ÊåöÜëáéï 3 Ëïéìþîåéò êáé Ëïéìþäç ÍïóÞìáôá Ëïßìùîç, üðùò Ý÷åé Þäç áíáöåñèåß, åßíáé ç íüóïò ðïõ ðñïêáëåßôáé áðü ôçí åãêáôÜóôáóç êáé ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ìéêñïâßùí óôïí áíèñþðéíï ïñãáíéóìü, åíþ ëïéìþäç ïíïìÜæïíôáé ôá íïóÞìáôá ðïõ ïöåßëïíôáé óå æùíôáíïýò ëïéìïãüíïõò ðáñÜãïíôåò Þ óå ôïîéêÜ ôïõò ðñïúüíôá. Ïé ëïéìïãüíïé ðáñÜãïíôåò ìðïñïýí íá ìåôáäïèïýí óôïí "åõðáèÞ" Üíèñùðï åßôå Üìåóá (áðü êÜðïéïí Üëëï ìïëõóìÝíï Üíèñùðï Þ æþï) åßôå Ýììåóá (ìå ôçí ðáñÝìâáóç êÜðïéïõ "äéáâéâáóôÞ" Þ ïñéóìÝíùí áíôéêåéìÝíùí ôïõ Üøõ÷ïõ ðåñéâÜëëïíôïò). ÍïóÞìáôá ðïõ ìðïñïýí íá ìåôáäïèïýí áðü Üíèñùðï óå Üíèñùðï ÷ùñßò ôçí ðáñÝìâáóç äéáâéâáóôÞ Þ áãùãïý ïíïìÜæïíôáé êáé "ìïëõóìáôéêÜ" Þ "êïëëçôéêÜ". Åôóé ð.÷. ç åëïíïóßá åßíáé íüóçìá ëïéìþäåò, ü÷é üìùò ìïëõóìáôéêü, ãéáôß áðáéôåß ôï êïõíïýðé íá ìåôáöÝñåé áðü ôïí Ýíá Üíèñùðï óôïí Üëëï ôï ðëáóìþäéï ôçò åëïíïóßáò, åíþ ç éëáñÜ åßíáé íüóçìá ôüóï ëïéìþäåò üóï êáé ìïëõóìáôéêü ãéáôß ìåôáäßäåôáé Üìåóá áðü ôïí Ýíá Üíèñùðï óôïí Üëëï. 3.1. Mç÷áíéóìïß äéáóðïñÜò ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí Ïé ìç÷áíéóìïß ìå ôïõò ïðïßïõò ãßíåôáé ç ìåôÜäïóç ôïõ ëïéìïãüíïõ ðáñÜãïíôá áðü ôçí ðçãÞ ìüëõíóçò óôïí åðéäåêôéêü ðëçèõóìü, äéáêñßíïíôáé âáóéêÜ óå Üìåóïõò êáé Ýììåóïõò üðùò Ý÷åé Þäç áíáöåñèåß êáé óôçí ðáñÜãñáöï 2.5 ãéá ôïõò ôñüðïõò ìåôÜäïóçò ôùí ðáèïãüíùí ìéêñïïñãáíéóìþí (Ðßíáêáò 3.1). 1) Áìåóç ìåôÜäïóç: Åßíáé ç Üìåóç, ÷ñïíéêÜ êáé ôïðéêÜ, ìåôáöïñÜ ôïõ ëïéìïãüíïõ ðáñÜãïíôá, áðü ìéá ðçãÞ ìüëõíóçò, óôçí êáôÜëëçëç ðýëç åéóüäïõ ôùí ìéêñïïñãáíéóìþí (âëÝðå êáé ðáñÜãñáöï 2.6) óå Ýíá åõðáèÝò Üôïìï. 87 ÆÙÏÍÏÓÏÉ ÁÌÅÓÇ ÌÅÔÁÄÏÓÇ ËÕÓÓÁ (óêýëïé) ÁÌÅÓÇ ÅÐÁÖÇ ÌÅ ÁÍÈÑÙÐÏÕÓ ÁÌÅÓÇ ÅÐÁÖÇ ÌÅ ÆÙÁ (ÆÙÏÍÏÓÏÉ) ÁÌÅÓÇ ÅÐÁÖÇ ÌÅ ÓÔÁÃÏÍÉÄÉÁ ÂÑÏÕÊÅËËÙÓÇ (ÌÅËÉÔÁÉÏÓ ÐÕÑÅÔÏÓ) (ãßäåò, ðñüâáôá, ãïõñïýíéá) ÐÁÍÙËÇÓ (ÐÁÍÏÕÊËÁ) (ðïíôßêéá) ËÉÓÔÅÑÉÙÓÇ (ðïõëéÜ, èçëáóôéêÜ) ËÅÚÓÌÁÍÉÁÓÇ (óêýëïé) ÅÌÌÅÓÇ ÅÐÁÖÇ Å×ÉÍÏÊÏÊÊÉÁÓÇ (óêýëïé) ØÉÔÔÁÊÙÓÇ (ðáðáãÜëïò) ÁÅÑÏÃÅÍÙÓ ÌÅ ÓÊÏÍÇ ÌÅ ÐÕÑÇÍÅÓ ÓÔÁÃÏÍÉÄÉÙÍ ÁÅÑÏÃÅÍÅÉÓ ËÏÉÌÙÎÅÉÓ ÌÅÓÙ ÔÏÕ ÐÅÐÔÉÊÏÕ ÌÅ ÅÌØÕ×Ï ÄÉÁÂÉÂÁÓÔÇ ÍÅÑÏ ÃÁËÁ ÔÑÏÖÉÌÁ ÌÇ×ÁÍÉÊÏÓ (ìýãá) ÂÉÏËÏÃÉÊÏÓ (êïõíïýðé) ÅÍÔÅÑÏËÏÉÌÙÎÅÉÓ ÌÅ ÁØÕ×Ï ÁÃÙÃÏ -Áíôéêåßìåíá ðåñéâÜëëïíôïò -ÐñïóùðéêÜ åßäç -×åéñïõñãéêÜ åñãáëåßá ÁÍÈÑÁÊÁÓ (ãßäåò, ðñüâáôá, ìïó÷Üñéá) ÉÊÔÅÑÏÁÉÌÏÑÑÁÃÉÊÇ ËÅÐÔÏÓÐÅÉÑÙÓÇ (ôñùêôéêÜ) ÄÅÑÌÁÔÉÊÅÓ ÌÕÊÇÔÉÁÓÅÉÓ (ãÜôåò, óêýëïé, ðïõëéÜ) Ðßíáêáò 3.2. Ðáñáäåßãìáôá æùïíüóùí (æùïáíèñùðïíüóïé) Ðßíáêáò 3.1. Ìç÷áíéóìïß äéáóðïñÜò ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí Ç Üìåóç ìåôÜäïóç ìðïñåß íá ãßíåé ìå Üìåóç åðáöÞ (ð.÷. áãêÜëéáóìá, öéëß, óåîïõáëéêÞ åðáöÞ, äÜãêùìá), ìå Üìåóç åðáöÞ ôïõ áíèñþðïõ ìå ìïëõóìÝíá æþá (æùïíüóïé Þ æùïáíèñùðïíüóïé) (Ðßí. 3.2) ìå áðåõèåßáò åêôüîåõóç óôáãïíéäßùí óôïõò âëåííïãüíïõò ôïõ óôüìáôïò, ôçò ìýôçò, óôïõò åðéðåöõêüôåò (êáôÜ ôï öôÜñíéóìá, ôï âÞ÷á, ôçí ïìéëßá) (Åéê. 3.1) êáé ìåôÜ áðü ëýóç ôçò óõíå÷åßáò ôïõ äÝñìáôïò êáé åðáöÞ ìå ìïëõóìáôéêü ðáñÜãïíôá (Åéê. 2.2). 2) Åììåóç ìåôÜäïóç: Ç Ýììåóç ìåôÜäïóç ãßíåôáé: á) ÌÝóù Üøõ÷ïõ áãùãïý: ÌïëõóìÝíá áíôéêåßìåíá Þ ôñüöéìá (ôñïöéìïãåíÞ íïóÞìáôá) (Ðßíáêáò 3.3) (öñïýôá, óêåýç êïõæßíáò), ÷åéñïõñãéêÜ åñãáëåßá, íåñü, ãÜëá, áíôéêåßìåíá áôïìéêÞò ÷ñÞóçò (ìáíôÞëéá, êïõâÝñôåò, ðáéãíßäéá, ðåôóÝôåò), áíôéêåßìåíá êïéíÞò ÷ñÞóçò (êáèßóìáôá êéíçìáôïãñÜöïõ, óõóêåõÝò ôçëåöþíïõ) êáèþò êáé âéïëïãéêÜ ðñïúüíôá (áßìá, ïñüò, ðëÜóìá), üñãáíá óþìáôïò (ìåôáìüó÷åõóç íåöñïý, Þðáôïò) êôë ìðïñïýí íá óõìâÜëïõí óôç ìåôáöïñÜ ôùí ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí áðü ìüëõíóçò óå Ýíá åõáßóèçôï Üíèñùðï. 88 ìéá ðçãÞ Åéêüíá 3.1 ÌåôÜäïóç ìéêñïâßùí ìå ôá óôáãïíßäéá ðïõ ðáñÜãïíôáé êáôÜ ôï âÞ÷á â) ÌÝóù Ýìøõ÷ïõ äéáâéâáóôÞ: Ïé Ýìøõ÷ïé äéáâéâáóôÝò ìðïñïýí íá äñÜóïõí ùò ìç÷áíéêïß öïñåßò, üôáí ìåôáöÝñïõí ôï ëïéìïãüíï ðáñÜãïíôá ìç÷áíéêÜ (ð.÷. ìç÷áíéêÞ ìåôáöïñÜ ìéêñïâßùí ìå ôá ðüäéá ôùí ìõãþí) Þ ùò âéïëïãéêïß öïñåßò, üôáí ôï ìéêñüâéï ðåñíÜ êÜðïéá öÜóç ôçò æùÞò ôïõ ìÝóá óôï äéáâéâáóôÞ, ðñéí ìåôáäïèåß óôïí åõðáèÞ ïñãáíéóìü (ð.÷. óôçí åëïíïóßá 89 ôï êïõíïýðé åßíáé âéïëïãéêüò öïñÝáò, ãéáôß ôá ðëáóìþäéá ðïëëáðëáóéÜæïíôáé óôï êïõíïýðé ðñéí ìåôáäïèïýí ìå ôï ôóßìðçìá óôïí Üíèñùðï). ã) ÁåñïãåíÞò ìåôÜäïóç: Åßíáé ç ìåôáöïñÜ ìéêñïâßùí óôï áíáðíåõóôéêü óýóôçìá ìå áéùñïýìåíá óùìáôßäéá (óôáãïíßäéá, óêüíç) (Ðßíáêáò 3.4). ÌÉÊÑÏÂÉÁÊÁ ÁÉÔÉÁ ÔÑÏÖÉÌÏÃÅÍÙÍ ÍÏÓÇÌÁÔÙÍ Åßäïò ìéêñïâßïõ ÓÁËÌÏÍÅËËÅÓ S. typhi S. paratyphi A, B êáé C Áëëïé ïñüôõðïé (1.600 ðåñßðïõ) ÓÉÃÊÅËËÅÓ S. dysenteriae S. flexneri S. sonnei ÄÏÍÁÊÉÁ V. cholerae êáé âéüôõðïò El-tor V. parahaemolyticum 'Áëëá ÄïíÜêéá ÊÏËÏÂÁÊÔÇÑÉÄÉA (E.coli) Åíôåñïôïîéíïãüíá ÅíôåñïäéåéóäõôéêÜ ÓÔÁÖÕËÏÊÏÊÊÏÉ ÊËÙÓÔÇÑÉÄÉÁ C. perfigens C. botulinum ÂÁÊÉËËÏÉ B. cereus ×ñüíïò åðþáóçò Êëéíéêü óýíäñïìï 5-23 çìÝñåò (8-15)* 6-48 þñåò (12-24)* ÔõöïåéäÞò ðõñåôüò ÐáñÜôõöïé Ãáóôñåíôåñßôéäá 7-56 þñåò (1-4 çì.)* Äõóåíôåñßá 24-72 þñåò 2-48 þñåò (12-18)* ×ïëÝñá Ãáóôñåíôåñßôéäá Ãáóôñåíôåñßôéäá 6-36 þñåò Ãáóôñåíôåñßôéäá á) íåïãíÜ â) Ôáîéäéþôåò ÄõóåíôåñïåéäÝò óõíä. Åíôåñïôïîßêùóç 2-7 þñåò ÂÑÏÕÊÅËËÅÓ ÕÅÑÓÉÍÉÅÓ Y. enterocolitica ÊÁÌÐÕËÏÂÁÊÔÇÑÉÄÉÁ C. jejuni C. coli ÁËËÁ ÐÉÈÁÍÁ ÌÉÊÑÏÂÉÁÊÁ ÁÉÔÉÁ Enterococci Proteus, Citrobacter Pseudomonas ê.ëð. 1-6 åâäïì. Ìåëéôáßïò ðõñåôüò 3-7 çìåñ. ÅéëåÀôéäá, Ìåóåíôåñßôéäá, Ãáóôñåíôåñßôéäá 3-7 çìåñ. Ãáóôñåíôåñßôéäá 3-7 çìåñ. * Óå ðáñÝíèåóç ï óõíçèÝóôåñïò ôñüðïò åðþáóçò Ðßíáêáò 3.3 Ìéêñüâéá ðïõ ðñïêáëïýí ôñïöéìïãåíÞ íïóÞìáôá É. ÁÍÙÔÅÑÏÕ ÁÍÁÐÍÅÕÓÔÉÊÏÕ Êïéíü êñõïëüãçìá Äéöèåñßôéäá ÉÉ. ÊÁÔÙÔÅÑÏÕ ÁÍÁÐÍÅÕÓÔÉÊÏÕ Ðíåõìïíßá Êïêêýôçò Ãñßðç Öõìáôßùóç ÉÉÉ. ÃÅÍÉÊÅÕÌÅÍÅÓ ËÏÉÌÙÎÅÉÓ Ðáñùôßôéäá 8-22 þñåò 12-96 þñåò (18-36)* Ãáóôñåíôåñßôéäá Áëëáíôßáóç 1-5 þñåò 10-13 þñåò Åíôåñïôïîßêùóç Ãáóôñåíôåñßôéäá 90 ÉëáñÜ ÅñõèñÜ Ìçíéããßôéäá Ðßíáêáò 3.4. Áåñïãåíåßò ëïéìþîåéò 91 Óõããåíåßò ëïéìþîåéò: Ìåôáäßäïíôáé ìÝóù ôïõ ðëáêïýíôá, áðü ôç ìçôÝñá Ç Âéïìç÷áíéêÞ ÅðáíÜóôáóç âåëôßùóå ôéò óõíèÞêåò õãéåéíÞò, äéáâßùóçò êáé äéáôñïöÞò êáé ç ðåñáéôÝñù âåëôßùóç ôùí óõíèçêþí ýäñåõóçò, óôï ðáéäß: ÂáêôçñéáêÝò: óýöéëç, ëéóôåñßùóç áðï÷Ýôåõóçò êáé ç áíýøùóç ãåíéêüôåñá ôïõ âéïôéêïý åðéðÝäïõ, óõíåôÝëåóáí Éïãåíåßò: åñõèñÜ, êõôôáñïìåãáëïúüò, éüò áðëïý Ýñðçôá 2 óôçí åëÜôôùóÞ ôïõò. Áîßæåé íá áíáöåñèåß üôé ïé áëëáãÝò áõôÝò ìåßùóáí ôïí ÐáñÜóéôá: ôïîüðëáóìá áñéèìü ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí ðïëý ðñéí êáé áíåîÜñôçôá áðü ôçí åöáñìïãÞ éáôñéêþí ìÝôñùí, üðùò ôá åìâüëéá, ôá áíôéâéïôéêÜ ê.ô.ë., ðïõ Üñ÷éóáí íá 3.2. Åðéäçìéïëïãßá ëïéìùäþí íïóçìÜôùí áíáðôýóóïíôáé êáôÜ ôçí åðï÷Þ ôçò Ìéêñïâéïëïãßáò. ÓÞìåñá ôá ëïéìþäç íïóÞìáôá ðáñáìÝíïõí ç êýñéá áéôßá íïóçñüôçôáò êáé Ôá ëïéìþäç íïóÞìáôá áðïôÝëåóáí ôçí êõñéüôåñç áéôßá íïóçñüôçôáò êáé èíçóéìüôçôáò óôéò õðáíÜðôõêôåò ÷þñåò ôïõ Ôñßôïõ êüóìïõ. Óôéò áíåðôõãìÝíåò èíçóéìüôçôáò ôïõ ðëçèõóìïý áðü ôüôå óå ìéêñÝò Þ ÷þñåò, áí êáé Ý÷ïõí ìåéùèåß óçìáíôéêÜ, äåí ðáýïõí íá áðïôåëïýí ðñüâëçìá, ìåãáëýôåñåò ïìÜäåò êáé åðçñÝáóáí óçìáíôéêÜ ôçí éóôïñßá ôçò áíèñùðüôçôáò. åíþ åìöáíßæïíôáé êáôÜ êáéñïýò êáé íÝá íïóÞìáôá, üðùò ôï AIDS, ç íüóïò "ôùí Ç ðáíþëçò (ðáíïýêëá) ìå ôéò ìåãáëåò åðéäçìßåò ôçò ãéá ðïëëïýò áéþíåò ôñåëëþí áãåëÜäùí ê.Ü., ðïõ áðïôåëïýí íÝá áðåéëÞ ãéá ôïí ðëáíÞôç ìáò. (Ìáýñïò ÈÜíáôïò) Üëëáîå ôçí êïéíùíéêÞ äïìÞ ôçò ÄõôéêÞò êáé ÊåíôñéêÞò Êßíäõíï üìùò áðïôåëåß óÞìåñá êáé ç åðáíåìöÜíéóç ðáëáéþí íïóçìÜôùí, óå Åõñþðçò, åíþ ðëçèõóìïß ïëüêëçñùí ðåñéï÷þí ôïõ ðëáíÞôç áðïäåêáôßóôçêáí áõîáíüìåíïõò áñéèìïýò, êõñßùò óôéò áíáðôõóóüìåíåò ÷þñåò, üðùò ç áðü ôïí ôýöï, ôç äõóåíôåñßá, ôç ÷ïëÝñá, ôç öõìáôßùóç (Åéê. 3.2). öõìáôßùóç, ç äéöèåñßôéäá, ç ðïëéïìõåëßôéäá, ç åñõèñÜ ê.ëð., ëüãù ôçò ðïõ ïñãáíþèçêå ÷áëÜñùóçò ôùí ðñïëçðôéêþí ìÝôñùí (ð.÷. åìâüëéá), ôçò áëëáãÞò ôùí óõíèçêþí äéáâßùóçò (ðüëåìïé) êáé ôçò ìåãÜëçò ìåôáêßíçóçò ðëçèõóìþí (ðñüóöõãåò, ëáèñïìåôáíÜóôåò, ôïõñßóôåò ê.á.). Ôá êñïýóìáôá ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí ìðïñåß íá åßíáé óðïñáäéêÜ, äçëáäÞ ëßãá óå áñéèìü êáé ìåìïíùìÝíá óå ôüðï êáé ÷ñüíï, Þ íá ðáßñíïõí ôç ìïñöÞ åðéäçìßáò, ðñïóâÜëëïíôáò óõã÷ñüíùò Þ äéáäï÷éêÜ ìåãÜëï áñéèìü áôüìùí, óå ìéá óõãêåêñéìÝíç ðåñéï÷Þ (ð.÷. åðéäçìßá ìçíéããßôéäáò óå Ýíá óôñáôüðåäï Þ åðéäçìßá ãñßðçò óå ìßá ÷þñá). Áí óå ìéá ðåñéï÷Þ åìöáíßæïíôáé óõíå÷þò íÝá êñïýóìáôá áðü Ýíá ëïéìþäåò íüóçìá, ôüôå ëÝìå üôé ðñüêåéôáé ãéá åíäçìßá. 3.3. ÌÝôñá ðñüëçøçò ëïéìþîåùí êáé ëïéìùäþí íïóçìÜôùí Ç áíôéìåôþðéóç ôùí ëïéìþîåùí êáé ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí áðïôåëåß ßóùò Åéêüíá 3.2 ËåðôïìÝñåéá áðü ôçí ôïé÷ïãñáößá ôïõ 15ïõ áéþíá "Èñßáìâïò ôïõ èáíÜôïõ," ðïõ ôï ìåãáëýôåñï åðßôåõãìá ôçò ÉáôñéêÞò -óå ðñáêôéêü åðßðåäï- êáôÜ ôç ìáêñÜ õðïãñáììßæåé ôçí ôñáãéêüôçôá ôùí åðéäçìéþí ôçò ðáíþëçò ðïõ ðñïóÝâáëå ïëüêëçñç ôçí êïéíùíßá. äéáäñïìÞ ôçò êáé óõíßóôáôáé óôç èåñáðåßá êáé ôçí ðñüëçøç (Åéê. 3.3). 92 93 Ãéáôñüò ôïõ Ëïíäßíïõ Ôá ãåíéêÜ ìÝôñá ðñüëçøçò ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí ôá äéáêñßíïõìå óå: óôçí åðéäçìßá ôïõ Á. ÌÝôñá ðåñéïñéóìïý ôçò äéáóðïñÜò ôùí ëïéìïãüíùí 17ïõ áéþíá ãéá íá ðáñáãüíôùí ðñïöõëá÷èåß áðü ôçí ðáíþëç öïñÜ ñïý÷á ðÝôóéíá, ãõáëéÜ, ãÜíôéá êáé ôï ñÜìöïò ôïõ åßíáé ãåìÜôï "áðïëõìáíôéêÜ" êáðíïãüíá. Ç ìåôÜäïóç ôùí ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí ìðïñåß íá ðåñéïñéóèåß ìå: Á1. Ôçí "áðïìüíùóç" ôùí ìïëõóìáôéêþí áôüìùí (Ðßíáêáò 3.6). Áðïìüíùóç ïíïìÜæïõìå ôï äéá÷ùñéóìü ôùí ìïëõóìáôéêþí áôüìùí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ðåñéüäïõ ìåôáäïôéêüôçôáò ôçò íüóïõ (Ðßíáêáò 3.7). Á2. Ìå ôçí åöáñìïãÞ áðïëýìáíóçò, äçë. åîüíôùóçò ôùí ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí ìå ôçí åöáñìïãÞ ÷çìéêþí Þ öõóéêþí ìÝóùí, Ýîù áðü ôï óþìá. Á3. Ìå ôçí åöáñìïãÞ: Åéêüíá 3.3 Ãéáôñüò ôïõ 17ïõ áéþíá ìå óôïëÞ ðñïóôáóßáò áðü ôçí ðáíþëç. - ÌÝôñùí åíôïìïêôïíßáò-ìõïêôïíßáò (åîüíôùóç äéáâéâáóôþí ð.÷. áñïõñáßùí, êïõíïõðéþí, ìõãþí, êáôóáñßäùí êôë) Ç èåñáðåßá Ýãéíå äõíáôÞ êõñßùò ìåôÜ ôçí áíáêÜëõøç ôùí áíôéâéïôéêþí êáé - ÌÝôñùí åîõãßáíóçò óõóôçìÜôùí ýäñåõóçò êáé áðï÷Ýôåõóçò (ð.÷. Üëëùí áíôéìéêñïâéáêþí êáé áíôéðáñáóéôéêþí ïõóéþí, ìå ôá ïðïßá ÷ëùñßùóç íåñïý, êáôÜñãçóç âüèñùí ê.á.) ãéá ôïí ðåñéïñéóìü ôùí íïóçìÜôùí êáôáðïëåìïýíôáé üëåò ó÷åäüí ïé ëïéìþîåéò áðü âáêôçñßäéá, ìýêçôåò, ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå ôï íåñü. ðñùôüæùá êáé Ýëìéíèåò. ÌéêñÞ åßíáé ìÝ÷ñé óÞìåñá ç ðñüïäïò óôç èåñáðåßá ôùí - ÌÝôñùí ðñüëçøçò ôñïöéìïãåíþí ëïéìþîåùí, üðùò ç ðáóôåñßùóç ôïõ éïãåíþí ëïéìþîåùí, åíþ äåí õðÜñ÷åé áêüìá ôñüðïò èåñáðåßáò ôùí íüóùí ðïõ ãÜëáêôïò, ï Ýëåã÷ïò óôçí ðáñáãùãÞ ôùí ôñïößìùí êáé ç ôÞñçóç ôùí êáíüíùí ïöåßëïíôáé óå ðñÜúïíò (prions). êáôÜ ôï ÷åéñéóìü ôùí ôñïößìùí (Ðßíáêáò 3.8). Ôç ìåãáëýôåñç üìùò óçìáóßá ãéá ôéò ëïéìþîåéò êáé ôá ëïéìþäç íïóÞìáôá - ÌÝôñùí ðñüëçøçò áåñïãåíþí ëïéìþîåùí, üðùò ç êÜëõøç ôçò ìýôçò êáé ôïõ Ý÷åé ç ðñüëçøç, ç ïðïßá ïäÞãçóå óôçí åîáöÜíéóç ðïëëþí ëïéìùäþí óôüìáôïò êáôÜ ôï âÞ÷á, ç åëÜôôùóç ôïõ óõíùóôéóìïý (áðïöõãÞ ð.÷. íïóçìÜôùí áðü ôéò áíáðôõãìÝíåò ÷þñåò. Ç ðñüëçøç ðåñéëáìâÜíåé ôçí ôÞñçóç êéíçìáôïãñÜöïõ óå ðåñéüäïõò Ýîáñóçò ôçò ãñßðçò), ï êáëüò áåñéóìüò ôùí ôùí êáíüíùí áôïìéêÞò õãéåéíÞò (êáèáñéüôçôá, õãéåéíÞ äéáôñïöÞ, áðïöõãÞ ÷þñùí êáé ç êáôáðïëÝìçóç ôçò óêüíçò. êáðíßóìáôïò êôë), ôçí åöáñìïãÞ êáíüíùí äçìüóéáò õãåßáò (ýäñåõóç, áðï÷Ýôåõóç), õãéåéíÞò ôçò êáôïéêßáò êáé ôçò äéáôñïöÞò, êáèþò êáé óõóôçìáôéêÞ ÷ñÞóç ôùí åìâïëßùí êáé ôùí ïñþí (Ðßíáêáò 3.5). 1796: E.D.JENNER EõëïãéÜ 1885: L.PASTEUR Ëýóóá 1913: EM.BEHRING Äéöèåñßôéäá 1954: J.SALK-A.SABIN Ðïëéïìõåëßôéäá 1978: R.AUSTRIAN ÐíåõìïíéïêïêêéêÞ ðíåõìïíßá 1980: Ì.HILLEMAN Çðáôßôéäá  ÓÕÓÔÁÓÅÉÓ ÃÉÁ ÔÇÍ ÁÐÏÌÏÍÙÓÇ ÁÓÈÅÍÙÍ Ïé óõóôÜóåéò ãéá ôçí "áðïìüíùóç ôùí áóèåíþí" ðïõ ðñïôåßíïíôáé áðü ôï CDC (Guidelines for isolation precautions in Hospitals) ÷ùñßæïíôáé óå 7 êáôçãïñßåò. Äýï óôïé÷åßá åßíáé êïéíÜ óå üëåò ôéò ðåñéðôþóåéò: Á. Ôá ÷Ýñéá ðñÝðåé íá ðëÝíïíôáé ìåôÜ ôçí åðáöÞ ìå ôïí Üññùóôï Þ ìå áíôéêåßìåíá ðïõ åßíáé ðéèáíüí ìïëõóìÝíá êáé ðñéí áðü ôç öñïíôßäá ôïõ åðüìåíïõ áññþóôïõ. Â. Áíôéêåßìåíá ìïëõóìÝíá ðñÝðåé íá áðïìáêñýíïíôáé ìå ôïí êáôÜëëçëï êÜèå öïñÜ ôñüðï (åôéêÝôôåò ãéá ôï åßäïò ôïõ õëéêïý, êáôÜëëçëåò Ðßíáêáò 3.5.Óôáèìïß óôçí éóôïñßá ôùí åìâïëßùí 94 óáêêïýëåò, êÜøéìï ê.ô.ë.). 95 Ïé 7 êáôçãïñßåò áðïìüíùóçò ôùí áóèåíþí åßíáé: - ÃÜíôéá äåí åíäåßêíõíôáé - Ïé áóèåíåßò ðñÝðåé íá óêåðÜæïõí ôï óôüìá êáé ôç ìýôç üôáí 1. ÁõóôçñÞ áðïìüíùóç Ãéá íïóÞìáôá êïëëçôéêÜ õøçëÞò ìåôáäïôéêüôçôáò êáé ìïëõóìáôéêüôçôáò, ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå Üìåóç åðáöÞ Þ áåñïãåíþò. âÞ÷ïõí Þ öôåñíßæïíôáé 5. Ðñïöýëáîç áðü åíôåñéêÝò ëïéìþîåéò Áðáéôåß: Ãéá ëïéìþîåéò ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå Üìåóç Þ Ýììåóç åðáöÞ ìå êüðñáíá, - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï áðáéôåßôáé: - ×ñÞóç ìÜóêáò, ñüìðáò, ãÜíôéá ãéá üëá ôá ðñüóùðá ðïõ ìðáßíïõí óôï - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï, áí ï áóèåíÞò äåí ìðïñåß íá Ý÷åé ï ßäéïò óùóôÞ äùìÜôéï áôïìéêÞ õãéåéíÞ - Åéäéêüò áåñéóìüò ôïõ äùìáôßïõ. Ôï äùìÜôéï íá åßíáé óå áñíçôéêÞ ðßåóç - Ï×É ÌÁÓÊÅÓ óå ó÷Ýóç ìå ôïõò ðåñéâÜëëïíôåò ÷þñïõò. - ÃÜíôéá ãéá ôçí åðáöÞ ìå ìïëõóìÝíá õëéêÜ - Ñüìðåò, áí ðñüêåéôáé íá ñõðáíèïýí ôá ñïý÷á ôïõ ðñïóùðéêïý 2. Áðïìüíùóç åðáöþí Ãéá ëéãüôåñï ìåôáäïôéêÜ Þ óïâáñÜ íïóÞìáôá, ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå 6. Ðñïöýëáîç áðü ðáñï÷åôåýóåéò-åêêñßóåéò ôïõ áóèåíïýò óôåíÞ Þ Üìåóç åðáöÞ. Áðáéôïýí: Ãéá ðñïöýëáîç áðü ëïéìþîåéò ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå Üìåóç Þ Ýììåóç - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï (Üëëá Üôïìá ìå ôï ßäéï íüóçìá ìðïñåß íá åßíáé åðáöÞ ìå ðõþäç õëéêÜ Þ Üëëá ìïëõóìÝíá åêêñßìáôá (ð.÷. ðëçãÝò, ìáæß) óõñßããéá, ê.á.): - ÌÜóêåò ó'áõôïýò ðïõ Ýñ÷ïíôáé óå óôåíÞ åðáöÞ ìå ôïí áóèåíÞ - Äåí óõíéóôÜôáé îå÷ùñéóôü äùìÜôéï - ÃÜíôéá ãéá ôçí åðáöÞ ìå ìïëõóìÝíá áíôéêåßìåíá - Ï÷é ìÜóêåò - Ñüìðåò, áí õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç ñýðáíóçò ôùí ñïý÷ùí ôïõ ðñïóùðéêïý - ÃÜíôéá ãéá ìïëõóìÝíá áíôéêåßìåíá - Ñüìðåò, áí õðÜñ÷åé ðåñßðôùóç ñýðáíóçò ôùí ñïý÷ùí ôïõ ðñïóùðéêïý 3. ÁíáðíåõóôéêÞ áðïìüíùóç Ãéá ôçí ðñïöýëáîç áðü ôç ìåôÜäïóç íüóùí áåñïãåíþò óå ìéêñÞ 7. Ðñïöýëáîç áðü áßìá Þ Üëëá õãñÜ áóèåíïýò áðüóôáóç. Ãéá ëïéìþîåéò ðïõ ìåôáäßäïíôáé ìå Üìåóç Þ Ýììåóç åðáöÞ ìå Áðáéôåß ìïëõóìÝíï áßìá Þ Üëëá óùìáôéêÜ õãñÜ: - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï, áëëÜ áóèåíåßò ìå ôçí ßäéá íüóï ìðïñåß íá åßíáé - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï, áí ï áóèåíÞò äåí ìðïñåß íá Ý÷åé óùóôÞ áôïìéêÞ ìáæß õãéåéíÞ - ÌÜóêåò ó'áõôïýò ðïõ Ýñ÷ïíôáé óå óôåíÞ åðáöÞ ìå ôïí áóèåíÞ - Ï÷é ìÜóêåò - ÃÜíôéá êáé ñüìðåò äåí ÷ñåéÜæïíôáé - ÃÜíôéá, ãéá åðáöÞ ìå áßìá Þ õãñÜ ôïõ áóèåíïýò - Ñüìðåò, áí õðÜñ÷åé ðéèáíüôçôá íá ñõðáíèïýí ôá ñïý÷á ôïõ 4. Áðïìüíùóç ãéá öõìáôßùóç Ãéá áóèåíåßò ìå åíåñãü ðíåõìïíéêÞ öõìáôßùóç áðáéôåßôáé: ðñïóùðéêïý - Îå÷ùñéóôü äùìÜôéï ìå åéäéêü áåñéóìü êáé êëåéóôÞ ðüñôá - ÌÜóêá ÷ñçóéìïðïéåßôáé áí ï áóèåíÞò âÞ÷åé - Ñüìðá ÷ñçóéìïðïéåßôáé, ãéá íá ðñïöõëá÷èïýí ôá ñïý÷á ôïõ Ðßíáêáò 3.6. ÓõóôÜóåéò ãéá ôçí áðïìüíùóç áóèåíþí êáé ìÝôñá ðñïöýëáîçò ðñïóùðéêïý ðñïóùðéêïý 96 97 Íüóçìá Åðþáóç (çìÝñåò) ÁíåìåõëïãéÜ 11-21 ÂñïõêÝëùóç (ìåëéôáßïò) 7-21 1) Íá ðëÝíåéò ôá ÷Ýñéá óïõ óõ÷íÜ êáé ðñéí áããßîåéò ôá ôñüöéìá Þ ìåôÜ áðü Ãñßððç 2-7 åðáöÞ ìå ïñéóìÝíá ôñüöéìá (êñÝáò, âñþìéêá ÷üñôá êëð) êáé áðáñáßôçôá ìåôÜ Äéåöèåñßôéäá 2-10 áðü åðßóêåøç óå W.C. Êüøå ôá íý÷éá óïõ êáé ìç öïñÜò äáêôõëßäéá ê.ëð., üôáí Äõóåíôåñßá 11-7 ÷åéñßæåóáé ôñüöéìá. ÐÑÏËÇØÇ ÔÑÏÖÉÊÙÍ ÄÇËÇÔÇÑÉÁÓÅÙÍ ÅñõèñÜ 5-21 2) Ìçí ðéÜíåéò ìå ôá ÷Ýñéá óïõ ôá ôñüöéìá, ðáñÜ ìüíï üôáí åßíáé áðïëýôùò Åñõóßðåëáò 3-10 áðáñáßôçôï. Ïóï ëéãüôåñï Ýñ÷ïíôáé ôá ôñüöéìá óå åðáöÞ ìå áíèñþðéíá ÷Ýñéá, Çðáôßôéäá Á 15-50 ôüóï áóöáëÝóôåñá åßíáé. Çðáôßôéäá  60-160 3) Ìç ÷åéñßæåóáé ôñüöéìá áí Ý÷åéò ôñáýìáôá Þ ðëçãÝò ìå ðýï. ÌéêñÜ ôñáýìáôá ÉëáñÜ 7-14 áðü êÜøéìï Þ åãêáýìáôá ðñÝðåé íá êáëýðôïíôáé êáëÜ ìå áäéÜâñï÷ï åðßäåóìï Êïéíü êñõïëüãçìá 2-7 (åéäéêü ëåõêïðëÜóôç), üôáí ÷åéñßæåóáé ôñüöéìá. ¼ôáí åßóáé Üññùóôïò Þ Ý÷åéò Êïêêýôçò 6-18 "åíôåñéêÜ", ìç ÷åéñßæåóáé ôñüöéìá. Ìçíéããßôéäá (åðéäçìéêÞ) 2-3 4) Íá äéáôçñåßò ôá ôñüöéìá ðÜíôïôå êáé óõíå÷þò óå øõãåßï, éäßùò ôá ÏóôñáêéÜ 1-8 ìáãåéñåìÝíá êñÝáôá, êñåáôüóïõðåò, ãëõêßóìáôá ìå êñÝìåò êëð. ÐáñÜôõöïò 1-10 5) Íá ìáãåéñåýåéò ôá ôñüöéìá êáëÜ (óå ìåãÜëç èåñìïêñáóßá êáé áñêåôü ÷ñüíï), Ðáñùôßôéäá 12-23 éäßùò áõôÜ ðïõ ìðïñåß íá Ý÷ïõí ìéêñüâéá ôñïöéêþí äçëçôçñéÜóåùí, ð.÷. ÔõöïåéäÞò ðõñåôüò 5-23 (óõíÞèùò 12) êñÝáôá, êïôüðïõëá, áõãÜ êëð. ÌåôÜ ôï ìáãåßñåìá íá öñïíôßæåéò íá ×ïëÝñá 1-6 êáôáíáëßóêïíôáé Þ íá øý÷ïíôáé ãñÞãïñá êáé íá äéáôçñïýíôáé óôï øõãåßï. Ôá Ðßíáêáò 3.7 ×ñüíïé åðþáóçò ëïéìùäþí íïóçìÜôùí Â. ÌÝôñá åíßó÷õóçò ôçò Üìõíáò ôïõ ïñãáíéóìïý ÐÝñá áðü ôç öñïíôßäá ãéá äéáôÞñçóç êáëÞò ãåíéêÞò êáôÜóôáóçò ôïõ ïñãáíéóìïý ìáò ìå ôçí ôÞñçóç ôùí êáíüíùí õãéåéíÞò (êáëÞ äéáôñïöÞ, åðáñêÞò ýðíïò, ãõìíáóôéêÞ, áðïöõãÞ êáðíßóìáôïò, äéáôÞñçóç ôçò áôïìéêÞò êáèáñéüôçôáò êëð), ðïõ âïçèïýí óôçí Üìõíá ôïõ ïñãáíéóìïý ìáò, êáèïñéóôéêÞò óçìáóßáò åßíáé ç ðéóôÞ ôÞñçóç ôùí ðñïãñáììÜôùí åìâïëéáóìïý ôïõ ðëçèõóìïý (Ðßíáêåò 3.9 êáé 3.10). æåóôÜ ôñüöéìá íá äéáôçñïýíôáé óå èåñìïêñáóßá 60ïC êáé Üíù. 6) ÐñïóôÜôåõå ôá ôñüöéìá áðü ìýãåò êáé Ýíôïìá. 7) ÊáèÜñéæå êáé ðëÝíå ìå êáëü áðïññõðáíôéêü êáé ìå ó÷åäüí âñáóôü íåñü Þ ìå áðïëõìáíôéêü ôá óêåýç, äßóêïõò, ìá÷áßñéá êëð ðïõ ÷ñçóéìïðïßçóåò, éäßùò ãéá ùìÜ ôñüöéìá æùúêÞò ðñïÝëåõóçò. ÂñÜæå Þ áðïóôåßñùíå êáèçìåñéíÜ ôéò ðåôóÝôåò êáé õöÜóìáôá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßò óôçí êïõæßíá ãéá ôï óêïýðéóìá Þ, êáëýôåñá, íá Ý÷åéò áðïññïöçôéêü ÷áñôß ìéáò ÷ñÞóåùò. 8) Ìçí áöÞíåéò õðïëåßììáôá ôñïößìùí óôïõò ðÜãïõò, ôñáðÝæéá, ìç÷áíÞìáôá êïðÞò Þ åðåîåñãáóßáò. ÌåôÜ ôç ÷ñçóéìïðïßçóÞ ôïõò êáëü ðëýóéìï. ÌÝ÷ñé óÞìåñá äåí õðÜñ÷ïõí åìâüëéá ãéá üëá ôá íïóÞìáôá, áëëÜ õðÜñ÷ïõí 9) Íá ÷ñçóéìïðïéåßò äéáöïñåôéêÝò èÝóåéò, äßóêïõò, ìá÷áßñéá Þ óðÜôïõëåò ãéá åìâüëéá ãéá áñêåôÜ íïóÞìáôá ðïõ ðëÞôôïõí êõñßùò ôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. Ôá ùìÜ, êáé Üëëá ãéá ìáãåéñåìÝíá ôñüöéìá, ðïõ èá êáôáíáëùèïýí ÷ùñßò øÞóéìï. åìâüëéá ðáñÝ÷ïõí ðñïóôáóßá ãéá ìåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá (Åéê. 3.4). ÌåôÜ ôá ùìÜ ôñüöéìá ðëÝíå ôá ÷Ýñéá óïõ êáëÜ, ãéá íá ÷åéñéóôåßò ôá Ýôïéìá Ïé ëåãüìåíïé "ïñïß" Þ ïñèüôåñá áíïóïóöáéñßíåò, ÷ïñçãïýíôáé ãéá ôçí ðñüëçøç Þ ôñïðïðïßçóç ôçò ìïñöÞò ïñéóìÝíùí íïóçìÜôùí (ð.÷. áíôéôåôáíéêüò ïñüò, áíôéëõóéêüò ïñüò êôë). Äßíïíôáé îå÷ùñéóôÜ Þ óå óõíäõáóìü ìå áíôßóôïé÷á øçìÝíá. 10) Öñüíôéæå íá öïñÜò ðÜíôïôå êáèáñÝò ðïäéÝò, óêïýöïõò Þ ìðëïýæåò. Ôï ðëýóéìü ôïõò ðñÝðåé íá ãßíåôáé ìå âñáóôü íåñü (Þ, êáëýôåñá, íá âñÜæïíôáé). åìâüëéá ãéá íá ðñïóöÝñïõí Üìåóç ðñïóôáóßá ðïõ äéáñêåß üìùò ìéêñü ÷ñïíéêü äéÜóôçìá (ðáñÜãñáöïò 2.9.3.). Ðßíáêáò 3.8. Ïäçãßåò ãéá ôçí ðñüëçøç ôùí ôñïöéêþí äçëçôçñéÜóåùí 98 99 18 ìçíþí DTP, OPV Åäþ óõìðëçñþíåôáé ç âáóéêÞ óåéñÜ ôùí åìâïëéáóìþí. Ôüóï ôï DTP üóï êáé ôï OPV ìðïñïýí íá ÷ïñçãçèïýí óå ïðïéïäÞðïôå ÷ñïíéêü äéÜóôçìá áðü 12-24 ìçíþí, áêüìç êáé ôáõôü÷ñïíá ìå ôï MMR. 4-6 åôþí DTP Þ DT OPV Tüóï ôï DTP üóï êáé ôï DT ìðïñïýí íá äïèïýí ìÝ÷ñé êáé ôï 7ï Ýôïò ôçò çëéêßáò. 5-6 åôþí BCG Ãéá ôçí ÅëëÜäá óÞìåñá ðñïôåßíåôáé ç çëéêßá áõôÞ ùò êáôÜëëçëç, åêôüò åÜí õðÜñ÷ïõí åíäåßîåéò ðñùúìüôåñçò ÷ïñÞãçóçò ôïõ BCG, ç ïðïßá ìðïñåß íá ãßíåôáé áêüìç êáé áðü ôéò ðñþôåò çìÝñåò ôçò æùÞò. 11-12 åôþí MMR Åéêüíá 3.4 Ïé äýï ðñùôïðüñïé åñåõíçôÝò ðïõ Ýóùóáí ÷éëéÜäåò ðáéäéÜ ìå ôá åìâüëéá êáôÜ 13-14 åôþí BCG ôçò ðïëéïìõåëßôéäáò ðïõ áíáêÜëõøáí. ÄåîéÜ ï Äñ. É.Óþëê (åìâüëéï Salk) 14-16 åôþí Ôd Þ Ô êáé áñéóôåñÜ ï Äñ. Á.Óåúìðéí (åìâüëéï Sabin). ÅÜí äåí õðÜñ÷åé ôï Td (äéöèåñßôéäáòôåôÜíïõ ôýðïõ åíçëßêïõ), ãßíåôáé ìüíï ôï Ô (áíôéôåôáíéêü åìâüëéï). ÅðáíáëáìâÜíåôáé êÜèå 10 ÷ñüíéá äéá âßïõ. Çëéêßá Åìâüëéá Ó÷üëéá 2-3 ìçíþí DTP, OPV Ìðïñåß íá ÷ïñçãçèïýí åíùñßôåñá (ð.÷. óôïí 1ï DTP: Äéöèåñßôéäïò, ÔåôÜíïõ, Êïêêýôïõ. OPV: Ðïëõïìõåëßôéäïò. ÌÌR: ÉëáñÜò, ìÞíá) óå ðåñéï÷Ýò ìå åíäçìßåò Þ åðéäçìßåò Ðáñùôßôéäïò, ÅñõèñÜò. BCG: Öõìáôéþóåùò. Td: Äéöèåñßôéäïò, ÔåôÜíïõ. Ô: Äßìçíï Þ ôïõëÜ÷éóôïí 6 åâäïìÜäùí ÔåôÜíïõ. 4-5 ìçíþí DTP, OPV 20-25 åôþí BCG Óôï óôñáôü. ìåóïäéÜóôçìá åðéâÜëëåôáé ìåôáîý 1çò êáé 2çò äüóçò, éäéáßôåñá ãéá ôï OPV ãéá ëüãïõò êáëÞò áíôéóùìáôéêÞò áðÜíôçóçò 6-7 ìçíþí DTP, OPV 15 ìçíþí MMR Ðßíáêáò 3.9. ×ñïíïäéÜãñáììá åìâïëéáóìþí ãéá âñÝöç êáé ðáéäéÜ Óå ðåñéï÷Ýò ìå êñïýóìáôá éëáñÜò åßíáé äõíáôüí íá ÷ïñçãçèåß ôï åìâüëéï ôçò éëáñÜò êáé ðñï ôçò çëéêßáò ôùí 12 ìçíþí êáé åí óõíå÷åßá óôïí 15ï ìÞíá íá áêïëïõèÞóåé ôï MMR. Ç äåñìïáíôßäñáóç MANTOUX ìðïñåß íá ãßíåé óôçí ßäéá åðßóêåøç ôáõôü÷ñïíá ìå ôï MMR, åÜí Þäç äåí Ý÷åé ðñïçãçèåß ìåôáîý 12ïõ êáé 15ïõ ìçíüò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ, áíåîÜñôçôá áðü ÔÉ ÅÉÍÁÉ Ç ÌÇÍÉÃÃÉÔÉÄÁ; Ìçíéããßôéäá óçìáßíåé öëåãìïíÞ ôùí ìçíßããùí ôïõ åãêåöÜëïõ. Ìðïñåß íá ðñïêëçèåß áðü äéÜöïñïõò ìéêñïïñãáíéóìïýò - ôüóï áðü ìéêñüâéá üóï êáé áðü éïýò. Ç ìçíéããßôéäá ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü éïýò ïíïìÜæåôáé éïãåíÞò ìçíéããßôéäá êáé ãåíéêÜ åßíáé ðéï óõ÷íÞ, áëëÜ ëéãüôåñï óïâáñÞ êáé ôá áíôéâéïôéêÜ äåí ìðïñïýí íá âïçèÞóïõí. Ïé óõ÷íüôåñïé éïß ðïõ ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò MANTOUX, ôï MMR ðñïêáëïýí ôçí éïãåíÞ ìçíéããßôéäá åßíáé ïé åíôåñïúïß êáé ïé éïß ôçò éëáñÜò, ïöåßëåé íá ãßíåé êáíïíéêÜ. ðáñùôßôéäáò êáé áíåìåõëïãéÜò. 100 101 Ç ìéêñïâéáêÞ ìçíéããßôéäá åßíáé ëéãüôåñï óõ÷íÞ áðü ôçí éïãåíÞ, áëëÜ åêäçëþíïõí ôç íüóï åßíáé åëÜ÷éóôï. Ôï íá íïóÞóåé êÜðïéïò öïñÝáò äåí ìðïñåß íá åßíáé óïâáñÞ êáé ÷ñåéÜæåôáé åðåßãïõóá èåñáðåßá ìå åîáñôÜôáé ìüíï áðü ôï ìéêñüâéï áëëÜ êáé áðü ôïí ßäéï ôïí ïñãáíéóìü áíôéâéïôéêÜ. Ôñßá åßíáé ôá ðéï óõíçèéóìÝíá ìéêñüâéá ðïõ ðñïêáëïýí ôç ôïõ áíèñþðïõ. ÊÜôù áðü ïñéóìÝíåò óõíèÞêåò, ðïõ äåí åßíáé áêñéâþò ìéêñïâéáêÞ ìçíéããßôéäá: Ï ìçíéããéôéäüêïêêïò (Neisseria meningitidis) Ï ðíåõìïíéüêïêêïò Ï áéìüöéëïò ôçò éíöëïõÝíæáò ôýðïõ b (Hib). ÅðåéäÞ ôá óõìðôþìáôá óôéò éïãåíåßò êáé ìéêñïâéáêÝò ìçíéããßôéäåò ïñãáíéóìïý êáé íá ðñïêáëÝóïõí íüóï. Ïé ìüíïé ãíùóôïß ðñïäéáèåóéêïß ãíùóôÝò, ôá ìéêñüâéá ìðïñåß íá ðáñáêÜìøïõí ôçí Üìõíá ôïõ ðáñÜãïíôåò åßíáé ï åîáóèåíçìÝíïò ïñãáíéóìüò, ôï óôñåò, ç êïýñáóç, Üëëåò éþóåéò êáé ç óõãêÝíôñùóç ðïëëþí áôüìùí óå êëåéóôïýò ÷þñïõò ìïéÜæïõí ìåôáîý ôïõò, ç äéáöïñÜ êáèïñßæåôáé ìüíïí ìå åñãáóôçñéáêÝò (óõã÷ñùôéóìüò). Ç ìåôÜäïóç ôïõ ìçíéããéôéäüêïêêïõ ãßíåôáé ìüíï ìå Üìåóç åðáöÞ åîåôÜóåéò óôï íïóïêïìåßï. äçëáäÞ ìå ôï öôÜñíéóìá, âÞ÷á Þ ôï ößëçìá. Ôï ìéêñüâéï äåí õðÜñ÷åé ÐÏÓÏ ÓÏÂÁÑÇ ÅÉÍÁÉ Ç ÌÉÊÑÏÂÉÁÊÇ ÌÇÍÉÃÃÉÔÉÄÁ; åëåýèåñï óôï ðåñéâÜëëïí. Ç ðåñßïäïò åðþáóçò, äçëáäÞ ï ÷ñüíïò áðü ôç óôéãìÞ ôçò ¢ôïìá ðïõ Ý÷ïõí ìçíéããßôéäá áéóèÜíïíôáé åîáóèåíéóìÝíá. Ç áóèÝíåéá ìðïñåß íá ðñï÷ùñÞóåé óå ìéá Þ äýï çìÝñåò, áëëÜ ìðïñåß íá åîåëé÷èåß êáé ðïëý ãñÞãïñá, ìåñéêÝò öïñÝò ìÝóá óå ìåñéêÝò þñåò. Ôá ìüëõíóçò ìÝ÷ñé íá åêäçëùèåß ç íüóïò, êõìáßíåôáé áðü 2-10 çìÝñåò, óõíÞèùò üìùò åßíáé 3-4 çìÝñåò. ðáñáêÜôù óõìðôþìáôá ìðïñåß íá åìöáíéóôïýí áìÝóùò, êáììéá öïñÜ ÌÅÔÑÁ ÁÍÔÉÌÅÔÙÐÉÓÇÓ; üìùò ìå êÜðïéá êáèõóôÝñçóç: ¸íôïíïò ðïíïêÝöáëïò, õøçëüò ðõñåôüò, Ýìåôïò, áõ÷åíéêÞ áìÝóùò óôï ðëçóéÝóôåñï íïóïêïìåßï êáé ðåñéãñÜøôå ðñïóåêôéêÜ ôá äõóêáìøßá, ðüíïò óôéò áñèñþóåéò, æáëÜäá Þ óýã÷õóç, öùôïöïâßá, åîÜíèçìá êüêêéíùí êçëßäùí* êáé ôÝëïò êþìá. óõìðôþìáôá ôïõ áóèåíÞ. ×ïñÞãçóç áíôéâéïôéêïý: Ç üóï ôï äõíáôüí ãñçãïñüôåñç èåñáðåßá ÔÉ ÈÁ ÐÑÅÐÅÉ ÍÁ ÊÁÍÅÔÅ ¼ÔÁÍ ÄÉÁÐÉÓÔÙÓÅÔÅ ðïëý óôçí áíôéìåôþðéóç ôçò íüóïõ. Óå 24 þñåò ìåôÜ ôç ÷ïñÞãçóç ôïõ ÕÐÏÐÔÁ ÓÕÌÐÔÙÌÁÔÁ ÌÇÍÉÃÃÉÔÉÄÁÓ; áíôéâéïôéêïý, ï áóèåíÞò ðáýåé íá ìåôáäßäåé ôç íüóï. Óå ðåñßðôùóç åìöÜíéóçò êñïýóìáôïò/ôùí: ÓõíéóôÜôáé ï êáëüò ðåñéãñÜøôå ðñïóåêôéêÜ ôá óõìðôþìáôá ôïõ áóèåíÞ êáé æçôÞóôå ôç áåñéóìüò ôùí ÷þñùí, ç ìåßùóç ôïõ óõã÷ñùôéóìïý äçëáäÞ ç áñáßùóç ÊáëÝóôå áìÝóùò ôï ãéáôñü óáò. ÅîçãÞóôå ôïõ ãéáôß áíçóõ÷åßôå, óõìâïõëÞ ôïõ. ÅÜí ï ãéáôñüò óáò äåí ìðïñåß íá óáò äåé, ðñÝðåé íá ðÜôå ¾ðïðôá óõìðôþìáôá: ÊáëÝóôå áìÝóùò ôï ãéáôñü óáò Þ ðçãáßíåôå ìå ôï êáôÜëëçëï áíôéâéïôéêü ðïõ èá ÷ïñçãÞóåé ï ãéáôñüò óáò, âïçèÜåé ôùí áôüìùí óå óôñáôüðåäá, ó÷ïëåßá, íçðéáãùãåßá, ðëïßá, áìÝóùò óôï ðëçóéÝóôåñï íïóïêïìåßï. êáôáóêçíþóåéò ê.ëð. Ç áðïëýìáíóç ôùí ÷þñùí äåí åíäåßêíõôáé, äåäïìÝíïõ üôé ï ÐÙÓ ÌÅÔÁÄÉÄÅÔÁÉ Ï ÌÇÍÉÃÃÉÔÉÄÏÊÏÊÊÏÓ; ìçíéããéôéäüêïêêïò åßíáé áñêåôÜ åõáßóèçôïò êáé äåí åðéæåß óôï Ï ìçíéããéôéäüêïêêïò åßíáé Ýíá óõíçèéóìÝíï ìéêñüâéï ðïõ õðÜñ÷åé ðåñéâÜëëïí ãéá ðïëëÞ þñá. óôï ðßóù ìÝñïò ôçò ìýôçò êáé ôïõ öÜñõããá. ¢ôïìá ïðïéáóäÞðïôå çëéêßáò ìðïñïýí íá ìåôáöÝñïõí ôá ìéêñüâéá ãéá ìÝñåò, åâäïìÜäåò Þ êáé ìÞíåò ÷ùñßò íá áññùóôÞóïõí êáé áðïôåëïýí ôïõò öïñåßò ôïõ ìéêñïâßïõ. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ôï íá åßíáé êáíåßò öïñÝáò, âïçèÜåé óôçí áíÜðôõîç ôçò öõóéêÞò áíïóßáò. Ôï ðïóïóôü ôùí öïñÝùí ðïõ 102 *Ôüóï óôá ðáéäéÜ üóï êáé óôïõò åíÞëéêåò, ìðïñåß íá õðÜñ÷åé åîÜíèçìá ìéêñþí êüêêéíùí êçëßäùí ðïõ ðñïêáëïýíôáé óôï äÝñìá. ¼ôáí áõôü åìöáíßæåôáé ðéèáíüí íá õðÜñ÷åé ìüëõíóç êáé ôïõ áßìáôïò êáé åìöáíßæåôáé éäéáßôåñá óå ìçíéããßôéäá ðïõ ïöåßëåôáé óôï ìçíéããéôéäüêïêêï. 103 ×çìåéïðñïöýëáîç: Ôá Üôïìá ôïõ óôåíïý ðåñéâÜëëïíôïò ôïõ áóèåíïýò âñßóêïíôáé óå áõîçìÝíï êßíäõíï íá êïëëÞóïõí ôçí áóèÝíåéá. Óå ðåñéóôáôéêÜ ìå ìçíéããéôéäïêïêêéêÞ ìçíéããßôéäá, áí ôï êñßíïõí ïé ãéáôñïß, ÷ïñçãïýíôáé áíôéâéïôéêÜ óôá Üôïìá ìå ôá ïðïßá Þñèå óå åðáöÞ ï áóèåíÞò. Ôá áíôéâéïôéêÜ áõôÜ ìåéþíïõí, ÷ùñßò íá åîáöáíßæïõí, ôïí êßíäõíï íá áóèåíÞóïõí ôá õðüëïéðá Üôïìá. Ïé ößëïé óôï ó÷ïëåßï êáé Üëëïé óõíåñãÜôåò, óðÜíéá âñßóêïíôáé óå õøçëüôåñï êßíäõíï êáé 3.4. ÍïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò 3.4.1. ÅéóáãùãÞ-Ïñéóìüò Ï êüóìïò ðïõ ìáò ðåñéâÜëåé åßíáé ãåìÜôïò áðï ìéêñüâéá. ÕðÜñ÷ïõí óôï ÷þìá, ôç óêüíç, ôï íåñü, ôá ôñüöéìá, ôïí áÝñá, ôá ñïý÷á êáé ôï óþìá ìáò. ÁñêåôÜ áðü áõôÜ åßíáé áêßíäõíá, ðïëëÜ åßíáé ÷ñÞóéìá ãéá ôçí ýðáñîç ôçò æùÞò êáé ëßãá áðïôåëïýí ìéá óõíå÷Þ äõíçôéêÞ áðåéëÞ ãéá ôïí õãéÞ Üíèñùðï. Ç ðáñïõóßá üìùò ìéêñïâßùí, áêüìá êáé ôùí èåùñïýìåíùí ùò áêßíäõíùí óõíÞèùò äåí ÷ñåéÜæïíôáé åéäéêÞ áãùãÞ. Åìâïëéáóìüò Ðñïò ôï ðáñüí äåí õðÜñ÷åé åìâüëéï ãéá ôçí ðñïóôáóßá áðü üëá ôá óôï ÷þñï ôïõ Íïóïêïìåßïõ, áðïôåëåß éäéáßôåñï ðñüâëçìá, ãéáôß óõíéóôÜ Ýíá ìéêñüâéá ðïõ ìðïñïýí íá ðñïêáëÝóïõí ìçíéããßôéäá. Ãéá ôï ìçíéããéôéäüêïêêï, õðÜñ÷ïõí åìâüëéá ãéá ôïõò ôýðïõò Á êáé C öëåãìïíÞò, Üó÷åôçò ìå ôçí áéôßá åéóüäïõ ôïõ áóèåíÞ, åìöáíßóôçêå áðü ôçí êáèþò êáé ôï ðïëõäýíáìï åìâüëéï ãéá ôïõò ôýðïõò Á, C, Õ êáé W-135. Ãéá ôï ìçíéããéôéäüêïêêï ôçò ïìÜäáò  ðïõ ðñïêáëåß êáé ôá ðéï ðïëëÜ êñïýóìáôá óôçí ÅëëÜäá äåí õðÜñ÷åé åìâüëéï. ÅÜí êÜðïéïò áññùóôÞóåé êáé õðÜñîåé åñãáóôçñéáêÞ åðéâåâáßùóç üôé ï ìçíéããéôéäüêïêêïò ðïõ áðïìïíþèçêå Þôáí ïìÜäáò Á Þ C, ç ÷ïñÞãçóç ôïõ åìâïëßïõ ãßíåôáé óå Üôïìá "õøçëïý êéíäýíïõ" êáé óå Üëëåò åéäéêÝò ðåñéðôþóåéò, åöüóïí ôï êñßíïõí ïé ãéáôñïß. äéáñêÞ êßíäõíï ãéá ôïõò áóèåíåßò ðïõ íïóçëåýïíôáé ó'áõôü. Ôï ðñüâëçìá ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí, äçëáäÞ ôçò áíÜðôõîçò ôïðéêÞò Þ ãåíéêÞò åðï÷Þ ôçò ßäñõóçò ôùí ðñþôùí íïóçëåõôéêþí éäñõìÜôùí. ÓÞìåñá Ý÷åé ðÜñåé äñáìáôéêÝò äéáóôÜóåéò, ìå ôçí åìöÜíéóç ôùí íÝùí "ðïëõáíèåêôéêþí" óôåëå÷þí, äçìéïõñãÞìáôá ôçò Üóêïðçò êáé áíåîÝëåãêôçò ÷ñçóéìïðïßçóçò üëï êáé éó÷õñüôåñùí áíôéâéïôéêþí. Áðü ôá ìéêñüâéá ïìùò ôïõ íïóïêïìåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò äåí êéíäõíåýïõí ìüíï ïé áóèåíåßò. Êéíäõíåýïõí êáé ïé åñãáæüìåíïé, ãéá ôïõò ïðïßïõò êáé óõíéóôïýí åðáããåëìáôéêü êßíäõíï. Ùò íïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò Åìâüëéï ãéá ôïí áéìüöéëï ôçò ïìÜäáò b õðÜñ÷åé óôçí ÅëëÜäá üðùò ÷áñáêôçñßæïíôáé ïé ëïéìþîåéò ðïõ êáé óå üëåò ôéò ÅõñùðáúêÝò ÷þñåò. Áõôü ôï ìéêñüâéï ðñïêáëåß åìöáíßæïíôáé óå áññþóôïõò ìåôÜ ìçíéããßôéäá ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ óå ðáéäéÜ êÜôù ôùí 4 åôþí. Ôï åìâüëéï áðü 5 ôïõëÜ÷éóôïí çìÝñåò áðü ôçí áðïôåëåß ôþñá ìÝñïò ôïõ óõíçèéóìÝíïõ ðñïãñÜììáôïò åìâïëéáóìïý åéóáãùãÞ ôïõò óôï Íïóïêïìåßï, áðü ãéá üëá ôá ìùñÜ. ìéêñüâéá åßôå ôïõ íïóïêïìåéáêïý Åìâüëéá ðïõ ðñïóôáôåýïõí áðü ôçí ðíåõìïíéïêïêêéêÞ ìçíéããßôéäá ðåñéâÜëëïíôïò åßôå ôçò ÷ëùñßäáò ôïõ õðÜñ÷ïõí áëëÜ óõíéóôþíôáé ìüíï ãéá Üôïìá ïìÜäùí õøçëïý êéíäýíïõ, áññþóôïõ. (Åéê. 3.5) ãéá ðáñÜäåéãìá, Üôïìá ìå äñåðáíïêõôôáñéêÞ áíáéìßá Þ Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí õðïóôåß óðëçíåêôïìÞ. Ðßíáêáò 3.10. ÃåíéêÝò ðëçñïöïñßåò ãéá ôç ìçíéããßôéäá (ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò-ÊÝíôñï ÁíáöïñÜò Ìçíéããßôéäáò) Åéêüíá 3.5 Ôá ìéêñüâéá ôïõ íïóïêïìåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò ùò áßôéá íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí 104 105 Ç ëïßìùîç áõôÞ äåí èá ðñÝðåé íá Þôáí ðáñïýóá Þ íá âñéóêüôáí óôï óôÜäéï åîùãåíÞò, äçë. áðü ôï ðåñéâÜëëïí ôïõ áóèåíïýò (Üëëïé áóèåíåßò, áÝñáò, åðþáóçò êáôÜ ôçí þñá åéóáãùãÞò ôïõ áóèåíÞ óôï Íïóïêïìåßï. Åßíáé äõíáôüí óêüíç, äéÜöïñïé êáèåôÞñåò, ÷åéñïõñãéêÜ åñãáëåßá, ïõñïäï÷åßá, åíäïóêüðéá, íá ó÷åôßæåôáé ìå äéáãíùóôéêÝò Þ èåñáðåõôéêÝò åðåìâÜóåéò Þ íá áðïôåëåß áíáðíåõóôÞñåò, ôï íåñü, ôá ôñüöéìá, ê.á.). óõíÝðåéá åðáöÞò ôïõ áóèåíÞ ìå áíôéêåßìåíá ôïõ Íïóïêïìåßïõ Þ ìå ôï éáôñéêü êáé íïóçëåõôéêü ðñïóùðéêü. Ïé óõíÝðåéåò ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí åßíáé áñêåôÜ óïâáñÝò. Åêôüò áðü ôçí ôáëáéðùñßá ôïõ áóèåíÞ, ôç ìåãáëýôåñç áðïõóßá áðü ôçí ïéêïãÝíåéá êáé ôçí åñãáóßá êáé ôïí êßíäõíï ôçò æùÞò ôïõ, ðñÝðåé íá ëçöèïýí õðüøç óïâáñÜ 3.4.3. Ðñïäéáèåóéêïß ðáñÜãïíôåò Ôçí åìöÜíéóç ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí åõíïïýí äéÜöïñïé ðáñÜãïíôåò. Ïé ðáñÜãïíôåò áõôïß áíáãñÜöïíôáé óôïí ðßíáêá 3.12. êáé ïé ïéêïíïìéêÝò åðéðôþóåéò áðü ôçí ðáñÜôáóç ôçò íïóçëåßáò, ôá áíôéâéïôéêÜ êáé ôá Üëëá öÜñìáêá ðïõ èá ÷ñåéáóèïýí (Ðßíáêáò 3.11). 1. ÐáñÜôáóç ðáñáìïíÞò óôï Íïóïêïìåßï-ÏéêïíïìéêÞ åðéâÜñõíóçÁðþëåéá åñãáóßáò-Ôáëáéðùñßá ïéêïãÝíåéáò êáé áóèåíïýò 2. ÅðéâÜñõíóç êáôÜóôáóçò áóèåíïýò 3. ÈÜíáôïò áóèåíïýò 4. ÁíÜãêç Ýíôïíçò, ðïëõäÜðáíçò áíôéâéïôéêÞò èåñáðåßáò 5. ÌåôÜäïóç ëïéìþîåùí óå Üëëïõò áóèåíåßò êáé óôçí êïéíüôçôá Ðßíáêáò 3.11. ÓõíÝðåéåò íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí Hëéêßá ÍåïãíÜ, õðåñÞëéêåò åõáßóèçôïé ÅéäéêÞ áíïóßá Áðïõóßá ðñïóôáôåõôéêþí áíôéóùìÜôùí (éëáñÜáíåìåõëïãéÜ-êïêêýôçò) Õðïêåßìåíç íüóïò ÇðáôéêÞ íüóïò, äéáâÞôçò, êáñêßíïò, äåñìáôéêÝò âëÜâåò, íåöñéêÞ áíåðÜñêåéá, ïõäåôåñïðåíßá ¢ëëåò ëïéìþîåéò HIV, éþóåéò ðïõ ðñïêáëïýí áíïóïáíåðÜñêåéá, ãñßðç, åñðçôéêÝò åêäçëþóåéò äÝñìáôïò ÅéäéêÞ öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ÊõôôáñïôïîéêÜ öÜñìáêá, óôåñéíïåéäÞ, áíôéâéïôéêÜ Ôñáýìáôá Åãêáýìáôá, ôñáýìáôá áðü ðõñïâüëá üðëá, -Ôõ÷áßá ïäéêÜ áôõ÷Þìáôá - ÉáôñïãåíÞ Åã÷åéñÞóåéò, åíäïöëÝâéïé êáèåôÞñåòïõñïêáèåôÞñåò, ðåñéôïíáúêÞ êÜèáñóç 3.4.2. Óõ÷íüôçôá-ÐñïÝëåõóç Å÷åé õðïëïãéóèåß, ôïõëÜ÷éóôïí óôéò ÇÐÁ, üôé êÜèå ÷ñüíï 5-10% ôùí áóèåíþí ðïõ åéóÜãïíôáé óôá Íïóïêïìåßá èá ðñïóâëçèåß áðü êÜðïéá ÌáêñÜ Êßíäõíïò áðïéêéóìïý ìå íïóïêïìåéáêÜ óôåëÝ÷ç ðñïåã÷åéñçôéêÞ íïóçëåßá ìéêñïâßùí ÄéÜñêåéá åã÷åéñÞóåùò Êßíäõíïò ìüëõíóçò ìå ìéêñüâéá áðü ôïí áÝñá, ôï ðñïóùðéêü Þ áóèåíåßò Åßäïò åã÷åéñÞóåùò íïóïêïìåéáêÞ ëïßìùîç. Ç óõ÷íüôçôá ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí åßíáé ìåãáëýôåñç óôéò ÷åéñïõñãéêÝò êëéíéêÝò. Ïé áéôéïëïãéêïß ðáñÜãïíôåò ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí åßíáé äéÜöïñá âáêôÞñéá, ìýêçôåò êáé éïß, üðùò Óôáöõëüêïêêïé, Êïëïâáêôçñßäéá, ØåõäïìïíÜäåò, Ðñùôåßò, ÊëåìðóéÝëëåò, ê.á. ÐñÝðåé üìùò íá ôïíéóôåß üôé ôá Ìüëõíóç éóôþí ìå åíôåñéêü ðåñéå÷üìåíï, åðéêßíäõíåò êáé äýóêïëåò åã÷åéñÞóåéò ÎÝíá óþìáôá ÐñïèÝóåéò áñèñþóåùí, êáñäéáêÝò âáëâßäåò êëð ÊáôÜóôáóç éóôþí Áíáåñüâéåò ëïéìþîåéò ëüãù êáêÞò áéìÜôùóçò, ðáñïõóßá íåêñùìÝíùí éóôþí, áíåðáñêÞò ðáñï÷Ýôåõóç ìéêñüâéá ðïõ ðñïêáëïýí íïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò ìåôáâÜëëïíôáé áðü êáéñïý åéò êáéñüí, êõñßùò ëüãù ôçò ÷ñçóéìïðïßçóçò äéáöïñåôéêþí áíôéâéïôéêþí. Ðßíáêáò 3.12. ÐáñÜãïíôåò ðïõ ðñïäéáèÝôïõí óôçí áíÜðôõîç íïóïêïìåéáêÞò ëïßìùîçò Ç ðñïÝëåõóç ôùí ìéêñïâßùí ðïõ ðñïêáëïýí ôéò íïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò ìðïñåß íá åßíáé åíäïãåíÞò, äçë. áðü ôç ÷ëùñßäá ôïõ ßäéïõ ôïõ áññþóôïõ Þ 106 107 3.4.4. Åßäç íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí Ôá óõ÷íüôåñá åßäç ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí åßíáé ïé ïõñïëïìþîåéò, ïé ëïéìþîåéò ôùí ÷åéñïõñãéêþí ôñáõìÜôùí, ïé ðíåõìïíßåò, ïé èñïìâïöëåâßôéäåò, ïé óçøáéìßåò áðü åíäïöëÝâéïõò êáèåôÞñåò, ïé ëïéìþîåéò ôùí éóôþí, ïé êáôáêëßóåéò êáé ïé ãáóôñåíôåñßôéäåò. ÐËÕÓÉÌÏ ÊÁÉ ÖÑÏÍÔÉÄÁ ×ÅÑÉÙÍ Ðüôå ðñÝðåé íá ðëÝíïíôáé ôá ÷Ýñéá Åßíáé ãåíéêÜ ðáñáäåêôü êáé åðéóôçìïíéêÜ ôåêìçñéùìÝíï üôé ôá ÷Ýñéá âñßèïõí ìéêñïâßùí êáé áðïôåëïýí óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá äéáóðïñÜò ôùí ëïéìþîåùí óôï íïóïêïìåéáêü ðåñéâÜëëïí. Ôá ìéêñüâéá ðïõ áíåõñßóêïíôáé óôá ÷Ýñéá ðñïÝñ÷ïíôáé åßôå áðü ôç ÷ëùñßäá ôïõ ßäéïõ ôïõ áôüìïõ (äÝñìá, ìýôç, êüðñáíá 3.4.5. ÐñïëçðôéêÜ ìÝôñá Óôïõò ðßíáêåò 3.13 êáé 3.14, ðïõ áêïëïõèïýí, áíáöÝñïíôáé ôá ãåíéêÜ ìÝôñá ãéá ôïí Ýëåã÷ï êáé ôçí ðñüëçøç ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí. Èá ðñÝðåé íá ôïíéóôåß üôé ç ðñüëçøç ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí áðáéôåß óõíå÷Þ ðñïóðÜèåéá, ü÷é ìüíï áðü ôçí åéäéêÞ åðéôñïðÞ ôïõ Íïóïêïìåßïõ (ÅðéôñïðÞ Íïóïêïìåéáêþí Ëïéìþîåùí), áëëÜ êáé áðü üëïõò ôïõò åñãáæüìåíïõò óôï ÷þñï ôïõ Íïóïêïìåßïõ. 1. ÐñáêôéêÝò ôçò öñïíôßäáò ôïõ áóèåíÞ ìå ðñïëçðôéêü ÷áñáêôÞñá (Ðßíáêáò 3.14) 2. ÅöáñìïãÞ ôùí êáíüíùí áôïìéêÞò õãéåíÞò (ðñïóùðéêü êáé áóèåíåßò) 3. ÔÞñçóç ôùí êáíüíùí êáèáñéüôçôáò êáé áðïêïìéäÞò ôùí áðïññéììÜôùí 4. ÓùóôÞ ÷ñÞóç êáé Ýëåã÷ïò ôçò áðïóôåßñùóçò 5. ÓùóôÞ ÷ñÞóç êáé Ýëåã÷ïò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò áíôéóçðôéêþí êáé áðïëõìáíôéêþí ê.ô.ë.), åßôå ðñïóëáìâÜíïíôáé êáôÜ ôçí åêôÝëåóç ìéáò åñãáóßáò, üðùò åîÝôáóç êáé ðåñéðïßçóç áóèåíþí, êáèáñéüôçôá ôùí ÷þñùí, êëåßóéìï ìéáò ðüñôáò ê.ô.ë.Ãéá ôï ëüãï áõôü èá ðñÝðåé: 1. Íá áðïöåýãïíôáé áíèõãéåéíÝò êáé ìç åõðñåðåßò åíÝñãåéåò, üðùò ôï êáèÜñéóìá ôçò ìýôçò ìå ôá äÜêôõëá. 2. Íá ðëÝíïíôáé ðÜíôá ôá ÷Ýñéá åðéìåëþò: á) ÌåôÜ áðü êÜèå åðßóêåøç óôçí ôïõáëÝôá â) Ðñéí êáé ìåôÜ áðü êÜèå èåñáðåõôéêÞ Þ íïóçëåõôéêÞ åíÝñãåéá êáé ðáñåìâáôéêÞ ðñÜîç óå ìïëõóìÝíïõò Þ åðéêßíäõíïõò íá ìïëõíèïýí (åîáóèåíçìÝíïõò, áíïóïêáôáóôáëìÝíïõò êëð) áóèåíåßò. ã) Ðñéí êáé ìåôÜ áðü êÜèå åðáöÞ ìå õãñÜ ôïõ óþìáôïò (áßìá-ïýñáåêêñßóåéò) Þ ìïëõóìáôéêÜ õëéêÜ êáé áíôéêåßìåíá (ïõñïäï÷åßá, ðôõåëïäï÷åßá, ìïëõóìÝíá óêïõðßäéá, áêÜèáñôï éìáôéóìü, ãÜæåò êôë)×áñáêôçñéóôéêüò åßíáé ï äåêÜëïãïò ðëõóßìáôïò ôùí ÷åñéþí ðñïóùðéêïý íïóçëåõôéêþí ôìçìÜôùí, üðùò öáßíåôáé óôïí åðüìåíï ðßíáêá. ÄåêÜëïãïò ðëõóßìáôïò ÷åñéþí ðñïóùðéêïý íïóçëåõôéêþí ôìçìÜôùí 6. ÕãéåéíÞ ôùí ôñïößìùí 7. ÏñèïëïãéêÞ ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí áíôéâéïôéêþí 8. ÅöáñìïãÞ ìÝôñùí áðïìüíùóçò ôùí áññþóôùí, üôáí áðáéôåßôáé (Ðßí 3.6) Ðßíáêáò 3.13. ÐñïëçðôéêÜ ìÝôñá íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí 1. Ðëýóéìï ôùí ÷åñéþí ôïõ ðñïóùðéêïý êáé óùóôÞ ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí ãáíôéþí (Ðßíáêåò 3.15 & 3.16) 2. ÓùóôÞ ÷ñÞóç êáé öñïíôßäá ïõñïêáèåôÞñùí, óõóêåõþí åíäïöëÝâéùí ðáñï÷þí, ìç÷áíçìÜôùí áéìïäéýëéóçò ê.á. 3. ÅíèÜññõíóç ôïõ âÞ÷á êáé ôçò âáèåéÜò áíáðíïÞò, óå ìåôåã÷åéñçôéêïýò áóèåíåßò 4. Óõ÷íÞ áëëáãÞ ôçò èÝóçò ôïõ áóèåíÞ (ðñüëçøç õðïóôáôéêÞò ðíåõìïíßáò óå áóèåíåßò ðáèïëïãéêþí êëéíéêþí) Ðëýóéìï ÷åñéþí ÷ñåéÜæåôáé: 1. ÊáôÜ ôçí ðñïóÝëåõóç óôï ôìÞìá 2. ÊáôÜ ôçí áðï÷þñçóç áðü ôï ôìÞìá 3. Ðñéí êáé ìåôÜ áðü êÜèå íïóçëåßá ðïõ ÷ñåéÜæåôáé ãÜíôéá Þ ëáâßäá 4. Ðñéí êáé ìåôÜ áðü êÜèå íïóçëåßá ðïõ ÷ñåéÜæåôáé áðïóôåéñùìÝíï õëéêü 5. ÌåôÜ áðü èåñìïìÝôñçóç êáé óôñþóéìï êñåâáôéþí 6. ÌåôÜ áðü êÝíùóç óêùñáìßäáò Þ ïõñïäï÷åßïõ 7. Ðñéí êáé ìåôÜ åíôñéâÞ Þ Üëëç åðáöÞ ìå äÝñìá áññþóôïõ 8. ÌåôÜ áðü ìðÜíéï êáèáñéüôçôáò âñÝöïõò, ðåñéðïßçóç ðñïóþðïõ Þ ïìöáëïý 9. ÌåôÜ áðü áëëáãÞ ðáíéþí âñÝöïõò 10. ÌåôÜ áðü ðñïóùðéêÞ ÷ñÞóç ôïõáëÝôáò. Ðñïò ôçí êáôåýèõíóç ôçò õðåíèýìéóçò ôïõ ðëõóßìáôïò ôùí ÷åñéþí, ðïëý ÷ñÞóéìåò Ý÷ïõí áðïäåé÷èåß ïé ðéíáêßäåò ìå áðëÜ ëüãéá üðùò: Ðßíáêáò 3.14. ÐñáêôéêÝò ôçò öñïíôßäáò ôïõ áóèåíÞ ìå ðñïëçðôéêü ÷áñáêôÞñá 108 "ÐÁÑÁÊÁËÙ, ÐËÕÍÅÔÅ ÔÁ ×ÅÑÉÁ ÓÁÓ" 109 Âåâáßùò, ãéá íá áðïäþóåé ôï ìÝôñï, èá ðñÝðåé: 1. Ïé ÷þñïé íá åßíáé êáèáñïß ðáñïõóßá ôùí ðáñáðÜíù êáôáóôÜóåùí áðïôåëåß Ýíá äõíçôéêü ðáñÜãïíôá ìüëõíóçò ôùí áóèåíþí, áëëÜ ôáõôü÷ñïíá êáé ðýëç åéóüäïõ ìéêñïâßùí óôïí ïñãáíéóìü ôïõ åñãáæüìåíïõ, ìå áðñüâëåðôåò óõíÝðåéåò ãéá ôçí õãåßá ôïõ. 2. Íá õðÜñ÷åé óáðïýíé êáé íåñü 3. Íá õðÜñ÷åé óõóêåõÞ óôåãíþìáôïò ôùí ÷åñéþí Þ ðåôóÝôåò ìéáò ÷ñÞóåùò. Éäéáßôåñá ôïíßæåôáé üôé ôá äáêôõëßäéá, âñá÷éüëéá êáé Üëëá êïóìÞìáôá óôá ÷Ýñéá ôïõ ðñïóùðéêïý èá ðñÝðåé íá áðïöåýãïíôáé, ãéáôß ìïëýíïíôáé åýêïëá êáé åìðïäßæïõí ôï áðïôåëåóìáôéêü ðëýóéìï ôùí ÷åñéþí. ÅðéðëÝïí, åÜí ìïëõíèïýí, äýóêïëá áðïëõìáßíïíôáé êáé ðéèáíüí íá ãßíïõí áéôßá ôñáõìáôéóìïý åßôå ôïõ ßäéïõ ôïõ åñãáæüìåíïõ, åßôå êáé ôùí áóèåíþí.ÐáñáêÜôù áíáãñÜöïíôáé ïäçãßåò ãéá áðïôåëåóìáôéêü ðëýóéìï ôùí ÷åñéþí. Åäþ èá ðñÝðåé íá áíáöÝñïõìå üôé ç ôïðïèÝôçóç åéäéêþí êñïõíþí ôýðïõ ÷åéñïõñãåßïõ, ðïõ íá áíïßãïõí ìå ôï ðüäé, ôïí áãêþíá Þ öùôïêýôôáñï, óôá äéÜöïñá ôìÞìáôá, åßíáé ðïëý ÷ñÞóéìç êáé ðáñåìðïäßæåé ôç ìåôÜäïóç ìéêñïâßùí ìå ôï Üíïéãìá êáé êëåßóéìï ôçò âñýóçò. Éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ ÷ñåéÜæåôáé áðü ôïõò åñãáæüìåíïõò óôï ÷åéñéóìü ôñïößìùí, ïé ïðïßïé, üôáí öÝñïõí áíïéêôÝò ðëçãÝò Þ äåñìáôéêÝò áëëïéþóåéò (äïèéÞíåò, äåñìáôßôéäá), èá ðñÝðåé íá áðïìáêñýíïíôáé áðü ôçí åñãáóßá ôïõò (Ðßí. 3.8). Áí ïé ðëçãÝò Þ ç Äåñìáôßôéäá, ðáñÜ ôç èåñáðåßá åðéìÝíïõí, èá ðñÝðåé íá åíçìåñùèåß ç ÅðéôñïðÞ Ëïéìþîåùí êáé, áíÜëïãá ìå ôçí åñãáóßá ôïõ êÜèå åñãáæüìåíïõ, íá ëçöèïýí ôá åéäéêÜ èåñáðåõôéêÜ êáé ðñïëçðôéêÜ ìÝôñá. Ç ÷ñÞóç ãáíôéþí óõíéóôÜôáé ìüíï ðñïóùñéíÜ, ìÝ÷ñé íá åðïõëùèïýí ïé áëëïéþóåéò, áíÜëïãá âÝâáéá ìå ôç óïâáñüôçôÜ ôïõò. Ãéá ôç óùóôÞ öñïíôßäá êáé ðåñéðïßçóç ôùí ÷åñéþí èá ðñÝðåé: 1. Íá ìç ãßíåôáé êáôÜ÷ñçóç óôç ÷ñçóéìïðïßçóç óáðïõíéïý Þ áíôéóçðôéêïý, ãéáôß ç áðïìÜêñõíóÞ ôïõ, üôáí ìÜëéóôá äåí îåðëÝíïíôáé êáëÜ ôá ÷Ýñéá, åßíáé äýóêïëç êáé ç ðáñáìïíÞ õðïëåéììÜôùí ðñïêáëåß åñåèéóìü êáé äåñìáôßôéäá. Ïäçãßåò ôå÷íéêÞò ðëõóßìáôïò ÷åñéþí 1. ÂñÝ÷ïõìå ôá ÷Ýñéá óôï ôñå÷ïýìåíï íåñü ôçò âñýóçò, óå óôÜóç ðïõ ïé ðáëÜìåò íá åßíáé ÷áìçëüôåñá áðü ôïõò áãêþíåò, ãéá íá åìðïäßæïíôáé ôá âñþìéêá íåñÜ íá ôñÝîïõí ðñïò ôïõò êáèáñïýò áãêþíåò. 2. Ðáßñíïõìå óáðïýíé Þ áíôéóçðôéêü õãñü, ìå ôñüðï ðïõ íá ìç ìïëýíïõíå ôï ÷þñï. 3. ÊÜíïõìå óáðïõíÜäá óå üëåò ôéò åðéöÜíåéåò ôùí ÷åñéþí, ìå éäéáßôåñç öôïíôßäá óôá íý÷éá êáé ôá ìåóïäáêôýëéá äéáóôÞìáôá, ãéá 10-20 äåõôåñüëåðôá. 2. Íá îåðëÝíïíôáé ðïëý êáëÜ ôá ÷Ýñéá. 3. Íá óôåãíþíïíôáé êáëÜ ôá ÷Ýñéá. 4. Íá áðïöåýãïíôáé ôá äáêôõëßäéá êáé ôá âñá÷éüëéá. 5. Íá áðïöåýãåôáé ç ÷ ñçóéìïðïßçóç, ãéá ðïëëÝò þñåò, åëáóôéêþí ãáíôéþí, ãéáôß äçìéïõñãïýí äåñìáôßôéäåò. 6. Íá áðïöåýãåôáé ç óõíå÷Þò ÷ñçóéìïðïßçóç ïéíïðíåýìáôïò ãéá áðïëýìáíóç ôùí ÷åñéþí, ãéáôß ðñïêáëåß îçñüôçôá ôïõ äÝñìáôïò êáé "óêáóßìáôá". 7. Íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ëïóéüí ÷åñéþí, áí ÷ñåéÜæåôáé. ÅÜí õðÜñ÷åé áíÜãêç, ìåôÜ áðü îÝðëõìá, íá åðáíáëçöèåß ç äéáäéêáóßá. 4. ÅÜí ÷ñçóéìïðïéÞèçêå óôåñåü óáðïýíé, áöïý îåðëõèåß êáëÜ, íá ôïðïèåôçèåß óôç èÞêç ôïõ. 5. ÎåðëÝíïõìå ðïëý êáëÜ ôá ÷Ýñéá ìå ôï ôñå÷ïýìåíï íåñü. 6. Óôåãíþíïõìå ôá ÷Ýñéá åßôå óå èåñìü áÝñá, öñïíôßæïíôáò íá ìçí ôñÝîïõí íåñÜ ðñïò ôïõò áãþíåò, åßôå ìå ðåôóÝôåò ìéáò ÷ñÞóåùò áñ÷ßæïíôáò áðü ôá Üêñá ôùí äáêôýëùí ðñïò ôïõò êáñðïýò. 7. Êëåßíïõìå ôç âñýóç, ÷ñçóéìïðïéþíôáò ìéá ÷áñôïðåôóÝôá. Ðßíáêáò 3.15. Ðëýóéìï êáé öñïíôßäá ôùí ÷åñéþí ×ÑÇÓÉÌÏÐÏÉÇÓÇ ÃÁÍÔÉÙÍ Ç ÷ñçóéìïðïßçóç ãáíôéþí óôï íïóïêïìåéáêü ðåñéâÜëëïí ãßíåôáé ïëïÝíá êáé óõ÷íüôåñç êáé áñêåôÝò öïñÝò öèÜíåé ôçí êáôÜ÷ñçóç, äçìéïõñãþíôáò ìåãáëýôåñá ðñïâëÞìáôá áðü åêåßíá ãéá ôá ïðïßá Ý÷ïõí óêïðü íá ìáò ðñïöõëÜîïõí. Ãéá ôï ëüãï áõôü èá ðñÝðåé íá ãíùñßæïõìå ðüôå ðñÝðåé íá ôá Öñïíôßäá ôùí ÷åñéþí Ïé åñãáæüìåíïé óôá Íïóïêïìåßá èá ðñÝðåé íá öñïíôßæïõí éäéáßôåñá ôá ÷Ýñéá ôïõò êáé íá ôá åëÝã÷ïõí êáèçìåñéíÜ, ãéá ôçí ýðáñîç áìõ÷þí (êïøéìÜôùí), ÷ñçóéìïðïéïýìå. Åéäéêüôåñá, ïé ëüãïé ãéá ôç ÷ñçóéìïðïßçóÞ ôïõò åßíáé ïé áêüëïõèïé: 1. ÐñïóöÝñïõí ðñïöýëáîç óôïí åñãáæüìåíï áðü ôá ìéêñüâéá ôùí áóèåíþí Þ ðëçãþí Þ äåñìáôéêþí ðáèÞóåùí (óðõñÜêéá, äïèéÞíåò, äåñìáôßôéäá êôë). Ç ôïõ íïóïêïìåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò (éüò ôçò çðáôßôéäáò Â, éüò ôïõ AIDS, 110 111 óôáöõëüêïêêïò êôë) 2. Åìðïäßæïõí ôç ìåôáöïñÜ ìéêñïâßùí ôïõ äÝñìáôïò ôïõ áôüìïõ ðïõ ôá öïñåß 3.5. ÁíôéâéïôéêÜ-÷çìåéïèåñáðåõôéêÜ ðñïò ôïõò áóèåíåßò (ð.÷. êáôÜ ôçí åêôÝëåóç éáôñéêþí Þ íïóçëåõôéêþí Eßíáé ÷çìéêÝò ïõóßåò -öõóéêÝò Þ óõíèåôéêÝò- ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ãéá ôç åíåñãåéþí, üðùò ïé åã÷åéñÞóåéò, ç ôïðïèÝôçóç ïõñïêáèåôÞñïò êëð) 3. ÓõìâÜëëïõí óôç äéáêïðÞ ôçò ìåôÜäïóçò ôùí ìéêñïâßùí áðü ôïí Ýíá èåñáðåßá äéáöüñùí ìéêñïâéáêþí íüóùí ôïõ áíèñþðïõ ãéáôß êáôáóôñÝöïõí ôá Üññùóôï óôïí Üëëï, ìå ôï íá äéáôçñïýí ôá ÷Ýñéá ôïõ ðñïóùðéêïý êáèáñüôåñá, áñêåß âÝâáéá íá ÷ñçóéìïðïéçèïýí óùóôÜ. Åêåßíïò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ãÜíôéá èá ðñÝðåé íá ãíùñßæåé üôé: 1. Ç ÷ñÞóç ôùí ãáíôéþí äåí õðïêáèéóôÜ ôï ðëýóéìï ôùí ÷åñéþí. 2. ÌåôÜ áðü ôçí áöáßñåóç ôùí ãáíôéþí, ôá ÷Ýñéá èá ðñÝðåé íá èåùñïýíôáé ìïëõóìÝíá êáé íá ðëÝíïíôáé. 3. Ôï ßäéï æåõãÜñé ãÜíôéá äåí ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôç öñïíôßäá ìéêñüâéá, ÷ùñßò íá ðñïêáëïýí âëÜâç ó'áõôüí. Ôá ÷çìåéïèåñáðåõôéêÜ åßíáé óõíèåôéêÜ ðáñáóêåõáæüìåíåò ïõóßåò, ðïõ êáôáóôñÝöïõí Þ áíáóôÝëëïõí ôçí áíÜðôõîç ôùí ìéêñïâßùí ìÝóá óôï ìåãáëïïñãáíéóìü. ÔÝôïéåò ïõóßåò åßíáé ïé óïõëöïíáìßäåò, ç éóïíéáæßäç, ç íéôñïöïõñáíôïÀíç, ôï íáëéäéîéêü ïîý, êéíïëüíåò ê.á. Ôá áíôéâéïôéêÜ áðïôåëïýí åéäéêÞ ïìÜäá ÷çìåéïèåñáðåõôéêþí, ðïõ, êáôÜ äéáöïñåôéêþí áóèåíþí. 4. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá åñãáóßáò ìå ìïëõóìÝíá áíôéêåßìåíá Þ ôçí ðåñéðïßçóç êáíüíá, ðáñÜãïíôáé áðü ìéêñïïñãáíéóìïýò (ìýêçôåò, áêôéíïìýêçôåò, ìïëõóìáôéêïý áóèåíïýò, äåí èá ðñÝðåé íá áããßæåé ôßðïôá Üëëï ìå ôá ãÜíôéá, êåöáëïóðïñßíåò, ïé áìéíïãëõêïóßäåò, ç âáêéôñáêßíç, ç åñõèñïìõêßíç, ç áëëÜ íá æçôÜ ôç âïÞèåéá áðü Üëëï Üôïìï, ìÝ÷ñé íá ôåëåéþóåé ôçí åñãáóßá ôïõ. 5. ÌåôÜ áðü êÜèå ÷ñçóéìïðïßçóç ãáíôéþí, áõôÜ áöáéñïýíôáé ðñïóåêôéêÜ, âáêßëëïõò ê.á.). Óôá áíôéâéïôéêÜ ðåñéëáìâÜíïíôáé ïé ðåíéêéëëßíåò, ïé ôåôñáêõêëßíç ÓÞìåñá Ý÷åé åðéôåõ÷èåß ç ðáñáóêåõÞ ìåñéêþí áðü ôá áíôéâéïôéêÜ ðåôéïýíôáé êáôåõèåßáí óôá ìïëõóìÝíá óêïõðßäéá êáé ðëÝíïíôáé ôá ÷Ýñéá êáé óõíèåôêÜ êáé ðïëëïß óõããñáöåßò äå äéá÷ùñßæïõí ôá áíôéâéïôéêÜ áðü ôá åðéìåëþò. ÅÜí äåí ôçñçèïýí ìå åðéìÝëåéá ïé ðáñáðÜíù êáíüíåò, ôá ãÜíôéá ìðïñåß íá ÷çìåéïèåñáðåõôéêÜ. ãßíïõí ìåãÜëïò êßíäõíïò äéáóðïñÜò ôùí ëïéìþîåùí. Ç êõñéüôåñç áéôßá ãé áõôü Ç ÷ñÞóç ôùí ÷çìåéïèåñáðåõôéêþí-áíôéâéïôéêþí åßíáé åðùöåëÞò ãéá ôïí Üíèñùðï, åö'üóïí õðáêïýïõí óôçí áñ÷Þ ôçò åêëåêôéêÞò ôïîéêüôçôáò, äçëáäÞ åßíáé üôé ôï ðñïóùðéêü ðïõ öïñåß ãÜíôéá áðïêôÜ ëáíèáóìÝíç áóöÜëåéá ãéá ôçí áôïìéêÞ ôïõ ðñïöýëáîç, åíþ, ôáõôü÷ñïíá, öïñþíôáò ôá ìïëõóìÝíá ãÜíôéá, ìïëýíåé ôï ðåñéâÜëëïí, ðéÜíïíôáò ìå áõôÜ åñãáëåßá, âéâëßá, Ýðéðëá, ðüñôåò, ðüìïëá êëð. Ìå ôïí ôñüðï áõôü, ôá áíôéêåßìåíá ðïõ ìüëõíå èá ãßíïõí åóôßåò ìüëõíóçò ôüóï ãéá ôïí ßäéï, üôáí áñãüôåñá, ÷ùñßò ðëÝïí ãÜíôéá, ðéÜíåé ìå ôá ÷Ýñéá ôïõ ôá ßäéá áíôéêåßìåíá êáé ôá ìïëýíåé áðü ôá ìéêñüâéá áðü ôá ïðïßá íá åðéäñïýí åêëåêôéêÜ óôá ìéêñüâéá ÷ùñßò íá ðáñáêùëýïõí Þ íá âëÜðôïõí ôç ëåéôïõñãßá ôùí êõôôÜñùí ôïõ ìåãáëïïñãáíéóìïý. Ôá áíôéâéïôéêÜ äñïõí êõñßùò åíáíôßïí ôùí âáêôçñßùí êáé ëßãá ìüíï åßíáé äñáóôéêÜ Ýíáíôé ôùí ìõêÞôùí, ôùí ñéêåôóéþí êáé ôùí ÷ëáìõäßùí. ¼ôáí Ýíá áíôéâéïôéêü Þ ÷çìåéïèåñáðåõôéêü åßíáé äñáóôéêü Ýíáíôé êáé Gram ðñïçãïõìÝíùò ðñïóðÜèçóå íá ðñïöõëá÷èåß öïñþíôáò ôá ãÜíôéá, áëëÜ, èåôéêþí êáé Gram áñíçôéêþí ìéêñïâßùí, ÷áñáêôçñßæåôáé óáí åõñÝùò öÜóìáôïò, óõíÜìá, ìïëýíïíôáé êáé ôá ÷Ýñéá üëùí ôùí Üëëùí áóèåíþí êáé åñãáæüìåíùí. Ôá åßäç ôùí ãáíôéþí ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ìðïñïýí íá äéáêñéèïýí óå: 1. ÁðïóôåéñùìÝíá åëáóôéêÜ ãÜíôéá ÷åéñïõñãåßïõ, ìéáò ÷ñÞóçò: åíþ üôáí äñá ìüíï óå Ýíá åßäïò Þ óå ìéêñü áñéèìü ìéêñïâßùí, ÷áñáêôçñßæåôáé ×ñçóéìïðïéïýíôáé êõñßùò óôï ÷åéñïõñãåßï êáé óôéò äéÜöïñåò éáôñéêÝò ðñÜîåéò, ðïõ ãßíïíôáé ìå Üóçðôåò ôå÷íéêÝò êáé Üóçðôá õëéêÜ. 2. ÊáèáñÜ (ü÷é áðïóôåéñùìÝíá) åëáóôéêÜ ãÜíôéá ìéáò ÷ñÞóçò: ×ñçóéìïðïéïýíôáé óáí ðñïöõëáêôéêÜ ìÝôñá ãéá íá åëáôôþóïõí ôçí ðéèáíüôçôá ìåôáöïñÜò ìéêñïâßùí ðñïò Þ áðü ôï Üôïìï ðïõ ôá öïñåß. 3. ÊáèáñÜ ðëáóôéêÜ ãÜíôéá ìéáò ÷ñÞóçò: ×ñçóéìïðïéïýíôáé, üðùò êáé ôá êáèáñÜ åëáóôéêÜ ãÜíôéá, ãéá ðñü÷åéñåò Þ óýíôïìåò éáôñéêÝò Þ íïóçëåõôéêÝò åíÝñãåéåò óå ìïëõóìÝíï Üññùóôï Þ áíôéêåßìåíï Þ óå ðïëý áêÜèáñôï ÷þñï. óáí ðåñéïñéóìÝíïõ öÜóìáôïò. Ãéá ôçí åêëïãÞ ôïõ êáôÜëëçëïõ áíôéâéïôéêïý èá ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé õðüøç ôï áíôéìéêñïâéáêü öÜóìá ôïõ öáñìÜêïõ, ç öáñìáêïêéíçôéêÞ ôïõ ìÝóá óôï ìåãáëïïñãáíéóìü êáé ï ôñüðïò äñÜóåþò ôïõ (âáêôçñéïêôüíï Þ âáêôçñéïóôáôéêü). Ç ïñèïëïãéêÞ ôïõò üìùò ÷ñÞóç óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç åðéâÜëëåé, åêôüò áðü ôá ðáñáðÜíù êáé ôçí áíÜãêç ãéá ðñïçãïýìåíï Ýëåã÷ï in vitro (äçë. óôï åñãáóôÞñéï) ôçò åõáéóèçóßáò óôá áíôéâéïôéêÜ ôùí âáêôçñßùí ðïõ åßíáé õðåýèõíá ãéá ôç ëïßìùîç (âëÝðå åñãáóôçñéáêü ìÝñïò). Åäþ èá ðñÝðåé íá áíáöÝñïõìå ôï åéäéêü åíäéáöÝñïí ðïõ åìöáíßæåé ãéá ôçí ÉáôñéêÞ Ìéêñïâéïëïãßá óÞìåñá ôï öáéíüìåíï ôçò "íÝáò" Ýîáñóçò ôùí Ðßíáêáò 3.16 ×ñçóéìïðïßçóç ðñïöõëáêôéêþí ãáíôéþí 112 113 ìéêñïâéáêþí ëïéìþîåùí, ðáñÜ ôçí áíáìåíüìåíç åîÜëåéøÞ ôïõò ìå ôçí åõñåßá Á. ÐÅÑÉËÇØÇ ÷ñÞóç ôùí ÷çìåéïèåñáðåõôéêþí-áíôéâéïôéêþí, ç ïðïßá èá ðñÝðåé íá áðïäïèåß: á. Óôçí åìöÜíéóç íÝùí öõëþí ìéêñïâßùí ðïëý áíèåêôéêþí óôá áíôéâéïôéêÜ Ïé ëïéìþîåéò åßíáé ôá íïóÞìáôá ðïõ ðñïêáëïýíôáé áðü ôçí åãêáôÜóôáóç êáé (ðáñåíÝñãåéá ôçò áëüãéóôçò ÷ñÞóçò ìåãÜëïõ áñéèìïý áíôéâéïôéêþí, ôüóï ôïí ðïëëáðëáóéáóìü ìéêñïâßùí óôïí áíèñþðéíï ïñãáíéóìü. Ôá íïóÞìáôá ðïõ óôïí Üíèñùðï üóï êáé óôá æþá). ïöåßëïíôáé óôá ìéêñüâéá Þ ôá ôïîéêÜ ôïõò ðñïúüíôá ïíïìÜæïíôáé ëïéìþäç, åíþ â. Óôç íïóçëåßá ðåñéóóüôåñùí åõðáèþí óôéò ëïéìþîåéò áññþóôùí ìïëõóìáôéêÜ Þ "êïëëçôéêÜ" ïíïìÜæïíôáé åêåßíá áðü ôá ëïéìþäç íïóÞìáôá ôá (çëéêéùìÝíïé, áíïóïêáôáóôáëìÝíïé, ìåôáìïó÷åõèÝíôåò êëð), óõíåðåßá ôçò ïðïßá ìåôáäßäïíôáé Üìåóá, áðü Üíèñùðï óå Üíèñùðï. ðáñÜôáóçò ôïõ ðñïóäüêéìïõ åðéâßùóçò êáé ôçò ìåãÜëçò áíÜðôõîçò ôçò éáôñïôå÷íïëïãßáò. Ôá ãåíéêÜ ìÝôñá ðñüëçøçò ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí ôá äéáêñßíïõìå óå ìÝôñá ðåñéïñéóìïý ôçò äéáóðïñÜò ôùí ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí (áðïìüíùóç, åîõãéáíôéêÜ ìÝôñá, ìÝôñá áôïìéêÞò õãéåéíÞò) êáé óå ìÝôñá åíßó÷õóçò ôçò Üìõíáò ôïõ ïñãáíéóìïý (õãéåéíÞ äéáâßùóç, åìâüëéá). Ãéá ôç èåñáðåßá ôùí ìéêñïâéáêþí íüóùí ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ôá áíôéâéïôéêÜ êáé ÷çìåéïèåñáðåõôéêÜ, ôá ïðïßá åðéäñïýí åêëåêôéêÜ óôá ìéêñüâéá ÷ùñßò íá âëÜðôïõí ôá êýôôáñá ôïõ áíèñþðïõ. Â. ÈÅÌÁÔÁ ÃÉÁ ÐÁÑÁÐÅÑÁ ÌÅËÅÔÇ 1. ÁíáöïñÜ óôéò ìåãÜëåò åðéäçìßåò ôïõ Ìåóáßùíá. 2. ÁíáëõôéêÞ áíáöïñÜ óôá åîõãéáíôéêÜ ìÝôñá ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ãéá ôçí ðñüëçøç ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí. 3. ÁíÜëõóç ôùí ðáñáãüíôùí ðïõ åðéäñïýí óôçí åìöÜíéóç áíèåêôéêþí óôá áíôéâéïôéêÜ ìéêñïâßùí óôï ÷þñï ôïõ Íïóïêïìåßïõ. 4. Ðþò ï êÜèå åñãáæüìåíïò óôï ÷þñï ôïõ Íïóïêïìåßïõ èá óõììåôÝ÷åé óôçí ðñüëçøç ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí. 5. ÁíÜðôõîç ôùí ìÝôñùí ðñïóôáóßáò ôùí åñãáæüìåíùí óôï ÷þñï ôçò õãåßáò áðü ôïõò äéÜöïñïõò ìéêñïïñãáíéóìïýò. 114 115 Ã. ÅÑÙÔÇÓÅÉÓ ÅÐÁÍÁËÇØÇÓ 1. ÁíáöÝñåôå ôïõò ìç÷áíéóìïýò äéáóðïñÜò ôùí ëïéìïãüíùí ðáñáãüíôùí 2. Ôé ïíïìÜæïõìå ëïéìþäç íïóÞìáôá êáé ôé ìåôáäïôéêÜ íïóÞìáôá; 3. Ôé ãíùñßæåôå ãéá ôéò áåñïãåíåßò ëïéìþîåéò êáé ôé ãéá ôéò ôñïöéìïãåíåßò. 4. ÁíáöÝñåôå ìÝôñá ðñüëçøçò. 5. ÁíáöÝñåôå åðéãñáììáôéêÜ ôá ãåíéêÜ ðñïëçðôéêÜ ìÝôñá ôùí ëïéìùäþí íïóçìÜôùí. 6. Ðïéåò åßíáé ïé êõñéüôåñåò íïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò; 7. Ôé åðéðôþóåéò Ý÷ïõí ïé íïóïêïìåéáêÝò ëïéìþîåéò; 8. Ôé ïíïìÜæïõìå íïóïêïìåéáêÞ ëïßìùîç; 9. ÁíáöÝñåôå åðéãñáììáôéêÜ ôá êõñéüôåñá ðñïëçðôéêÜ ìÝôñá ôùí íïóïêïìåéáêþí ëïéìþîåùí. 10. Ðïéåò åßíáé ïé äéáöïñÝò êáé ðïéåò ïé ïìïéüôçôåò óôá ÷çìåéïèåñáðåõôéêÜ êáé ôá áíôéâéïôéêÜ 11. Ôé åßíáé ç åêëåêôéêÞ ôïîéêüôçôá ôùí áíôéìéêñïâéáêþí ïõóéþí. 12. Ôé åßíáé ôá åõñÝùò öÜóìáôïò áíôéâéïôéêÜ; 13. ÁíáöÝñåôå êñéôÞñéá ãéá ôçí åêëïãÞ ôïõ êáôÜëëçëïõ áíôéâéïôéêïý. 116
© Copyright 2024 Paperzz
