Βιολογία

(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
™ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ 1-5, Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi Û·˜
ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Ù˘ ÂÚÒÙËÛ˘ Î·È ‰›Ï· ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· Ô˘
·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ·¿ÓÙËÛË.
™Â ÌÈ· Û˘Ó¯‹ ηÏÏȤÚÁÂÈ· Ë ·Ó¿Ù˘ÍË
ÙˆÓ ÌÈÎÚÔÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ ÛÂ:
Ï·Óı¿ÓÔ˘Û· Ê¿ÛË
ÂÎıÂÙÈ΋ Ê¿ÛË
ÛÙ·ÙÈ΋ Ê¿ÛË
Ê¿ÛË ı·Ó¿ÙÔ˘.
£∂ª∞∆∞ °∂¡π∫ø¡ E•∂∆∞™∂ø¡
‚. ÁÚ·ÌÌÈÎfi ÌÔÓfiÎψÓÔ DNA
Á. ΢ÎÏÈÎfi ‰›ÎψÓÔ DNA
‰. ΢ÎÏÈÎfi ÌÔÓfiÎψÓÔ DNA.
1o £EMA
·.
Á.
‚.
‰.
°’ §À∫∂π√À ñ 2000
°′ §YKEIOY £ETIKH™ ∫∞∆∂À£À¡™∏™
°π∞ ∆∏
BIO§O°IA
™ÙË ÌÈÎÚÔ¤Á¯˘ÛË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È:
·.
‚.
Á.
‰.
∆-ÏÂÌÊÔ·ÙÙ·Ú·
ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈṲ̂ӷ ‚·ÎÙ‹ÚÈ·
ÁÔÓÈÌÔÔÈË̤ӷ ˆ¿ÚÈ· ˙ÒˆÓ
ηÚÎÈÓÈο ·ÙÙ·Ú·.
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
√È ÂÚÈÔÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÓ‰ÔÓÔ˘ÎÏ¿Û˜:
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
∆Ô Ï·ÛÌ›‰ÈÔ Ti ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙË
‰È·‰Èηۛ·:
·. ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ‰È·ÁÔÓȉȷÎÒÓ ˙ÒˆÓ
‚. ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ‰È·ÁÔÓȉȷÎÒÓ Ê˘ÙÒÓ
Á. ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÈÓÙÂÚÊÂÚfiÓ˘
‰. ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÈÓÛÔ˘Ï›Ó˘.
·. Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ˆÚ›Ì·ÓÛË ÙÔ˘ RNA
‚. Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹˜
Á. Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË ÌÂÙ·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ DNA
‰. Îfi‚Ô˘Ó ÙÔ DNA Û ηıÔÚÈṲ̂Ó˜ ı¤ÛÂȘ.
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
™Ù· ÚÔηڢˆÙÈο ·ÙÙ·Ú· ÙÔ ÁÂÓÂÙÈÎfi
˘ÏÈÎfi ›ӷÈ:
·. ÁÚ·ÌÌÈÎfi ‰›ÎψÓÔ DNA
A·ÓÙ‹ÛÂȘ
(Á)
(‚)
(Á)
(‰)
(Á)
190
°’ §À∫∂π√À ñ 2000
2. ÛÂÏ. 37 Î·È 38: ∞fi «ÔÏÏ¿ ÚÈ‚ÔÛÒÌ·Ù· ÌÔ-
2o £EMA
ÚÔ‡Ó … ¤ˆ˜ … ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Ôχۈ̷».
∏ ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹˜ ÙÔ˘ DNA
¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÌÂÁ¿ÏË Ù·¯‡ÙËÙ· Î·È ·ÎÚ›‚ÂÈ·, Ô˘ ÔÊ›ÏÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÂÓ˙‡ÌˆÓ
Î·È Û˘ÌÏfiÎˆÓ ÂÓ˙‡ÌˆÓ.
3. ÛÂÏ. 35: ¶·Ú¿ÁÚ·ÊÔ˜ 5Ë.
1. ¶ÔÈ· ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÓÙÈ-
∏ ‚ÈÔÙ¯ÓÔÏÔÁ›· Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο
ÛÙËÓ ¤ÁηÈÚË ‰È¿ÁÓˆÛË, ÚfiÏË„Ë Î·È ıÂÚ·›·
‰È·ÊfiÚˆÓ ·ÛıÂÓÂÈÒÓ.
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÔÓÔÌ·ÛÙÈο Ù· ¤Ó˙˘Ì· Ô˘ ·›Ú-
1. ¶fiÙ ¤Ó·˜ ÌÈÎÚÔÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ˘Ô¯ÚˆÙÈο ·ÂÚfi‚ÈÔ˜;
(9 ÌÔÓ¿‰Â˜)
¡· ÁÚ¿„ÂÙ ٷ ‚‹Ì·Ù· Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÌÈ·˜ Ê·Ú̷΢ÙÈ΋˜ ÚˆÙ½Ó˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘ ·fi ¤Ó· ‰È·ÁÔÓȉȷÎfi ˙ÒÔ.
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
2. ∆È Â›Ó·È ÙÔ Ôχۈ̷;
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
°π∞ ∆∏
¡· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÙ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÌÔÓÔÎψÓÈÎÒÓ ·ÓÙÈÛˆÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ¤Ó· ÂÈÏÂÁ̤ÓÔ ·ÓÙÈÁfiÓÔ.
ÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ÂȉÈfiÚıˆÛË ÙÔ˘ DNA.
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
£∂ª∞∆∞ °∂¡π∫ø¡ E•∂∆∞™∂ø¡
ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ DNA: DNA ÔÏ˘ÌÂÚ¿Û˜, DNA ÂÏÈοÛ˜, ÂÚÈÔÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÓ‰ÔÓÔ˘ÎÏ¿Û˜, ÚÈÌfiۈ̷, ÂȉÈÔÚıˆÙÈο ¤Ó˙˘Ì·, DNA ‰ÂÛÌ¿ÛË;
3o £EMA
(9 ÌÔÓ¿‰Â˜)
¡· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÙ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ ÂÌ‚ÔÏ›ˆÓ ˘ÔÌÔÓ¿‰ˆÓ.
(7 ÌÔÓ¿‰Â˜)
3. ¶ÔÈ· Έ‰ÈÎfiÓÈ· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È Û˘ÓÒÓ˘Ì·;
(5 ÌÔÓ¿‰Â˜)
A·ÓÙ‹ÛÂȘ
A·ÓÙ‹ÛÂȘ
1. ŸÏ· ÂÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ÂÚÈÔÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÓ‰ÔÓÔ˘ÎÏ¿Û˜.
2. DNA - ¶ÔÏ˘ÌÂÚ¿ÛË, ÂȉÈÔÚıˆÙÈο ¤Ó˙˘Ì·
1. ÛÂÏ. 108: ∞fi «À¿Ú¯Ô˘Ó ªÈÎÚÔÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› … ¤ˆ˜ … ªycobacterium»
ÛÂÏ. 119: Afi «¤ˆ˜ … Û ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜»
ÛÂÏ. 135: ∞fi « ™˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·˜ … ¤ˆ˜ …
Ê·Ú̷΢ÙÈ΋˜ ÚˆÙ½Ó˘» .
ÛÂÏ. 121: Afi «∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÂÌ‚ÔÏ›ˆÓ ˘ÔÌÔÓ¿‰ˆÓ … ¤ˆ˜ … ÙÔ˘ ÈÔ‡ Ù˘ Ë·Ù›Ùȉ·˜ µ»
191
°’ §À∫∂π√À ñ 2000
A·ÓÙ‹ÛÂȘ
1. ¶fiÛ· ÌfiÚÈ· DNA Û˘ÓÔÏÈο ˘¿Ú¯Ô˘Ó
ÛÙ· ¯ÚˆÌÔÛÒÌ·Ù· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ΢ÙÙ¿ÚÔ˘,
ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Ù˘ ÌÂÙ¿Ê·Û˘ Ù˘ ̛وÛ˘;
(2 ÌÔÓ¿‰Â˜)
2. ¡· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛ‹ Û·˜.
(2 ÌÔÓ¿‰Â˜)
¡· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈΤ˜
ÌÔÚʤ˜, Ì ÙȘ Ôԛ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÙÔ ÁÂÓÂÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÂÓfi˜ ¢ηڢˆÙÈÎÔ‡ ΢ÙÙ¿ÚÔ˘, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ
ÛÙ¿‰ÈÔ ÙÔ˘ ΢ÙÙ·ÚÈÎÔ‡ ·ÎÏÔ˘ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È.
9( ÌÔÓ¿‰Â˜)
ŒÛÙˆ ¤Ó· ÙÌ‹Ì· ÌÂÙ·ÁÚ·ÊfiÌÂÓÔ˘ ÎÏÒÓÔ˘ DNA Ì ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıË ·ÏÏËÏÔ˘¯›· ‚¿ÛˆÓ:
5′′-∆CA CGG AAT TTC TAG CAT-3′′
1. M ‰Â‰Ô̤ÓÔ fiÙÈ ‰Â ÌÂÛÔÏ·‚› ÛÙ¿‰ÈÔ ˆÚ›Ì·ÓÛ˘, Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÔ m-RNA Ô˘ ı· ÚÔ·„ÂÈ
·fi ÙË ÌÂÙ·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜
DNA, ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘
5′′ Î·È 3′′ ¿ÎÚÔ˘ ÙÔ˘ m-RNA.
(3 ÌÔÓ¿‰Â˜)
2. N· ÁÚ·ÊÔ‡Ó Ù· ·ÓÙÈΈ‰ÈÎfiÓÈ· ÙˆÓ t-RNA ÌÂ
ÙË ÛÂÈÚ¿ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘
·Ú·¿Óˆ m-RNA.
(7 ÌÔÓ¿‰Â˜)
1. 92 ÌfiÚÈ· DNA.
2. ™ÙË ÌÂÙ¿Ê·ÛË Ù˘ ΢ÙÙ·ÚÈ΋˜ ‰È·›ÚÂÛ˘, οıÂ
¯ÚˆÌfiۈ̷ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ‰‡Ô ·‰ÂÏʤ˜ ¯ÚˆÌ·Ù›‰Â˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ·„ÂÈ ·fi ÙËÓ Û˘Û›ڈÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÓËÌ¿ÙˆÓ ¯ÚˆÌ·Ù›Ó˘ Î·È ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó Âӈ̤ӷ ÛÙÔ ÎÂÓÙÚÔÌÂÚ›‰ÈÔ. ∏ οıÂ
¯ÚˆÌ·Ù›‰· ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ¤Ó· ÌfiÚÈÔ DNA.
∆· ‰˘Ô ÌfiÚÈ· D¡∞ ÙˆÓ ‰˘Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ¯ÚˆÌ·Ù›‰ˆÓ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ·„ÂÈ ·fi ÙËÓ ·ÓÙÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘
DNA, Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÌÂÛfiÊ·Û˘.
∂Ô̤ӈ˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÌÂÙ¿Ê·Û˘, Û ¤Ó·
·ÙÙ·ÚÔ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ì 46 ¯ÚˆÌÔÛÒÌ·Ù· ı·
˘¿Ú¯Ô˘Ó:
°π∞ ∆∏
ŒÓ· ·ÓıÚÒÈÓÔ ÛˆÌ·ÙÈÎfi ·ÙÙ·ÚÔ ¤¯ÂÈ 46
¯ÚˆÌÔÛÒÌ·Ù·.
£∂ª∞∆∞ °∂¡π∫ø¡ E•∂∆∞™∂ø¡
4o £EMA
46×2 = 92 ÌfiÚÈ· DNA.
ÛÂÏ. 18 Î·È 20: ∞fi «∞Ó ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘ÌÂ
ÙÔ ÁÂÓÂÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi … ¤ˆ˜ … ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·ÌÂÙ¿‚ÏËÙË».
1. MÂÙ·ÁÚ·ÊfiÌÂÓÔ˜ ÎÏÒÓÔ˜ DNA:
5′-TCA CGG AAT TTC TAC TAG CAT -3′
mRNA:
3′-AGU GCC UUA AAG AUC GUA 5′
2. To mRNA ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ 5′ ÚÔ˜ ÙÔ 3′
¿ÎÚÔ. ∆Ô ·Ú·¿Óˆ ÌfiÚÈÔ mRNA ÂÚȤ¯ÂÈ 6
Έ‰ÈÎfiÓÈ· Ô˘ ·fi ÙÔ 5′ ÚÔ˜ ÙÔ 3′ ¿ÎÚÔ Â›Ó·È:
5′-∞UG CUA GAA AUU CCG UGA-3′
To ÚÒÙÔ Â›Ó·È ÙÔ Îˆ‰ÈÎfiÓÈÔ ¤Ó·Ú͢ Ù˘ ÚˆÙÂ˚ÓÔÛ‡ÓıÂÛ˘ (∞UG). To ¤ÎÙÔ Â›Ó·È ¤Ó· Έ‰ÈÎfiÓÈÔ Ï‹Í˘ (UGA).
¢Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ÁÈ· ÙÔ Îˆ‰ÈÎfiÓÈÔ Ï‹Í˘ ‰ÂÓ
˘¿Ú¯ÂÈ ·ÓÙÈΈ‰ÈÎfiÓÈÔ, Ë ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ ·ÓÙÈΈ‰È-
192
AÓÙÈΈ‰ÈÎfiÓÈÔ:
»
»
»
»
UAC
GAU
CUU
UAA
GGC
°π∞ ∆∏
tRNA
»
»
»
»
£∂ª∞∆∞ °∂¡π∫ø¡ E•∂∆∞™∂ø¡
1Ô
2o
3o
4o
5o
°’ §À∫∂π√À ñ 2000
ÎÔÓ›ˆÓ ÙˆÓ ÌÔÚ›ˆÓ tRNA Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË
ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ mRNA ›ӷÈ:
193