Υπεύθυνη καθηγήτρια: Αναγνωστοπούλου Πολυξένη
Φιλόλογος
Για την εργασία εργάστηκαν οι παρακάτω μαθητές της Β Λυκείου, 1 ου ΓΕΛ Γρεβενών
Αντωνόπουλος Β. – Αντωνόπουλος Κ. – Ζάκκα Ι. – Καραθάνου-Νικολαϊδη Μ. –
-
Κατσάλη Ι. – Κολίτσα Ε. – Κοτζατίσογλου Α. – Λελιοπούλου Ε. – Οικονόμου Μ. –
-
Ραμμογιάννης Κ. – Σαμαράς Σ. – Σιούλας Ι. – Σκυβαλάκη Σ. – Τόλη Α. –
-
Τόλιου Π. - Τσέλα Χ.
Ορισμός
Η εφηβεία είναι μία δύσκολη ηλικία, μια ηλικία γεμάτη αλλαγές και δυσκολίες, τόσο για τα
παιδιά όσο και για τους γονείς τους. Η εφηβεία είναι η περίοδος της μετάβασης από την
παιδική στην ώριμη ηλικία κι έχει για κέντρο της την ήβη. Σαν όρος δηλαδή, αφορά στο σύνολο
των ψυχικών λειτουργιών που συντελούνται επί τη ήβης (=εφηβεία) για να μπορέσει το άτομο
να ενσωματώσει ψυχικά τις μεγάλες αλλαγές που προκύπτουν απ’ αυτήν. Τα όρια της, χρονικά
είναι αρκετά ασαφή.
Εφηβεία και αλλαγές:
Από αγόρι άνδρας:
Η ανατομία και η σωματική διάπλαση του άνδρα και της γυναίκας εμφανίζουν περισσότερες
ομοιότητες σε σχέση με αυτές των αρσενικών και τα θηλυκών του ζωικού βασιλείου. Οι άνδρες
διαφέρουν συχνότερα από τις γυναίκες ως προς το ανάστημα, τη σιλουέτα και το βάρος. Ό,τι
κυρίως διαχωρίζει τα δύο φύλα είναι τα γεννητικά τους όργανα και οι μεταβολές κατά την
εξέλιξή τους, που εμφανίζονται με τη σωματική ωρίμανση και προκαλούνται από τη δράση των
γεννητικών ορμονών. Οι αλλαγές που σηματοδοτούν τη σωματική εξέλιξη του αγοριού, ώσπου
να ανδρωθεί και να αποκτήσει την ικανότητα αναπαραγωγής, αρχίζουν από την προ εφηβεία
και το πρώτο διάστημα της εφηβείας, και ολοκληρώνονται, ανάλογα με το άτομο, από το 14ο
έως το 18ο έτος.
Οι εφηβικές μεταβολές στη σωματική εξέλιξη του αγοριού προκαλούνται από τη δράση
ορμονών, και συγκεκριμένα από την ανδρική γεννητική ορμόνη, την τεστοστερόνη.
Οι εφηβικές αυτές μεταβολές -τα αγόρια ψηλώνουν και γίνονται μυώδη, με φαρδύτερους
ώμους και ανεπτυγμένα γεννητικά όργανα, ενώ εμφανίζεται τριχοφυΐα στο εφήβαιο, στις
μασχάλες, στο πρόσωπο, στο στήθος, στους βραχίονες και στα πόδια- προκαλούνται από τη
δράση ορμονών, και συγκεκριμένα από την ανδρική γεννητική ορμόνη, την τεστοστερόνη. Ο
νέος άνδρας, εκτός από όλες τις παραπάνω αλλαγές στο κορμί του, ακούει και τη φωνή του να
βαθαίνει, επειδή ο λάρυγγας μεγαλώνει και οι φωνητικές χορδές μακραίνουν και χοντραίνουν.
Παράλληλα, δραστηριοποιούνται περισσότερο οι ιδρωτοποιοί και οι σμηγματογόνοι αδένες. Η
λειτουργία των όρχεων, η οποία αρχίζει στην εφηβεία, φυσιολογικά συνεχίζεται και στην
υπόλοιπη ζωή, με κάποια εξασθένηση στην τρίτη ηλικία. Τότε παρατηρείται μείωση του
σπέρματος και της παραγωγής ανδρογόνου, φαινόμενα που σχετίζονται με ορισμένες
εκφυλιστικές μεταβολές στους όρχεις. Ωστόσο, δεν υπάρχει απότομη παύση της λειτουργίας
τους, ανάλογη με την κλιμακτήριο στη γυναίκα. Ο μέσος άνδρας έχει ύψος 1,73μ., βάρος 74
κιλά, ενώ το στήθος, η μέση και οι γοφοί του είναι αντίστοιχα 98, 80 και 93 εκατοστά.
Tα αγόρια ψηλώνουν κατά πέντε περίπου πόντους το χρόνο έως το 13ο ή το 14ο έτος. Κατά τη
διάρκεια της εφηβείας, η μυϊκή δύναμη και το ύψος του αγοριού αυξάνονται ραγδαία. Σε αυτό
το χρονικό διάστημα τα περισσότερα αγόρια ψηλώνουν ακόμα και εννέα πόντους ετησίως. Στο
τέλος αυτής της περιόδου ανάπτυξης, ο σκελετός είναι σκληρότερος και περισσότερο
εύθραυστος, ενώ οι μεταβολές των οστών στα διάφορα σημεία του σώματος δεν συντελούνται
με τον ίδιο ρυθμό. Όταν οι ώμοι αρχίσουν να φαρδαίνουν, οι γοφοί μοιάζουν συγκριτικά πολύ
στενότεροι, εμφάνιση που αποτελεί σήμα κατατεθέν του νεαρού άνδρα.
Τριχοφυΐα:
Στα πρώτα στάδια της εφηβείας η τριχοφυΐα εμφανίζεται στη βάση του πέους και στη συνέχεια
στο όσχεο. Αναπτύσσεται επίσης και γύρω από την περιοχή του πρωκτού. Οι τρίχες στο
εφήβαιο φυτρώνουν σαν ανάποδο τρίγωνο στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Ένα, δύο χρόνια
αργότερα, η τριχοφυΐα θα παρουσιαστεί στις μασχάλες και το επάνω μέρος των χειλιών. Το
τρίχωμα στο εφήβαιο είναι μακρύ, χοντρό και σγουρό. Μπορεί να είναι πιο σκούρο ή πιο
ανοιχτό από το χρώμα των μαλλιών, ενώ είναι δυνατόν να ασπρίσει με το πέρασμα του χρόνου.
Εκτός από το σγουρό τρίχωμα στο εφήβαιο, τρίχες φύονται στους βραχίονες, στους μηρούς και
στις γάμπες, όπως επίσης και το στήθος, τους ώμους, στην πλάτη και στο πίσω μέρος της
παλάμης. Όσο ο νεαρός ανδρώνεται, οι τρίχες στο πρόσωπο χοντραίνουν και σκουραίνουν. Τα
γένια και το μουστάκι μπορεί να έχουν το ίδιο χρώμα με τα μαλλιά, αλλά αυτό δεν είναι
απαραίτητο. Η πυκνότητα της τριχοφυΐας εξαρτάται από την εθνικότητα και την
κληρονομικότητα. Οι Καυκάσιοι (Ινδοευρωπαίοι) είναι γενικά περισσότερο δασύτριχοι από
τους Ανατολίτες ή τους Αφρικανούς.
Μύες
Στην εφηβεία, οι μηροί, οι περόνες, οι ώμοι και το επάνω μέρος των βραχιόνων αναπτύσσονται
περισσότερο, ενώ παράλληλα αυξάνεται και η μυϊκή δύναμη. Από την ημέρα της γέννησής του
έως την ενηλικίωση, οι μύες του άνδρα αυξάνονται κατά 40% περίπου. Ο καθοριστικός
παράγοντας της σωματικής δύναμης είναι η σωματική διάπλαση. Οι μύες αποτελούν, άλλωστε,
το 40% του συνολικού βάρους του σώματος. Από την ημέρα της γέννησής του έως την
ενηλικίωση, οι μύες του άνδρα αυξάνονται κατά 40% περίπου.
Όργανα αναπαραγωγής
Το πέος στον πλήρως ανεπτυγμένο άνδρα, σε κατάσταση χαλάρωσης, έχει μήκος από 7,5 έως
10 εκατοστά.
Οι όρχεις αναπτύσσονται πολύ αργά έως την ηλικία των δέκα ή των έντεκα χρόνων, οπότε ο
ρυθμός της ανάπτυξης των εξωτερικών γεννητικών οργάνων επιταχύνεται. Σε έναν άνδρα, του
οποίου η ανάπτυξη έχει ολοκληρωθεί, οι όρχεις έχουν μήκος 3,8 εκατοστά περίπου, όγκο 16
έως 27 χιλιοστά του λίτρου και χρώμα κάπως μουντό. Ο ένας όρχις, συνήθως ο αριστερός,
κρέμεται λίγο πιο χαμηλά από τον άλλο. Αυτό συμβαίνει για να μην τρίβονται οι όρχεις μεταξύ
τους κατά το βάδισμα. Στους περισσότερους άνδρες και οι δύο όρχεις έχουν το ίδιο μέγεθος,
αλλά σε ορισμένους ο ένας μπορεί να είναι λίγο μεγαλύτερος. Οι μεταβολές στο πέος αρχίζουν
ύστερα από τις αλλαγές στους όρχεις. Τότε, το πέος μεγαλώνει, σε μήκος και διάμετρο, όπως
άλλωστε και η βάλανος, δηλαδή η κεφαλή του πέους, Το πέος στον πλήρως ανεπτυγμένο
άνδρα, σε κατάσταση χαλάρωσης, έχει μήκος από 7,5 έως 10 εκατοστά. Συχνά, όταν ένας
άνδρας έλθει σε επαφή με παγωμένο νερό ή εκτεθεί στο κρύο, εάν αισθανθεί φόβο ή κούραση,
το πέος συρρικνώνεται προσωρινά. Σε προχωρημένη ηλικία, ωστόσο, το μέγεθός του μπορεί να
γίνει, μόνιμα, μικρότερο.
Από κορίτσι γυναίκα:
Η ανατομία και η σωματική διάπλαση του άνδρα και της γυναίκας εμφανίζουν περισσότερες
ομοιότητες σε σχέση με αυτές των αρσενικών και τα θηλυκών του ζωικού βασιλείου. Οι άνδρες
διαφέρουν συχνότερα από τις γυναίκες ως προς το ανάστημα, τη σιλουέτα και το βάρος. Ο,τι
κυρίως διαχωρίζει τα δύο φύλα είναι τα γεννητικά τους όργανα και οι μεταβολές κατά την
εξέλιξή τους, που εμφανίζονται με τη σωματική ωρίμανση και προκαλούνται από τη δράση των
γεννητικών ορμονών. Προς το τέλος της εφηβείας, το σώμα του κοριτσιού μεταμορφώνεται
σταδιακά σε γυναικείο. (Πριν από την εφηβεία, τα αγόρια και τα κορίτσια, εκτός από τη
διαφορά τους στα εξωτερικά όργανα αναπαραγωγής, μοιάζουν). Οι μεταβολές που συμβαίνουν
συνδέονται άμεσα με την έκκριση των γυναικείων γεννητικών ορμονών, των οιστρογόνων και
της προγεστερόνης. Το κορίτσι ψηλώνει, οι γοφοί και οι μηροί του "δένουν", το κορμί
στρογγυλεύει και αποκτά καμπύλες.
Οι μεταβολές που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα συνδέονται άμεσα με την έκκριση των
γυναικείων γεννητικών ορμονών, των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.
Μεγαλώνουν οι μαστοί και η τριχοφυΐα κάνει αισθητή την παρουσία της στις μασχάλες και
ανάμεσα στα πόδια. Τα εσωτερικά και τα εξωτερικά γεννητικά όργανα αναπτύσσονται, ενώ τα
τοιχώματα του κόλπου, που αρχίζει να εκκρίνει περισσότερα υγρά, γίνονται πιο χοντρά. Η
τελική διαμόρφωση της σιλουέτας -στρογγυλή ή αγορίστικη- εξαρτάται από δύο παράγοντες:
τις ορμόνες που παράγει η νέα γυναίκα και την αντίδρασή του σώματός της σε αυτές. Γύρω στα
45 χρόνια, η λειτουργία των ωοθηκών σταδιακά εξασθενεί, ενώ τα επίπεδα των οιστρογόνων
και της προγεστερόνης μειώνονται, προκαλώντας αλλαγές στο σώμα, όπως παύση της
εμμηνορρυσίας και απώλεια της γονιμότητας. Επίσης, λεπταίνουν τα τοιχώματα του κόλπου,
ενώ πολύ συχνά οι μεταβολές στο σκελετό έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους. Η μέση
γυναίκα έχει ύψος 1,58μ., βάρος 61 κιλά, ενώ το στήθος, η μέση και οι γοφοί είναι, αντίστοιχα,
90, 75 και 95 εκατοστά.
Το γυναικείο σώμα
Από τα δύο του χρόνια το κορίτσι ψηλώνει γύρω στους πέντε πόντους ετησίως. Στην ηλικία των
δέκα χρόνων αναπτύσσεται ραγδαία και μέσα σε ένα μόνο χρόνο μπορεί να ψηλώσει κατά 11
πόντους ή και περισσότερο. Στη συνέχεια όμως ο ρυθμός επιβραδύνεται, ώσπου η κοπέλα να
αποκτήσει το τελικό ανάστημά της, περίπου ένα με τρία χρόνια μετά την πρώτη εμμηνορρυσία
της. Τα οστά της μεγαλώνουν αλλά όχι όλα με τον ίδιο ρυθμό. Για παράδειγμα, τα οστά στους
βραχίονες, τις γάμπες και τα άκρα των ποδιών αναπτύσσονται γρηγορότερα από εκείνα της
σπονδυλικής στήλης, ενώ τα πυελικά οστά αποκτούν ένα χαρακτηριστικά φαρδύ σχήμα. Η
πύελος της γυναίκας είναι πλατύτερη από του άνδρα για να φιλοξενεί το έμβρυο και, έτσι, το
ένα μηριαίο οστό βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από το άλλο. Αυτό σημαίνει πως οι
περισσότερες γυναίκες έχουν, ως ένα βαθμό, στραβά πόδια. Οι μηροί παίρνουν απότομη κλίση
προς τα μέσα, ώστε τα γόνατα να πλησιάζουν το κέντρο βάρους. Η κοπέλα αποκτά το τελικό
ανάστημά της περίπου ένα με τρία χρόνια μετά την πρώτη εμμηνορρυσία της.
Τριχοφυΐα
Η τριχοφυΐα στα γεννητικά όργανα εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία των 11 ή 12 χρόνων,
μόλις αρχίσει η ανάπτυξη των μαστών. Το τρίχωμα είναι μακρύ, χοντρό και σγουρό.
Παρουσιάζεται πρώτα στο αιδοίο και σταδιακά καλύπτει το εφήβαιο και τα κολπικά χείλη,
σχηματίζοντας ένα ανάποδο τρίγωνο. Σε ορισμένες γυναίκες αναπτύσσεται έως τον ομφαλό και
προς τους μηρούς. Η τριχοφυΐα διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα: σε άλλες είναι πυκνή και σε
άλλες αραιή. Οι τρίχες δεν έχουν απαραίτητα ίδιο χρώμα με τα μαλλιά και είναι δυνατόν να
ασπρίσουν με τον καιρό. Οι μασχάλες αποκτούν τρίχωμα δύο χρόνια σχεδόν μετά την
εμφάνισή του στο εφήβαιο.
Μυς και λίπος
Όταν το κορίτσι γίνεται εννέα έως δέκα χρόνων, παρατηρείται αύξηση λίπους στους μαστούς,
τους γοφούς, τους μηρούς και τους γλουτούς. Αργότερα, από τα 15 έως τα 17 του χρόνια, θα
προστεθεί και άλλο λίπος στις ίδιες περιοχές. Ενώ όμως οι γοφοί θα στρογγυλέψουν και θα
φαρδύνουν, η μέση θα λεπτύνει και θα διαγράφεται αισθητά. Στην περίοδο αυτή, ορισμένες
κοπέλες αποκτούν στην επιδερμίδα τους μοβ ή άσπρες γραμμές. Αυτό συμβαίνει όταν το
δέρμα τους τεντώνεται υπερβολικά και βίαια από τη ραγδαία ανάπτυξη.
Κοινωνιολογική προσέγγιση:
Η κοινωνιολογία μελετά την εφηβεία ως μια περίοδο προετοιμασίας εισόδου στην κοινωνική
ζωή των ενηλίκων και τους εφήβους ως μια κοινωνική ομάδα με τα ιδιαίτερα κοινωνικό πολιτιστικά χαρακτηριστικά της. Από άποψη κοινωνιολογική η εφηβεία δεν είναι ένα
φαινόμενο που διακρίνεται από την καθολικότητα και ομογένεια των ιδιαιτεροτήτων της. Η
εφηβεία διαφοροποιείται ανάλογα με το πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον και ως προς τη
διάρκεια της και ως προς τις διαδικασίες ένταξης των εφήβων στην κοινωνία των ενηλίκων.
Ο ψυχικός κόσμος του έφηβου:
Η εφηβεία είναι μια ψυχολογικά ταραγμένη περίοδος. Καθώς τα παιδιά οδεύουν προς την
ενηλικίωση και πασχίζουν να αποκτήσουν και ακόμη να εδραιώσουν την ανεξαρτησία τους,
περνούν μέσα από διάφορες φάσεις που επηρεάζουν τον ψυχισμό τους. Μεγαλώνοντας,
αυξάνεται και η πίεση που δέχονται από τους γονείς, τους φίλους, την κοινωνία κι αυτό
αποτελεί για μερικά από αυτά τεράστια δυσκολία..
Κατάθλιψη:
Παρατηρείται, στις μέρες μας, ότι κάποιοι νέοι συμπεριφέρονται είτε με θορυβώδη τρόπο
(έντονη σεξουαλικότητα, βίαιη συμπεριφορά), είτε με μια παθητικότητα, που επιδεικνύεται με
μια απόσυρση από τα ενδιαφέροντα, χρωματισμένη με αρνητισμό, με αυτοτραυματισμούς ή
απόπειρες αυτοκτονίας.
Πρόκειται εδώ, για μια θλίψη στην οποία δεν υπάρχει διεργασία πένθους. Δηλαδή, αυτοί οι
νέοι δεν έχουν επεξεργαστεί την απομάκρυνσή τους από την παιδική ηλικία και την
αυτονόμησή τους από το περιβάλλον. Δεν έχουν επεξεργαστεί τη νέα σημασία που τώρα
αποκτά το σώμα τους και δεν έχουν παραιτηθεί από την απόλυτα ιδανική εικόνα του εαυτού
τους. Το άτομο βρίσκεται σε αδιέξοδο και δεν μπορεί να πάει ούτε μπρος ούτε πίσω.
Όταν το άτομο είναι σε κατάθλιψη κατακλύζεται από αισθήματα απαξίας για τον εαυτό του,
από αισθήματα έντονης μοναξιάς και εγκατάλειψης. Τότε, αν δεν μπορεί να μεταφράσει σε
λόγια αυτά που νιώθει, αμύνεται με πράξεις, οι οποίες κάποιες φορές συμβολίζουν την
τιμωρία του εαυτού (όπως π.χ. ο αυτοτραυματισμός) ή και των άλλων. Ο εαυτός παραιτείται,
καταρρέει απέναντι στις απαιτήσεις του ιδανικού εαυτού που δεν μπόρεσε να υπάρξει, όπως
θα επιθυμούσε το περιβάλλον. Το ζήτημα της αυτοκτονίας βασανίζει πολλούς εφήβους και
τους γονείς τους. Τις περισσότερες φορές, η απόφαση του εφήβου να δώσει τέλος στη ζωή του
οφείλεται σε κάποια ψυχική διαταραχή, όπως μανιοκατάθλιψη ή κατάθλιψη που μπορεί να
αντιμετωπιστεί με ιατρική βοήθεια, εάν γίνει γρήγορα αντιληπτή. Υπάρχουν σημάδια που
δείχνουν ότι ένας έφηβος ίσως αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, όπως έντονες αλλαγές στην
εμφάνιση (ατημέλητα ρούχα), τις συνήθειες ή τη συμπεριφορά του, βίαιες αντιδράσεις,
κατάχρηση ουσιών, αίσθηση ματαιότητας και αδυναμίας να αντιμετωπίσει τη ζωή, παράπονα
για σωματικές ενοχλήσεις ή οργή όταν δέχεται επιδοκιμαστικά σχόλια. Ένας έφηβος που μιλάει
διαρκώς για το θάνατο, επιδεικνύει έντονα αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, εκφράζεται για
τον εαυτό του χαρακτηρίζοντας τον κακό, ένοχο ή άχρηστο, κλείνει τις εκκρεμότητές του (π.χ.
χαρίζοντας τα πράγματά του) ή χρησιμοποιεί εκφράσεις, όπως <<θα φύγω>>, <<τίποτα δεν έχει
πια σημασία>>, <<δεν μπορεί να γίνει τίποτα>> και άλλα συναφή ίσως έχει ήδη αποφασίσει να
αυτοκτονήσει.
Ψυχογενής ανορεξία:
Κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό και
η συνεχής απώλεια βάρους. Πολλές φορές η διαταραχή ξεκινά με απλή δίαιτα(που σιγά σιγά
γίνεται εμμονή και δεν σταματάει) ή ως αντίδραση σε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις
όπως οικογενειακά ή προσωπικά προβλήματα. Ιδιαίτερο όμως χαρακτηριστικό είναι ότι το ίδιο
έχει διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού του, ακόμα και αν είναι πολύ αδύνατο, θεωρεί ότι
είναι κανονικό έως παχύσαρκο. Η κατάσταση αυτή συνεπάγεται προβλήματα τόσο στη
συμπεριφορά και τις σχέσεις του εφήβου, όσο και στη σωματική του υγεία .Η σοβαρότητα, η
επικινδυνότητα (τίθεται σε κίνδυνο ακόμη και η ίδια η ζωή) και η διάρκεια, διαφέρουν από
άτομο σε άτομο. Το άτομο που πάσχει από ψυχογενή ανορεξία συνήθως δεν επιζητά
θεραπευτική βοήθεια και γι’ αυτό οι γονείς καλούνται να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό εάν
δουν ότι χάνουν τον έλεγχο σε σχέση με την διατροφή του παιδιού .Η νευρική ανορεξία πλήττει
ιδιαίτερα τα κορίτσια στην εφηβική ηλικία μεταξύ 14-25 ετών. Σπανίως εμφανίζεται σε αγόρια ή
σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Η ακριβής αιτιολογία δεν έχει εξακριβωθεί ακόμη.
Τα συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας είναι τα εξής:
Διαστρεβλωμένη εικόνα του ατόμου για την εξωτερική του εμφάνιση και ιδιαίτερα για το
βάρος του. Αισθάνεται ότι είναι υπέρβαρο, παρόλο που το βάρος του μπορεί να είναι κάτω από
τα όρια του φυσιολογικού. Το άτομο για να χάσει κάποια κιλά τα οποία θεωρεί παραπανίσια
καταφεύγει σε διάφορες εξαντλητικές δίαιτες και έχει την ψευδαίσθηση ότι αυτές θα του
επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η επιδίωξη αυτή όμως συνεχίζεται ακόμα και όταν η
μείωση του βάρους είναι ιδιαίτερα εμφανής. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του γεγονότος ότι το
άτομο δεν μένει ποτέ ευχαριστημένο από το αποτέλεσμα. Το άτομο διακατέχεται από έντονο
φόβο για το πάχος του, το οποίο εκφράζεται δια μέσω συνεχούς ενασχόλησης με το φαγητό,
αποφεύγοντας το ίδιο να φάει. Επίσης παρουσιάζει εμμονή με την καταμέτρηση των θερμίδων.
Για τη μείωση του σωματικού του βάρους συχνά καταφεύγει σε εξαντλητική σωματική άσκηση
ώστε να καταναλώσει τις τυχόν θερμίδες που μπορεί να έχει προσλάβει. Αμηνόρροια, δηλαδή
όταν η γυναίκα δεν έχει παρουσιάσει έμμηνο ρύση τουλάχιστον για τρεις συνεχόμενους
εμμηνορροϊκούς κύκλους. Η ανορεξία μπορεί κατά διαστήματα να συνοδεύεται με κάποια
επεισόδια βουλιμίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο αποτυγχάνει να συγκρατήσει τον
εαυτό του και υποκύπτει στον πειρασμό να καταναλώσει μεγάλες ποσότητες φαγητού. Η
αίσθηση ένοχων για αυτή του την πράξη είναι έντονη. Συχνά, για να αποβάλει αυτές τις ενοχές
μπορεί να καταφύγει να προκαλέσει εμετό στον εαυτό του ή να χρησιμοποιήσει διάφορα
καθαρτικά ή διουρητικά.
Θεραπεία
Η νευρική ανορεξία είναι μια θανατηφόρα ασθένεια, γι’ αυτό το λόγο κρίνεται
αναγκαία η παρέμβαση από ειδικό. Αν διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο, τότε η πρόγνωση
θα είναι καλή και μπορεί να αντιμετωπιστεί με ψυχοθεραπεία του ίδιου του ατόμου.
Με τη θεραπεία το άτομο θα κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους εκδηλώνει την
ανορεξία και θα μάθει να χειρίζεται αυτή του την εμμονή. Παράλληλα με τη θεραπεία
του ανορεκτικού αρρώστου είναι σημαντικό να παρέχεται και ψυχολογική στήριξη στο
οικογενειακό περιβάλλον ώστε και εκείνο να μάθει τη φύση της ανορεξίας, τα
συμπτώματά της καθώς και νέους τρόπους διαχείρισης του ασθενούς. Αν δεν
αντιμετωπιστεί πρόωρα αυτή η κατάσταση, τότε δυστυχώς η πρόγνωση θα είναι
δυσμενής και το άτομο θα χρειαστεί να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο ώστε να επανέλθει
σε φυσιολογικά πλαίσια.
Ψυχογενής Βουλιμία
Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια πολυφαγίας(Πρόσληψη μεγάλων
ποσοτήτων τροφών σε συνθήκες εκτός ελέγχου) και Συμπεριφορές Αποβολής Τροφής
(Αντιστάθμιση της πολυφαγίας με εμέτους ,κατάχρηση καθαρτικών και υπακτικών,
αποφυγή φαγητού με νηστεία και έντονη εκγύμναση. Η συγκρότηση και η
προσωπικότητα έχουν ιδιαιτερότητες.
Υπάρχουν διάφορες εμπειρικά υποστηριγμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες για τη
νευρική βουλιμία. Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία η οποία περιλαμβάνει τη
διδασκαλία των ασθενών να δοκιμάζουν αυτόματες σκέψεις και να συμμετέχουν σε
συμπεριφορικά πειράματα (για παράδειγμα να τρώνε <<απαγορευμένα φαγητά κατά τις
συνεδρίες) έχει επιδείξει αποτελεσματικότητα και με την ταυτόχρονη χρήση
αντικαταθλιπτικής αγωγής. Έρευνα προτείνει ότι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία
είναι η καλύτερη ψυχοθεραπευτική θεραπεία για τη νευρική βουλιμία. Μία εξαίρεση ήταν
μια μελέτη η οποία προτείνει ότι η διαπροσωπική θεραπεία μπορεί να είναι το ίδιο
αποτελεσματική με τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, παρόλο που επιτυγχάνει τα
αποτελέσματα της αργότερα. Χρησιμοποιώντας τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία οι
ασθενείς καταγράφουν πόσο φαγητό τρώνε και τις περιόδους που κάνουν εμετό με τον
σκοπό να αναγνωρίσουν και να αποφύγουν συναισθηματικές διακυμάνσεις που
προκαλούν επεισόδια βουλιμίας σε καθημερινή βάση ( Γκέλντερ , Μάγιου και Γκέντες.
2005). Ο Μπάρκερ (2003) υποστηρίζει ότι έρευνα έχει βρει ότι το 40%-60% των
ασθενών που παρακολουθούν γνωστική συμπεριφορική θεραπεία έχουν απεξαρτηθεί
από τα συμπτώματα. Υποστηρίζει ότι για να δουλέψει η θεραπεία όλοι οι ασθενείς
πρέπει να δουλέψουν μαζί για να συζητήσουν, καταγράψουν και να αναπτύξουν
στρατηγικές αντιμετώπισης. Υποστηρίζει επίσης ότι με το να κάνει τους ανθρώπους να
συνειδητοποιήσουν τις πράξεις τους μπορεί να σκεφτούν εναλλακτικές. Ερευνητές έχουν
επίσης αναφέρει θετικά αποτελέσματα για τη διαπροσωπική θεραπεία και τη θεραπεία
διαλεκτικής συμπεριφοράς. Η οικογενειακή θεραπεία Μόντσλει επίσης γνωστή ως
Θεραπεία βασιζόμενη στην οικογένεια που αναπτύχθηκε στο νοσοκομείο Μόντσλει
στο Λονδίνο για τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας έχει δείξει να έχει θετικά
αποτελέσματα για τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας. Η Θεραπεία βασιζόμενη στην
οικογένεια έχει δείξει μέσα από εμπειρική σχέση έρευνα να είναι η πιο αποτελεσματική
θεραπεία για τη νευρική ανορεξία σε ασθενείς κάτω των 18 χρόνων και μέσα σε 3 χρόνια
από την αρχή της ασθένειας. Οι μελέτες μέχρι σήμερα που έχουν χρησιμοποιήσει τη
Θεραπεία βασιζόμενη στην οικογένεια για τη θεραπεία της νευρικής βουλιμίας έχουν
υπάρξει υποσχόμενες. Μερικοί ερευνητές έχουν επίσης υποστηρίξει ότι υπάρχουν θετικά
αποτελέσματα στην υπνοθεραπεία. Το μοντέλο των 12 βημάτων που χρησιμοποιείται για
εξαρτημένα άτομα,εφαρμόστηκε σε βουλιμικούς ασθενείς με καλά αποτελέσματα.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο σε μια προκαταρκτική μελέτη ενσωμάτωσαν το
μοντέλο των 12 βημάτων στη θεραπεία βουλιμικών γυναικών σε μονάδα
ενδονοσοκομειακής νοσηλείας. Σημείωσαν θετικά αποτελέσματα.
Σεξουαλική ζωή από τα 12
Αίσθηση προκαλούν τα στοιχεία έρευνας για τη σεξουαλική ζωή των εφήβων στη χώρα
μας, που πραγματοποίησε αρμόδια μονάδα του "Αγλαΐα Κυριακού"
Σεξουαλικά ενεργό από την ηλικία των 12 μόλις ετών είναι μεγάλο μέρος των εφήβων
στην Ελλάδα, με δυσάρεστες, ωστόσο, κάποιες φορές επιπτώσεις, αφού μόνο ένας
στους δύο δηλώνει πως φροντίζει να λαμβάνει τις απαραίτητες προφυλάξεις.
Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως από τη νέα έρευνα που πραγματοποίησε η Μονάδα
Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου Παίδων "Αγλαΐα Κυριακού" προκαλούν
προβληματισμό, αφού αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι μπορεί ένα 20% να έχει ήδη
ξεκινήσει τις ολοκληρωμένες επαφές με τον σύντροφό του μέχρι τα 16, από αυτούς
όμως μηδαμινό είναι το ποσοστό που προφυλάσσεται τόσο από τα σεξουαλικά
νοσήματα όσο και από τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.
Σύμφωνα με τη μελέτη, τουλάχιστον ένα 40% των εφήβων παραδέχεται πως είχε
κάποια ερωτική εμπειρία εκτός της ολοκληρωμένης, ενώ 20 στα 100 Ελληνόπουλα
δηλώνουν πως είχαν ξεκινήσει τη σεξουαλική τους ζωή μέχρι τα 16 τους χρόνια.
Ωστόσο, σύμφωνα με την εφημερίδα "Αδέσμευτος Τύπος" δεν είναι μόνο οι έφηβοι
που φαίνεται να έχουν ερωτικές επαφές, αλλά και οι προέφηβοι, καθώς βάσει της
έρευνας ένα ποσοστό της τάξεως του 5,7 % ξεκίνησε τη σεξουαλική του ζωή μόλις στην
ηλικία των 12, με την αναλογία να είναι ένα κορίτσι προς τρία αγόρια.
"Οι έφηβοι θα ήθελαν να έχουν επαρκέστερη ενημέρωση σε ό,τι αφορά το σεξ.
Εκτιμάμε ότι θα ήταν καλό να υπάρξει μάθημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα
σχολεία", αναφέρει η Άρτεμις Τσίτσικα, επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας
Εφηβικής Υγείας του "Αγλαΐα Κυριακού".
Παρά τη σεξουαλική τους ωρίμανση, πάντως, το ίδιο ώριμα δεν αποδεικνύονται τα
Ελληνόπουλα και σε ό,τι αφορά τα μέτρα προφύλαξης που λαμβάνουν, καθώς ένα 10%
δηλώνει πως κάνει σεξ χωρίς καμία αντισύλληψη, ενώ μόνο ένας στους δύο εφήβους
χρησιμοποιεί προφυλακτικό και μάλιστα όχι πάντα με τον σωστό τρόπο.
Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι τόσο ότι στην Ελλάδα γίνονται ετησίως 40.000
αμβλώσεις, από κορίτσια κάτω των 18 ετών, όσο και το ότι 23% αυτών βρέθηκαν
θετικά σε σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα τύπου κονδυλωμάτων.
Η σεξουαλική ζωή αρχίζει μόλις τελειώνει το... δημοτικό
Αποκαλυπτικά είναι τα ευρήματα έρευνας για τη ζωή παιδιών και εφήβων η οποία
πραγματοποιήθηκε στη Ζάκυνθο σε 773 μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου.
Από το σύνολο των εφήβων, ένας στους τρεις δήλωσε ότι είχε τουλάχιστον μία
σεξουαλική εμπειρία.
Από το σύνολο των εφήβων - 15χρονων - , περίπου ένας στους τρεις (ποσοστό 34.5%)
ανέφερε ότι είχε τουλάχιστον μία σεξουαλική εμπειρία. Το ποσοστό των αγοριών, που
ανέφεραν σεξουαλική εμπειρία, ήταν 44.6% και των κοριτσιών 26.3%. Από αυτούς ένας
στους δύο είχε ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία στην ηλικία των 15 ετών και ένας
στους 2 στην ηλικία 14 ετών και νωρίτερα.
Ζητήθηκε ακόμα από τους εφήβους να απαντήσουν για το αν έλαβαν μέτρα
αντισύλληψης την τελευταία φορά, που είχαν σεξουαλική επαφή. Από αυτούς ποσοστό
2.2% δήλωσε ότι δεν έλαβαν κάποιο μέτρο αντισύλληψης, ενώ 79.7% δήλωσαν ότι
χρησιμοποίησαν προφυλακτικό.
Ως προς τις σπουδές, τέσσερις στους πέντε (ποσοστό 79.6%) απάντησαν ότι θα ήθελαν
να σπουδάσουν σε ανώτερη σχολή ή ανώτατη σχολή με περισσότερο πρόθυμα σε αυτό
τα κορίτσια (95%) έναντι των αγοριών (65.3%).
Σε ό,τι αφορά τα ενδιαφέροντα, με τα οποία ασχολούνται στον ελεύθερο χρόνο τους, οι
μαθητές απάντησαν: Μουσική (83%), αθλητισμός (71.6%), ηλεκτρονικά παιγνίδια
(59.6%), το «κατέβασμα» τραγουδιών από το Ίντερνετ (52.1%), ανάγνωση εξωσχολικών
βιβλίων (30.1%), χορός (28.8%).
Όσο η ηλικία αυξάνεται, μειώνεται το ποσοστό των εφήβων, που ασχολούνται με το
διάβασμα, ή τις τέχνες, και αυξάνεται η ενασχόληση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Επιπλέον, με την αύξηση της ηλικίας μειώνεται το ποσοστό των εφήβων, που
ασχολούνται με διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων, ζωγραφική, θέατρο, χορό και
αυξάνεται η ενασχόληση με τον υπολογιστή.
Καθημερινά ένα στους δύο εφήβους παίζει με ηλεκτρονικά παιγνίδια από μισή έως 2
ώρες την ημέρα με τα αγόρια να συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά (54.6%),
έναντι των κοριτσιών (28.8%). Μάλιστα "εξπέρ" στα ηλεκτρονικά εμφανίζονται οι
11χρονοι (62%), ακολουθούν οι 13χρονοι (49.7%) και οι 15χρονοι (40%).
Σύμφωνα με την έρευνα, μεταξύ 2006 και 2010 παρατηρήθηκαν οι εξής εξελίξεις:
1. Αυξήθηκε το ποσοστό των εφήβων, που ζουν σε μονογονεϊκές οικογένειες, ενώ
μειώθηκε το ποσοστό εκείνων, που ανέφεραν ότι ζούν στο ίδιο σπίτι με τον παππού ή
τη γιαγιά.
2. Μειώθηκε το ποσοστό εκείνων, που θεωρούν ότι η οικογένειά τους είναι σε καλή
οικονομική κατάσταση.
3. Μειώθηκε το ποσοστό εκείνων, που δηλώνουν ικανοποιημένοι από την οικογενειακή
τους ζωή.
4. Παρέμεινε σταθερό το ποσοστό των εφήβων, που δηλώνουν ότι καπνίζουν
καθημερινά.
5. Παρέμεινε σταθερό το ποσοστό των εφήβων, που αναφέρουν τη χρήση κάνναβης,
αλλά αυξήθηκε το ποσοστό εκείνων, που αναφέρουν τη χρήση χαπιών «έκσταση» ή
άλλων ουσιών.
Σε ό,τι αφορά τη χρήση παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών η έρευνα περιορίστηκε
μόνο στους 15χρονους και αφορούσε τις ουσίες «κάνναβη», «έκσταση», συνθετικά
ναρκωτικά, ή άλλες παράνομες ουσίες. Δοκιμή ή χρήση κάνναβης ανέφεραν 7.9% των
αγοριών και 5.7% των κοριτσιών. Ποσοστό 1.2% των εφήβων ανέφεραν μόνο δοκιμή
και όχι χρήση.
Η σχέση με τις εξαρτησιογόνες ουσίες -σύμφωνα με τις απαντήσεις των παιδιών- ξεκινά
από τις νόμιμες, με τη χρήση αλκοόλ από την ηλικία των 13 ετών και επεκτείνεται από
την ηλικία των 14 ετών στο τσιγάρο. Περιστατικά μέθης εμφανίζονται στους εφήβους
από την ηλικία των 14.4 ετών. Η χρήση της κάνναβης εμφανίζεται σε μία μέση ηλικία
14.7 ετών, ενώ η δοκιμή άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών αρχίζει από την ηλικία των
14.8 ετών.
«Ρώσικη ρουλέτα» το εφηβικό σεξ
Πολύ νωρίς και χωρίς προφυλάξεις αρχίζει η σεξουαλική ζωή των νέων μας
Τα τελευταία πέντε χρόνια γιατροί, γονείς και έφηβες κοπέλες στη χώρα μας έχουν στα
χέρια τους ένα προληπτικό αντικαρκινικό «όπλο» το οποίο φαίνεται ότι μπορεί να
εξαφανίσει από τον... χάρτη τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και όχι μόνο.
Πρόκειται για το εμβόλιο του HPV, το οποίο, παρ' ότι έχει τύχει ευρείας αποδοχής σε
άλλα κράτη, στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται ακόμα με δισταγμό. Και αυτό τη στιγμή που
οι έλληνες έφηβοι δεν διστάζουν, όπως δείχνουν νέα ερευνητικά στοιχεία, να
εμπλακούν σε σεξουαλικές σχέσεις οι οποίες τους αφήνουν «έρμαια» στα...
αδυσώπητα χέρια του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Εγκριτοι ειδικοί ρίχνουν
μιλώντας στο «Βήμα» φως στο προφίλ ασφαλείας των δύο εμβολίων για τον HPV που
κυκλοφορούν στη χώρα μας και αναφέρουν κατηγορηματικά ότι η μόνη σοβαρή
«παρενέργεια» της όλης υπόθεσης είναι η αδικαιολόγητη ανασφάλεια που υποθηκεύει
το μέλλον της υγείας χιλιάδων παιδιών.
Το τελευταίο διάστημα ζει μια... τρέλα. Δεν φθάνει που έχει να διαχειριστεί σε
καθημερινή βάση την έφηβη κόρη της - όσοι γονείς έχουν παιδιά στην εφηβεία
καταλαβαίνουν καλά τι θα πει αυτό -, έχει να διαχειριστεί και το ζήτημα του εμβολίου
για τον HPV της έφηβης κόρης της. Εχει ακούσει ότι το εμβόλιο σώζει από τον καρκίνο
του τραχήλου της μήτρας και ο γυναικολόγος της στον οποίον απευθύνθηκε συνέστησε
τον εμβολιασμό του παιδιού (δεν συμβαίνει πάντως με όλους τους γυναικολόγους το
ίδιο από ό,τι έμαθε). Ωστόσο ο παιδίατρος που παρακολουθεί τη μικρή από μωρό είχε
ενδοιασμούς και της πρότεινε να περιμένει έως ότου παρέλθει ακόμη μεγαλύτερο
διάστημα για να φανεί το «προφίλ ασφαλείας» του εμβολίου. Εκείνη δεν ήξερε τι να
κάνει και ζήτησε τη γνώμη της φαρμακοποιού της την οποία γνωρίζει και εμπιστεύεται
εδώ και... αιώνες. Η απάντηση ήταν κατηγορηματική «άφησέ το καλύτερα, δεν ξέρουμε
ακόμη τις παρενέργειες» και συνοδευόταν από το επιχείρημα «ούτε εγώ το έκανα στην
κόρη μου. Δεν υπάρχει άλλωστε λόγος αφού δεν έχει ξεκινήσει τη σεξουαλική ζωή
της». Τι να κάνει η άμοιρη μητέρα; Αρχισε να ρωτά οποιονδήποτε της φαινόταν
σχετικός με το ζήτημα, να ψάχνει στο Internet. Καθώς τα περισσότερα στοιχεία έκλιναν
στη ζυγαριά υπέρ του εμβολίου αποφάσισε να αγοράσει την πρώτη δόση - και τα δύο
εμβόλια που κυκλοφορούν για τον ΗPV στη χώρα μας χορηγούνται σε τρεις δόσεις
συνολικά. Στην απόφαση συνέτεινε και το γεγονός ότι το εμβόλιο, παρά το υψηλό
κόστος του, που κυμαίνεται συνολικά στα 450 ευρώ, έχει εισαχθεί στο Εθνικό
Πρόγραμμα Εμβολιασμών και καλύπτεται από τα Ταμεία. Ωραία λοιπόν, όλα καλά...
στη θεωρία, η απόφαση ελήφθη. Διότι στην πράξη, η μόνη απόφαση που έλαβε η
δόλια μάνα είναι να συντηρεί το εμβόλιο στο... ψυγείο και να μην ξέρει τι να το κάνει
αφού φοβάται.
Πέντε χρόνια... ομίχλη
Η μικρή αυτή πικρή ιστορία είναι η κοινή ιστορία πολλών ελληνίδων μητέρων, όπως
μαρτυρούν οι πληροφορίες που λαμβάνουμε πανταχόθεν. Παρ’ ότι έχει παρέλθει μια
πενταετία από την κυκλοφορία του πρώτου εμβολίου για τον ΗPV στη χώρα μας πρόκειται για το Gardasil που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2007 ενώ στο τέλος της
ίδιας χρονιάς εμφανίστηκε και το έτερο εμβόλιο, το Cervarix -, φαίνεται ότι το τοπίο
είναι... ομιχλώδες στο «κεφάλι» γονέων αλλά και γιατρών. Το σημαντικό όμως είναι,
όπως ανέφεραν στο «Βήμα» έγκριτοι ειδικοί οι οποίοι κλήθηκαν να ξεκαθαρίσουν τα
πράγματα, αυτή η ομίχλη να μη σκεπάσει το μέλλον πολλών νέων παιδιών χωρίς λόγο,
στερώντας τους μια μοναδική ευκαιρία πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της
μήτρας (και ίσως και άλλων καρκίνων, όπως του στοματοφάρυγγα, του κόλπου, του
πέους και του πρωκτού, σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά στοιχεία) η οποία
δίνεται πλέον απλόχερα - και δωρεάν - με ένα... τσίμπημα (άντε τρία).
Περίπου μια πενταετία κυκλοφορίας λοιπόν των εμβολίων για τον HPV, κατά την οποία
έχουν χορηγηθεί περί τις 89 εκατομμύρια δόσεις του Gardasil και 25 εκατομμύρια
δόσεις του Cervarix παγκοσμίως. Kαι όμως τα εμβόλια για τον HPV δεν φαίνεται να
έχουν μπει όσο θα έπρεπε στη συνείδηση των Ελλήνων (ειδικών και μη), όπως
συμβαίνει σε άλλες χώρες σαν τις σκανδιναβικές, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη
Νέα Ζηλανδία, όπου τα ποσοστά κάλυψης κυμαίνονται μεταξύ 85% και 95%. Δεν είναι
λίγοι οι ειδήμονες που λένε ότι σε μεγάλο βαθμό αιτία της άρνησης είναι η άγνοια.
Ιδού λοιπόν τελευταία επίσημα δεδομένα για την ασφάλεια των εμβολίων προς γνώση
(και συμμόρφωση):
Παιδογυναικολόγος: Ο ιατρός της νεαρής γυναίκας
Όπως είναι λογικό, ο γυναικολόγος αποτελεί τον «Ιατρό της γυναίκας» και είναι αυτός
τον οποίο επισκέπτεται συχνότερα από οποιασδήποτε άλλης ειδικότητας ιατρό. Ο
γυναικολόγος κατευθύνει και συμβουλεύει την γυναίκα για διάφορα ζητήματα υγείας
σε όλη τη διάρκεια της ζωής της.
Όσο και αν ακούγεται κάποιες φορές παράξενο, γυναικολογικά προβλήματα μπορεί να
εμφανιστούν ακόμα και από τη γέννηση ενός κοριτσιού. Κατά την παιδική ηλικία και
την εφηβεία, είναι δυνατό να εμφανισθεί σχεδόν κάθε είδους γυναικολογική πάθηση.
Για παράδειγμα, υπάρχουν σε νεογέννητα περιπτώσεις με αμφίβολα έξω γεννητικά
όργανα. Οι καταστάσεις αυτές πρέπει να εξετάζονται και να αντιμετωπίζονται αμέσως,
καθώς μπορεί να είναι απειλητικές ακόμα και για τη ζωή του νεογνού.
Κατά τη βρεφική ηλικία και παιδική ηλικία τα προβλήματα είναι αρκετά συχνά αν και
δυστυχώς πολλές φόρες δεν δίνεται η απαιτουμένη σημασία με αποτέλεσμα να
δημιουργούνται οι βάσεις για μεγαλύτερα προβλήματα στο μέλλον. Οι κολπίτιδες
αποτελούν τη συχνότερη γυναικολογική πάθηση της παιδικής ηλικίας, καθώς λόγω
ανωριμότητας των γεννητικών οργάνων είναι πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις από
μικρόβια.
Επίσης, η χρήση της πάνας με την ενούρηση και την αφόδευση δημιουργεί πολλά
προβλήματα, καθώς η μεταφορά κοπράνων μέσα στον κόλπο είναι εύκολη. Στα μικρά
κορίτσια, η κακή υγιεινή στο σχολείο και η απειρία τους σε θέματα ατομικής υγιεινής,
ιδίως μετά από τη χρήση της τουαλέτας, αποτελεί έναν ακόμα επιπλέον κίνδυνο, με
αποτέλεσμα οι λοιμώξεις να είναι συχνότατες. Συνήθως, εμφανίζουν ερεθισμό στα
γεννητικά όργανα και αυξημένα κολπικά υγρά. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται
εξέταση και καλλιέργεια των κολπικών υγρών, από το βάθος του κόλπου. Η λήψη από
τα έξω γεννητικά όργανα, οδηγεί με βεβαιότητα σε λάθος απάντηση της εξέτασης και
λάθος θεραπεία. Η λήψη των υγρών από το βάθος του κόλπου, γίνεται διάμεσου ενός
ανοίγματος, που υπάρχει φυσιολογικά στον παρθενικό υμένα όλων των κοριτσιών. Η
εξέταση δεν κρύβει κανένα κίνδυνο όταν γίνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο
Παιδογυναικολόγο.
Τα γυναικολογικά προβλήματα των εφήβων μοιάζουν με αυτά των ενηλίκων γυναικών.
Οι συχνότερες διαταραχές είναι οι ανωμαλίες της περιόδου. Είναι σχεδόν κανόνας ότι
όταν πρωτοεμφανίζεται η περίοδος υπάρχουν πολλές διαταραχές, μέχρι οι ορμόνες να
βρουν την ισορροπία τους. Επίσης, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών
πρωτοεμφανίζεται κυρίως κατά την Εφηβεία. Για τις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται
προσεκτική διερεύνηση με ορμονικές εξετάσεις αίματος αλλά και απεικονιστικές
εξετάσεις, όπως πχ υπερηχογράφημα. Η διάγνωση πρέπει να τίθεται με προσοχή, και
όχι βιαστικά και επιπόλαια, με στόχο να μη φορτίσουμε ψυχολογικά μια Έφηβη με το
βάρος μιας λανθασμένης διάγνωσης. Η σωστή αντιμετώπιση των διαταραχών της
περιόδου στην Έφηβη πρέπει να είναι στοχευόμενη πάνω στην αιτία του προβλήματος,
και όχι γενική ή αόριστη.
Το πεδίο, με το οποίο ασχολείται ο Γυναικολόγος Παίδων και Εφήβων
(Παιδογυναικολόγος), περιλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερο φάσμα θεμάτων, από
περιπτώσεις ογκολογίας, μέχρι και μαιευτικής. Οι κυήσεις στην εφηβεία να αποτελούν
χωρίς καμία αμφιβολία, κυήσεις υψηλού κινδύνου. Η άγνοια και η παραπληροφόρηση
που υπάρχει στους έφηβους, για θέματα γονιμότητας και αντισύλληψης, αυξάνει
δραματικά τον αριθμό των ανεπιθύμητων κυήσεων. Ο καλύτερος τρόπος για την
προστασία από ανεπιθύμητες κυήσεις είναι η σωστή πληροφόρηση. Η πρόληψη και
ενημέρωση γίνεται με μια απλή επίσκεψη και συζήτηση με τον Γυναικολόγο Εφήβων,
αλλά και μέσα από ομιλίες και παρουσιάσεις σε σχολεία και συλλόγους.
Με βάση όλα τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό, η πρώτη
επαφή γνωριμίας, που θα έχει το νεαρό κορίτσι με το γυναικολόγο, να είναι μια θετική
εμπειρία, που δεν θα το τραυματίσει ψυχικά, κάνοντας δυσάρεστη την γυναικολογική
εξέταση για το υπόλοιπο της ζωής του. Την κατάλληλη εμπειρία και καθημερινή
εξοικείωση με το νεαρό κορίτσι και την έφηβη έχει ο Γυναικολόγος Παίδων και
Εφήβων. Με συναίσθηση της ευθύνης απέναντι στην αναπαραγωγική υγεία μικρών
κοριτσιών, αλλά και νέων γυναικών, πρέπει να παρέχονται ολοκληρωμένες υπηρεσίες
γυναικολογικής υγείας. Στόχος είναι να προστατέψουμε την δυνατότητα του μικρού
κοριτσιού και της νέας γυναίκας να αποκτήσει τη δική της οικογένεια, όποτε αυτή το
θελήσει.
Απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις:

Αλλάζει ο κύκλος με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής;
Το θέμα της περιόδου και του κύκλου δεν έχει σχέση με την έναρξη της σεξουαλικής
δραστηριότητας. Όταν μια κοπέλα «ολοκληρώνει» δεν επηρεάζονται και δεν
μεταβάλλονται οι ορμόνες της, ούτε γίνεται κάποια ορμονική διαταραχή.
Οι σεξουαλικές επαφές και η έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας είναι κάτι
απόλυτα φυσιολογικό. Πιθανά το άγχος της πρώτης φοράς να παίζει κάποιο ρόλο και
να προκαλεί κάποια μικροανωμαλία στον κύκλο της έφηβης ή νέας γυναίκας.

Ποιες είναι οι γόνιμες ημέρες μου;
Για να υπολογίσουμε με επιτυχία τις γόνιμες ημέρες του κύκλου πρέπει ο κύκλος να
είναι σταθερός, για τουλάχιστον 6 μήνες. Η απελευθέρωση του ωαρίου γίνεται περίπου
στη μέση του κύκλου και διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα (ανάλογα με τη διάρκεια
του κύκλου). Το ωάριο ζει περίπου 24 ώρες, αλλά έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις
που το ωάριο έζησε ακόμα και μια εβδομάδα.
Άρα, αν συνυπολογίσουμε και τη διάρκεια ζωής του σπερματοζωαρίου, οι
«επικίνδυνες» (στην περίπτωση που δεν επιθυμούμε εγκυμοσύνη) ημέρες διαρκούν
αρκετά περισσότερο. Φυσικά, μόνο τις γόνιμες ημέρες μια γυναίκα μπορεί να μείνει
έγκυος, αλλά καθώς ο κύκλος είναι ευμετάβλητος, πχ άγχος ή στρες, μπορεί να
μετατοπισθούν οι γόνιμες ημέρες και να υπάρξει ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί μια κοπέλα να κάνει το εμβόλιο κατά του καρκίνου
του τραχήλου της μήτρας;
Το μεγαλύτερο όφελος σε μια κοπέλα μπορεί να επιτευχθεί όταν ο εμβολιασμός
ολοκληρωθεί πριν από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Για το σκοπό αυτό, το
εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχουν ενταχθεί στο πλαίσιο του
τακτικού προληπτικού εμβολιασμού στα παιδιά. Σε κάθε όμως περίπτωση, υπάρχει
κάποιο όφελος για όλες τις γυναίκες, σχεδόν σε όλες τις ηλικίες.
Για μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες, η χρησιμότητα του εμβολίου είναι αντικείμενο
συζήτησης μεταξύ γυναίκας και Γυναικολόγου. Η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται μετά
από συνεκτίμηση κάποιων ατομικών παραγόντων.

Πόσες φορές μπορώ να πάρω το χάπι της επόμενης μέρας;
Πρέπει να τονίσουμε ότι το χάπι αυτό αποτελεί μια «πυροσβεστική» μέθοδο, που
διορθώνει λάθη ή ατυχήματα, που μπορεί να καταλήξουν σε μια ανεπιθύμητη
εγκυμοσύνη. Δεν αποτελεί μέθοδο αντισύλληψης και δεν πρέπει να λαμβάνεται σε
τακτική βάση, καθώς μπορεί να αλλάξει τον κύκλο και η ανωμαλία αυτή να αυξήσει,
και μάλιστα κατά πολύ, τον κίνδυνο μιας ανεπιθύμητης κύησης στους επόμενους
μήνες. Όταν χαλάει ο κύκλος από το χάπι, χρειάζεται συχνά (όχι πάντα) 1-2 μήνες για
να επανέλθει. Είναι μύθος ότι η μέθοδος της επείγουσας αντισύλληψης μπορεί να
προκαλέσει σοβαρότατες βλάβες στον οργανισμό. Δεν πρέπει να κατηγορούμε άδικα
το χάπι και καλό είναι, όταν υπάρχει λόγος, να λαμβάνεται.
Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι μια μέθοδος, που καλό είναι να λαμβάνεται μετά
από συνεννόηση με το Γυναικολόγο, γιατί δεν πρέπει να γίνεται άσκοπη χρήση του.
Από την εμπειρία μου, ένα ποσοστό περίπου 40% λαμβάνει το χάπι χωρίς να υπάρχει
λόγος. Πολλά εξαρτώνται από την ημέρα του κύκλου κατά την οποία συνέβηκε το
ατύχημα, αλλά και από την διάρκεια και σταθερότητα του κύκλου. Το ζευγάρι πρέπει
να βρει μια σωστή αντισυλληπτική μέθοδο, που να του ταιριάζει και να μην χρειάζεται
να καταφεύγει συχνά στην επείγουσα αντισύλληψη, παρά μόνο σπάνια, όταν υπάρχει
πραγματικά ανάγκη.

Μπορεί να σπάσει ο παρθενικός υμένας με τα δάχτυλα κατά τον αυνανισμό;
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η ρήξη (σπάσιμο) του παρθενικού
υμένα γίνεται με την πρώτη σεξουαλική πράξη, δηλαδή την πρώτη διείσδυση του
πέους στον κόλπο της γυναίκας. Επίσης, "σπάσιμο" του παρθενικού υμένα μπορεί να
γίνει με διείσδυση οποιουδήποτε αντικειμένου μέσα στον κόλπο, και φυσικά και με τα
δάχτυλα είτε κατά τη διάρκεια του αυνανισμού ή κατά το ερωτικό παιχνίδι. Τρίτος
τρόπος είναι κάποιο ατύχημα που συνδυάζεται με χτύπημα στην περιοχή, πχ, πτώση
από ποδήλατο, στην παιδική χαρά, κλπ. Η ρήξη του παρθενικού υμένα είναι ίδια (πόνος
- αίμα) όπως και αν αυτή γίνει.
Ο παρθενικός υμένας έχει αιμοφόρα αγγεία. Αν η ρήξη ("σπάσιμο", σκίσιμο) γίνει σε
σημείο που περιέχει μεγάλο αγγείο, τότε μπορεί το αίμα να είναι αρκετό. Μπορεί να
επαναληφθεί 2 και 3 φορές το ίδιο φαινόμενο, καθώς την πρώτη φορά μπορεί η ρήξη
να μην είναι πλήρης. Η ρήξη του παρθενικού υμένα διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα.
Συνήθως όμως εμφανίζεται λίγο αίμα ή/και αισθάνεται κάποιο πόνο ή τσούξιμο, έστω
και πολύ ήπιο.

Θα ήθελα να σας ρωτήσω γιατί η μέθοδος της διακεκομμένης συνουσίας
θεωρείται αναποτελεσματική και ανασφαλής;
Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και πριν την εκσπερμάτιση, υπάρχει έξοδος
από το πέος του άνδρα κάποιας μικρής ποσότητας υγρών, η οποία δεν γίνεται
αντιληπτή, τα οποία ονομάζονται προσπερματικά υγρά. Τα υγρά αυτά συμπαρασύρουν
λίγες χιλιάδες σπερματοζωαρίων, που είναι ικανά αν και λίγα, κάποιες φόρες να
προκαλέσουν εγκυμοσύνη.
Οι πιθανότητες για ανεπιθύμητη κύηση αυξάνουν σε μια δεύτερη, συνεχόμενη επαφή
του ζευγαριού, καθώς τα προσπερματικά υγρά μπορεί να συμπαρασύρουν
σπερματοζωάρια, που έχουν παραμείνει μέσα στην ουρήθρα, από σταγόνες
σπέρματος, από την πρώτη επαφή. Άλλος λόγος, που καθιστά επισφαλή
αντισυλληπτική μέθοδο τη μέθοδο της διακεκομμένης συνουσίας είναι ότι ο άντρας
μπορεί να μην προλάβει να εξέλθει του κόλπου, στην προσπάθεια του να παρατείνει
λίγο παραπάνω την ευχαρίστησή του.

Τα αντισυλληπτικά χάπια τα παίρνουμε μόνο με την καθοδήγηση του
γυναικολόγου ή και μόνες μας;
Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι φάρμακα τα όποια έχουν χρησιμοποιηθεί από
εκατομμύρια γυναίκες, με μεγάλη ασφάλεια. Έχουν πολλές ευεργετικές δράσεις, όχι
μόνο για αντισύλληψη, αλλά και για τον ανώμαλο κύκλο, την αυξημένη ποσότητα της
περιόδου, τους πόνους κατά την περίοδο, τις κύστεις των ωοθηκών, το λιπαρό δέρμα,
την αυξημένη τριχοφυΐα, την ακμή κλπ. Εκτός όμως από τις ενδείξεις, υπάρχουν και οι
αντενδείξεις. Υπάρχουν δηλαδή καταστάσεις που το αντισυλληπτικό πρέπει να
αποφεύγεται. Έτσι, αν και είναι μια απλή διαδικασία το να πάρει κάποια γυναίκα
αντισυλληπτικά χάπια, καλό είναι να γίνει κάτω από σωστή καθοδήγηση γυναικολόγου,
για καλύτερο αποτέλεσμα και μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι εξετάσεις είναι απλές και μαζί
με το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό, η γυναίκα βρίσκει ποιο χάπι της ταιριάζει
καλύτερα.
Το καλύτερο λοιπόν είναι η νέα κοπέλα να συμβουλευτεί κάποιο γυναικολόγο, με
γνώσεις πάνω στην αντισύλληψη, αλλά και Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας, και να
συζητήσει αν μπορείς να πάρει αντισυλληπτικά με ασφάλεια ή όχι, και αν ναι, ποιο
είναι το κατάλληλο για αυτήν, καθώς όλα τα αντισυλληπτικά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ.

Πώς γίνεται μια διακοπή κύησης;
Σε γενικές γραμμές, η διακοπή κύησης αποτελεί μια μικροεπέμβαση. Είναι μια σύντομη
και απλή διαδικασία αλλά πρέπει να γίνει με προσοχή για να μην υπάρξουν
προβλήματα στο μέλλον, όταν η γυναίκα θα θέλει να κάνει παιδιά. Μετά από τη
διαδικασία σαφώς χρειάζεται να πάρει φάρμακα, για σύντομο χρονικό διάστημα, για
μεγαλύτερη ασφάλεια. Επίσης, πρέπει να βρεθεί και μια σωστή και κατάλληλη
αντισυλληπτική μέθοδος, για να μην επαναληφθεί άλλη ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στο
μέλλον. Πόνος ουσιαστικός δεν υπάρχει, αφού θα πάρει κάποια ελαφρά παυσίπονα. Η
νέα κοπέλα επιστρέφει στο σπίτι της λίγες ώρες μετά χωρίς σοβαρά προβλήματα, και
στην εργασία της συνήθως από την επόμενη ημέρα, αν το επιθυμεί.
Υπάρχουν όμως πολλά πράγματα και κάποιες λεπτομέρειες από το ιστορικό της, καθώς
και κάποιες αδρές εξετάσεις, που πρέπει να προσέξει ο γυναικολόγος και αρκετές
λεπτομέρειες που πρέπει να συζητήσει με την κοπέλα, για την δική της υγεία και
ασφάλεια. Ο Νόμος προβλέπει ότι, σε περίπτωση που αυτή είναι ανήλικη, χρειάζεται η
συγκατάθεση ενός από τους δυο γονείς ή κηδεμόνες. Γενικά, οι νεαρές κοπέλες
προτιμούν τα ιδιωτικά μαιευτήρια, παρά τα Δημόσια, για προστασία της ανωνυμίας
τους.
ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ
Αδιάφοροι για τις επιπτώσεις της αποφυγής χρήσης προφυλακτικού αποδεικνύονται οι
Έλληνες έφηβοι, οι οποίοι μυούνται από μικροί στον έρωτα, σύμφωνα με νέα
πανελλαδική επιδημιολογική έρευνα, που πραγματοποίησε η Ελληνική Εταιρεία
Κολποσκόπησης και Παθολογίας Τραχήλου, η ΕΣΔΥ, η Αʼ Ψυχιατρική Κλινική και η Βʼ
Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική του Αιγινήτειου και το Τμήμα Στατιστικής του LSE.
Η πλειονότητα των 5.000 μαθητών της Γʼ Λυκείου, που συμμετείχαν στη μελέτη, και
συγκεκριμένα το 59,7% είχε ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές για πρώτη φορά στην
ηλικία των 15,5 έτη, ενώ είχε μέσο όρο ερωτικών συντρόφων τους 1,9.
Το ανησυχητικό είναι πως, αν και γνωρίζουν για το AIDS και τα σεξουαλικώς
μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), όπως και τον κίνδυνο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, δεν
χρησιμοποιούν προφυλακτικό!
Το 68,5% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι γνωρίζει για το AIDS, ωστόσο μικρότερα ήταν
ποσοστά όσων γνώριζαν για τα υπόλοιπα ΣΜΝ, το 59% γνώριζε για τη σύφιλη και την
ηπατίτιδα και το 35% για τα κονδυλώματα και τη γονόρροια.
Ωστόσο, οι έφηβοι μένουν στη θεωρία καθώς στην πράξη η πλειονότητα δεν
χρησιμοποιεί προφυλακτικό, παρόλο που γνωρίζει, σε ποσοστό 92%, ότι είναι βασικός
τρόπος αντισύλληψης και σε ποσοστό 51.3% ότι αποτελεί κύριο μέσο προφύλαξης
εναντίον των ΣΜΝ. Μόλις το 37% το χρησιμοποιούσε.
Ανησυχητικό είναι πως σε ποσοστό 84.6%, οι μαθητές θεωρούν το χάπι της επόμενης
ημέρας ως σωστό μέσο αντισύλληψης! Βέβαια, το15,9% ανέφερε ως λύση την αποχή
από τη σεξουαλική επαφή.
«Η χαμηλή μέση ηλικία έναρξης ολοκληρωμένων σεξουαλικών επαφών, σε συνδυασμό
με την ελλιπή γνώση και προφύλαξή τους σχετικά με την αντισύλληψη και τα ΣΜΝ
απαιτεί από όλους τους αρμόδιους φορείς συντονισμένη στρατηγική αντιμετώπισης
του κινδύνου αύξησης των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών και των σεξουαλικώς
μεταδιδόμενων νοσημάτων στην εφηβεία» ανέφεραν οι ειδικοί που παρουσίασαν τη
μελέτη στο πλαίσιο του 12ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μαιευτικής και Γυναικολογίας.
Εφηβεία και ΣΜΝ
Το πρόβλημα δεν είναι στην κατανόηση, αλλά στην επιλογή
Σύμφωνα με τις αναφορές μιας πρόσφατης μελέτης, οι έφηβοι καταλαβαίνουν πως
μεταδίδονται τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και προσπαθούν να
μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης, χρησιμοποιώντας ωστόσο αναποτελεσματικές
πρακτικές.
Η μελέτη ξεκίνησε το 2006 και συμμετείχαν σε αυτή 37 αφρό-αμερικανοί έφηβοι από
δύο διαφορετικές επαρχιακές περιοχές της Β. Καρολίνας. Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν
στο συγκεκριμένο πληθυσμό, γιατί τα ποσοστά πρώιμης έναρξης σεξουαλικών επαφών
και μόλυνσης από ΣΜΝ σε αυτόν, είναι από τα υψηλότερα της χώρας. Πιο
συγκεκριμένα κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 9.1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ΣΜΝ σε
νέους ηλικίας 15-24.
Εξετάστηκε η κατανόηση των συμμετεχόντων αναφορικά με τις στρατηγικές
πρωτοβάθμιας πρόληψης των ΣΜΝ, περιγράφηκαν τα συχνά εμπόδια που
συναντούσαν στην εφαρμογή τους και αναγνωρίστηκαν οι μέθοδοι μείωσης του
κινδύνου που τελικά υιοθετούσαν.
Βρέθηκε πως οι έφηβοι κατανοούσαν τον τρόπο μετάδοσης των ΣΜΝ, αλλά θεωρούσαν
πως οι στρατηγικές πρωτοβάθμιας πρόληψης όπως είναι η σεξουαλική αποχή και η
συστηματική χρήση του προφυλακτικού είναι απίθανο, ή δύσκολο να εφαρμοστούν.
Σύμφωνα μάλιστα με τα δεδομένα από τις συνεντεύξεις, οι έφηβοι είχαν αναπτύξει τις
δικές τους στρατηγικές μείωσης του κινδύνου μόλυνσης από ΣΜΝ. Αυτές
περιελάμβαναν για παράδειγμα, έμμεσες αξιολογήσεις της σεξουαλικής υγείας του
ερωτικού συντρόφου βασισμένες στην εξωτερική εμφάνιση, τη βλεμματική επαφή και
τη γλώσσα του σώματος. Τα κορίτσια μάλιστα ανέφεραν πως έκαναν συχνά εξετάσεις
ελέγχου για την ύπαρξη κάποιου ΣΜΝ , ελέγχοντας ταυτόχρονα και την πίστη του
συντρόφου τους σε αυτές. Όσο παρέμεναν χωρίς ΣΜΝ ένιωθαν ότι μπορούν να
εμπιστευτούν το σύντροφό τους.
Η μελέτη αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί δείχνει το βαθμό στον οποίο τα
μηνύματα δημόσιας υγείας δε συνάδουν με τις πραγματικές ανάγκες των εφήβων.
Είναι απαραίτητο να αναγνωριστούν όποιες λανθασμένες αντιλήψεις υπάρχουν γύρω
από τα ΣΜΝ και να διορθωθούν. Δεν έχει ουσία όμως, να προτείνεται ως μέθοδος
πρόληψης η αποχή σε εφήβους που θεωρούν πως είναι σε φυσιολογική ηλικία για να
έχουν σεξουαλικές σχέσεις.
Τα μηνύματα δημόσιας υγείας λοιπόν οφείλουν να τροποποιηθούν και να παρέχουν
εύχρηστα εργαλεία που θα βοηθήσουν τους εφήβους να έχουν περισσότερο κριτική
σκέψη αναφορικά με τις επιλογές τους.
Αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων στους εφήβους
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι ανακοινώσεις των ειδικών, για τη σεξουαλική ζωή
των εφήβων στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τα όσα ελέχθησαν σε Ημερίδα για την Σεξουαλική Υγεία των Εφήβων που
διοργάνωσε ο Δήμος Αμαρουσίου υπό την αιγίδα του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης
Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) και της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Ε.Ε.Ι.), με
θέμα: « Σεξουαλική Υγεία και Πρόληψη», το τελευταίο διάστημα καταγράφεται έξαρση
των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων στους εφήβους, ενώ ένας στους τρεις δεν
χρησιμοποιεί σωστά το προφυλακτικό και το 19.4% των παιδιών μπαίνουν σε
ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου.
Tρεις στους δέκα εφήβους δεν χρησιμοποιούν σωστά το προφυλακτικό, με αποτέλεσμα
να εκθέτουν τον εαυτό τους στον κίνδυνο των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων
Νοσημάτων. Ωστόσο πάνω από το 80% των σεξουαλικά δραστήριων εφήβων
αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν προφυλακτικό.
Τέλος, μέχρι τα 16 χρόνια τους, το 16% των εφήβων (1 προς 3 όσον αφορά στην
αναλογία κοριτσιών αγοριών) έχουν ξεκινήσει τη σεξουαλική ζωή τους.
Τα συμπεράσματα προέκυψαν από μελέτες της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του
Νοσοκομείου Παίδων "Π&Α Κυριακού, που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας.
Εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Τι είναι το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;
Είναι ένα εμβόλιο που προφυλάει από δύο στελέχη του HPV (τύποι 16 και 18). Οι τύποι
αυτοί προκαλούν το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι
γυναίκες που εμβολιάζονται δεν «κολάνε» τους δύο αυτούς τύπους του ιού. Το
εμβόλιο ΔΕΝ προστατεύει από τα υπόλοιπα καρκινογόνα στελέχη και γι’ αυτό ο ετήσιος
έλεγχος με τεστ Παπανικολάου πρέπει να συνεχιστεί και στις γυναίκες που
εμβολιάστηκαν.
Προφυλάει το εμβόλιο και από τα κονδυλώματα;
Το ένα από τα δύο εμβόλια που κυκλοφορούν (Gardasil) προφυλάει και από τους
τύπους 6 και 11, που είναι υπεύθυνοι για τα κονδυλώματα σε ποσοστό 90%. Ωστόσο
πρέπει να τονιστεί ότι τα κονδυλώματα δεν προξενούν καρκίνο.
Είναι ασφαλές;
Ναι. Το εμβόλιο έχει γίνει από το 2006 αποδεκτό από το FDA και το CDC. Έχει μελετηθεί
σε χιλιάδες γυναίκες ηλικίας 9 – 26 ετών σε όλο τον κόσμο και η ασφάλειά του
συνεχίζει να παρακολουθείται από το FDA και το CDC. Περιέχει μόνο τις πρωτείνες του
περιβλήματος, ΟΧΙ τον ίδιο τον ιό, έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.
Σε ποιες γυναίκες συνιστάται;
Σε όλες τις γυναίκες από 9 ετών και άνω.
Ποιά είναι η καταλληλότερη ηλικία για τον εμβολιασμό;
Από 9 ετών και άνω. Όσο μικρότερη η ηλικία εμβολιασμού, τόσο πληρέστερη είναι η
προφύλαξη. Η εμβολιαζόμενη έχει καλύτερη προστασία, όταν το εμβόλιο γίνει αρκετά
πριν αρχίσει σεξουαλική δραστηριότητα.
Γιατί συνιστάται μόνο μέχρι την ηλικία των 26;
Μετά τα 26 δεν κάνει κακό, αλλά στατιστικά θα προσφέρει μικρότερη προστασία.
Πρέπει να έχω ήδη περίοδο και τακτικό κύκλο;
Όχι, αρκεί να είστε από 9 ετών και πάνω.
Πρέπει να καθυστερήσω τον εμβολιασμό μέχρι να γίνω σεξουαλικά ενεργή;
Όχι, αυτό είναι μεγάλο λάθος, που μπορεί να μειώσει πολύ το επίπεδο προστασίας του
εμβολίου. Όσο μικρότερη η ηλικία εμβολιασμού, τόσο πληρέστερη είναι η προφύλαξη.
Πρέπει να κάνω πρώτα το τεστ Παπανικολάου γιά να εμβολιαστώ;
ΟΧΙ.
Χρειάζεται να κάνω κάποιες εξετάσεις πριν εμβολιαστώ;
Όχι αν είστε υγιής.
Σε ποιο σημείο του σώματος γίνεται το εμβόλιο;
Στο επάνω μέρος του μπράτσου (δελτοειδής μυς).
Πονάει;
Ελάχιστα, όσο πονάει μια απλή ένεση.
Υπάρχουν παρενέργειες;
Το εμβόλιο HPV δεν φαίνεται να έχει σοβαρές παρενέργειες. Έχουν αναφερθεί ελαφρές
ενοχλήσεις όπως ερυθρότητα του σημείου της ένεσης, ελαφρά ζάλη κλπ. Παρ΄ολα αυτά
ένα εμβόλιο, όπως όλα τα φάρμακα, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως
αλλεργικές αντιδράσεις. Πόσες δόσεις θα χρειαστώ; Το εμβόλιο γίνεται σε 3 δόσεις που
χορηγούνται μέσα σε διάστημα 6 μηνών.
Ποιά εμβόλια υπάρχουν;
Δύο εμβόλια, το Gardasil και το Cervarix.
Από τι προφυλάει το Gardasil;
Από τους τύπους 16 και 18 (καρκινογόνοι) και από τους τύπους 6 και 11 (προκαλούν
κονδυλώματα, όχι καρκίνο).
Απο τι προφυλάει το Cervarix;
Απο του τύπους 16 και 18 (καρκινογόνοι).
Ποιό είναι το δοσολογικό σχήμα για το Gardasil;
2η δόση σε 2 μήνες μετά την 1η, 3η δόση σε 4 μήνες μετά την 2η.
Ποιό είναι το δοσολογικό σχήμα για το Cervarix;
2η δόση σε 1 μήνα μετά την 1η, 3η δόση σε 5 μήνες μετά την 2η.
Καλύπτεται η αγορά του εμβολίου από τα ταμεία;
Τα δύο εμβόλια που κυκλοφορούν για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
χορηγούνται από τα ασφαλιστικά ταμεία ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΩΡΕΑΝ σε γυναίκες ηλικίας 13-26
ετών. Χωρίς ταμείο στοιχίζει 170 ευρώ η κάθε δόση.
Θα είμαι πλήρως καλυμένη για το ιό HPV και τον καρκίνο;
Όχι. Η προστασία είναι γιά δύο ή τέσσερα στελέχη του ιού (ανάλογα το εμβόλιο). Αυτά
τα στελέχη προξενούν το 70% των καρκίνων. Για το υπόλοιπο 30% πρέπει να συνεχίστε
καθε χρόνο να εξετάζεστε από Γυναικολόγο και να κάνετε τεστ Παπαπνικολάου.
Υπάρχουν αντενδείξεις;
Δεν πρέπει να εμβολιαστεί μία γυναίκα όταν: έχει υψηλό πυρετό, είναι αλλεργική σε
συστατικά του εμβολίου (μύκητες – μούχλα), είναι έγκυος ή προσπαθεί να μείνει
έγκυος. Επίσης, οι ασθενείς σε ανοσοκαταστολή μπορεί να μην αναπτύξουν αρκετά
αντισώματα μετά τον εμβολιασμό.
Πρέπει οι εμβολιασμένες να συνεχίζουν να κάνουν τεστ Παπανικολάου κάθε χρόνο;
ΝΑΙ, γιατί το εμβόλιο προφυλάει από τα στελέχη 16 και 18 που προκαλούν το 70% των
περιπτώσεν καρκίνου, όχι από όλα τα στελέχη.
Κύηση: Δεν συνιστάται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι έρευνες δεν έχουν δείξει να
επηρεάζεται το έμβρυο, αλλά τα δεδομένα είναι λίγα και χρειάζονται περισσότερες
έρευνες. Αν μία έγκυος πρέπει να κάνει την 2η η 3η δόση της, συνιστάται η αναβολή
της δόσης για μετά τον τοκετό. Η λήψη της δόσης δεν συνιστά αιτία διακοπής της
κύησης.
Θηλασμός: Δεν θεωρείται αντένδειξη. Δεν επηρεάζεται το νεογνό.
Γιατί δεν εμβολιάζονται και οι άντρες;
Είναι πιθανό ότι εμβολιάζοντας τους άντρες θα επιτευχθεί μείωση της διασποράς του
ιού στις γυναίκες και θα μειωθούν και οι (σπάνιοι) καρκίνοι πρωκτού και πέους στους
άνδρες. Γίνονται μελέτες που θα καταλήξουν στην αναγκαιότητα του εμβολιασμού
στους άνδρες.
Αν έχω ήδη HPV θα θεραπευτώ με το εμβόλιο;
Το εμβόλιο αφορά την ΠΡΟΛΗΨΗ και όχι την θεραπεία από στελέχη του ιού HPV.
Αν έχω ήδη HPV, πρέπει/μπορώ να κάνω το εμβόλιο;
Ναι, το εμβόλιο σας προφυλάει από 4 τύπους HPV. Εσείς είναι απίθανο να έχετε και
τους 4. Ακόμη και αν τους έχετε, δεν υπαρχει αντένδειξη.
Είναι αποτελεσματική η προστασία;
Οι μελέτες δείχνουν αποτελεσματικότητα 100% στην εμφάνιση προκαρκινικών ή
καρκινικών βλαβών.
Πόσο κρατάει η προστασία;
Οι έρευνες λένε για μεγάλο χρονικό διάστημα (πάνω από 10ετία). Συνεχίζονται οι
έρευνες επί του θέματος.
Αν οι δόσεις δεν γίνουν στα σωστά χρονικά διαστήματα ή δεν γίνουν και οι τρεις,
χάνεται τελείως η προστασία;
Δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα για το πόση προστασία παραμένει σε αυτές τις
περιπτώσεις, γι’ αυτό είναι σημαντικό να ακολουθείται το σωστό πρόγραμμα
εμβολιασμού.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι να προλάβουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;
Ναι, το τεστ Παπανικολάου και η ετήσια γυναικολογική εξέταση μειώνουν την
πιθανότητα αυτού του καρκίνου, αλλά δεν την εξαλείφουν.Στις χώρες που το τεστ
Παπανικολάου εφαρμόζεται σωστά, υπάρχει μείωση του καρκίνου του τραχήλου κατά
70-85% Η μέθοδος που έχει τα καλύτερα αποτελέσματα είναι ο εμβολιασμός ΚΑΙ ο
ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου.
Χάπι της επόμενης ημέρας

Φτάνουμε λοιπόν στην δύσκολη αυτή κατάσταση που πιστεύουμε ότι έχουμε μπροστά
γκρεμό και πίσω ρέμα. Η χρήση του προφυλακτικού θα βοηθούσε στις επικίνδυνες
ημέρες αλλά το αμελήσατε. Σκέφτεστε το μετά και τις φοβερές συνέπειές του. Το χάπι
της επόμενης μέρας ακούγεται σαν το μάνα εξ' ουρανού.
Το χάπι της επόμενης ημέρας περιέχει προγεστερόνη, την ορμόνη της δεύτερης φάσης
του κύκλου. Προκαλεί υπερτροφία στο ενδομήτριο το οποίο κατόπιν πέφτει σαν
περίοδος λόγω του ότι δεν υπάρχει αρκετή προγεστερόνη να το στηρίξει. Προκαλεί
λοιπόν μία αιμορραγία από διαφυγή.
Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα.
Το χάπι της επόμενης ημέρας δεν είναι κανένα μαγικό βότανο που θα σας απαλλάξει
από τον φόβο μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και ταυτόχρονα θα διώξει το άγχος σας.
Είναι ένα ορμονικό σκεύασμα το οποίο θα σας επηρεάσει τον συγκεκριμένο κύκλο με
αποτέλεσμα η περίοδος να έρθει νωρίτερα, πιθανόν με περισσότερο αίμα και
σπανιότερα με αιμορραγία. Επίσης η κατανάλωσή του έχει συσχετιστεί στατιστικά με
εξωμήτριες κυήσεις δηλαδή με ένα έμβρυο να μεγαλώνει έξω από την μήτρα, μία
κατάσταση που κρύβει πολλούς κινδύνους για μία γυναίκα. Υπάρχει ένας μεγάλος
αριθμός νέων γυναικών που έχει πάρει το χάπι αυτό όχι μία αλλά πάρα πολλές φορές.
Θεωρούν ότι είναι κάτι τελείως ακίνδυνο και εξαιρετικά προστατευτικό και φυσικά
ποτέ δεν μίλησαν με γυναικολόγο για το χάπι. Τις περισσότερες φορές ο γυναικολόγος
μαθαίνει για την χρήση του χαπιού πολύ καιρό αφού αυτό έχει συμβεί.
Μπορείτε να αποφύγετε το χάπι;
Φυσικά και μπορείτε να το αποφύγετε αν μιλήσετε με τον γυναικολόγο σας πριν ακόμα
την έναρξη των σχέσεων. Αν γνωρίζετε λοιπόν:
Ποιος είναι ο κύκλος σας




Ποιες είναι οι γόνιμες ημέρες σας
Πότε συμβαίνει η ωορρηξία
Τον χρόνο ζωής του ωαρίου
Τον χρόνο ζωής των σπερματοζωαρίων
Κατ' αρχήν από την διάρκεια του κύκλου σας μπορείτε να υπολογίσετε την ημέρα
ωορρηξίας. Η ωορρηξία την 14η εμέρα αφορά μόνο τις γυναίκες που έχουν κύκλο 28
ημερών. Αν ο κύκλος είναι μεγαλύτερος π.χ. 30 ημερών τότε η ωορρηξία έγινε την 16η
ημέρα του κύκλου. Η ημέρα ωορρηξίας υπολογίζεται από το σύνολο μείον 14 ημέρες.
Γυναίκες με 31 ημέρες κύκλο κάνουν ωορρηξία την 17η ημέρα του κύκλου. Και πάλι
αυτός ο απλός κανόνας ισχύει αν ο κύκλος είναι σταθερός κάθε μήνα. Εάν αυτό δεν
συμβαίνει και η περίοδος εμφανίζεται άστατες ημέρες τότε σίγουρα θα πρέπει να
απευθυνθείτε στον γιατρό σας γιατί πιθανότατα υπάρχει κάποια ορμονική διαταραχή.
Μέχρι να τον επισκεφθείτε να θυμάστε να χρησιμοποιείτε προφυλακτικό. Εάν
χρησιμοποιείτε προφυλακτικό και αυτό σπάσει κατά την επαφή, μην πανικοβάλεστε
και αναζητάτε το χάπι της επόμενης ημέρας στα φαρμακεία. Αν ήταν τόσο εύκολη η
σύλληψη τότε όλες οι Ελληνίδες θα είχαν δεκάδες παιδιά. Να θυμάστε ότι ζευγάρια
χωρία κανένα πρόβλημα υπογονιμότητας προσπαθούν ένα και δύο χρόνια πριν
αποκτήσουν μωρό
Από τον κύκλο σας θα μπορέσετε να καθορίσετε την ημέρα ωορρηξίας. Αν δεν βγάλετε
άκρη, επικοινωνείστε με τον γυναικολόγο σας. Το ωάριο ζει μόνο 24 ώρες και μέσα σε
αυτές πρέπι να γονιμοποιηθεί. Αλλοιώς καταστρέφεται. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με
τα σπερματοζωάρια. Το γυναικείο γεννητικό σύστημα είναι αυτό που προστατεύει τα
σπερματοζωάρια με κάθε τρόπο ώστε να μπορούν να επιβιώνουν ακόμα και 5 ημέρες.
Αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα όσον αφορά τις γόνιμες ημέρες μίας γυναίκας γιατί
άσχετα από την διάρκεια ζωής του ωαρίου, η οποία είναι μόνο 24 ώρες η επιβίωση των
σπερματοζωαρίων αυξάνει δραματικά τις γόνιμες ημέρες μίας γυναίκας. Αυτό πρακτικά
σημαίνει ότι χωρίς προφύλαξη, μπορείτε να έρχεστε σε επαφή από την στιγμή που θα
διακοπεί η περίοδος 2 έως 3 ημέρες και κατόπιν 3 ημέρες μετά την ωορρηξία. Αν πάλι
φοβάστε, προσπαθείστε να πείσετε τον σύντροφό σας να χρησιμοποιήσει
προφυλακτικό. Ακόμα καλύτερα να έχετε εσείς μαζί σας ώστε ακόμα και αν εκείνος το
αμελήσει να το έχετε εσείς. Εξηγείστε του τους κινδύνους θα τους κατανοήσει. Μην
φοβάστε ότι αν επιβάλλετε αυτό τον κανόνα στην σχέση σας αυτή θα διακοπεί.
Υπάρχουν διάφορα μεγέθη προφυλακτικών ώστε να μπορούν όλοι να εξυπηρετούνται.
Διαβάστε την ενότητα για τα νοσήματα που μεταδίδονται με την επαφή και την
λοίμωξη από τους ιούς HPV και θα συνειδητοποιήσετε τους λόγους για τους οποίους το
προφυλακτικό είναι χρήσιμο ακόμα και αν χρησιμοποιείτε αντισυλληπτικό χάπι. Εάν ο
σύντροφός σας είναι ανένδοτος τότε αυτό θα αφορά γενικότερα την σχέση σας.
Αυτές οι πληροφορίες ίσως βοηθήσουν να αποφύγετε την λήψη ενός χαπιού το οποίο
έχει κι αυτό τις ανεπιθύμητες ενέργειές του. Με αυτές μπορείτε εύκολα να ρυθμίζετε
τις επαφές σας μετριάζοντας κατά πολύ ή και εξαλείφοντας την πιθανότητα εμφάνισης
μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Εάν τελικά αποφασίσετε να πάρετε το χάπι της
επόμενης ημέρας θα πρέπει να γνωρίζετε, ώστε να μην ανησυχήσετε άδικα, ότι ο
κύκλος σας πιθανόν να αλλάξει κατά λίγες ημέρες. Επίσης να γνωρίζετε ότι η ποσότητα
της περιόδου μπορεί να είναι μεγαλύτερη και να σας θορυβήσει. Εάν το ωάριο
γονιμοποιηθεί και το χάπι αποτύχει στον στόχο του ο οποίος είναι να εμποδίσει την
εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου, εδώ θα πρέπει να γνωρίζετε ότι ο κίνδυνος
για εξωμήτρια κύηση είναι μεγαλύτερος σε σχέση με μία γυναίκα που δεν πήρε το χάπι.
Κλείνοντας να σας θυμίσω ότι έχετε 72 ώρες περιθώριο (3 ολόκληρες ημέρες) στην
διάθεσή σας από την στιγμή που έγινε το λάθος μέχρι να πάρετε το χάπι. Έχετε λοιπόν
πολύ χρόνο στη διάθεσή σας και να μιλήσετε με τον γιατρό σας και να πάρετε μία
ψύχραιμη απόφαση. Χειριστείτε το σώμα σας σωστά σε κάθε περίπτωση.
Έφηβοι με νοητική υστέρηση έχουν δικαίωμα στην σεξουαλική ζωή
Η εφηβεία είναι μία δύσκολη περίοδος στη ζωή του ανθρώπου, είτε πρόκειται για
νέους τυπικής ανάπτυξης είτε για νέους με νοητική υστέρηση. Οι άνθρωποι με νοητική
υστέρηση, όπως όλοι οι άνθρωποι, έχουν σεξουαλικά δικαιώματα και βασικές
ανθρώπινες ανάγκες. Αυτά τα δικαιώματα και οι ανάγκες πρέπει να επιβεβαιώνονται,
να υπερασπίζονται και να είναι σεβαστά.
Στη σύγχρονη κοινωνία θεωρείται λογικό, αν όχι αυτονόητο, να βγει κάποιος
ραντεβού, να φλερτάρει, να έχει ερωτικό σύντροφο. Αυτό πρέπει να ισχύει για όλους.
Γιατί είμαστε όλοι άνθρωποι και έχουμε ίσα δικαιώματα.
Η ερωτική ζωή των ατόμων με νοητική υστέρηση αποτελούσε και εξακολουθεί να
αποτελεί θέμα- ταμπού. Αν αναλογιστούμε ότι τα άτομα με νοητική υστέρηση στην
Ελλάδα απέκτησαν πρόσβαση στην κοινωνία, περίπου τα τελευταία είκοσι χρόνια, και
ότι μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν ταμπού ακόμα και το να κυκλοφορούν, θα
καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι να κατανοήσουμε και την ανάγκη τους για
κοινωνικές και ερωτικές σχέσεις. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν την ανάγκη
αυτή.
Για πολλά χρόνια τα άτομα με νοητική υστέρηση θεωρούνταν ότι είναι μησεξουαλικά, ότι δεν έχουν ανάγκη από αγάπη και ολοκλήρωση της σχέσης τους με
άλλους. Τα δικαιώματα στη σεξουαλικότητα, που είναι σημαντική για την ανθρώπινη
υγεία,αρνούνταν για τα άτομα αυτά. Όμως, τα άτομα με νοητική υστέρηση, όπως όλοι
οι άνθρωποι, έχουν έμφυτα σεξουαλικά δικαιώματα, τα οποία πρέπει να γίνουν
αποδεκτά, να τα υπερασπιστούμε και να τα σεβαστούμε. Η απώλεια του δικαιώματος
αυτού επηρεάζει τη γενική ταυτότητα, τις φιλίες, την αυτο-εκτίμηση, την εικόνα τους
σώματος, τη συναισθηματική ανάπτυξη και την κοινωνική συμπεριφορά. Συχνά
παρουσιάζεται αίσθηση μοναξιάς, η οποία αντανακλά διαφορά ανάμεσα στις
προσδοκίες των ατόμων με αναπηρία για διαπροσωπικές σχέσεις και την πραγματική
τους κοινωνική κατάσταση. Η μοναξιά είναι μία δυσάρεστη εμπειρία που αποκαλύπτει
ανεπαρκή κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα βιώματα μοναξιάς στα παιδιά με ελαφρά
νοητική υστέρηση αποδεικνύονται από την αδυναμία δημιουργίας στενών σχέσεων,
την έλλειψη φίλων, την απογοήτευση και τη μη ικανοποίηση με τις ήδη υπάρχουσες
σχέσεις. Επιπλέον, όταν ένα άτομο νιώθει μοναξιά, μειώνει την ενεργητική του
ανάμειξη στις κοινωνικές σχέσεις, μιλάει λιγότερο, ρωτάει λιγότερα πράγματα,
εμπλέκεται λιγότερο σε αλληλεπιδράσεις και δείχνει λιγότερο ενδιαφέρον στην
ανάπτυξη φιλιών. Αντίθετα, η σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων, η σωματική και
συναισθηματική ευημερία, βοηθούν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην
ύπαρξη μιας ισορροπημένης ζωής.
Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να κάνει επιλογές σχετικά με τη σεξουαλική
έκφραση και τις κοινωνικές σχέσεις. Η παρουσία νοητικής υστέρησης, άσχετα με το
βαθμό, δεν δικαιολογεί την απώλεια των δικαιωμάτων αυτών. Όλοι οι άνθρωποι έχουν
το δικαίωμα μέσα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις:
να αναπτύξουν φιλίες και συναισθηματικές σχέσεις, όπου μπορούν να
αγαπήσουν και να αγαπηθούν, καθώς και να αρχίσουν και να τελειώσουν τις σχέσεις
όταν θέλουν,
να λαμβάνουν αξιοπρέπεια και σεβασμό,
να έχουν ήσυχες, ελεύθερες και έμπιστες συναναστροφές.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Η ανάπτυξη μιας ασφαλούς σεξουαλικής ταυτότητας είναι ένα δύσκολο κεφάλαιο
ακόμα και σε άτομα χωρίς αναπηρία. Η νοητική υστέρηση επιβαρύνει αυτήν την
δύσκολη διαδικασία και απαιτεί σεξουαλική αγωγή για την ομαλή πορεία προς την
σεξουαλική ολοκλήρωση.
Το πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής διαμορφώνεται, συνήθως, με βάση την
ηλικία, τις επιθυμίες και την συμπεριφορά του μαθητή. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι
προτιμήσεις των γονέων και η πολιτική του σχολείου απέναντι σε αυτό το ζήτημα.
Κυρίαρχο ρόλο στο πρόγραμμα σεξουαλικής αγωγής έχουν συνήθως θέματα που
αφορούν το σώμα (ονομασία των ιδιαίτερων μερών του σώματος και ο τρόπος
λειτουργίας τους) και συγκεκριμένες συμπεριφορές του μαθητή που προκαλούν
ανησυχία. Επιπλέον, η σεξουαλική αγωγή είναι απαραίτητη για να μάθουν οι έφηβοι με
νοητική υστέρηση τον κατάλληλο τρόπο, τον χώρο και τον χρόνο έκφρασης της
ερωτικής επιθυμίας (κοινωνικοί κανόνες). Να μάθουν, δηλαδή, να διαχειρίζονται οι
ίδιοι την σεξουαλικότητά τους. Είναι λογικό οι μαθητές με νοητική υστέρηση να
δυσκολευτούν να μάθουν ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή σε διάφορα
περιβάλλοντα και ποια όχι, αν αναλογιστούμε τη σύγχυση και τα διαφορετικά
μηνύματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα που επικρατούν στην κοινωνία. Πολύ
σημαντικός λόγος για τον οποίον οι μαθητές με νοητική υστέρηση χρειάζονται
σεξουαλική αγωγή είναι και η αποφυγή της εκμετάλλευσης και της
παρενόχλησης. Άλλα θέματα που συμπεριλαμβάνονται σε προγράμματα σεξουαλικής
αγωγής είναι η προφύλαξη, ο γάμος και η απόκτηση παιδιών, καθώς τα άτομα αυτά
είναι ικανά να δημιουργήσουν οικογένεια και να αναθρέψουν τα παιδιά τους με
καθόλου, μικρή ή μεγάλη βοήθεια, είτε από την οικογένεια και τους φίλους, είτε από
τα κοινοτικά κέντρα στήριξης.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ
Η εκδήλωση ερωτικής επιθυμίας προβληματίζει, συνήθως, τους γονείς. Συχνά
ανησυχούν για την καλή κατάσταση του παιδιού τους, δεν γνωρίζουν τον τρόπο
παροχής σεξουαλικής αγωγής ή πολλές φορές αρνούνται την σεξουαλικότητα του
παιδιού ή την επάρκειά του σε αυτόν τον τομέα. Οι φόβοι και οι ανησυχίες των γονέων
ενισχύουν την άρνηση της έκφρασης της σεξουαλικότητας των παιδιών. Οι γονείς
δυσκολεύονται, συνήθως, να δεχτούν ότι κάποιες καταστάσεις, που θεωρούνται
φυσιολογικές για εφήβους τυπικής ανάπτυξης, είναι φυσιολογικές και για τα δικά τους
παιδιά. Παραδείγματος χάριν, ο αυνανισμός είναι ένα φυσιολογικό και υγιές κομμάτι
της ανακάλυψης του εαυτού. Αναφορές σχετικές με τον αυνανισμό σε άτομα τυπικής
ανάπτυξης δείχνουν ότι στην ηλικία των δεκαπέντε ετών περίπου το 25 % των
κοριτσιών και σχεδόν το 100 % των αγοριών αυνανίζονται. Εφόσον, θεωρείται υγιές και
φυσιολογικό στα άτομα χωρίς αναπηρία, το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και για τα άτομα
με αναπηρία. Δεν πρέπει να θεωρείται ταμπού ή να κάνουμε τα παιδιά να νιώθουν
ένοχα. Αντίθετα, ο αυνανισμός παρέχει ευχαρίστηση, ικανοποίηση και αποτελεί τη
φυσιολογική πορεία προς την σεξουαλική ολοκλήρωση. Ένα επιπλέον στάδιο της
ερωτικής ζωής είναι τα ραντεβού, που είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι στην κοινωνική
ανάπτυξη των εφήβων. Δεν είναι ούτε παράλογο, ούτε κακό να επιθυμεί ένας νέος
να βγεί βόλτα ή ραντεβού. Είναι ένα στάδιο που δείχνει την επιθυμία για κοινωνική
σχέση. Αυτό που χρειάζεται, είναι η εκμάθηση των κοινωνικών δεξιοτήτων που
χρειάζονται για το ραντεβού. Αυτές μπορούν να μαθευτούν στα πλαίσια των
προγραμμάτων που βασίζονται στις δεξιότητες ζωής. Τέτοια προετοιμασία παρέχεται
καλύτερα πριν από την πραγματική εμπειρία, για να είναι τα άτομα έτοιμα να
αντιμετωπίσουν και να απολαύσουν μία ανάλογη περίσταση.
Η συμβουλευτική γονέων, για τη φύση και τα προβλήματα της σεξουαλικής ζωής
των παιδιών τους, αποτελεί λύση για την αλλαγή των απόψεων και της στάσης τους. Η
παροχή στήριξης για την αντιμετώπιση των αλλαγών στη σεξουαλικότητα των παιδιών
τους και η παροχή εκπαίδευσης, ώστε να εκπαιδεύσουν οι ίδιοι τα παιδιά τους, είναι
απαραίτητες. Η συμβουλευτική αυτή στήριξη χρειάζεται, ώστε να μπορέσουν οι γονείς
να δεχτούν τη σεξουαλικότητα των παιδιών τους και να τα στηρίξουν με τον τρόπο που
πρέπει.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Η κοινωνία, συχνά, βλέπει τη σεξουαλική ζωή των ατόμων με νοητική υστέρηση
σαν πρόβλημα, παρόλο που είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης όλων των
ανθρώπων. Οι έρευνες δείχνουν ότι, το επίπεδο της μη άνεσης στο θέμα αυτό, είναι
τόσο υψηλό, που ακόμα και ελαφρά επίδειξη στοργής, τρυφερότητας και απλού
ανθρώπινου αγγίγματος, πολλές φορές, αποθαρρύνονται. Σύμφωνα με έρευνες οι
δάσκαλοι και οι διευθυντές των σχολείων είναι πολύ αρνητικοί αναφορικά με τη
σεξουαλική αγωγή, καθώς υπολογίζουν πολύ την αντίθεση της κοινωνίας. Η έλλειψη,
όμως, επαρκώς εκπαιδευμένων δασκάλων μπορεί να αποτελεί εμπόδιο για την
πραγματοποίηση σεξουαλικής αγωγής, στην οποία οι έφηβοι με αναπηρία χρειάζονται
πρόσβαση. Σαν μαθητές με αναπηρία εντάσσονται στη δεσπόζουσα τάση της
κοινωνίας, χρειάζονται εκπαίδευση και καθοδήγηση, που θα τους οδηγήσει στη
σεξουαλική ολοκλήρωση. Η σωστή ενημέρωση και πληροφόρηση της κοινωνίας είναι
απαραίτητη και οφείλει να έχει ως σκοπό την άρση των προκαταλήψεων και την
αλλαγή των στάσεων ολόκληρης της κοινωνίας απέναντι στα σημαντικά αυτά
ζητήματα.
Η ζωή του κάθε ανθρώπου είναι πολύ διαφορετική, με πολλές διαφορετικές
ανάγκες και επιθυμίες. Όλοι, όμως, επιθυμούμε και έχουμε την ανάγκη για αγάπη και
σύντροφο. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και κανένας δεν μπορεί και δεν
πρέπει να μας το στερεί.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Έλλη Σαμαρά, Εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής

Θ.Αδάμη

iatropedia.com

Π. Δρέττας, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Δ/ντής του Ανδρολογικού
Ινστιτούτου Αθηνών

Ασκητής Θάνος, Νευρολόγος – Ψυχίατρος

Βασιλική Αγγουρίδη

Dr. Μιλτιάδης Τ. Ματκάρης, Κέντρο Μαιευτικής - Γυναικολογίας και
Υπογονιμότητας

Παναγιώτης Χριστόπουλος MD, MSc, PhD, IFEPAG, Μαιευτήρας ΓυναικολόγοςΕιδικός σε θέματα παίδων και εφήβων
http://www.παιδογυναικολογοσ.gr/

Την εργασία την πραγματοποίησαν η Σκυβαλάκη Σεβαστή-Αναστασία και
Σαμαρά Σοφία
ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ
Η έννοια του εκφοβισμού στο χώρο του σχολείου (έτσι μεταφράζεται σα ελληνικά ο όρος bullying) αφορά τη βία που
ασκείται από και σε βάρος μαθητών. Συγκεκριμένα, στοιχεία του ορισμού της σχολικής βίας είναι η επιβολή της
βούλησης, η πρόκληση ζημίας ή βλάβης, η απειλή εκφοβισμού, κακομεταχείρισης ή κακοποίησης.
Η σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, και λεκτική κακοποίηση καθώς και ο βανδαλισμός αποτελούν τις κύριες
μορφές σχολικής βίας.
Με κριτήριο τα άτομα ή τις ομάδες που εμπλέκονται στη σχολική βία διακρίνουμε τη:


Βία μεταξύ των μαθητών
Βία από τους δασκάλους προς τους μαθητές
Οι σχετικές με τον σχολικό εκφοβισμό έρευνες δείχνουν ότι, όταν ένα παιδί αγνοεί συστηματικά, απομονώνει, χτυπά
ή βρίζει ένα συμμαθητή του, χαρακτηρίζεται ως δράστης σχολικής κακομεταχείρισης.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Τσιάντης «τα
παιδιά - θύματα της σχολικής βίας μπορούν να εμφανίσουν έντονο άγχος και συναισθήματα ανασφάλειας και
φοβίες. Επίσης, συχνά εκδηλώνουν άρνηση να συμμετάσχουν στη σχολική καθημερινότητα (σχολική άρνηση),
μαθησιακές δυσκολίες και σχολική αποτυχία».
Παράλληλα, το άγχος που βιώνουν τα παιδιά, εκφράζεται συχνά και σωματικά: πονοκέφαλοι, πόνοι στην κοιλιά,
διαταραχές ύπνου, ενούρηση (επιστροφή σε νηπιακές συμπεριφορές) και κατάθλιψη είναι μόνον μερικά από τα
σωματικά «συμπτώματα» της σχολικής βίας. Μάλιστα, οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως σε πιο σπάνιες περιπτώσεις τα
θύματα εκδηλώνουν και αυτοκτονικές τάσεις.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
1.Ανάπτυξη σχέσεων καθηγητών με τα παιδιά εκτός σχολείου έτσι ώστε να λένε τα προβλήματα τους
2.Ενημέρωση των καθηγητών για το θέμα της σχολικής βίας.
3.Δημιουργία κλίματος συνεργασίας και δημοκρατικού διαλόγου ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές.
4.Σε κάθε σχολείο καλό είναι να ορίζονται ορισμένοι εκπαιδευτικοί με ειδικές δεξιότητες και γνώσεις, ως
μεσολαβητές - σύμβουλοι, προς τους μαθητές.
5.Συζητήσεις στις τάξεις σχετικά με τα δικαιώματα και ειδικότερα για τις σχέσεις μεταξύ των μαθητών.
ΠΗΓΕΣ
1.Βία στο σχολείο – Έρευνες και πολιτικές στην Ευρώπη (Βάσω Αρτινοπούλου)
2. http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=1&artid=43821
3. http://old.law.uoa.gr/crime-research/via-schools.pdf
Εθισμός στο διαδίκτυο
Αίτια
1.Το διαδίκτυο μπορεί να καλύψει τις όποιες ψυχολογικές ανάγκες του εφήβου.
Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι
μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο
μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει
περιορισμούς και συνέπειες.
2.Ο έφηβος νιώθει πως δεν τον γνωρίζει κανείς και μπορεί να κινείται με
ελευθερία στον κόσμο του διαδικτύου κάτι το οποίο δεν μπορεί να κάνει στην
πραγματική του ζωή.
3. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να
υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή
εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του
Διαδικτύου.
4. Επίσης, ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο μπορεί, επίσης να είναι το
αποτέλεσμα άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις
διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική
φοβία.
Γενικά Χαρακτηριστικά-Συμπτώματα
1.Διαταραχές στον ύπνο
2.Κοινωνική απομόνωση από τον χρήστη
3.Συνεχής θλίψη
4.Μειωμένη φυσική δραστηριότητα
5.Αδυναμία περιορισμού του χρόνου αφιέρωσης στον διαδίκτυο
6.Παραμέληση των σχολικών δραστηριοτήτων
Αντιμετώπιση
1.Ο εθισμός στο διαδίκτυο χαρακτηρίζεται σα φαινόμενο ξεχωριστής
ψυχοσωματικής διαταραχής από την ψυχιατρική κοινότητα. Για αυτό, πολύ
σημαντική στην αντιμετώπισή του είναι η συμβολή των πολλών κέντρων που
βοηθούν τους εφήβους να ξεφύγουν από τον εθισμό. Μάλιστα, η συγκεκριμένη
μέθοδος εμφανίζει συνέπεια στα αποτελέσματά της, καθώς μελέτες έχουν δείξει
πως το 1/3 από τα παιδιά ανταποκρίνεται πολύ θετικά, ειδικά όταν η εξάρτηση
βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.
2.Ένας ακόμη από τους σημαντικότερους παράγοντες απεξάρτησης είναι η
οικογενειακή επιρροή. Από τους γονείς, περιορισμοί πρέπει να τίθενται πάνω :


Στην ώρα που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο
Στις εφαρμογές του διαδικτύου που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τα παιδιά (
κάποιες εφαρμογές ή ιστοσελίδες επιτρέπουν τη μέσω των χρηστών
επικοινωνία ) καθώς ενδέχεται να υπάρχουν άτομα με όχι καλές προθέσεις.
 Στο περιεχόμενο το οποίο τα παιδιά δέχονται ( μπορεί να έχει σκηνές βίας,
χρήσης ναρκωτικών, ερωτικού περιεχομένου )
Επίσης, πρέπει να γίνεται καθαρός ο διαχωρισμός της ψηφιακής ζωής από την
πραγματική, καθώς υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες παιδιά υιοθέτησαν
διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με τη διαδικτυακή τους εμπειρία.
ΠΗΓΕΣ
1.http://diadiktio.wikispaces.com/%CE%95%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%
CF%82+%CF%83%CF%84%CE%BF+%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%
CF%84%CF%85%CE%BF
2. Wikipedia
ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ
Τι είναι, λοιπόν, ο εθισμός;
Όταν είσαι εθισμένος, για παράδειγμα στη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών, στο
κάπνισμα, στο σεξ, στη χαρτοπαιξία, είσαι (σωματικά ή μη σωματικά)
εξαρτημένος σ' αυτή τη χρήση ή τη συμπεριφορά. Παρουσιάζεις
συμπτώματα στερητικού συνδρόμου και/ ή ανοχής όταν δεν κάνεις χρήση
της ουσίας. Ανοχή σημαίνει ότι κάποιος χρειάζεται υψηλότερες ποσότητες
μιας ουσίας κάθε φορά για να πλησιάσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Τα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου είναι δυσάρεστες σωματικές
αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν η χρήση των ουσιών είναι
μειωμένη ή ασυνεχής. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ναυτία,
μυϊκοί πόνοι, προβλήματα συγκέντρωσης, αϋπνία, άγχος και εφιάλτες.
Αλλά επίσης και άνθρωποι που δεν βιώνουν συμπτώματα ανοχής και/ ή
συμπτώματα στερητικού συνδρόμου, μπορεί να είναι εξαρτημένοι από την
ουσία. Κάνουν επαναλαμβανόμενες και ανεπιτυχείς προσπάθειες να
περιορίσουν ή να ελέγξουν τη χρήση της ουσίας, ή κάνουν χρήση της
ουσίας για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια ή σε μεγαλύτερη ποσότητα απ'
ότι αρχικά είχαν σχεδιάσει. Για να προμηθευτούν την ουσία, να κάνουν
χρήση της και να απαλλαγούν από τις συνέπειές της απαιτείται πολύς
χρόνος. Έτσι, παραμελούν σημαντικές δραστηριότητες όπως την εργασία,
το σχολείο, τις κοινωνικές επαφές ή σταματούν τελείως αυτές τις
δραστηριότητες. Ένα χαρακτηριστικό της εξάρτησης αποτελεί το να μη
μπορεί κανείς να ελέγξει τη χρήση της ουσίας ή να τη διακόψει. Υπάρχει
μια συγκεκριμένη πίεση, μια σχεδόν ακαταμάχητη ανάγκη να κάνει χρήση
της ουσίας.
Για να μπορεί να οριστεί εάν κάποιος είναι εξαρτημένος, το άτομο αυτό
πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια που έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο
Οργανισμό Υγείας, μεταξύ άλλων.
Οι ακόλουθες είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζουν την εξάρτηση. Για να
θεωρηθεί κάποιος εξαρτημένος αρκεί να παρουσιάζει μόνο κάποια από τα
ακόλουθα:
-Ανοχή (ανάγκη για περαιτέρω αίσθηση των αποτελεσμάτων)
-Ψυχολογική εξάρτηση (επιθυμία, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ
έντονη)
-Συμπτώματα στερητικού συνδρόμου (αποκτά όλους τους τύπους
σωματικών αντιδράσεων μόλις σταματήσει τη χρήση)
-Χρήση της ουσίας ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς για τον
περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων
-Αποτυχημένες προσπάθειες για να ελέγξει τη χρήση ή τη συμπεριφορά.
-Σπατάλη χρόνου τόσο για την χρήση (ουσιών) ή την επανάληψη της
συμπεριφοράς στην οποία είναι εθισμένος όσο και κατά την διαδικασία
ανάρρωσης.
-Καταστροφικές συνέπειες εξαιτίας της χρήσης τόσο στους ίδιους τους
εθισμένους όσο και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους
(προβλήματα στη δουλειά ή το σχολείο, συγκρούσεις με τους ανθρώπους
που βρίσκονται στο κοντινό περιβάλλον, αφιέρωση λιγότερου χρόνου για
χόμπι, ασθένειες κ.λπ.)
-Χρήση ουσιών πιο συχνή και σε μεγαλύτερες δόσεις απ' ότι σχεδιάζεται.
-Εξακολούθηση της χρήσης ακόμα κι αν το άτομο γνωρίζει ότι αυτό είναι
καταστροφικό για τον εαυτό του.
Τελικά, ποιο άτομο χαρακτηρίζεται
αλκοολικό;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), αλκοολικό είναι το
άτομο που χαρακτηρίζεται από υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος
και του οποίου η εξάρτηση από αυτό έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να
διακρίνονται έντονα σημεία βλάβης της υγείας του- σωματικά και ψυχικάδιαταραχές στην επικοινωνία του με άλλα άτομα, όπως και βλάβες στο
κοινωνικό και οικονομικό του περιβάλλον ή πρόδρομα σημεία μιας τέτοιας
εξέλιξης.
Το αλκοόλ καταντάει ένα σοβαρό πρόβλημα για κάποιον όταν αρχίσουν
και γίνονται ορατές οι βλαβερές του συνέπειες τόσο στην ατομική και
οικογενειακή υγεία όσο και στην εργασιακή ζωή. Ίσως να αντιμετωπίζεις
πρόβλημα αλκοολισμού, α) εάν σκέφτεσαι συνέχεια το ποτό, β) εάν έχεις
προσπαθήσει από μόνος σου να το κόψεις αλλά ανεπιτυχώς, ή γ) όταν
πίνεις περισσότερες ποσότητες αλκοόλ από αυτές που είχες αρχικά
προγραμματίσει να πιεις.
Εάν κάποιο άτομο αισθανθεί:
1.
2.
3.
4.
την ανάγκη να περιορίσει το αλκοόλ
ενοχλημένο από κριτική που έγινε γύρω από το αλκοόλ
ενοχές που πίνει
την ανάγκη να του ανοίξει κάποιος τα μάτια στην διάρκεια του
πρωινού
τότε πολύ πιθανόν αυτό το άτομο αντιμετωπίζει πρόβλημα αλκοολισμού.
Ωστόσο, συχνά πολλοί δυσκολεύονται να παραδεχτούν ότι αντιμετωπίζουν
πρόβλημα με το αλκοόλ. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ο περίγυρος
των συγκεκριμένων ατόμων αναγνωρίζει το πρόβλημα πριν γίνει αντιληπτό
από τα ίδια.
Μορφές αλκοολισμού
ΟΞΥΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ. Γνωστός και σαν αιθυλική κρίση (ή κοινώς
"μεθύσι"). Τα πρώτα συμπτώματα της μέθης εμφανίζονται όταν
συγκεντρωθεί στο αίμα περισσότερο από 0,2% οινόπνευμα. Σε αυτό το
στάδιο παρατηρείται ελάττωση της οπτικής και ακουστικής οξύτητας, στο
πρόσωπο εμφανίζεται ερυθρότητα συνοδευόμενη από αίσθημα
θερμότητας και υπάρχει αυξημένη αποβολή ούρων. Όταν η πυκνότητα του
οινοπνεύματος φθάσει μεταξύ 1-1,5 γραμμ. στο αίμα, τότε παρατηρείται
ευφορία, διέγερση και υπερκινητικότητα, τόνωση της αυτοπεποίθησης,
παραγνώριση ή υποτίμηση του κινδύνου. Τα συμπτώματα αυτά συχνά
ακολουθούν η μελαγχολία και η κατάπτωση.
ΧΡΟΝΙΟΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ. Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα ηλικίας 40-50
ετών, βασικό στοιχείο των οποίων είναι η χρόνια χρήση αλκοόλ (για 10 ή
περισσότερα χρόνια). Ο αλκοολικός σ' αυτή τη φάση, εμφανίζεται
καχεκτικός, ανέκφραστος, ανήσυχος, με αλλοιώσεις στο δέρμα του
προσώπου όπως διαστολή των πόρων και κοκκίνισμα ιδιαίτερα στη μύτη
και στα μάτια. Έχει ένα ασπροκίτρινο χρώμα και το δέρμα φαίνεται
αυλακωμένο από λεπτές διατεταγμένες φλέβες.
Τι προκαλεί τον αλκοολισμό;
Οι αιτίες του αλκοολισμού δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί. Τα άτομα στις
σύγχρονες κοινωνίες συχνά υφίστανται την επίδραση παραγόντων που
ευνοούν την ανάπτυξη του αλκοολισμού. Μερικοί από αυτούς είναι:
Α) το Οικογενειακό Περιβάλλον (έλλειψη στοργής, αγάπης, τρυφερότητας,
ενδιαφέροντος και συμπαράστασης, ύπαρξη διαταραγμένης συμβίωσης,
ορφάνια, κ.α.)
Β) το Κοινωνικό Περιβάλλον (ατομικισμός, αδιαφορία, έλλειψη φίλων,
αντιξοότητες, καταπίεση, κ.α.)
Γ) το Οικονομικό Περιβάλλον (σκληρός ανταγωνισμός, ανασφάλεια,
οικονομική δυσχέρεια, ανεπάρκεια αγαθών, κ.α.)
Δ) το Ιδιοσυστατικό, Ψυχοπνευματικό, Ηθικό και Μορφωτικό υπόστρωμα
του ατόμου (χαμηλό διανοητικό και μορφωτικό επίπεδο, ανία, μοναξιά,
απογοήτευση, προσωπικό αδιέξοδο, αίσθημα ανικανοποίητου, τάση
φυγής, έλλειψη υπευθυνότητας, μειωμένη αυτοεκτίμηση, κ.α.).
Ιστορικό αλκοολισμού σε μία οικογένεια αυξάνει τις πιθανότητες να
υιοθετήσει κάποιος την ανθυγιεινή αυτή συνήθεια. Οι άνδρες φαίνεται ότι
είναι πιο επιρρεπείς αναλογικά με τις γυναίκες. Κάποιοι πίνουν με σκοπό
να απαλύνουν το άγχος τους, την κατάθλιψη, την ένταση, την μοναξιά, την
χαμηλή αυτοεκτίμηση ή την δυστυχία τους.
Οι βλαβερές συνέπειες του αλκοόλ
Το αλκοόλ επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα ως καταπραϋντικό. Η
δράση του είναι ηρεμιστική, επιβραδύνει τον κινητικό συντονισμό και τον
χρόνο αντίδρασης. Παράλληλα μειώνει την ικανότητα κρίσης, τον
αυτοέλεγχο, προκαλεί διαταραχές στην μνήμη και επηρεάζει την
ικανότητα παραγωγής λογικών σκέψεων και πράξεων. Παραδόξως, με την
υποχώρηση των επιδράσεών του, το αλκοόλ προκαλεί διαταραχές και στον
ύπνο και θεωρείται μια σημαντική αιτία αϋπνίας.
Δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το
σώμα επεξεργάζεται το αλκοόλ είναι ο σωματότυπος και ο ρυθμός της
κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών· ένα μεγαλόσωμο άτομο μεθάει
πιο αργά συγκριτικά με ένα μικρόσωμο άτομο ακόμη και όταν πίνουν τις
ίδιες ποσότητες αλκοολούχου ποτού εξαιτίας της μεγαλύτερης ποσότητας
αίματος που έχει στον οργανισμό του. Από την άλλη μεριά, το φαγητό
μπορεί να επηρεάσει την μέθη αφού επιβραδύνει την ταχύτητα με την
οποία το αλκοόλ απορροφάται από το αίμα. Οι επιδράσεις της μέθης
μειώνονται όταν έχει προηγηθεί γεύμα.
Οι επιπτώσεις από την κατανάλωση οινοπνεύματος δεν επιβαρύνουν μόνο
τον πότη (με συχνή εμφάνιση νοσημάτων όπως αλκοολική γαστρίτιδα,
πεπτικό έλκος, κίρρωση του ήπατος και αύξηση των καρδιαγγειακών
νοσημάτων, των κακοηθών νεοπλασμάτων και των ψυχιατρικών
διαταραχών), αλλά και το άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον. Επίσης, η
εξάπλωση των μηχανικών μέσων μεταφοράς (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες,
κ.ά.), καθώς και της αυτοματοποιημένης εργασίας, διευρύνουν το πεδίο
των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν τα οινοπνευματώδη ποτά. Ένας
άλλος επιβαρυντικός παράγοντας είναι η κατανάλωση φαρμάκων, πολλά
από τα οποία συνεργούν με τη δράση του οινοπνεύματος. Ορισμένα από
αυτά, καθώς και ορισμένες χημικές ουσίες, γίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα
όταν καταναλώνονται μαζί με οινόπνευμα.
Σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί ή επιδεινώνει η
κατανάλωση οινοπνεύματος, πιο συχνά αναφέρονται η διατάραξη των
συζυγικών και οικογενειακών σχέσεων, τα προβλήματα στην εργασία
(αύξηση των απουσιών από την εργασία, αύξηση των εργατικών
ατυχημάτων, μείωση της παραγωγικότητας), καθώς και η επιδείνωση της
οικονομικής κατάστασης του ατόμου και ο κοινωνικός στιγματισμός. Στη
Μ. Βρετανία η αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος θεωρείται η αιτία
για το 60% των αποπειρών αυτοκτονίας, το 30% των διαζυγίων, το 40% της
ενδοοικογενειακής βίας, και το 20% της κακοποίησης παιδιών. Επίσης, έχει
διαπιστωθεί ότι το 44% της συνολικής άσκησης βίας οφείλεται στο
οινόπνευμα.
Από έρευνες σχετικές με τη θνησιμότητα και την κατανάλωση
οινοπνεύματος έχει διαπιστωθεί ότι στους χρόνιους πότες η θνησιμότητα
είναι σχεδόν τριπλάσια απ' ότι στους μη πότες. Στον Καναδά υπολογίστηκε
ότι το 6% του συνόλου των θανάτων για τα άτομα ηλικίας 1-70 ετών
οφειλόταν στην αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος, ενώ στις ΗΠΑ το
ποσοστό αυτό εκτιμάται σε 8%. Οι τρεις βασικότερες αιτίες θανάτου που
σχετίζονται με τα οινοπνευματώδη ποτά είναι τα κακοήθη νεοπλάσματα,
τα εγκεφαλικά επεισόδια και η κίρρωση του ήπατος. Από τα
αποτελέσματα 150 περίπου επιδημιολογικών μελετών προκύπτει ότι ο
σχετικός κίνδυνος θανάτου (απ' όλα τα αίτια) για όσους πίνουν σε σχέση
με αυτούς που δεν πίνουν, είναι 1.1 (δηλαδή 10% περισσότερο) όταν η
κατανάλωση κυμαίνεται από 3-4 ποτά ημερησίως, ενώ αυξάνεται στο 1.4
περίπου (40%), όταν τα ημερήσια ποτά ξεπερνούν τα 6.
Η ποσότητα οινοπνεύματος που μπορεί να βλάψει τον ανθρώπινο
οργανισμό διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τη φυσική αντοχή,
καθώς και με την ύπαρξη ή μη άλλων επιβαρυντικών παραγόντων. Επίσης,
για κάθε κατηγορία παθολογικών καταστάσεων μεταβάλλεται και η
αντίστοιχη ποσότητα οινοπνεύματος που απαιτείται για την πρόκλησή
τους.
Πώς αισθάνεται κάποιος που προσπαθεί να
απεξαρτηθεί από το αλκοόλ;
Όταν κάποιος πίνει πολύ, ο οργανισμός του προσπαθεί να αποκαταστήσει
τις διαταραγμένες ισορροπίες που προκαλεί η κατευναστική δράση του
αλκοόλ και γίνεται περισσότερο ανθεκτικός στις μεγάλες ποσότητες
αλκοόλ που καταναλώνονται. Ως συνέπεια, εκδηλώνεται μία
προσαρμοστική διαταραχή με εμφανή κ' σοβαρά στερητικά συμπτώματα
(σύνδρομο αποστέρησης) στην διάρκεια που κάποιος σταματά την
κατανάλωση αλκοόλ. Μερικά από τα συμπτώματα αυτά είναι: αίσθημα
δυσφορίας, διαταραχές του ύπνου, ελαφρό τρέμουλο των χεριών, τάση
προς εμετό, εφίδρωση, νευρικότητα, αγχώδης κατάσταση και εκδήλωση
του γνωστού delirium tremens, μιας συγχυτικο-διεγερτικής κατάστασης
που καταλήγει πολύ συχνά σε θάνατο.
Θεραπεία αλκοολισμού & αποτοξίνωση
H συχνή χρήση αλκοόλ προκαλεί ανοχή και εξάρτηση, σωματική και
ψυχική. Η εξάρτηση από αυτή την ουσία είναι γενικά ύπουλη και
μακροχρόνια. Αφού εγκατασταθεί η σωματική εξάρτηση, με τη διακοπή
της χρήσης, εμφανίζονται συμπτώματα στέρησης, όπως τρεμούλιασμα των
χεριών, της γλώσσας και των βλεφάρων, ταχυκαρδία, εφίδρωση, άγχος,
πονοκέφαλος, αϋπνία κ.α. Το σύνδρομο στέρησης μπορεί να εξελιχθεί σε
Delirium Tremens, που εκδηλώνεται με ταχυκαρδία, εφίδρωση, οπτικές ή
ακουστικές παραισθήσεις. Παρατηρείται επίσης συχνά παραλήρημα και
ψυχοκινητική διέγερση. Συνήθως εμφανίζεται σε άτομα που πάσχουν από
κάποια ταυτόχρονη σωματική ασθένεια, είναι δε δυνατόν να καταλήξει και
στο θάνατο. Η χρόνια χρήση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει επίσης σε
βρογχίτιδα, πνευμονία, φυματίωση και καρδιοπάθεια. Η εξασθένηση των
διανοητικών λειτουργιών δεν είναι σπάνια. Οι περισσότεροι θάνατοι από
χρόνια κατάχρηση αλκοόλ οφείλονται στην καταστροφή του ήπατος,
εφόσον εκεί μεταβολίζεται η μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ (κίρρωση
ήπατος).
Η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του
προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια
επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία
αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα
σε ψυχιατρικές κλινικές. Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι
αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ
και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι
τους λυπούνται. Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου
άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα
προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες. Οι άνθρωποι αυτοί
χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού. Οι βασικές
παράμετροι που θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά σε οποιοδήποτε
θεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι εξής :

Αναγνώριση και αξιολόγηση
του προβλήματος. Μεγάλη
σημασία έχει η στάση στη
πρώτη επαφή με τον
προβληματικό πότη.
Χρειάζεται επίμονη
προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της
γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου.

Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος. Με βάση το δεδομένο ότι
όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ.
συμπτώματα , βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θρεπτικού
προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία : 1. Τα αποτελέσματα
της αξιολόγησης που προαναφέρθηκε και 2. Την ενεργό συμμετοχή
του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική
διαδικασία. Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού
πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να
απαιτήσουν:
Αποτοξίνωση. Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό
αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την
προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση.
Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών. Όπως και
στην προηγούμενη περίπτωση , ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή
ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται
από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά
από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες
μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα
νοσοκομεία και στις κλινικές.

Θεραπευτικό πρόγραμμα. Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και
του θεραπευόμενου να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους
εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον
θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε
θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών
θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της
οικογένειας του αλκοολικού.

Διαχρονική παρακολούθηση. Η διαχρονική παρακολούθηση του
προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της
οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους.
Ο αλκοολικός νοσεί. Η νόσος εισβάλλει ύπουλα και οι επιπτώσεις της
βαρύνουν τόσο τους ασθενείς όσο και τους ανθρώπους που τους
περιβάλλουν. Απαιτείται εγρήγορση για αναγνώριση των συμπτωμάτων
πριν η χρήση γίνει εξάρτηση, εφόσον είναι γνωστό πως η πρόληψη είναι
ωφελιμότερη της θεραπείας. Σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας,
ενώ πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται από κοινωνικές ομάδες,
π.χ. Ανώνυμοι Αλκοολικοί. Η ζωή είναι σαν ένα ποτήρι κρασί, πρέπει
κάποιος να τη γεύεται αργά για να αναδεικνύεται όλη η γεύση της.
ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ
Καθημερινή σχεδόν η είδηση στα Μ.Μ.Ε….
…Την ακούμε και σχεδόν δεν μας κάνει πια καμιά αίσθηση. Είναι σαν
να ακούμε μια από τις τόσο συνηθισμένες και τόσο κοινότυπες πια
εκφράσεις των δημοσιογράφων. Τόσο “κοινότυπες” και τόσο
“φυσιολογικές” όπως :
“Καλημέρα σας, όπως κάθε μέρα ο ήλιος ανέτειλε πάλι
από την ανατολή και αναμένεται εκτός απροόπτου να δύσει
πάλι από τη Δύση”.
Κι όμως πρόκειται για ένα νέο άνθρωπο που πεθαίνει αβοήθητος. Για
χιλιάδες νέους ανθρώπους που καθημερινά πεθαίνουν και
καθημερινά παλεύουν αβοήθητοι με τον “λευκό θάνατο”.
Με το “λευκό θάνατο” και με τους εμπόρους του. Με τους χιλιάδες
εμπόρους και τα αμέτρητα “κυκλώματά” τους που δρουν και
δουλεύουν ανενόχλητοι. Που καθημερινά λαδώνουν, κάνουν
“μάρκετινγκ” οργανώνονται και σχεδιάζουν. Και που καθημερινά
επεκτείνουν ραγδαία την αγορά τους, γεμίζοντας με μαύρο χρήμα τις
αιματοβαμμένες τσέπες τους και με μαύρο, κατάμαυρο θάνατο τη
νεολαία, τα παιδιά μας, την κοινωνία ολόκληρη.
Γιατί ναι! Όσο κι αν προσπαθούμε να “πείσουμε” τους εαυτούς μας
πως το πρόβλημα αφορά άλλους κι όχι εμάς, όσο κι αν
προσπαθούμε να κλειστούμε στο γυάλινο καθαρό και υγιή κόσμο
μας, τα άρρωστα παιδιά που πεθαίνουν καθημερινά μόνα τους και
αβοήθητα από τα φονικά χέρια του αδίστακτου, διεφθαρμένου
κυκλώματος των ναρκωτικών, είναι παιδιά της κοινωνίας μας. Είναι
τα δικά μας παιδιά.
Κι όσο κι αν αποφεύγουμε να μιλήσουμε για το πρόβλημα, όσο κι αν
στρουθοκαμηλίζουμε όλοι μας, κάποτε η κοινωνία μας πρέπει να
ξυπνήσει. Και να ξυπνήσει όχι για να κλάψει και να θρηνήσει, αλλά
για να αγκαλιάσει και να προστατέψει τους χιλιάδες νέους
υποψήφιους αυριανούς νεκρούς.
Να παλέψουμε και να αγωνιστούμε κόντρα στην άγνοια και στην
προκατάληψη. Να μιλήσουμε μεταξύ μας δυνατά. Να
προβληματιστούμε. Να μάθουμε. Να οπλιστούμε με γνώση. Κι ας
φαίνεται πως δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, αδύναμα αντικείμενα
στο πολυκέφαλο τέρας της επιβολής.
Όσο πλουτίζεται ιστορικά η εμπειρία μας, τόσο προσεγγίζουμε την
παλιά αλήθεια ότι η αλλαγή του κόσμου προς το καλύτερο – μικρή ή
μεγάλη – ξεκινά από τον ίδιο τον άνθρωπο.
Ναρκωτικά και παιδιά…
Τα παιδιά μπορεί να παίρνουν ναρκωτικά για διάφορους λόγους. Μπορεί
απλά να θέλουν να είναι «cool» όπως κάποια μεγαλύτερα παιδιά που
βλέπουν. Κάποτε, τα κινεί η περιέργεια. Άλλα παιδιά μπορεί να είναι
λυπημένα, φοβισμένα, βαριεστημένα ή να έχουν άλλα προβλήματα (π.χ.
οικογενειακά) και να παίρνουν τα ναρκωτικά για να λύσουν τα
προβλήματα τους και να νιώσουν καλά.
Το να νιώθεις καλά και να είσαι καλά είναι δύο διαφορετικά πράγματα.
Παίρνοντας ναρκωτικά σίγουρα δεν μπορείς να είσαι καλά αφού ...
ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΣΑΙ !!!
Τα ναρκωτικά δεν μπορούν να λύσουν οποιουδήποτε είδους προβλήματα
αφού σε κάνουν απλώς να τα ξεχάσεις. Δεν τα εξαφανίζουν !
Τα ναρκωτικά είναι χημικές ουσίες που αλλάζουν τον τρόπο που δουλεύει
το σώμα σου... προς το κακό! Σίγουρα θα έχεις ακούσει κάποιες λέξεις
όπως: Μαριχουάνα, κοκαΐνη, έκσταση, ηρωίνη, LSD. Αυτά όλα είναι
ονόματα διαφόρων ναρκωτικών. Και τα τσιγάρα και το αλκοόλ είναι είδη
ναρκωτικών, μόνο που είναι νόμιμα (μόνο για ενήλικες εννοείται!).
Οτιδήποτε καταναλώσεις σε μεγάλη ποσότητα βλάπτει το σώμα σου. Δεν
πονάς στην κοιλιά σου όταν τρως πολλά κεράσια; Και όταν πάρεις
ναρκωτικά θα νιώσεις άσχημα, μόνο που δεν χρειάζεται καθόλου μεγάλη
ποσότητα ναρκωτικών για να κάνουν ΤΕΡΑΣΤΙΑ ζημιά στο σώμα σου!
Ξέρεις γιατί;
Τα ναρκωτικά σκοτώνουν τα κύτταρα του εγκεφάλου. Και αντίθετα με τα
μαλλιά και τα νύχια, όταν καταστραφούν τα κύτταρα του εγκεφάλου, ΔΕΝ
ξαναδημιουργούνται.
Ακόμη, τα ναρκωτικά «θολώνουν» το μυαλό σου. Δεν μπορείς να σκεφτείς
καθαρά. Πολλοί, όταν είναι «high» κάνουν ανόητα και επικίνδυνα
πράγματα που δεν θα τα έκαναν εάν δεν είχαν πάρει ναρκωτικά. Το
σχολείο γίνεται, για παιδιά-ναρκομανή, ακόμη πιο δύσκολο. Το χειρότερο,
ίσως, για τα παιδιά αυτά, είναι ότι δεν αναπτύσσονται σωστά και
φαίνονται συνεχώς άρρωστα.
Αν πάρεις ναρκωτικά έστω και για μια φορά, δεν θα εθιστείς αλλά θα σου
δημιουργηθεί μια ίσως ανεπανόρθωτη ζημιά στον εγκέφαλο! Οπότε η
φράση «Δοκίμασε, δεν θα πάθεις τίποτε από μια φορά» δεν ισχύει διότι η
ζημιά γίνεται. Με την πρώτη δόση κοκαΐνης μπορεί να πάθεις καρδιακή
προσβολή και να πεθάνεις (ναι, ακόμη κι εσύ!). Αξίζει;
Όταν ένα παιδί ή ενήλικας παίρνει συχνά ναρκωτικά γίνεται χρήστης
εθισμένος, δηλαδή τα έχει πια ανάγκη για να ζήσει. Το σώμα του έχει
συνηθίσει με αυτά και δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς. Και δεν είναι
εύκολο να σταματήσει κανείς. Χρειάζεται επειγόντως βοήθεια και μάλιστα
πάρα πολλή. Ιδιαίτερα χρειάζεται την στήριξη από την οικογένεια και τους
φίλους.
Αν υποπτεύεσαι πως κάποιος φίλος ή γνωστός σου παίρνει ναρκωτικά, δες
τα πιο κάτω σημεία για να το επιβεβαιώσεις:
-Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί
-Ανησυχεί και γκρινιάζει ασταμάτητα
-Δεν ενδιαφέρεται πια για το σχολείο
-Μπλέκεται σε πολλούς καβγάδες
-Είναι συνεχώς κουρασμένος
-Η διάθεση του αλλάζει συνεχώς
Αν πράγματι αυτός ο φίλος ή γνωστός σου δείχνει τα πιο πάνω
συμπτώματα, προσπάθησε πρώτα πρώτα να μιλήσεις μαζί του και να τον
πείσεις (όχι με φωνές αλλά με έξυπνα επιχειρήματα!) ότι αυτό που κάνει
είναι λάθος. Δείξε του πως είσαι έτοιμος να τον στηρίξεις και πρότεινε του
να μιλήσετε μαζί στους γονείς του ή με κάποιον σύμβουλο.
Προειδοποιητικά σημάδια ότι ένα παιδί κάνει χρήση ναρκωτικών:
-Περίοδοι υπνηλίας και λήθαργου, εναλλασσόμενες με
υπερδραστηριότητα και ευφορία.
-Αλλαγή στην όρεξη.
-Σημαντικές μεταπτώσεις στη διάθεση και αλλαγές στην προσωπικότητα.
-Ασυνήθιστα μικρές ή μεγάλες κόρες ματιών και βαριά βλέφαρα.
-Σύγχυση, τραύλισμα και παράλογη συμπεριφορά.
-Ρίγη.
-Έλκη γύρω από την μύτη και επίμονο φτάρνισμα.
Λόγοι που οδηγούν τους νέους στα
ναρκωτικά…
1. Υποκειμενικοί παράγοντες: Ένας μεγάλος αριθμός νέων οδηγείται
στα ναρκωτικά από άγνοια για τον κίνδυνο, την περιέργεια και το
άγνωστο, από την ανάγκη να διακριθεί ή να γίνει αποδεκτός από την
ομάδα των ομηλίκων, από αντίδραση στην κοινωνία των μεγάλων
κ.τ.λ. Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι άτομα που αντιμετωπίζουν
προσωπικά ή οικογενειακά αδιέξοδα ή έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
2. Κοινωνικός αποκλεισμός: Μία δημοκρατική πολιτεία οφείλει να
εξασφαλίζει σε όλους τους πολίτες ίσα δικαιώματα στην εργασιακή
και κοινωνική αξιοπρέπεια. Η συρρίκνωση όμως του κοινωνικού
κράτους στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης
(αμφισβήτηση του δικαιώματος στην εργασία, περιορισμός των
δαπανών για δημόσια παιδεία, υγεία, ασφάλιση κ.τ.λ.) οδηγεί
ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού στην εξαθλίωση
και στο κοινωνικό περιθώριο, όπου εκτρέφονται φαινόμενα
κοινωνικής παθογένειας, όπως η τοξικομανία.
3. Καταναλωτισμός: Στις καταναλωτικές τα υλικά αγαθά
μετατρέπονται από μέσο για την κατάκτηση της ευτυχίας σε
αυτοσκοπό. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να
αναλώνεται σε ένα ανηλεές κυνήγι αγαθών και απολαύσεων, που
γρήγορα όμως οδηγούν σε κορεσμό, τον οποίο διαδέχεται η πλήξη
και η ανάγκη εύρεσης νέων εμπειριών, για να πληρωθεί το
συναισθηματικό κενό που δημιούργησε η απουσία αξιόλογων
στόχων ζωής.
4. Κρίση της οικογένειας: Ολοένα και λιγότερο οι σημερινοί γονείς
συμμετέχουν στην ανατροφή των παιδιών τους ή, και να το κάνουν,
αδυνατούν να θέσουν όρια και να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους.
Επομένως, δύσκολα αναπτύσσουν αντιστάσεις απέναντι στην
παραβατικότητα και εύκολα παρασύρονται από «φίλους» και
«παρέες». Από την άλλη, η υπερπροστατευτικότητα των γονέων δεν
επιτρέπει τη συναισθηματική ωρίμανση των παιδιών, τα οποία
εύκολα καταρρέουν στην πρώτη απόρριψη ή αποτυχία και
αναζητούν διέξοδο και φυγή στα ναρκωτικά.
5. Αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων: Στις βιομηχανικά
αναπτυγμένες κοινωνίες οι ανθρώπινες σχέσεις είναι επιφανειακές
και βαθειά ανταγωνιστικές. Το πρόβλημα εντείνεται από την
αποπροσωποποίηση της επικοινωνίας εξαιτίας της αστικοποίησης ή
της διάδοσης του ίντερνετ. Η απουσία κοινωνικής αλληλεγγύης
οδηγεί ευκολότερα τα άτομα που αντιμετωπίζουν προσωπικά
αδιέξοδα στα ναρκωτικά.
6. Οικονομικά συμφέροντα: Το λαθρεμπόριο ναρκωτικών αποφέρει
τεράστια κέρδη, γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις αδυνατούν να το
πατάξουν, ειδικά όταν κρατικοί φορείς εμπλέκονται στα κυκλώματά
του. Ας μην ξεχνάμε πως υπάρχουν χώρες και κυβερνήσεις στον
πλανήτη (ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο) που στηρίζονται
σχεδόν αποκλειστικά στην παραγωγή και στην εξαγωγή ναρκωτικών
ουσιών στις πλούσιες χώρες της Δύσης.
Οι επιπτώσεις στον έφηβο από τη
χρήση ναρκωτικών…
 Προβλήματα υγείας: Οι ναρκωτικές ουσίες αποτελούν μία από τις
πρώτες αιτίες θανάτου στον δυτικό κόσμο. Προκαλείται παράλληλα
εξάρτηση, εξασθένηση των λειτουργιών του κεντρικού νευρικού
συστήματος, περιορισμός της ανοσοποιητικής ικανότητας του
οργανισμού, κόπωση, επιβράδυνση της ανάπτυξης, αλλά και
σοβαρές ασθένειες (άσθμα, βρογχίτιδα, ηπατίτιδα κ.τ.λ.).
 Ψυχικές ασθένειες: Η παρατεταμένη χρήση ναρκωτικών
διαταράσσει τις νοητικές λειτουργίες (μνήμη, κρίση, αντιληπτική
ικανότητα) και προκαλεί έντονα αισθήματα άγχους, νευρώσεις,
παραισθήσεις, ψυχώσεις κ.τ.λ.
 Περιθωριοποίηση: Για πολλούς τοξικομανείς ο θάνατος από μία
υπερβολική δόση ναρκωτικών θεωρείται λύτρωση από την
καθημερινή απώλεια της αξιοπρέπειάς του. Κι αυτό γιατί η χρήση
ναρκωτικών ουσιών θεωρείται καταδικαστέα συμπεριφορά, γεγονός
που προκαλεί την κοινωνική απομόνωση του τοξικομανή και τη
διάλυση της επαγγελματικής και οικογενειακής του ζωής.
 Παραβατικότητα: Σε πολλές χώρες η ίδια η χρήση ναρκωτικών δε
θεωρείται έγκλημα. Επειδή όμως ο τοξικομανής, προκειμένου να
ικανοποιήσει το πάθος του, καταφεύγει συχνότατα σε εγκληματικές
δραστηριότητες (πώληση ναρκωτικών σε άλλους τοξικομανείς,
κλοπές, εκβιασμοί, απάτες κ.τ.λ.), συλλαμβάνεται από τις διωκτικές
αρχές και οδηγείται, ακόμα και χωρίς τη θέλησή του, σε κλινικές
αποτοξίνωσης.
 Οικονομικές επιπτώσεις: Το κόστος για την περίθαλψη και
επανένταξη των χρηστών είναι τεράστιο, ενώ ανάλογη είναι και η
μείωση του εθνικού εισοδήματος από τον περιορισμό της
παραγωγικότητας των εργαζομένων. Η επιβάρυνση, κατά συνέπεια,
του κρατικού προϋπολογισμού κάνει την πάταξη της τοξικομανίας
οικονομικά ωφέλιμο στόχο.
Τι θεραπείες υπάρχουν για την
απεξάρτηση από ουσίες;
Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπειών που μπορούν να εφαρμοστούν για
την αντιμετώπιση της εξάρτησης. Η Γνωστική - Συμπεριφορική
ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπεία στην οποία ένας ειδικά εκπαιδευμένος
θεραπευτής προσπαθεί να αλλάξει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις
συμπεριφορές του εξαρτημένου ατόμου που οδηγούν σε υποτροπή, χρήση
ή ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Ο θεραπευτής επίσης προσπαθεί, μαζί με
τον πελάτη, να διαμορφώσει σε αυτόν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά η
οποία να αποτρέπει το ενδεχόμενο υποτροπής, για παράδειγμα να μάθει ο
εξαρτημένος πώς να απορρίπτει προτάσεις για λήψη ναρκωτικά. Ο
πελάτης μαθαίνει πω να χειρίζεται την έντονη ανάγκη του για χρήση. Η
θεραπεία επίσης διδάσκει τον πελάτη πώς να χειριστεί τη ζωή χωρίς την
εξάρτηση. Άλλες μορφές θεραπείας είναι: η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία,
η ομαδική θεραπεία, οικογενειακή θεραπεία, και οι ομάδες αυτόβοήθειας. Κάθε έμπειρος και καλά εκπαιδευμένος θεραπευτής μπορεί να
εφαρμόσει αυτές τις θεραπείες αλλά συχνά εφαρμόζονται σε κλινικές που
εξειδικεύονται στις εξαρτήσεις. Συνήθως εφαρμόζεται ένας συνδυασμός
διαφορετικών θεραπειών με μια συγκεκριμένη σειρά, για παράδειγμα
πρώτα επιδιώκεται μια κλινική αποτοξίνωση και σωματική ανάρρωση με
φάρμακα και κατόπιν μια θεραπεία εστιασμένη στα προβλήματα που
παραμένουν. Όταν οι εθισμένοι κάνουν χρήση ναρκωτικών για να
καταπνίξουν δυσάρεστα συναισθήματα, ένας στόχος της θεραπείας συχνά
είναι να διδάξει στο άτομο τον τρόπο να αποδέχεται τα δυσάρεστα
συναισθήματα και να τα χειρίζεται με εποικοδομητικό τρόπο.
Ναρκωτικά: η μάστιγα του αιώνα… Τι
μπορούν να κάνουν οι γονείς γι’ αυτό;
Η χειρότερη μάστιγα του αιώνα μας τα ναρκωτικά, απειλεί θανάσιμα την
ανθρωπότητα. Την πρώτη θέση σ' αυτή τη μακάβρια πορεία, κρατούν
σταθερά οι νέοι. Στην Ελλάδα μας, τα ναρκωτικά κάνουν πραγματική
θραύση. Χίλια άτομα πέθαναν, μονάχα στην Αθήνα, τα τελευταία δέκα
χρόνια.
Το θέμα των ναρκωτικών πρέπει να ενδιαφέρει πάνω απ' όλους τους
γονείς. Τι πρέπει να κάνουν αυτοί οι γονείς που γεννούν και μεγαλώνουν
παιδιά για να μη τα βρουν κάποια μέρα νεκρά, ολομόναχα σε κάποιο
υπόγειο ή τρώγλη, σ' ένα γιαπί, με μια σύριγγα δίπλα τους;!
Ο ρόλος των γονέων σε τέτοιου είδους περιπτώσεις παίζει κυρίαρχο ρόλο
τόσο για την πορεία του παιδιού, όσο και της ίδιας της κοινωνίας
γενικότερα. Η οικογένεια επηρεάζει και διαμορφώνει την προσωπικότητα
του ατόμου και το χαρακτήρα του. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε
οικογένειες με γερούς συναισθηματικούς δεσμούς και κατανόηση και
βρίσκουν αγάπη και τρυφερότητα και ολόψυχη συμπαράσταση στα
προβλήματά τους, σχεδόν κατά κανόνα δεν ξεστρατίζουν. Όταν όμως τα
παιδιά μεγαλώνουν σ' ένα περιβάλλον όπου οι γονείς δεν μπορούν να
συνεννοηθούν, οι διαπληκτισμοί τους είναι συχνοί και ο καθένας τραβά το
δρόμο του, όταν ξεσπούν στα παιδιά τους, τους αφήνουν ψυχολογικά
τραύματα και τη διάθεση να φύγουν από ένα τέτοιο σπίτι μια ώρα
γρηγορότερα.
Οι τρόποι αντιμετώπισης της
τοξικομανίας…
 Πάταξη του λαθρεμπορίου: Η πολιτεία οφείλει να ορίσει και να
επιβάλει αυστηρότατες ποινές για τους εμπόρους ναρκωτικών. Σε
διεθνές επίπεδο απαιτείται η συνεργασία των διωκτικών
μηχανισμών για την εξάρθρωση του παγκόσμιου κυκλώματος
λαθρεμπορίας. Για την επιτυχία βέβαια των στόχων αυτών κρίνεται
απαραίτητη η εξυγίανση των κατασταλτικών μηχανισμών και των
πολιτικών τους προϊσταμένων.
 Στήριξη των τοξικομανών: Ο χρήστης ναρκωτικών είναι ασθενής και
δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται από την πολιτεία σας εγκληματίας
και να φυλακίζεται. Χρειάζεται δηλαδή η δημιουργία ολοένα και
περισσότερων κέντρων αποτοξίνωσης, ώστε να μη χρειάζεται οι
χρήστες να περιμένουν μία ελπίδα ζωής σε τεράστιες λίστες
αναμονής, από τις οποίες οι περισσότεροι δεν θα βγουν ποτέ
ζωντανοί. Επειδή όμως δεν είναι η σωματική, αλλά η ψυχολογική
απεξάρτηση δυσκολότερη για τον τοξικομανή, είναι απαραίτητη η
ίδρυση μηχανισμών στήριξής τους μετά την έξοδο από τα
προγράμματα αποτοξίνωσης και ομαλής τους επανένταξης στην
κοινωνία και την εργασία. Όλα αυτά προϋποθέτουν φυσικά
αυξημένες δαπάνες για την κρατική πρόνοια.
 Δημοκρατική διαπαιδαγώγηση: Οι φορείς αγωγής (οικογένεια και
σχολείο) οφείλουν να ασκούν διακριτικό έλεγχο στα παιδιά μέσα σε
ένα κλίμα ισορροπίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Έτσι, θα
δημιουργηθούν ώριμοι και υπεύθυνοι νέοι, που θα έχουν αναπτύξει
αντιστάσεις απέναντι σε παραβατικές συμπεριφορές, όπως η χρήση
ναρκωτικών.
 Ενημέρωση: Οι κοινωνικοί φορείς (οικογένεια, σχολείο, Μ.Μ.Ε.,
διανοούμενοι κ.τ.λ.) σε συνεργασία με αρμόδιους κρατικούς φορείς
έχουν την υποχρέωση να ενημερώσουν τους νέους, αλλά και
ολόκληρη την κοινωνία για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη
χρήση ναρκωτικών ουσιών. Το αποτέλεσμα θα είναι η
ευαισθητοποίηση και η ενεργοποίηση των πολιτών ενάντια στη
σύγχρονη αυτή μάστιγα.
Όλοι γνωρίζουμε στερεοτυπικές γενικευμένες εκφράσεις όπως ότι «τα
ναρκωτικά σκοτώνουν», «άμα δοκιμάσεις μία φορά εθίζεσαι», «όλα τα
ναρκωτικά είναι παράνομα», «το τσιγάρο δεν είναι ναρκωτικό» κτλ.
Κανείς όμως από αυτούς που τα υποστηρίζουν όλα αυτά δεν μπήκε στον
κόπο να δει πραγματικά τι είναι ναρκωτικό και ποιες οι επιπτώσεις του.
Καταρχήν ο όρος ναρκωτικό είναι πολύ γενικευμένος. Δεν αποτελούνται
όλα τα ναρκωτικά από τα ίδια συστατικά, ούτε έχουν τις ίδιες
επιπτώσεις. Για πολλά χρόνια ταλαιπωρούσε τους γιατρούς η κατανομή
των ναρκωτικών από τα πιο ήπια στα πιο επώδυνα. Αυτό συνέβαινε
λόγο της ελλιπής τους ιατρικής γνώσης πάνω σ’ αυτά και στις
στερεοτυπικές ιδέες που υπήρχαν. Σήμερα λοιπόν, έχοντας αναπτυχθεί η
τεχνολογία και ξεπεραστεί κάποια «κολλήματα», οι επιστήμονες έχουν
κατανέμει με βάση τις βλάβες που προκαλούν τα ναρκωτικά, σε ένα top
20. Ξεκινάμε από αυτά με τις μικρότερες επιπτώσεις και καταλήγουμε
στις ποιο επώδυνες. Έτσι λοιπόν χρησιμοποιήσαμε 3 παραμέτρους: 1η
είναι το τι προκαλεί η ουσία στον χρήστη, 2η είναι το πόσο εθιστική είναι
η ουσία στον χρήστη και 3η είναι το αντίκτυπο στην κοινωνία. Ας
γνωρίσουμε καλύτερα λοιπόν το τι είναι ναρκωτικά μέσα από τη λίστα
των ιδικών ξεκινώντας από το πιο ήπιο:
20. Κχατ
Είναι ένας θάμνος με πράσινα φύλλα. Είναι νόμιμο
και κάνει τον χρήστη να είναι σε επαγρύπνηση και να
έχει ενεργητικότητα αλλά αν η χρήση γίνει
εκτεταμένη μπορεί να οδηγήσει σε αϋπνία,
ανικανότητα και υψηλή αρτηριακή πίεση. Είναι
δημοφηλές κυρίως στη κοινωνία των Σομαλών και
έχουν καταμετρηθεί περίπου 40.000 χρήστες του.
Καταγεγραμμένος θάνατος από αυτό το ναρκωτικό δεν υπάρχει (0
θάνατοι). Δεν προκαλεί εξαρτήσεις.
19. Νιτρικό άμυλο (Popper)
Λαμβάνεται από τη μύτη απευθείας από
το
φιαλίδιο και προσφέρει ένα άμεσο
αίσθημα ευφορίας στο χρήστη.
Χαλαρώνει τους μύες του σφικτήρα του.
Η
επίδραση κρατά λίγο αλλά μπορεί να
προκαλέσει τάσεις για εμετό στον χρήστη
καθώς και ένα αίσθημα αδυναμίας. Είναι τοξικό αν το καταπιεί κανείς, δεν
προκαλεί εξάρτηση και το χρησιμοποιούν πάνω από 400.000 άνθρωποι
στη Βρετανία. Είναι και αυτό νόμιμο όπως και το Κχατ.
18. Έκσταση
Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή
ναρκωτικά κυρίως στη Βρετανία.
Υπάρχουν πάνω από 500.000 χρήστες
στην Ουαλία και στη Βρετανία μόνο και
καταγεγραμμένοι 27 θάνατοι ετησίως.
Αυτή η θέση φυσικά έρχεται σε
αντίθεση με τη φήμη του.
Πρωτοκατασκευάστηκε το 1912. Στην
αρχή πλασαρίστηκε ως πηκτικό του αίματος στα τραύματα. Την δεκαετία
του 70’ εισήχθη παράνομα στη σκηνή της χορευτικής μουσικής. Ξέρουμε
πως είναι διεργετικό ναρκωτικό και ότι είναι ελαφρώς παραισθησιογόνο.
Προσφέρει ένα αίσθημα ευφορίας, συναίσθησης και ενέργειας. Ανεβάζει
τον καρδιακό παλμό και τη θερμοκρασία του σώματος και μόλις γίνει η
χώνευση του χαπιού απελευθερώνεται ο χημικός διαβιβαστής σε ροτονίνη
στον εγκέφαλο ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση της διάθεσής μας
και της μνήμης.
17. G.H.B. (Γ. Υδροξαβουτρικό οξύ)
Χρησιμοποιείται σαν ηρεμιστικό
προκαλώντας μια αίσθηση ευτυχίας,
αισθησιασμού και εξαφανίζει τις
αναστολές. Θεωρείτε χειρότερο από την
έκσταση διότι οι δώσεις αυτού οι οποίες
προκαλούν ευφορία και της δόσης που
σκοτώνει είναι μηδαμινή. Ιδίως αν αναμιχτεί με αλκοόλ τα αποτελέσματα
μπορεί να είναι μοιραία. Οι ποσότητες που διακινούνται είναι άγνωστες
αλλά οι θάνατοι που οφείλονται ετησίως σε αυτό είναι 3.
16. Στεροειδή αναβολικά
Η κατάχρηση αυτών των ουσιών μπορεί
να προκαλέσει σημαντικότατες βλάβες
στον οργανισμό. Από προβλήματα
στείρωσης μέχρι κινδύνους για κύρωση
ύπατος. Ακόμη εγκεφαλικά και καρδιακά
επεισόδια. Υπάρχουν πάνω από 42.000
χρήστες σε Ουαλία και Μ.Βρετανία. η κατάχρηση προκαλεί επιθετικότητα
και βίαιη συμπεριφορά
15. Μεθυλφθενιδάτη
Χρησιμοποιείτε σε ασθενείς με έλλειψη συγκέντρωσης και
υπερκινητηκότητα με συνταγή γιατρού. Όταν χρησιμοποιούνται παράνομα
οι ταμπλέτες συνθλίβονται και λαμβάνονται από τη μύτη για γρηγορότερη
δράση. Είναι ισχυρό διεργετικό οπότε η κατάχρηση μπορεί να προκαλέσει
εμετό, σπασμούς, ρίγος και ντελίριο ενώ είναι εξαρτησιογόνο.
14. LSD (Δυεθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέως)
Χορηγούνταν αρχικά με συνταγή γιατρού.
Αρχικά κυκλοφόρησε την γενιά του 1930 σν
διεργετικό του αναπνευστικού και
κυκλοφοριακού συστήματος και έπειτα για μια
περίοδο 15 με 30 ετών χορηγήθηκε, για την
αντιμετώπιση ψυχιατρικών νοσημάτων, σε
40.000 ασθενείς παγκοσμίως. Στη Βρετανία πάνω από 83.000 άνθρωποι
κάνουν χρήση αυτής σήμερα αλλά δεν έχουν καταγραφεί θάνατοι εξ’
αιτίας της(0 θάνατοι). Τη δεκαετία του 60’ το χρησιμοποιούσε ο στρατός
πάνω σε φαντάρους για να δουν αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να
εξουδετερώσει τον εχθρό. Το LSD επιδρά αρχικά στον εγκέφαλο στο
σύστημα ροτονίνης(τμήμα του εγκεφάλου που ευθύνεται για τα
αισθήματα ευτυχίας) και σε δεύτερη φάση στον προμετωπιαίο λοβό, ο
ποίος παράγει μερικές από τις πιο αφηρημένες μας σκέψεις. Φαίνεται ότι
μειώνει την επικοινωνία μερικών μερών του εγκεφάλου κάτι το οποίο
βοηθά στην απώλεια αναστολών και στην συνεννόηση με άλλους. Οι
σύνθετες νευρολογικές επιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν ισχυρές
παραισθήσεις. Σήμερα παρότι υπάρχουν ισχυρές υποστηρίξεις της
χρησιμότητας του LSD μέσα στην ιατρική, η νομοθεσία εμποδίζει την
περεταίρω χρήση του στον χώρο της ψυχοθεραπείας.
13. 4.N.T.A
Τάξης Α ναρκωτικό. Είναι μια ουσία που έφτιαξε ο άνθρωπος με σκοπό να
πουληθεί ως ένα εναλλακτικό του «Έκσταση». Ο κίνδυνος που κρύβει
βρίσκεται στο γεγονός που παρόλο του ότι είναι διεγερτικό δεν προσφέρει
το ίδιο αίσθημα εφορίας όπως το «έκσταση». Οπότε ο χρήστης νομίζοντας
πως δεν τον έχει πιάσει ακόμα η επίδραση της ουσίας, ανεβάζει συνεχώς
τη δοσολογία της έχοντας δυσάρεστα αποτελέσματα. Λόγω του ότι είναι
ένα σχετικά νέο ναρκωτικό δεν μπορεί να προσδιοριστεί ο ακριβής
αριθμός χρηστών του.
12. Κόλλα, μπογιά, αεροζόλ (Διαλυτικές ουσίες)
Είναι νόμιμα και πολύ πιο
επικίνδυνα
από όσο νομίζουμε. Η κατάχρηση
αυτών των ουσιών είναι
διαδομένη. Οι χρήστες φτάνουν
τους 30.000 στη Μ.Βρετανία ενώ οι θάνατοι τους 50-60 ετησίως. Στο
θάνατο από αυτές τις ουσίες οδηγούνται και άτομα τα οποία έχουν κάνει
χρήση μίας και μόνο πρώτης φοράς. Οι θάνατοι οφείλονται είτε στη
διακοπή της καρδιάς κατά την εισπνοή του διαλυτικού, είτε λόγω του ότι η
χρήση γίνεται με την εισπνοή αυτών των ουσιών μέσα σε σακούλα, έτσι το
άτομο πέφτει αναίσθητο παθαίνοντας ασφυξία από τη σακούλα.
11. Κάνναβις
Το πιο ευρέως διαδεδομένο ναρκωτικό. Υπάρχουν περίπου 3.000.000
χρήστες στη Βρετανία αλλά καταγράφεται επίσημα μόνο ένας θάνατος
ετησίως. Παρ’ όλα αυτά οι επιστήμονες δεν δίστασαν να την τοποθετήσουν
τόσο ψηλά στη λίστα. Αφού η κάνναβη συνήθως καπνίζεται φτάνει στον
εγκέφαλο σχεδόν αμέσως και επηρεάζει τους κανναηοηδής υποδοχείς που
βρίσκονται σχεδόν παντού μέσα στον
εγκέφαλο. Σε μικρές δόσεις προσδίδει
εφορία, χαλάρωση και μείωση του
πόνου. Αλλά σε μεγάλες δώσεις μπορεί
να επιφέρει παράνοια και προσωρινή
απώλεια μνήμης. Μπορεί επίσης να
προκαλέσει εξάρτηση ενώ πρόσφατα η
χρήση της συνδέθηκε με τον καρκίνο
των πνευμόνων. Φτάνοντας στα άκρα κάποιοι επιστήμονες άρχισαν να
εξετάζουν το σύνδεσμο μεταξύ μακροχρόνιας χρήσης κάνναβις και
ψύχωσης, καταλήγοντας πως εάν κάποιος ψυχασθενής κάνει χρήση αυτής
της ουσίας χειροτερεύει την κατάσταση. Από τα χιλιάδες συστατικά που
περιέχει η κάνναβη, ένα συστατικό, η τετραβινόλη ή T.H.C., ίσως συνδέεται
με ψυχωτική συμπεριφορά. Σε μία έρευνα σε ένα πανεπιστήμιο μέσα από
πειράματα με εθελοντές κατέληξαν πως ακόμα και σε υγιή άτομα όταν δρα
επάνω τους η ουσία THC παρουσιάζουν ψυχωτικές αντιδράσεις. Σε αυτά τα
πειράματα η ουσία THC χορηγούνταν σε καθαρή μορφή και μεγάλες δόσεις
και αυτό φαίνεται ότι προκαλούσε παρόμοια συμπτώματα με την
σχιζοφρένεια, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο περίπλοκος
συνδυασμός ουσιών στη κάνναβη μπορεί να προκαλέσει ψύχωση όταν
καπνιστεί. Ενώ συνεχίζεται η διαμάχη στο αν η κάνναβη προκαλεί ψύχωση,
μελέτες σε όλο τον κόσμο δείχνουν ότι η κατάσταση είναι πολύ πιο
περίπλοκη από όσο νομίζαμε. Μια ενδιαφέρουσα μελέτη στη Νέα
Ζηλανδία έδειξε ότι η χρήση κάνναβις συνδεόταν με συμπτώματα
ψύχωσης αλλά η ομάδα υψηλού κινδύνου είχε ένα διαφέρον γονίδιο που
διασπά την ντοπαμίνη μέσα στον εγκέφαλο ενώ τα άλλα ¾ του πληθυσμού
δεν έχουν τον ίδιο κίνδυνο. Φαίνεται ότι δεν κινδυνεύουν να εμφανίσουν
τα ίδια συμπτώματα ψύχωσης. Είναι περίπλοκο αυτό, η γενετική και η
χρήση μπορούν να παίξουν τον δικό τους ρόλο. Η έρευνα στη Νέα
Ζηλανδία εξέτασε την ηλικία στην οποία τα άτομα αρχίζουν τη χρήση. Αυτό
έδειξε πως όσο νωρίτερα αρχίσουν τα άτομα τη χρήση τόσο αυξάνεται η
πιθανότητα να υπάρξουν συμπτώματα ψύχωσης.
10. Βουπρενορφίνη
Ναρκωτικό τάξης Γ που χρησιμοποιείται για
καταπράϋνση του έντονο πόνου, σαν
υποκατάστατο για τοξικομανείς.
Χρησιμοποιείται παράνομα λόγο της
εφορικής του επίδρασης και των παρεστήσεων που προκαλεί, αλλά χωρίς
ιατρική επίβλεψη είναι εξαιρετικά εξαρτησιογόνο ναρκωτικό και επειδή
είναι ισχυρό ναρκωτικό μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική δόση πολύ
εύκολα. Ο αριθμός παράνομων χρηστών είναι άγνωστος.
9. Καπνός
Το πιο ευρέως διαδεδομένο και φονικό
ναρκωτικό αν και είναι νόμιμο. Σκοτώνει
το 1/5 του πληθυσμού και μειώνει το
προσδόκιμο ζωής κατά 10 χρόνια. Το
40/100 των ασθενών που φτάνουν στο
νοσοκομείο οφείλεται σε αυτό και είναι
ένα από τα πιο εθιστικά ναρκωτικά.
Υπάρχουν 10.000.000 χρήστες στη Μ.Βρετανία και πάνω από 114.000
θάνατοι ετησίως. Από το κάπνισμα πεθαίνουν περισσότεροι άνθρωποι
από ότι από τα υπόλοιπα ναρκωτικά, το HIV, το αλκοόλ, τις δολοφονίες και
τα τροχαία ατυχήματα μαζί. Περίπου ένας στους δύο μακροχρόνιους
καπνιστές θα πεθάνουν εξ’ αιτίας της συνήθειάς τους. Η νικοτίνη είναι η
πιο εθιστική ουσία που έχουμε δει μέχρι τώρα.
8. Αμφεταμίνες
Σαν διεγερτικό που είναι μπορούν να κάνουν
τον χρήστη να αισθάνεται ενεργητικός και με
αυτοπεποίθηση. Όταν όμως η χρήση περάσει
τα όρια είναι εξαιρετικά εθιστικές, καθώς η
αντοχή του ατόμου μεγαλώνει και χρειάζεται
μεγαλύτερες δόσεις, οδηγώντας σε παράνοια και κατάθλιψη, ενώ η βαριά
χρήση επιφέρει κρίσεις πανικού και βίαιες μεταπτώσεις στην ψυχολογία.
Στο παράνομο εμπόριο αναμιγνύονται με άλλα επικίνδυνα χημικά.
7. Μπενζοδιαζεπίνες
Είναι από τα ποιο γνωστά ονόματα στη
φαρμακολογία. Όπως το Βάλιουμ είναι ήπια
ηρεμιστικά που χορηγούνται με ιατρική συνταγή
για να καταπραΰνουν το άγχος, την αϋπνία και
τις επιληπτικές κρίσεις. Μετά από χρήση λίγων
μηνών προκαλούν εξάρτηση και παρενέργειες. Σε παράνομη και
υπερβολική χρήση μπορούν να προκαλέσουν αμνησία, ναυτία, ψυχώσεις
και κατάθλιψη. Όταν καταναλώνονται με αλκοόλ μπορεί να είναι
θανατηφόρες και είναι η αιτία 406 καταγεγραμμένων θανάτων ετησίως
στη Μ.Βρετανία.
6. Κεταμίνη
Ναρκωτικό τάξης Γ. Συνήθως χρησιμοποιείται για ηρεμιστικό σε άλογα.
Έχει πολύ ισχυρή δράση σαν παυσίπονο αλλά
έγινε δημοφιλές σαν ναρκωτικό γιατί είναι
πολύ παραισθησιογόνο. Μοιάζει με την
κοκαΐνη και σνιφάρεται όπως αυτή. Έχει
διάφορα συμπτώματα όπως αλλοίωση της
πραγματικότητας, μούδιασμα και
ανικανότητα επικοινωνίας με τους άλλους. Οι χρήστες νομίζουν πως αν
απλώσουν το χέρι τους θα φτάσουν χιλιόμετρα μακριά. Σε μεγάλες δώσεις
μπορεί να προκαλέσει καρδιακό επεισόδιο και προβλήματα στην
αναπνευστική λειτουργία. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνη ουσία αν αναμιχτεί
με κατευναστικές ουσίες συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ. Η
μακρόχρονη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και ψύχωση.
5. Αλκοόλ
Πιο βλαβερό από το «Έκσταση», το «LSD»,
τον «Καπνό», 5 ναρκωτικά τάξης Α και
έντεκα παράνομες ουσίες. Κάτι που
σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από
ότι όλες οι παράνομες ουσίες μαζί και που
κάνει χρήση του το μεγαλύτερο ποσοστό
του πληθυσμού. Σχεδόν από την απαρχή
του πολιτισμού το αλκοόλ καταναλώνεται από τα 2/3 του πληθυσμού και
έχει ανάμειξη σε 40.000 θανάτους ετησίως στη Μ.Βρετανία. Το αλκοόλ
είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα της εποχής μας. Το αλκοόλ είναι ηρεμιστικό
και η επίδρασή του στο μυαλό εμφανίζεται στα 5 πρώτα λεπτά. Επηρεάζει
πολλούς νευροδιαβιβαστές συμπεριλαμβανομένων της ντοπαμίνης που
βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στον εγκέφαλό μας. Η ενεργοποίηση αυτού
του συστήματος όχι μόνο προσφέρει ένα αίσθημα εφορίας, αλλά δίνει στο
αλκοόλ την εθιστική του διάσταση. Το αλκοόλ δρα σαν καταπραϋντικό
αλλά σε μικρές δόσεις διώχνει τις αναστολές και κάνει το άτομο κοινωνικό
και ομιλητικό. Όσο η δόση αυξάνεται ο λόγος αρχίζει να μπερδεύεται,
επηρεάζεται ο συντονισμός των κινήσεων και συχνά ακολουθεί ναυτία και
τάση για εμετό. Η μακρόχρονη χρήση μπορεί να βλάψει την καρδιά, το
στομάχι και το συκώτι. Είναι το μόνο ναρκωτικό που ενθαρρύνεται στον
κόσμο να το αγοράσει παρά τις τεράστιες επιπτώσεις. Αν ανακαλυπτόταν
σήμερα πιθανώς να ήταν και παράνομο. Κάθε χρόνο πάνω από 180.000
περιστατικά που χρήζουν νοσηλείας σχετίζονται με την κατανάλωση
αλκοόλ. Οι θάνατοι σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με την περασμένη
δεκαετία. Περίπου το 40/100 στα επείγοντα και μη του νοσοκομείου
οφείλονται σε αλκοόλ ενώ το κόστος νοσηλείας για το εθνικό σύστημα
υγείας ανέρχεται στα 2.500.000.000 ευρώ το χρόνο. Παρ’ όλα αυτά ο
κόσμος συνεχίζει να πίνει. Η καθηγήτρια Θεοδώρα Δούκα μελετά εδώ και
καιρό ένα νέο φαινόμενο στην κατανάλωση αλκοόλ, τις επιπτώσεις του
μεθυσιού συγκρίνοντας αυτούς που μεθάνε και αυτούς που όχι. Η βλάβη
που προκαλείται είναι στη τεχνική «σταμάτα-ξεκίνα» των μέθυσων. Για
παράδειγμα να πίνουν σαν τρελοί το σαββατοκύριακο αλλά καθόλου μέσα
στην εβδομάδα. Όταν πίνει κάποιος γρήγορα μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, το
τοξικό αλκοόλ απορροφάται από τον εγκέφαλο και καταστρέφει τα
κύτταρα. Το αλκοόλ την επόμενη μέρα εξουδετερώνεται αργά και το μυαλό
παράγει ουσίες που ίσως είναι τοξικές και μπορεί από μόνες τους να
προκαλέσουν βλάβες.
4. Μεθαδόνη
Ναρκωτικό τάξης Α. Σαν ναρκωτικό είναι παρόμοιο με την ηρωίνη αλλά
λιγότερο εθιστικό. Η μεθαδόνη είναι ηρωίνη
κατώτερης ποιότητας, αν ρωτήσετε έναν
τοξικομανή τι προτιμά θα σου απαντούσε την
ηρωίνη αλλά κάποιος που δεν έχει πάρει
ηρωίνη βολεύεται με τη μεθαδόνη. Όταν
χορηγείται με ιατρική συνταγή μειώνει το
στερητικό σύνδρομο της ηρωίνης και βοηθά
στη μείωση χρήσης ηρωίνης γενικά, αλλά στο
παράνομο εμπόριο συνήθως αναμιγνύεται με
άλλα συστατικά και η σωστή δόση είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Αν
χρησιμοποιείται εκτεταμένα από άτομα που δεν αντέχουν, που δεν κάνουν
χρήση καιρό, μια μικρή δόση τους σκοτώνει. Επειδή τα αποτελέσματα δεν
είναι τόσο έντονα όσο της ηρωίνης μπορεί κάποιος να πάρει υπερβολική
δόση χωρίς να νιώσει «φτιαγμένος». Πάνω από 33.000 άνθρωποι κάνουν
παράνομη χρήση αυτής στη Μ.Βρετανία και ευθύνεται για 295 θανάτους
ετησίως.
3. Βαρβιτουρικά
Παλαιότερα χορηγούνταν για την
καταπολέμηση της κατάθλιψης, του άγχους
και της αϋπνίας. Όταν χρησιμοποιείται χωρίς
συνταγή δίνουν ένα αίσθημα χαλάρωσης
στο χρήστη οποίος νιώθει ευδιάθετος και
κοινωνικός. Το πρόβλημα με τα
βαρβιτουρικά (και γι’ αυτό είναι και τόσο ψηλά στη λίστα) είναι ότι αν
κάποιος πάρει υπερβολική δόση πεθαίνει. Ληστείες σε φαρμακεία είναι η
συχνότερη πηγή ουσιών. Κάποιοι τοξικομανείς τα ονομάζουν καντίνες. Η
μικρή διαφορά ανάμεσα στην κανονική και στην υπερβολική δόση τα
τοποθετεί τόσο ψηλά στη λίστα επικινδυνότητας. Αν κάποιος πάρει
υπερβολική δόση βαρβιτουρικών είναι το ίδιο με την υπερβολική δόση
αλκοόλ, επηρεάζουν το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου και η αναπνοή σταματά.
Τα βαρβιτουρικά είναι τόσο επικίνδυνα που η ιατρική χρήση τους έχει
μειωθεί σημαντικά. Σήμερα χρησιμοποιούνται για να καταπολεμήσουν
πολύ σοβαρές περιπτώσεις αϋπνίας.
2. Κοκαΐνη
Διεγερτικό με 780.000 χρήστες
σε Μ.Βρετανία και Ουαλία. Η
χρήση της βρίσκεται σε ανοδική
πορεία στη Βρετανία και κάθε
χρόνο ευθύνεται για περίπου 214
θανάτους. Είναι ναρκωτικό
απληστίας, έχει να κάνει με τα
λεφτά, σνιφάρεται με χαρτονόμισμα κι έχει να κάνει με την απληστία και
τον καταναλωτισμό. Είναι αρκετά εγωιστική ουσία, κλείνει τους
ανθρώπους. Η κοκαΐνη κυκλοφορεί σε δύο μορφές, σε μορφή σκόνης που
σνιφάρεται και σε μορφή βράχου. Το κρακ είναι καπνιστή έκδοση της
κοκαΐνης. Έχει ποιο δυνατό αποτέλεσμα. Σε φτιάχνει πάρα πολύ για μικρό
χρονικό διάστημα, γι’ αυτό το παίρνει ο κόσμος. Είναι αδύνατο να
καπνίσεις κρακ χωρίς να πάθεις κάτι. Είναι ναρκωτικό που φτάνει στον
εγκέφαλο αμέσως είτε από ένεση είτε καπνιστό και αυτή η αίσθηση
προκαλεί πολύ έντονη εξάρτηση.
1. Ηρωίνη
Σκοτώνει περίπου 700 άτομα ετησίως στην Μ.Βρετανία. Η ηρωίνη είναι το
πιο βλαβερό ναρκωτικό. Δεν κάνουν χρήση πολλοί αλλά οι περισσότεροι
από αυτούς που κάνουν, δεν το κάνουν με ασφάλεια. Είτε σε ένεση είτε
καπνιστή η ηρωίνη χρησιμοποιείται ως παυσίπονο αλλά και ως
ψυχαγωγικό ναρκωτικό. Επιδρά στην υπόφυση του εγκεφάλου και γι’ αυτό
διαμορφώνει τόσο έντονα την συμπεριφορά των χρηστών. Σε ενέσιμη
μορφή προσφέρει ένα ισχυρό αίσθημα ευφορίας σχεδόν ισάξιο με
οργασμό. Η επίδραση μπορεί να κρατήσει από μία ως τρείς ώρες. Αφού
επηρεάζει το τμήμα του
εγκεφάλου που είναι
υπεύθυνο για την αναπνοή
μία
υπερβολική δόση μπορεί να
είναι
μοιραία. Γι’ αυτό είναι στην
κορυφή
της λίστας, έχει άμεση
επίδραση
και είναι πολύ εθιστική.
Επίσης
είναι πολύ επικίνδυνη γιατί
υπερβολική δόση είναι σίγουρο πως θα πεθάνει. Περισσότεροι από
300.000 άνθρωποι κάνουν χρήση αυτής στη Μ.Βρετανία διότι λειτουργεί
ως παυσίπονο τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Αν είσαι άστεγος, αν
έχεις σοβαρό πρόβλημα, αν μπαινοβγαίνεις στη φυλακή και δεν βρίσκεις
δουλειά τότε η χρήση ηρωίνης είναι ότι πιο λογικό. Κλείνει τους χρήστες
μέσα σε μια φούσκα κι’ ο πόνος δεν τους αγγίζει. Οι ιδικοί δεν έχουν καμία
αμφιβολία ότι η ηρωίνη είναι το πιο επικίνδυνο ναρκωτικό στη Βρετανία.
Φτάσαμε στην κορυφή της λίστας με βάση την άποψη επιστημόνων για
το πόσο βλαβερή είναι η κάθε ουσία. Μια λίστα που τοποθετεί την
Κάνναβη, το έκσταση και το LSD πιο χαμηλά από τον καπνό και δείχνει
ότι το αλκοόλ θα έπρεπε να είναι το νέο ναρκωτικό στην ομάδα της
τάξης Α. Ένα είναι το σίγουρο, ότι αυτά τα ναρκωτικά δεν εξαφανίζονται.
Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι πάντα προσπαθούσαν να επηρεάσουν τον
τρόπο αντίληψης της πραγματικότητας. Και θα συνεχίσουν να το κάνουν.
Εμείς σαν κοινωνία οφείλουμε να μελετήσουμε επισταμένα τους
κινδύνους των ουσιών και να τους δείξουμε στα παιδιά μας. Πρέπει να
τα εκπαιδεύσουμε και όχι να τα απαγορεύσουμε.
ΝΕΟΙ ΚΑΙ
Κάπνισμα ονομάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόμενου από την καύση
φύλλων του φυτού καπνός. Η καύση γίνεται συνήθως σε
τσιγάρο, πίπα, πούρο ή με άλλο τρόπο. Η πρακτική αυτή
ήταν συνήθεια των κατοίκων της Κεντρικής και Νότιας
Αμερικής, πριν ακόμα αυτές ανακαλυφθούν από τους
Ευρωπαίους. Η συνήθεια μεταφέρθηκε στην Ευρώπη και
την Ασία μετά το 1556.
Τη δεκαετία του 1920, Γερμανοί επιστήμονες ανακάλυψαν
ότι το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία, αλλά η
παγκόσμια κοινότητα αναγνώρισε το πρόβλημα σταδιακά
μόνο μετά το 1950. Στα επόμενα χρόνια, έγινε κατανοητό
ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο (του πνεύμονα αλλά και άλλα είδη καρκίνου) καθώς
και άλλα προβλήματα υγείας. Τα κράτη έλαβαν μέτρα για το κάπνισμα και ανάλογα με
τη χώρα τα μέτρα για τη συνήθεια του καπνίσματος μπορεί να περιλαμβάνουν
απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού, απαγόρευση του καπνίσματος σε
δημόσιους χώρους, προκειμένου να αποφευχθεί το παθητικό κάπνισμα, υποχρεωτική
σήμανση στα προϊόντα καπνού και άλλα.
Γιατί καπνίζουν οι νέοι
Σύμφωνα με έρευνα οι ακόλουθοι παράγοντες καθορίζουν την αιτία που οι νέοι
αρχίζουν το κάπνισμα :

Συνήθεια γονέων

Φίλοι, μεγαλύτερα αδέλφια, κοινωνικό περιβάλλον

Διαφήμιση και εμπορική σύνδεση με την εικόνα του

Διαφήμιση και εμπορική σύνδεση με τον αθλητισμό

Σχέσεις / οικογενειακή δομή

Επίπεδο εκπαίδευσης

Κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο

Διαχείριση άγχους και καταπίεσης

Αποδοχή
Οι έφηβοι συχνά αγνοούν τη δυνατότητα εθισμού στον καπνό
- 61% των νέων θεωρούν ότι δεν πειράζει να δοκιμάσουν το τσιγάρο εφόσον το κόψουν
πριν γίνει συνήθεια
- 26% θεωρούν ότι οι κανονικοί καπνιστές μπορούν να το κόψουν οποτεδήποτε το
θελήσουν
Κάπνισμα και μαθητές
Σύμφωνα με έρευνα του 1998, οι μισοί και πλέον μαθητές (57%) έχουν καπνίσει
τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, οι περισσότεροι περιστασιακά (32,7%).
Συστηματικά δηλώνουν ότι καπνίζουν το 20,8% των μαθητών. Τα κορίτσια υπερτερούν
των αγοριών στο περιστασιακό κάπνισμα (34,7% και 30,5% αντίστοιχα), ενώ
περισσότερα αγόρια (21,9%) από κορίτσια (19,7%) δηλώνουν συστηματικοί καπνιστές,
χωρίς όμως μεγάλη διαφορά μεταξύ τους.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές (17-18 ετών) καπνίζουν συστηματικά σε ποσοστό πενταπλάσιο
από τους μικρότερους (13-14 ετών).
Τα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, εμφανίζουν αυξημένα
ποσοστά συστηματικού καπνίσματος (24,6% και 23,6% αντίστοιχα) σε σύγκριση με τις
υπόλοιπες αστικές περιοχές (19,9%0 και τις ημιαστικές / αγροτικές 13,9%).
Συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική μείωση του
συστηματικού καπνίσματος στους μαθητές ανάμεσα στο 1984 και το 1993, από 22% σε
14,6%, η καθοδική αυτή πορεία δυστυχώς αντιστράφηκε το 1998 και ο αριθμός των
συστηματικών καπνιστών στους μαθητές επιστρέφει κοντά στα υψηλά (20,8%) επίπεδα
για άτομα αυτής της ηλικίας, όπως είχε παρατηρηθεί και το 1984.
Όλα αυτά ενισχύουν την ανάγκη να έχουν οι νέοι πραγματική αποδεκτή ενημέρωση
σχετικά με την εξάρτηση από τη νικοτίνη και τα αποτελέσματα του καπνίσματος.
Παράγοντες που προδιαθέτουν τους νέους για κάπνισμα
Ισχύουν μία σειρά από σύνθετους και ενδογενείς παράγοντες που προδιαθέτουν τους
νέους να καπνίσουν και αυτοί ποικίλουν σχεδόν ανά άτομο και λαό. Πολυετής έρευνες
καθορίζουν ορισμένους παράγοντες που είναι κοινοί στο ρόλο που παίζουν στη μύση
των νέων στο κάπνισμα. Αυτοί περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα κοινωνικής αποδοχής
για τα προϊόντα καπνού, έκθεση και αδυναμία αντίδρασης απέναντι στη διαφήμιση,
διαθεσιμότητα και εύκολη πρόσβαση, ρόλος προτύπου από τους γονείς και άλλους
ενήλικες και κοινωνική πίεση της ομάδας.
Λόγοι για τους οποίους καπνίζουν οι έφηβοι

Πολύ συχνά το κάπνισμα αρχίζει τυχαία. Χωρίς να το πολυσκεφτούν οι έφηβοι
ακολουθούν το ρεύμα.

Για αρκετούς το κάπνισμα σημαίνει να έχουν κάτι να κάνουν.

Μερικοί έφηβοι ζητούν την απόλαυση από το κάπνισμα και προσπαθούν να
ηρεμήσουν τα νεύρα τους με αυτό τον τρόπο.

Μερικοί θεωρούν ότι το κάπνισμα τους ενεργοποιεί και τους βοηθά στη
συγκέντρωση.

Αρκετοί έφηβοι θεωρούν ότι με το κάπνισμα μεγάλωσαν.

Για μερικούς, το κάπνισμα αποτελεί ένα μέσον για να εισχωρήσουν και να
ανήκουν στους σωστούς κύκλους / ομάδες.

Ορισμένοι πιστεύουν ότι το κάπνισμα τους δίνει κάποιο στυλ. Ιδιαίτερα οι
νεαροί θεωρούν ότι οι κοπέλες το βρίσκουν ελκυστικό και μπορεί να συνδεθεί
με ένα γενικό τρόπο ζωής.

Άλλοι θεωρούν ότι τους προσδίδει αυτοπεποίθηση και καπνίζοντας την
προβάλλουν.

Άλλοι πάλι δοκιμάζουν τον καπνό από περιέργεια.

Μερικοί έφηβοι καπνίζουν από αντίδραση στους κανονισμούς.

Άλλοι επηρεάζονται από τη διαφήμιση.

Επίσης, οι νέοι μπορεί να εθιστούν στη νικοτίνη, η οποία είναι συστατικό του
καπνού. Ο εθισμός αυτός, κάνει δύσκολη τη διακοπή του καπνίσματος, ακόμη
και αν το θέλετε.

Το κάπνισμα έχει γίνει συνήθεια για αρκετούς νέους. Μερικοί συνηθίζουν να
καπνίζουν στα διαλείμματα και σε άλλους αρέσει να καπνίζουν μετά το γεύμα.
Όταν μία συνήθεια εδραιωθεί είναι δύσκολο να την κόψει κανείς.
Διάφοροι τύποι καπνιστών

Γνώστες - γνωρίζουν σχετικά με το κάπνισμα αλλά δεν έχουν αποφασίσει αν θα
το αρχίσουν ή όχι

Πειραματιζόμενοι - καπνίζουν σποραδικά, πιθανώς μόνο στα πάρτι, συχνά
περνούν πολλοί μήνες χωρίς να έχουν καπνίσει

Τακτικοί - καπνίζουν τακτικά, π.χ. το σαββατοκύριακο ή τακτικά μέσα στην
ημέρα

Εθισμένοι - έχουν εθιστεί στη νικοτίνη και υποφέρουν από στερητικά
συμπτώματα όταν δεν μπορούν να καπνίσουν
Έρευνα αποφαίνεται ότι μεσολαβούν περίπου 2 χρόνια για τη μετάβαση από την
<<κατηγορία>> του γνώστη στον εθισμένο.
Περισσότερο Συνήθεις λόγοι

Διασκεδαστικό και ενδιαφέρον

Συνάντηση με φίλους / απασχόληση

Κόστος

Υγεία, άσκηση και ευρωστία

Να μάθουν κάτι καινούργιο, επαγγελματική εμπειρία (νοσηλευτές), ή ανάπτυξη
αυτοπεποίθησης και εμπιστοσύνης
Συνήθεις λόγοι

Περιορισμός ή διακοπή

Ατομικό προφίλ και ευρωστία
Λιγότερο συνήθεις λόγοι

Κοινωνική πίεση από φίλους και οικογένεια

Δυσαρέσκεια από την εξουσία της συνήθειας

Ανησυχία για ενήλικες φίλους και μέλη της οικογένειας που καπνίζουν
Γιατί οι νέοι αποφασίζουν να κόψουν το κάπνισμα
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, οι περισσότεροι νέοι όταν αρχίζουν το κάπνισμα
σκέπτονται ότι αυτό είναι κάτι προσωρινό, υπολογίζοντας ότι μετά από λίγα χρόνια θα
το κόψουν. Κάτι που στη συνέχεια δεν συμβαίνει.
Οι συνηθέστεροι λόγοι που οι νέοι θέλουν να κόψουν το τσιγάρο είναι :

Για λόγους υγείας
Είναι γνωστό ότι η μακροχρόνια χρήση καπνού προκαλεί βλάβες στην υγεία, όμως όλοι
οι ειδικοί συμφωνούν ότι όσοι το κόψουν θα την προστατέψουν, γιατί έτσι σταματούν
τη συνεχή επιβλαβή δράση και δίνουν τη δυνατότητα στον οργανισμό να
αποκαταστήσει τις βλάβες που έχουν προκληθεί.
Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι άνδρες καπνιστές που διακόπτουν το κάπνισμα σε
ηλικία 35 - 39 ετών προσθέτουν κατά μέσο όρο 5 χρόνια επί πλέον στη ζωή τους.

Για την ευεξία του σώματος και της εμφάνισής τους
Οι περισσότεροι καπνιστές λαχανιάζουν όταν περπατούν γρήγορα, όταν ανεβαίνουν
σκάλες ή τρέχουν, γιατί έχει επηρεαστεί η αναπνευστική και καρδιακή λειτουργία τους.
Η διακοπή του καπνίσματος αν συνδυαστεί με συστηματική σωματική άσκηση
ξαναδίνει στους καπνιστές τη χαμένη σωματική αντοχή και ευεξία.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το δέρμα. Με τη διακοπή του καπνίσματος δεν
εξαφανίζονται οι ρυτίδες που έχουν δημιουργηθεί, αλλά επιβραδύνεται σημαντικά η
δημιουργία νέων. Έχει παρατηρηθεί ότι το δέρμα όσων διέκοψαν το κάπνισμα αλλάζει
προς το καλύτερο.
Εμφανής είναι η βελτίωση των δοντιών, της οσμής της αναπνοής και του σώματος.

Για την προστασία της οικογένειας από το παθητικό κάπνισμα
Οι γονείς που καπνίζουν εκθέτουν τα παιδιά τους στο παθητικό κάπνισμα, εφ’ όσον
καπνίζουν στον ίδιο χώρο, προκαλώντας βλάβες στην υγεία τους. Επί πλέον, αποτελούν
κακό παράδειγμα προς μίμηση.
Από μελέτες προκύπτει ότι οι σύζυγοι καπνιστών εμφανίζουν συχνότερα ασθένειες του
αναπνευστικού, της καρδιάς και διάφορες μορφές καρκίνων.
Στους χώρους εργασίας, το κάπνισμα αντιμετωπίζεται πλέον ως παρανομία, αφού
προξενεί βλάβες στην υγεία των εργαζομένων που δεν καπνίζουν.
Η απαγόρευση του καπνίσματος σε εστιατόρια, μπαρ και στους άλλους χώρους
διασκέδασης, που εφαρμόζεται με απόλυτη αυστηρότητα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ,
επεβλήθη μετά από κινητοποιήσεις των εργαζομένων στους χώρους αυτούς, που δεν
ήθελαν να αναπνέουν υποχρεωτικά αέρα μολυσμένο με καπνό την ώρα εργασίας τους,
γεγονός που τους δημιουργούσε αυξημένα ποσοστά ασθενειών.

Για να μην ενοχλούν
Το κάπνισμα δεν είναι πλέον της μόδας. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι δεν
καπνίζουν. Η πλειοψηφία των ανδρών είναι μη καπνιστές και η μεγάλη πλειοψηφία
των γυναικών επίσης.
Ο καπνιστής γίνεται ενοχλητικός όταν ανάβει τσιγάρο σε χώρους που απαγορεύεται το
κάπνισμα ή όταν βρίσκεται κοντά σε μη καπνιστές και συχνά δέχεται προσβολές αφού
πολλές φορές δέχεται παρατηρήσεις.
Σε στενές επαφές, ο καπνιστής δεν αισθάνεται άνετα γιατί η μυρωδιά που εκπέμπει δεν
είναι ευχάριστη και δεν καλύπτεται με το μάσημα τσίχλας ή καραμέλας.

Για εξοικονόμηση χρημάτων
Το κάπνισμα εκτός των άλλων αποτελεί μία δαπανηρή συνήθεια.
Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι καπνιστές καταναλώνουν από ένα έως δύο πακέτα
την ημέρα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων στη
χώρα μας το έχουν οι ξένες μάρκες. Ένα πακέτο τσιγάρα στοιχίζει περίπου 2,70 ευρώ.
Τα χρήματα που ξοδεύει ένας συνηθισμένος καπνιστής σ’ ένα μήνα, σ’ ένα χρόνο και
σε δέκα χρόνια είναι περίπου :
Καπνιστής ενός πακέτου την ημέρα :
2,70 ευρώ x 30 ημέρες = 81,00 ευρώ το μήνα
71,00 ευρώ x 12 μήνες = 972,00 ευρώ το χρόνο
972,00 ευρώ x 10 χρόνια = 9720,00 ευρώ τη δεκαετία
Καπνιστής δύο πακέτων την ημέρα :
5,40 ευρώ x 30 ημέρες = 162,00 ευρώ το μήνα
162,00 ευρώ x 12 μήνες = 1944,00 ευρώ το χρόνο
1944,00 ευρώ x 10 χρόνια =19440,00 ευρώ τη δεκαετία
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές των τσιγάρων αυξάνουν συνεχώς και κατά συνέπεια το
έξοδο κάθε καπνιστού.
Οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος :
Όσοι διακόψουν το κάπνισμα αρρωσταίνουν λιγότερο από λοιμώξεις και γενικότερα
μειώνουν τις πιθανότητες να εμφανίσουν κάποια από τις ασθένειες που προκαλεί το
κάπνισμα. Το σώμα γενικά αποκτά μεγαλύτερη σφριγηλότητα, η αναπνοή είναι
καλύτερη και η αντοχή στην κούραση μεγαλύτερη.
Στις εγκύους η διακοπή του καπνίσματος επιτρέπει να φτάσει στο έμβρυο περισσότερο
οξυγόνο και ν’αναπτυχθεί σε πιο υγιείς συνθήκες.
Ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα
Αν και ο καθένας έχει τους δικούς του προσωπικούς λόγους για να κόψει το
κάπνισμα, ένα πράγμα είναι σίγουρο: Το κάπνισμα σκοτώνει! Για την ακρίβεια
σκοτώνει 20.000 Έλληνες κάθε χρόνο. Πολύ περισσότερους δηλαδή απ' όσους το
αλκοόλ, οι αυτοκτονίες, οι δολοφονίες, οι πυρκαγιές, τα ναρκωτικά και το AIDS όλα
μαζί!
ΚΑΠΝΙΣΜΑ - ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Ένας στους δυο καπνιστές θα πεθάνει από ασθένειες που σχετίζονται με το
κάπνισμα. Οι κυριότερες απ' αυτές είναι:
ΕΜΦΥΣΗΜΑ
Το εμφύσημα καταστρέφει αργά τους πνεύμονες κάνοντας την αναπνοή τόσο δύσκολη
που ακόμη κι ένας απλός περίπατος στο γωνιακό μαγαζί είναι αδύνατος. Παρ' όλο που
η ζημιά που έχει ήδη γίνει δεν επανέρχεται, μπορείς να αποτρέψεις παραπέρα ζημιά
διακόπτοντας το κάπνισμα.
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΚΑΡΚΙΝΟΙ
Ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλείται από τη πίσσα και τη νικοτίνη στο καπνό του
τσιγάρου. Πολλοί καρκίνοι του πνεύμονα δεν μπορούν να αφαιρεθούν με χειρουργική
επέμβαση και τα θύματα συνήθως πεθαίνουν λίγους μήνες μετά τη διάγνωση. Το
κάπνισμα επίσης προκαλεί καρκίνους στα χείλη, τη στοματική κοιλότητα, το λαιμό, το
λάρυγγα και την κύστη και είναι πάντα παράγων κινδύνου για καρκίνους στο πάγκρεας,
το στομάχι, τη μήτρα και τα νεφρά.
ΚΑΡΔΙΟΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Οι καρδιοαγγειακές ασθένειες προκαλούνται από τη νικοτίνη και το μονοξείδιο του
άνθρακα στα τσιγάρα. Η πολυδουλεμένη σου κιόλας καρδιά έχει να δουλέψει ακόμα
σκληρότερα για να διεκπεραιώσει τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι
καρδιοαγγειακές παθήσεις απομυζούν την ενέργειά σου και κάνουν την αναπνοή σου
πολύ δύσκολη.
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Οι περιφερειακές αγγειακές παθήσεις αναπτύσσονται όταν λιγότερο αίμα και οξυγόνο
κυκλοφορεί στα χέρια σου και στα πόδια. Αυτό αρχίζει σαν μούδιασμα ή οδυνηρός
πόνος και μπορεί να καταλήξει σε γάγγραινα.
ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΣΗ
ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
Πολλές γυναίκες που καπνίζουν είναι λιγότερο γόνιμες από τις μη καπνίστριες. Τους
παίρνει περισσότερο καιρό για να συλλάβουν και είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν
αποβολή.
ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ
Οι άντρες που καπνίζουν πιθανόν να υποφέρουν από ανικανότητα, η οποία οφείλεται
σε ζημιά στα αιμοφόρα αγγεία στο πέος.
ΧΑΜΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΟΡΜΟΝΗΣ
Το κάπνισμα μειώνει το σύνολο της ορμόνης των οιστρογόνων στο σώμα.
ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ & ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ
Παίρνοντας το αντισυλληπτικό χάπι σε συνδυασμό με το κάπνισμα αυξάνεται ο
κίνδυνος καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών περίπου δέκα φορές.
ΧΑΜΗΛΟ ΒΑΡΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ
Τα μωρά που γεννιούνται από μητέρες οι οποίες κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της
εγκυμοσύνης, είναι πιο πιθανό να έχουν βάρος κάτω του φυσιολογικού ή να γεννηθούν
με πρόωρο τοκετό. Επίσης έχουν την τάση να αρρωσταίνουν συχνότερα, να κλαίνε
περισσότερο και να κοιμούνται λιγότερο από τα μωρά που γεννιούνται από μη
καπνίστριες μητέρες.
ΠΑΙΔΙΑ
Τα παιδιά των οποίων οι γονείς καπνίζουν είναι πολύ πιθανό να πάθουν πνευμονία και
βρογχίτιδα στον πρώτο χρόνο της ζωής τους από τα παιδιά των μη καπνιστών γονέων.
Επίσης είναι πολύ πιθανό να υποφέρουν από πολύ συχνές και σοβαρές κρίσεις
άσθματος. Και τα μεγαλύτερα παιδιά είναι πολύ πιθανό να δοκιμάζουν το τσιγάρο ή να
γίνουν καπνιστές αν ένας ή και οι δύο γονείς καπνίζουν.
ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Παθητικό κάπνισμα ονομάζεται η εισπνοή καπνού που προέρχεται από τα τσιγάρα
άλλων ανθρώπων. Μπορεί να προκαλέσει καρκίνο ή άλλες ζημιές στους πνεύμονες και
καρδιακές παθήσεις. Αυτός είναι κι ο λόγος που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα στους
περισσότερους κλειστούς δημόσιους χώρους και γραφεία.
Κάπνισμα και επιπτώσεις στην υγεία

Το κάπνισμα έχει 50 τρόπους να σου καταστρέψει τη ζωή μέσω μιας ασθένειας
και περισσότερους από 20 τρόπους για να σε οδηγήσει στο θάνατο.

Οι μισοί από τους εφήβους κανονικούς καπνιστές, εάν συνεχίσουν το κάπνισμα,
θα πεθάνουν από ασθένειες που προκλήθηκαν από αυτό.

Νοσηρότητα
Πολλές ιατρικές καταστάσεις συνδεόμενες με το κάπνισμα μπορεί να
προκαλέσουν χρόνια προβλήματα υγείας.
o
Αυξημένος κίνδυνος για τους καπνιστές
o
Ασθένεια ούλων
o
Μυϊκές βλάβες
o
Κυνάγχη
o
Πόνος λαιμού
o
Πόνος στην πλάτη
o
Νύστα - Υπνηλία (ανώμαλη κίνηση ματιών)
o
Buerger's ασθένειες (βαριά ασθένεια του κυκλοφορικού)
o
Οφθαλμικές μυκητομολύνσεις
o
Καταρράκτης
o
Οστεοπόρωση
o
Πολύποδας παχέος εντέρου
o
Οστεοαρθρίτιδα
o
Crohn's Χρόνιες παθήσεις
o
Ανικανότητα στύσης
o
Κατάθλιψη
o
PVD
o
Διαβήτης
o
Πνευμονία
o
Απώλεια ακοής


o
Ψωρίαση
o
Γρίπη
o
Ρυτίδωση δέρματος
o
Ανικανότητα
o
Στομαχικό έλκος
o
Οπτική νευροπάθεια
o
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
o
Τραυματισμοί συνδέσμων
o
Πληγές στους τένοντες
o
Εκφυλισμός κηλίδας
o
Αμβλυωπία καπνού (απώλεια όρασης)
o
Φυματίωση
o
Απώλεια δοντιών
Λειτουργίες που υποβαθμίζονται στους καπνιστές
o
Εκσπερμάτωση (απώλεια όγκου)
o
Μείωση ποσότητας σπέρματος
o
Γονιμότητα
o
Μείωση κινητικότητας σπέρματος
o
Ανοσοποιητικό σύστημα
o
Μικρότερη ικανότητα σπέρματος να εισχωρήσει στο ωάριο
o
Εμμηνόπαυση (πρόωρη έναρξη)
o
Αυξάνουν οι σπερματικές ανωμαλίες
Συμπτώματα σοβαρότερα στους καπνιστές
o
Άσθμα
o
Σοβαρές ασθένειες
o
Χρόνια ρινίτιδα (φλεγμονή της μύτης) MS

o
Διαβήτης αμφιβληστροειδούς χιτώνα (μάτια)
o
Οπτική νευρίτιδα
Εκδήλωση ασθενειών σε βαρύτερη μορφή στους καπνιστές
o
Κοινό κρυολόγημα
o
Πνευμονία
o
Νόσος του Crohn
o
Φυματίωση
o
Γρίπη
Θνησιμότητα

Ένας στους δύο μακροχρόνιους καπνιστές θα πεθάνει πρόωρα εξ αιτίας του
καπνίσματος και οι μισοί από αυτούς αυτούς σε μέση ηλικία.

Οι περισσότεροι πεθαίνουν από μία εκ των τριών ασθενειών που συνδέονται με
το κάπνισμα, όπως ο καρκίνος των πνευμόνων, η χρόνια αποφρακτική
πνευμονοπάθεια (βρογχίτιδα και εμφύσημα) και οι χρόνιες καρδιακές
παθήσεις.
Οι συνέπειες του καπνίσματος για την υγεία
Κάπνισμα, Σεξουαλική ζωή και Αναπαραγωγή

To κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα γυναικών και ανδρών, τη
σεξουαλική λειτουργία των ανδρών, την υγεία των εγκύων, την υγεία των
εμβρύων, των νεογνών και των μικρών παιδιών

Εκτιμάται ότι η γονιμότητα των γυναικών που καπνίζουν μπορεί να μειωθεί
κατά 28% σε σύγκριση με τις μη καπνίστριες.

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανικανότητας των ανδρών κατά 50%.

Το κάπνισμα σε συνδυασμό με τη χρήση αντισυλληπτικών χαπιών αυξάνει στο
10πλάσιο τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοαγγειακών παθήσεων.
Επίδραση του καπνίσματος στην εμφάνιση
Το κάπνισμα προσβάλλει σοβαρά όχι μόνο τα εσωτερικά όργανα αλλά και την
εμφάνιση (παρουσιαστικό) του καπνιστού αλλοιώνοντας το δέρμα, το ατομικό βάρος
και τη μορφή
Κάπνισμα και δέρμα
Το κάπνισμα επιδρά στο δέρμα με δύο τρόπους:

Το περιβάλλον με καπνό τσιγάρου έχει ξηραντική επίδραση επί της επιδερμίδας

Το κάπνισμα μειώνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα, περιορίζοντας το
οξυγόνο με αποτέλεσμα να του στερεί τις ουσιαστικές θρεπτικές ουσίες. Επίσης
επηρεάζει το δέρμα δημιουργώντας ρυτίδες γύρω από τα μάτια και το στόμα
και κιτρινίλα στα δάχτυλα, νύχια και δόντια.
Κάπνισμα και σωματικό βάρος
Όταν κάποιος διακόψει το κάπνισμα αυξάνει το βάρος του κατά 2 - 3 κιλά. Η ακριβής
αιτία του φαινομένου αυτού είναι άγνωστη, αλλά μπορεί εν μέρει να συνδεθεί με το
ότι το κάπνισμα αυξάνει το μεταβολισμό. Άλλωστε, η νικοτίνη δρα ως κατασταλτικό της
όρεξης.
Οι καπνιστές φαίνεται να συγκρατούν μεγαλύτερες ποσότητες λίπους στο σώμα τους,
οδηγούμενοι σε αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη, καρδιοαγγειακά νοσήματα, υψηλή
πίεση, προβλήματα χοληδόχου κύστης και καρκίνο της μήτρας
Γιατί να κόψω το κάπνισμα;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το ζήτημα του περιορισμού του
καπνίσματος αποτελεί ζωτικό αίτημα για τη Δημόσια Υγεία. Στις νεαρές ηλικίες, κύριο
μέλημα αποτελεί η πρόληψη της έναρξης του καπνίσματος. Αντίθετα, η διακοπή
καπνίσματος φαίνεται να αποτελεί τη μόνη ριζική λύση στις περιπτώσεις εδραιωμένης
καπνιστικής συμπεριφοράς, ειδικά από τη στιγμή που ένα μεγάλο ποσοστό καπνιστών
(περίπου τα 2/3) δηλώνουν επιθυμία διακοπής. Η απλή μείωση του αριθμού των
τσιγάρων δε φαίνεται να παρέχει άμεσα οφέλη. Η διακοπή όμως μπορεί να μειώσει το
οικονομικό κόστος λόγω του καπνίσματος, τη σχετιζόμενη με αυτό νοσηρότητα και
θνησιμότητα, καθώς και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά
πως μέσω της μείωσης του καπνίσματος κατά 50% μέχρι το έτος 2020, είναι δυνατόν να
αποφευχθούν 180 εκατομμύρια θάνατοι.
Καθολικά αποδεκτό είναι το γεγονός ότι όσο νωρίτερα εγκαταλείψει κάποιος τη
συνήθεια του καπνίσματος, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να προσβληθεί από
κάποιο νόσημα και να επιμηκύνει έτσι σημαντικά τη διάρκεια ζωής του. Η διακοπή,
εξάλλου, του καπνίσματος σε κάθε ηλικία συνεπάγεται ελάττωση της επικινδυνότητας
για πρόωρο θάνατο. Ακόμα και η καθυστερημένη διακοπή του καπνίσματος, μετά την
ηλικία των 65 ετών, αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 1,4 χρόνια για τους άνδρες
και κατά 2,7 για τις γυναίκες. Η διακοπή σε μικρότερη ηλικία, για παράδειγμα στα 35,
αυξάνει ακόμα περισσότερο το προσδόκιμο επιβίωσης, φθάνοντας τα 6,9 χρόνια για
τους άνδρες και τα 6,1 χρόνια για τις γυναίκες.
9 & 1 λόγοι για να διακόψετε το κάπνισμα
1. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ανακτήσετε τη γεύση και την όσφρηση μέσα
σε λίγες μέρες.
2. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ανακτήσετε μια ομαλή και φυσική και
δροσερή αναπνοή.
3. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ανακτήσετε έναν σταθερότερο ρυθμό ζωής,
έναν πραγματικά αναζωογονητικό ύπνο.
4. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ανακτήσετε γαλήνη και μια ξεχασμένη
όρεξη για ζωή: το άγχος, η ανησυχία και η αψιθυμία που προκαλούνται από το
κόψιμο του καπνίσματος θα ατονήσουν ταχύτατα (θεραπευτικές μέθοδοι
μπορούν να βοηθήσουν) και τα σχετικά πλεονεκτήματα θα πάρουν σύντομα το
πάνω χέρι, ξεπερνώντας τη δυσφορία.
5. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ξοδεύετε λιγότερα χρήματα και επιπλέον,
θα αποταμιεύσετε κάποια χρήματα. Η "αποταμίευση" των χρημάτων που
ξοδεύατε αρχικά για τσιγάρα, για ένα σχέδιο το οποίο το επιθυμείτε πολύ να
πραγματοποιήσετε είτε για εσάς ή την οικογένειά σας, είναι καλό κίνητρο.
6. Η αύξηση βάρους που έχει παρατηρηθεί κατά την περίοδο απεξάρτησης,
σταθεροποιείται κατά μέσον όρο μέσα σε 3 μήνες.
7. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, το δέρμα σας και τα μαλλιά σας θα
αποκτήσουν μια πιο υγιή όψη, όπως τα δάχτυλα, τα δόντια και η αναπνοή σας,
τα οποία δεν θα προδίδουν πια τις συνήθειές σας.
8. Όταν σταματήσετε το κάπνισμα, θα ανακτήσετε τη θέση σας στην κοινωνία και
θα αποδεσμευτείτε από τους περιορισμούς, που μπορεί να σας επιβάλει αυτή η
συνήθεια. Η εμφάνιση πολυάριθμων χώρων για μη καπνιστές σας επιτρέπει να
ζήσετε μια υγιεινή και κανονική ζωή, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τους μόνιμους
πειρασμούς του καπνίσματος.
9. Δεν έχει σημασία αν είσαι τακτικός, περιστασιακός, νεότερος ή παλιότερος
καπνιστής, πάντα είναι καιρός να σταματήσετε το κάπνισμα, ακόμη και αν
χρειαστεί να προσπαθήσετε πολλές φορές.
10. Τέλος όταν σταματήσετε το κάπνισμα, διασφαλίζετε μια καλύτερη υγεία στο
μέλλον, για εσάς αλλά και όσους ανθρώπους σας περιβάλλουν.
Τα οφέλη για την υγεία από την διακοπή καπνίσματος
Ένα ερώτημα ιδιαίτερα σημαντικό για τη Δημόσια Υγεία είναι, κατά πόσο ο κίνδυνος
για την υγεία μειώνεται σε περίπτωση διακοπής του καπνίσματος. Η διακοπή του
καπνίσματος βελτιώνει τις εκβάσεις της υγείας και μπορεί να αναστρέψει την εξέλιξη
της νόσου. Τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος είναι αποδεδειγμένα. Από τη
στιγμή που ένας καπνιστής διακόψει το κάπνισμα ο ανθρώπινος οργανισμός
επανορθώνει τη ζημιά, ξεκινώντας μια σειρά από ευεργετικές αλλαγές που θα
συνεχιστούν χρόνια:








Σε 6 ώρες η παροδική αύξηση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής
πίεσης αρχίζουν να επανέρχονται στις αρχικές τιμές.
Σε 8 ώρες από τη διακοπή του καπνίσματος τα επίπεδα νικοτίνης και
μονοξειδίου του άνθρακα μειώνονται κατά το ήμισυ και τα επίπεδα οξυγόνου
επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Στις 24 ώρες το μονοξείδιο του άνθρακα αποβάλλεται από το σώμα.
Στις 48 ώρες δεν υπάρχει πλέον νικοτίνη στο σώμα.
Σε 3-9 μήνες βελτιώνεται ο βήχας, η δύσπνοια και τα αναπνευστικά
προβλήματα, καθώς η πνευμονική λειτουργία αυξάνεται έως και 10%.
Στα 5 χρόνια ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται στο μισό του κινδύνου
που διέτρεχε ένας καπνιστής.
Στα 10 χρόνια ο κίνδυνος αυτός μειώνεται στα ίδια επίπεδα με αυτόν ενός μη
καπνιστή. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στην περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα, ενώ ο
κίνδυνος στους καπνιστές είναι 17 - 19 φορές μεγαλύτερος από ό,τι τους μη καπνιστές.
Μετά 10 - 15 χρόνια διακοπής είναι μόνο 5 φορές μεγαλύτερος και μετά από 15
- 20 χρόνια ελάχιστα μεγαλύτερος από τους μη καπνιστές (US DHHS 1989 IARC 2002).
Σε ό,τι αφορά τη στεφανιαία νόσο, συνολικά, η πιθανότητα προσβολής των πρώην
καπνιστών είναι η μισή έναντι εκείνης των καπνιστών (Wilson et al. 2000). Αντίστοιχα
είναι και τα ποσοστά μείωσης του κινδύνου για τις άλλες συνέπειες του καπνίσματος.
Αυτοί που διακόπτουν το κάπνισμα ζουν περισσότερο από αυτούς που συνεχίζουν. Η
διακοπή του καπνίσματος στην ηλικία των 50 χρόνων μειώνει τον κίνδυνο
θνησιμότητας εντός των 15 επομένων ετών κατά 50%. Για μερικούς πρώην καπνιστές
και ιδιαίτερα εκείνους που διακόπτουν πριν από την ηλικία των 35 ετών, ο κίνδυνος
εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα επανέρχεται στα ίδια επίπεδα
με τον κίνδυνο που διατρέχει κάποιος που δεν έχει καπνίσει ποτέ στη ζωή του. Τέλος
ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στα οφέλη που αποκομίζει μια έγκυος γυναίκα ή
μια γυναίκα που σκοπεύει να αποκτήσει παιδί. Με τη διακοπή του καπνίσματος πριν
την έναρξη της κύησης ή κατά τους τρεις πρώτους μήνες, μειώνεται ο κίνδυνος
αποβολής, πρόωρου τοκετού και άλλων επιπλοκών, όπως είναι το χαμηλό βάρος του
νεογνού.
Τα οφέλη για την τσέπη από την διακοπή καπνίσματος
Τέλος το κάπνισμα εκτός των άλλων αποτελεί μία δαπανηρή συνήθεια. Είναι γνωστό
ότι οι περισσότεροι καπνιστές καταναλώνουν από ένα έως δύο πακέτα την ημέρα.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων στη χώρα μας το
έχουν οι ξένες μάρκες. Ένα πακέτο τσιγάρα στοιχίζει περίπου 3 ευρώ. Τα χρήματα που
ξοδεύει ένας συνηθισμένος καπνιστής σε ένα μήνα, σε ένα χρόνο και σε δέκα χρόνια
είναι περίπου :


Καπνιστής ενός πακέτου την ημέρα: 3 ευρώ x 30 ημέρες = 90 ευρώ το μήνα, 90
ευρώ x 12 μήνες = 1080 ευρώ το χρόνο, 1080 ευρώ x 10 χρόνια = 10.800 ευρώ τη
δεκαετία.
Καπνιστής δύο πακέτων την ημέρα: 6 ευρώ x 30 ημέρες = 180 ευρώ το μήνα,180
ευρώ x 12 μήνες = 2160 ευρώ το χρόνο, 2160 ευρώ x 10 χρόνια = 21.600 ευρώ τη
δεκαετία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές των τσιγάρων αυξάνουν συνεχώς και κατά συνέπεια το
έξοδο κάθε καπνιστού.
Τι μέθοδοι υπάρχουν για να κόψω το κάπνισμα;
Οι διαπιστώσεις αυτές δείχνουν τι σημασία μπορεί να έχει για τη Δημόσια Υγεία η
διακοπή του καπνίσματος όσων ήδη καπνίζουν. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα,
η πλέον αποτελεσματική μέθοδος στη διακοπή του καπνίσματος, με τα μεγαλύτερα
ποσοστά αποχής, είναι οι γνωσιακές - συμπεριφοριστικές παρεμβάσεις με την
παράλληλη χρήση ενίοτε υποκατάστατων νικοτίνης (π.χ. τσίχλα, επίδεσμος ή -κυρίως- η
φαρμακευτική ουσία βουπροπιόνη). Οι παρεμβάσεις αυτές θεωρούνται θεραπεία
επιλογής για τη διακοπή του καπνίσματος (Garrison et al. 2003), καθώς τα
αποτελέσματά τους διατηρούνται και μετά την παρέλευση 12 μηνών από τη διακοπή
(το μεγαλύτερο ποσοστό των υποτροπών εμφανίζεται μέσα στους 6 πρώτους μήνες),
με ποσοστά αποχής έως 25% (Ευθυμίου & Σοφιανοπούλου 2007). Τα προγράμματα
παρέμβασης βασίζονται ουσιαστικά σε τρία στοιχεία:



συμπεριφοριστικές τεχνικές αυτοελέγχου (αυτοπαρατήρηση με την τήρηση
ημερολογίου, αυτοενίσχυση και αυτοτιμωρία με το σχεδιασμό ενός συστήματος
αμοιβών).
γνωσιακές τεχνικές (τροποποίηση των μη ρεαλιστικών πεποιθήσεων που
διατηρούν την καπνιστική συμπεριφορά, γνωσιακή αναδόμηση, άσκηση στη φαντασία
και in vivo, καθώς και ασκήσεις χαλάρωσης), και
συνοδευτική φαρμακοθεραπεία με τη χρήση υποκατάστατων νικοτίνης, κυρίως
βουπροπιόνης ή βαρενικλίνης.
Σημαντική είναι και η μέριμνα που λαμβάνεται στις τελευταίες συνεδρίες για την
πρόληψη και τη διαχείριση πιθανών υποτροπών. Αναπόσπαστο μέρος της παρέμβασης
αποτελούν και οι ασκήσεις για το σπίτι, οι οποίες συμβάλλουν τόσο στην ταχύτερη
επίτευξη του στόχου, όσο και στη διατήρηση των θεραπευτικών επιτυχιών. Συνήθως τα
προγράμματα έχουν συγκεκριμένη δομή, διεξάγονται σε ομάδες (12 άτομα κατά μέσο
όρο), και προβλέπουν 8 - 10 συνεδρίες των 120 λεπτών σε συχνότητα μία συνεδρία ανά
εβδομάδα. Οι τεχνικές ωστόσο που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της ομάδας μπορούν να
εφαρμοστούν και στην ατομική θεραπεία.
Το κάπνισμα έχει αντίκτυπο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση!
Το κάπνισμα αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία θανάτου που θα μπορούσε να
αποφευχθεί στην ΕΕ. Αποκτώντας ολοένα μεγαλύτερη επίγνωση των βλαβερών
συνεπειών του καπνίσματος, η ΕΕ λαμβάνει μέτρα για να αποθαρρύνει τη δημιουργία
νέων καπνιστών, να βοηθά όσους θέλουν να κόψουν το κάπνισμα, να προστατεύει τους
παθητικούς καπνιστές και να περιορίζει τη διαφήμιση και την προώθηση προϊόντων
καπνού στην αγορά.
Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί, ο αριθμός των καπνιστών στην ΕΕ
εξακολουθεί να είναι υψηλός – περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού - ενώ, πέρα από
τα χρόνια προβλήματα υγείας, κάθε χρόνο σημειώνονται 695.000 θάνατοι εξαιτίας του
καπνίσματος. Σχεδόν το 50% των ανθρώπων που πεθαίνουν είναι μεταξύ 35 και 69
ετών, ηλικία πολύ μικρότερη από το μέσο όρο του προσδόκιμου ζωής. Όσο αυξάνεται η
ευαισθητοποίηση του κοινού, οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού ζητούν ολοένα
περισσότερο να προστατευτούν από τους κινδύνους των ασθενειών, της αναπηρίας και
του θανάτου που συνδέονται με την έκθεση στον καπνό.
Οι κυριότερες ενέργειες της ΕΕ στο συγκεκριμένο τομέα είναι η λήψη νομοθετικών
μέτρων και η χρηματοδότηση προγραμμάτων καταπολέμησης του καπνίσματος και
ενημερωτικών εκστρατειών, τα οποία εντάσσονται όλα στο πλαίσιο μιας σφαιρικής
πολιτικής. Η ΕΕ έχει επίσης ενσωματώσει την καταπολέμηση του καπνίσματος σε μια
σειρά άλλων κοινοτικών πολιτικών, όπως η φορολογική και η γεωργική πολιτική. Τέλος,
συμμετέχει ενεργά στην καταπολέμηση του καπνίσματος σε διεθνές επίπεδο, κυρίως
μέσω της σύμβασης-πλαισίου για την καταπολέμηση του καπνίσματος (της πρώτης
διεθνούς συνθήκης για την υγεία), η οποία καλεί τις χώρες όλου του κόσμου να
μεριμνούν για τη μείωση των θανάτων και ασθενειών που συνδέονται με το κάπνισμα
και παρέχει το πλαίσιο για τη λήψη ολοένα αυστηρότερων μέτρων κατά του
καπνίσματος.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ
Στα πλαίσια του project, διακινήσαμε το ακόλουθο ερωτηματολόγιο στους μαθητές των
τριών τάξεων του Λυκείου μας.

κείμενο

Συνεταιριστική Δεκαετία - International Co

σελ 50-51 - Greek American News Agency

μαμά

2013-14 Η ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΩ

Γνωριμία με τα βότανα και τις ιδιότητές τους

Καισαρική Τομή