A
ΦIEPΩMA
Παγκσμια Hμέρα Tηλεπικοινωνιών – 50 χρνια OTE
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
2-31 AΦIEPΩMA
Kοινωνία
και Eπικοινωνία.
Aπ τη δίψα για επικοινωνία
στον τηλεπικοινωνιακ κορεσμ.
Tου Θ. Π. Tάσιου
Πρωτγονες μορφές επικοινωνίας.
Oραση, φωνή, φωτιά: τα πρώτα μέσα επαφής μεταξύ των ανθρώπων.
Tης Bίκυς Φλέσσα
Aρχαιοελληνικά δίκτυα
επικοινωνίας.
Oπτικς και υδραυλικς τηλέγραφος, φρυκτωρίες και κωδικοποιημένα σήματα.
Tου Kώστα Στυλιάδη
Oι βυζαντινοί καμινοβιγλάτορες.
Oργανωμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών κάλυπταν ολκληρη τη βυζαντινή επικράτεια.
Tου Στέλιου Πολυκράτη
Mορς, Mπελ, Mαρκνι.
Tηλέγραφος, τηλέφωνο, ασύρματος:
έφεραν τους ανθρώπους πιο κοντά.
Tου Kώστα Στυλιάδη
ΣHMEPA, στην εποχή των δορυφρων και της κινητής τηλεAυτή τη μακρά διαδρομή, σχηματικά πάντα, πραγματεύοφωνίας, έχουμε τη δυναττητα επικοινωνίας με οποιοδήποτε νται οι σελίδες του σημερινού αφιερώματος. Oι αφορμές, αν
σημείο του πλανήτη σε ελάχιστα δευτερλεπτα. Mε δορυφο- αυτές χρειάζονται, είναι δύο:
ρικ κινητ, κάποιος ταξιδευτής στη Γη του Πυρς μπορεί να
α) H 17η Mαΐου έχει καθιερωθεί ως Παγκσμια Hμέρα
ανταλλάσσει εντυπώσεις με φίλο του που ταξιδεύει στην Aλά- των Tηλεπικοινωνιών απ τη Διεθνή Eνωση Tηλεπικοινωσκα ή αμοιβαίως να έχουν διαρκή ενημέρωση για το Xρημα- νιών (ITU) και γιορτάζεται κάθε χρνο σε ανάμνηση της ημέτιστήριο του Tκιο.
ρας της ίδρυσης της ITU (17 Mαΐου 1865 στο Παρίσι).
Aντιλαμβανμαστε, λοιπν, τι οι τηλεπικοινωνίες, κερδίβ) Φέτος συμπληρώνονται 50 χρνια απ την ίδρυση του
ζοντας σταδιακά και σταθερά έδαφος,
OTE. H πορεία του Oργανισμού λα αυμπήκαν οριστικά στη ζωή μας. Ωστσο, οι
τά τα χρνια, η υποδομή του, το υψηλής
Eπιμέλεια αφιερώματος:
τηλεπικοινωνιακές ανέσεις και ευκολίες
εξειδίκευσης ανθρώπινο δυναμικ του, η
K·ΣTHΣ ΛIONTHΣ
που απολαμβάνουμε σήμερα έχουν μια
δυναμική είσοδς του σε νέους τομείς
μακρά ιστορία, παράλληλη με την εξέλιξη
δράσης στην Eλλάδα και στο εξωτερικ,
του ίδιου του ανθρώπου. Aφήνοντας πίσω τις πρωτγονες η συμβολή του στον εκσυγχρονισμ και την ανάπτυξη της χώμορφές επικοινωνίας (φωνή, γραφή, φωτιά), ο άνθρωπος πέ- ρας, τον τοποθετούν στην κορυφή των ελληνικών επιχειρήσερασε στις αυτοσχέδιες και έκανε κάποιες κατακτήσεις στην ων. O OTE αποτελεί σήμερα εθνικ κεφάλαιο και η παράθεαρχαία Eλλάδα (οπτικς και υδραυλικς τηλέγραφος, πως ση αριθμητικών στοιχείων, ανάμεσα στο «ττε» της μετεμφυκαι σταθερά δίκτυα επικοινωνίας). Aπ ττε μεσολάβησαν λιακής Eλλάδας και στο «σήμερα», θα ήταν περιττή. Eνδειπολλοί αιώνες στασιμτητας για να γίνουν τα πρώτα βήματα κτικά μνο το εξής: O δείκτης τηλεφωνοδτησης (τηλέφωνα
και να μπουν οι τεχνολογικές βάσεις (ηλεκτρικς τηλέγραφος, ανά 100 κατοίκους) ξεπερνά σήμερα το 53%, έναντι του
1844· τηλέφωνο, 1876· ασύρματος, 1895) των σημερινών μορ- 1,02% κατά την ίδρυση του OTE. Aκμη, απ τις τρεις υπηφών τηλεπικοινωνίας. Στο ξεκίνημά τους επικράτησαν σε το- ρεσίες που παρείχε ο Oργανισμς στο ξεκίνημά του, έφτασε
πικ επίπεδο στην αρχή, εθνικ μετά, διεθνικ στη συνέχεια, σήμερα τις 65. Tα τελευταία χρνια βέβαια, με την είσοδο της
για να φτάσουν σήμερα οι τηλεπικοινωνίες στη δορυφορική κινητής τηλεφωνίας στη χώρα μας, το τηλεπικοινωνιακ τομορφή, εκμηδενίζοντας πλέον κάθε απσταση και σύνορο.
πίο άλλαξε ριζικά.
Oι ελληνικές τηλεπικοινωνίες.
Aπ την τηλεγραφία του 1858
στις σύγχρονες υπηρεσίες του OTE.
Tου Aνδρέα Aθαν. Mηλιώνη
Kοινωνία και επι–κοινωνία
Tο τηλεγράφημα ως πηγή
πληροφοριών.
Aποτυπώνουν δημσια ή ιδιωτικά
γεγοντα και συνιστούν μαρτυρίες
με ιστορική αξία.
Tου Aγγελου X. Παπαϊωάννου
Aπ τη δίψα για επικοινωνία στον τηλεπικοινωνιακ κορεσμ
Aπ το χωνί στο δορυφορικ.
Tηλέφωνο: η αγαπημένη συσκευή
του αιώνα και οι μεταμορφώσεις της.
Tου Mιχάλη Γρυλλάκη
Mαρκνηδες σε ταραγμένες
θάλασσες.
O ασύρματος στάθηκε για δεκαετίες
το μοναδικ μέσο επικοινωνίας
στα ταξίδια των ναυτικών.
Tου Nίκου Mπαρδούνια
Oι επικοινωνίες στο Στρατ.
Aπ τους αγγελιαφρους
στα υπερσύγχρονα δορυφορικά μέσα.
Tου Γεωργίου Aναγνωστπουλου
Προς την αυγή της νέας χιλιετίας.
Oι τηλεπικοινωνίες στην Eλλάδα,
σύγχρονες και δυναμικές, ατενίζουν
με αισιοδοξία το μέλλον.
Tου Eμμανουήλ Nικολαΐδη
Tηλεπικοινωνιακ Mουσείο OTE.
Oργανωμένο με σύγχρονη αντίληψη,
δίνει στον επισκέπτη μια πλήρη
εικνα των τηλεπικοινωνιών.
Tου Στέλιου Πολυκράτη
Eξώφυλλο: Aναπαράσταση σε εκμαγείο
του οπτικού τηλεγράφου των Aρχαίων
Eλλήνων και μεταγενέστερες μορφές επικοινωνίας.
Yπεύθυνη«Eπτά Hμερών»
EΛEYΘEPIA TPAΪOY
2 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Tου Θ. Π. Tάσιου
Kαθηγητή EMΠ – Aντιπροέδρου Eλληνικής
Φιλοσοφικής Eταιρείας
KAΘE φορά που σηκώνουμε το χέρι
μας φωνάζοντας γειά χαρά, κάθε φορά που διασταυρώνουμε τα βλέμματα «που λεν πολλά», κάθε φορά που
γράφουμε μια επιστολή ή στέλνομε
ένα ηλεκτρονικά υποστηριζμενο
μήνυμα –λες ετούτες τις στιγμές
«εκκρίνομε» γύρω μας ένα τσιμέντο
που μετατρέπει τις μοναχικές υπάρξεις μας σε διασύνδετη Kοινωνία. H
κοινωνία πραγματώνεται μνο χάρις
στην επι-κοινωνία. Eτσι, το επικοινωνιακ ενέργημα είναι θεμελιακ σο
και το ψωμί. (Aδιασύνδετα άτομα,
ούτε να επιβιώσουν θα μπορούσαν,
ούτε να επιβεβαιωθούν). Iδού γιατί
το θέμα ετούτου του ένθετου είναι
και υπαρξιακώς σπουδαίο.
Στο σημείο αυτ, μια ετυμολογική
παρέκβαση μπορεί να είναι ωφέλιμη
για την κατανηση της πολιτισμικής
πλευράς της επικοινωνίας. Στα ελληνικά, ετούτη η διασύνδεση ορθτατα
βαφτίσθηκε επι–κοινωνία, αφού είναι βασική δομητική της κοινωνίας
λειτουργία. Στα ελληνικά λοιπν, η
κοινωνία σημαίνει δια–σύνδεση. Kάνει μως εντύπωση τι στις λατινογενείς γλώσσες η societas είναι μια
communitas, προαπαιτεί δηλαδή ένα
communio: M’ άλλα λγια χρειάζεται
ένα «συμφυλακτήριο» (con=συν,
Πρωτγονη μορφή επικοινωνίας.
Σύγχρονη μορφή επικοινωνίας.
munio=τειχίζω, φυλάσσω), ένα οχυρ κντρα στους εξωτερικούς επιδρομείς για να μπορεί να συσταθή
κοινωνία. Kατανοώ την πρακτικτητα αυτής της προϋποθέσεως, προτιμώ μως να χτίζω την κοινωνία μέσω
ενς «διά», παρά μέσω ενς «αντί»...
Σήματα
Eπειδή λοιπν ο άνθρωπος περατούται αφεύκτως εκεί που τελειώνει η επιδερμίδα του, έπρεπε
να εφεύρει σήματα για να κοινωνήσει με τον διπλαν (για να του
ζητήση λ.χ. συνδρομή στο κυνήγι,
να τον ειδοποιήσει για έναν κίνδυνο, ή για να τον φοβίσει): Bλέμματα, νοήματα, κραυγές, τραγούδια,
χρώματα, συνθηματικές ξυλοδεσιές, φωτιές, ταχυδρμοι – λα τα
μηνύματα κωδικοποιούνταν σιγά
σιγά, κι οι επικοινωνιακές τεχνικές
αναπτύσσονταν. Aργτερα, θα
μπουν στο παιχνίδι περιπλοκτερα
μέσα (πως ο οπτικς και ο υδραυλικς τηλέγραφος, τα γεράκια και
τα περιστέρια). Aλλά και μαγικά
τεχνάσματα χρησιμοποιούσαν ορισμένοι πρωτγονοι λαοί προκειμένου να μάθουν νέα για το ξενιτεμένο πρσωπο, παρακολουθώντας
την εξέλιξη βοστρύχων ή πτυέλων
που είχαν κρατηθεί ως «μάρτυρες» του ξενιτεμένου. Aκμα και η
παραψυχολογία είχε επιστρατευθεί σ’ ορισμένους πολιτισμούς για
να διευκολυνθεί η επικοινωνία: Oι
τηλεπαθητικοί μάντεις που «μετέδιδαν» σκέψεις άλλων κι οι εξωσωματικοί περίπατοι σαμανικής
συλλήψεως (πρβλ. και την παράδοση περί Eπιμενίδη και Eρμτιμου του Kλαζομένιου), σ’ αυτήν
την τηλεπικοινωνιακή δίψα αναφέρονται.
Eκείνο πάντως που χαρακτηρίζει την ιστορία της Aνθρωπτητας
(μέχρι σχεδν τον παρντα αιώνα)
είναι μάλλον ένα έλλειμμα επικοινωνίας: Tο πλήθος των ανταλλασσομένων μηνυμάτων φαίνεναι να
είναι μικρ. H «διάμετρος» της επιτυγχανμενης κοινωνίας παραμένει μικρή, επειδή ακριβώς η ι-
σχύς της διατιθέμενης επικοινωνίας είναι περιορισμένη.
Παγκσμιο χωρι
Aντιθέτως, μετά την ηλεκτρική και
την ηλεκτρονική επανάσταση, η εμβέλεια και η χωρητικτητα των τηλεπικοινωνιακών μέσων είναι τσο μεγάλη ώστε δίκαια ακούστηκε η υπερβολή πως το παγκσμιο χωρι το έχτισαν η κινητή τηλεφωνία και το ηλεκτρονικ ταχυδρομείο. Πράγματι,
λες οι τηλεπικοινωνιακές επιδσεις
τώρα χαρακτηρίζονται ως «mega»,
χάρις στις τεχνικές των «micro»
(γλωσσική τουλάχιστον η παρηγοριά
των Eλλήνων).
Aς υπενθυμίσουμε, πολύ πρχειρα, μερικές απ τις συμβολές της
σύγχρονης τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας στις σημερινές δραστηριτητες του ανθρώπου.
Mέσα στους παραγωγικούς κλάδους, πλήθος θεμάτων απαιτούν άμεση και πλούσια τηλεπικοινωνία:
Mεταφορά τεχνογνωσίας, παραγγελίες υλικών και προσωπικού, εμπορικές πληροφορίες, εκπαίδευση προσωπικού – λα εξαρτώνται απ τα δίκτυα.
Oσο για τα χρηματιστήρια, είδαμε πως στήνονται και ξεστήνονται
οικονομίες ολκληρες μέσα σε δευτερλεπτα – σ’ σον χρνο δηλαδή
απαιτείται για να κινηθούν τα ερτζιανά μηνύματα μπρος πίσω.
Ποια μέσα μετακινήσεως στερούνται τηλεσυνδέσεως, πλέον; Aπ
το απλ ταξί έως τα δορυφορικά συστήματα (αντί ασυρμάτων) στα πλοία
και τ’ αεροπλάνα. H ασφάλεια προηγείται.
H τηλε–Iατρική έγινε πραγματικτητα και στην Eλλάδα – ιδέστε τα
τεράστια οφέλη των νέων τεχνολογιών, πριν τις γκρινιάξετε.
Στην παιδεία, τα εκπαιδευτικά
προγράμματα απ τηλεραση (κλειστού ή ανοικού κυκλώματος) λο και
επεκτείνονται. O θεσμς του Aνοικτού Πανεπιστημίου θα τα ενισχύσει.
Στην επιστήμη, η γρήγορη διάδοση της πληροφορίας μέσω των σελίδων του διαδικτύου τείνει να μηδε-
νίσει τους νεκρούς χρνους που μεσολαβούσαν άλλοτε ανάμεσα στην
ανακάλυψη και τη δημοσιοποίησή
της.
Στην πολιτική, οι τηλεπικοινωνίες συνιστούν τα νεύρα της Δημοκρατίας. H άμεση και πλουραλιστική
δημοσιοποίηση των πολιτικών ειδήσεων, καθώς κι οι τηλεμεταδιδμενες συζητήσεις και τα πρχειρα δημοψηφίσματα δυναμώνουν τη συμμετοχική δημοκρατία. Πάντως, προ
καιρού, πεντακσιοι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στη Θεσσαλονίκη για
να ακούσουν τον Tσμσκι – ο οποίος
δεν ήταν εκεί.Hταν στο γραφείο του
στη Bοστώνη και η «σύγχρονη» συνέντευξη μεταδιδταν δορυφορικά
στην οθνη του «Oλύμπιον I». Tο θέμα: Πώς θ’ αποφύγουμε τη χειραγώγηση των τηλεπικοινωνιών απ τους
εξουσιαστές!
Oσο για το στρατ, ξέρουμε τι
πάντα βρισκταν στην αιχμή της τηλεπικοινωνιακής τεχνικής σε λες
τις εποχές – για τα καλά ή για το κακ.
Συνέπειες
Eτούτη η πλησμονή επικοινωνίας
είχε νομίζω τις ακλουθες συνέπειες:
α) Προκάλεσε την έσχατη διεύρυνση της «κοινωνίας ενδιαφερντων και συμφερντων» (παγκοσμιοποίηση).
β) Aύξησε την παραγωγικτητα σε
πλήθος τομέων και περιστάσεων.
γ) Προκάλεσε σε πολλούς το σύνδρομο της υπερπληροφρησης: Pοκάνισμα χρνου, μείωση αναλυτικής
ικαντητας, έλλειψη αυτοπεποίθησης.
δ) Oξυνε τα ηθοπολιτικά προβλήματα που αφορούν το διαχειρισμ (ή
τον σφετερισμ) αυτών των τηλεπικοινωνιακών μέσων.
Παρενέργειες
Πράγματι τίποτε δεν δίδεται δωρεάν. Oι παρενέργειες αυτής της επικοινωνιακής πλησμονής αναμένονταν –κι ας μην το παίζουμε μωραί
παρθέναι τώρα: Kάθε τεχνολογική ανάπτυξη διευρύνει και εντείνει το ανάγλυφο των παλαιτερων ηθοπολιτικών προβλημάτων. Πράγματι:
Πρώτον στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων, ο ιάσας φευ
τιτρώσκει: Kαλά ήτανε τα μικροκυκλώματα για το κινητ-σας, ε; Mπορεί μως να βρίσκονται και σε «κορι» κάτω απ το αυτοκίνητ σας κι
αντίο ιδιωτικ απρρητο! Mέχρι και
φωτοφωνητικά κυάλια διατίθενται
για να σας κατασκοπεύουν τη νύχτα
στην κρεβατοκάμαρά σας. Eτούτα λα, θα μου πείτε, δεν είναι επι-κοινωνία, είναι αντι-κοινωνία.
Oπως «αντι-κοινωνία» είναι (στο
γεωπολιτικ επίπεδο τώρα) κι ο σφετερισμς των δικτύων απ’ την εξουσία (πολιτική ή εμποριοκρατική) κι η
ασημαντογραφία. Προσοχή μως:
Eδώ δεν ενοχοποιείται το άψυχο τηλεπικοινωνιακ δίκτυο, αλλά οι Πληροφορίες που το διατρέχουν – πληροφορίες τις οποίες «κάποιος» τις εισήγαγε στο δίκτυο. Mη σκοτώνετε
λοιπν το άλογο, αλλά τον καβαλλάρη που κρατάει το ντουφέκι. Tον καιρ της δικτατορίας έλεγα («Προσανατολισμοί», 2/3, 1972) πως υπάρχουν
τεχνολογικές και πολιτικές λύσεις για
την άμυνά-μας ενάντια στις κακές
χρήσεις της τεχνολογίας, εκείνο μως που λείπει είναι η ξύπνια συλλογική συνείδηση για να ανασυντάσσει
την άμυνα της ελευθερίας μας.
Στον ωκεαν της ανθρώπινης
τρέλας, έλεγε ο Mπέρναρντ Pάσελ, η
βαρκούλα του ορθολογισμού κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να καταποντισθεί: Tο επικοινωνιακ υπερσύστημα που περιβάλλει τον πλανήτη, παρά είναι γιγάντιο και περίπλοκο για
να μπορεί να ελεγχθεί δημοκρατικά.
Oι ίδιες οι πανάρχαιες ηθικές αδυναμίες του ανθρώπου (το τυφλ πάθος
για κυριαρχία), το απειλούν καίρια: H
Yπερδύναμη το εκμεταλλεύεται για
τη διαβούλευση των λαών, κι οι τρομοκράτες κλέβουν και επικοινωνιακούς δορυφρους ακμη...
Eχετε άλλο φάρμακο απ’ την
κραυγή «γρηγορείτε, ξοδέψτε γνώση και χρνο (για να μην ξυπνήσετε
αποκτηνωμένοι καταναλωτές)».
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
3
«Δεν υπάρχει
καπνς, χωρίς
φωτιά!». Tα σήματα καπνού
ήταν απ
τα προσφιλέστερα μέσα
επικοινωνίας
των Iνδιάνων.
Eως την ανακάλυψη της φωτιάς ο άνθρωπος ήταν υποχρεωμένος να
επικοινωνεί με
ηχητικά μέσα.
O ακουστικς
τηλέγραφος, ή
επί το επιστημονικτερον τα
ταμ–ταμ, χρησιμοποιήθηκε πολύ στην Aφρική
και την Aμερική,
πριν απ
την άφιξη
των Eυρωπαίων
κατακτητών.
Πρωτγονες μορφές επικοινωνίας
Oραση, φωνή, φωτιά: τα πρώτα μέσα επαφής μεταξύ των ανθρώπων
Tης Bίκυς Φλέσσα
TO ΠPΩTO βλέμμα, το πρώτο άγγιγμα ήταν η πρώτη αμοιβαία επαφή μεταξύ δύο ανθρώπων, η πρώτη μορφή επικοινωνίας. Eκ του σύνεγγυς, είναι η αλήθεια, διτι η παρεμβολή της απστασης ήταν απαγορευτική για την αίσθηση της αφής αλλά χι και για την ραση, ώς
ένα σημείο βέβαια. Γεννήθηκε,
λοιπν, στον άνθρωπο η ανάγκη
της τηλε(αρχ.επίρρ.τήλε, μακριά)επικοινωνίας.
H πρώτη κραυγή πιθανολογείται
τι ήταν η πρώτη προσπάθεια επικοινωνίας εκ του μακρθεν και κατά την Eπιστήμη ο πρωτγονος άνθρωπος απέκτησε φωνητικ αγωγ μοιο με του σημερινού ανθρώπου πριν απ 300.000 χρνια κατά
τα τελευταία στάδια της εξέλιξής
του απ τον Homo Erectus στον
Homo Sapiens. Eχει εξακριβωθεί,
δε, τι ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε άναρθρα τη φωνή του, πριν αποκτήσει έναρθρο λγο. Eντούτοις, απ την πρωτγονη εποχή ακμη γνώριζε το «verba volant,
scripta manent» των Λατίνων· τι η
φωνή χάνεται, ενώ τα γραπτά μένουν. Zωγράφιζε, λοιπν, στις σπηλιές που κατοικούσε, τα γνωστά
μας σήμερα σπηλαιογραφήματα,
μορφές και σχήματα, λιοντάρια, πιθήκους, την εντυπωσιακή πανίδα
4 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
της εποχής του και, φυσικά, ανθρώπους.
Για δεκάδες χιλιάδες χρνια, ο
άνθρωπος έως την ανακάλυψη της
φωτιάς ήταν υποχρεωμένος να επικοινωνεί με ηχητικά μέσα. H προμηθεϊκή φλγα ήταν η πρώτη επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες, καθώς η ανακάλυψη της φωτιάς δημιούργησε μία εναλλακτική μορφή
οπτικής επικοινωνίας, χάρις στην
οποία πραγματοποιήθηκε η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ μεγαλύτερων αποστάσεων. Mία δάδα
στην κορυφή ενς βουνού ήταν
αρκετή· απ τις απέναντι βουνοκορφές, σο πιάνει το μάτι, μπορούσε να έρθει η απάντηση και αυτς ο τρπος επικοινωνίας εχρησιμοποιείτο έως σχετικά... προσφάτως. Mέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, πριν δηλαδή εφευρεθεί ο ηλεκτρικς τηλέγραφος του
Mρς, οι δάδες είχαν τη θέση τους
στο σύστημα επικοινωνίας του ανθρώπου πριν απ 150 χρνια.
H ραση, η ακοή, ο ήχος και η
φωτιά ήταν τα «πλα», τα πρωτγονα μέσα της τηλεπικοινωνίας
μεταξύ των ανθρώπων. Tα ηχηρά
συνθηματικά ταμ-ταμ, ο ήχος του
κέρατος, οι καμπάνες, οι χρωματιστές σημαίες, οι μεταλλικές ασπίδες που αντανακλούσαν το ηλιακ
φως και κατπιν τα σήματα φωτιάς
και καπνού επινοήθηκαν και χρησι-
μοποιήθηκαν απ τους ανθρώπους
για να καλύψουν την αδήριτη ανάγκη της επικοινωνίας.
Tα άδικα μαύρα πανιά στο πλοίο
της επιστροφής του Θησέα, που έσπρωξαν τον πατέρα του Aιγέα στο
πέλαγος, αυτά που ξεχάστηκαν και
δεν έγιναν λευκά για να δηλώσουν
τη σωτηρία, ήταν μία μορφή τηλεπικοινωνίας. Eπίσης, τα σήματα καπνού των Iνδιάνων που επιβιώνουν
σήμερα στις ταινίες της Aγριας Δύσης και οι συνθηματικές τυμπανοκρουσίες, οι συνειρμικά συνδυασμένες με τις αφρικανικές φυλές. O
ακουστικς τηλέγραφος, πως
μπορούν να ονομασθούν επί το... επιστημονικτερον τα ταμ-ταμ, χρησιμοποιήθηκε πολύ στην Aφρική και
την Aμερική, πρίν απ την άφιξη
των Eυρωπαίων. H επιστήμη της
Aνθρωπολογίας έχει καταγράψει
πληροφορίες, πως τι οι πρώτοι
Iνδιάνοι, που είδαν τους εισβολείς,
ειδοποίησαν τις άλλες φυλές με ένα ευφάνταστο τρπο επικοινωνίας, τον εξής: Στερέωναν μέσα στο
έδαφος έναν κούφιο κορμ δένδρου με ένα μεγάλο κομμάτι ξύλου
που ήταν καλυμμένο απ δέρμα και
καουτσούκ. Tα ηχητικά κύματα που
δημιουργούνταν ταξίδευαν έτσι μέσα απ το έδαφος σε απσταση 1,5
χιλιομέτρου, καθώς οι συνθήκες, το
τοπίο της ζούγκλας, δυσκλευαν
την υπέργεια επικοινωνία.
Eως την αξιοποίηση των φαινομένων του ηλεκτρισμού, που ξεκίνησε
τυχαία το 1764, και την εμφάνιση
του ηλεκτρικού τηλέγραφου, ο άνθρωπος εφηύρε διάφορα αυτοσχέδια συστήματα επικοινωνίας, ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους της χώρας του. Eπί παραδείγματι, στην Oλλανδία –που υπάρχουν εκατοντάδες ανεμμυλοι, διτι η χώρα είναι επίπεδη– κολλούσαν
γράμματα επάνω στη φτερωτή των
μύλων και έτσι μετέδιδαν τα μηνύματά τους. Στο ίδιο πνεύμα επικοινωνίας, το 1684, ο Aγγλος Robert
Hooke επινησε ένα απλ σύστημα
ανταλλαγής μηνυμάτων, εγκαθιστώντας σε διάφορους λφους ψηλούς ιστούς απ τους οποίους κρεμούσε μεγάλα ξύλινα γράμματα και
κωδικοποιημένα σύμβολα, τα οποία
και ήταν ορατά σε μεγάλες αποστάσεις με τηλεσκπια. O συμπατριώτης του Λρδος Murray, έπειτα απ
112 χρνια, επινησε κι αυτς ένα
παρμοιο αλλά πιο πολύπλοκο σύστημα με τη χρήση ξύλινων πλαισίων που ανοιγκλειναν μεταδίδοντας έτσι μηνύματα.
Aπ το πρώτο βλέμμα, το πρώτο
άγγιγμα, την πρώτη κραυγή έως τις
ημέρες μας, την εποχή του Διαδικτύου και των δορυφρων, το ζητούμενο, η επιθυμία της επικοινωνίας παραμένει το ίδιο· οι τρποι
ευρίσκονται...
Aρχαιοελληνικά δίκτυα επικοινωνίας
Oπτικς και υδραυλικς τηλέγραφος, φρυκτωρίες και κωδικοποιημένα σήματα
Aναπαράσταση του οπτικού τηλέγραφου στο Tηλεπικοινωνιακ
Mουσείο του
OTE. Aυτς
ο τρπος
ονομαζταν
στην αρχαία
Eλλάδα φρυκτωρία.
Eπινοήθηκε
τον 4ο αι. π.X.
απ τους Aλεξανδρινούς
τεχνικούς
Kλεοξένη και
Δημκλειτο.
Στηριζταν
σε κωδικοποιημένα σήματα
με φλγες.
Tου Kώστα Στυλιάδη
Kαθηγητή Πληροφορικής - Eρευνητή
Iστορίας Tηλεπικοινωνιών
O THΛEΓPAΦOΣ με φωτιά ήταν σε
μεγάλη χρήση στην Aρχαία Eλλάδα
και αυτ φαίνεται και απ περιγραφές του Oμήρου. Στην τριλογία
«Oρέστεια» του Aισχύλου, υπάρχουν μερικά πολύ χαρακτηριστικά
λγια ενς αρχαίου φρυκτωρού,
που περιμένει υπομονετικά νύχτα–μέρα στο ανάκτορο των Mυκηνών το φωτειν σήμα για την πτώση
της Tροίας για να το μεταφέρει στη
βασίλισσα Kλυταιμνήστρα.
Στην τραγωδία του ίδιου ποιητή
με τον τίτλο «Aγαμέμνων», που αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας «Oρέστεια» και που παραστάθηκε το 458 π.X. στα Mεγάλα
(Aστικά) Διονύσια, έχουμε και την
πρώτη αναφορά στη χρήση του
τηλέγραφου στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών. H αρχή του νήματος λοιπν στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών αρχίζει με την αναφορά τι η πτώση της Tροίας έγινε γνωστή στη βασίλισσα και σύζυγο του Aγαμέμνωνα Kλυταιμνήστρα, με ένα σύστημα απ φωτιές
(φρυκτωρίες) και μέσα σε μια μλις μέρα, πως ήταν και η υπσχεση του αρχηγού της εκστρατείας
των Eλλήνων προς τη σύζυγ του
πριν ξεκινήσει για τη μεγάλη εκστρατεία.
Φωτεινοί αναμεταδτες
Για τη μετάδοση του μηνύματος
χρησιμοποιήθηκε το σύστημα της
πυρσείας, δηλ. η χρήση φωτεινών
αναμεταδοτών απ βουνοκορφή σε
βουνοκορφή. H διαδρομή του σήματος ήταν απ την Iδη της Tροίας
στο Eρμαιο της Λήμνου, μετά στην
κορυφή του βουνού του Δία τον
Aθω (Aγιον Oρος), στον Mάκιστο
της Eύβοιας, μετά στο Mεσσάπιο
(Eύριπος), στον Kιθαιρώνα, στα Mέγαρα και στις κορυφές του Aραχναίου, κοντά στις Mυκήνες και τέλος στο ανάκτορο των Aτρειδών.
H Kλυταιμνήστρα είχε δώσει εντολή σ’ έναν παρατηρητή (φρυκτωρ) να περιμένει στη στέγη του
παλατιού, έως του δει τους αναμμένους δαυλούς στις κορυφές των
βουνών, σημάδι τι πάρθηκε η
Tροία. Για μήνες δεν φαινταν τίποτα στον ορίζοντα, ώσπου τελικά
η φλγα έλαμψε μέσα στη νύχτα.
Tτε η βασίλισσα ετοίμασε λαμπρή
γιορτή στο Aργος.
Παραθέτουμε μεταφρασμένα αποσπάσματα απ την τραγωδία του
Aισχύλου, που γίνεται και ένας πολύ ενδιαφέρον διάλογος ανάμεσα
στον Xορ και στη βασίλισσα Kλυταιμνήστρα. Tο κείμενο είναι παρμένο απ το βιβλίο «Aισχύλος Aγα-
μέμνων» σε μετάφραση Tάσου
Pούσσου (εκδ. KAKTOΣ).
XOPOΣ
«Mα εσύ του Tυνδάρεω κρη,
Kλυταιμνήστρα βασίλισσα, λέγε τι
τρέχει; τι καινούριο συμβαίνει;
Ποιο μαντάτο μαθαίνοντας έστειλες ολούθε να ετοιμάσουν θυσίες;»
O Xορς φαίνεται να απορεί για
την ταχύτητα μετάδοσης της ευχάριστης είδησης.
XOPOΣ
«Kαι πτε κούρσεψαν την πλη;»
KΛYTAIMNHΣTPA
«Tη νύχτα, σου είπα, που το φως
γέννησε τούτο».
XOPOΣ
«Tσο γοργά ποιος θα’ρχταν μαντατοφρος;»
H απδοση της απάντησης της
Kλυταιμνήστρας δίνεται κάπως πιο
σύντομα και περιεκτικά στο βιβλίο
του Leonard de Vries «Tο Bιβλίο
των Tηλεπικοινωνιών».
XOPOΣ:
«Ποιος μπρεσε να φέρει τσο
γρήγορα τα νέα;»
KΛYTAIMNHΣTPA:
«O Hφαιστος! Δυνατή φωτιά άναψαν στην κορυφή της Iδας και πολλές φωτιές μετά μας έφεραν διαδοχικά το μήνυμα: απ την Iδα το
μήνυμα της φλγας πήγε στον κάβο Eρμή της Λήμνου και τρίτη η
ψηλή κορυφή του Aθω δέχθηκε το
φως. Mε δύναμη η φλγα γεφύρωσε το πέλαγος και έφθασε στις Bίγλες του Mακίστου, στην Eύβοια.
Oι φρουροί προώθησαν το μήνυμα
στον Eύριπο, στους ανθρώπους
πάνω στο Mεσσάπιο. Kι αυτοί έβαλαν φωτιά σ’ ένα σωρ με ρείκια
και πάνω απ τους κάμπους τους
Aσωπού έστειλαν το μήνυμα στην
κορυφή του Kιθαιρώνα. Kι απ κει
πάλι με ζήλο πολύ προώθησαν το
μήνυμα και το έστειλαν πάνω απ
την Γοργώπιδα λίμνη στο Aιγίπλαγκτο ρος. Kαι η φλγα πέρασε τον
Σαρωνικ και έφθασε σαν κεραυνς στις κορυφές του Aραχναίου
και τέλος εδώ το λάβαμε, στων
Aτρειδών τις στέγες, το φως αυτ,
που προππαπς του είναι η φωτιά
της Iδας».
Aυτ ο κείμενο του Aισχύλου είναι μια πολύ καλή ένδειξη του πση
σημασία έδιναν οι αρχαίοι Eλληνες
στη χρήση του οπτικού τηλέγραφου. Oι κορυφές των βουνών που
χρησιμοποιήθηκαν για την αναμετάδοση των μηνυμάτων δεν επιλέχτηκαν τυχαία. Aκμη και σήμερα
αν ανεβούμε πάνω σε μια απ’ αυτές
και κοιτάξουμε με καθαρ ουραν,
Συνέχεια στην 6η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
5
Συνέχεια απ την 5η σελίδα
θα μπορέσουμε να διακρίνουμε την
απέναντι κορυφή.
Aυτς ο τρπος επικοινωνίας με
τα φωτεινά σήματα, που εξελίχθηκε
αργτερα, ήταν γνωστς σαν πυρσεία ή φρυκτωρία και αναφέρεται
ακμη απ τους Eυριπίδη, Aριστοφάνη και Θουκυδίδη.
Yδραυλικς
τηλέγραφος
Γύρω στο 330 π.X., πως αναφέρει ο Aρκάδας στρατηγς Aινείας ο
Tακτικς στο έργο του με τον τίτλο
«Πολιορκητικά», είχε επινοήσει ο ίδιος ένα έξυπνο σύστημα τηλεγραφίας. Tην περιγραφή και τη λειτουργία της συσκευής αυτής διέσωσε ο ιστορικς Πολύβιος
(203–121 π.X.). O στρατηγς Aινείας
ήταν ένας απ τους μεγαλύτερους
θεωρητικούς των πολεμικών τεχνών στην εποχή του, αλλά ήταν ακμα πολύ σπουδαίος και στις μάχες και στις τεχνικές κατασκευές.
Στους σηματοδοτικούς σταθμούς
υπήρχαν δύο πανομοιτυποι κάδοι
κυλινδρικής μορφής γεμάτοι με νερ μέχρι το ίδιο σημείο που είχαν
στη βάση τους και απ μία βρύση ίδιας διαμέτρου, ώστε, ταν έτρεχε
το νερ η ροή του να ήταν η ίδια και
στους δύο κάδους. Tο ύψος των κάδων ήταν περίπου 1,5 μέτρο και το
πλάτος τους περίπου μισ μέτρο.
Πάνω στο νερ του κάθε κάδου επέπλεε ένα ξύλινο ραβδί που ήταν
κάθετα στηριγμένο σε έναν κυλινδρικ φελ, που είχε διάμετρο λίγο
μικρτερη απ την αντίστοιχη των
δοχείων. Tο ραβδί ήταν χωρισμένο
σε παράλληλους κύκλους που είχαν
απσταση περίπου 6 εκατοστών μεταξύ τους. Στα κενά αυτών των κύκλων ήταν σημειωμένες διάφορες
κωδικοποιημένες
πληροφορίες,
στρατιωτικής κυρίως φύσης, οι ίδιες και στους δύο κάδους. Tέτοιες
πληροφορίες μπορεί να ήταν «εισβολή εχθρικού στρατού», «εμφάνιση πλοίων», «κινήσεις στρατευμάτων» κ.ά.
Λειτουργία
H επικοινωνία μεταξύ των σταθμών με το σύστημα αυτ γινταν ως
εξής: ταν επρκειτο να μεταδοθεί
ένα μήνυμα, ειδοποιούσαν για την
πρθεσή τους τον επμενο σταθμ
υψώνοντας έναν πυρσ. Mλις ο απέναντι σταθμς απαντούσε τι έλαβε το σήμα, υψώνοντας κι αυτς
πυρσ, ο πομπς ύψωνε τον πυρσ
του και πάλι και άνοιγαν και οι δύο
τις βρύσες να τρέξουν ταυτχρονα.
Oταν το ραβδί, καθώς κατέβαινε, έφθανε στο μήνυμα που ήθελαν να
μεταδώσουν στα χείλη του κάδου,
ττε ο πομπς χαμήλωνε τον πυρσ
και έκλεινε τη βρύση του. O λήπτης
έκλεινε κι αυτς τη δική του βρύση.
Tα μηνύματα έφθαναν και στους
δύο σταθμούς στο ίδιο σημείο. O
λήπτης γινταν μετά πομπς στον
επμενο σταθμ κ.ο.κ.
Tο σύστημα αυτ στηρίζεται στο
συγχρονισμ των κινήσεων πομπού
6 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Tο «άγγαρον πυρ» ή η φωτιά που δεν σβήνει. H αναπαράσταση, σε εκμαγείο του Tηλεπικοινωνιακού Mουσείου του
OTE, έχει μνο φιλολογικ χαρακτήρα. Aναφέρεται απ τον Aισχύλο στον «Aγαμέμνονα» και η ονομασία προέρχεται
απ τους Aγγαρους, μεταφορείς μηνυμάτων.
και δέκτη, κάτι που συναντάμε και
στα σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά
συστήματα. Tο σύστημα αυτ είχε
το μειονέκτημα τι ήταν γενικά αργ στη χρήση του και ακμη δεν
μπορούσε να δώσει ακριβέστερες
πληροφορίες πέρα απ κάποιες απλές αναφορές για τις εχθρικές κινήσεις.
Oπτικς τηλέγραφος
H μεταβίβαση μηνυμάτων με φωτιές είχε συστηματοποιηθεί κυρίως
για στρατιωτικούς σκοπούς και οι
φρυκτωρίες (απ τις λέξεις φρυκτς=πυρσς και ώρα=φροντίδα),
πως τις ονμαζαν, αποτελούσαν
το βασικ μέσο επικοινωνίας στον
στρατ.
Mια αξιοσημείωτη μέθοδος σηματοδτησης που μας περιγράφει και
πάλι ο Eλληνας ιστορικς Πολύβιος
ήταν αυτή των Aλεξανδρινών τεχνικών Kλεοξένη και Δημκλειτου,
που την επινησαν το 350 π.X. περίπου και που αποτέλεσε πραγματική
επανάσταση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών.
Σύμφωνα με το σύστημα αυτ ο
πομπς και ο δέκτης είχαν ο καθένας απ δύο τοίχους, που απείχαν
μεταξύ τους λίγα μέτρα και ο σταθμς που έκανε τον δέκτη μπορούσε
να τους διακρίνει άνετα με κάποια
διπτρα. H εμβέλεια αυτού του τρπου επικοινωνίας αποδείχθηκε στην
πράξη τι έφθανε μέχρι και τα 30 χιλιμετρα.
H κατασκευή των τοίχων θύμιζε
πολεμίστρες, με έξι εσοχές και πέντε κοιλτητες. H κάθε κοιλτητα
φιλοξενούσε και απ μία πυρσεία
και είχε πλάτος περίπου ένα μέτρο.
Oπως έβλεπε τον σταθμ εκπομπής
ο δέκτης, ο αριστερς τοίχος αντιστοιχούσε στη σειρά των γραμμάτων και ο δεξις στη στήλη των
γραμμάτων.
Δηλαδή, είχαν χωρίσει τα γράμματα της αλφαβήτου σε πέντε ομάδες
και σε πέντε στήλες, με την τελευταία σειρά και στήλη να έχουν απ
ένα γράμμα λιγτερο. Tο κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε κάποια σειρά
και κάποια στήλη και με κατάλληλα
ανάμματα των πυρσών ο λήπτης
λάμβανε τα γράμματα ένα ένα. Kάθε
ζευγάρι αριθμών αντιστοιχούσε και
σε ένα γράμμα της αλφαβήτου.
Aν άναβαν δηλ. πρώτα δύο πυρσοί
και μετά τρεις, σήμαινε τη δεύτερη
στήλη και την τρίτη γραμμή, δηλ.
την αποστολή του γράμματος μ
κ.ο.κ. Mε τον τρπο αυτ γινταν οι
αποστολές λων των γραμμάτων.
O Πολύβιος αναφέρεται στην απλτητα και στην ακρίβεια που παρείχε αυτς ο κώδικας επικοινωνίας.
Oι πυρσοί είχαν επάλειψη ρετσινιού ή ακάθαρτου πετρελαίου, που ήταν γνωστ απ ττε στο Kερί της
Zακύνθου, που και σήμερα αναβλύζει. O Aισχύλος πολύ χαρακτηριστικά
αναφέρεται στο «άγγαρο πυρ» (άσβεστο πυρ) των φρυκτωριών.
Για αιώνες
Kαι τα δύο συστήματα επικοινωνίας των αρχαίων Eλλήνων, ο οπτικς και ο υδραυλικς τηλέγραφος,
είχαν τα μεγάλα μειονεκτήματα τι
ήταν πολύ αργά για τη μετάδοση ενς μεγάλου μηνύματος και χρειάζονταν ακμη να είναι σε ετοιμτητα ένας μεγάλος αριθμς απ σταθμούς
αναμετάδοσης, για την αποστολή ενς μηνύματος. Πέρασαν, μως,
στην ιστορία σαν τα πρώτα συστήματα μετάδοσης πληροφοριών σε μεγάλη απσταση και χρησιμοποιήθηκαν για πολλούς αιώνες.
Στις αρχές του αιώνα μας, η οπτική
τηλεγραφία υπήρξε ένα απ τα ασφαλέστερα μέσα τηλεπικοινωνίας.
H γερμανική εφημερίδα «Frankfurter
Zeitung» περιέγραψε το 1912 μια νέα
λυχνία ακετυλενίου, που ήταν ορατή
σε μια απσταση 75 χιλιομέτρων τη
νύχτα και η οποία χρησιμοποιήθηκε
απ τον γερμανικ στρατ αντί για
τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο και τον
ασύρματο, για τον απλούστατο λγο
τι τα τελευταία μέσα επικοινωνίας,
εκείνη τουλάχιστον την εποχή, είτε
τα παρακολουθούσε ο εχθρς ή γίνονταν άχρηστα σε περίπτωση κακών καιρικών συνθηκών.
Σημαντικτεροι
σταθμοί
Σταθμς αρχαίων φρυκτωριών
πρέπει να υπήρχε ακμα και στο σημεριν Kαβοντρο της Eύβοιας (που βρέθηκαν μεγάλα τείχη και τρία
δωμάτια), στη δυτική Kρήτη για επικοινωνία με τα Kύθηρα και στο ακρωτήριο Mαλέας.
Πολλοί μεγάλοι ιστορικοί αναφέρονται στις Hράκλειες Στήλες (σημεριν Γιβραλτάρ), που σύμφωνα με τη
Mυθολογία τις δημιούργησε ο Hρακλής, που με τις φωτιές και τους
καπνούς που άναβαν καθοδηγούσαν
τους ναυτιλλομένους στο ταξίδι
τους στον άγνωστο ττε Aτλαντικ
Ωκεαν.
H ντπια παράδοση λέει, τι ακμη
απ την εποχή των μεγάλων εμπρων των Φοινίκων και των αρχαίων
Eλλήνων και μέχρι και την εμφάνιση
του ηλεκτρικού τηλέγραφου, ενημερώνονταν οι ντπιοι έμποροι για την
άφιξη των πλοίων απ τα φωτεινά
σήματα του βράχου του Γιβραλτάρ.
Oι Iσπανοί εκτιμούν πολύ αυτήν
την προσφορά των αρχαίων Eλλήνων και τη διατηρούν σαν μουσειακ του μνημείο. O πύργος που υπήρχε στις Hράκλειες Στήλες, αφού
καταστράφηκε απ πολλούς επιδρομείς, ξανακτίστηκε στην ίδια ακριβώς θέση την εποχή του Aυγούστου Kαίσαρα, σαν οχυρ και σταθμς τηλεπικοινωνιών των Pωμαίων
και χρησιμοποιήθηκε μέχρι ακμα
και το 1682 μ.X.
O Kαρχηδνιος στρατηλάτης Aννίβας (3ος αιώνας π.X.) συντήρησε και
χρησιμοποίησε κι αυτς τις Hράκλειες Στήλες και είχε ακμη ένα μεγάλο
δίκτυο επικοινωνιών απ το Mαρκο
ώς τον Φάρο της Aλεξάνδρειας και
απ την Kαρχηδνα – Σικελία – Iταλία. Oι Kαρχηδνιοι συμπλήρωσαν
και βελτίωσαν τον υδραυλικ τηλέγραφο του Aινεία του Tακτικού, τον
οποίο και χρησιμοποίησαν στο Σικελικ πλεμο για επικοινωνία με την
πρωτεύουσά τους απ απσταση 134
χιλιομέτρων και με ενδιάμεσο σταθμ το νησί Παντελαρία.
Eυρύ δίκτυο
Oι Pωμαίοι αυτοκράτορες Tραϊανς και Aδριανς (1ος και 2ος αιώνας μ.X.) εγκατέστησαν ένα πολύ ευρύ δίκτυο φρυκτωριών με 6.000 χιλιμετρα κάλυψης και με 1.500 σταθμούς αναμετάδοσης. Aλλος σημαντικς σταθμς τηλεπικοινωνιών ήταν
το «καιροσκοπείο» στην κορυφή του
Aθω, πως το μνημονεύει ο Aναξίμανδρος, δηλ. μετεωρολογικς
σταθμς και φρυκτώριο που η ιστορία του ξεκινά απ τις Γιγαντομαχίες
της Mυθολογίας και φθάνει μέχρι και
τη σημερινή εποχή, που οι καλγεροι βοηθούν τα πλοία στον προσανατολισμ τους.
H βουνοκορφή του Mεσσάπιου της
Eύβοιας έχει κι αυτή τη δική της ιστορία σαν θέση φρυκτωρίου και μετέπειτα ναυτικού φάρου, πως και
το φρυκτώριο του Δράκανου της ανατολικής Iκαρίας. Aλλα φρυκτώρια
που αναφέρονται στη μυθολογία και
O υδραυλικς τηλέγραφος
του Aινεία σε εκμαγείο
του Tηλεπικοινωνιακού Mουσείου
του OTE. Eπινοήθηκε τον 4ο αι. π.X.
Tην περιγραφή και λειτουργία
της συσκευής αυτής διέσωσε
ο ιστορικς Πολύβιος (203-121 π.X.).
στην ιστορία είναι της Aνάφης, της
Γιούχτα (βουν στην Kνωσ του
Hρακλείου Kρήτης), το ακρωτήριο
Σίδερο, ο νας του Ποσειδώνα στο
Σούνιο, το Aκτιο, το άγαλμα της Aθη-
νάς στην Aκρπολη κ.ά. Πολλά απ’
αυτά τα σημεία είναι και σήμερα τηλεπικοινωνιακοί φάροι.
Eνα απ’ τα επτά θαύματα του αρχαίου κσμου ήταν και ο Φάρος της
Aλεξάνδρειας που λειτουργούσε
και σαν τηλεπικοινωνιακ κέντρο. O
Φάρος χτίσθηκε το 279 π.X. επί Πτολεμαίου B΄. Γκρεμίστηκε απ μεγάλους σεισμούς κατά τον 12ο και 14ο
αιώνα και πρσφατα Γάλλοι και Aιγύπτιοι αρχαιολγοι έχουν εντοπίσει και ανασύρει απ το βυθ πολλά
απ τα κομμάτια του. O Φάρος ήταν
χτισμένος απ άσπρο μάρμαρο, είχε
ύψος 150 μέτρα και ήταν εφοδιασμένος με έναν υδραυλικ μηχανισμ για να ανεβαίνουν τα καύσιμα
στην κορυφή του, που υπήρχε κάποιο σύστημα αντανάκλασης του
φωτς που ήταν ορατ σε μια ακτίνα 50 χιλιομέτρων.
Στη βάση του οικοδομήματος υπήρχαν 300 δωμάτια για τους μηχανικούς και τους τεχνικούς, στους οποίους είχε ανατεθεί η συντήρηση
και η λειτουργία του. Πραγματικς
άξονας του κσμου, με τη φωτιά
που άναβε στην κορυφή του, πως
γράφει ο Στράβων, χρησίμευσε για
τον καθορισμ του πρώτου μεσημβρινού.
Aκμη και οι αρχαίοι Aιγύπτιοι είχαν δίκτυο φρυκτωριών για να πληροφορούνται έγκαιρα για τις πλημμύρες του Nείλου. O Kολοσσς της
Pδου οδηγούσε κι αυτς τους ναυτικούς με το χρυσ του στεφάνι και
το φανάρι του. O «Φάρος της Mεσογείου» ήταν το ενεργ ηφαίστειο
Στρμπολι των Λιπάρων Nήσων, βορειοδυτικά της Σικελίας.
Eκμαγείο με
αναπαράσταση
του Aκουστικού Tηλέγραφου. Aυτν
τον τρπο επικοινωνίας χρησιμοποιούσε
ο M. Aλέξανδρος στις εκστρατείες του.
Aποτελείτο
απ τρίποδο,
ύψους τεσσάρων περίπου
μέτρων, ενωμένο στην κορυφή, απ την οποία ξεκινούσε
σχοινί, που βαστούσε στρογγυλ κέρας
μεγάλου
μεγέθους.
H ανάρτηση
ήταν τέτοια
που επέτρεπε
την περιστροφή του κέρατος, ώστε
το σήμα να
πηγαίνει
προς λες τις
κατευθύνσεις.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
7
Oι βυζαντινοί καμινοβιγλάτορες
Oργανωμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών κάλυπταν ολκληρη τη βυζαντινή επικράτεια
O Πύργος
του Aγίου
Πέτρου
στην Aνδρο.
Πύργοι που
χρησίμευαν
ως φρυκτωρίες αρχικά
και στη συνέχεια ως καμινοβίγλες κατά τους βυζαντινούς χρνους, βρίσκονται διάσπαρτοι στα νησιά
του Aιγαίου.
Tου Στέλιου Πολυκράτη
Iδρυτή του Tηλεπικοινωνιακού Mουσείου OTE
H METAΔOΣH των πληροφοριών με
τη χρήση σταθμών φρυκτωριών συνεχίστηκε και κατά τους βυζαντινούς χρνους. Tην περίοδο αυτή δεν
χρησιμοποιείται πλέον η έκφραση
φρυκτωρίες αλλά καμινοβιγλάτορες,
λέξη η οποία προέρχεται απ την κάμινο (που διατηρούσε άσβηστο το
«άγγαρον πυρ») κα τη βίγλα (παρατηρητήριο).
Tο 532 μ.X. η βασίλισσα Θεοδώρα
με τη χρήση φωτεινών σημάτων ειδοποίησε τον στρατηγ Bελισσάριο
για να καταστείλει τη στάση του Nίκα. O Nικηφρος Φωκάς στο έργο
του «Περί Παραδρομής» περιγράφει
το ρλο των καμινοβιγλατρων και
αναφέρει τι τα κτίσματα αυτά εχρησιμοποιούντο για να ειδοποιούν τον
στρατηγ και τον άμαχο πληθυσμ
σε περίοδο επικείμενης επίθεσης.
Oπως αναφέρει ο Γ. Πορετσάνος
για τον Πύργο του Πύθιου της Θράκης, γνωστή καμινοβίγλα που διατηρείται μέχρι σήμερα, φαίνεται τι οι
καμινοβίγλες ήταν περισστερο βελτιωμένες κατασκευές σε σχέση με
τις φρυκτωρίες.
Ωρονμιο
Tα έτη 829–842 μ.X. ο Λέων Eπίσκοπος Θεσ/κης βελτίωσε το σύστημα αποστολής πληροφοριών των
φρυκτωριών με το «Ωρονμιο», σύστημα συγχρονιζμενο με μηχανικά
ωρολγια υποδιαιρούμενα σε αντίστοιχες ώρες και συνδυασμένα με
αριθμογραφικ κώδικα των πιο σημαντικών ειδήσεων. Tο σύστημα αυτ διατηρήθηκε για πολλά χρνια
και το έτος 1204 μ.X. οι Σταυροφροι δημιούργησαν το μεγάλο δίκτυο
«καμινοβιγλατρων» απ την Kωνσταντινούπολη μέχρι τον Tάραντα
της Iταλίας με ενδιάμεσους σταθμούς στη Θράκη – Θεσσαλονίκη –
Δυτική Mακεδονία – Hπειρο – Kέρκυρα – Oθωνούς.
Eπίσης, στη M. Aσία υπήρχαν εννέα σταθμοί που είχαν ανταπκριση
με το παλάτι του Φάρου και ήταν
στις βουνοκορφές Λούλου, Aργαίου, Iσάμου, Aιγίλου, Mάμας, Kύριζου, Mωκίλου, Aγ. Aυξεντίου και
Hλιακού του Φάρου στην Kων/πολη.
Tο σύστημα αυτ κάλυπτε απσταση 670 χιλιομέτρων και στα 2 άκρα της αλυσίδας των 9 σταθμών
του Λούλου και του Φάρου στην
Kων/πολη που είχαν εγκατασταθεί
τα Ωρολγια, τα οποία ήταν συγχρονισμένα και εφοδιασμένα με σήματα τα οποία έδιναν διαφορετικά
μηνύματα για την κάθε ώρα του ρολογιού.
Eτσι, αν π.χ. στο ραντεβού της ενάτης πρωινής η φρυκτωρία του
8 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Λούρου ύψωνε μία φορά τον πυρσ
της και αυτ σήμαινε π.χ. «εχθρς
εν ψει» ττε με την ύψωση του ενς πυρσού η είδηση διαδοχικά έφτανε μέχρι την Kων/πολη.
Eάν ο πυρσς την ίδια ώρα υψωνταν 2 φορές αυτ θα σήμαινε π.χ.
επίθεση και η είδηση απ σταθμ σε
σταθμ θα έφτανε στην Kων/πολη.
Kαι κατ’ αυτν τον τρπο, ανάλογα
με το πλήθος ανύψωσης των πυρσών και την ώρα που γινταν ελαμβάνετο η προσυμφωνηθείσα συμφωνία.
Eπίσης και στην Kύπρο απ την
μυκηναϊκή εποχή υπήρχαν δίκτυα
φρυκτωριών για την καθοδήγηση
των πλοίων. Σήμερα, τα δίκτυα αυτά
διατηρούνται με τις ονομασίες
«πύργοι ή colossi» (κουλέδες) και
βρίσκονται στα βυζαντινά φράγκικα
και ενετικά κάστρα των πλεων
Λάρνακας – Λεμεσού – Aμμοχώστου
κ.λπ. και είχαν ανταποκρίσεις με τον
κεντρικ «πύργο της Λευκωσίας».
Παρμοια δίκτυα διασώζονται σή-
μερα και στο Aιγαίο, τα οποία χρησίμευαν και ως φρυκτωρίες και ως καμινοβίγλες κατά τους βυζαντινούς
χρνους και επειδή ήταν διάσπαρτα
στα παράλια των νησιών ονομάστηκαν «Πύργοι του Aιγαίου». H δε παρουσία τέτοιων πύργων ήταν πυκντερη στις Kυκλάδες. Tέτοιους πύργους, συναντάμε στη Θάσο, στις
Σποράδες, στη Σκπελο, στη Σκύρο,
στην Aνδρο στον Aγιο Πέτρο, στην
Tήνο, στην Kέα, στη Σέριφο, στην
Kύθνο, στη Nάξο, στη Σίφνο, στην
Aμοργ, στην Aστυπάλαια και στην
Aίγινα.
O παλαιτερος μως πύργος–φάρος είναι η φρυκτωρία του δράκοντα στην Iκαρία που χρονολογείται
απ τον 5ο αι. π.X.
Tο πιο αξιοθέατο μνημείο αυτού
του είδους που σώζεται μέχρι σήμερα είναι ο κυκλικς πύργος του Aγίου Πέτρου στην Aνδρο. Aλλοι τον
χρονολογούν απ τους μυκηναϊκούς χρνους απ την μελέτη της
κυκλώπειας βάσης του και άλλοι τον
χρονολογούν απ την βυζαντινή περίοδο. H Alexandra Briton στο βιβλίο
της, Andros Island, Middlessex 1992,
17 αναφέρει σχετικά: «Δεν γνωρίζουμε για ποιο σκοπ κτίστηκε ο
πύργος. Eίναι πολύ μακριά απ τη
θάλασσα για φάρος και πολύ μικρς
για να είναι κάστρο. Iσως χρησίμευε
για να στέλνει και να λαβαίνει οπτικά σήματα. Eίναι πιο πιθαν να χρησίμευε και ως καταφύγιο απ τους
πειρατές και διαφύλαξη σιτηρών ή
μεταλλευτικών αποθεμάτων».
Mέχρι το τέλος του 16ου αι. μ.X.,
περίοδο κατά την οποία βελτιώθηκε
το τηλεσκπιο, οι επινοήσεις των
Aρχαίων Eλλήνων αποτελούσαν την
βάση για την μεταβίβαση κάθε πληροφορίας συμβάλλοντας τα μέγιστα
στην εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών.
Σημείωση: Tα στοιχεία ελήφθησαν απ το
Mουσείο του OTE, το βιβλίο του Γ. Πορετσάνου, Iστορία της Eπικοινωνίας, Aθήνα
1980, καθώς επίσης και το βιβλίο του Xρ.
Λάζου «Tηλεπικοινωνίες των Aρχαίων
Eλλήνων» (Aίολος, 1997.)
Mορς, Mπελ, Mαρκ
νι
Tηλέγραφος, τηλέφωνο, ασύρματος: έφεραν τους ανθρώπους πιο κοντά
Tου Kώστα Στυλιάδη
Kαθηγητή Πληροφορικής - Eρευνητή
Iστορίας Tηλεπικοινωνιών
O Σάμουελ Mορς (1791–1872), εφευρέτης της ηλεκτρικής τηλεγραφίας. Tο σύστημα Mορς παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το
1837 και η δημσια εκμετάλλευσή του άρχισε με τα εγκαίνια
της γραμμής Oυάσιγκτον – Bαλτιμρη το 1844. O ηλεκτρικς
τηλέγραφος (τηλέγραφος του Mορς) εισάγεται στην Eλλάδα
ως μέσο το 1859. Eγκαινιάσθηκε επί πρωθυπουργίας Aθανασίου Mιαούλη, γιου του γνωστού πυρπολητή. Στο τέλος του 1920
υπήρχαν σε λειτουργία στην Eλλάδα 1.212 τηλεγραφικά γραφεία. Tο 1931 εισάγεται και μπαίνει σε χρήση το τηλέτυπο, το οποίο ήταν πιο εύχρηστο αφού έφερε πλήκτρα γραφομηχανής.
OΛA τα συστήματα επικοινωνίας
που είχαν επινοηθεί μέχρι τα τέλη
του 18ου αιώνα είχαν το μεγάλο
μειονέκτημα τι δεν μπορούσαν
να μεταδώσουν ολοκληρωμένες
πληροφορίες, αλλά μνο κάποιους κωδικούς και ακμη επηρεάζονταν πολύ απ τις καιρικές συνθήκες.
H εξέλιξη, μως, της κοινωνίας
και κυρίως η βιομηχανική επανάσταση, η μεγάλη ανάπτυξη των μεταφορικών μέσων και κατά πρώτο
λγο του τρένου, η συγκέντρωση
του πληθυσμού στα αστικά κέντρα
και τα μεγάλα συμφέροντα που είχαν τα αποικιακά κράτη για μια άμεση και πολύπλευρη πληροφρηση, είχαν κάνει επιτακτική παρά
ποτέ τη δημιουργία ενς γρήγορου και αξιπιστου συστήματος επικοινωνίας.
Tη λύση στο μεγάλο αυτ πρβλημα την έδωσε η μελέτη και η αξιοποίηση των φαινομένων του ηλεκτρισμού, που ξεκίνησε τυχαία
το 1764 στην Oλλανδία και κατέληξε θριαμβευτικά μετά απ 80
χρνια, το 1844 στις HΠA, με την
εφεύρεση του ηλεκτρικού τηλέγραφου.
Tα είδη τηλέγραφου
Tο 1774 ο Eλβετς George Luis
Lesage πέτυχε πρώτος την κατασκευή ενς είδους ηλεκτρικού (ηλεκτροστατικού) τηλεγράφου. Πάνω σ’ ένα γραφείο είχε εγκαταστήσει 26 μεταλλικά πλήκτρα, που αντιστοιχούσαν στα 26 γράμματα
της αλφαβήτου, και το κάθε πλήκτρο ήταν συνδεδεμένο μ’ ένα
σύρμα που κατέληγε σ’ ένα άλλο
δωμάτιο.
Eκεί υπήρχαν 26 αντίστοιχα
μπαλάκια. Aυτς που ήθελε να
στείλει ένα μήνυμα, πίεζε μ’ ένα
μονωμένο μεταλλικ ραβδί το
γράμμα που ήθελε να μεταδώσει,
οπτε έκλεινε το κύκλωμα και εκινείτο το αντίστοιχο μπαλάκι στο
άλλο δωμάτιο.
Στα τέλη του 18ου αιώνα ο Iταλς καθηγητής Φυσικής Alessandro Volta κατασκεύασε απ χαλκ και ψευδάργυρο τη βολταϊκή ή
ηλεκτρική στήλη, τον πρδρομο
δηλ. της σημερινής μπαταρίας.
Eτσι, μπορούσε να έχει ο καθένας
μια φθηνή παροχή συνεχούς ηλεκτρικού ρεύματος.
Aκολούθησε ο ηλεκτρολυτικς
τηλέγραφος του Γερμανού Von
Semering, το 1810, που χρησιμοποιούσε 27 σύρματα και είχε μια
βολταϊκή στήλη στον πομπ και -
Aπ τις πρώτες προσπάθειες για την υποβρύχια τηλεγραφική ένωση Eυρώπης – Aμερικής στα μέσα του 19ου αιώνα.
Πρωτοπρος σ’ αυτ τον τομέα ήταν ένας Aμερικανς επιχειρηματίας. Aφού πρώτα μελέτησε τα ρεύματα του Aτλαντικού και έναν τοπογραφικ χάρτη του βυθού του, έκανε στη συνέχεια προσπάθειες απ το 1858 μέχρι το 1866, οπτε και μπρεσε να ποντίσει ένα τεράστιο καλώδιο.
ταν έκλεινε το κύκλωμα στον δέκτη γινταν ηλεκτρλυση του νερού και έβγαιναν φυσαλίδες στο
αντίστοιχο γράμμα.
O ηλεκτρομαγνητικς τηλέγραφος του Γάλλου Ampere αποτελείτο απ 26 σύρματα και στη μεριά
του δέκτη υπήρχαν μικρές μαγνητικές βελνες που απέκλιναν ταν
έκλεινε το κύκλωμα στο αντίστοιχο γράμμα.
Kαι τα τρία αυτά συστήματα ηλεκτρικού τηλεγράφου είχαν το μεγάλο μειονέκτημα τι χρησιμοποιούσαν πολλά καλώδια και ήταν έτσι δύσκολη η μνωσή τους και η
κατασκευή ενς εκτεταμένου συστήματος επικοινωνίας.
Στην Aγγλία εκείνη την εποχή
είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται εκτεταμένα ο σιδηρδρομος και οι
William
Cooke
και
Charles
Wheatston επινησαν ένα πολύ
πρακτικ σύστημα ηλεκτρομαγνητικού τηλεγράφου με πέντε βελνες και το οποίο χρησιμοποιήθηκε
Συνέχεια στην 10η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
9
Συνέχεια απ την 9η σελίδα
O Aλεξάντερ Γκράχαμ Mπελ (1847–1922). H γνώσεις του
για τον ηλεκτρισμ ήταν περιορισμένες, αλλά πέτυχε τη
μεταβίβαση της φωνής το 1876, με μια συσκευή που καθλου δεν θυμίζει το σημεριν τηλέφωνο. Στην Eλλάδα το
πρώτο νομοθετικ διάταγμα «περί τηλεφωνικής συγκοινωνίας» εκδθηκε τον Aύγουστο του 1892 επί Tρικούπη.
Ωστσο, η εγκατάσταση έγινε το 1895 επί Δεληγιάννη, με
δύο τηλεφωνικά κέντρα: Tο ένα στο Kεντρικ Tαχυδρομείο
Aθηνών και το άλλο στο Tαχυδρομείο του Πειραιά.
για πολλές δεκαετίες στα τρένα
της Aγγλίας.
Tο 1845 έγινε ένα συμβάν που έκανε μεγάλη εντύπωση στον κσμο. Eνας εγκληματίας είχε πάρει
ανύποπτος το τρένο για να πάει
στο Λονδίνο. H αστυνομία, μως,
ενημερώθηκε μέσω του τηλεγράφου και τον συνέλαβε ταν έφθασε στην αγγλική πρωτεύουσα. O
κσμος εντυπωσιάστηκε ττε απ
την αποτελεσματικτητα του τηλεγράφου και είχε αρχίσει ήδη να
συνειδητοποιεί την αξία του.
Mορς και ηλεκτρικς
τηλέγραφος
O Samuel Finley Morse γεννήθηκε το 1791 στις HΠA και ήταν ένας
σπουδαίος ζωγράφος. Tο 1832 πάνω σ’ ένα πλοίο με το οποίο γυρνούσε στην πατρίδα του, είδε έκπληκτος έναν επιβάτη να παίζει μ’
έναν ηλεκτρομαγνήτη. O επιβάτης
εκείνος έκλεινε και άνοιγε ένα ηλεκτρικ κύκλωμα και ττε ο ηλεκτρομαγνήτης τραβούσε και άφηνε
αντίστοιχα ένα κομμάτι σιδήρου.
Eκείνη η επίδειξη έκανε τσο μεγάλη εντύπωση στον Morse, ώστε
αποφάσισε να εγκαταλείψει την
καριέρα του ζωγράφου και να ασχοληθεί αποκλειστικά με την κατασκευή ενς συστήματος ηλεκτρικής τηλεγραφίας.
Aφού πέρασε πολλά χρνια ερευνών στο εργαστήρι του, πέτυχε τελικά το 1837 την κατασκευή
μιας συσκευής, που ένας ωρολογιακς μηχανισμς κινούσε συνέχεια μια χάρτινη ταινία πάνω στην
οποία έγραφε ένα μολύβι. Oταν ένα χειριστήριο έκλεινε ένα ηλεκτρικ κύκλωμα, ττε ένας ηλεκτρομαγνήτης τραβούσε το μολύβι
και αυτ έγραφε σ’ άλλη θέση.
Mπορούσαν έτσι να σταλούν μηνύματα με το άνοιγμα και το κλείσιμο
του κυκλώματος.
Kατρθωσε να τελειοποιήσει το
αρχικ σύστημά του και το έκανε
να στέλνει και να λαμβάνει τελείες
και παύλες. Aυτς ο τρπος επικοινωνίας, που κωδικοποιεί λα τα
γράμματα και τους αριθμούς με τελείες και παύλες, γρήγορα επεκτάθηκε σ’ λο τον κσμο και πέρασε
στην ιστορία σαν η πρώτη μεγάλη
εφεύρεση στις τηλεπικοινωνίες.
Για να κάνει την κωδικοποίηση
των γραμμάτων με τελείες και
παύλες, ο Morse επισκέφθηκε ένα
τυπογραφείο της περιοχής του, που και καταμέτρησε το πσες φορές εμφανίζεται το κάθε γράμμα
στα διάφορα κείμενα. Tα γράμματα
λοιπν εκείνα που εμφανίζονταν
πιο συχνά, πως τα E, A, T, M, I κ.ά.,
τα αντιστοίχισε σε απλή κωδικοποίηση.
Oι μεγάλες ταχυδρομικές εταιρείες δεν είδαν στην αρχή με καλ
μάτι την εφεύρεση του Morse, γιατί τα συμφέροντά τους θίγονταν
πολύ, αλλά τελικά ο Morse επικράτησε θριαμβευτικά και στις 24
Mαΐου 1844 στάλθηκε το πρώτο μήνυμα με τον ηλεκτρικ τηλέγραφο
10 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
σε μια απσταση 60 χιλιομέτρων απ την Oυάσιγκτον στη Bαλτιμρη
και είχε περιεχμεν του το κείμενο: «Θαυμαστά τα έργα του Kυρίου!».
H εξέλιξη που ακολούθησε εκείνο το γεγονς ήταν αλματώδης.
Iδρύθηκαν μεγάλες τηλεγραφικές
εταιρείες, αναρίθμητα πρακτορεία
ειδήσεων και πολλές εφημερίδες
έβαλαν τη λέξη «τηλέγραφος» στο
νομά τους για να εντυπωσιάσουν
το κοιν, πως η «Daily Telegraph».
Oι ειδήσεις είχαν αρχίσει να στέλνονται και να δημοσιεύονται μέσα
σε λίγες ώρες και ο κσμος είχε
αρχίσει σιγά σιγά να συνειδητοποιεί τη μεγάλη αξία της εφεύρεσης.
Σύνδεση των ηπείρων
Mετά λοιπν απ την εφεύρεση
του ηλεκτρικού τηλεγράφου και τη
μεγάλη εντύπωση που έκανε στον
κσμο και τις καινούργιες προοπτικές που άνοιξε, κάποιοι τολμηροί σκέφθηκαν να καλύψουν με
τηλεγραφικ καλώδιο τον Aτλαντικ Ωκεαν και να ενώσουν έτσι
την Eυρώπη με την Aμερική, κάτι
που ήταν ένα νειρο αιώνων.
Πρωτοπρος ήταν ένας Aμερικανς νεαρς επιχειρηματίας, ο
Cyrus Field, που αφού μελέτησε
τα ρεύματα του Aτλαντικού και έναν τοπογραφικ χάρτη του βυθού του, έκανε πολλές προσπάθειες απ το 1858 μέχρι το 1866
για να μπορέσει να ποντίσει ένα
τέτοιο τεράστιο καλώδιο και τελικά το πέτυχε.
O Mπελ και
το τηλέφωνο
O Mπελ κάνοντας δημσια επίδειξη του τηλεφώνου του, το 1892.
Tην εφεύρεση του τηλεφώνου
την διεκδίκησαν συνολικά τέσσερα άτομα, αλλά ο μεγάλος νικητής
ήταν ο Σκοτσέζος Alexander
Graham Bell. O Bell γεννήθηκε το
1847 στο Eδιμβούργο της Σκοτίας
και ακολούθησε το επάγγελμα
του πατέρα του, που ήταν καθηγητής ρητορικής, και ασχολήθηκε
ιδιαίτερα με τη διδασκαλία της ομιλίας και της γραφής σε κωφάλαλα παιδιά.
Tο 1870 πήγε στις HΠA σε αναζήτηση καλύτερης τύχης και εκεί
γνώρισε έναν πλούσιο Aμερικαν,
του οποίου η κρη, η Maybel, ήταν
κωφάλαλη. O Bell αγωνίστηκε πολύ καιρ για να μπορέσει να μετατρέψει τους ήχους των ανθρώπων
σε παλμικές κινήσεις, για να μπορούν έτσι να καταλαβαίνουν τα ανθρώπινα λγια και οι κωφάλαλοι.
Στη μεγάλη εκείνη προσπάθειά
του είχε για πολύτιμο βοηθ τον
γνώστη του ηλεκτρισμού Thomas
Watson, που μαζί άρχισαν τα πειράματα και μαζί πέτυχαν και το μεγάλο κατρθωμα. Kάποια μέρα του
καλοκαιριού του 1875, ο Bell παρατήρησε τυχαία τι ένα ατσαλένιο
έλασμα ταν δονείτο απ διάφορους ήχους, επηρέαζε το ρεύμα ενς ηλεκτρομαγνήτη και μάλιστα
το ρεύμα άλλαζε μορφή ανάλογα
με τους ήχους που έπεφταν πάνω
στο έλασμα.
Παρατήρησε ακμα τι σε κάποιο άλλο σημείο, ένας άλλος ηλεκτρομαγνήτης επηρεαζταν απ
αυτές τις αλλαγές του ρεύματος
και με τη σειρά του έκανε ένα άλλο
έλασμα να πάλλεται. O ήχος βέβαια που παραγταν είχε πολύ κακή ποιτητα, αλλά η μεγάλη αρχή
είχε γίνει.
Σε λίγα χρνια το τηλέφωνο θα
κατακτούσε λον τον κσμο. Aλλά
ο Bell δεν πέτυχε τον αρχικ του
στχο, δεν μπρεσε τελικά να κάνει την Maybel να μπορεί να βλέπει
τις παλμικές κινήσεις του ήχου.
Παντρεύτηκαν τελικά το 1877.
Tο 1915, ο Bell και ο Watson επικοινώνησαν για πρώτη φορά με τηλέφωνο απ τις δύο ακτές των
HΠA, Eιρηνικού και Aτλαντικού. O
Bell έκανε κι άλλες μικρτερης αξίας κατασκευές και πέθανε στη
Nέα Σκοτία των HΠA το 1922. Tο
πιο περίεργο ήταν τι έκοψε τη
γραμμή του τηλεφώνου στο εξοχικ του, για να μην τον ενοχλεί στη
δουλειά του!
Mεγάλος ανταγωνιστής του
Bell ήταν ο Elisha Gray. Στις 14
Φεβρουαρίου 1876 υποβλήθηκαν
δύο αιτήσεις για το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του τηλεφώνου, με
διαφορά δύο ωρών και χωρίς να
ξέρει ο ένας το τι κάνει ο άλλος!
Πρώτος υπέβαλε την αίτησή του
στις 2 το μεσημέρι ο Bell στη Bοστνη και στις 4 το απγευμα ο
Gray στο Σικάγο. Aκολούθησε μια
έντονη δικαστική μάχη που την
κέρδισε ο Bell.
Στην λη αναστάτωση που προκλήθηκε φάνηκε στον ορίζοντα και
ένας άγνωστος μέχρι ττε Iταλς
μετανάστης, ο Antonio Meutsi. O
Meutsi είχε κατασκευάσει κι αυτς
το 1871 ένα είδος τηλεφώνου, αλ-
O Iταλς φυσικς Γουλιέλμο
Mαρκνι (1874–1937), εφευρέτης της ασύρματης επικοινωνίας (1896). O Mαρκνι κατρθωσε να πετύχει συνεννηση με
σήματα μεταξύ θέσεων, αρχικά
χι πολύ απομακρυσμένων. Σταδιακά οι αποστάσεις μεγάλωναν
και το 1901 πέτυχε επικοινωνία
μεταξύ Eυρώπης και Aμερικής.
Tο 1909 ο Mαρκνι πήρε το Bραβείο Nμπελ. H χρήση ασυρμάτου στην Eλλάδα έγινε για πρώτη φορά το 1910 απ το πολεμικ ναυτικ. Ωστσο, τα πλοία
του ελληνικού στλου απέκτησαν ασυρμάτους απ το 1912.
λά δεν μπρεσε να καταλάβει την
αξία του και δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για να ανανεώσει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του, το οποίο και
έληξε το 1874. Mετά την κατοχύρωση του τηλεφώνου απ τον Bell,
του έκανε κι αυτς μήνυση, αλλά
νικητής ήταν και πάλι ο Bell.
Tο 1861 στη Φραγκφούρτη της
Γερμανίας, ένας φυσικς, ο Philip
Reis, έκανε δημσια επίδειξη μια
συσκευής τηλεφώνου. Δεν την αξιοποίησε, μως, σο θα έπρεπε.
Tηλεφωνικά κέντρα
Tα πρώτα χρνια της τηλεφωνίας, υπήρχαν μεγάλα τηλεφωνικά
κέντρα με εκατοντάδες τηλεφωνήτριες, οι οποίες έκαναν τον ενδιάμεσο ανάμεσα σ’ αυτν που καλούσε και στον καλούμενο. Eτσι,
ποιος ήθελε να μιλήσει στο τηλέφωνο, έπρεπε πρώτα να καλέσει
το κέντρο και μετά η τηλεφωνήτρια τον συνέδεε με ποιον ήθελε.
Tο 1889, μως, ένας Aμερικανς
εργολάβος κηδειών, ο Almon
Strowger στο Cansas City, πέτυχε
να κατασκευάσει ένα αυτματο
τηλεφωνικ κέντρο. O Strowger
είχε αντιληφθεί τι οι τηλεφωνήτριες του κέντρου της πλης του,
έκαναν επίτηδες λάθη στις συνδέσεις τους, ταν ζητούσε ο ίδιος
κάποια σύνδεση. Yποπτευταν μά-
λιστα μια απ’ αυτές, που ήταν σύζυγος ενς ανταγωνιστή του. Πείσμωσε λοιπν πολύ και αποφάσισε
να κατασκευάσει ένα αυτματο
τηλεφωνικ κέντρο για να μπορέσει έτσι να τις αποφύγει. Kαι το
πέτυχε!
O ασύρματος
και ο Mαρκνι
O Guglielmo Marconi, που γεννήθηκε στις 25 Aπριλίου 1874 στη
Mπολώνια της Iταλίας, καταγταν
απ μια πλούσια οικογένεια και
δεν είχε πολύ καλές επιδσεις στο
σχολείο, αλλά του άρεσε πολύ να
Συνέχεια στην 12η σελίδα
Aριστερά: η πρώτη σελίδα της εφημερίδας «The New York Times» την επομένη του ναυαγίου του «Tιτανικού, 15 Aπριλίου 1912. Δεξιά: η ιταλική εφημερίδα «La
Domenica del Corriere» που αναφέρεται στο ναυάγιο και στη συμβολή της εφεύρεσης του Mαρκνι στη σωτηρία των ναυαγών. H τραγωδία του «Tιτανικού», απ
τους 2.229 επιβαίνοντες σώθηκαν οι 712, έδειξε τη σημασία του ασυρμάτου στη ναυτιλία και οδήγησε στην καθιέρωση Διεθνών Kανονισμών για τις επικοινωνίες των
πλοίων και την ασφάλεια της θάλασσας. Eτσι λα τα μεγάλα πλοία υποχρεώθηκαν στο εξής να εφοδιαστούν με ασυρμάτους και ασυρματιστές σε 24ωρη βάρδια.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
11
Συνέχεια απ την 11η σελίδα
κάνει διάφορες κατασκευές απ
μικρς.
Aφού έμαθε για τα πειράματα
του Herzt, μπήκε στο μυαλ του η
ιδέα τι θα μπορούσαν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα να χρησιμοποιηθούν για την ασύρματη επικοινωνία των πλοίων με τη ξηρά.
Eγκαταστάθηκε στο εξοχικ σπίτι
της οικογένειάς του, στο Ποντέκιο
κοντά στη Mπολώνια, που και πέρασε πολλές μέρες και νύχτες μέσα στο εργαστήρι του.
H μεγάλη επιτυχία ήρθε μια χειμωνιάτικη νύχτα του Δεκέμβρη
του 1894 και την πρώτη επίδειξη
λειτουργίας του ασυρμάτου την έκανε μπροστά στη μητέρα του.
Aκολούθησαν πάρα πολλά πειράματα και μέσα στο 1895 ο
Marconi είχε ήδη αυξήσει την εμβέλεια του πομπού του σε αρκετές εκατοντάδες μέτρα. Στράφηκε
ττε αμέσως προς την κυβέρνηση
της χώρας του για να μπορέσει να
εξασφαλίσει κάποια υποστήριξη,
αλλά οι κυβερνητικοί ιθύνοντες
δεν ήταν σε θέση να καταλάβουν
την αξία της εφεύρεσής του.
O Marconi αποφάσισε ττε να
ταξιδεύσει στην Aγγλία, που ήταν
η μεγαλύτερη ναυτική δύναμη
στον κσμο εκείνη την εποχή, σε
αναζήτηση καλύτερης τύχης. H
μητέρα του ήταν Aγγλίδα και τον
βοήθησε πολύ να γνωριστεί με τον
υπεύθυνο των Bρετανικών Tαχυδρομείων, τον Sir William Preece.
O Marconi έκανε πολλές επιδείξεις του ασυρμάτου στην Aγγλία
και εντυπωσίασε τους επίσημους
προσκεκλημένους.
Tο 1897 μπρεσε να καλύψει ασύρματα την απσταση ανάμεσα
στο Bristol και στο νησί Wight. O
Marconi είχε, μως, και επιχειρηματικές ικαντητες. Iδρυσε δικές
του εταιρείες για την εκμετάλλευση του επιτεύγματς του και κατοχύρωνε πάντα λες τις εφευρέσεις του με πατέντες.
O Marconi βέβαια ποτέ δεν ξέχασε τη σπουδαιτητα του ασυρμάτου για τα πλοία και έτσι έβαλε
σαν επμενο μεγαλεπήβολο στχο το να περάσει τον Aτλαντικ.
Πολλοί επιστήμονες πίστευαν ττε τι τα ραδιοκύματα ταξίδευαν
μνο ευθύγραμμα και λγω της
καμπυλτητας της γης, δεν θα
μπορούσαν ποτέ να περάσουν τον
Aτλαντικ.
Aνεπηρέαστος, πως πάντα, ο
Marconi εγκατέστησε τον πομπ
του στο Poldhu της Nέας Kορνουάλης στο νοτιοδυτικ άκρο της
Aγγλίας και τον δέκτη του στη Nέα
Γη (Newfoundland) στη Bρεια
Aμερική. Mετά απ πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες, η μεγάλη επιτυχία τελικά ήρθε στις 12.30 μμ
στις 12 Δεκεμβρίου 1901, ταν άκουσε τις τρεις τελείες, που συμβολίζουν το γράμμα S, που έστελνε ο πομπς απ το Poldhu. H επιτυχία ήταν τεράστια και ο ενθουσιασμς ήταν απερίγραπτος. O
Marconi κατρθωσε μέσα σε ελάχιστα χρνια να καλύψει επικοινω-
12 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Διεθνής Eνωση Tηλεπικοινωνιών – ITU
Παρίσι 1865. Oι εκπρσωποι των κρατών που συμμετείχαν στην ίδρυση της Διεθνούς Tηλεγραφικής Eνωσης,
προδρμου της σημερινής ITU. Tρίτος απ δεξιά στην πάνω σειρά ο Eλληνας εκπρσωπος Mάνος.
Tο 1865 οι πληρεξούσιοι 20 χωρών, μεταξύ των οποίων και της Eλλάδος, υπέγραψαν στο Παρίσι τη Διεθνή
Tηλεγραφική Σύμβαση που αποτέλεσε την πρώτη διακρατική συμφωνία για την κανονιστική ρύθμιση της
Διεθνούς Tηλεγραφίας, ιδρύοντας συγχρνως τη Διεθνή Tηλεγραφική Eνωση που το 1932, με την ανάπτυξη
και εξέλιξη της τηλεφωνίας, έδωσε τη θέση της στη
Διεθνή Eνωση Tηλεπικοινωνιών, μέλη της οποίας είναι
σήμερα λα τα κράτη–μέλη του OHE. H λειτουργία και
δράση της ITU ήταν και παραμένει κεφαλαιώδους σημασίας για την προδο των τηλεπικοινωνιών, γιατί συστηματικά πλέον και παγκοσμίως οργανώνονταν η παροχή των τηλεπικοινωνιών και η περαιτέρω ανάπτυξή
νιακά λον σχεδν τον ττε γνωστ κσμο.
H τραγωδία
του «Tιτανικού»
H χρήση του ασυρμάτου βοήθησε σε πολλές περιπτώσεις στο να
σωθούν ανθρώπινες ζωές¨ η μεγάλη μως αξία του φάνηκε στο ναυάγιο του «Tιτανικού». O «Tιτανικς», το μεγαλύτερο πλοίο που είχε κατασκευαστεί ποτέ, ξεκίνησε
για το παρθενικ και τελευταίο του
ταξίδι στις 10 Aπριλίου 1912 απ το
Southampton της Aγγλίας με προορισμ τη Nέα Yρκη. Eίχε 2.229 άτομα πλήρωμα και επιβάτες και ανάμεσά τους πολλές διασημτητες
εκείνης της εποχής.
Mετά απ δύο μέρες, ο «Tιτανικς» εισήλθε στον Bρειο Παγωμένο Ωκεαν και παρά τις προειδοποιήσεις που είχε λάβει μέσω του
ασυρμάτου απ άλλα παρακείμενα
πλοία για τον κίνδυνο απ τα παγβουνα, κανείς απ το πλήρωμα δεν
τις πήρε σοβαρά υπψη. Ξαφνικά,
στις 14 Aπριλίου και ώρα 23.40 το
πλοίο κτύπησε σ’ ένα παγβουνο
και άνοιξε στα πλευρά του ένα μεγάλο ρήγμα.
Oι ασυρματιστές του πλοίου άρ-
τους. Tα αποτελέσματα είναι σε λους γνωστά. Σε σύντομο σχετικά χρνο οι τηλεπικοινωνίες, απ τα σήματα Morse και τα χειροκίνητα τηλέφωνα, έγιναν ένα τεράστιο δίκτυο που αγκάλιαζε τον πλανήτη απ άκρη σε
άκρη και έκανε τους ανθρώπους λης της γης πολίτες
ενς παγκσμιου χωριού. Tο 1992 η ITU αναδιαρθρώθηκε για να ανταποκριθεί στο ραγδαίως εξελισσμενο
ανταγωνιστικ τηλεπικοινωνιακ περιβάλλον. Eτσι, σήμερα αποτελείται απ τρεις τομείς που καλύπτουν τις
Pαδιοεπικοινωνίες, την Tηλεπικοινωνιακή Tυποποίηση
και την Aνάπτυξη των Tηλεπικοινωνιών. Eπίσης, η 17η
Mαΐου έχει ορισθεί επισήμως ως Παγκσμια Hμέρα Tηλεπικοινωνιών.
χισαν ττε να στέλνουν απεγνωσμένα το σήμα κινδύνου. Πολλά ήταν τα πλοία που το άκουσαν, αλλά
ήταν αρκετά μακριά για να μπορούν να βοηθήσουν. Eνα απ αυτά, το «California», ήταν μεν πολύ
κοντά, γύρω στα 15 χιλιμετρα, αλλά ο ασυρματιστής του έπεσε να
κοιμηθεί μλις 10 λεπτά πριν ξεσπάσει η μεγάλη τραγωδία και ελλείψει δεύτερου ασυρματιστή, ο
σταθμς του πλοίου σίγησε.
Tο πιο κοντιν απ τα πλοία που
άκουσαν την κλήση κινδύνου ήταν
το «Carpathia», το οποίο έφθασε
στον τπο της τραγωδίας τα ξημερώματα και μπρεσε να περισυνελλέξει τους 712 διασωθέντες. Oι
υπλοιποι 1.517 χάθηκαν άδικα. H
τραγωδία του «Tιτανικού» ήταν
πολύ διδακτική. Iδρύθηκαν Διεθνείς Oργανισμοί και καθιερώθηκαν Διεθνείς Kανονισμοί για τις επικοινωνίες των πλοίων και την ασφάλεια στη θάλασσα. Oλα τα μεγάλα πλοία υποχρεώθηκαν να εφοδιαστούν με ασυρμάτους.
H γέννηση
της ραδιοφωνίας
Tην παραμονή των Xριστουγέννων του 1906 ακούστηκε στις συχντητες το πρώτο ραδιοφωνικ
πργραμμα απ τον Aμερικαν R.
A. Fessenden.
Tο ραδιφωνο, μως, πως το ξέρουμε σήμερα με τις οργανωμένες
εκπομπές, άρχισε να λειτουργεί μλις το 1921. Kαι αυτ γιατί ο ασύρματος χρησιμοποιήθηκε πιο πολύ
για επικοινωνία και δεν είχε ωριμάσει ακμη η ιδέα της χρήσης του
για εκπομπές με δημσια ακραση.
O Aμερικανς David Sarnoff προέβλεψε πολύ σωστά ήδη απ το
1915 την ευρεία χρήση του ραδιοφώνου και της τηλερασης σαν μέσων ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και
προπαγάνδας. Tα πρώτα ραδιφωνα εμφανίστηκαν στην αγορά το
1922 και ήταν μαύρα άχαρα κουτιά.
H εμφάνιση της ραδιοφωνικής
συσκευής, που αποτέλεσε αργτερα και μεγάλη εμπορική επιτυχία,
είχε ήδη κάνει τα πρώτα δειλά βήματά της. Σε λίγα χρνια θα αποτελεί ένα απαραίτητο έπιπλο στα σπίτια των καλών οικογενειών.
Σημείωση των «Eπτά Hμερών». Δεν έγιναν
άλλες αναφορές στην πορεία και την εξέλιξη του ραδιοφώνου, αφού έχει προηγηθεί
αποκλειστικ αφιέρωμα των «Eπτά Hμερών» στις 31.12.1995. Πληρέστερη αναφορά γύρω απ το θέμα υπάρχει στο βιβλίο
«H Eπικοινωνία στο Xθες και το Σήμερα»,
Kων/νου Στυλιάδη (εκδ. «Πατάκη»).
Oι ελληνικές τηλεπικοινωνίες
Aπ την τηλεγραφία του 1858 στις σύγχρονες υπηρεσίες του OTE
Tου Aνδρέα Aθαν. Mηλιώνη
TPEIΣ δεκαετίες μετά τη σύστασή
του, το νεοελληνικ κράτος απομονωμένο απ τον ευρωπαϊκ χώρο, περικυκλωμένο απ την καταρρέουσα οθωμανική αυτοκρατορία
είχε σαν μοναδικούς δρμους επαφής με τον «έξω κσμο» της ναυτιλιακές συγκοινωνίες. Aλλά και στο
εσωτερικ της χώρας η κατάσταση
δεν ήταν καλύτερη.
H ταχυδρομική υπηρεσία λειτουργούσε υποτυπωδώς. Eξαίρεση το δρομολγιο απ Aθήνα σε
Πειραιά και αντίστροφα, που γινταν οκτώ φορές την ημέρα. Στην επαρχία ο ταχυδρμος, ταν γλίτωνε απ τους ληστές, έφερνε την
είδηση μια φορά στις δέκα ή τις
δεκαπέντε ημέρες.
Aυτς ο γραφικς φουστανελοφρος ήταν το μοναδικ παράθυρο
επικοινωνίας του χωριού και της
κωμπολης με την πρωτεύουσα και
τις άλλες περιοχές της επικρατείας.
Tηλεγραφία
Oμως η ώρα του τηλέγραφου είχε σημάνει και για την Eλλάδα. Oι
διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της αγγλικής εταιρείας υποβρυχίων τηλεγραφικών καλωδίων Newall, που εκείνη την περίοδο πντιζε υποβρύχιο καλώδιο στην Aνατολική Mεσγειο, είχαν αίσιο πέρας. H Eλλάδα
αγρασε τη γραμμή Σύρου–Xίου
και συνδέθηκε με την υποβρύχια
τηλεγραφική γραμμή Eλλης (Xερσνησος Kαλλίπολης) – Aλεξάνδρειας που περνούσε μέσω Xίου
και Kρήτης (τα δύο νησιά ήσαν ττε υπ την κατοχή των Tούρκων).
H λειτουργία της γραμμής Kρήτης
– Σύρου μέσω Xίου εγκαινιάστηκε
στις 22 Nοεμβρίου του 1858. Tην επμενη ημέρα οι εφημερίδες ανέφεραν: «O μεταξύ Kρήτης και Σύρου ηλεκτρικς τηλέγραφος άρχισεν μεταβιβάζειν ειδήσεις. H πρώτη εκ Kρήτης ελθούσα ανήγγειλεν
τι εις την νήσον ταύτην επεκράτει βροχερς καιρς». Kαι προσέθεταν «Aι Aθήναι και η Eρμούπολις
εν πέντε λεπτοίς της ώρας του
λοιπού αλληλογράφονται μετά της
Eυρώπης και Aσίας Eλάσσονος, και
εν δεκαπέντε λεπτοίς της ώρας
μετά του άλλου κσμου. Ποια ευχάριστος θέσις!»
Tον Iανουάριο του 1859 με τις οδηγίες Bαυαρών τηλεγραφικών υπαλλήλων που μετακλήθηκαν ειδικά για το σκοπ αυτ άρχισε να
λειτουργεί η εναέρια γραμμή Aθηνών - Πειραιώς, τα δύο άκρα της οποίας βρίσκονταν στα αντίστοιχα
ταχυδρομεία. H γραμμή συνδεταν και με τα Aνάκτορα. Σχεδν
ταυτχρονα κατασκευάστηκαν οι
δύο εναέριες τηλεγραφικές γραμ-
Tο Mέγαρο Mελά στην πλατεία Kοτζιά σε καρτ–ποστάλ εποχής. Στέγαζε για τρεις δεκαετίες τις υπηρεσίες των T.T.T.
H εισαγωγή των τηλεφωνικών γραμμών γινταν μεμονωμένα για κάθε συνδρομητή απευθείας απ τα παράθυρα των
τεσσάρων πυργίσκων του κτιρίου χωρίς τη χρήση προστατευτικών οργάνων, αλεξικεραύνων και ασφαλειών. Eτσι ήταν συχνές οι πυρκαγιές και οι βλάβες απ την πτώση κεραυνών στο κτίριο.
Tηλεγραφικς Oδηγς
του 1905. Περιγράφονται
λεπτομερώς
τα τέλη τηλεγραφημάτων
εσωτερικού
και εξωτερικού.
μές με τις οποίες η Πάτρα και το
Aίγιο συνδέθηκαν με την πρωτεύουσα. Aκολούθησε η κατασκευή
της υποβρύχιας γραμμής Πειραιώς
- Σύρου. Tο υποβρύχιο καλώδιο
λειτούργησε το Φεβρουάριο του
1859. Eτσι, η ελληνική πρωτεύουσα απέκτησε τηλεγραφική επικοινωνία με το εξωτερικ.
Στις 12 Φεβρουαρίου του 1859 εστάλη τηλεγραφικ μήνυμα απ
την Aθήνα στην πλη των ονείρων
και των εθνικών προσδοκιών της εποχής, την Kωνσταντινούπολη.
Tους πρώτους μήνες λειτουργίας
της νέας υπηρεσίας μέσα στο 1859
ανταλλάχθηκαν 5493 τηλεγραφήματα (4072 στο εσωτερικ και 1.421
με το εξωτερικ). Kαλύτεροι πελάτες των τηλεγραφείων οι έμποροι,
οι εφημερίδες, τα μέσα μεταφοράς, οι λίγοι βιομήχανοι και οικονομικοί παράγοντες της εποχής.
Aπ την ίδρυσή της, η τηλεγραφική Yπηρεσία αποτέλεσε κλάδο
του υπουργείου Eσωτερικών, λειτούργησε μως με χωριστ προσωπικ ως τμήμα του υπουργείου
αυτού μέχρι το 1897.
Eπέκταση
Tα τρία πρώτα τηλεγραφεία ήσαν
των Aθηνών, του Πειραιά και της
Σύρου. Aμέσως μετά ιδρύθηκαν
γραφεία της υπηρεσίας, στο Aίγιο
και την Πάτρα. Tο 1861 συστήθηκε
Συνέχεια στην 14η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
13
Tο σήμα των T.T.T. H κρατική υπηρεσία των Tαχυδρομείων – Tηλεγραφείων – Tηλεφώνων ιδρύθηκε ως Γενική Δ/νση του υπουργείου Eσωτερικών το 1895, αργτερα, το 1914,
περιήλθε στη δικαιοδοσία του υπουργείου Συγκοινωνιών και το 1949
συγχωνεύθηκε με άλλες υπηρεσίες
και φορείς στον OTE.
Συνέχεια απ την 13η σελίδα
το τηλεγραφείο της Kορίνθου, το
1862 τα γραφεία της Λαμίας, του
Mεσολογγίου, του Aργους, του
Nαυπλίου, της Tρίπολης της Θήβας
και της Λιβαδιάς. Aποτέλεσμα της
επέκτασης της υπηρεσίας στις κυριτερες πλεις της επαρχίας ήταν
η θεαματική αύξηση της κίνησης.
Eτσι, μέσα στο 1863 ανταλλάχθηκαν 53,5 χιλιάδες τηλεγραφήματα.
Tο 1868 ο αριθμς των τηλεγραφείων έφτασε τα 28, το 1872 τα 49 και
το 1880 τα 86 με κίνηση 370 χιλιάδες τηλεγραφήματα (308 χιλιάδες
εσωτερικού και 62 χιλιάδες εξωτερικού). Tο 1901 η τηλεγραφική κίνηση απ τα 232 τηλεγραφικά γραφεία λης της χώρας ξεπέρασε 1,2
εκατομμύρια τηλεγραφήματα (984
χιλιάδες στ εσωτερικ και 221 χιλιάδες με το εξωτερικ).
H επέκταση της τηλεγραφικής υπηρεσίας δεν έγινε σε δρμους
στρωμένους με ροδοπέταλα. Tα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα της
εποχής, η αδυναμία του κράτους
να επιβληθεί στις μακρινές επαρχίες, οι αναχρονιστικές αντιλήψεις
και τα οργανωμένα συμφέροντα,
κύρια των μεγαλοϊδιοκτητών γης,
που αντιδρούσαν στη διέλευση των
τηλεγραφικών δικτύων μέσα απ
τα εκτεταμένα τσιφλίκια της εποχής, οι ληστές που έβλεπαν στην εξάπλωση του τηλεγραφικού δικτύου το μακρύ χέρι των διωκτικών
αρχών, λα αυτά αποτέλεσαν τους
κυριτερους ανασταλτικούς παράγοντες στην εξάπλωση της τηλεγραφίας.
Tο μονοπώλιο της τηλεγραφίας
ήλθε να αμφισβητήσει η θαυμαστή
εφεύρεση του τηλεφώνου.
H μεταφορά της ίδιας της φωνής,
σε μεγάλες αποστάσεις, αυτ το άπιαστο νειρο του ανθρώπου είχε
γίνει πραγματικτητα. Δεν χρειαζταν πια αποκωδικοποίηση σημάτων, ούτε διαμεσολαβητικά έγγραφα. H ανθρώπινη φωνή είχε χρώμα
δύναμη, αμεστητα και γι’ αυτ που παρουσιάστηκε το τηλέφωνο ο
αγώνας της τηλεγραφίας παρ’ τι
σθεναρς υπήρξε άνισος.
Δεξιά στη φωτογραφία τα γραφεία της Kρατικής Yπηρεσίας T.T.T. (Tαχυδρομεία, Tηλέγραφοι, Tηλέφωνα) στην οδ Σταδίου.
μοθετική πρνοια για την τηλεφωνική συγκοινωνία (είναι χαρακτηριστική η χρήση του ρου αντί του
ορθού επικοινωνία) η γενική διεύθυνση των T.T. συμπεριλαμβάνει
στην αρμοδιτητά της και την τηλεφωνική υπηρεσία. Eτσι, δημιουργήθηκε η γενική διεύθυνση των
TTT του υπουργείου Eσωτερικών.
Tον ίδιο χρνο, εν ψει της τέλεσης των Oλυμπιακών Aγώνων που
αναβίωσαν στη χώρα που γεννήθηκαν, έγινε η εγκατάσταση δύο τηλεφωνικών
πινάκων
τύπου
Standard (30 συνδρομητών ο καθένας), στο Kεντρικ Tηλεγραφείο
Aθηνών, και ενς του ιδίου τύπου
στο Tηλεγραφικ Γραφείο Πειραιά.
Mε τις 60 παροχές του τηλεφωνικού Kέντρου Aθηνών εξυπηρετούντο η Aυλή, τα επτά Yπουργεία, η
αστυνομία, οι στρατιωτικές υπηρε-
σίες, οι εφημερίδες, οι τράπεζες
και μερικοί μεγάλοι εμπορικοί οίκοι. Kατά τη διεξαγωγή των Oλυμπιακών Aγώνων πολλές γραμμές
διατέθηκαν για την εξυπηρέτηση
των δημοσιογράφων που κάλυπταν
το ρεπορτάζ για λογαριασμ των εφημερίδων τους στο εξωτερικ.
Eίναι χαρακτηριστικ τι μέχρι
το 1912 δεν λειτουργούσε στην
Eλλάδα καμιά υπεραστική τηλεφωνική υπηρεσία. Kαι αυτή ακμη η
γραμμή Aθηνών – Πειραιώς χαρακτηριζταν υπεραστική.
Tο 1897 ιδρύθηκε το τηλεφωνικ
Kέντρο Nέου Φαλήρου. Tο 1902 ο
συνολικς αριθμς των συνδρομητών Aθηνών, Πειραιώς και N. Φαλήρου δεν ξεπερνούσε τους 400.
Tο 1908 ιδρύεται το σώμα των
τηλεφωνητριών. Για την οργάνωσή
του μετακαλείται η ωραιτατη
Tα TTT
H εισαγωγή της τηλεφωνίας στην
Eλλάδα ψηφίστηκε με το νμο BNZ
του 1892 απ την κυβέρνηση του
Xαριλάου Tρικούπη. O νμος κατοχύρωνε το κρατικ μονοπώλιο.
Tρία χρνια αργτερα μετά τη νο-
14 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Tο χειροκίνητο τηλεφωνικ κέντρο των Xανίων (T.T.T.), οι τρεις τηλεφωνήτριες ποζάρουν στο φακ (φωτογραφία του 1927).
Σουηδή Eρικσον, που αργτερα έγινε γνωστή απ την εναντίον της
δολοφονική αππειρα για ερωτικούς λγους.
H ανάπτυξη της τηλεφωνίας τις
τρεις πρώτες δεκαετίες απ την
εμφάνισή της (1895–1925) υπήρξε
βραδύτατη. Eγκαθίστανται κατά
μέσον ρο 90 τηλέφωνα κατ’ έτος,
δηλαδή ένα τηλέφωνο κάθε τέσσερις μέρες (!) πενιχρς απολογισμς
δείχνει πως απ αδυναμία του κράτους το τηλέφωνο παρέμενε προνμιο μιας ολιγάριθμης κοινωνικής
και οικονομικής αριστοκρατίας.
To 1914 ιδρύεται το υπουργείο
Συγκοινωνίας και η γενική διεύθυνση των TTT περιήλθε στη δικαιοδοσία του νέου υπουργείου. H
κατάσταση μως δεν βελτιώθηκε.
Δεκαετία του ’20
H μικρασιατική καταστροφή και
η είσοδος της προσφυγικής πλημμυρίδας καθιστούν επιτακτική την
επίσπευση του εκσυγχρονισμού
της ανάπτυξης της τηλεφωνίας.
Oμως η πολιτική αστάθεια που επακολουθεί με τις αλλεπάλληλες
αλλαγές των κυβερνήσεων αναβάλλουν τα σχέδια, το ένα μετά το
άλλο. Tο Δεκέμβριο του 1922 και ενώ οι συνδρομητές τηλεφώνου
δεν ξεπερνούν τους 2.000 σε λη
την Eλλάδα κηρύσσεται διεθνής
διαγωνισμς για την εγκατάσταση
και ανάπτυξη τηλεφώνων χωρίς μως να υπάρξει ανταπκριση απ
οίκους του εξωτερικού.
Tο επμενο έτος γίνεται άλλη
μια προσπάθεια. Παραγγέλνεται
πίνακας 3 χιλιάδων παροχών για
την Aθήνα και εγκαθίστανται τηλεφωνικά κέντρα μικρής χωρητικτητος στην Kαλαμάτα, το Bλο,
την Kέρκυρα, τη Zάκυνθο, τα Xανιά, το Hράκλειο, το Pέθυμνο, τις
Σέρρες, την Ξάνθη, κ.ά. Oμως και
αυτή η προσπάθεια αποδεικνύεται
Δελτίο Tαυττητος του τεχνικού της AETE Xρήστου Παπαλάμπρου (έκδοση 12
Aυγούστου 1933). Δεν ήσαν λίγες οι περιπτώσεις που πολίτες εμπδιζαν το έργο των υπαλλήλων, γι’ αυτ και η επίδειξή του υπενθύμιζε, σε κάθε δυστροπούντα, την «ανάγκη συμμρφωσης και διευκλυνσης» του έργου της AETE.
Πύργος Hλείας 1932. Oι τεχνικοί
της AETE σε ένα ακροβατικ
φωτογραφικ ενσταντανέ. Για
την τοποθέτηση των εναέριων τηλεφωνικών καλωδίων σε ύψος 9
μέτρων χρειάστηκαν τρεις
αρθρωτές σκάλες!
Eνθύμιον Tεχνικών της AETE κατά
την τηλεφωνοδτηση του Zαππείου
Mεγάρου στις 18 Nοέμβρη 1934.
Tο συνεργείο διέσχιζε με το καροτσάκι πολλά χιλιμετρα καθημερινά
για εγκατάσταση νέων τηλεφώνων,
επιδιρθωση βλαβών, αντικατάσταση οπλισμού στύλων.
σταγνα στον ωκεαν, γιατί έγινε
με πρχειρα και ακατάλληλα μέσα.
Aπ το 1926 η Θεσσαλονίκη εξυπηρετείται με μεταλλάκτη κεντρικής
συστοιχίας χωρητικτητος 1.200
συνδρομητών.
H ποιτητα των παρεχομένων υπηρεσιών ήταν τσο κακή ώστε ξεσηκώθηκαν μαζικές διαμαρτυρίες
που κατέληξαν σε διαδήλωση έξω
απ τα γραφεία της Kρατικής Yπηρεσίας.
Tο 1924 μια νέα σύμβαση με την
αγγλική εταιρεία KEM–Limited δεν
επικυρώνεται απ τη Bουλή. Δύο
χρνια αργτερα, το Φεβρουάριο
του 1926, μια άλλη αππειρα για
σύναψη σύμβασης με την ιταλική
εταιρεία Societa Telephonica Delle
Puglie πέφτει στο κεν.
Tο Mάιο του 1926 κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πάγκαλου, υπογράφεται σύμβαση με την
Eταιρεία Tηλεφωνικών και Hλεκτρικών Eργων Aμβέρσας «The
New Andwerp Telephone and
Electrical Works», στην οποία μεταξύ άλλων προβλεπταν και η ίδρυση Aνώνυμης Eλληνικής Tηλεφωνικής Eταιρείας. H σύμβαση επικυρώθηκε απ τη νομοθετική εξουσία με το N.Δ. στις 7 Mαΐου του
1926. Yστερα απ λίγο καιρ η
πλειοψηφία των μετοχών της εταιρείας περιήλθε στη γερμανική
Siemens και Halske A.G.
Tο 1929 η Siemens & Halske επανήλθε ζητώντας απ το ελληνικ
κράτος την εφαρμογή της σύμβασης που είχε συνάψει με την
Andwerp Telephone, υποβάλλοντας
βελτιωμένους ρους υπέρ του ελληνικού κράτους και του κοινού.
H AETE
Tο Φεβρουάριο του 1930, επί κυβερνήσεως Eλευθερίου Bενιζέλου, υπογράφονται δύο συμβάσεις
για την αστική, προαστιακή και εΣυνέχεια στην 16η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
15
Συνέχεια απ την 15η σελίδα
παρχιακή επικοινωνία με τη
Siemens & Halske στην οποία ανατέθηκε, επίσης, η κατασκευή και
του υπεραστικού δικτύου. Στις 31
Oκτώβρη του ’30 η S & H. εκχώρησε τα δικαιώματά της στην Aνώνυμη Eλληνική Tηλεφωνική Eταιρεία
(AETE) η οποία κατά τους ρους
της σύμβασης, ανέλαβε να υλοποιήσει το τεράστιο έργο της τηλεπικοινωνιακής ανάπτυξης της χώρας.
H AETE παρέλαβε ένα ανεπαρκές τηλεφωνικ δίκτυο, σε υποτυπώδη κατάσταση, με 14.600 χειροκίνητα τηλέφωνα. Mέσα σε μια δεκαετία, δείχνοντας αξιοθαύμαστη
προσαρμοστικτητα
απέναντι
στην οικονομική πραγματικτητα
που γέννησε η κρίση του ’30, κατρθωσε να επιτελέσει ένα σημαντικ έργο απ ποιοτικής και ποσοτικής πλευράς. Oι τηλεφωνικές
παροχές αυξήθηκαν σε 57 χιλιάδες (45 χιλιάδες τηλέφωνα σε λειτουργία), ενώ η αυτματη τηλεφωνία εξαπλώθηκε στην πρωτεύουσα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα
και σε 20 ακμη μεγάλες πλεις
στην επαρχία.
Mετά την έναρξη της λειτουργίας της AETE η κρατική υπηρεσία
των TTT περιορίστηκε στη διεξαγωγή της τηλεγραφικής υπηρεσίας στο εσωτερικ και στην εξυπηρέτηση της χειροκίνητης τηλεφωνίας στις μικρτερες πλεις
και κωμοπλεις της επαρχίας, που δεν δραστηριοποιείτο η
AETE. Eνας ακμη φορέας, η εταιρεία Eastern (Aγγλικ Tηλεγραφείο), διεξήγαγε την τηλεγραφική
ανταπκριση με το εξωτερικ μέσω υποβρυχίων καλωδίων και ασυρμάτου.
Kατοχή – μεταπολεμικά
χρνια
O Δεύτερος Παγκσμιος Πλεμος έφερε πλήρη αποδιοργάνωση
των υπηρεσιών και καταστροφή
του τεχνικού εξοπλισμού στο υπεραστικ κυρίως δίκτυο, σε ευρεία
κλίμακα.
Oι αρχές κατοχής αφαίρεσαν το
χαλκ και τα άλλα απαραίτητα συστατικά στοιχεία των τηλεγραφικών και υπεραστικών τηλεφωνικών εγκαταστάσεων. Kατά την αποχώρηση των Γερμανών ανατινάχθηκαν τα τηλεφωνικά κέντρα της
Kέρκυρας, των Tρικάλων, του
Πύργου, της Λαμίας, της Eλευσίνας και του Eλληνικού και καταστράφηκαν ολοσχερώς οι σπουδαιτερες
τηλεπικοινωνιακές
γραμμές. Kατά την απελευθέρωση
δεν λειτουργούσε καμία τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ της πρωτεύουσας με την επαρχία και το εξωτερικ.
H κατάσταση αυτή συνεχίστηκε
και τους επμενους μήνες με τα
τραγικά γεγοντα του Δεκέμβρη.
Oι τεράστιες ελλείψεις αντιμετωπίστηκαν εκ των ενντων με τι υλικ υπήρχε διαθέσιμο στις αποθήκες της AETE και με τα περιορισμένα και αδκιμα υλικά που διέ-
16 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Tεχνικοί της SIEMENS εγκαθιστούν το πρώτο αυτματο τηλεφωνικ κέντρο στην Eλλάδα στο κτίριο της AETE επί της
Σταδίου 15. Στο ίδιο διάστημα εκπαίδευσαν τους πρώτους Eλληνες τεχνικούς στα μυστικά της αυτματης τηλεφωνίας.
θετε το συμμαχικ στρατηγείο, με
σκοπ να αποκατασταθούν το ταχύτερο η επαφή με το εξωτερικ
και τις κυριτερες περιοχές της
χώρας.
H σχεδν καθολική καταστροφή
του υπεραστικού δικτύου δημιούργησε πρσφορη κατάσταση να
τεθούν οι βάσεις της υγιούς ανοικοδομήσεως σε εντελώς νέες βάσεις. Δεν υπήρχαν μως οι οικονομικές προϋποθέσεις, καθώς οι δυναττητες του κρατικού προϋπολογισμού ήσαν ελάχιστες και η
συμμαχική βοήθεια (UNRRA, Συμμαχικ Στρατηγείο) εξαιρετικά περιορισμένη.
H παροχή αμερικανικής βοήθειας (8.000.000 δολάρια) εξαγγέλθηκε μαζί με μελέτη Aμερικανών εμπειρογνωμνων για την αξιοποί-
ησή της απ ιδιωτικ φορέα, χωρίς
κρατικ έλεγχο.
Tο ζήτημα πως ετέθη, κατά
τρπο απλυτο, δεν ήταν δυνατ
να γίνει δεκτ χωρίς επισταμένη
μελέτη. Tελικά, ύστερα απ επίπονες διαπραγματεύσεις, επιτεύχθηκε συμφωνία στο εξής κομβικ σημείο: H κρατική υπηρεσία τηλεπικοινωνιών (TTT) και η AETE, που
περιήλθε επίσης στο κράτος, αλλά
εξακολουθούσε και μεταπολεμικά
να λειτουργεί με το παλι καθεστώς ως ανώνυμη εταιρεία, ενσωματώνονταν στο νέο φορέα, στον
οποίο θα ενσωματώνονταν επίσης
η τηλεγραφική υπηρεσία εξωτερικού που εξυπηρετείτο απ την αγγλική εταιρεία CABLE AND
WIRELESS, ταν θα έληγε το
προνμι της (31.12.56) και η μι-
κρή Iταλική Tηλεφωνική Eταιρεία
της πλεως Pδου.
Iδρυση του OTE
O Oργανισμς Tηλεπικοινωνιών
της Eλλάδος ιδρύθηκε στις 23
Oκτωβρίου του 1949 με τον ν.
1049/49, ως Aνώνυμη Eταιρεία, με
μοναδικ μέτοχο – ιδιοκτήτη το
ελληνικ κράτος. Aρχίζοντας περίπου απ το σημείο μηδέν, αφού
παρέλαβε λα κι λα 75 χιλιάδες
τηλέφωνα, μαζί με τα χειροκίνητα,
35 τηλέτυπα και ένα Παράκτιο Kέντρο Pαδιοεπικοινωνιών, ο OTE έμελλε να επιτελέσει ένα σημαντικ έργο και να συνδέσει τη δική
του πορεία με την ανάπτυξη της
σύγχρονης Eλλάδας.
Aξιοποίησε κατ’ αρχάς το «πακέτο Mάρσαλ υπερβαίνοντας λες τις
Tηλεφωνική
λήψη τηλεγραφημάτων
απ τις χειρίστριες του Kεντρικού Tηλεγραφείου Aθηνών, του παλιού «15».
Στη συνέχεια
τα «χαρτάκια»
διαβιβάζονταν
μέσω του
πνευματίκ
προς διανομήν
(φωτογραφία
μέσα της 10ετίας του ’60).
Tο Yπεραστικ Tηλεφωνικ Kέντρο
Aθήνας, στην οδ Πατησίων 85,
στα μέσα της 10ετίας του ’50.
Hταν η εποχή που η χειροκίνητη τηλεφωνία βρισκταν στις δξες
της. O OTE απασχολούσε 3.000
τηλεφωνήτριες. O σύλλογος
των τηλεφωνητριών υπήρξε
για χρνια το μεγαλύτερο γυναικείο
συνδικαλιστικ σωματείο
της χώρας.
αντιξοτητες και δυσχέρειες της
περιδου. Mέσα σε λίγα χρνια οι
τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες επεκτάθηκαν στα ευρύτερα κοινωνικά
στρώματα των αστικών κέντρων
και της υπαίθρου. Δθηκε προτεραιτητα στην κατασκευή ασυρματικού δικτύου που κάλυψε τη νησιώτικη και ορεινή Eλλάδα!
Στο τέλος της πρώτης δεκαετίας
ο αριθμς των τηλεφώνων είχε υπερδιπλασιαστεί, παρ’ λα αυτά η
ζήτηση ήταν εξαιρετικά υψηλή και
ο OTE προσπαθούσε να την αντιμετωπίσει με κάθε διαθέσιμο μέσο
(φερέσυχνα συστήματα, συνδέσεις
douplex κ.ά.).
Tη δεύτερη δεκαετία (1960-69) οι
ρυθμοί ανάπτυξης επιταχύνονται
σε λους τους τομείς. Aυτοματοποιείται ραγδαία το υπεραστικ τηλεφωνικ δίκτυο και εισάγεται η υπηρεσία της συνδρομητικής τηλεγραφίας (telex). Aρχίζουν τα πρώτα
μεγάλα έργα για τον εκσυγχρονισμ της υπεραστικής και διεθνούς
ανταπκρισης με την εισαγωγή ασυρματικών συστημάτων ευρείας
ζώνης και ομοαξονικών καλωδίων
μεγάλης χωρητικτητας.
Tο 1968 ο OTE θέτει σε λειτουργία τα πρώτα ειδικά ραδιοδίκτυα
για τη μεταβίβαση τηλεοπτικών
προγραμμάτων. Tο έργο της δεκαετίας 1960-69 έφερε σημαντικές
μεταβολές στην τηλεπικοινωνιακή
υποδομή σε λο το φάσμα της ανταπκρισης (αστικής, υπεραστικής, διεθνούς) με αποτέλεσμα να
υπάρξει κατακρυφη αύξηση της
τηλεπικοινωνιακής κίνησης που απέφερε σημαντικά έσοδα στον οργανισμ.
Δορυφορική
επικοινωνία
Tο 1970 λειτουργεί η πρώτη κεραία του Kέντρου Δορυφορικών
Eπικοινωνιών Θερμοπυλών (η 6η
στην Eυρώπη). Eτσι, η Eλλάδα γίνεται αυτοδύναμη στις δορυφορικές
επικοινωνίες και αναδεικνύεται
στον πιο σημαντικ τηλεπικοινωνιακ κμβο στην Aνατολική Mεσγειο.
Στο τέλος της 3ης δεκαετίας
(1979) ο δείκτης τηλεφωνοδτησης
φθάνει τα 28 τηλέφωνα ανά 100 κατοίκους, γεγονς που κατατάσσει
τη χώρα μας στην ομάδα των κρατών με τον υψηλτερο δείκτη τηλεπικοινωνιακής ανάπτυξης. Aπ τα
σημαντικτερα γεγοντα της δεκαετίας του ’80 ξεχωρίζουν η εγκατάσταση και λειτουργία της τρίτης κεραίας στο KΔE Θερμοπυλών του
συστήματος Inmavsat, η προσχώρηση της Eλλάδας στον Eυρωπαϊκ
Oργανισμ Δορυφορικών Eπικοινωνιών Eutelsat (1985) και η υπογραφή συμβάσεων με τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς άλλων χωρών
(Eυρώπης, Aν. Mεσογείου, Aμερικής) για τη συμμετοχή του OTE
στην κατασκευή και συνιδιοκτησία
διεθνών καλωδίων οπτικών ινών με
σκοπ τη διασύνδεση της χώρας
μας με τρίτες χώρες και την ισχυροποίηση της παρουσίας της ως
διεθνούς κμβου τηλεπικοινωνιών.
Tο 1987 εγκαθίσταται το Δημσιο
Δίκτυο Hellaspac για την εξυπηρέτηση επικοινωνιών ανταλλαγής δεδομένων (data) και λειτουργεί η υπηρεσία της Tηλεειδοποίησης.
Ψηφιακά κέντρα
Tο Mάρτιο του 1988 υπογράφονται δύο συμβάσεις με τις εταιρείες SIEMENS και INTPAKOM για
την προμήθεια των πρώτων 84.000
ψηφιακών διαβιβαστικών κυκλωμάτων και 20.000 ψηφιακών παροχών.
Eτσι, εισάγεται η ψηφιακή τεχνολογία στην υποδομή του OTE. Tον
Iούλο και το Nοέμβριο του 1989
λειτουργούν στην Aθήνα και την
Πάτρα αντίστοιχα τα πρώτα πλήρως ψηφιακά τηλεφωνικά κέντρα.
Tο 1989 ο δείκτης τηλεφωνοδτησης ανεβαίνει στα 45 τηλέφωνα
ανά 100 κατοίκους. H 5η δεκαετία
(1990–1999) ανήκει στην ψηφιακή
τεχνολογία. O OTE αλλάζει την υποδομή του για να διατηρήσει τον
ηγετικ ρλο του και στη νέα πραγματικτητα που διαμορφώνεται μετά την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών.
Tο Mάρτιο του 1991 λειτουργεί η
Συνέχεια στην 18η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
17
Συνέχεια απ την 17η σελίδα
υπηρεσία της τηλεδιάσκεψης, ενώ
στα τέλη του 1992 η τηλεκάρτα
μπαίνει στη ζωή μας.
Mε τη λειτουργία του νέου Kέντρου Δορυφορικών Eπικοινωνιών
Nεμέας το 1994, ο OTE αποκτά το
10ο δορυφορικ σταθμ εδάφους
που καλύπτει λες τις περιοχές
του πλανήτη.
Mε την εγκατάσταση και λειτουργία των Συνδρομητικών Aγροτικών
Pαδιοδικτύων (ΣAP) επιτυγχάνεται
η εξυπηρέτηση και των πιο απομακρυσμένων περιοχών της υπαίθρου.
Mετοχοποίηση
Tο Kέντρο Δ ορυφορικών E πικοινωνιών Θερμοπυλών του
OTE λειτούργησε το 1970. Mε
αυτ η Eλλάδα
έγινε αυτοδύναμη στις δορυφορικές επικοινωνίες και εξυπηρέτησε μεγάλο μέρος διερχμενης κίνησης γειτονικών
χωρών.
O Kινητς
Δορυφορικς
Σταθμς Tηλεοπτικών Mεταδσεων του
OTE έξω απ
το Διοικητικ
Mέγαρο του
Oργανισμού,
στο Mαρούσι.
18 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
O νέος νμος για την οργάνωση
και τη λειτουργία του OTE μέσα στο
νέο ανταγωνιστικ περιβάλλον αποτελεί μια πρκληση για την πρώτη
επιχείρηση της χώρας, στην οποία ο
Oργανισμς απαντά με επιτυχία. Oι
τρεις μετοχοποιήσεις που έγιναν
τον Aπρίλιο του 1996, τον Iούνιο του
1997 και τον Nοέμβριο του 1998 απέδειξαν την εμπιστοσύνη των
Eλλήνων και ξένων επενδυτών στην
ευρωστία, πολύ περισστερο στην
προοπτική της επιχείρησης.
H είσοδος στην κινητή τηλεφωνία
μέσω της Cosmote (1998) και το χώρο του Internet μέσω της OTEnet
(1997) αποτελούν δύο σταθερά,
στρατηγικής σημασίας βήματα προς
το μέλλον του Oμίλου OTE, στον οποίο περιλαμβάνονται επτά ακμη
θυγατρικές που καλύπτουν και νέους τομείς επιχειρηματικής δράσης, πέρα απ τις τηλεπικοινωνίες.
H εξαγορά ποσοστού μετοχικού
κεφαλαίου απ τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς του εξωτερικού,
η ανάληψη έργων μέσω διεθνών
κοινοπραξιών και η δημιουργία
στρατηγικών συμμαχιών διευρύνουν τους διεθνείς ορίζοντες της
επιχείρησης.
O εκσυγχρονισμς της υποδομής
(ψηφιακοποίηση 75% σε εθνικ επίπεδο και 98% στα μεγάλα αστικά
κέντρα), η ενημέρωση και εξυπηρέτηση των πελατών με ποιτητα απ
ένα σημείο πώλησης, η μείωση των
τιμολογίων στις διεθνείς, υπεραστικές και αστικές συνδιαλέξεις σε
συνδυασμ με την εφαρμογή ενς
δικαιτερου συστήματος χρέωσης
στις αστικές, συγκροτούν το πλαίσιο της νέας εμπορικής πολιτικής
του OTE, που προσφέρει στους
Eλληνες χρήστες αξιπιστη και ευέλικτη δικτυακή υποδομή και πολλά
προϊντα προηγμένης τεχνολογίας.
O OTE του 2000 δημιουργεί τις
ελληνικές λεωφρους της πληροφορίας ανοίγοντας το δρμο στον
εκσυγχρονισμ της Δημσιας Διοίκησης, στηρίζοντας την ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριτητα και
γενικτερα την εθνική οικονομία.
Oραμά του μια κοινωνία που ο κάθε
πολίτης, ο κάθε επαγγελματίας, θα
έχει το δικαίωμα και τη δυναττητα
να επικοινωνεί χωρίς περιορισμούς, χωρίς σύνορα και αποστάσεις, στηρίζοντας την επιτυχία, την
ευημερία και την ευτυχία του ακμη στις τηλεπικοινωνίες.
Aριστερά: Kατεπείγον τηλεγράφημα απ την Tρίπολη (νομάρχης Aρκαδίας) προς τον αρχηγ της Πελοποννήσου (Kαλάμες) στις 24.5.1869. «O νομάρχης ζητεί συμπαράσταση
για τις επικείμενες εκλογές». Πάνω: Tηλεγράφημα απ την Eδεσσα στη Θεσσαλονίκη
στις 5.10.1947 (κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου) που ειδοποιεί τη συντήρηση
των ΣEK (στην Aθήνα) τι στο 121ο χιλιμετρο προς την Aρνισσα ανατινάχθηκε η γέφυρα και η σιδηροδοκς της σιδηροδρομικής γραμμής.
Tο τηλεγράφημα ως πηγή πληροφοριών
Aποτυπώνει δημσια ή ιδιωτικά γεγοντα και συνιστά μαρτυρία με ιστορική αξία
Tου Aγγελου X. Παπαϊωάννου
Kαθηγητή Iατρικής Σχολής Πανεπιστημίου
Aθηνών
ΔEN υπάρχει αμφιβολία τι ένα απ
τα κύρια χαρακτηριστικά που βοήθησαν τον άνθρωπο να ξεχωρίσει απ
τα άλλα ντα και να αναπτύξει την
ευφυΐα του ήταν η ρθια στάση του.
Aυτ τον βοήθησε να εκτιμήσει καλύτερα τα μεγέθη των αντικειμένων
και τις αποστάσεις. Tαυτχρονα ο
πρωτγονος άνθρωπος ασφαλώς θα
ένιωσε την ανάγκη να επικοινωνήσει
με τον διπλαν του και το περιβάλΣυνέχεια στην 20η σελίδα
Tηλεγράφημα απ το Helsinki
στην Aθήνα στις 22.8.1939 απ
την «Olympia» (συντομογραφία
της Φινλανδικής Oλυμπιακής
Eπιτροπής) προς τον B. Bεκιαρέλλη,
διευθυντή του Aθηναϊκού Πρακτορείου, με το οποίο ζητούν να πληροφορηθούν αν η Eλλάδα θα πάρει μέρος στους Oλυμπιακούς Aγώνες
του Helsinki το 1940. H απάντηση
απ την ελληνική πλευρά, 11 ημέρες πριν απ την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, είναι αρνητική. Aυτ φαίνεται απ τη χειργραφη σημείωση: «αδύνατο να δεσμευθούμε για την Oλυμπιάδα του
1940». O πλεμος κηρύχθηκε
στις 3.9.1939 και εμπδισε
την οργάνωση για 12 χρνια,
μέχρι το 1948.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
19
19.8.1922 (Παρασκευή). Tηλεγράφημα (7 σελίδες). Aναβάλλεται απ την κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη η κατάταξη κληρωτών απογραφής 1923. Στο μέτωπο «στρατς διατηρεί αθίκτους συγκοινωνίας με την πλήρη μαχητικήν του
δύναμιν». Aνακοινωθέν: «Eις μέτωπον Nικομηδείας ηρεμία, εις μέτωπον Δορυλαίου έντονοι επιθέσεις. Aππειρα διεισδύσεως του εχθρού προς σιδηροδρομικήν γραμμήν Oυσάκ. Aρξαμένη μεγάλη μάχη απ 13 Aυγούστου εις περιοχήν ανατολικώς Oυσάκ συνεχίζεται. Eλληνικαί Δυνάμεις συμπτύσσονται
εις νέας γραμμάς».
20.8.1922 (Σάββατον). Tηλεγράφημα (3 σελίδες). «Eχθρική επίθεσις εχαλαρώθη. Σύμπτυξις Eλλ. Στρατού εις νέας γραμμάς ομαλώς. Πλήρης συνοχή διατηρείται μεταξύ μονάδων στρατού μας. Yπουργς Στράτος ανακοίνωσεν τι
λος ο ντιος στρατς συνεκεντρώθη εις Oυσάκ. Xαλάρωσις επιθετικής εχθρικής ορμής λγω ανάγκης εφοδιασμού. Γούναρης ανεκοίνωσεν τι εις
βρειον μέτωπον δεν εξεδηλώθησαν επιθετικαί εχθρικαί ενέργειαι. Eκκένωσις Eσκί Σεχίρ διαψεύδεται». (Πραγματικά ο Eλληνικς Στρατς αποχώρησε
απ το Eσκί Σεχίρ στις 18 Aυγούστου.)
που συντελούν στη νικηφρο έκβαση των μαχών του Eλληνικού Στρατού. Στη Mικρασιακή Eκστρατεία η
τηλεγραφία αποτελεί επίσης το μνο
σχεδν μέσο γρήγορης επικοινωνίας
του Kέντρου με το στρατιωτικ μέτωπο. Kατά το διάστημα του Πρώτου
Παγκοσμίου Πολέμου επιβάλλεται
λογοκρισία στην αλληλογραφία και
στα τηλεγραφήματα.
Συνέχεια απ την 19η σελίδα
λον γιατί οι πληροφορίες που θα αποκτούσε ήταν συμφυείς με την επιβίωσή του. Γι’ αυτν το λγο ο άνθρωπος και μετά οι κοινωνίες των
ανθρώπων (ομάδες, πλεις, κράτη
κ.λπ.), προσπάθησαν απ τα βάθη
των αιώνων να αναπτύξουν καλύτερες επικοινωνίες με διάφορους τρπους και τεχνικά μέσα.
H εμφάνιση του τηλεγραφήματος,
ως μέσου επικοινωνίας, τον περασμένο αιώνα αποτέλεσε ορσημο και
αφετηρία για τη ραγδαία ανάπτυξη
των τηλεπικοινωνιών που ακολούθησε. Hταν η πρώτη φορά που ένα μέσο επικοινωνίας συνδύαζε τη μεγάλη
ταχύτητα της μετάδοσης και την αξιπιστη καταγραφή των μηνυμάτων.
H εγκατάσταση και η λειτουργία
του τηλεγραφήματος στην Eλλάδα
το 1859 επί πρωθυπουργίας Aνδρέα
Mιαούλη και υπουργού των Eσωτερικών K. Προβελεγίου υπήρξε σημαντικς σταθμς στον εκσυγχρονισμ
του Eλληνικού Kράτους και το σπουδαιτερο γεγονς στην εξέλιξη των
τηλεπικοινωνιών στη χώρα μας.
Mέσο ενημέρωσης
Aποτύπωση γεγοντων
Tα τηλεγραφήματα είτε είναι ιδιωτικά είτε προέρχονται απ διάφορες
αρχές ή πολιτικά ή στρατιωτικά πρσωπα αποτυπώνουν γεγοντα και αντικατοπτρίζουν πιστά τις κοινωνικές ή πολιτικοστρατιωτικές συνθήκες κάθε εποχής. Kατά συνέπεια
μπορούν να χρησιμεύσουν ως αυθεντικά έγγραφα με ιστορική σημασία.
Mε την τηλεγραφία τα νέα διαβιβάζονται στο εξής σε λίγα λεπτά σε
λες τις γωνιές της χώρας και οι ειδήσεις μεταδίδονται σε μικρ χρονικ διάστημα σε λο τον πολιτισμένο
κσμο. Γενικά, η νέα τεχνολογία με
τη γρήγορη και αξιπιστη μεταβίβαση των διαφρων πληροφοριών, α-
20 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Πολυτελές τηλεγράφημα με δύο γραμματσημα της σειράς Δωδεκανήσου
σφραγισμένα στο Hράκλειο Kρήτης στις 7.3.1948, ημέρα του επίσημου εορτασμού της Eνωσης της Δωδεκανήσου με την Eλλάδα. H αναμνηστική σφραγίδα έχει την ίδια ημερομηνία.
πψεων και ιδεών μεταξύ των ανθρώπων και των κρατών προάγει τον
πολιτισμ.
Eιδικτερα στη χώρα μας κατά
τους
Bαλκανικούς
Πολέμους
1912–1913 η τηλεγραφία αποδεικνύεται το ασφαλέστερο μέσο διαβίβασης πληροφοριών και διαταγών
Tα τηλεγραφήματα πριν απ την
ανάπτυξη της ραδιοφωνίας και της
τηλερασης χρησίμευαν επίσης ως
μέσα μαζικής επικοινωνίας και ενημέρωσης του κοινού, ιδιαίτερα σε
κρίσιμες περιδους.
Tα δελτία Tύπου της ττε κυβέρνησης, που αντιστοιχούν στις σημερινές δηλώσεις του κυβερνητικού
εκπροσώπου, μεταδίδονταν τηλεγραφικά στις Γενικές Διοικήσεις ή
στις Nομαρχίες της χώρας. Aυτές με
τη σειρά τους μεταβίβαζαν πάλι τηλεγραφικά σε λες τις αρχές του νομού (δημάρχους, ειρηνοδίκες, αγρονμους, υπομοιράρχους, τηλεγραφεία, τηλεφωνεία κ.ο.κ.) το δελτίο
αυτ ή άλλες ειδήσεις. Mε τον τρπο
αυτν, οι κάτοικοι και των πιο απομακρυσμένων περιοχών ενημερώνονταν άμεσα.
Ως παράδειγμα της λειτουργίας
αυτής των τηλεγραφείων παραθέτουμε δύο τηλεγραφήματα απ μια
σειρά ιστορικών τηλεγραφημάτων
(18–28 Aυγούστου 1922) που καθημερινά περιγράφονται ζωντανά τα
τραγικά γεγοντα των τελευταίων
δέκα ημερών της Mικρασιατικής Kαταστροφής.
Σημείωση των «Eπτά Hμερών». O κ. Aγγελος Παπαϊωάννου έχει εκδώσει τη μελέτη
«H ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών στην
Eλλάδα», (εκδ. OTE, 1998).
Aπ το χωνί στο δορυφορικ
Tηλέφωνο: η αγαπημένη συσκευή του αιώνα και οι μεταμορφώσεις της
φή του λα αυτά τα χρνια, εκτς
του τι επηρέασε δραματικά τις εξελίξεις της επικοινωνίας άλλαξε
και την ίδια την ιστορία της ανθρωπτητας.
Tο ίδιο μως υπέστη σημαντικές
αλλαγές και βελτιώσεις οι οποίες
μετέβαλαν ριζικά τα εσωτερικά
στοιχεία και το λειτουργικ του
μέρος, σο για το εξωτερικ σχήμα
της τηλεφωνικής συσκευής, αυτ,
σε πολλές περιπτώσεις, προσαρμστηκε στις σχεδιαστικές επιταγές (ντιζάιν) κάθε εποχής.
Tου Mιχάλη Γρυλλάκη
AΠO παλιά οι άνθρωποι προσπαθούσαν να πετύχουν την εξ αποστάσεως συνομιλία και για το σκοπ αυτ χρησιμοποίησαν κατά καιρούς διάφορα μέσα, πως τον ακουστικ σωλήνα, τον τηλεβα, το
ακουστικ κέρας κι ακμη, δύο
κουτιά με ένα τεντωμένο σπάγγο,
που και στις μέρες μας ακμη, αποτελεί προσφιλές παιχνίδι για τα
παιδιά.
H εφεύρεση του τηλεφώνου, το
1876, υπήρξε το επιστέγασμα μακρών και συστηματικών ερευνών
μετά την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού, ιδιαίτερα των επιδράσεων
του ηλεκτρομαγνήτη στο ηλεκτρικ ρεύμα, χάρις στις οποίες οι ήχοι
μετατρέπονταν σε δονήσεις που
ήταν δυνατν να διαβιβαστούν οπουδήποτε.
H τηλεφωνική συσκευή υπήρξε
το μέσο που συνέβαλε περισστερο απ κάθε άλλο στην ανθρώπινη
επικοινωνία, στη διάδοση της προδου και του πολιτισμού, γι’ αυτ
και η πορεία της στα 123 χρνια
της ζωής της υπήρξε εκπληκτική.
Aπ το χωνί στο κινητ
Aπ το χωνί του Γκράχαμ Mπελ
που για πρώτη φορά μετέδωσε την
ανθρώπινη φωνή σε απσταση μερικών μέτρων, μέχρι το δορυφορικ κινητ του 2000, η τηλεφωνική
συσκευή, ενσωματώνοντας κάθε
φορά τα επιτεύγματα της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών, άλλαζε,
«μεταμορφωνταν», αποκτούσε
καινούργια χαρακτηριστικά και δυναττητες για να καλύψει καθιερωμένες και νέες ανάγκες επικοινωνίας στο σπίτι, στο γραφείο, στο
δρμο, προεκτείνοντας τις δυναττητες του ανθρώπου, ακμη και
εκεί που δεν υπάρχουν δίκτυα.
Mεταμορφώσεις
Στο τέλος του 1998 πάνω απ οκτακσια εκατομμύρια σταθερά
τηλέφωνα και τριακσια εκατομμύρια κινητά συνδέονταν στο πιο
εκτεταμένο δίκτυο επικοινωνίας,
που ενώνει τους ανθρώπους κάθε
φυλής και εθντητας στα πιο απμακρα σημεία του πλανήτη.
Στις μέρες μας το τηλέφωνο δεν
είναι απλά το αναντικατάστατο μέσο συνομιλίας, αλλά επιπλέον ένα
έξυπνο εργαλείο που προσφέρει
πολλές υπηρεσίες και συμπληρωματικές ευκολίες για παραγωγική
εργασία και άνετη ζωή στο σπίτι.
Σήμερα μια σταθερή τονική συσκευή παρέχει, μέσω του Ψηφιακού Kέντρου στο οποίο είναι συνδεδεμένη, έντεκα υπηρεσίες πως, εκτροπή κλήσης, ένδειξη αναμονής, τριμερή επικοινωνία, αναλυτική χρέωση κι ακμη υπηρεσίες προσωπικού τηλεφωνητή, ευφυούς δικτύου (Freephone, Calling
Cards).
Tο 1892 το τηλέφωνο έγινε επιτραπέζιο πλέον.
H συσκευή του 1876
αριστερά και του 1878
πάνω, ελάχιστα θυμίζουν τηλέφωνο.
Aνάλογες υπηρεσίες παρέχει και
το κινητ τηλέφωνο (περιαγωγή,
κλήσεις data και fax, αναμονή κλήσεων, υπηρεσίες γραμματέως,
κλήσεις διάσκεψης κ.ά.). Kαι να αναλογιστεί κανείς τι αυτή η συσκευή το 1876 δεν ήταν παρά ένα
κομμάτι ξύλου στο οποίο είχαν
στερεωθεί ένας απλς φυσικς
μαγνήτης, μια συρμάτινη περιέλιξη
και ένα χωνί με μια μεμβράνη.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε
τι το τηλέφωνο, στην ποια μορ-
Στα πρώτα αυτματα μοντέλα του 1915 οι δίσκοι
έχουν ημικυκλική μορφή.
Δύο χρνια μετά την εφεύρεσή
του, το 1878, επειδή η χρήση του ίδιου στελέχους για μικρφωνο και
για ακουστικ προκαλούσε σύγχυση, προστέθηκε ένα δεύτερο μικρφωνο – ακουστικ.
Tο 1885 μικρφωνο και ακουστικ συνενώθηκαν με ένα κομμάτι ξύλου σε ένα εξάρτημα.
Tο 1892 το τηλέφωνο έγινε επιτραπέζιο. Στο μοντέλο της φωτογραφίας οι μεταγωγικοί μαγνήτες
χρησίμευαν και για το κουδούνι και
για τη στήριξη της συσκευής.
Tο σύστημα της αυτματης επιλογής εφευρέθηκε το 1896 απ
τον Almon Strowger, χρειάστηκε
μως να περάσουν αρκετά χρνια
για να τελειοποιηθεί το αυτματο
τηλέφωνο και να αρχίσει η βιομηχανική παραγωγή του. Στα πρώτα
μοντέλα, 1915, οι αριθμοί είχαν μια
περίεργη ημικυκλική διάταξη.
Aργτερα, 1919, ο δίσκος πήρε τη
μορφή που γνωρίζαμε μέχρι πρσφατα, το στιλ μως της συσκευής
ήταν πολύ διαφορετικ και μάλλον
έμοιαζε με αντικείμενο διακσμησης (1922).
Tο 1936 κάνει την εμφάνισή
του το πρώτο τηλέφωνο με κέλυΣυνέχεια στην 22η σελίδα
Tο 1919 ο δίσκος πήρε τη γνωστή μορφή.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
21
Tο 1922 αποκτά διακοσμητικ χαρακτήρα.
Tο 1936 εμφανίζεται η κλασική συσκευή με κέλυφος
απ βακελίτη.
Aρχές του ’80 κάνει εμφάνιση το κινητ.
Tο 1964 εμφανίζεται η συσκευή με
πληκτρολγιο.
Tο εικονοτηλέφωνο είναι σήμερα
πραγματικτητα.
Mια πιο εύχρηστη συσκευή, η «γνδολα», του 1968.
Aρχές του ’70 το τηλέφωνο αποκτά μνήμη.
Συνέχεια απ την 21η σελίδα
φος απ πλαστικ (βακελίτη). Tο
σχήμα της συσκευής θα χαρακτηριστεί ως το πλέον κλασικ και θα
διατηρηθεί για πολλές δεκαετίες.
Tο πληκτρολγιο έκανε την
εμφάνισή του το 1964, αρχικά με
10 πλήκτρα. Aργτερα προστέθηκαν δύο ακμη ο αστερίσκος (*) και
η δίεση (#) και στη συνέχεια τα
πλήκτρα R,L,S για να παρασχεθούν πρσθετες υπηρεσίες και ευκολίες στους συνδρομητές.
Eνα ακμη τηλέφωνο του 1968
το «Trimline» ή γνδολα. Aπ τις
πιο αντιπροσωπευτικές και εύχρηστες συσκευές στην ιστορία του
τηλεφώνου. Eκτίθεται στο Mουσείο Tέχνης της Nέας Yρκης,
στην αίθουσα Collect Design.
Aπ τις αρχές της δεκαετίας
του ’70 το τηλέφωνο αρχίζει να...
θυμάται. Aυτή η συσκευή του 1973
με ενσωματωμένη μνήμη μπορού-
22 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Tη δεκαετία του ’70 το ασύρματο εισβάλλει μαζικά.
σε να αποθηκεύει και να ενεργοποιεί αυτματα 31 αριθμούς τηλεφώνων.
Kινητ
Xρειάστηκε να περάσουν πολλές δεκαετίες απ την εφεύρεση
του Marconi για να αρχίσει τη δεκαετία του ’70 ευρεία παραγωγή ασυρμάτων τηλεφώνων τοπικής εμβέλειας, που μως λειτουργούσε
γύρω απ ένα σταθερ τηλέφωνο.
Tο βάρος του κινητού στα
πρώτα (αναλογικά) συστήματα κινητής τηλεφωνίας, αρχές της 10ετίας του ’80, ξεπερνούσε τα 800
γραμμάρια. Πολύ γρήγορα, στα
1992, «κατέβηκε» στα 200 γραμμάρια. Σήμερα, πέντε χρνια απ τη
λειτουργία της κινητής τηλεφωνίας στη χώρα μας, τα κινητά έγιναν πανάλαφρα, φθηνά και εύχρηστα, πραγματικές προκλήσεις για
τους συνδρομητές της KTΞ Kαθώς
η τεχνολογία εξελίσσεται οι υπηρεσίες και οι πρσθετες ευκολίες
των κινητών είναι αντιστρφως ανάλογες με το μέγεθος και το βάρος τους.
Eικονοτηλέφωνο
Σήμερα η «πρσωπο με πρσωπο» επικοινωνία είναι πια πραγματικτητα και στη χώρα μας. Tο εικονοτηλέφωνο είναι συναρπαστικ μέσο επικοινωνίας και φιλικ
στο χρήστη, αφού του δίνει τη δυναττητα χι μνο να ακούει αλλά
και να βλέπει τον συνομιλητή του
σε ποιο σημείο της γης κι αν βρίσκεται. Mέχρι πρτινος θεωρείτο
ως ένα απ τα Status Symbol της
νέας εποχής. Γρήγορα μως αναδείχθηκε σε χρήσιμο εργαλείο καθημερινής επικοινωνίας για επαγγελματική και χι μνο χρήση. Tο
Tο δορυφορικ κινητ επέκτεινε την
επικοινωνία σε λο τον πλανήτη.
εικονοτηλέφωνο είναι ίσως η καλύτερη απδειξη τι βιώνουμε μια
νέα πραγματικτητα που «χτίζεται» με τα υλικά της ψηφιακής τεχνολογίας.
Tο δορυφορικ κινητ προσφέρει σήμερα την χωρίς ρια και
περιορισμούς επικοινωνία, προς
και απ οποιοδήποτε σημείο του
κσμου.
Tα δορυφορικά τηλέφωνα θα είναι dual mode, δηλαδή θα έχουν
δυναττητα λειτουργικής συνεργασίας, και με επίγεια δίκτυα KTΞ,
ενώ, που δεν υπάρχει επίγειο δίκτυο θα γίνεται αυτματη διασύνδεση με τους δορυφρους του
συστήματος.
H κοινωνία της πληροφορίας, άπιαστο ραμα μέχρι πριν απ λίγα
μλις χρνια, στα τέλη της χιλιετίας
μας χι μνο πραγματοποιείται αλλά αποκτά και πλανητική διάσταση.
Mαρκνηδες σε ταραγμένες θάλασσες
O ασύρματος στάθηκε για δεκαετίες το μοναδικ μέσο επικοινωνίας στα ταξίδια των ναυτικών
Tο κτίριο του ραδιοτηλεγραφικού σταθμού στη Bάρη Aττικής την ημέρα των εγκαινίων μετά τον πλεμο, 28.6.1948. Tα πλοία του ελληνικού στλου αποκτούν
ασυρμάτους απ το 1912 που ανταποκρίνονται με το κέντρο ξηράς που βρισκταν αρχικά στο Θησείο και μετά στον Bοτανικ. Tο 1921 ιδρύονται ραδιοτηλεγραφικοί σταθμοί για την εμπορική παράκτια ανταπκριση στη Xίο, την Kέρκυρα και τη Bάρη. Tο 1930 κατασκευάσθηκε στη Λούτσα Aττικής ραδιοτηλεγραφικ κέντρο λήψεως και δύο κέντρα εκπομπής στα Σπάτα και την Παλλήνη για την ανταπκριση των ποντοπρων πλοίων. Tο ίδιο έτος το υπουργείο Συγκοινωνιών ιδρύει σταθμ στον Πειραιά για την εξυπηρέτηση της ακτοπλοΐας. Στην Kατοχή, οι περισστεροι σταθμοί καταστράφηκαν ή έπαθαν σοβαρές ζημίες. Στα
μεταπολεμικά χρνια αποκαταστάθηκαν και αργτερα εξοπλίστηκαν με την αγορά νέων ασυρμάτων μεγαλύτερης εμβέλειας (φωτ.: Hνωμένοι Φωτορεπρτερ,
συλλογή N. E. Tλη).
Tου Nίκου Mπαρδούνια
TO MHNYMA έφυγε απ
το χειριστήριο με τη μορσική του μορφή· τελεία,
παύλα, δύο τελείες, μία παύλα για να
ταξιδέψει πάνω απ
τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, να προσπεράσει τα
ανεμοδαρμένα βράχια της μικρής
νησίδας που βρίσκεται στην πορεία
του, να χαμογελάσει τρυφερά στα
θαλασσοπούλια που ακολουθούν υπομονετικά τη ρ
τα του μικρού βαρυφορτωμένου ψαράδικου, να στροβιλισθεί απ
το ξαφνικ
τοπικ
μπουρίνι για να καταλήξει τελικώς
στον πομποδέκτη του μικρού σταθμού για να μεταφέρει το χαρμ
συνο
νέο: «Eγεννήθη άρρεν, κιλά πέντε,
μητέρα καλά, καπετάνιος ευτυχής
πατέρας δις»... αναφέρει στο ημερολ
γι
του ο απ
μαχος μαρκ
νης
Γιάννης Λουμπρές, που για περισσ
-
τερα απ
τριάντα χρ
νια περιπλανήθηκε, ως σύγχρονος Oδυσσέας, σε
λα τα μήκη και τα πλάτη των γνωστών θαλασσών.
Σε ταραγμένες
θάλασσες
O Γ. Λουμπρές είναι ένας απ
τους
χιλιάδες μαρκ
νηδες που η ζωή τους
αποτελεί ένα υπέροχο σενάριο κινηματογραφικής ταινίας. Kάθε λεπτ
,
κάθε ώρα, κάθε ημέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε μήνας, κάθε χρ
νος έχουν καταγραφεί με θρησκευτική
ευλάβεια. Aναμνήσεις απ
περιπέτειες σε ταραγμένες θάλασσες ή σε
κ
σμους ξενικούς και ακαταν
ητους
σε εμάς. Στιγμές που η ανθρώπινη
δύναμη φαίνεται ανήμπορη να προσφέρει λύσεις και η μοναδική ελπίδα
επιβίωσης εναποτίθεται μ
νο στον
Θε
... Kαι ανάμεσα σε λα αυτά μοναδικ
ς σύντροφος του κάθε μαρκ
νη, ο πομποδέκτης του· που αποτελούσε το μοναδικ
μέσο επικοινωνίας των δοκιμαζ
μενων απ
τα
στοιχεία της φύσης ναυτικών. Mέσω
αυτού γνωστοποιούσαν τη θέση
τους, καλούσαν προς βοήθεια, μετέδιδαν τυχ
ν ευχάριστα γεγον
τα. Eίχαν την αίσθηση τι συνομιλούσαν
μαζί με τον ασύρματο.
Tον μαρκ
νη Γ. Λουμπρέ μαζί με
αρκετούς άλλους πρώην συναδέλφους του τον συναντήσαμε σε ένα
μικρ
ναυτικ
καφενείο στον Πειραιά. Kαθισμένοι γύρω απ
ένα σιδερένιο τραπέζι, καπνίζοντας την κλασική ναυτική πίπα τους ή ένα στριφτ
τσιγάρο και πίνοντας τον ελληνικ
τους με ολίγη και σε ποτήρι
κρασιού, μιλούν για τα παλιά. Θυ-
μούνται γεγον
τα, αναπολούν καταστάσεις και εποχές, βουρκώνουν,
χαμογελούν, θυμώνουν...
Oι αναμνήσεις για σα έζησαν στα
πλοία που εργάσθηκαν ως ασυρματιστές έρχονται στο μυαλ
τους σιγά
σιγά, σαν να θέλουν να τις απολαύσουν μία ακ
μη φορά και να ανιχνεύσουν κάποια λεπτομέρεια που ενδεχομένως να τους διέφυγε. Oλοι τους
μιλούν με σεβασμ
για τον ασύρματο. Tον αγαπημένο τους σύντροφο,
για τα μηνύματα χαράς, λύπης ή αγωνίας που έστειλαν ή έλαβαν κατά
καιρούς. Mιλούν για την αγωνία και
τον «κ
μπο» που ένιωθαν στο στομάχι έως του πάρουν την απάντηση. Tον κρύο ιδρώτα που τους περιέλουζε κάθε φορά που ήταν αναγκασμένοι να στείλουν ή να λάβουν σήμα κινδύνου απ
κάποιο πλοίο που
Συνέχεια στην 24η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
23
Συνέχεια απ την 23η σελίδα
κινδύνευε. Kανείς τους δεν μπορεί
να ξεχάσει τα δάκρυα χαράς αυτών
που περισυνέλεγαν σώους απ
τα
μανιασμένα κύματα, γνωρίζοντας τι
οι επίγειοι σωτήρες τους ήταν αυτοί
οι μαρκ
νηδες που κολλημένοι στον
πομπ
τους «έπιασαν» το σήμα κινδύνου και εντ
πισαν το στίγμα των
ναυαγών.
Πιο οραματιστές
H επαφή με τον ασύρματο και το
άκουσμα των συνομιλιών ανάμεσα
σε διαφορετικούς, άγνωστους ανθρώπους έκανε τους μαρκ
νηδες
πιο ευαίσθητους, πιο εκφραστικούς,
πιο οραματιστές. Δεν είναι, εξάλλου,
τυχαίο το γεγον
ς τι αρκετοί ασυρματιστές διέπρεψαν και ως ποιητές ή
συγγραφείς. Δεν είναι μ
νο ο γνωστ
ς σε λους μαρκ
νης Nίκος Kαββαδίας. Yπάρχουν και άλλοι λιγ
τερο ή περισσ
τερο γνωστοί, μα εξίσου περιγραφικοί για τη ζωή στο
πλοίο, τα συναισθήματα των ναυτικών, τις φοβίες τους, τις εμπειρίες
τους, τις χαρές και τις λύπες τους.
Mάλιστα, ορισμένες φορές μαρκ
νηδες επηρεάστηκαν τ
σο πολύ απ
ένα γεγον
ς που τις σκέψεις και τα
συναισθήματά τους τα μετέφεραν
στο χαρτί και καταγράφηκαν ως μορφη ποιητική δουλειά. Xαρακτηριστική περίπτωση του μαρκ
νη, σήμερα συνταξιούχου, Λουκά Pάλλη, ο οποίος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που
άκουσε την είδηση για τη βύθιση εν
ς «Λίμπερτι» με την ονομασία
«Θρασύβουλος» και το θάνατο τριάντα ναυτικών απ
τη Xίο.
«T
σο πολύ συγκλονίστηκα που
πήρα ένα κομμάτι χαρτί και έγραψα
αυτ
που εκείνη τη στιγμή αισθαν
μουν: “Tην είχαν αγαπήσει βαθιά, αγνά, τρυφερά, απέραντα / Kι αυτή
τους πήρε για πάντα στην υγρή αγκαλιά της / H είδηση στα ψιλά /
Φορτηγ “Θρασύβουλος” / Aύτανδρον / Iνδικς 1965”. Aργ
τερα, ταν συνήλθα απ
το σοκ και είδα αυτά που είχα γράψει «πρ
σεξα τι ήταν ένας στίχος και τον καταχώρισα
ανάμεσα στα υπ
λοιπα που έγραφα»
ανέφερε ο ίδιος.
Nέα τεχνολογία
Tώρα πια οι ασύρματοι έχουν σιγήσει... Oι μαρκ
νηδες δεν υπάρχουν
στα πλοία και στη θέση τους έχουν
τοποθετηθεί τα νέα ηλεκτρονικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας που
συνδέονται με ραντάρ και δορυφ
ρους και ανά πάσα στιγμή δίνουν το
στίγμα και τη θέση των πλοίων.
Oμως, η νέα τεχνολογία δεν κατάφερε να καλύψει το κεν
απ
την απουσία του μαρκ
νη, σο κι αν προσφέρει αίσθημα ασφάλειας στους υπ
λοιπους ναυτικούς του σκάφους. Tο
κεν
του ασυρματιστή δεν θα καλυφθεί στις καρδιές των υπ
λοιπων
ναυτικών, καθώς πλέον δεν θα ακούγονται πάνω απ
τις θάλασσες και
τους ωκεανούς της γης οι χαρούμενες ή θλιμμένες ζωντανές φωνές
των μαρκ
νηδων με τον δικ
τους ιστορικ
πλέον μορσικ
τρ
πο· τελεία, παύλα, τελεία παύλα...
24 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Mετά το συγκλονιστικ ναυάγιο του «Tιτανικού» στις 10 Aπριλίου 1912 καθιερώθηκε υποχρεωτικά η ειδικτητα του ασυρματιστή ναυτικού, γνωστού και ως μαρκνη, ο οποίος έπαιρνε ή έστελνε το SOS σε στιγμές κινδύνου, πως επίσης και επείγοντα μηνύματα των ναυτικών. Tο επάγγελμα του μαρκνη συνδεμένο με το ρομαντισμ της θάλασσας
ανέδειξε μορφές της ποίησης, πως ο Nίκος Kαββαδίας στη φωτογραφία και ο νετερς του, επίσης ποιητής, Γεράσιμος Λικιαρδπουλος. H ανάπτυξη της τεχνολογίας έφερε μοιραία το τέλος του επαγγέλματος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία τι η μεγαλύτερη βοήθεια που προσέφερε ο ασύρματος στην ανθρωπ
τητα ήταν
τι έσπασε την απομ
νωση των πλοίων, μετέφερε τη φωνή των ναυτικών
πάνω απ
θάλασσες και ωκεανούς
και έδωσε τη δυνατ
τητα στις ναυτιλιακές εταιρείες να έχουν συνεχή επαφή με τα πλοία τους.
Ωστ
σο τα πρώτα χρ
νια οι ναυτιλιακές εταιρείες δεν έδειξαν ιδιαίτερη προθυμία να χρησιμοποιήσουν τη
νέα για την εποχή τεχνολογία, τον ασύρματο. H αρχική, μως, απροθυμία
άρχισε να αλλάζει με την πάροδο
των ετών και τις ολοένα αυξαν
μενες ανάγκες των εταιρειών για συνεχή επικοινωνία με τα πλοία τους, με
αποτέλεσμα σε σύντομο χρονικ
διάστημα σχεδ
ν στο σύνολο των
πλοίων να τοποθετηθούν ασύρματοι.
νου. Σύμφωνα με τους μελετητές, το
σήμα κινδύνου που εξέπεμψε ο «Tιτανικ
ς» το άκουσαν πολλά πλοία,
αλλά κανένα απ
αυτά δεν βρισκ
ταν κοντά για να προλάβει να καταπλεύσει προς βοήθεια. Tο πλοίο που
βρέθηκε πιο κοντά στον «Tιτανικ
»
ήταν το «Kαρπάθια», το οποίο έφθασε στο σημείο της τραγωδία τα ξημερώματα και κατάφερε να περισυλλέξει 712 ναυαγούς. Kαι η ειρωνεία της
τύχης: ταν ο «Tιτανικ
ς» εξέπεμψε
σήμα κινδύνου, σε απ
σταση μ
λις...
15 χιλιομέτρων βρισκ
ταν το πλοίο
«Kαλιφ
ρνια» αλλά ο ασυρματιστής
του έπεσε να κοιμηθεί μ
λις δέκα
λεπτά πριν ο «Tιτανικ
ς» εκπέμψει
το σήμα κινδύνου. Eτσι, ύστερα απ
τα ναυάγιο του «Tιτανικού» υποχρεώθηκαν λα τα πλοία να βάλουν ασυρμάτους.
«Tιτανικς»
Πρώτοι ασύρματοι
H χρήση ασυρμάτου βοήθησε αρκετές φορές στη σωτηρία ναυαγών.
Oμως, η μεγάλη αξία του φάνηκε στο
ναυάγιο του «Tιτανικού», ταν στις
14 Aπριλίου 1912 και ενώ έπλεε στη
θαλάσσια περιοχή του B
ρειου Παγωμένου Ωκεανού, στις 23.40 προσέκρουσε σε παγ
βουνο με αποτέλεσμα να σημειωθεί ρήγμα και ύστερα
απ
λίγη ώρα να βυθισθεί συμπαρασύροντας στο βυθ
τα 1.517 απ
τα
2.229 άτομα που μετέφερε. Oταν σημειώθηκε η σύγκρουση οι ασυρματιστές του «Tιτανικού» άρχισαν να
στέλνουν απεγνωσμένα σήμα κινδύ-
Iστορικά ο «πατέρας» του ασυρμάτου θεωρείται ο Iταλ
ς Γουλιέλμος Mαρκ
νι, χάριν του οποίου οι ασυρματιστές ονομάζονταν και μαρκ
νηδες έως και την 31η Δεκεμβρίου 1998, ποτε και καταργήθηκε επισήμως το επάγγελμα του ασυρματιστή, δίνοντας τη θέση του στα νέα
σύγχρονα δορυφορικά συστήματα
που έχουν πλέον τοποθετηθεί στα
πλοία. Oι πρώτοι ασύρματοι επί των
ελληνικών επιβατηγών πλοίων εξωτερικών γραμμών λειτούργησαν το
1912. Hταν τύπου «Mαρκ
νι» και είχαν τοποθετηθεί στα πλοία «Πα-
τρίς», «Aθήναι» και «Θεμιστοκλής»,
με ραδιοτηλεγραφητές ξένης υπηκο
τητας. Eπί των ελληνικών εμπορικών πλοίων εσωτερικής γραμμής
η τοποθέτηση ασυρμάτων αρχίζει απ
το 1915 αλλά με Eλληνες πλέον
ραδιοτηλεγραφητές. Bάσει των επίσημων αρχείων, ο πρώτος Eλληνας
ραδιοτηλεγραφητής ήταν ο Nικ
λαος Mαγκάκης ο οποίος υπηρέτησε
το 1914 στο υπερωκεάνιο «Aθήναι»,
πλοιοκτησίας της εταιρείας «Eθνική
Aτμοπλοΐα της Eλλάδος». O πρώτος
ραδιοτηλεγραφικ
ς σταθμ
ς εμπορικής ανταπ
κρισης λειτούργησε
στη χώρα μας το 1923 στην περιοχή
της Bάρης. O συγκεκριμένος σταθμ
ς είχε εγκατασταθεί απ
το τ
τε
Bασιλικ
Nαυτικ
και λειτούργησε
αρχικώς με προσωπικ
που υπηρετούσε στο B. Nαυτικ
, ενώ απ
το
1925 περιήλθε στην ευθύνη του υπουργείου T.T.T.
Aπ
το 1925 και μετά, χρ
νο με το
χρ
νο ο ασύρματος κατέκτησε λα
τα πλοία, επιβατηγά και εμπορικά,
και έγινε το καλύτερο και βασικ
τερο «εργαλείο» στα πλοία καθώς μέσω του ασυρμάτου οι ναυτικοί μπορούσαν να επικοινωνούν με τις εταιρείες τους, τους συγγενείς τους και
έγινε δυνατ
να μειωθούν οι απώλειες ανθρώπινων ζωών ύστερα απ
ναυάγιο, καθώς τα παραπλέοντα
σκάφη είχαν πλέον τη δυνατ
τητα
να λάβουν το σήμα κινδύνου και το
στίγμα του ευρισκομένου εν κινδύνω πλοίου και να καταπλεύσουν
προς βοήθεια.
Σύστημα οπτικού τηλέγραφου δεξιά και σταθμς ασυρμάτου μέσα στη σκηνή στο μέτωπο των Bαλκανικών Πολέμων 1912 – 1913.
Oι επικοινωνίες στο Στρατ
Aπ
τους αγγελιαφ
ρους στα υπερσύγχρονα δορυφορικά μέσα
Tου Γεώργιου Aναγνωστπουλου
Aντιστρατήγου ε.α.
AΠO των αρχαιοτάτων χρνων οι
διάφοροι στρατοί, ανεξαρτήτως μεγέθους, κατά τις συγκρούσεις των
και τις μακροχρνιες εκστρατείες εχρησιμοποίησαν τα σε κάθε εποχή
κυριαρχούντα μέσα επικοινωνιών. H
ανάγκη επικοινωνίας, πως συμβαίνει και σήμερα ήταν θέμα ζωτικής
σημασίας, διτι αλλιώς δεν υπήρχε η
δυναττητα ενασκήσεως διοικήσεως ελέγχου και συντονισμού των οιασδήποτε μορφής και εκτάσεως πολεμικών επιχειρήσεων.
Eτσι, κατά την αρχαιτητα και μέχρις εμφανίσως του ηλεκτρισμού,
τον 16ο αιώνα, τα κύρια μέσα επικοινωνίας ήταν η φωνή, οι κήρυκες, οι
σάλπιγγες, τα τύμπανα (ηχητικά μέσα), οι φωτιές, οι καπνοί (οπτικά μέσα), τα ταχυδρομικά περιστέρια και
οι αγγελιαφροι πεζοί ή έφιπποι.
Mετά την Eλληνική Eπανάσταση
και μέχρι το 1887 στον στρατ εχρησιμοποιούντο τα ως ττε μέσα επικοινωνίας και κυρίως αγγελιαφροι.
Tο 1887 εις το ττε υπουργείον
Στρατιωτικών οργανώθηκε ένα τηλεγραφείο με ένα λγο τηλεγραφη-
τών που υπήχθησαν στο πλο Mηχανικού. H έδρα του λχου ήταν στο
Γουδί Aττικής με διοικητή τον λοχαγ Δημ. Mπεράτην. Tα μέσα που διέθετε ήταν οπτικοί και ηλεκτρικοί τηλέγραφοι γαλλικής κατασκευής τύπου «Mangin» και «Perousson». Eτσι
δημιουργήθηκε το πρώτο Tμήμα
Διαβιβάσεων στον Eλληνικ Στρατ.
Eις αυτ υπάγοντο και οι Aγγελιαφροι πεζοί ή έφιπποι.
Kατά τον Eλληνοτουρκικ πλεμο
του 1897 διετέθησαν εις τις ττε
Mεραρχίες ανά ένας Λχος Tηλεγραφητών υπ το Tάγμα Mηχανικού
για τις ανάγκες της «Yπηρεσίας Διαβιβάσεων». Aυτή είναι και η πρώτη
επίσημος
χρήση
του
ρου
«ΔIABIBAΣEIΣ» στην στρατιωτική ορολογία. Aξίζει να σημειωθεί τι το
1897 ταν ο Στρατηγς Tιμολέων
Bάσος (1836 – 1929) επήγε στην
Kράτη ως Aρχηγς του Στρατού κατοχής επικοινωνούσε με την Aθήνα
με οπτικ τηλέγραφο μέσω Aντικυθήρων και Kυθήρων.
Tο 1904 έγινε αναδιοργάνωση του
Στρατού και δημιουργήθηκαν 3 Tάγματα Mηχανικού σε 3 Mεραρχίες με
ένα Λχο Tηλεγραφητών με έδρες
την Aθήνα, Λάρισα και Mεσολγγι.
Kατά το 1912 με τροποποίηση του
Oργανισμού του Στρατού συνεκροτήθη «Σύνταγμα» Mηχανικού Aθηνών των 3 ταγμάτων. Tούτο διέθετε
2 Λχους Tηλεγραφητών, ένα Λχο
Aσυρμάτου και ένα Λχο Aεροπορίας. O Λχος Aσυρμάτου διέθετε
δύο Σ/A (σταθμούς Aσυρμάτου) επάνω σε άμαξες (κάρα), δύο σε ημινους και δύο φορητούς που λειτουργούσαν με ποδοκίνητες γεννήτριες. Oι Σ/A ήταν γαλλικοί και χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στα
μεγάλα γυμνάσια (Στρατιωτική
Eκπαιδευτική Aσκηση) που έγιναν
στα Λισια Aττικής προ του πολέμου
1912 – 1913.
Bαλκανικοί Π
λεμοι
Kατά τους Bαλκανικούς Πολέμους
1912 – 1913 οργανώθηκαν αποσπάσματα Tηλεγραφητών τα οποία εκάλυψαν με επιτυχία τις ανάγκες των
Mονάδων παρά τις μεγάλες δυσκολίες. O Λχος Aσυρμάτων χρησιμοποιήθηκε για την επικοινωνία των
Mεγάλων Kλιμακίων και του Aρχιστρατήγου Διαδχου ττε Kωνσταντίνου με την Eλληνικήν Kυβέρνηση
των Aθηνών.
Kατά τον Eλληνο – Bουλγαρικ
Πλεμο τον Iούνιο 1913 οργανώθηκαν εννέα Διμοιρίες Tηλεγραφητών
και ένας Λχος Aσυρμάτου. Oι Yπομονάδες αυτές απέδωσαν ικανοποιητικά αποτελέσματα και εξασφάλισαν επιτυχώς τις αναγκαίες επικοινωνίες.
Tον Nοέμβριο 1913 συγκροτήθηκαν υπ του υπουργείου Στρατιωτικών δύο Συντάγματα Tηλεγραφητών, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα
στην Aθήνα. Aπ το 1914 με ειδικ
Nμο άρχισε η επιστράτευση Yπαλλήλων των TTT (σημερινού OTE) οι
οποίοι εχρησιμοποιούντο ως Tηλεγραφητές.
Tο 1920 ιδρύθη ειδική Σχολή στη
Σμύρνη η οποία υπάγετο απ’ ευθείας εις την «Διεύθυνση Tηλεγραφικής Yπηρεσίας του Γενικού Στρατηγείου» η οποία απέδωσε ικανοποιητικά μέχρι το τέλος της Mικρασιατικής εκστρατείας. Tο 1921 έγινε η
πρώτη αποστολή Eλλήνων Aξιωματικών στην Aγγλία για εκπαίδευση και
παραλαβή Σταθμού Aσυρμάτου συντηρουμένων κυμάτων που λειτουργούσαν με λυχνίες. Oι Aσύρματοι αυτοί εστάλησαν το 1922 στη Στρατιά
Συνέχεια στην 26η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
25
ντών ασυρματιστών οι οποίοι ελειτούργησαν μυστικά ασυρμάτους και
με αυτοθυσία, υπ τα μματα των
καραδοκούντων Γερμανών με τα ραδιογωνιμετρα, μετέδιδαν πολύτιμες πληροφορίες προς την Eλευθέραν Eλληνική Kυβέρνηση του
Kαΐρου και εδέχοντο παρηγορητικά
μηνύματα και οδηγίες για την αντίσταση.
Eίναι γνωστή η δράση του συνταγματάρχου Tσιγάντες και των άλλων
αντιστασιακών οργανώσεων εις τη
διαβίβαση και λήψη πληροφοριών απ τους ττε συμμάχους που δρούσαν στη Mέση Aνατολή.
H 1η Eλληνική Tαξιαρχία που συγκροτήθηκε στην Παλαιστίνη της M.
Aνατολής κατά τη διάρκεια του B΄
Παγκ. Πολέμου διέθετε «Aπσπασμα
Διαβιβάσεων Tαξιαρχίας», πως αργτερα και η 3η Eλλ. Oρεινή Tαξιαρχία η γνωστή και ως Tαξιαρχία του
Pίμινι.
Συνέχεια απ την 25η σελίδα
της M. Aσίας, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν λγω του τερματισμού του
πολέμου.
Mεσοπ
λεμος
Tο 1923 οι Λχοι και τα αποσπάσματα Tηλεγραφητών των M. Mονάδων συγκεντρώθηκαν εις το Σύνταγμα Tηλεγραφητών στην Aθήνα, που
λειτούργησε η πρώτη Σχολή Aσυρματιστών εις την οποίαν εφοίτησαν
ως μετεκπαιδευμενοι σοι κυρίως
έλαβαν μέρος στη Mικρασιατική εκστρατεία.
Παράλληλα λειτούργησε «Kέντρον
Aσυρμάτου» Aξιωματικών λων των
Oπλων. Tο 1929 εξεδθη το πρώτον
τεχνικν εγχειρίδιον (κανονισμς)
300 σελίδων ραδιοηλεκτρολογίας,
ραδιοτηλεγραφίας και ραδιογωνιομετρίας υπ του ττε Λοχαγού I.
Γιαννπουλου ο οποίος διετέλεσε
και εκπαιδευτής και μετά τον πλεμο
1940–41, απ το 1946–1955 εις την
Σχολήν Διαβιβάσεων Aξιωματικών
στο Xαϊδάρι.
Tο 1936 με νέα αναδιοργάνωση
του ΓEΣ προβλέφθησαν κρυπτογραφικ – τυπογραφικ τμήμα και τμήμα
με τον τίτλο «ΔIABIBAΣEIΣ».
Kατά την περίοδο 1936 – 1939 παραμονές του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου εδθη μεγάλη βαρύτητα εις τις
επικοινωνιακές ανάγκες του στρατού και με τη συνδρομή των TTT κατασκευάσθησαν μνιμα τηλεγραφικές και τηλεφωνικά ενσύρματα δίκτυα προς λες τις μεγάλες μονάδες
και μονάδες του στρατού με ιδιαίτερη βαρύτητα στις παραμεθριες περιοχές. Πέραν αυτών είχε αναπτυχθεί για υπομονάδες και φυλάκια της
μεθορίου πυκν δίκτυο τηλεφωνικών γραμμών με καλώδια εκστρατείας. Eτσι οι Διοικητές των Mονάδων
και Π. Mονάδων είχαν άμεσο επαφή
και εγνώριζαν σε κάθε στιγμή την επικρατούσα κατάσταση σε κάθε περιοχή απ απψεως ασφαλείας των
συνρων. Περίπτωση παραβιάσεως
των συνρων και είσοδος εντς του
ελληνικού εδάφους ξένων ενπλων
ή μη απεκλείετο. Eγινε προμήθεια
των αναγκαίων σταθμών ασυρμάτων
και η εκπαίδευση στελεχών και οπλιτών είχε συστηματοποιηθεί σε υψη-
Mεταπολεμικά
O μεγάλος βάρδος του ελληνικού τραγουδιού Bασίλης Tσιτσάνης, υπηρετώντας τη θητεία του (1938–39) στο Tάγμα Tηλεγραφιτών στη Θεσσαλονίκη έγραψε το τραγούδι (ζεϊμπέκικο) «O ασύρματος»: Πέντε μήνες βρίσκομαι μες
στη Θεσσαλονίκη / στο τάγμα τηλεγραφητών, εκεί που μου ανήκει / Eνμιζα
πως θα ’μουνα παντοτινά πολίτης / μα πήρα τον ασύρματο και έγινα προφήτης / Στον ώμο τον φορτώνομαι και στο Nτεπ πηγαίνω / κορίτσια της Kαλαμαριάς λα τα ξετρελαίνω / Aριστοκράτισσες μικρές ζητάνε να με δούνε /
στο «Φλκα» περιφέρουνται, για μένα συζητούνε / Tσιτσάνη ν’ αντικρίσουνε
να παρηγορηθούνε.
λ βαθμ. Kατά την περίοδο αυτή
1936–194 διετέθησαν σοβαρά χρηματικά κοδνύλια απ το ταμείο Eθνικής Aμύνης για την αγορά των απαραιτήτων μέσων επικοινωνίας και
του εκσυγχρονισμού του συστήματος επικοινωνιών στο σύνολ του.
Π
λεμος του ’40
O στρατς μας προ της κηρύξεως
του ελληνοϊταλικού πολέμου έφθασε να διαθέτει 400 περίπου ασυρμάτους. Mε το υλικ αυτ και με την
άρτια εκπαίδευση του προσωπικού
του ενεργού στρατού και ορισμένων
κλάσεων της Eφεδρείας εξασφαλίσθηκαν η τηλεφωνική και ασύρματος
επικοινωνία μεταξύ εδάφους – εδά-
22 Σεπτεμβρίου 1942. Διαβιβάσεις της Eλληνικής Tαξιαρχίας στην Παλαιστίνη. Λίγο μετά μετονομάσθηκε σε Tαξιαρχία του Pίμινι.
26 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
φους, εδάφους – θαλάσσης και εδάφους – αέρος. Eίναι γεγονς τι κατά τη διάρκεια του νικηφρου αγώνος κατά των Iταλών και Γερμανών
υπήρξαν μεγάλες δυσκολίες ιδίως
κατά την αντεπίθεση του στρατού
μας κατά των Iταλών, διτι πέραν
του ορεινού εδάφους υπήρχε δυσκολία στην αναπροσαρμογή των επικοινωνιών και μνον οι Aσύρματοι
εκάλυπταν τις ανάγκες στις ταχέως
εξελισσμενες καταστάσεις. H φρτωση και μεταφορά επί των ημινων,
η αναγκαστική στάθμευση για τη λειτουργία της ποδογεννητρίας παροχής ρεύματος, δημιουργούσαν μικροπροβλήματα, αλλά χάρις εις την
εφευρετικτητα και την ακατάβλητη
προσπάθεια των τσολιάδων μας και
των στελεχών των οι ανάγκες εκαλύπτοντο με επιτυχία. Mάλιστα κατά τη
διάρκεια του αγώνος οι διαβιβαστές
μας έκαναν πάρα πολλές υποκλοπές
των μέσων επικοινωνιών των Iταλών
και διέθεταν προς εκμετάλλευση εις
την ιεραρχία πολύτιμο πληροφοριακ υλικ. Kατά την επίθεση των Γερμανών την 6ην Aπριλίου 1941 τα μέσα επικοινωνιών και κυρίως τα ενσύρματα, που είχαν επιμελώς αναπτυχθεί εις τα οχυρά Mεταξά, ελειτούργησαν υποδειγματικά παρά
τους σφοδρούς βομβαρδισμούς πυροβολικού και αεροπορίας των Γερμανών. Δυστυχώς μετά τη λήξη του
επικού εκείνου αγώνος οι Γερμανοί,
κυρίως, διάρπασαν το 1941 λο το υλικ του στρατού μας και έτσι ανεκπη κάθε προδος μέχρι και το 1945.
Mικρή ελπίς φωτς κατά την κατοχή
απέμεινε μια ηρωική ομάδα εθελο-
Kατά το διάστημα 1945–1960 οι
Διαβιβάσεις αντιμετώπισαν σοβαρά
προβλήματα στον τομέα οργανώσεως και εκπαιδεύσεως.
Oι αυξημένες επικοινωνιακές ανάγκες επέβαλαν τη δημιουργία ιδιαιτέρου Oπλου, του Oπλου των Διαβιβάσεων, με αποστολή την οργάνωση
και εξασφάλιση των επικοινωνιών
του Στρατού μας και τη διεξαγωγή
του Hλεκτρονικού Πολέμου. Eτσι, με
τον A. Nμο 919 της 8ης φεβρουαρίου του 1946 (ιδρύθη) συνεκροτήθη
το Oπλο των Διαβιβάσεων με έμβλημά του «Tην Περιστεράν και τον
EPMH. Eκτοτε, και μέχρι το 1990 έγιναν τεράστιες προσπάθειες για τον
εκσυγχρονισμ του λου συστήματος Eπικοινωνιών με ικανοποιητικά
αποτελέσματα παρά τις οικονομικές
δυσκολίες. Eλειτούργησαν και λειτουργούν υποδειγματικά Σχολή
Aξ/κών Δ.B. μονίμων και εφέδρων,
Σχολή Tηλεπικοινωνιών Hλεκτρονικών Aξ/ών Δ.B. (1958) ΣTHN A.Δ. με
αποστολή την επιστημονική και τεχνική κατάρτιση των Aξ/ών Δ.B. στη
σύγχρονη τεχνική των Tηλεπικοινωνιών και Hλεκτρονικών, και το γνωστ KEΔB (Kέντρο Eκπαιδ. Δ.B.) στο
Xαϊδάρι, στο οποίο υπάγονται η Σχολή Aξ/κών Δ.B. και διάφορα Tμήματα
Eκπαιδεύσεως οπλιτών διαφρων ειδικοτήτων.
Aπ το 1990 μέχρι σήμερα έγιναν
τεράστια άλματα στις επικοινωνίες
των Eνπλων Δυνάμεων γενικά και
τα διατιθέμενα μέσα είναι υπερσύγχρονα και εφάμιλλα των Kρατών Mελών του NATO.
Στο πλαίσιο των σχέσεων του OTE
και των Eνπλων Δυνάμεων ο
Oργανισμς παρέχει και στα τρία
Eπιτελεία, ποτε ζητηθεί, υποδομή,
υπηρεσίες, τεχνογνωσία και τεχνική
υποστήριξη. Aκμη, λαμβάνει λα
τα ενδεδειγμένα μέτρα για την κατοχύρωση της ασφάλειας των πληροφοριών που σχετίζονται με τα υπάρχοντα ή/και υπ ανάπτυξη επικοινωνιακά συστήματα των Eνπλων Δυνάμεων της χώρας, καθώς
και των διασυμμαχικών επικοινωνιακών συστημάτων.
Προς την αυγή της νέας χιλιετίας
Oι τηλεπικοινωνίες στην Eλλάδα, σύγχρονες και δυναμικές, ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον
Tο Kέντρο Δορυφορικών Eπικοινωνιών Nεμέας του OTE λειτούργησε το 1994. Mαζί με το KΔE Θερμοπυλών και τα άλλα διεθνή δίκτυα (επίγεια και υποβρύχια)
συνθέτουν ένα πλήρες δορυφορικ! δίκτυο και καθιστούν την Eλλάδα διεθνή τηλεπικοινωνιακ! κ!μβο.
Tου Eμμανουήλ Nικολαΐδη
TO 1949 ήταν έτος μηδέν για τις
τηλεπ/νίες της χώρας μας. Tτε,
ως γνωστν, τελείωσαν τα τραγικά πολεμικά γεγοντα του ’40, της
Kατοχής και του Eμφυλίου, που ανάμεσα στα τσα άλλα ολέθρια, άφησαν εξαρθρωμένες και τις τηλεπ/κές εγκαταστάσεις. Για να αντιμετωπισθούν οι σχετικές ανάγκες το κράτος ίδρυσε τον OTE.
Mε τα ψυχία των υπολειμμάτων,
την συχνά ηρωική προσπάθεια
του προσωπικού του και την ση
ελευθερία δράσεως του αφέθηκε,
κατάφερε να ξαναστήσει την τηλεπικοινωνιακή υποδομή. Oυσιαστικά το έργο ολοκληρώθηκε
στην τρέχουσα δεκαετία με την ι-
κανοποίηση της ζήτησης του τηλεφώνου και την παροχή σύγχρονων υπηρεσιών στο συνδρομητή.
H διαδρομή δεν υπήρξε ούτε συνεχής, ούτε χωρίς τεράστιες δυσκολίες απ συναλλαγματικούς
και άλλους περιορισμούς. Ωστσο, απολαμβάνοντας το τελικ αποτέλεσμα, μπορούμε σαν λας
να είμαστε τουλάχιστον ευχαριστημένοι απ το επίτευγμα.
Tο παρν
Σήμερα οι τηλεπ/νίες στην
Eλλάδα είναι εφάμιλλες με αυτές
των πλέον προηγμένων χωρών, ενώ παράλληλα ευδοκιμεί και μια
προηγμένη βιομηχανία τηλεπικοινωνιακού υλικού.
Oι συνδέσεις στο τέλος του
1998 ανήλθαν στα 8 εκατομμύρια,
6 για τις σταθερές και 2 για τις κινητές. Πρσθετα απ την αυτματη τηλεφωνία προς σταθερούς ή
κινητούς συνδρομητές, προς
πλοία ή/ και αεροσκάφη, παρέχεται και πλήθος άλλων υπηρεσιών
ικανών να εξυπηρετήσουν σχεδν
κάθε ανάγκη επικοινωνίας ανθρώπων ή/και μηχανών.
Eπιπλέον απ τη γνωστή τηλεγραφία και την τηλεφωνία ενδεικτικά αναφέρονται η δυναττητα
σύνδεσης με κέντρα πρώτης ανάγκης, οδικής βοήθειας, πληροφοριών, μεταξύ Hλεκτρονικών Yπολογιστών (H/Y), με μετακινούμενους στο εσωτερικ και στο εξωτερικ κ.λπ. Λεπτομερής απαρίθ-
μηση, γνωστών άλλωστε πραγμάτων, θα καταντούσε κουραστική.
Tο μέλλον
H παγκοσμιοποίηση της οικονομίας στην εποχή μας, που επιβάλλει συγχωνεύσεις επιχειρήσεων,
δεν άφησε ανεπηρέαστη και την
τηλεπ/νία. Aφού αυτή με την ψηφιακοποίηση ολοκλήρωσε τον κύκλο της ως Aνεξάρτητη Oνττητα,
άρχισε και γι’ αυτήν στην τρέχουσα δεκαετία μια νέα φάση με τη
σύζευξή της με την Πληροφορική.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και νέα διεύρυνση με την «Eικνα». Aυτ συνεπάγεται μεγάλες αλλαγές στην
υποδομή με ταυτχρονη διεύρυνΣυνέχεια στην 28η σελίδα
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
27
Tο καλωδιακ! πλοίο «Θαλής» του OTE εδώ και δύο δεκαετίες στρώνει με οπτικές ίνες !λες τις ελληνικές θάλασσες.
Συνέχεια απ! την 27η σελίδα
ση των δυνατοτήτων της. Φυσικά ο
απλς πολίτης δεν χρειάζεται να
γνωρίζει τα πολύπλοκα της νέας
τεχνολογίας, ταν και μνον οι συντομογραφίες της συγκροτούν λεξικά ολκληρα. Tου αρκεί να έχει
μια ιδέα του τι αναμένεται.
Tα οφέλη
Aπ τον συνδυασμ τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και εικνας
προκύπτουν τα οφέλη:
— Aρση του μονοπωλίου με συνεπακλουθη αύξηση του ανταγωνισμού, αλλαγή νοοτροπίας και
συγχωνεύσεις των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών. H αδιαφορία στα αιτήματα των συνδρομητών, η ενίοτε
απαράδεκτη συμπεριφορά, η μακροχρνια αναμονή (για νέα σύνδεση, άρση βλαβών, παροχή πληροφοριών, κ.λπ.) και τα παρμοια
28 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
της αλαζονείας του μονοπωλίου,
άρχισαν ευτυχώς να αποτελούν
παρελθν και στον τπο μας.
— Aναδιοργανώσεις των υπηρεσιών ή/και της υποδομής για οικονομίες κλίμακας. Aυτ συνεπάγεται είτε άμεση μείωση των επιβαρύνσεων (πως π.χ. του τέλους
πρώτης σύνδεσης τηλεφώνου του
OTE που απ 75.000 δρχ. μειώθηκε
στις 15.000 δρχ.), είτε έμμεση με τη
μη αύξηση των τελών ή με αύξηση
μικρτερη του τιμαρίθμου.
— Tελοχρέωση πλησιέστερη
προς το κστος με παύση των διαφρων επιδοτήσεων π.χ. της αστικής απ τη διεθνή τηλεφωνία. Eτσι
η χρέωση της δεύτερης μειούται.
— Προσφορά ατελώς διαφρων εξυπηρετήσεων (π.χ. της εκτροπής
της κλήσης προς άλλο τηλέφωνο μέσω του αριθμού 21 ή της αναμονής
μέσω του 43 του OTE) ή και πακέτου
εξυπηρετήσεων με την ίδια χρέωση.
— Περαιτέρω βελτίωση της ποιτητας με τον περιορισμ των θορύβων, των ανεπιτυχών κλήσεων,
των διακοπών, κ.λπ., καθώς και απ την μετατροπή των τηλεπ. κέντρων και δικτύων σε «εξυπντερα». Hδη, είναι αισθητή η διαφορά
εν σχέση με το τι συνέβαινε στο
πρσφατο ακμη παρελθν.
— Eπιπλέον αύξηση του ήδη μεγάλου αριθμού υπηρεσιών και εξυπηρετήσεων πως αναφέρεται και
στη συνέχεια.
— Παροχή εικονοϋπηρεσιών, πως (καλωδιακής) τηλερασης, εικονοτηλεφωνίας και ανταλλαγής
οπτικών μηνυμάτων πρσθετα απ
τα φωνητικά και τα αριθμογραμματικά.
Aλλαγές στην υποδομή
H παροχή των προαναφερθέντων έχει αρχίσει σταδιακά και
στη χώρα μας. Ωστσο, η προσφορά τους προϋποθέτει υλοποίηση δαπανηρών αλλαγών και επεκτάσεων των εγκαταστάσεων, ανάλογα με τους διαθέσιμους πρους και τη διορατικτητα της ηγεσίας. Oι κυριτερες απ αυτές
τις αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι οι ακλουθες:
— H δικτύωση της Γης κατά ξηρά και θάλασσα με ευρυζωνικά δίκτυα οπτικών ινών. Π.χ. ο OTE εγκατέστησε την τελευταία πενταετία περίπου 9.100 χλτρα τέτοια
καλώδια, 7.800 χλτρα χερσαία και
1.300 χλτρα σε ζεύξεις με τα νησιά μας.
Παράλληλα, απ συμφώνου με
αντίστοιχους οργανισμούς, εγκατέστησε ή έχει προς εγκατάσταση
τέτοια δίκτυα με Γαλλία, με Aλβανία, Kροατία, με Σερβία, με Παραευξείνιες χώρες. Aνάλογα τέτοια
δίκτυα υλοποιούνται και απ άλ-
λες χώρες πυκνώνοντας το πλέγμα γύρω απ τη Γη μας.
H αντικατάσταση των παλαιών
ασυρματικών ζεύξεων με νετερες
ψηφιακές ευρυζωνικές.
H εγκατάσταση ψηφιακών ραδιοδικτύων (SAR) για την εξυπηρέτηση και των δυσπρσιτων ή μεμονωμένων περιοχών πως π.χ. η του
Aγίου Oρους.
H αντικατάσταση των παλαιάς
αναλογικής κέντρων και συστημάτων πολυπλεξίας με νετερα ψηφιακού τύπου. O OTE είχε πραγματοποιήσει μέχρι το τέλος του 1998
αυτή την αντικατάσταση κατά 70%
περίπου στα επαρχιακά δίκτυα και
κατά 90% περίπου στα μεγάλα αστικά.
H παραπέρα ανάπτυξη των δυνατοτήτων των κέντρων και των
δικτύων με νέα προγράμματα λογισμικού (Software), για τη βελτίωση
της ποιτητας και της συντηρήσεως, καθώς και την αύξηση του πλήθους των παρεχομένων εξυπηρετήσεων. Mε τέτοιες αλλαγές μειώνονται οι ανάγκες επιβλέψεως και
μετατρέπονται οι εγκαταστάσεις
σε επιτηρούμενες απ μακριά.
H δημιουργία ειδικών υποδομών ή/και θυγατρικών εταιρειών γι’
αυτ το σκοπ στα μέτρα του πελάτη. H τάση αυτή προέρχεται απ
τη νοοτροπία των υπερκαταστημάτων που ο πελάτης σε ένα μέρος
προμηθεύεται ή βρίσκει ,τι θελήσει, το λεγμενο One stop
shopping. Π.χ. ο OTE δημιούργησε
τα λεγμενα Kέντρα Tηλεφωνικής
Eξυπηρέτησης (KTE) μέσω των οποίων ο πελάτης καλώντας το 134
μπορεί να πάρει κάθε πληροφρηση, χωρίς να υποχρεώνεται να
προστρέχει σε διάφορα γραφεία.
Παρμοια, για να παράσχει ολοκληρωμένες λύσεις και αναβαθμισμένες υπηρεσίες στο δύσκολο
χώρο της ναυτιλίας, δημιούργησε
τη θυγατρική Maritel. Aνάλογο
προορισμ έχουν και οι θυγατρικές Otenet, Otesat κ.λπ.
Tα χρησιμοποιούμενα απ
τους OTE (Cosmote), Panafon και
Telestet συστήματα (DCS & GSM)
ανήκουν τεχνολογικώς στη δεύτερη γενιά. Σε εξέλιξη βρίσκονται για
μετά το 2000 τα της τρίτης γενιάς
πως το λεγμενο UMTS (Universal Mobile Telecommunications
System).
Aνάλογες εξελίξεις προωθούνται και στις, μέσω δορυφρων επικοινωνίες. Δύο απ τις βασικτερες είναι η αύξηση της ισχύος εξδου των πομπών των δορυφρων
και η άλλη, η κάλυψη μιας περιοχής με πολλές ταυτχρονες δέσμες. H πρώτη δυναττητα επιτρέπει τη χρήση στο έδαφος κεραιών
μικρτερων διαστάσεων και κστους (70–100 εκατοστών) σαν κι
αυτές που βλέπουμε ήδη να αφθονούν σε ταράτσες και μπαλκνια. H
δεύτερη παρέχει τη δυναττητα
πολλών ταυτοχρνως διαφορετικών εκπομπών προς διαφορετικά
μέρη. Eτσι αυξάνεται η εκμετάλλευση του συστήματος και μειώνεται το ανά κύκλωμα ή χρήση κ-
Oι κινητές επικοινωνίες απελευθέρωσαν την τηλεφωνική συσκευή και ήδη δημιουργούν ένα νέο τύπο ανθρώπου, τον
Homo... Telecommunicus.
στος. Tέτοια συστήματα σε εκμετάλλευση ή / και σε εξέλιξη, έχουν
οι διεθνείς οργανισμοί δορυφορικών σταθερών επικοινωνιών Intelsat και Eutelsat και κινητών ο
Inmarsat.
Σε αυτούς μετέχει και η χώρα
μας μέσω OTE, ο οποίος έχει δημιουργήσει τους ειδικούς γι’ αυτ το
σκοπ Σταθμούς Eδάφους των
Θερμοπυλών και της Nεμέας.
Tα θαυμαστά
της τεχνολογίας
Tα προαναφερθέντα δεν εξαντλούν λες τις περιπτώσεις των
αλλαγών, διευρύνσεων ή / και νέων έργων. Δεν είναι αυτς ο στχος του παρντος. Aρκεί να μείνει
στη μνήμη τι πολλά θαυμαστά της
τεχνολογίας υλοποιούνται ήδη και
στις τηλεπ/νίες. Eνδεικτικά, απ
τις αρχές του 2000, επιπλέον απ
τα γνωστά της τηλεγραφίας και τηλεφωνίας, αναμένονται να χρησι-
μοποιούνται σε ευρεία κλίμακα:
– H τηλεδιάσκεψη μεταξύ πολλών ταυτοχρνως τπων. Eτσι οι
ενδιαφερμενοι (π.χ. οι υπουργοί
της E.E.) θα μπορούν απ τον τπο
τους να συσκέπτονται χωρίς να αναγκάζονται να μετακινούνται χάνοντας πολύτιμο χρνο και κπο.
– H τηλεκπαίδευση. Hδη λειτουργεί πειραματικά σε Γερμανία
και HΠA.
– H τηλεϊατρική και τηλεδιάγνωση. Πειραματικά έχει αρχίσει και
στη χώρα μας.
– H τηλεργασία.
– H τραπεζική εξυπηρέτηση απ
το σπίτι.
– H κατά βούληση επιλογή προγραμμάτων αναψυχής.
– H τηλεψηφοφορία.
– H πρσβαση σε αρχεία δεδομένων (βιβλιοθηκών, ινστιτούτων
κ.λπ.) και η ανταλλαγή πληροφοριών απ λο τον κσμο μέσω του
INTERNET (παγκσμιο διαδίκτυο).
Kαι άλλα πολλά.
Tελικς στχος λων αυτών είναι η αποκαλούμενη Παγκσμια
Προσωπική Tηλεπ/νία (Universal
Personal Telecoms ή UPT) η παροχή δηλαδή της δυναττητας στον
χρήση να απολαμβάνει εύκολα τις
υπηρεσίες, πως οι προαναφερθείσες και κυρίως να μπορεί να επικοινωνεί με οποιονδήποτε, οπουδήποτε και εάν βρίσκεται σε
ξηρά, θάλασσα, αέρα ή / και το διάστημα. Tο τρίδυμο λοιπν τηλεπικοινωνία–πληροφορική–εικνα υπσχεται έναν «θαυμαστ καινούργιο κσμο». Aς ευχηθούμε να
είναι χι απάνθρωπος, πως τον
προέβλεπαν οι Huxley και Orwell ή
πως τον βιώσαμε και με τα πρσφατα γεγοντα σαν της Aποκάλυψης, αλλά ανθρώπινος για τα παιδιά μας.
Bιβλιογραφία: 1. Περιοδικ THΛE του
OTE ετών ’96-’98.
2. Περιοδικ Fitce–Forum ετών ’96-’98.
3. O OTE στην Kοινωνία της Πληροφορίας,
Σεπτ. ’98.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
29
Tηλεπικοινωνιακ Mουσείο OTE
Oργανωμένο με σύγχρονη αντίληψη, δίνει στον επισκέπτη μια πλήρη εικνα των επικοινωνιών
Tου Στέλιου Πολυκράτη
Iδρυτή του Tηλεπικοινωνιακού Mουσείου OTE
H IΔPYΣH του Tηλεπικοινωνιακού
Mουσείου ήταν ένα νειρο για πολλά
χρνια λων των εργαζομένων στον
OTE. Eπί πολλά χρνια συγκροτούνταν επιτροπές για τον σκοπ αυτ,
για να διαπιστώνουν κάθε φορά τις
ανυπέρβλητες δυσκολίες με αποτέλεσμα η λη προσπάθεια χι μνο να
ατονήσει αλλά και να ξεχαστεί.
Aυτ συνέβαινε μέχρι το 1984, ττε κατά τη διαδικασία απαξίωσης τηλεπικοινωνιακού υλικού μεγάλης
μουσειακής αξίας και διαπιστώνοντας τι το υλικ θα πωληθεί ως παλιοσίδερα με το κιλ, πως και τσα
άλλα μέχρι ττε υλικά, σκέφτηκα να
ασχοληθώ προσωπικά με το θέμα ίδρυσης του μουσείου και ξεκίνησα
αυτή τη δύσκολη διαδρομή που σε
πολλές περιπτώσεις αποδείχτηκε
γολγοθάς και κράτησε 14 χρνια.
Σχετική αναφορά για το θέμα αυτ
κάνει και το περιοδικ του OTE (τεύχος 14, Nοέμβριος 1991): «Eυτυχώς
μως, υπάρχει πάντα αυτ το “ευτυχώς”, ο συνάδελφος Στέλιος Πολυκράτης τράβηξε πως συμβαίνει σ’
αυτές τις περιπτώσεις για αρκετ
καιρ αβάσταχτο φορτίο». Στην προσπάθεια αυτή βοήθησαν κατά πρώτον οι άμεσοι συνεργάτες μου, αρκετές υπηρεσίες, καθώς και λες οι διοικήσεις του OTE.
Σήμερα, γι’ αυτ το Mουσείο πρέπει να αισθάνεται υπερήφανος ο
OTE γιατί αποτελεί ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικ κύτταρο για τους
μαθητές και σπουδαστές που καθημερινά το επισκέπτονται και έχει αναπτυχθεί σε επιφάνεια 1.000 τ.μ. σε
ιδικτητο κτίριο στη N. Kηφισιά στην
οδ Πρωτέως 25.
1 Σεπτεμβρίου 1949. Eγκαίνια της ραδιοτηλεγραφικής σύνδεσης (φάση ενεργοποίησης) μεταξύ Eλλάδος – Aμερικής. H
τηλεφωτογραφική αυτή συσκευή βρίσκεται σήμερα στο Tηλεπικοινωνιακ Mουσείο του OTE (φωτ.: συλλογή N. E. Tλη).
Σύγχρονη αντίληψη
O χώρος έχει σχεδιαστεί με τη
σύγχρονη αντίληψη περί μουσείων
γιατί είναι ένας χώρος –ζωντανς–
με συσκευές που λειτουργούν –εκπαιδευτικς– γιατί με παραστατικ
τρπο ο επισκέπτης κατανοεί τις λειτουργίες και –ψυχαγωγικς– γιατί
μέσω ειδικών παρουσιάσεων και ασκήσεων τα παιδιά ταυτχρονα με τη
μάθηση διασκεδάζουν.
Tα μουσεία πως έλεγαν οι αρχαίοι Eλληνες είναι χώροι μέσω των οποίων οι άνθρωποι ανατρέχουν στο
παρελθν για να στηρίζουν το παρν
και να σχεδιάζουν για το μέλλον.
Mε αυτ το σκεπτικ στο Mουσείο γίνεται αναδρομή με αξιλογες παραστάσεις στις Tηλεπικοινωνίες των αρχαίων Eλλήνων, επειδή
ήταν πρωτοπροι στις οργανωμένες τηλεπικοινωνίες στην Eυρώπη
και η συμβολή τους έπαιξε σημαντικ ρλο στη μετέπειτα εξέλιξη της
κοινωνίας μας.
30 H KAΘHMEPINH - KYPIAKH 16 MAΪOY 1999
Xειροκίνητες τηλεφωνικές συσκευές. Δεξιά και αριστερά ξύλινες, στο κέντρο η διάσημη χειροκίνητη συσκευή της
ERICSSON τον περασμένο αιώνα (φωτ.: «KAΘHMEPINH» Γ. Mπαρδπουλος).
Ξενάγηση μαθητών στο Tηλεπικοινωνιακ Mουσείο του OTE. Aνηρτημένα διακρίνονται τα εκμαγεία που αναπαριστούν τους τρπους επικοινωνίας των αρχαίων Eλλήνων. Aπ αριστερά, ο ακουστικς τηλέγραφος του M. Aλεξάνδρου, οπτικά σήματα με το «άγγαρον πυρ» και στο κέντρο χάρτης της Eλλάδος με τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών με φρυκτωρίες.
Oι παραστάσεις αυτές δεν δίνουν
μνο ένα δείγμα της προηγμένης
σκέψης των αρχαίων Eλλήνων, αλλά
παράλληλα με τη μεγάλη διασπορά
σταθμών αναμετάδοσης σε λο το
Aιγαίο και τη Mακεδονία επιβεβαιώνεται η ελληνικτητα των περιοχών
αυτών απ την αρχαιτητα.
Tρεις εντητες
Oι χώροι του Mουσείου έχουν χωριστεί σε τρεις βασικές εντητες ανάλογα με την περίοδο ανάπτυξης
των σχετικών τεχνολογιών:
1. Προηλεκτρική περίοδος
Στο χώρο αυτ παρουσιάζονται οι
προαναφερθείσες επικοινωνίες των
Aρχαίων Eλλήνων.
2. Hλεκτρική περίοδος
O ηλεκτρισμς έχει την μεγαλύτερη συμμετοχή στην εξέλιξη των περισσοτέρων κατορθωμάτων του ανθρώπου και έδωσε την δυναττητα
στους ερευνητές τηλεπικοινωνιακών συστημάτων να ασχοληθούν απ το 1727 με τον GREY και απ το
1753 με τον MORRISON με τις ιδιτητες του στατικού ηλεκτρισμού και
την εφαρμογή του στην αποστολή
κάποιων μηνυμάτων.
H πρώτη συσκευή της περιδου
αυτής που παρουσιάζεται στο Mουσείο είναι ο ηλεκτρομαγνήτης, βασικ εξάρτημα των τηλεγραφικών διατάξεων αποτέλεσμα της επινησης
του Γάλλου Arago και του Aγγλου
Faraday. Στη συνέχεια υπάρχει μια
πλήρης σειρά Mορσικών διατάξεων
μέσω των οποίων έγινε το μεγάλο
άλμα της μεταφοράς τηλεγραφικών
μηνυμάτων επινησης του Samuel
Mors (1793 – 1872) το 1836.
Tα σημαντικτερα μως εκθέματα
αφορούν τη μεγάλη συλλογή αξιλογων τηλεφωνικών συσκευών που
χρονολογούνται απ το 1889.
Tο τηλέφωνο ήταν επινηση του
Graham Bell στις 14–2–1876 και με
την ανακάλυψή του δημιουργήθηκε
το 1876 το πρώτο χειροκίνητο τηλεφωνικ κέντρο με βασική διάταξη
τους μεταλλάκτες που υπάρχουν
στο Mουσείο, καθώς και το πρώτο
αυτματο τηλεφωνικ κέντρο οι βασικές διατάξεις του οποίου (αυτματος επιλογέας) ήταν επινησης του
εργολάβου κηδειών Strowger το έτος 1889.
Πλήρες εν λειτουργία κέντρο του
τύπου αυτού είναι εγκατεστημένο
στο Mουσείο και το πρώτο του είδους αυτού εγκαταστάθηκε το 1892
στις HΠA. Eπίσης λοι οι μετέπειτα
τύποι εν λειτουργία και σε πλήρη ανάπτυξη είναι εγκατεστημένοι σε ειδικ χώρο.
Στη συνέχεια ο επισκέπτης ενημερώνεται για τους ασυρμάτους που ήταν αποτέλεσμα της εφεύρεσης του
Iταλού Γουλιέλμου Mαρκνι, ο οποίος το έτος 1896 αξιοποίησε τις επινοήσεις και τις θεωρίες των Maxwell
(1865 περί μετάδοσης με ακτινοβολίες), Herz (1881 ερτζιανά κύματα,
μακρά, μεσαία, βραχέα, σπινθηριστής για πομπ και δέκτη) του Pώσου Ποπφ (κεραίες) και του Γάλλου
Mπράνλι (φωρατές). Tο έτος 1899 ο
Mαρκνι πέτυχε την πρώτη ασύρματη τηλεφωνική ανταπκριση σε απσταση 2.800 μέτρων πάνω απ τη
Mάγχη. Eπίσης, υπάρχει πλήρης συλλογή καλωδίων–οπτικών ινών, καθώς
και σύστημα υποβρυχίων καλωδίων
και κινητής τηλεφωνίας.
3. NEEΣ YΠHPEΣIEΣ
Σε αίθουσα 200 τ.μ., έχουν εγκατασταθεί λες οι νέες υπηρεσίες του
OTE, και αυτ έγινε γιατί σήμερα σε
λες τις χώρες της Eυρώπης οι τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί προβάλλουν τα προϊντα τους μέσα απ τα
Mουσεία τους, γιατί οι χώροι αυτοί
γοητεύουν τον επισκέπτη–πελάτη
και εύκολα χι μνο αφομοιώνει τις
λειτουργίες, αλλά γίνεται και δεκτικς να τις αξιοποιήσει.
Πέρα των ανωτέρω διατάξεων σε
ειδικ χώρο έχει εγκατασταθεί και
το πρώτο πλήρες τηλεοπτικ στούντιο που εγκαταστάθηκε στην
Eλλάδα απ τον OTE σε πλήρη λειτουργία.
Στο χώρο αυτ οι μαθητές χρησιμοποιώντας τις κάμερες και τις κονσλες κάνουν ένα πλήρες πργραμμα μαθαίνοντας και διασκεδάζοντας.
Tο λο πργραμμα παρουσίασης συμπληρώνεται με την προβολή ταινιών με τηλεπικοινωνιακά θέματα
που αφορούν κυρίως δορυφορικές
επικοινωνίες – θαλάσσιες επικοινωνίες και σημαντικά τηλεοπτικά γεγοντα απ λο τον κσμο.
Διεθνής αναγνώριση
Aναγνωρίζοντας ο OTE αυτή την
προσπάθεια μου απένειμε τιμητική
πλάκα, καθώς και τιμητικές διακρίσεις στους συνεργάτες μου Eυκλείδη Θεοδωρίδη – Aνδρέα Mπίλη – Δημήτριο Zούρμπα – Aντώνιο Σπυρπουλο – Θεοφάνη Aνυφαντή και Γεώργιο Kίτοβα.
Tα εγκαίνια του Mουσείου έγιναν
το 1990 μετά την περάτωση της πρώτης φάσης των εργασιών του και απ
ττε μέχρι σήμερα μέσω συνεργασίας με το Yπουργείο Παιδείας το επισκέπτονται μαθητές σε καθημερινή βάση. Για τις επισκέψεις αυτές οι
υπεύθυνοι των σχολείων συνεννοούνται τηλεφωνικά απευθείας με το
Mουσείο. Tα Σαββατοκύριακα δέχεται και μεμονωμένους επισκέπτες με
δωρεάν είσοδο.
Eπίσης το Mουσείο του OTE έχει
και διεθνή αναγνώριση και είναι μέλος της διεθνούς Eπιτροπής TICCHI
(Tenth International Conference on
the Concervation of Industrial
Heritage) για τη διάσωση της βιομηχανικής κληρονομιάς.
Aμέριστο στάθηκε το ενδιαφέρον σο
και η συμβολή του κ. Aνδρέα Mηλιώνη
στην ολοκλήρωση του αφιερώματος.
KYPIAKH 16 MAΪOY 1999 - H KAΘHMEPINH
31

ISDN NETMOD Manual

Κατέβασμα - Δήμος Διδυμοτείχου

Το περιοδικό μας - 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

πρόγραμμα - Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Περιλήψεις-2013 - Ορθοπαιδική και Τραυματολογική Εταιρεία

O ιερ ς τ πος και τα μνημεία

ΜΕΓΑΛΟ ΒΑΖΑΑR ΒΙΒΛΙΟΥ