Ι. Γιαννούσης

∆ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ
∆ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ
ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ
∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ
ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ
ΓΙΑΝΝΟΥΣΗΣΙΩΑΝΝΗΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ
ΓΙΑΝΝΟΥΣΗΣ
ΕιδικευόµενοςΓαστρεντερολογικής
ΓαστρεντερολογικήςΚλινικής
Κλινικής
Ειδικευόµενος
ΝαυτικούΝοσοκοµείου
ΝοσοκοµείουΑθηνών
Αθηνών
Ναυτικού
ΜετεκπαιδευτικάΜαθήµατα
ΜαθήµαταΕΓΕ
ΕΓΕ
Μετεκπαιδευτικά
Οκτωµβρίου2010
2010
55Οκτωµβρίου
ΝΙΜΤΣ
ΝΙΜΤΣ
ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΠΑΘΗΣΕΙΣ // ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ
ΝΟΣΟΙ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
ΕΝ∆ΟΚΡΙΝΙΚΕΣ – ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΧΡΟΝΙΑ Ι∆ΙΟΠΑΘΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΨΕΥ∆ΟΑΠΟΦΡΑΞΗ
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΣ?
ΠΡΕΣΒΥΟΙΣΟΦΑΓΟΣ
ΝΟΣΟΣ CHAGAS
ΣΚΛΗΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΙΡΣΩΝ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ
ΨΕΥ∆ΟΑΧΑΛΑΣΙΑ
ΠΡΟΗΓΗΘΕΙΣΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ
ΝΟΣΟΙ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ
ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
ΙΣΤΟΥ
ΝΟΣΟΙ
ΠΡΟΟ∆ΕΥΤΙΚΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
ΜΙΚΤΗ ΝΟΣΟΣ ΣΥΝ∆ΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ
ΠΟΛΥΜΥΟΣΙΤΙΣ – ∆ΕΡΜΑΤΟΜΥΟΣΙΤΙΣ
ΣΥΝ∆ΡΟΜΟ SJOGREN
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤΩ∆ΗΣ ΛΥΚΟΣ
ΡΕΥΜΑΤΟΕΙ∆ΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΣ
σκληροδερµία: αναποτελεσµατικός περισταλτισµός
στο λείο οισοφάγο (< 30 mmHg)
σκληροδερµία: πλήρης απερίσταλση στο λείο οισοφάγο
σκληροδερµία: φυσιολογικός γραµµωτός οισοφάγος
σκληροδερµία: πίεση ΚΟΣ συνήθως 10-15 mmHg
Yarze JC, et al. Am J Gastroenterology 1993;88:170-6
σκληροδερµία: ατελής χάλαση ΚΟΣ
προοδευτική συστηµατική σκλήρυνση
µικτή νόσος συνδετικού ιστού
σύνδροµο Sjogren
συστηµατικός ερυθηµατώδης λύκος
ρευµατοειδής αρθρίτις
χαµηλού ύψους περισταλτικές συσπάσεις
υποτονία ΚΟΣ
ΓΟΠΝ
πολυµυοσίτις - δερµατοµυοσίτις
προσβολή ΑΟΣ και γραµµωτού οισοφάγου
στοµατοφαρυγγική δυσφαγία,
ρινοφαρυγγικές αναγωγές,
εισροφήσεις
Μανοµετρικά ευρήµατα
• ελάττωση πίεση ΑΟΣ,
• χαµηλό ύψος φαρυγγικών συσπάσεων,
• χαµηλά περισταλτικά κύµµατα στον ανώτ. οισοφάγο
ΕΝ∆ΟΚΡΙΝΙΚΕΣ –– ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΕΝ∆ΟΚΡΙΝΙΚΕΣ
ΣΑΚΧΑΡΩ∆ΗΣ∆ΙΑΒΗΤΗΣ
∆ΙΑΒΗΤΗΣ
ΣΑΚΧΑΡΩ∆ΗΣ
(60%)
(60%)
µείωσητης
τηςπίεσης
πίεσηςτου
τουΚΟΣ
ΚΟΣ
µείωση
ταυτόχρονεςσυσπάσεις
συσπάσεις
ταυτόχρονες
µείωσητης
τηςταχύτητας
ταχύτηταςτου
τουπερισταλτικού
περισταλτικούκύµατος
κύµατος
µείωση
µείωσητου
τουύψους
ύψουςκαι
καιτης
τηςδιάρκειας
διάρκειαςτων
τωνσυσπάσεων
συσπάσεων
µείωση
αυτόµατες,επαναλαµβανόµενες,
επαναλαµβανόµενες,διδι-και
καιπολυπολυ-κόρυφες
κόρυφεςσυσπάσεις
συσπάσεις
αυτόµατες,
µείωσητης
τηςπίεσης
πίεσηςτου
τουΑΟΣ
ΑΟΣ
µείωση
Hollowayetetal.
al.Am
AmJJGastroenterol
Gastroenterol1999;94:3150-7
1999;94:3150-7
Holloway
είτε δεν αναφέρονται οισοφαγικά συµπτώµατα
είτε αναφέρεται συµπτωµατολογία ΓΟΠΝ
οισοφαγική κινητικότητα στο σακχαρώδη διαβήτη
ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙ∆ΙΣΜΟΣ
αύξηση ταχύτητας αγωγής περισταλτικού κύµατος
εικόνα ∆ΟΣ (θυρεοτοξίκωση)
ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙ∆ΙΣΜΟΣ - ΜΥΞΟΙ∆ΗΜΑ
ελάττωση ταχύτητας αγωγής περισταλτικού κύµατος
αναποτελεσµατική περίσταλση
ελάττωση πίεσης ΚΟΣ
ΑΜΥΛΟΕΙ∆ΩΣΗ
µείωση της πίεσης του ΚΟΣ
αναποτελεσµατική περίσταλση
εικόνα αχαλασίας
ΝΕΥΡΟΜΥΪΚΕΣ
ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΝΕΥΡΟΜΥ
ΪΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΜΥΑΣΘΕΝΕΙΑ GRAVIS
ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
ΑΓΓΕΙΑΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΕΠΕΙΣΟ∆ΙΑ
ΠΛΑΓΙΑ ΜΥΑΤΡΟΦΙΚΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
ΜΥΟΤΟΝΙΚΗ ∆ΥΣΤΡΟΦΙΑ
αναποτελεσµατικός περισταλτισµός
διαταραχή φαρυγγο-οισοφαγικού συντονισµού
δυσλειτουργία ΑΟΣ
αυξηµένες αυτόµατες συσπάσεις
εικόνα ∆ΟΣ
Νόσος του
του Chagas
Chagas
Νόσος
Trypanosoma Cruzi
∆ιατατική µυοκαρδιοπάθεια,
KNΣ, µεγαουρητήρας
Καταστροφή του µυεντερικού
πλέγµατος
∆ιαταραχή του περισταλτισµού
Μεγαοισοφάγος - Μεγάκολο
• a) διαταραχή περισταλτισµού Ι βαθµού
• b) µεγαοισοφάγος ΙΙ βαθµού
• c) ΙΙΙ βαθµού
• d) IV βαθµού
Coura et al. 2007
ΧΡΟΝΙΑ Ι∆ΙΟΠΑΘΗΣ
Ι∆ΙΟΠΑΘΗΣ
ΧΡΟΝΙΑ
ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΨΕΥ∆ΟΑΠΟΦΡΑΞΗ
ΨΕΥ∆ΟΑΠΟΦΡΑΞΗ
ΕΝΤΕΡΙΚΗ
Κινητική οισοφαγική διαταραχή (75%)
ΝΕΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
ΜΥΟΓΕΝΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
• επαναλαµβανόµενες ταυτόχρονες
συσπάσεις
• χαµηλού ύψους ταυτόχρονες
• αυτόµατες ή µετακαταποτικές
συσπάσεις
συσπάσεις
• απουσία συσπάσεων
• υπερτονία ΚΟΣ
• υποτονία ΚΟΣ
• ανεπαρκής χάλαση ΚΟΣ
επαναλαµβανόµενες ταυτόχρονες συσπάσεις
ΚΟΣ δε χαλάται
απουσία συσπάσεων
υποτονία ΚΟΣ
ΠΡΕΣΒΥΟΙΣΟΦΑΓΟΣ
ΠΡΕΣΒΥΟΙΣΟΦΑΓΟΣ
ελάττωση πίεσης ΑΟΣ
ελάττωση µετακαταποτικής χάλασης
ελάττωση έντασης περισταλτικών
συσπάσεων
κατάργηση δευτερογενών συσπάσεων
φυσιολογική πίεση & µήκος ΚΟΣ
κατάργηση χάλασης ΚΟΣ
ελάττωση µετακαταποτικής σύσπασης
συνήθως δεν αναφέρονται οισοφαγικά συµπτώµατα
ΨΕΥ∆ΟΑΧΑΛΑΣΙΑ
ΨΕΥ∆ΟΑΧΑΛΑΣΙΑ
διήθηση ανασταλτικών νευρώνων µυεντερικού πλέγµατος
κυκλοτερής µηχανική απόφραξη περιφερικού οισοφάγου
2,6%
πρωτοπαθής κακοήθεια
11,6%
12,6%
54%
2παθής εντόπιση
καλοήθης
15%
παρανεοπλασµατικό
σύνδροµο
µετεγχειρητική
n=264
Gockel et al. Scand J Gastroenterol 2005;40:378-85
Ψευδοαχαλασία
Ψευδοαχαλασία
µετά από
από τοποθέτηση
τοποθέτηση
µετά
γαστρικoύ
δακτυλίου
γαστρικ
oύ δακτυλίου
ΨΕΥ∆ΟΑΧΑΛΑΣΙΑ vs Ι∆ΙΟΠΑΘΗΣ
ατοµικό αναµνηστικό
δυσφαγία πρόσφατης έναρξης και ταχείας
επιδείνωσης
αναιµία
απώλεια βάρους
αδυναµία διόδου ενδοσκοπίου
ακτινοµορφολογία ΓΟΣ
Προσοχή!
Προσοχή!
όχι διαστολή
χειρουργική αντιµετώπιση
ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕ
ΜΕ
ΑΛΛΕΣ
∆ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ
ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
∆ΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ
αλκοολισµός
σκληροθεραπεία κιρσών οισοφάγου
AIDS
συγγενής ατρησία οισοφάγου
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΣ
ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΣ
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ
ΚΛΙΝΙΚΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤIΚΑ :
Α. Κλινικά
δυσφαγία και επεισόδια ενσφήνωσης βλωµού
Β. Βιοψία
Μείζονα κριτήρια:
i) πυκνή (>15/hpf) ηωσινοφιλική διήθηση
ii) επιφανειακή κατανοµή των ηωσινοφίλων
iii) ηωσινοφιλικές συναθροίσεις ή/και µικροαποστηµάτια
Ελάσσονα κριτήρια:
i) σηµαντική βασικοκυτταρική υπερπλασία
ii) εξωκυττάριο οίδηµα
iii) χρόνια φλεγµονή και ίνωση των βασικών επιθηλιακών στοιβάδων
Odze RD. Am J Gastroenterol 2009
Γ. Απουσία άλλων νοσηµάτων µε παρόµοια κλινικο-παθολoγικά και
ενδοσκοπικά χαρακτηριστικά
Furuta GT et al. Gastroenterology 2007
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΣ
ΟΙΣΟΦΑΓΙΤΙΣ
ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΙΚΗ
ΕΠΙ∆ΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
1) Φύλο, άρεν (76%)
2) Λευκή φυλή
3) Σε κάθε ηλικία (0.5 – 89 έτη)
4) Αυξανόµενος επιπολασµός
Kapel RC et al. Gatsroenterology 2008
Furuta GT et al. Gastroenterology 2007
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ
1) η ενεργοποίηση της Ach από την ισταµίνη που απελευθερώνεται από τα
µαστοκύτταρα του τοιχώµατος του οισοφάγου προκαλεί σύσπαση των
µυϊκών ινών
2) Χρόνια φλεγµονή και ίνωση, µείωση ευενδοτότητας του τοιχώµατος
ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ
ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
ΚΛΙΝΙΚΑ
δυσφαγία (93%)
ενσφήνωση βλωµού (62%)
οπισθοστερνικός καύσος (24%)
οπισθοστερνικό άλγος, έµετοι, οδυνοφαγία
ιστορικό αλλεργίας, άσθµατος ατοπικής δερµατίτιδας [52%, (50-80%)]
περιφερική ηωσινοφιλία [31%, (10-50%)] - αύξηση IgE [55%, (60-69%)]
µανοµετρία οισοφάγου: µη ειδική διαταραχή (40%), καρυοθράστης
phµετρία: φυσιολογική (90%)
Sgouros SN et al. Endoscopy 2006
σύνδροµο Boerhaave:
Staumann A et al. Clin Gastroenterol Hepatol 2008
Ηλικιακή κατανοµή των κλινικών εκδηλώσεων
<2 ετών: διατροφικές διαταραχές, καθυστερηµένη ανάπτυξη
2-12 ετών: έµετοι, κοιλιακό άλγος, παλινδρόµηση
>12 ετών: δυσφαγία, ενσφήνωση βλωµού
Ferguson DD, FoxFox-Orentein AE. Dis Esophagus 2007
Ενδοσκοπική εικόνα
ευθρυπτότητα βλεννογόνου / οίδηµα (59%)
µεµονωµένοι δακτύλιοι (49%)
στένωση (40%)
Ενδοσκοπική εικόνα
λευκωπά στίγµατα / υπεγέρσεις (16%)
φυσιολογική ενδοσκόπηση (0-9%)
επιµήκεις σχάσεις του βλεννογόνου (50%)
Προσοχή!
Προσοχή!
ή διάτρηση οισοφάγου
Kaplan M et al. Clin Gastroenterol Hepatol 2003
Ακτινολογικά ευρήµατα
µείωση της διαµέτρου του αυλού
µεµονωµένες ή πολλαπλές στενώσεις
δακτύλιοι
∆ιάγνωση
αποκλεισµός 1) λοιµώξεις (herpes, Candida)
2) κακοήθειας
3) φαρµακευτική οισοφαγίτις
4) ν.κολλαγόνου / αγγειίτιδες,
5) ν.Crohn
6) ηπερηωσινοφιλικό σύνδροµο
7) ηωσινοφιλική γαστρεντερίτις
Gonsalves N. Gastrointest Endosc Clin N Am 2008
ΓΟΠΝ ανθεκτική στη θεραπεία ή φυσιολογική phµετρία
Πολλαπλές βιοψίες
(1 βιοψία 55% ευαισθησία vs 5 βιοψίες 100% ευαισθησία)
(µετά από αγωγή µε διπλή δόση PPIs για 6-8 εβδοµάδες)
Gonsalves N et al.Gastrointest Endosc 2006
Θεραπεία
Φαρµακευτική θεραπεία
PPIs: βελτίωση συµπτωµάτων
Liacouras CA. Gastrointest Endosc Clin N Am 2008
Ngo P et al. Am J Gastroenterol 2006
συστηµατικά στεροειδή: αποτελεσµατικά αλλά υποτροπή µετά
διακοπή, prednizone 1mg/kg/day (max 60mg)
Liacouras CA et al. Clin Gastroenterol Hepatol 2005
τοπικά στεροειδή: Fluticazone 440-500 µg x 2/day για 4-6 wk (75%) –
45% υποτροπή (2-18 µήνες)
Fluticazone vs prednizone p.os
Schaefer et al. Clin Gastroenterol Hepatol 2008
ανταγωνιστές υποδοχέων λευκοτριενίων: montelucast
Attwood SE et al. Gut 2003
βιολογικοί παράγοντες: mebolizumab (anti-IL-5)
Garrett JK et al. J Allergy Clin 2004
Stein ML et al. J Allergy Clin 2006
ανοσοτροποποιητικά: azathioprine, 6-mercaptopourine
Netzer P et al. Eur J Gastroenterol Hepatol 2007