPG κρυπτογραφεί τα µηνύµατα χρησιµοποιώντας ασύµµετρα ζεύγη κλειδιών που έχουν
δηµιουργηθεί από τους χρήστες. Τα τελικά δηµόσια κλειδιά µπορούν να ανταλλαχτούν µε άλλους
χρήστες µε διάφορους τρόπους, όπως οι Internet key servers. Τα τελικά δηµόσια κλειδιά θα πρέπει
να ανταλλάσσονται προσεχτικά για την αποφυγή παραποίησης ταυτότητας του ιδιοκτήτη.
Το GPG χρησιµοποιεί ένα σύνολο από άλλους αλγορίθµους όπως οι CAST5, Triple DES, AES,
Blowfish και Twofish. Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθεί ο IDEA στο GPG
κατεβάζοντας το plugin.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΧΡΗΣΗΣ GPG
Αρχικά µπαίνουµε στο site και κατεβάζουµε το GPG for win (www.gpg4win.org)
Εικόνα ΠVIII1– Link gpg4win
Εκτελούµε το .exe, αφήνοντας τις προκαθορισµένες ρυθµίσεις.
Εικόνα ΠVIII 2–Welcome Installation Window
Εικόνα ΠVIII 3–Licence Agreement
Εικόνα ΠVIII 4–Choose Components
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
132
Εικόνα ΠVIII 5–Choose Install Location
Εικόνα ΠVIII 6–Install Option
Εικόνα ΠVIII 7–Choose Start Menu Folder
Εικόνα ΠVIII 8–Installation Complete
Εικόνα ΠVIII 9–Finish Window
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
133
ΑΡΧΙΚΗ ΟΘΟΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ – ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ KEY
Εικόνα ΠVIII 10–Αρχική Οθόνη Προγράµµατος
Εικόνα ΠVIII 11–Generate Key-Name
Εικόνα ΠVIII 12–Generate Key - Email
Εικόνα ΠVIII 13–Generate Key - Pass phrase
Εικόνα ΠVIII 14–Backup Keys
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
134
Εικόνα ΠVIII 15–Key ring Editor
H ∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ EXPORT
Εικόνα ΠVIII 16– Key ring Editor 2
Εικόνα ΠVIII 17–Manage
Εικόνα ΠVIII 18–Notepad
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
135
∆ΙΑ∆ΙΚΑΣΙΑ ΤΟΥ IMPORT
Εικόνα ΠVIII 19–Import
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ PGP
PGP DESKTOP
Το PGP Desktop (Pretty Good Privacy) είναι ένα εργαλείο ασφάλειας που χρησιµοποιεί
κρυπτογραφία για να προστατεύσει τα δεδοµένα από µη εξουσιοδοτηµένη χρήση. Το PGP Desktop
προστατεύει τα δεδοµένα που στέλνονται µέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας ή µέσω άµεσων
µηνυµάτων. Επιτρέπει την κρυπτογράφηση ολόκληρου ή µέρους ενός partition ενός σκληρού
δίσκου. Επίσης µπορεί να κρυπτογραφήσει απλά ένα µέρος σκληρού δίσκου δηµιουργώντας έναν
εικονικό δίσκο στον οποίο µπορούν να αποθηκεύουν µε ασφάλεια τα πιο ευαίσθητα δεδοµένα.
Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για µοίρασµα αρχείων ή φακέλων µε ασφάλεια µέσα σε ένα δίκτυο.
Επιτρέπει την εισαγωγή οποιουδήποτε συνδυασµού αρχείων και φακέλων σε µια
κρυπτογραφηµένη συµπιεσµένη συσκευασία για την εύκολη διανοµή ή για δηµιουργία αντιγράφων
ασφαλείας. Τέλος, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να την διαγραφή ευαίσθητων αρχείων έτσι ώστε
κανένας να µην µπορεί να το ανακτήσει να ελευθερώσει χώρο στο σκληρό δίσκο χωρίς να αφήνει
κανένα αποτύπωµα .Το PGP Desktop χρησιµοποιείται για την δηµιουργία «ζευγών κλειδιών (PGP
keypairs) και για διαχείριση τόσο προσωπικών κλειδιών όσο και δηµοσίων κλειδιών τρίτων
ατόµων.
ΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ PGP DESKTOP
v The Menu Bar: Παρέχει πρόσβαση σε εντολές του PGP Desktop. Τα µενού αλλάζουν
δυναµικά εξαρτώµενα από ποια διαδικασία είναι επιλεγµένη.
v The PGP Keys Control Box: Παρέχει δυνατότητα διαχείρισης των κλειδιών.
v The PGP Messaging Control Box: Ρυθµίσεις ηλεκτρονικού ταχυδροµείου και άµεσων
µηνυµάτων.
v The PGP Zip Control Box: ∆ηµιουργία κρυπτογραφηµένων ή υπογεγραµµένων
συµπιεσµένων αρχείων χρησιµοποιώντας είτε κλειδί είτε κωδική φράση (passphrase).
v The PGP Disk Control Box: ∆ιαχείριση και δηµιουργία κρυπτογραφηµένων σκληρών
δίσκων ή εικονικών δίσκων.
v The PGP Viewer Control Box: Παρέχει τη δυνατότητα αποκρυπτογράφησης,
επαλήθευσης και παρουσιάσεις εξωτερικών µηνυµάτων.
v The PGP NetShare Control Box: ∆ηµιουργία και διαχείριση κρυπτογραφηµένων
φακέλων.
v Expand/Collapse Control Box Control: Χρησιµοποιείται για να εµφανίσει ή να κλείσει
Control Boxes.
v The PGP Desktop Work Area: Παρουσιάζει πληροφορίες και ενέργειες που µπορούν να
γίνουν µε το επιλεγµένο Control Box.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
136
v PGP Keys Find Box: Χρησιµοποιείται για εύρεση κλειδιών από τα ζεύγη που είναι
αποθηκευµένα στο σύστηµά σας.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΩΝ Α∆ΕΙΑΣ
Για να δείτε τις λεπτοµέρειες του PGP Desktop:
1. Κάνετε διπλό κλικ στο εικονίδιο του PGP Desktop στο system tray.
2. Επιλέξτε Help->License
Τότε εµφανίζεται η παρακάτω εικόνα.
Εικόνα ΠVIII 20–PGP Desktop License
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ PGP TRAY
Το εικονίδιο PGP tray εµφανίζεται κάτω δεξιά στην οθόνης σας. Το PGP tray εµφανίζεται µε µία
από τις παρακάτω τέσσερις εικόνες:
Κανονική λειτουργία: Το PGP Desktop λειτουργεί κανονικά, καµία passphrase δεν έχει κρατηθεί,
καµία δυσκολία δεν είναι σε εξέλιξη.
Κρατηµένη passphrase( ) :Το PGP Desktop δουλεύει κανονικά, έχουν κρατηθεί passphrases ενός
ή περισσότερων ιδιωτικών κλειδιών.
Απενεργοποιηµένος proxy: Ο Proxy για µηνύµατα e-mail έχει απενεργοποιηθεί.
Απασχοληµένο: Το PGP Desktop είναι απασχοληµένο µε κάποια διαδικασία.
v Exit PGP Services: Σταµάτηµα των υπηρεσιών του PGP Desktop. Αν σταµατήσετε τις
υπηρεσίες αυτές µπορείτε να τις κινήσετε ξανά µε το µενού έναρξης
(Start>Programs>PGP<PGP Desktop).
v About PGP Desktop: Παρουσιάζει πληροφορίες για την έκδοση του PGP Desktop.
v Check for UpdatesQ εύρεση ενηµερώσεων.
v Help: Ανοίγει την βοήθεια.
v Options: Ανοίγει το µενού επιλογών.
v View Notifier: Παρουσιάζει τις τελευταίες εισερχόµενες/εξερχόµενες ειδοποιήσεις.
v View PGP Log: Παρουσιάζει το αρχείο καταγραφής ενεργειών του PGP Desktop.
Χρησιµοποιείστε το για να βλέπετε τις ενέργειες που έχουν γίνει έτσι ώστε να έχετε
ασφαλισµένα τα δεδοµένα σας.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
137
v Open PGP Viewer:
v Open PGP Desktop: Ανοίγει το κύριο µενού παραθύρου του PGP Desktop.
v Clear Caches: Καθαρίζει την µνήµη από κρατηµένες πληροφορίες όπως ή passphrase
δηµόσια κλειδιά.
v Unmount PGP Virtual Disk: Κλείδωµα όλων των PGP εικονικών δίσκων.
v Current Window: Επιτρέπει την χρήση των λειτουργιών του PGP Desktop στο τρέχων
παράθυρο.
v Clipboard: Επιτρέπει την χρήση των λειτουργιών του PGP Desktop στα στοιχεία που
υπάρχουν στο πρόχειρο.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΛΕΙ∆ΙΩΝ
Για να δείτε τα κλειδιά που έχετε αποθηκευµένα, ανοίξτε το PGP Desktop και κάντε κλικ στο PGP
Keys Control box. Στη συνέχεια επιλέξτε:
1. All Keys: Για να δείτε όλα τα κλειδιά στο σύστηµά σας.
2. My Private Keys: Για να δείτε µόνο τα ιδιωτικά κλειδιά στο σύστηµά σας.
3. Search for Keys: Για να ψάξετε για κλειδιά στο σύστηµά σας βασισµένοι στα κριτήρια που
επιλέγετε.
Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΚΛΕΙ∆ΙΩΝ
Για να δείτε τις ιδιότητες κλειδιών επιλέξτε το και στη συνέχεια µε δεξί κλικ επιλέξτε Key
Properties, οπότε και εµφανίζονται οι ιδιότητες του κλειδιού.
Προστασία κλειδιών και ζεύγους κλειδιών
Τα ιδιωτικά και δηµόσια κλειδιά σας αποθηκεύονται σε ξεχωριστά αρχεία. Εξ ορισµού τα ιδιωτικά
κλειδιά αποθηκεύονται στο αρχείο secring.skr και τα δηµόσια στο αρχείο pubring.pkr στο φάκελο
Τα έγγραφά µου\ PGP.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΖΕΥΓΟΥΣ ΚΛΕΙ∆ΙΩΝ
Για να εισάγετε ζεύγους κλειδιών επιλέξτε το αρχείο µε επέκταση .asc και µε δεξί κλικ επιλέξτε
PGP Desktop → Import Keys και επιλέξτε Import
ΧΑΣΙΜΟ ΚΛΕΙ∆ΙΟΥ
Αν χάσετε το ιδιωτικό σας κλειδί και δεν έχετε αντίγραφο ασφαλείας αυτού δεν θα µπορέσετε ποτέ
να αποκρυπτογραφήσετε αρχεία που έχουν κρυπτογραφηθεί µε αυτό. Εν τούτοις µπορείτε να
αναδηµιουργήσετε το κλειδί µε την διαδικασία ανάκτησης κλειδιών όπου απαιτείται η passphrase
και οι απαντήσεις των προσωπικών σας ερωτήσεων
∆ΙΑΝΟΜΗ ∆ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΛΕΙ∆ΙΟΥ
Υπάρχουν τρείς τρόποι διανοµής του δηµοσίου κλειδιού.
∆ηµοσίευση στο PGP Global Directory
Αποστολή µε e-mail
Εξαγωγή δηµοσίου κλειδιού ή αντιγραφή σε αρχείο κειµένου
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
138
∆ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΣΤΟ PGP GLOBAL DIRECTORY
1. Ανοίξτε το PGP Desktop
2. Επιλέξτε το PGP Keys Control Box
3. Επιλέξτε το ζεύγος κλειδιών του οποίου το δηµόσιο κλειδί θέλετε να στείλετε στο PGP
Global Directory
4. Επιλέξτε Send to → KeyServer.pgp.com
ΛΗΨΗ ∆ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΛΕΙ∆ΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ PGP GLOBAL DIRECTORY
1. Ανοίξτε το PGP Desktop
2. Επιλέξτε το PGP Keys Control Box
3. Επιλέξτε Search for Keys
4. Καθορίστε τα κριτήρια αναζήτησης και πατήστε Search οπότε και εµφανίζονται τα
αποτελέσµατα της αναζήτησης σας.
5. Στο ζητούµενο δηµόσιο κλειδί πατήστε και επιλέξτε Add to my Keyring στο PGP Keys
Control Box
6. Το επιλεγµένο δηµόσιο κλειδί έχει προστεθεί στα κλειδιά σας
ΕΙ∆Η ΑΡΧΕΙΩΝ PGP ZIP
Στο PGP Desktop µπορείτε να δηµιουργήσετε τεσσάρων ειδών αρχεία PGP Zip.
Είναι τα παρακάτω:
1. Συµπιεσµένα και κρυπτογραφηµένα αρχεία µε το δηµόσιο κλειδί ή περισσότερων
παραληπτών.
2. Συµπιεσµένα και κρυπτογραφηµένα αρχεία µε χρήση passphrase.
3. Συµπιεσµένα και κρυπτογραφηµένα αρχεία, SDA-Self Decrypting Archives, µε χρήση
passphrase.
4. Μη κρυπτογραφηµένα, µη συµπιεσµένα αλλά υπογεγραµµένα αρχεία, ώστε ο παραλήπτης
να µπορεί να επικυρώσει την ταυτότητα του αποστολέα.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
139
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IX
∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ – OPENSSL
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ
Μια από τις πιο κοινές µορφές κρυπτογραφίας σήµερα είναι η κρυπτογραφία δηµόσιουκλειδιού. Η κρυπτογραφία δηµοσίου κλειδιού χρησιµοποιεί ένα δηµόσιο κλειδί και ένα ιδιωτικό
κλειδί. Το σύστηµα λειτουργεί κρυπτογραφώντας πληροφορίες µε τη χρήση του δηµόσιου κλειδιού.
Οι πληροφορίες µπορούν να αποκρυπτογραφηθούν µόνο µε τη χρήση του ιδιωτικού κλειδιού.
ΕΙ∆Η ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ
Για να στήσετε έναν ασφαλή διακοµιστή χρησιµοποιώντας κρυπτογράφηση δηµόσιουκλειδιού,
στις
περισσότερες
περιπτώσεις,
στέλνετε
το
αίτηµα
πιστοποιητικού
(συµπεριλαµβανοµένου και του δηµόσιου κλειδιού σας), απόδειξη την ταυτότητας της εταιρίας
σας, και πληρωµή σε µια ΑΠ.
Η ΑΠ επαληθεύει το αίτηµα πιστοποιητικού και την ταυτότητά σας, και µετά σας στέλνει
ένα πιστοποιητικό για τον ασφαλή διακοµιστή σας. Εναλλακτικά, µπορείτε να δηµιουργήσετε το
δικό σας υπογεγραµµένο από εσάς πιστοποιητικό.
Η διαδικασία του να πάρετε ένα πιστοποιητικό από µια ΑΠ είναι σχετικά εύκολη:
∆ηµιουργήστε ένα ζευγάρι ιδιωτικού και δηµόσιου κλειδιού κρυπτογράφησης.
∆ηµιουργήστε ένα αίτηµα πιστοποιητικού βασισµένο στο δηµόσιο κλειδί. Το αίτηµα
πιστοποιητικού περιέχει πληροφορίες για το διακοµιστή σας και την εταιρία που τον στεγάζει.
Στείλτε το αίτηµα πιστοποιητικού, µαζί µε αρχεία που αποδεικνύουν την ταυτότητά σας, σε µια
ΑΠ. ∆εν µπορούµε να σας πούµε πια αρχή πιστοποίησης να διαλέξετε. Η απόφασή σας µπορεί να
βασίζεται σε παλαιότερη εµπειρία, ή σε εµπειρίες των φίλων ή συναδέλφων σας, ή αµιγώς σε
οικονοµικούς παράγοντες.
Όταν έχετε αποφασίσει σε µια ΑΠ, πρέπει να ακολουθήσετε τις οδηγίες που παρέχουν για
το πως να αποκτήσετε ένα πιστοποιητικό από αυτούς.
Όταν η ΑΠ έχει βεβαιωθεί ότι είστε αυτός που ισχυρίζεστε, σας στέλνουν ένα ψηφιακό
πιστοποιητικό.
Εγκαταστήστε το πιστοποιητικό σας στον ασφαλή διακοµιστή σας, και διαµορφώστε τις
κατάλληλες εφαρµογές για να χρησιµοποιήσετε το πιστοποιητικό.
Παραγωγή ενός Αιτήµατος Υπογραφής Πιστοποιητικού (ΑΥΠ)
Είτε πάρετε ένα πιστοποιητικό από µια ΑΠ είτε παράγετε το δικό σας υπογεγραµµένο από
εσάς, το πρώτο βήµα είναι η παραγωγή κλειδιού.
Εάν το πιστοποιητικό θα χρησιµοποιηθεί σε δαίµονες υπηρεσιών, όπως τα Apache, Postfix,
Dovecot, κλπ, ένα κλειδί χωρίς κωδική φράση είναι συνήθως κατάλληλο. Η µη χρησιµοποίηση
κωδικής φράσης επιτρέπει στις υπηρεσίες να εκκινούν χωρίς χειροκίνητη παρέµβαση, συνήθως ο
προτιµώµενος τρόπος να ξεκινήσει ένας δαίµονας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ OPENSSL
Το project OpenSSL είναι µία συλλογική προσπάθεια για την υλοποίηση ενός εργαλείου
ανοιχτού κώδικα που να υλοποιεί τα πρωτόκολλα Secure Sockets Layer (SSL v2/v3) και Transport
Layer Security (TLS v1) καθώς και µίας πλήρους κρυπτογραφικής βιβλιοθήκης γενικής χρήσης.
Βασίζεται στην βιβλιοθήκη SSLeay που δηµιουργήθηκε από τους Eric A. Young και Tim J.
Hudson.
Πέρα από τις βιβλιοθήκες για τα πρωτόκολλα και το σχετικό API, το OpenSSL παρέχει
ένα εργαλείο γραµµής εντολών για την εκτέλεση των συναρτήσεων της κρυπτό- βιβλιοθήκης από
ένα φλοιό.
Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για τα παρακάτω:
ü
ü
∆ηµιουργία παραµέτρων κλειδιών για RSA, DH και DSA
∆ηµιουργία πιστοποιητικών X.509 και λιστών ανάκλησης πιστοποιητικών CRLs
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
140
ü Υπολογισµός αποτελεσµάτων συναρτήσεων κατακερµατισµού
ü Κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση
ü Έλεγχος εφαρµογών SSL/TLS
ü ∆ιαχείριση υπογεγραµµένων ή κρυπτογραφηµένων αρχείων ηλεκτρονικού ταχυδροµείου
βασισµένου στο πρότυπο S/MINE
LINKS – OPENSSL PROJECT
THE OPENSSL PROJECT : HTTP://WWW.OPENSSL.ORG
ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ
ΕΝΤΟΛΩΝ
OPENSSL
HTTP://WWW.OPENSSL.ORG/DOCS/APPS/OPENSSL.HTML
OPEN
SSL
FOR
WINDOWS
HTTP://WWW/SLPROWEB.COM/PRODUCT/WIN32OPENSSL.HTML
:
:
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΏΝΤΑΣ ΤΟ OPENSSL
Γενική µορφή εντολών OPENSSL :
Openssl <command> <parameters>
Παράδειγµα εντολής x509 και παράµετροι:
Usage x509 args
-inform arg
- input format – default PEM (one of DER, NET or PEM)
-outform arg
- output format - default PEM (one of DER, NET or PEM)
-keyform arg
- private key format – default PEM
-CAform arg
- CA format – default PEM
-CAkeyform arg
- CA key format – default PEM
-in arg
- input file – default stdin
-out arg
- output file – default stdout
-passing arg
- private key password source
-serial
- print serial number value
-hash
- print hash value
-subject
- print subject DN
-issuer
- print issuer DN
-email
- print email address (es)
-stardare
- notBefore field
-enddate
- notAfter field
-purpose
- print out certificate purpose
-dates
- both Before and After dates
-modulus
- print the RSA key modulus
-pubkey
- output the public key
-fingerprint
- print the certificate fingerprint
-alias
- output certificate alias
-noout
- no certificate output
-ocspid
- print OCSP hash values for the subject name and public key
-trustout
- output a “trusted” certificate
-clrtrust
- clear all trushed purposes
-clrreject
- clear all rejected purposes
-addtrust arg
- trust certificate for a given purpose
-addreject arg
- reject certificate for a given purpose
-setalias arg
- set certificate alias
-days arg
- How long till expiry of a signed certificate – def 30 days
-checkend arg
- check whether the cert expires in the next arg seconds
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
141
exit 1 if so, 0 if not
-signkey arg
- self sign cert with arg
-x509toreq
- output a certification request object
-req
- input is a certificate request, sign and output
-CA arg
- set the CA certificate, must be PEM format
-Cakey arg
- set the CA key, must be PEM format
missing, it is assumed to be in the CA file
-CAcreateserial
- create serial number file if ti does not exist
-CAsearial arg
- serial file
-set_serial
- serial number to use
-text
- print the certificate in text form
-C
- print out code forms
-md2/-md5/-sha1/-mdc2 – digest to use
-extfile
- configuration file with X509V3 extensions to add
-extensions
- section from config file with X509V3 extensions to add
-clrext
- delete extensions before signing and input certificate
-nameopt arg
- various certificate name options
-engine e
- use engine e, possibly a hardware device
-certopt arg
- various certificate text options
ΑΡΧΕΙΑ ∆ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ OPENSSL
Αποτελούν αρχεία διαµόρφωσης της λειτουργίας διαφόρων εντολών από τις παραπάνω παρέχοντας στοιχεία
πολιτικών πιστοποιητικών, προκαθορισµένες τιµές κλπ.
Παράδειγµα αρχείου:
RANDFILE = / . rand
[ ca ]
default_ca
= CA_default
# The default ca section
[ CA_default ]
certs
kept
crl_dir
database
new_certs_dir
certificate
serial
crl
private_key
RANDFILE
x509_extensions
cert
default_days
default_crl_days
default_md
preserve
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
= certs
# Where the issued certs are
= crl
= index.txt
= newcerts
= private/CAcert.pem
=serial
=clr/crl.pem
= private/Cakey.pem
= private/. rand
# Where rhe issued crl are kept
# database index file
# default place for new certs
# The CA certificate
# The current serial number
# The current CRL
# The private key
# private random number file
= v3_ca
# The extentions to add to the
= 1825
= 30
= md5
= no
# how long to certify for
# how long before next CRL
# which md to use
# keep passed DN ordering
142
# A few difference way of specifying how similar the request should look
# For type CA, the listed attributes must be the same, and the optional
# and supplied fields are just that
policy
= policy_match
# For the CA policy
[ policy_match ]
countryName
stateOrProvinenceName
localityName
organizationName
organizationalUnitName
commonName
emailAddress
Standard commands
asnlparse
ca
dgst
dh
enc
engine
genrsa
nseq
pkcs7
pkcs8
rsautl
rsa
sess_id
smime
version
x509
= match
= match
= match
= match
= match
= supplied
= optional
ciphers
dhparam
errstr
ocsp
prime
s_client
speed
crl
dsa
gendh
passwd
rand
s_server
spkac
crl2pkcs7
dsaparam
gendsa
pkcs12
req
s_time
verify
Message Digest commands ( see the ‘dgst’ command for more details )
mdc2
rmd160
md2
md4
md5
sha
sha1
Cipher commands ( see the ‘enc’ command for more details )
aes-128-cbs aes-128-ecb aes-192-cbc aes-192-ecb aes-256-cbc
aes-256-ecb base64
bf
bf-cbc
bf-cfb
bf-ecb
bf-ofb
cast
cast-cbc
cast5-cbc
cast5-cfb
cast5-ecb
cast5-ofb
des
des-cbc
des-cfb
des-ecb
des-ede
des-ede-cbc des-ede-cfb
des-ede-ofb des-ede3
des-ede3-cbc des-ede3-cfb des-ede3-ofb
des-ofb
des3
desx
idea
idea-cbc
idea-cfb
idea-ecb
idea-ofb
rc2
rc2-40-cbc
rc2-64-cbc
rc2-cbc
rc2-cfb
rc2-ecb
rc2-ofb
rc4
rc4-40
rc5
rc5-cbc
rc5-cfb
rc5-ecb
rc5-ofb
# For the CA policy
[ policy match ]
countryName
stateOrProvinceName
localityName
organizationName
organizationalUnitName
commonName
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
= match
= match
= match
= match
= match
= match
143
emailAddress
= match
# For the ‘anything’ policy
# At this point in time, you must list all acceptable ‘object’
# types
[ policy anything ]
countryName
= optional
stateOrProvinceName
= optional
localityName
= optional
organizationName
= optional
organizationalUnitName
= optional
commonName
= optional
emailAddress
= optional
[ req ]
default_bits
default_keyfile
distinguished_name
attributes
= 2048
= privkey.pem
= req_distinguished_name
= req_attributes
[ req_distinguished_name ]
countryName
countryName_default
countryName_min
countryName_max
= Country Name (2 letter code )
= GR
=2
=2
stateOrProvinceName
stateOrProvinceName_default
= state or Province Name (full name)
= Attica
localityName
localityName_default
= Locality Name (eg, city )
= Athens
organizationName
organizationName_default
= Organization Name (eg, company )
=
organizationalUnitName
organizationalUnitName_default
= Organizational Unit Name (eg, section )
=
commonName
commonName_default
commonName_max
= common Name (eg, YOUR name )
= name
= 64
emailAddress
emailAddress_max
emailAddress_default
= Email Address
= 40
= e-mail@
[ req_attributes ]
challengepassword
challengepassword_min
challengepassword_max
= A challenge password
=4
= 20
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
144
[ v3_ca ]
# Extensions for a typical CA
# PKIX recommodation.
subjectKeyIdentifier=hash
authorityKeyIdentifier=keyid:always, issuer:always
# This is what PKIX recommends but some broken software chokes on critical
# extensions.
# basicConstraints = critical, CA:true
# So we do this instead.
basicConstraints = CA:true
ΜΟΡΦΈΣ ΑΡΧΕΊΩΝ ΕΙΣΌ∆ΟΥ/ ΕΞΌ∆ΟΥ
PEM(PRIMACY ENHANCED MAIL) FILE FORMAT
Καθορίζεται στα RFC 1421, 1422, 1423, 1424. Μπορεί να περιέχει ιδιωτικά κλειδιά, δηµόσια κλειδιά
και πιστοποιητικά. Είναι προκαθορισµένη µορφή για το openssl. Περιέχει δυαδικά δεδοµένα στα οποία
έχει εφαρµοστεί κωδικοποίηση based64, και επικεφαλίδες ASCII. ∆ιαβάζεται κανονικά σαν κείµενο.
DER (DISTINGUISHED ENCODING RULES) FORMAT
Βασίζεται στους κανόνες κωδικοποίησης της ASN1 σύµφωνα µε τα πρότυπα Specification of Basic
Encoding Rulew (BER), Canonical Encoding Rules (CER), Distinguished Encoding Rules (DER).
Μπορεί να περιέχει ιδιωτικά κλειδιά, δηµόσια κλειδιά και πιστοποιητικά.
ΠΡΌΤΥΠΑ ΕΛΈΓΧΟΥ ΑΝΑΚΛΗΘΈΝΤΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΏΝ
Λίστες ανάκλησης πιστοποιητικών (CRL)
Μια λίστα ανάκλησης πιστοποιητικών είναι µια λίστα εγγεγραµµένων χρηστών στην υποδοµή
δηµόσιου κλειδιού µε την κατάσταση των πιστοποιητικών τους. Η λίστα απαριθµεί τα ανακληθέντα
πιστοποιητικά, την ηµεροµηνία έκδοσης των πιστοποιητικών κα τις οντότητες που τα εξέδωσαν.
Επιπλέον περιέχει την ηµεροµηνία έκδοσης της επόµενης λίστας ανάκλησης. Η µεγαλύτερη αδυναµία
µιας λίστας ανάκλησης πιστοποιητικών είναι το γεγονός ότι ο χρήστης πρέπει να κατεβάζει συχνά τις
ενηµερωµένες λίστες.
ONLINE CERTIFICATE STATUS PROTOCOL OCSP
Το ocsp αντιµετωπίζει την παραπάνω αδυναµία των λιστών ανάκλησης πιστοποιητικών. Όταν
χρειάζεται κάποια οντότητα να µάθει την κατάσταση ενός πιστοποιητικού στέλνει µια αίτηση OCSP
στον σχετικό εξυπηρετητή. Ο εξυπηρετητής στέλνει πίσω µια απάντηση που περιέχει µια από τις
επιλογές current, expired, unknown.
ΤΑ ΠΡΌΤΥΠΑ PKCS ΑΠΌ ΤΑ RSA LABS
Τα πρότυπα PKCS έχουν αναπτυχθεί από τα εργαστήρια της rsa για την δηµιουργία ασφαλών
εφαρµογών και την εφαρµογή άλλων πρότυπων βασισµένων στην κρυπτογραφία δηµόσιου
κλειδιού.
Επεκτάσεις αρχείων και η ερµηνεία τους:
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
145
.key Ιδιωτικό κλειδί RSA
.req Αίτηση πιστοποιητικού
.crt Ένα υπογεγραµµένο πιστοποιητικό που περιλαµβάνει αναγνώσιµο τµήµα
.pem Ένα υπογεγραµµένο πιστοποιητικό που δεν περιλαµβάνει αναγνώσιµο τµήµα
.p12 Ένα υπογεγραµµένο πιστοποιητικό της µορφής PKCS12
ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΓΕΤΕ ΕΝΑ
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΎ (ΑΥΠ)
ΚΛΕΙ∆Ι
ΓΙΑ
ΤΟ
ΑΊΤΗΜΑ
ΥΠΟΓΡΑΦΉΣ
εκτελέστε την ακόλουθη εντολή από ένα τερµατικό εντολών:
openssl genrsa -des3 -out server.key 1024
----Generating RSA private key, 1024 bit long modulus
.....................++++++
.................++++++
unable to write 'random state'
e is 65537 (0x10001)
Enter pass phrase for server.key:
Τώρα µπορείτε να εισάγετε την κωδική φράση. Για µεγαλύτερη ασφάλεια, πρέπει να περιέχει
τουλάχιστον οχτώ χαρακτήρες. Το ελάχιστο µέγεθος όταν προσδιορίζετε -des3 είναι τέσσερις
χαρακτήρες. Θα πρέπει να περιλαµβάνει αριθµούς και/ ή σηµεία στίξης και όχι να είναι µια λέξη
σε ένα λεξικό. Επίσης θυµηθείτε ότι η κωδική σας φράση είναι ευαίσθητη στα κεφαλαία-µικρά
γράµµατα.
Τώρα δηµιουργήστε το µη ασφαλές κλειδί, αυτό χωρίς κωδική φράση, και ανακατέψτε τα
ονόµατα κλειδιών:
openssl rsa -in server.key -out server.key.insecure
mv server.key server.key.secure
mv server.key.insecure server.key
Το µη ασφαλές κλειδί έχει τώρα όνοµα server.key, και µπορείτε να χρησιµοποιήσετε αυτό το
αρχείο για να παράγετε ένα ΑΥΠ χωρίς κωδική φράση.
Για να δηµιουργήσετε ένα ΑΥΠ, εκτελέστε την ακόλουθη εντολή σε ένα τερµατικό εντολών:
openssl req -new -key server.key -out server.csr
Μπορείτε τώρα να υποβάλετε αυτό το αρχείο ΑΥΠ σε µια ΑΠ για διεργασία. Η ΑΠ θα
χρησιµοποιήσει αυτό ΑΥΠ αρχείο κα θα εκδώσει ένα πιστοποιητικό. Αφ' ετέρου, µπορείτε να
δηµιουργήσετε ένα πιστοποιητικό υπογεγραµµένο από εσάς µε αυτό το ΑΥΠ.
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΥΠΟΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΕΣΑΣ
Για να δηµιουργήσετε ένα πιστοποιητικό υπογεγραµµένο από εσάς, εκτελέστε την ακόλουθη
εντολή σε ένα τερµατικό εντολών:
openssl x509 -req -days 365 -in server.csr -signkey server.key -out server.crt
Η παραπάνω εντολή θα σας ζητήσει να εισάγετε την κωδική φράση. Όταν εισάγετε τη σωστή
κωδική φράση, το πιστοποιητικό σας θα δηµιουργηθεί και θα αποθηκευτεί στο αρχείο server.crt.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
146
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ
Μπορείτε να εγκαταστήσετε το αρχείο κλειδιού server.key και το αρχείο πιστοποιητικού server.crt,
ή το αρχείο πιστοποιητικού που έχει παραχθεί από την ΑΠ, εκτελώντας τις ακόλουθες εντολές σε
ένα τερµατικό εντολών:
sudo cp server.crt /etc/ssl/certs
sudo cp server.key /etc/ssl/private
ΑΡΧΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ
Εάν οι υπηρεσίες του δικτύου σας απαιτούν παραπάνω από µερικά πιστοποιητικά υπογεγραµµένα
από εσάς ίσως αξίζει τον κόπο να στήσετε µια εσωτερική Αρχή Πιστοποίησης (ΑΠ).
Χρησιµοποιώντας πιστοποιητικά υπογεγραµµένα από τη δική σας ΑΠ, επιτρέπει τις διάφορες
υπηρεσίες που χρησιµοποιούν τα πιστοποιητικά να εµπιστεύονται εύκολα άλλες υπηρεσίες που
χρησιµοποιούν πιστοποιητικά που έχουν παραχθεί από την ίδια ΑΠ>
Πρώτον, δηµιουργήστε τους καταλόγους που θα κρατήσουν τα πιστοποιητικά ΑΠ και τα
σχετικά αρχεία:
sudo mkdir /etc/ssl/CA
sudo mkdir /etc/ssl/newcerts
Η ΑΠ χρειάζεται µερικά επιπρόσθετα αρχεία για να λειτουργήσει, ένα για να παρακολουθεί τους
τελευταίους σειριακούς αριθµούς που χρησιµοποιήθηκαν από την ΑΠ, κάθε πιστοποιητικό πρέπει
να έχει ένα µοναδικό σειριακό αριθµό, και ένα άλλο αρχείο να καταγράφει ποια πιστοποιητικά
έχουν εκδοθεί:
sudo sh -c "echo '01' > /etc/ssl/CA/serial"
sudo touch /etc/ssl/CA/index.txt
Το τρίτο αρχείο είναι ένα αρχείο διαµόρφωσης της ΑΠ. Παρόλο που δεν είναι αυστηρός αναγκαίο,
είναι πολύ βολικό όταν εκδίδονται πολλαπλά πιστοποιητικά.
Επεξεργαστείτε το /etc/ssl/openssl.cnf, και το [ CA_default ] αλλάξτε τα:
dir
= /etc/ssl/
# Όπου όλα διατηρούνται
database
= $dir/CA/index.txt # βάση δεδοµένων αρχείου ευρετηρίου.
certificate = $dir/certs/cacert.pem # Το πιστοποιητικό ΑΠ
serial
= $dir/CA/serial
# Ο τρέχων σειριακός αριθµός
private_key = $dir/private/cakey.pem# Το ιδιωτικό κλειδί
Μετά, δηµιουργήστε το υπογεγραµµένο από εσάς πιστοποιητικό βάσης:
openssl req -new -x509 -extensions v3_ca -keyout cakey.pem -out cacert.pem -days 3650
Ύστερα θα σας ζητηθεί να εισάγετε λεπτοµέρειες σχετικές µε το πιστοποιητικό.
Τώρα εγκαταστήστε το πιστοποιητικό και το κλειδί βάσης:
sudo mv cakey.pem /etc/ssl/private/
sudo mv cacert.pem /etc/ssl/certs/
Είστε τώρα έτοιµοι να αρχίσετε να υπογράφετε πιστοποιητικά.
Υπογραφής Πιστοποιητικού (ΑΥΠ)&#x201D; για λεπτοµέρειες.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
147
Όταν έχετε ένα ΑΥΠ, εισάγετε τα ακόλουθα για να παράγετε ένα πιστοποιητικό υπογεγραµµένο
από την ΑΠ:
sudo openssl ca -in server.csr -config /etc/ssl/openssl.cnf
Αφού εισάγετε τον κωδικό για το κλειδί ΑΠ, θα σας ζητηθεί να υπογράψετε το πιστοποιητικό,
και ξανά να παραδώσετε το νέο πιστοποιητικό. Ύστερα θα πρέπει να δείτε ένα σχετικά
µεγάλο όγκο εξόδου σχετικό µε τη δηµιουργία του πιστοποιητικού.
There should now be a new file, /etc/ssl/newcerts/01.pem, containing the same output. Copy and
paste everything beginning with the line: -----BEGIN CERTIFICATE----- and continuing through
the line: ----END CERTIFICATE----- lines to a file named after the hostname of the server where
the certificate will be installed. For example mail.example.com.crt, is a nice descriptive name.
Τέλος, αντιγράψτε το καινούριο πιστοποιητικό στον κεντρικό υπολογιστή που το χρειάζεται,
και διαµορφώστε τις κατάλληλες εφαρµογές για να το χρησιµοποιήσουν. Η εξορισµού
τοποθεσία για να εγκαταστήσετε πιστοποιητικά είναι η /etc/ssl/certs. Αυτό επιτρέπει σε
πολλαπλές υπηρεσίες να χρησιµοποιούν τα ίδια πιστοποιητικά χωρίς ιδιαίτερα περίπλοκες
άδειες αρχείων.
Για εφαρµογές που µπορούν να διαµορφωθούν για να χρησιµοποιήσουν ένα πιστοποιητικό
ΑΠ, θα πρέπει επίσης να αντιγράψετε το αρχείο the /etc/ssl/certs/cacert.pemστον κατάλογο
/etc/ssl/certs/ σε κάθε διακοµιστή.
ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΝΤΟΛΩΝ
v Μετατροπή του πιστοποιητικού από µορφή αρχείου .pem σε .pkcs12:
Openssl pkcs12 –export –in usercert.pem –inkey userkey.pem –outcert.p12
v Μετατροπή του πιστοποιητικού από µορφή αρχείου .pkcs12 σε .pem:
Openssl pkcs12 –nocerts –in cert.12 –out userkey.pem
v Αναγνώρηση εκδότη πιστοποιητικού :
Cd .globus
Openssl x509 –noout –in usercert.pem –issuer
v Περίοδος εγκυρότητας:
Openssl x509 –noot –in usercert.pem –dates
v ∆ηµιουργία ιδιωτικού κλειδιού και αυτό-υπογεγραµµένου πιστοποιητικού για αρχή
πιστοποίησης µε rsa και md5:
Openssl req –new –x509 –keyout private/CAkey.pem –out private/CAcert.pem –days 365 –
config CAcnf.txt –md5
v Επισκόπηση πιστοποιητικού αρχής πιστοποίησης
Openssl x509 –in private/CAcert.pem –text
v Μετατροπή πιστοποιητικού αρχής πιστοποίησης από PEM σε DER:
Openssl x509 –in private/CAcert.pem –outform DER –out private/CAcert.cer
v Επισκόπηση ιδιωτικού κλειδιού αρχής πιστοποίησης:
Openssl rsa –in private/CAkey.pem -text
v Αποκρυπτογράφηση κλειδιού αρχής πιστοποίησης:
Openssl rsa –in private/CAkey.pem –out private/plainCAkey.pem
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
148
v ∆ηµιουργία παραµέτρων dsa:
Openssl dsaparam –out dsaparam.txt –genkey 1024
v ∆ηµιουργία ιδιωτικού κλειδιού dsa και αυτό-υπογεγραµµένου πιστοποιητικού χρήστη µε
αλγόριθµο κατακερµατισµένου md5:
Openssl req –new –x509 –keyout testprivatekey.pem –out testselfcert.pem –days 365 –newkey
dsa:dsaparam.txt –config usercnf.txt –md5
v Επισκόπηση αυτό-υπογεγραµµένου πιστοποιητικού χρήστη
Openssl x509 –in testselfcert.pem –text
v ∆ηµιουργία αίτησης πιστοποιητικού προς υπογραφή από την αρχή πιστοποίησης
Openssl x509 –x509toreq –in testselfcert.pem –signkey testprivatekey.pem –out testcertreq.pem
v Επισκόπηση αίτησης πιστοποιητικού
Openssl req –in testcertreq.pem -text
v ∆ηµιουργία πιστοποιητικού χρήστη και υπογραφή του από την αρχή πιστοποίησης
Openssl ca –config usercnf.txt –policy policy_anything –out testsignnedcert.pem –infiles
testcertreq.pem
v Επισκόπηση πιστοποιητικού χρήστη
Openssl x509 –in testsignedcert.pem –text
v Μετατροπή του πιστοποιητικού χρήστη από PEM σε DER
Open x509 –in testsignedcert.pem –outform der –out testsignedcert.cer
v ∆ηµιουργία ψηφιακής υπογραφής µε DSS1 και DSA
Openssl dgst –dss1 –sign testprivatekey.pem –out dsasignature.bin plain.txt
v Επαλήθευση ψηφιακής υπογραφής µε DSS1 και DSA
Openssl dgst –dss1 –verify testpublickey.pem –signature dsasignature.bin plain.txt
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ RSA ΚΛΕΙ∆ΙΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΧΡΗΣΤΗ
v ∆ηµιουργία ιδιωτικού κλειδιού RSA και αυτό υπογεγραµµένου πιστοποιητικού χρήστη µε
αλγόριθµο κατακερµατισµού md5.
Openssl req –new –x509 –keyout testprivatekey.pem –out testselfcert.pem –days 365 –newkey
rsa:1024 –config usercnf.txt –md5
v Επισκόπηση αυτό υπογεγραµµένου πιστοποιητικού χρήστη
Openssl x509 –in testselfcert.pem –text
v ∆ηµιουργία αίτησης πιστοποιητικού προς υπογραφή από την αρχή πιστοποίησης
Openssl x509 –x509toreq –in testselfcert.pem –signkey testprivatekey.pem
testcertreq.pem
–out
v Επισκόπηση αίτησης πιστοποιητικού
Opensslreq –in testcertreq.pem –text
v ∆ηµιουργία πιστοποιητικού χρήστη και υπογραφή του από την αρχή πιστοποίησης
Openssl ca –config usercnf.txt –policy policy_anything –out testsignedcert.pem –infiles
testcertrew.pem
v Επισκόπηση πιστοποιητικού χρήστη
v Openssl x509 –in testsignedcert.pem –text
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
149
v Μετατροπη του πιστοποιητικού χρήστη από PEM σ ε DER
Openssl x509 –in testsignedcert.pem –outform DER –out testsignedcert.cer
v Λήψη δηµοσίου κλειδιού χρήστη από το ιδιωτικό
Openssl rsa –in testprivatekey.pem –pubout –out testpublickey.pem
∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗΣ RSA
v ∆ηµιουργία αποτελέσµατος της συνάρτησης κατακερµατισµού sha1
Openssl sha1 –out digest.txt plain.txt
v ∆ηµιουργία ψηφιακής υπογραφής µε sha1 και RSA
Openssl dgst –sha1 –sign testprivatekey.pem –out rsasignature.bin plain.txt
v Επαλήθευση ψηφιακής υπογραφής µε sha1 και RSA
Openssl dgst –sha1 –verify testpublickey.pem –signature rsasignature.bin plain.txt
ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ RSA
v Κρυπτογράφηση τυχαίου κειµένου
Openssl rsautl –encrypt –pubin –inkey testpublickey.pem –in plain.txt –out cipher.txt
v Αποκρυπτογράφηση κρυπτό-κειµένου
Openssl rsault –decrypt 0inkey testprivatekey.pem –in cipher.txt –out decryptedplain.txt
v ΛΙΣΤΕΣ ΑΝΑΚΛΗΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ
v ∆ηµιουργία λίστας ανάκλησης πιστοποιητικών χωρίς να έχουν ανακληθεί πιστοποιητικά
Openssl ca –gencrl our crl1.pem –config cacnf.txt
v Επισκόπηση λίστας
Openssl crl –in crl1.pem –text
v Ανάκληση πιστοποιητικού
Openssl ca –gencrl –revoke lab05signedcert.pem –config cacnf.txt
v ∆ηµιουργία λίστας ανάκλησης πιστοποιητικών
Openssl ca –gencrl –out cr12.pem –config cacnf.txt
v Μετατροπή λίστας σε DER
Openssl crl –in crl2.pem –outform der –out crl2.crl
v Έλεγχος κατάστασης πιστοποιητικών
Openssl ca –status 01 –config cacnf.txt
Openssl ca –status 02 –config cacnf.txt
OCSP
v Εκκίνηση ocsp εξυπηρετητή
Openssl ocsp –port 7777 –rsigner private/cacert.pem –index index.txt –CA private/cacert.pem
–rkey private/cakey.pem
v Αποστολή αίτησης OCSP συνοδευόµενης από συγκεκριµένο πιστοποιητικό
Openssl ocsp –issuer private/cacert.pem –cert test1signedcert.pem –host localhost:7777 –
no_cert_verify
v Αποστολή αίτησης OCSP για ερώτηση βάση σειριακού αριθµού πιστοποιητικού
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
150
Openssl ocsp –issuer private/cacert.pem –serial 01 –host localhost:7777 –no_cert_verify
Openssl ocsp –issuer private/cacert.pem –serial 02 –host localhost:7777 –no_cert_verify
v Αποστολή ετησία OCSP για ερώτηση βάση σειριακού αριθµού πιστοποιητικού µε πλήρη
επισκόπηση δεδοµένων αίτησης και απάντησης
Openssl ocsp –issuer private/cacert.pem –serial 01 –host localhost:7777 –no_cert_verify -text
ΧΡΗΣΗ PKCS#7 ΚΑΙ S/MINE
v ∆ηµιουργία φακέλου pkcs#7 µε πιστοποιητικά χρήστη
Openssl crlpks12 –certfile test1signedcert.pem –nocrl
private/cacert.pem
–out
pkcs7.pem
–certfile
v Επισκόπηση φακέλου pkcs#7 στα windows
Openssl pkcs7 –in pkcs7.pem –outform der –out pkcs7.p7b
v ∆ηµιουργία µηνύµατος S/MINE µε υπογραφή
Openssl smine –sign –in e-mail.txt –text –out signedmail.txt –signer testsignedcert.pem –inkey
testprivatekey.pem –certfile private/CAcert.pem
v Επαλήθευση µηνύµατος S/MINE
Openssl smine –verify –in signedmail.txt –Cafile private/CAcert.pem
v ∆ηµιουργία µηνύµατος S/MINE µε κρυπτογράφηση
Openssl smine –encrypt –in e-mail.txt –text –out encryptedmail.txt test1signedcert.pem
v Αποκρυποτγραφιση µηνύµατος S/MINE
Openssl smine –decrypt –out mail.txt –in encryptedmail.txt –inkey test1privateley.pem –recip
v Λήψη φάκελου pkcs#7 από το µήνυµα S/MINE και επισκόπηση
Openssl smine –in signedmail.txt –pk7out –out pk7mine.pem
Openssl pkcs7 –in pk7mine.pem –outform der –out pk7mine.p7b
PKCS#12 µε πιστοποιητικό και ιδιωτικό κλειδί χρήστη
v ∆ηµιουργία φακέλου pkcs#12 µε πιστοποιητικό και ιδιωτικό κλειδί χρήστη
Openssl pkcs12 –inkey test1privatekey.pem –in test1signedcert.pem –export –out pkcs.p12
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
151
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ X
WINDUMP
Το windump είναι το tcpdump εργαλείο για Windows
Το Tcpdump είναι µια εύχρηστη εφαρµογή ανάλυσης της κίνησης ενός δικτύου και εκτελείται σε
cmd. Επιτρέπει στους χρήστες να ανιχνεύσουν και να εµφανίσουν κάθε είδους κίνηση, στον
υπολογιστή που είναι εγκατεστηµένο το πρόγραµµα, καθώς επίσης και την κίνηση πακέτων από
άλλα υπο δίκτυα.
Σε Windows λειτουργικά η αντίστοιχη εφαρµογή είναι η Windump. To windump πως και το
tcpdump υλοποιεί την καταγραφή και την ανάλυση της δικτυακής κίνησης και µπορεί να
χρησιµοποιηθεί και ως ανιχνευτής ανεπιθύµητης δικτυακής κίνησης.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ WINDUMP
Η διαδικασία της εγκατάστασης ακολουθεί παρακάτω
Αρχικά πρέπει να πάµε στον σύνδεσµο http://www.winpcap.org/windump/install/default.htm και
να κλικάρουµε στο link που λέει WinDump.exe.
Βασική προϋπόθεση για την ορθή λειτουργία του προγράµµατος είναι η εγκατάσταση
του προγράµµατος winpap(http://www.winpcap.org/ ).
Εικόνα ΠX 1–Windump Setup
Εικόνα ΠX 2–Windump Setup Wizard
Εικόνα ΠX 3–License Agreement
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
152
Εικόνα ΠΧ 4–Installation Options
Εικόνα ΠX 5- Complete
συνεχίζουµε µε την εγκατάσταση του windump
Εικόνα ΠX 6–CMD
RUNNING ΤΟΥ WINDUMP ΣΤΑ WINDOWS
Για να τρέξει το windump πρέπει να βρω αρχικά στο cmd το φάκελο που είναι αποθηκεµένο το
windump.exe.
Η πρώτη εντολή που πρέπει να τρέξω είναι το windump.exe -D, αυτή η εντολή δίνει την λίστα µε
τα διαθέσιµα interfaces.
Εικόνα ΠX 7–Windump.exe -D
Εικόνα ΠX 8– ∆ιαθέσιµα Interfaces.
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
153
ΟΙ ΒΑΣΙΚΈΣ ΠΑΡΆΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ WINDUMP/ TCPDUMP ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΕΞΉΣ:
-c àΈξοδος µετά από ορισµένο αριθµό πακέτων
-D à Εµφάνιση διεπαφών που µπορεί να παρακολουθήσει το εργαλείο
-i à Ορισµός διεπαφής
-nà
à Για τη µετατροπή των διευθύνσεων σε ονόµατα (π.χ. διευθύνσεις host σε
ονόµατα
-r à Για το διάβασµα πακέτων από αρχείο καταγραφής
-wà
à Ορισµός αρχείου καταγραφής
-xà
à Εµφάνιση των header και των δεδοµένων των πακέτων σε δεκαεξαδική µορφή
ΕΙ∆ΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ WINDUMP ΙΣΧΥΟΥΝ ΚΑΙ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ, ΟΠΩΣ:
host host àΓια τον ορισµό του κόµβου πακέτου, µέσω του ονόµατος αυτού
dst host host àΓια τον ορισµό του κόµβου προορισµού του πακέτου, µέσω του ονόµατος
αυτού
src host hostàΓια τον ορισµό του δικτύου προορισµού του πακέτου, µέσω του ονόµατος
αυτού
net net àΓια τον ορισµό του δικτύου του πακέτου
dsr port port àΓια τον ορισµό της θύρας προορισµού του πακέτου
src port port àΓια τον ορισµό της θύρας πηγής του πακέτου
port portàΓια τον ορισµό της θύρας του πακέτου
protocolà
àΓια τον ορισµό του πρωτοκόλλου του πακέτου : π.χ. icmp, udp, tcp, etc
ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΟ WINDUMP
Καταγραφή κίνησης από τη διεπαφή 2 χωρίς να µεταφράζονται οι IP διευθύνσεις:
windump –i 2 –n
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
154
Εικόνα ΠX 9–Packets Capture
Να καταγραφεί η κίνηση της διεπαφής 2 του υπολογιστή σας:
windump -i 2 -n host your_ip_address
Εικόνα ΠX 10– Windump -i 2 -n host your_ip_address
Να καταγραφούν µόνο icmp µηνύµατα της διεπαφής 1:
windump –i 1 -n icmp
Εικόνα ΠX11– Windump –i 1 -n icmp
Αποθήκευσε τα αποτελέσµατα σε ένα binary αρχείο και µετά ξαναδιάβασε τα(τα κάνει save στο
windump φάκελο):
windump –i 1 -w new_file
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
155
Εικόνα ΠX 12– Windump –i 1 -w new_file
windump -r new_file
Εικόνα ΠX 13– Windump -r new_file
Να καταγραφούν µόνο tcp µηνύµατα της διεπαφής 1 και να αποθηκευτούν σε ένα αρχείο(τα κάνει
save στο windump φάκελο):
windump –i 1 -n tcp >out
Εικόνα ΠX 14– Windump –i 1 -n tcp >out
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
156
ΤΟ CD 1
Εµπεριέχεται η πτυχιακή σε µορφή pdf.
ΤΟ CD 2
Εµπεριέχεται cd το οποίο περιέχει τα προγράµµατα που χρησιµοποιήθηκαν στην παρούσα
πτυχιακή.
Φάκελοι – περιεχόµενα φακέλων
Boot to moodle à πρόγραµµα που κατασκευάζει τα ηλεκτρονικά βιβλία στο moodle
Hot potatoes στο Moodleà πρόγραµµα που δίνει την δυνατότητα του hot potatoes
Mahara 1.4.1à το mahara e portfolio
Mod certificateà η δυνατότητα της certificated
Mod check listà η δυνατότητα της checklist
Moodle 2.2.1à το moodle lms
Xampp 1.7.7à το πρόγραµµα xampp
Τηλεδιάσκεψη µε big blue button à το πρόγραµµα τηλεδιάσκεψης bigbluebutton
PDFWriterProNTSetup à πρόγραµµα για την δηµιουργία pdf, epub αρχείων
Το Moodle cron à το πρόγραµµα που του cron
Ε-ΒΟΟΚ
ASTARO GATEWAY SOFTWARE FIREWALL.pdf
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ∆ΙΚΤΥΩΝ ΘΕΩΡΕΙΑ.pdf
Ο∆ΗΓΟΣ GPG KAI PGP.pdf
Ο∆ΗΓΟΣ OPENSSL.pdf
Ο∆ΗΓΟΣ WINDUMP.pdf
Ζωή Μπαχτσεβανίδου
157

υπηρεσιες ασυγχρονης τηλεκπαιδευσης οδηγος χρησης για του

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ – ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Με την

ÄéåèíÝò ÖåóôéâÜë ÊéíçμáôïãñÜöïõ

Ψηφιακό Σχολείο: Εμπλουτισμός των ηλεκτρονικών